Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
AbeTdar-Dydd Gwener y Groglith. Newport-Dydd Llun y Pasc. "SAMSON" Miss Marian Williams, Llundain. Mis* Jennie Lewis, Gaerdydcl. Mr. James Sauvage, Llundain. Mr. Thomas Brandon, Llundain. Mr, Gordon Gooch, Llundain. Cor Undebol Aberdar. Orchestra— Ugain o Offerynwyr Detholedig. Gynorthwyir gan y Grand Organ yn Neurport, 1512 Tocynau, 3s. 2s. a Is. MR. & MRS. J. W. PASS01 PRICE (OF AMERICA), For Concerts, Misteddfodau, Sc.—Address, GWLADGARWR Office, Aberdare. '1477 DYMUNA Mr John Bryant (Eos Brycnan), Gynt o Hirwain, HYSBYSU y cyhoedd ei fod yn adored iflder- byn engagements iganu mewn Bisteddiodau a Chyngherddau. Cyfeiriad — Mr. JOHN BRYANT (EOS Brychan), 1509 10, O..k Street, Aberdare. Y Glowyr a'r Bwrdd Cymodol. MEWN cyfarfod a gvnaliwyd yn y Bargoed, Mawrth 3ydd, pasiwyd penderfyniadl apeiio at gynrvchiolwyr y gweithwyr ar y .bvvrdd Cymod- i ddvfod i gyfarfod o gynrychiolwyr yr hwn sydd i'w gynal yn fwyaf neillduoli r'perwylhwnw a o-ynelir 'yn y Junction Hotel, Bargoed, dydd Uun, Mawrth 12fed, .i ddechreu am ddeg o r gloch, amcan pa un fydd da lieu, ymresymu, egluro a cheisio dyfod i gyd ddealldwriaeth ar y modd y cawsom ein gostwng yn y gostyngiao diweddal, ar modd yj ydym yn sefyll yi bresenol yn ngwyneb y y Safon (Basis), a'r Dyfarmad (Award).—Yr eiddoch, JOHN LEWIS, Den. BIVRDD Y GOLYGYDD PBOFIEDYDD.—fleb enw priodol na chyfeiriad. 1'1' fasged. BEECHAM. Mae yr "Estron" yn amddiffyn ei hun, chwi welwch, yn ol y rhifyn hwn. LLANELLTAN.-Mae ynflin genym fod yr hanesion lleol ddanfonasoch wedi myned yn rhy hen i'w cyhoeddi inwyacll. AT Gohebydd (Llanwyno), W. S. M., T. Leyshon, ac Ap loanMethwyd cael lie i'ch gohebiaeth- au yn brydlawn; ac y maent erbyn hyn wedi myned yn rhy hen. Bydd yn dda genym glywed oddiwrthych eto pan ganiata amser t chwi wneyd hyny. <JwaY^KicHARDS.—Yr oedd gohebydd arall wedi danfon banes yr eisteddfod Yr oeddech wedi esgeuluso gosod stamp ar y ltythyr, am yr hwny cawsom yi hyfrydwch o dalu dwy geiniog. .n. MORRIS.-Mae yn ofidus genym i ni gael ein harwain ar gyfeiliorn.. UN AM WYBOD.—A ddymuna L ysgrifenydd teddfod Mountain Ash (Groglith) i'w hysbysu a oes rhyddid i fYstadleuwyr ar "Mam rodd gusan i ddewis eu cyweirnod eu hunam. HEBREWR. —Dacth eich gohebiaetli i law pan Troedvrhiw, Odydd, R. T. Williams, Beirmad- aeth Authemau Eisteddfod Iforaidd Dewi Sant, Ap Llynwr, Cystadleuwr, Nero, Hen BydIer, Llygadgraff, Lot, John Lewis Gohebydd y Cryddion, Apprentice, Niarfylu, T-lanc ofuallt, Nabtwyson, Sion Cent, Ehedydd Penrhys, Llwynog, Cardotyn.. m.,v Yn ein nesaf-Morien, W. Iwiny, 1. Phillips. Yr Wythnos hon dechreuir cyhoeddi yn ein colofnau. Nofel newydd ardclerchog,- "IFOR PUW O'R HBNBLAS,' NEU Y Cymro Llwyddicmus yn un Drefydd Lloegr. WY A.RWYDDAXB, FO RHYDDID rOB ')mADD HEB NA I'T'ADD NA LLII). ht yj N ABERDAR, G WENER, MAWRTH 9,1877.
