Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
FICER WAKEFIELD.
FICER WAKEFIELD. GAN OLIVER GOLDSMITH. Wvfieithiad neillduol i'r GWLADGARWR.] PENOD XXXII. Y Diwedd. T BOREU nesaf, can gynted ag y deffroais, cefais fy mab hynaf yn eistedd wrth ochr fy ngwely, yr hwn a ddaethai i gynyddu fy llaweoydd gyda thro arall o ffortiwn yn fy ffafr. Yn gyntaf, wedi fy rhyddhau oddi- wrth y cytundeb a wnaethum y dydd o'r "blaen yn "ei ffafr, hysbysodd fi fod fy mar-- jsiandwr, yr hwn a fethasai yn y brifddinas, wedi ei ddal yn Antwerp, ac yno wedi ihoddi fyny eiddo oedd lawer yn fwy na gwerth yr hyn oedd ddyledus i'w ofynwyr. Darfu i haelfrydedd fy machgen fy modd- hau gymaint a'r ffortiwn annysgwy-liadwy hon. Ond yr oedd yflwyf rai amheuon pa un a ddylwn o gyfiawnder dderbyn ei gynyg. Tra yr oeddwn yn myfyrio ar hyn, daeth Syr William i'r ystafell, i'r hwn yr hysbvsais fy amheuon. Ei opiniwn oedd kyn) gan fod fy mab yn meddu ar ffortiwn fewr trwy ei briodas, y gallwn dderbyn ei gynyg yn ddibryder. Ei neges, fodd bynag, oedd i'm hysbysu, gan iddo y nos o'r blaen anfon am y trwydaedau, ac yn eu disgwyl bob awr, gobeithiai na fyddai i mi wrthod fy nghynorthwy i wneyd yr holl gwmni yn ddedwydd y boreu hwnw. Daeth troed- was i fewn tra yr oeddem yn siarad i ddweyd wrthym fod y genad. wedi dy- vhwelyd; a chan fy mod erbyn hyn yn barod aethum i lawr, lie y cefais yr holl gwmni mor llawen ag y medrai cyfoeth a diniweidrwydd eu gwneyd. Fodd bynag, gan eu bod yn awr yn parotoi ar gyfer seiemeni ddifrifol, darfu i'w chwerthin fy anfoddloni yn hollol. Dywedais am yr agwedd sobr, weddus, a mawreddog, ddylai fod arnynt ar y fath achlysur, a darllenais iddynt ddwy bregeth-wers fechan mewn trefn i'w parotoi; eto ymddangosent yn berffaith afrywiog ac aflywodraethus. Hyd yii nod with fyned yn ml&en tua r eglwys, fr hon yr oeddwn yn eu harwain ar y ffordd, yr oedd pob difrifoldeb wedi eu llwyr adael, a themtid fi yn ami i droi yn 01 mewn llidiogrwydd. Yn yr eglwys, cododd anhawsder newydd, yr hwn nid oedd yn hawdd ei benderfynu; hyny ydoedd, pa bar oedd i gael eu priodi gyntaf. Yr oedd priodferch fy mab yn myntumio mai Arglwyddes Thornhill (yr hon oedd i fod) ddylai gymeryd y blaen; ond gwrth- edai y llall gyda gwresogrwydd cyfartal, gan dystio na fyddai hi ddim yn euog o'r fath anfoesgarwch am y byd. Dygid y ddadl yn mlaen am ryw gymaint o amser xhwng y ddwy ochr gydag ystyfnigrwydd a dygiad da i fyny ag oedd yn gyfartal. Ond gan fy mod yn sefyll yr holl amser liwn a'm llyfr yn barod, yr oeddwn o'r diwedd wedi blino yn hollol ar y ddadl, a chan ei gau, dywedais,- Yr wyf yn gweled nad oes yn yr un ohonoch feddwl i gael eu priodi, ac yr wyf yn meddwl y byddai eystal i mi ddychwelyd eto, canys yr wyf yn tybied na fydd dim busnes i gael ei wneyd yma heddyw." Darfu i hyn ar unwaith eu dwyn i reswm; y barwnig a'i foneddiges briodwyd gyntaf, ac yna fy mab a'i gymdeithes gariadus. Yr oeddwn yn flaenorol y boreu hwnw vedi rhoi eirchion am i gerbyd gael ei tfdanfon am fy nghymydog gonest Flam- borough a'i deulu, ac erbyn i ni ddychwelyd i'r gwesty, cawsom y pleser o ddeall fod y ddwy Miss Flamborough