ARWYDDION HEDDWCH.
ARWYDDION HEDDWCH. Y cwestiwn a ofynir yn y ddefod o gadeirio bardd ydyw y cwestiwn sydd yn orynu ar wefus Ewrop yr wythnosau hyn -11 A oes lieddwch ?" Y mae yn debyg- ol y gallwn ateb y cwestiwn, erbyn hyn, vn ffadarnliaol. Ychydig iawn yn 0 > Jr oedd y sefyllfa yn llawn o enbydijydd— yr oedd liauer y byd yn barod I ffrwydro dim ond taro y match. Yr oedd y cad- oediad rnwng Twrci, Servia, a Monte- negro, ar fin terfynu^ a lieddwch heb ci wneyd rliwrtg y pleidiau digofus. xr oedd v fcnadaii o Belgrade wedi cyrhaedd Oaercystenyn, a'r ymdrafodaeth am liedd- wch wedi ei bagor. Er lodyr ymdrafod- 80em hono, yn ol y newyddion pellebrol, yn myned rhag ei blaen yn obcitluol, eto fe wyddid un peth fe wyddid y buasai gair Denderfynol oddiwrth Ewsia yn mghluIt Servia yn sicrhau fod byddm- r oodd Ewsia yn croesi y terfynau y Wsai -a:air felly Y11 l'hoi terfyn ar vr I lioil ymdrafodaeth, ac yn gnul i amin I oedd o laddedigion. Yr oedd Rwsia yn barod i gymeryd y mbr a'r maes, arol v. yr holl anwireddan a grewyd gan oheb- 1 wyr pai'tiol a digydwybod. Erbyn hyn, y mae petbau wedi gwisgo gwedd new- ydd. Y mae lieddwch a Servia wedi ei r gwblhau, a hyny ar delerau mor fanteis- iol ag y gallasai Sèrvia ddysgwyl o dan ei ^.amgylcbiadau—y mae sefyllfa y f "wladwriaeth bon bron yn bollol yr un fath "ag ydoedd cyn y rhyfel, yn unig Swaberddir Servia rhag adeiladu am- L • ddifPynfeydd ychwanegol, gorfodir hi i chwyfio y faner Dyrcaidd ar yr amddiffyn- feydd presenol yn gydochrog a'i baner ei hun, y mae hi i ganiatau yr un breintiau i Iuddewon ac i Gristionogioii, ac i atal arfogion i groesi y terfyn Diflas, yn ddiamheu, i Serviaid fydd gweled hen faner wraedliwiedig y Twrc ar eu tyrau eu hunain, ond cryn beth yw i Servia orchfygedig. ddianc a'i heinioes ganddi, zn a gwaredu ei gwlad rhag difrod cleddyf a than. Nid yw heddwch a Montenegro wedfei orphen, ond y mae pob argoelion y gwneir byny, ac y mae y cadoediad wedi ei estyn ugain niwrnod er mwyn cario yn mlaen yr ymdrafodaeth. Felly, y mae yn ymddangos fod y rhyfel rnawr a ofnid wedi ei osgoi am yr adeg bresen- ol. Dywedwn am yr adeg bresenol, oblegyd y mae .parhad yr heddwch yn. ymddibynu yn gyfangwbl ar ymddygiad Twrei at y Gristionogioii. Os na wna hi gyfiawnder a Bulgaria, os yw ei haddew- idion presenol hi fel ei holl addewidion blaenorol, i ddybenu mewn mwg, ni fydd hi ond yn pellhau y dydd drwg am ysbaid byr o amser. Y mae y Galluoedd Mawr. ion yn deall eu gilydd, ac yn benderfynol. laith Ewrop wrth y Tyrciaid yw "Khaid i chwi wneyd cyfiawnder ach deiliaid Cristionogol. onide bydd i ni lunio rhyw ffordd neu gilydd i'ch gorfodi, doed a ddelo ohonoch chwi." Y mae y Twre celwyddog wedi dianc lawer tro, ac wedi ymchwil i'w hymdreiglfa yn nhom pob aflywodraeth, ond y mae ei ddydd barn wedi d od. Nid ydyw i ddianc y tro hwn. Y mae cydwybod Ewrop wedi ei chwbl ddeffroi, ac nis gellir ei thawelu ond a chyfiawnder diffuant a diwygiad zn didwyll. I
Y FRECH WEN MEWN CERBYD-AU:…
Y FRECH WEN MEWN CERBYD- AU: ANGAU MEWN CAB! Ychydig ddyddiau yn ol yr oedd bon- eddwr yn cerdded drwy un o heolydd Llundain, ac fe welai ddyn yn glaf o'r frech wen yn dyfod allan o dy ac yn myned i mewn i gab. Gyrodd y cab ymaith yn gyflym a dodwyd y claf i lawr wrth small-pox hospital." Gyr- odd y cabman i ffwrdd, a'r boneddwr yn rhedeg ar ei ol i sicrhau ei number," ond cyn iddo ddod hyd ato, gwelai fon- eddwr a boneddiges yn myned i'r cab (cerbyd angau ei hun erbyn hyn) a gyrwyd ymaith drachefn. Dodwyd y gwrboneddig a'r foneddiges antiodus i lawr wrth dy yn un o'r "fashionable squares," a llwyddodd y gyrwr i ddianc ymaith cyn i'w erlidydd ddod i fyny hyd ato. Ar hyn, medd y Pall Mall Gazette, rhoddodd y bonecldwr yr ymdrechfa i fyny, ond fe farciodd y ty, ac yn fuan wedi hyny galwodd heibio i wneyd ym holiad. Cafodd y ty yn dy galar. Yr oedd y gwrboneddig wedi nowydd farw or frech wen, ac yr oepcl y foneddiges hithau yn glaf ddiobaith o'r un clefyd. Onid ydyw hyn yn erchyll! Nis gwydd- om pwy i'w feio fwyaf, pa un ai y claf ei hun, neu y cabman, neu ynte awdurdod- au yr hospital am dderbyn y claf i mewn heb atal y cerbyd, os bu amser i hyny. Y mae yn dda genym ni ein bod yn byw mewn man lie nid oes cabs.
LLYTHYR LLUNDAIN.
LLYTHYR LLUNDAIN. Nos LUN. Y MAE yn ymddangos i ni fod arddigonedd o gyfarfodydd a chyngherddau Cymreig yn bod yn Llundain ar hyn o bryd. Y mae yn biti na ellid trefnu dyddiadau y cyfarfodydd yn y fath fodd ag i'w hatal rhag dilyn eu gilydd. Yr oeddem ni yn meddwl fod y gwahanol eglwysi wedi mabwysiadu rhyw gynllun i'r perwyl hyny, ond ymddengys nad yw yn cael ei gario atlan. Fe hoffai lluaws o bobl, ond odid, fod yn bresenol yn mhob un o'r cyfar- fodydd ond pan y maent yn ymdyru ar eu gilydd fel yma, y mae yn myned yn annghyf- leus, os nad yn anmhosibl i allu gwneyd hyny. Biin iawn genym weled fod budd- gyngherddau Miss Martha Harries a Mr. James Sauvaye yn dygwydd bod o fewn wythnos i'w gilydd. Trueni mawr yw hyn, oblegyd y mae y naill yn sicr o niweidio y Hall i ryw fesur. Gallesid osgoi y gwrth- darawiad hwn yn eithaf da, pe buasai y bobl yn ymgynghori a'u gilydd er dyfod i ddeall- twriaeth ar y mater. Y mae y brawd a'r chwaer yn deilwng iawn o gefnogaeth, a nyni 11 a obeithiwn, er gwaethaf yr amryfusedd, y try y ddau gyngherdd allan yn lhvyddianus yn mhob ystyr. Nos Fawrth diweddaf, Chwefror 27ain, cynaliodd Eglwys Fedyddiedig Gynjreig Franklin Hail, Castle-street, Oxford-street, ei deunawfed wyl de flynyddol. Cawsom yr hyfrydwch o fod yn bresenol yn mhlith y brodyr ar yr achlysur, ac yr oedd yli ddy- wenydd mawr genym weled y fath dyrfa fawr o bobl wedi dyfod yn nghyd. Arlwywr y wledd eleni, fel arferol, oedd y cyfaill gwlad- gar a doniol, Mr. Powell (Cymro Tew), Wardour-street; afreidiol crybwyll felly wrth y sawl sydd yn adnabyddus a'r Cymro fod y trefniadau wedi eu gwneyd gyda gofal a phwyll, a bod y trugareddau o'r fath oreu. Ar ol te, ymgynullodd y bobl yn yr