yno o'm blaen. Hhoddodd Mr. Jenkinson ei law i un, ao arweiniodd fy mab Moses y llall i fyny; ac yr wyf wedi cael alian oddiar hyny ei fod yn wir hoff o'r ferch; a'm eydsyniad a'm cynysgaeth a gaiff, pa bryd bynag y tybia yn briodol i ofyn am danynt. Nid cynt y dychwelasom i'r gwesty nag y daeth niferoedd o'm plwyfolion, wedi clywed am fy Uwyddiant, i'm llongyfarch; ond yn mysg y lleill oedd y rhai a godasant i'm gwaredu, a'r rhai a geryddaswn yn flaen- orol gyda'r fath fywiogrwydd. Dywedais yr hanes wrth Syr William, fy mab-yn- nghyfraith, yr hwn a aeth allan a cherydd- odd hwynt yn dra llym; ond wedi eu gweled yn digaloni wrth y cerydd, rhodd- odd iddynt haner gini yr un i yfel ei iechyd, a chodi eu hysbrydoedd. Yn fnan ar ol hyn galwyd ni i wledd foneddigaidd, yr hon a barotoisid gan gogin- ydd Mr. Thornhill. Ac ni fyddai yn an- mhriodol sylwi, gyda golwg ar y boneddwr hwnw, ei fod yn awr yn byw fel cydym- aith mewn ty perthynas, yn cael ei hoffi yn dda, ac yn anfynych yn eistedd wrth ochr y bwrdd, oddigerth pan na fyddo lie wrth y llall, canys nid ydynt yn gwneyd dyeithr- yn ohono. Cymerir ei amser i fyny yn bur llwyr mewn gofalu am ei berthynas, yr hwn sydd ychydig yn bruddglwyfus ei ysbrydoedd, ac mewn dysgu chwythu yn y corn Ffrengig. Y mae fy merch henaf, beth bynag, yn para i'w gofio gyda hiraeth, ac y mae hyd yn nod wedi dweyd wrthyf, er fy mod yn ei gadw yn secret, pan fydd iddo ef ddiwygio y gall y bydd iddi roi jffordd. Ond i ddychwelyd (canys nid wyf yn arfer crwydro fel hyn) pan oeddym yn myned i eistedd i giniaw, yr oedd ein seremon'iau yn myned i gael eu hadnew- yddu. Y cwestiwn oedd. pa un a oedd fy merch hynaf i eistedd uwchlaw y ddwy briodferch ieuanc; ond torwyd y ddadl yn fyr gan fy mab George, yr hwn a gynyg- iodd fod y cwmni i eistedd fel y mynent- pob boneddwr yn ochr ei foneddiges, Der- byniwyd hyn gyda chymeradwyaeth mawr gan bawb, oddigerth fy ngwraig, yr hon, fel y gwelwn, nid oedd yn hollol foddhaol, gan ei bod yn disgwyl caelyplesero eistedd ar ben y ford, a thori cig i'r holl gwmni. Ond er hyn oil, mae yn anmhosibl darlunio ein digrifwch. Nis gall&f ddweyd pa un a oedd mwy o wit yn ein pJith yn awr nag arfer, ond yr wyf yn sicr fod genym fwy o chwerthin, yr hyn a atebai'r dyben cystal. Un Joke wyf yn gofio yn neillduol: yr oedd yr hen Mr. Wilmot yn yfed at Moses, gwyneb yr hwn oedd wedi ei droi i gyfeir- iad arall, atebodd fy mab, Madam, yr wyf vn diolch i chwi." Ar hyn darfu i'r hen foneddwr wincio ar y gweddill q'r cwmní, a sylwi ei fod ef yn meddwl am ei feistres. Wrth hyn tybiwn y byddai i'r ddwy Miss Flamborough farw gan chwerthin. Cyn gynted ag yr oedd ciniaw drosodd, yn ol fy hen arfer, deisyfais am i'r bwrdd gael ei symud ymaith i gael y pleser o weled fy nheulu oil unwaith ar aelwyd siriol. Eis- teddai fy nau fychain un ar bob penlin, a'r gweddill o'r cwmni gyda eu partneriaid. Nid oedd genyf yn awr ddim tu yma i'r bedd i'w ddymuno, canys yr oedd fy holl ofalon drosodd, a'm pleser yn annhraethol. Nid oedd dim yn awr yn aros, ond i'm diolchgarwch mewn ffortiwn dda fod yn fwy na'm hymostyngiad blaeLorol mewn adfyd. DIWEDD.