Estey Organ Rooms, Argyll-street, Regent-circus, er mwynhau gwledd o natur arall. Cymer- wyd y gadair ar yr achlysur gan Samuel Gurney, Ysw., F.R.G.S., &c. Yr oedd David Davies, Yaw., A.S., wedi addaw bod yn bresenol i gynorthwyo y cadeirydd i gyf- lawni ei ddyledswyddau pwysig, ondrhywaut methodd a dyfod.' A.nerchw,yd y cyfarfod yn alluog ac yn ddouiol gan y cadeirydd, a chan y boneddigion canlynol :—y Parciin. Evan Jones, Eglwys Wlticlwr-iactliol Gyvnreig R H. Roberts. B. A., Notting Hill Hwfa Mon W. Sfcott Evan Pngh H. Harries, Castell Llwchwr a T. M. Williams, \sw., B.A. Rhwng yr areithiau dadganwyd yn swynol ac yn gelfyddydgar gan y V>oneddigesau a'r bon- eddigion canlynol :—Misses Axlelina Tyrrell, Dickson, Martha Harries a Meistri Parson Price, James Sauvage, Eos Dyffryn, a'r North London Glee Party. Cyfeiliwyd yn effeithiol iawn gan Mrs. Parson Price a Mr. G. Hooper. Yr oedd yr ystafell e;mg a hardd yn orlawn o bobl. Cafwyd cyfarfod hynod o adeiladol a dyddorol, ac yr ydym yn dra sicr i bawb ym- adael wrth fodd eu calonau. Yr oedd yn dda genym gael pr ddeall i'r cyfarfod droi allan yn llwyddianus iawn mewn ystyr arianol. Cynaliwyd cyfarfod eyffelyb i'r uehod, hefyd, yn ddiweddar mewn'capel Cymreig yn Crosby- row, Borough. Rywsut, pa bryd byuag yr awn i rai o'r capeii Cvmreig yn Llundain, daw rhyw deimlad anliyfryd drosom sydd yn gymysgedig o dosturi a c'hywdydd. Yn ein hyw ms gallwn oddiwrtho Y mae y capeli Cymreig, nid i gyd efaUai, ond y mwyafrif ohonynt, mewn cymyd ogaethau dyeithr ac annymunol iawn. Y maent yn ymguddio mewn conglau isel, tywyll, ac anhysbell, fel pe byddai ar y bobl a addolant yno ofn a chywilydd i'r byd gwareiddiedig'i wybod eu bod yn cynal achos crefyddol Cymreig. Y mae yn llawu bryd iddynt ddyfod allan o'r llochesau tywyll hyn, oblegycl y mae y cyfryw leoedd yn annheilwng o urddas ein cenedl a l chymeriad crefyddol. Byddai yn well o lawer debygem ni, hyd yn nod pe byddai yn rhaid myned ychydig filltiroedd i'r a ldoliad, i ddwy neu dair o'r eglwysi o'r un enwad ymgorphori yn un, a chael capel teilwng cydryngddynt mewn cymydogaeth- wareiddiedig a Christionog- ol. Y mae Eglwysi Jewin Crescent a Wilton Square wedi gwneyd hyny ac wedi prynu capel ardderchog mewn ardal anrydeddus. Y mae aelodau y ddwy eglwys yma wedi ymddwyn yn ddoeth iawn, ac yr ydym o eigion ein calon yn eu llongyfarch. Carem weled y rhelyw o'r Eglwysi Cymreig yn Llundain yn eu hefelychu. cy Ond o'r holl gapeli Cymreig yn Llundain, ac y mae yma tua ugain neu ychwaneg ohonynt, capel Crosby-row yn ddian sydd yn meddu yr anrhydedd o fod yn y fangre iselaf. Gan i ni dderbyn hysbyslen am y cyfarfod dan sylw oddi- wrth rywun, a gwahoddiad i fod yn bresenol, aethom i'r drafferth o fyned hyd yno; ond gwarchod ni rhag anturio i'r fath gymydogaeth ond hyny Os bydd i ryw un o ddarllenwyr y GWLADGARWR fyth ddyfod i Lundain, a theimlo ar ei galon i dala ymweliad a chapel Crosby-row, cynghorem ef, os na fydd eisoes wedi gwneyd hyny i ofalu yswirio ei fywvd yn gyntaf myned a digonedd o camphor yn ei logell ac yn anad dim oil, gofaled beidio anturio i'r gymydogaeth liw dydd, chwaethach liw nos, heb ei fod yn cael ei warchod gan heddgeidwad neu ddau. Y mae yn y gymydogaeth sawrus hon math o Wlad- fa Gymreig. Pobl ydynt sydd yn perthyn i ddarllawdy enwog Barclay & Perkins. Y mae vr ardal a hwytbau yn taraw eu gilydd i'r dim, debygem ni o'r hyn lleiaf, os ydyw y brawd oedd yn derbyn y tocynau wrth y drws ar y noson dan sylw yn sample teg o Oymry Crosby- TOW, ydym yn dweyd yn ystyriol ac yn ddi- betrus nad yw yr ard-J, er iseled ydyw, yn an- nheilwng ohonynt. Yr oedd cerddor proffesol enwog yn rhoddi ei wasanaeth yn rhad yn y cyfarfod dan sylw. Yn ystod yr hwyr aeth gwraig y cerddor yn nghyfeillach boneddwr a i foneddiges tua'r capel. Wrth y drws, rhoddodd y boneddwr ei docyn ei hun ac eiddo ei wraig i'r person oedd yn derbyn y tocynau, a dywedodd Mrs. S. yw y foneddiges hon, pasiwch hi. i mewn." Na, dim heb docyn neu swllt," ebai'r brawd. "Beth!" ebai'r boneddwr, "aydyeh chwi yn gwrthod gadael i'r foneddiges fyned i mewn, a'i gwr yn rhoddi ei wasanaeth i chwi yma heno yn rhad?" \Vn i ddim am llyny," ebai'r porthwr, "tocyn neu swllt sydd arnaf ft eisieu." "Wel," ebai'r boneddwr, ydych yn fy adwaen i, myfi a gafodd gan Mr. S. i ddyfod yma i ganu heno. Telwcli chwi dri gini i Mr. S. am ei wasanaeth, mi dalaf linau am docyn i Mrs. S. Os na wnewch chwi hyny, neu aclael iddi fyned i mewn, mi geisiaf gan Mr. S. i ddyfod allan o'r capel ar unwaith." O'r diwedd, wedi liir groes-dynu ac i'r foneddiges gael ei insultio, cafodd fyned i mewn. Aethom ninau at y drws, a rhoddasom ein carden i'r bod pwysig. Bydcl dangos y garden hon wrth y drws yn sicrhau dau reserved seat ticket i ni bob amser yn mhlith y Saeson yn gystal a r Uymry. Una met felly gyda Chymry Crosby-row, I don't under- stand this. A ticket like this or a shillin I wants," ebai efe gan ddangos tocyn i ni. Darfu i ni egluro wrtho. ond ddyn byw yr oedd Hopkin yn greulawn gynddeiriog am y swllt a buasai yr un peth i ni geisio ymresymu a phost clwyd. Felly, gadawsom iddo ac aethom i ffwrdd. Nid ydym yn beio y brawd hwn o gwbl, oblegyd yr ydym yn berffaith ymwybodol nad oedd yn gwybod gwell ond yr ydym yn beio yn fawr y bobl hyny a benododd y fath berson anwybodus a difoes i dderbyn y tocynau wrth y drws. Nid ydym yn gwneyd y sylwadau hyn oddiar deimladau personol, eithr ar daer ddymuniad amryw o Gymry cyfrifol a deimlanl yn ddigllawn fod personau o'r fath yn cael eu gosod wrth y drysau. Ychydig amser yn ol, yr oedd Watkin Williams, Ysw., A.S., i fod yn gadeirydd mewn capel Cymreig yma. Ar waith y boneddwr yn myned i mewn drwy'r drws i'r capel, dyma'r tocynwr yn ymaflyd ynddo ac yn ei dynu yn ol i'r lobby" Hold on 1" ebai'r swyddwr pwysig gan osod ei hun rhwng y bon- & __un _1 .J .1 eddwr a r drws, ac ysgwyd ei Den yn awauraoa- ol "Hold on ticket please." Gwenodcl Mr. Watkin Williams arno