Eisteddfod y Tabernacl, Maesteg,…
Eisteddfod y Tabernacl, Maesteg, Nadolig, 1876. BEIBNIADAETH Y CITFANSODDIADATT GAN IEUAN DYFED. Beddargraff Mr. William Davies. Un-ar-bymtheg o englynion ac un penill. Cyfaill.—PeoiU cyffredin sydd gan hwn. Hen ddull dichwaeth ydyw gwneyd i'r marw lefaru geiriau ei feddargraff. Un gwylaidd mewn galar, Brysiog, An- eurin.-Buasai yn well i'r brodyr hyn fel Cyfaill" i gynyg mesur rhydd; gan nad ydynt yn gwyrod dim am anhebgorion englyn. Hiraethus, Dienw, Ymdeithydd, Caradog. Och fi! canys benthyg," ydynt 2 Bren. vi. 5. Arthur.- fu William A chyflawn o rinwedd. Dim cynghanedd. Nid oes i'r cyreh ateb- ydd. Hen linell yw,— Wele fan ei dawel fedd. Llwydfab.— yr hwyliodd Ein William heb ofnau. Y mae r yn y cyrch heb ei hateb. Edmygydd.-Nid oes synwyr yn y linell hon:— 0 fewn aelwyd buchedd. Hen linellau yw Doeth a fu, ond aeth i'w'fedd Ar edyn aur anrhydedd. A. B. C.- Rhowdd gwr gwych yn rhych y rhaw. Dichwaeth. Brynfab, Captn. Jones, Llwydfryn.— Hen linellau ydyw y rhai canlynol:— Glaniodd o wlad gelynion Yn llwyr iach, yn llaw yr IOn. Saif yn bur o safn y bedd. Wele aur byd ar lawr bedd. Nid am gasglu yn nghyd hen linellau i wneyd beddargraff yr oedd y wobr yn cael ei chynyg. Y mae Ap Shon ac Hiraethlon yn canu yn rheolaidd, ond lied wael a dibwynt yw y goreu. Hiraethlon yw y goreu. Beddargraff Mr. Zephaniah Raymond. Un ar-ddeg yn cynyg. Y llinellau canlynol yn wallus gan Da- fydd, Eirwllathr, ac Hiraethus (1.) :— -daw Raymond O'r dulawr llygradwy. Ein Zephaniah hoffusawl. I ardal aur delynau. Benthyciol ydyw englynion Iorwerth ac Un a'i adwaenai. Penillion pur gyffredin sydd gan Canwr lleddf a Bugail. Llinell wael ydyw yr olaf gan Gomer- ydd, sef,- Diail un, 0 duwiol oedd. Y mae englynion Pruddfab, Hiraethus (2), a Gwynfab, yn rheolaidd a synwyrol, ond nid oes unrhyw deilyngdod neillduol yn perthyn i un ohonynt. Y goreu yw Pruddfab. Englynion i'r Cadeirydd. Deuddeg yn y gystadleuaeth. Y mle eiddo Iota, Abrec, Brodor o Bryd- ain, Tirionfab, Canmolwr teilyngdod, a Glan Llyfnwy yn dra gwallus mewn iaith, synwyr, a chynghanedd. Dim cynghanedd yn,- Davies y meddyg mawrwych. oedd Davies, Aidd lywydd, dewr Gymro. Dim synwyr na chvnghauefid yn,— Wr dewr hedd, o'r derwyddon, Asiwr llu yw'r Yswain lion. Eto,- dysgedig Dwys gadarn feddylddrych. Ai meddylddrych, yw Dr. Davies? Arthur, Llwynog, a Dr. John.—Hen linellau yw,— £ Cadeirhvr. noddwr iawn addysg,' 0 ddawn mad heddyw i'n mysg. J] JSCHWD~ A geidw'r hawl i'r gadair hon. I Moria i eigion mawredd. I Dywed Dr. John hefyd am y cadeirydd,— A mwynjjfardd hardd ei hirddysg. Ni^chlywaisao'r blaen fod y Dr. Y mae gan^Gwilym Brychan, LJapc o'r lie, a Cymro englynion diwallau, ond o'r braidd y gellir dweyd fod un ohonynt yn deilwng o'r wobr. Y goreu yw Cymro. Penillion Coffadwriaelhol i ddau faohgenyn Mr. D. Rees. Ped war cyfansoddiad. Gwjlaidd.—Chwech penill cymhwys a tharawiadol, wedi eu hysgrifenu yn drefnus a chelfydd; ac yn cynwys yr hyn ddis- gwylid gael ar y testun. Mara.-Y mae yr awdwr hwn yn afres- ymol o faith. Cynwysa ei benillion 108 0 lineUau. Ei brif wall sillebol ydyw camosod yr ht megys rAoedd, am r'oedd neu oedd. Y mae llawer o'n prif ysgrifenwyr yn awr yn defnyddio oedd heb yr r a'r sillgoll. Y mae y penillion yn darllen yn weddol lithrig, ond ni cheir ynddynt ond syniadau tra chyffredin. Llwchyn tra Llachar.—Y mae gan hwn amryw o benillion da a chymhwys, megys y 5ed, yr 8fed, a'r olaf. Y gwall ieithydd- 01 y syrthia iddo amlaf yw rhoddi yr ei unigol, a'r eu lluosog, y naill yn lie y llall. Defnyddia rai termau anmhriodol, megys "gwlith gofidiau." Tywyll yw y syniad yn y linell hon,- Siomiant drodd obeithion lu. Y mae ganddo hefyd yr ormodiaeth fwyaf afresymol mewn manau, megys,- 'Roedd eu purdeb yn ormodol I fod yma gyda ni. Ymdeithydd yn mro galar.-Penillion gwanaidd a chyffredin, heb ddim newydd- deb mewn arddull na syniadaeth. Medd- yliem fod son am ffrydiau o ddagrau" yn ddigon eithafol, ond y mae clywed am aberoedd o ddagrau yn fwy felly. Nid ydyw "diri" yn ansoddair priodol ar ol "mwyniant a chysur." Gwylaidd yw y goreu. (Tw barhau.)
ABERYSTWYTH.
ABERYSTWYTH. CYMRO ETO AR Y BLAEN.-Da genym weled enw Mr. Watkins, myfyriwr yn y Brifysgol, y pumed ar y rhes allan o'r 165 aeth trwy yr arholiad yn ddiweddar yn y London .Univer- sity. Un o bobl dda Llanelli ydyw Mr. Watkins. PERFFORMIAD CANTATA Y "MAB AFRAD- LON.Er fod y Cantata hon wedi ei chyf- ansoddi er's 11 mlynedd yn ol gan Mr. Parry (Pencerdd America), eto dyma y waith gyntaf iddi gael ei chlywed hyd yn nod gan y cyfansoddwr ei hun. Prydnawn dydd Gwener awd trwy y Cantata yn Lecture Hall y College gan y myfyrwy cerddorol, o dan arweiniad Mr. Parry. Cymerwyd rhan yn yr unawndau gan Miss Williams a Miss Davies, Caerdydd; Miss Griffiths, Llanberis; Mr. W. Hopkin, Mountain Ash Mr. D. Jenkins Trecastell; a Mr. Evans, Aberkenfig. Diameu y daw y Cantata hon mor boblogaidd a darnau ereill Mr. Parry. -Gobeithio y gwna ei chyhoeddi yn fuan.