a dywedodd ei enw. "I don't care ebai'r brawd, a ticket or a shillin' I wants whatever." Dygwyddoddunonaenoriaid y capel ddyfod i'r lobby ar y pryd, onide y mae mor debyg a dim y buasai Hopcyn Gnoc yn gwthio yr Aelod anrhydeddus dros sir Ddinbych i ganol yr heol fel twyllwr. Dylai y bobl sydd yn trefnu materion eyfarfodydd fod yn dra gofalus i ddewis personau i fod wrth y drysau sydd yn meddu ar ryw gymaint o synwyr cyff- redin a moesgarwch, ac yn deaH arferion cyfar- i )dydd; yn lie gosod rhyw greaduriaid swrth ac afrosgo sydd mor anwybodus a difoes ag ebol- ion y Mynydd Du. Y mae y cerddor gallucg, Mr. Parson Price, ar ol bod yn treulio ychydig wythnosau yma wedi ein gadael. Tra y bu yn aros yma, cawsom yr anrhydedd o wneyd adnabyddiaeth ag ef, a'r hyfrydwch o dreulio llawer o amser yn ei gyfeillach. Gwnaeth Mr. Price adnabyddiaeth au amryw o brif gerddorion Llundain, a siaradai pawb ohonynt yn uchel am ei alluoedd fel cerddor. Fel hyn y tyst.iai Syr Julius Benedict am dano :—" I have heard Mr. Parson Price sing, and consider him an artiste of more than average merit, both for his knowledge of music and style of singing. I believe he will prove a valuable acquisition to the London Concert Rooms." Dywed yr enwog Proffessor Gareia, hefyd, am dano :—" I have had the pleasure of a conversation with Mr. Parson Price on the subject of voice, and also of hearing him sing, and can confidently state that his knowledge ot the voice, both male and female,, and his style of singing, entitle him to a high rank among teachers." Cofion fyrdd at y brawd a'i briod hawddgar, a hir oes a llwyddiant iddynt yw dymuniad ein calon. -A-
Y Cig Americanaidd.
Y Cig Americanaidd. Gan fod cymaint o siarad yn Nghymru am y cig uchod, feallai byddai gair neu clllan o sylw yn dderbyniol gan y lluaws sydd yn teimlo dyddordeb yn yn y pwnc o gael cig rhad o fewn cyrhaedd y dosbarth gweithiol. Byddai yn gynllun rhagorol pe gwnai infer o bersonau gyd- ymffurfio a'u gilydd i brynu tunell ohono, am y gall y neb ei gael, y naill gystal a'r llall. Rhaid talu am dano cyn ei gael o'r Hong, a gellir ei gludo yr un diwrnod i ben y daith. Mae cwmni y Great Western yn barod i wneyd unrhyw drefniadau er hwylysu trosglwyddo y cig i ardaloedd Cymru, a gellir cael y darnau goreu yn glir am tua saith ceiniog y pwys yn berdflr Merthyr a lleoedd cylchyiiol. Bwriwn fod cant yn taflu i'r drysorfa ddeg swllt yr un neu ych- waneg pe gallent, er gwneyd swm gweddol i gael cyflenwad da ohono. Dyna Dred«gar, Bryn- mawr, a pharthau ereill yn Mynwy, allant yn hawdd gydynuTurfio a'u gilydd, a byddai hyny yn sicr o ddwyn y farchnad i lawr, ac yn foddion feallai i ddyfod a'r cigyddion i'w iawn bwyll. Mae dau fath o gig yn dyfod i mewn, sef cig yn rhew a chig yn y wyntyllfa, yr hwn a gedwir yn dymherus mewn awyr oer drwy gymorth peir- iant. Mae yr olaf yn tra rhagori ar y blaenaf am ei fod yn cael ei gadw yn sych a, chaled, a phan y glania ymddengys gystal a'r cig a ddygir i'r farchnad yn Lloegr a Chymru. Ffurfiwch bwyllgorau yn y gwahanol ardal- oedd, a phenoder tryaorydd ac ysgrifenydd er dwyn y fusnes yn mlaen yn rheolaidd, a bydd yr anturiaeth yn sicr o dalu yn dda ar unwaith. Nid yw o un gwahaniaeth gan y masnachwyr Americanaidd pwy fydd yn pwrcasu y cig, dim ond iddynt gaol yr arian. Os gallaf fi yn bersonol wneyd rhywbeth dros y dosbarth gweithiol, mi a'i gwnaf gyda pharodrwydd. Gaiff y neb a ddewiso ysgrifenu am gyfarwyddyd y masnachwyr sydd yn gweithredu yn L'erpwl atebion gyda throat y llythyrgod. Cydweith- rediad sydd yn ofynol er cyrhaedd yr amcan yn llwyddianus. Os nad allwch godi digon o arian i gael tunell, fe ellwch gael haner hyny. Mae yr agerddIong NeV&da newydd gyrhaedd y porthladd, ac ynddi lawer o dunelli o gig eidion a chig defaid. Pris gwerthu y cig eidion yw chwe^h a dimai y pwys, a'r cig defaid yn wyth ceiniog y pwys. Dywedir fod darpariadau =1 y yn cael eu gwneyd yn,yr Amerig i allforio llawer yn ychwaneg ohono yn y dyfodol. Rhaid bud yn fyr yr wythnos hon a gall y bydd genyf air yn mhellach yr wythnos nesaf. Gwasanaethed hyn fel &tebiad i ofyniadau y lluaws sydd wedi anfon ataf i ymholi am y eig. Y-r eiddoch, CYMRO GWYLI,T.
[No title]
GENEDIGAETH. Chwefror 25ain, Alice, priod Mr. D. Williams, Tali's Well, ar fab, a gelwir ei enw ef Edward, yn ol enw ei dadcu o du ei fam, sef Mr. E. Williams, Cross St., Aberdar. Anwylyd o'r dymunolaf,—ydyw Fy Edward hawddgaraf A'i rydd dlos fel rhos yr haf, 'E rydd wen o'r arddunaf. Ei DAD. A'r hen Edward 'r un ydvw,—yr un wedd A'r un walit digyfryw, A gwyddom mai tebyg heddyw I Alice, ei fam iwysaf, yw. WILTJAM.
[No title]
Boneddigesau hyny nad ydynt wedi defnyddif Starch Gleriiield, dymunir ar iddynt wneyd uu prawf o hono, a bob yn ofalus am ganlyn y cafar wyddiadau argraffedig ar bob pacyn. Y mae yn ychydig anhawddach ei wneyd na Starches ereill. ond pan y deuir dros yr anhawsdra. dywedir fel Golchwraig y Frenhines, mai y Starch goreu a ddefnyddiwyd erioed ydyw. L92
Advertising
Goreu Arf, Arf Dysg. EISTEDDFOD LLANTRISANT OYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod C dydd LT.UN-, MEHEFIN 18fed, 1877. Beirniad v Farddoniaeth a'r Rhyddiactli — y Parch. D. BilYTHONFKYN GRIFFITHS, Aberdar. Prif Destynau.—Barddoniaeth. Am y Bryddest oreu ar "Y Lleuad gjvobr, 2p. Rhyddiaeth. Am y Traethawd goreu yn Gymraeg neu Saes- onaeg ar Y Glo gwobr, 2p. Cerddnrimth. I'r Cor, heb fod dan 60 mewn rnif, a gano yn oreu "lthyfelgan Gwalia," o'r Gerddovfa j gwobr, 12p. I'r Cor, heb fod dan 30 mewn rhit, a gano yn oreu "Rhyddid," gan Mrs. Watts Hughes; gwobr, 4p. I'r Drum and Fife Band a chwareuo yn oreu Llwyn Onn gwobr, Ip. 10s. BYDD CYNGHERDD i'w gynal yn yr hwyr, pryd y cymerir rhan ynddo gan rai o brif gantorion Cymru. Telerau. 1. Atelir v wobr oni fydd teilyngdod, a chedwir pris tocyn blaensedd o wobr y buddugol, os bydd yn absenol o'r Eisteddfod. 2. Y cyfansoddiadau buddugol i fod yn eiddo i'r pwyllgor. 