[No title]
RHYBUDD.- Y mae Mri. Reckitt a'i Feibion wedi dewis y ffurf pedair-onglog i wneyd eu Paris Blue, a hyny oherwydd fod eymaint o liwiau glas gwael yn cael eu gwneyd yn fodiau, peleni, phow- P' OW dwr; ond eto, y maent yn gorfod rhybuddio y cyhoedd yn erbyn mathau gwael o liw glas sydd yn cael eu gwneyd o'r un ffurf, yr hwn a werthir oherwydd yr elw ychwanegol a geir trwy hyny. Gofaler, gan hyny, am gael y Paris Blue pedair- onglog, yn dwyn enwau 1. RECKITT A'I FEIB- ION yn nghyda'r arwyddnod masnachol. 1441. PELENI HOLLO WAY.— Mae y cyfnewidiad ami yn yr hin yn y wlad hon yn beryglus iawn i rai egwan eu hysgyfaint, ac i'r rhai nervous. Dylai pawb ydynt yn .cael eu blino yn y ffyrdd hyn ddefnyddio y feddyginiaeth ragorol hon mor gynted ag teimlant anesmwythder corfforol, neu y teimlad aiionydd sydd y meddianu y cytansodd- iad, ac yn dynodi fed peirianau y treuliad allan o Ie. Cymerer un o Beleni Holloway tua chanol dydd, a dilyner hono gyda dogn digon mawr i ryddhau y coluddion, pan mai y dyoddefydd yn neillduo i orphwys, a cheir y bydd iddynt yn ddioed wellhau yr anhwyldeb, ac adferu trefn drwy yr holl gyfansoddiad. Dylid gwneyd prawf ar unwaith o feddyginiaeth mor syml, dyogel, a llwyddianus yn ei heffeithiau, pan fyddo afiechyd, drwy anwyd neu rhyw achos arall, ynbygwthym- osod ar y corff. ENAINT HOLLOWAY.-Y Frech Goch a'r Scar- latina.Dyma y ddau ymosodydd peryglus sydd yn dyfod ar draws ein plant gyntaf ar ol eu geni Mae y ddau glefyd yn heintus, ac yn galw am driniaeth ddoeth. Yn yr anhwylder blaenaf ceir fod y chest yn dyoddef; ac yn olaf dyoddefa y gwddf. Bydd y fam,. neu yr hon fyddo yn gweini, yn sicr o gael fod Enaint Holloway yn feddygin- iaeth anmhrisiadwy yn yr achosion peryglus hyn. Ond ei gymhwyso at y gwddf, y ddwyfron, a'r cefn, rhydd esmwyth-had diffael; hyrwydda yr anadliant, lleddfa y peswch, dwg y lliw priodol yn oi i'r gwefusau, a chyll y gwynebpryd yr ym- ddangosiad gwelw sydd yn rhagwyddo sefvllfa beryglus y cyfansoddiad. Nid yn unig y mae yr Enaint gwerthfawr hwn yn iachau y clefyd ei hun, ond symuda yr achos o bob ol-effaith.
Yr Eisteddfodau Presenol.I
Yr Eisteddfodau Presenol. I Gwnaeth Vox Populi waith da wrth alw sylw at y pwnc uchod. Os na thycia ei sylw- adau a'i awgrymiadau call a doeth gyda phwyllgorau y petheuach a gynelir mor ami y dyddiau hyn dan yr enw eisteddfodau, nid heb ryw gymaint o sail y casglwn fod y cyfryw bwyllgorau yn amddifad o ryw ragor- z, iaethau gwerthfawr a thra hanfodol i bwyll- gorau o'r fath. Caiff y darllenwyr, oddiwHh y sylwadau canlynol, gasglu beth ydynt. Pan ym.iiirfio dynion yn bwyllgor, a'r rhai hyny heb fod yn brofiadol yn y gwaith fyddo i'w gyflawni, rhaid iddynt, i raddau, efelychu pwyllgorau ereill; ac os am ymgadw rhag bradychu anwybodaeth a diffyg chwaeth, rhaid iddynt, yn nghylch rhai pethau, ym- gynghori a'r sawl a gydnabyddir yn llenorion profiadol. Er cyflawni yr olaf, rhaid iddynt beidio tybied y gallant gyflawni yr hyn sydd uwchlaw eu cyrhaedd. Y mae dethol testyn- au cerddorol a datganiadol, a chynyrchu testynau i gyfansoddi arnynt, uwchlaw cyr- haedd dynion sydd heb ymgydnabyddu mewn llenyddiaeth, a rhai felly sydd yn cyfansoddi lluaws o bwyllgorau, yn neillduol felly yn ein dyddiau ni. Pe byddai y dynion hyn yn agored i -argyhoeddiad, neu heb fod yn uchel dybus o honynt eu hunain, ni chai llenorion achlysur i achwyn yn herwydd absenoldeb testynau dealladwy, chwaethus, a newyddion. Oni bai am y rhagofal o beidio cyffroi teiml- adau personau, buaswn yn nodi rhai testynau sydd, nid yn unig yn amwys ac annealladwy i ysgrifenwyr ieuainc, ond yn gyfryw i len- orion profiadol; ac yn mhellach, yn ol deddfau iaith, yn berffaith ddiystyr. Da genyf nad ydyw y dosbarth gwatwarus o ysgrifenwyr y Saeson yn ddigon cydnabyddus a'n iaith i allu canfod ein diffygion, pe amgen, caent wrth edrych ar brwygreifft ac hysbysiadau eisteddfodol ddigon i'n gwneyd fel cenedl yn destyn chwerthin i blant yr ysgolion yn mhlith cenedloedd ereill. Mae yn amlwg fod y bobl hyny sydd yn g" neyd y cyfan er mwyn arian yn cael gormod o'u ffordd yn nglýn a'n heisteddfodau. Nid rhyfedd eu bod yn hoffi clychau, gan eu bod yn ymgynefino eymaint a thone yr arian. Nid gwiw ceisio rhesymu gyda y dosbarth hwn, oddieithr y gellid eu darbwyllo y deilliai mwy o elw oddiwrth eisteddfodau hen ffasiwn, tebyg i eiddo ein tadau, nag oddiwrth gravid musical meetings y dyddiau hyn. Eglur yw mai ar yr elw y byddai raid i ni gymeryd ein safle i siarad a hwy; oblegyd pe eymerem ein safle ar y daioni llenyddol, mae yn dra thebygol, os nad yn hollol sicr, na enillid hwy i deimlo unrhyw ddyddordeb yn y pwnc, heb son am iddynt dderbyn argyhoeddiad. Tra y parhao yr arian i fod eu Alpha a'u Omega," nis gellir erfyn i bethau gael eu newid er gwell, ond yn hytrach er gwaeth, fel y dengys eu heisteddfodau yn y blynyddoedd diweddaf hyn. Er mwyn yr ieuenctyd Cymreig a feddant alluoedd meddyliol cryfion, er mwyn yr hen sefydliad cenedlaethol, ac er mwyn enw da y genedl, yr wyf, yn enw pob un a gydsynia a hyn o lythyr, yn apelio atoch chwi gorau Cymru, i atal eich cefnogaeth i bwyll- gorau a anwybyddant ddaioni llenyddol a chenedlaethol er mwyn elw, bydded iddynt eu hunain neu i sefydliadau ddylent sefyll neu syrthio ar eu rhagoriaethau eu hunain. Gyda golwg ar yr hysbysiadau hanerog y cyfeiria Vox Populi atynt, dywedaf hyn. Gellir meddwl nad yw y pwyllgorau a awdur- dodant eu cyhoeddiad yn awyddus am gael cystadleuaeth ar ddim heblaw y canu, er ar eu prwygreifft yn cynyg gwobrwyon am gyfansoddiadau. Tra y gwnelai un copi y tro i gor cyfan, faint bynag fyddo ei rif, rhaid i bob cyfansoddwr fyned i ychydig geiniogau o draul drosto ei hun, a hyny heb feddu sicrwydd a fydd yn yr eisteddfod gyhoeddedig destynau i gyfansoddi arnynt o gwbl, heb son am rai yn cyfateb i'w chwaeth a'i alluoedd; eto, y testynau canu yn unig a gyhoeddir. Hynod yw yr hwn a wel gysondeb a thegwch yn hyn; ond o ran hyny, yehydig yw nifer y pwyllgorau eisteddfodol sydd heb fod yn hynod, neu heb gynwys ynddynt bobl hynod. Arwydda yn ddrwg pan fyddo pwyllgorau hynod am brinder o'r peth gwerthfawr hwnw, synwyr cyffredin, yn amlhau. Os ydyw y synwyr hwn i'w gael, gyda rhesymoldeb y gallwn erfyn oddiwrth gorff y bobl ysgogiadau cydweddol ag ef. METON.
LLANELLI.
LLANELLI. DAMWEiNiAix.Dydd Gwener wythnos i'r diweddaf cwympodd dyn o'r enw James Kyte i'r dock, ac o herwydd ei bod yn nos ar y pryd, methwyd ag achub ei fywyd. Llongwr oedd wrth ei alwedigaeth, a dyeithr yn y lie hwn. --Y dydd Mawrth canlynol, oddeutu pedwar o'r gloch, cyfarfyddodd Mr. Andrew Oswell a'i ddiwedd yn dra sydyn ac annysgwyliadwy. Yr oedd wedi dringo i ben yr hwylbrenau, ac yno, yn anffodus, fe gollodd ei afael ar y rhaffau, a bu y canlyniad yn chwerw iddo, oherwydd syrthiodd i lawr o uchder o 35 o droedfeddi, a bu farw yn mhen ychydig amser. Bernir fod y ddau o dan effaith y diodydd meddwol pan gyfarfuasant a'u hanffodion.- Llanellian.
[No title]
Boneddigesau hyny nad ydynt wedi defnyddio Starch Glenfield, dymunir ar iddynt wneyd un prawf o hono, a bob yn ofalus am ganlyn y cafar- wyddiadau argraffedig ar bob pacyn. Y mae yn ychydig anhawddach ei wneyd na Starches ereill, ond pan y deuir dros yr anhawsdra. dywedir fel Golchwraig y Frenhines, mai y Starch goreu a ddefnyddiwyd erioed ydyw. L92 THROAT IRRITATION.—The throat and windpipe are especially liable- to inflammation, causing sore- ness aud dryness, tickling and irritation, inducing cough and affecting the voice. For these symptoms use glycerine in the form of jujubes. Glycerine, in these agreeable confections, being in proximity to the glands at the moment they are excited by the act of sucking, becomes actively healing. Sold only in 6d. and Is. boxes (by post for 14 stamps), labelled "JAMES EPPS & Co., Homoeopathic Chemists, 48, Threadneedle Street, and 170, Pic- cadiiy, London. 332
Nodiadau Cerddorol.
Nodiadau Cerddorol. LLUNDAIN, Chwef. 6. CAWSOM gyngherdd gwir dda yn y Royal Alberfc Hall nos Iau, pan roddwyd i ni "Lobgesang"' (Mendelssohn) a "Stabat Mater" (Rossini), c6r • a cherddorfa y Royal Albert yn gwasanaetliE (rhif, tua 900), Dr. Stainer wrth yr organ, a Mr. Barnby yn arwain. Soloists y "Lobgesang'" (Hymn of Praise) oedd Misses Williams &' Braham, a Mr. Sims Reeves. Chwareuwyd y "Symphony" yn bur effeithiol, yn enwedig yr adagio, a chafodd gymeradwyaeth fawr. Yr oedd y c6rawdau, ar y cyfan, yn dda iawn, yn neill- duol felly y choral "Let all men praise the Lord," ag eithrio yr attacks mewn amryw fanau ond nid wyf yn credu y rhoddasid y cwpan aur i'r South Wales Choral Union os na chanasant yn llawer gwell nag y canodd y Royal Albert Society y cOrawd trwm, "The night is depart- ing." Nid wyf yn, creclu, ychwaith, i'r gym- deithas hon, ac ystyried fod ganddynt gerddor- fa dda ac organ fawr i'w cynorthwyo, ganu y corawd olaf, Ye, nations," yn gystal ag y canodd c6r Bethesda (Caernarvon) hi yn eistedd- fod Wrexham. Am y ddwy eneth aganasant y treble solos, y dweyd lleiaf fyddai y dweyd goreu, ond yr wyf yn rhwym o ddweyd na chlywais I waited for the Lord" yn waelach mewn cyngherdd. Am Mr. Sims Reeves, byddai yn anmhosibl dweyd gormod yn ei ran, yr hwn, mae yn debyg, yw un o'i pet parts. I ddechreu, yr oedd mewn llais gwell nag y clywais ef er pan wyf yma, Yr oedd y rent., "Sing, ye, praise," yn swynol a thyner, a'r alaw, He counteth all your sorrows," yn grefyddol deimladwy; ond pan ddaeth at y "Watchman, will the night soon pass ?" yr oedd ei ddarlleniad mor ardderchog a ddramatic, nes iddo wefreiddio yr holl dorf. Yn wir, yr oeddwn yn teimlo fel pe buasai yr awr olaf wedi dyfod. Yr oedd dylanwad y declama- tion hwn tuhwnt i fy nesgrifiad gwael. Yn nesaf, y "Stabat;" Madams Sherrington* a Sterling, a Mri. Cummings a Hilton, yn canu yr unawdau. Yr oedd y cdrawd cyntaf yn sigl- edig, ond daeth y Cujus Animam" i mewn ae i ben yn hynod feistrolgar ac effeithiol gan Mr. Cummings. Yr wyf yn credu mai dyma'r tenor goreu a glywais erioed-mae ei lais mor glir a. siaradus, yn llyfn ac yn llawn, yn beraidd a. swynol, ac hefyd yn deimladwy. Hefyd, y mae wedi ei wrteithio i'r graddau helaethaf. Mae cylymiad y registers mor naturiol, fel mae yn anhawdd canfod 4 llygad gwybodaeth pa le y maent yn ymuno. Unwaith, yn ystod y Mass? y darfu iddo ddangos y cylymiad, a hyny mewn; chromatic passage ar dair ton hir, ar un anadl- iad, sef o D, C sharp, i C naturiol. Dechreuodd Mr. Cummings yn y medium register i fewn yn rhy gryf. Pe buasai ef wedi dechreu yn y chest, neu lynu wrth y medium i C naturiol, buasai pob peth yn dda. Yr oedd yr anffawd bach, yma. yn wers anmhrisiadwy i rai yn myfyrio y llais. Dygwyddodd yr un peth i Mr. Reeves droion yr un nos a'r rheswm am hyn yw canu i ormocl. edd, a'r llais (fel y dyn) yn dechreu treulio a myned yn hen. Canodd Madam Sterling yn dda rhyfeddol y solo, "Fac ut portem," ond nid oedd cystal yn y deuawd gyda Madam Sherrington, "Quis est homo." Yr oedd yr "Inflammatus" dipyn yn ormod o scope i Madam Sherrington, ac ni ddaeth y cor i fewn cystal ag y dysgwyliem ar yr In die judicii." Er nad oedd Mr. Hilton yn ganwr gwaelr darfu i'r gerddorfa ei foddi yn yr alaw, Pro peccatis." Yn fy myw, nis gallaf ddeall pa beth oedd yn meddwl Mr. Barnby ar y pryd, ond y mae yn llawer hawddach dweyd na gwneyd. HENO, cefaisyr hyfrydwch o glywed cyngherdd bychan yn y Royal Academy of Music gan y myfyrwyr. Yr oedd ambell ddernyn yn dda, ond myfyrwyr yw myfyrwyr yn yr Academy hon fel pob Academy arall. Nid yw ond gwiw i ddynion feddwl, am eu bod yn myned i'r Academy, a chael "R. A.M." yn nglyn a'r enw, eu bod ar y ffordd i nefoedd gerddorol. Mae ugeiniau yn yr Academy hon, yn bresenol, na chlywir uyth am danynt, fel cerddorion, ar ol iddynt ymadael oddiyno. Rhaid yw meddu ar dalent, chwaeth, ac awydd am ddysg, cyn dyfod i'r filfed ran o enwogrwydd. Gwnaeth Miss Mary Davies synu pawb, heno, wrth adroddl soliloquy Hamlet, "To be, or not to be, that is the question." Yr oedd ei hadroddiad yn gywir, wrth reswm, ond yr oedd ei drychfeddwl o'r darn yn newydd i mi. Gallwn feddwl, am ei bod yn myfyrio elocution (o dan ddysgyblaeth Mr. Lacey), ei bod yn bwriadu, neu yn parotoi, ar gyfer opera. Gobeithio ei bod, ac y cawn opera singer Gymreig newydd spon. Da iawn, Miss Davies. Mae Mr. Sauvage yn ddyddiol gynyddu yma, ac yn llanw engagements allan o Lundain. Rhwydd hynt i ti, Sauvage, i ddyfod allan yn first-class. PARSON PRICE.
ABERTAWE.
ABERTAWE. CLADDEDIGAETH. -Dydd Mercher, y 7fed cyfisol, cyllwynwyd yr hyn oedd farwol o Martha, priod Mr. David Evans, Fynone Street (cofnodiad o farwolaeth yr hon ym- ddangosodd yn eich rhifyn diweddaf) i dy ei hir gartref yn Mynwent yr Alltwen. Cych- wynwyd o Abertawe yn orymdaith ychydig wedi un o'r gloch. Yn y cerbyd blaenaf oedd y Dr. Rees yna dilynai yr elor-gerbyd,. a phump o rai ereill yn cynwys y perthynas- au a chyfeillion. Yn Mhontardawe oedd. torf fawr wedi dyfod i gyfarfod a'r angladd, ac yn eu plith yr Hybarch P. Griffiths. Wedi cyrhaedd capel yr Alltwen, darllenwyd' a gweddiwyd yn deimladwy gan Mr. Griffiths;- a gwnaeth y Dr. Rees ychydig sylwadau oddiar y geiriau "Pe rhodiwn yn nglyn cysgod angeu, nid ofnaf niwed." Bwriada y Dr. draddodi pregeth ar y testyn yn ei gapel ei hun yn mhen wythnos. Wedi gorphen y gwasanaeth, gosodwyd llwch y chwaer ym- adawedig i orwedd hyd foreu mawr y codi- B. Morgan.