3. Y cyfansoddiadau, gyda'r enwau priodol dan s61, ac enwau y personau a fwriadant gystadlu ar y gerddoriaeth, i'w hanfon i'r ysgrifenydd ar neu cyn Mai 23ain, 1877. Y programme, yn cynwys y gweddill o'r testyn- au a phob manylion, i'w gael am geiniog, trwy y post, ceiniog a dimai, oddiwrth yr ysgrifenydd,- THOMAS WILLIAMS, 1508 Bwth yr Ardd Wen, Llantrisant. NEWYBD PWYSIG í pAHAM y dvoddefir oddiwrth glefydau o bob math 1 Am y rbesvin nad yw'. Bobl yn eymer-, d y Fed<:iygmi;eth bwrpaso! at J Doluriau hyny ag y mae y corff vnwdyoddef oddl- wrthynt. Felly, dalier sylw.-Pawh sydd yn dy. oddef oddiwrth y Dropsy, yt hyn sydd yn arwyddo crynodeb o ddwfr a gwynt yn ngwahanol bibellan y corff dynol, yr hyn vd(I yn gweuwyno y gwaed, a thrwy hyny yn effeithi > ar yr Yineiiydd, yr Afu, yr Ysgyfaint, y Cylla, y rtalon, vr Arenau, ar Nerves, i'r fath raddau fel ag i achosi Poon yn y Cefn, yn yr Arenau a'r Perfedd, Diffyg Uwfr. yr hwn sydd yn dew a chjTnysglyd, (iwynt yn y cylla a'r perfedd, cramp, cws.; a phoen yn y clun- iau a'r traed, chwydd yn y traed, y cluniau, yr ymysgaroedd, a'r cylla, curiad y galon. diffyg anadl, peswch, syched, corff-rwymedd, poen yn y pen, gloesiadau. penysgafnder, gwendid, diffyg archwaeth, oerfel. traadoer, asthma, nerves egwaPj at yr anhwylderan hvn v mae PATE NT Rhag y Gwynt, y Dwfr; a'r Grafel, ys anifaeledig, Ac os cymerir hwynt mewn pryd. fe gynyrch- ant wellhad uniorigyi-chol. Pan fydd y clefyd o hir barhad dilyner ainynt am beth amser. Canoedd allant dystiolaethu i effaith neilldu- ol'y Peleni rhyfedd hyn. Rhai ohonynt a ddodir yma :— C!af o Maes Iago, Pontardawe, a ddywed :— Derbyniais flychaid o'ch Pills hynod, Hughes's Patent Dropsy Pills' dydd LKin diweddaf. ac yr wyf yn eu cymeryd oddiar hyny hyd yn awr (dydd Sadwrn) ac y maent vn gwneuthur lies marvT i mi mewn cyn lleied o amser. les haner dwsin i fy nhad, ac y mae ar yr ychydig hyny yn teimlo llawer o les. Yr oeddwnyn aehwyn oddiwrth boe.n yn pen ac yn y cefn, gwynt yn y cylla, dim ar- chwaeth, ac yn ami ddiffyg dwfr." Mr. Phillips, Glanmor, Llanelli, wedi bod rhwng pedair a phum mlynedd yn methu cerdded oblegyd y dropsy, chwydd mawr iawn dros yr holl gorff, diffyg mawr ar y dwfr ac ar yr anadl, y galon yn curo yn enbyd, yn awr, wedi cymeryd tua thri blychaid o Hughes's Patent Dropsy Pills" tuag at T gwynt, y dwfr. a'r gravel, yn gallu myned oddi amgylch y dref -y chwydd yn llawer llai, yr anadl yn llawer gwell, ac wedi teimlo mwy o lea oddiwrth yr ychydig V-yn na holl foddion y doctor- iaid a gymerais am yr amser maith yr wyf wedi bod yn glaf. Yr wyf yn gobeithio y caiff y byd wybod am danynt. Gwellhcut hynod SYR,—Yr wyf yn awyddus eich hysbysu fy mod wedi cael llwyr iachad wrth gymeryd eich Pills rhagorol chwi o'r enw Huglies's Patent Dropsy Pills." Yr oeddem er's amser bellacii yn cael fy mlino gan Chwydd yn y Cluniau ar Ymysgaroedd. Diffyg Dwfr, ac ar yr Anadl, Poen yn y Cefii ac yn y Pen, y Galon yn Curo yn enbyd rhai gweith- iau, Diffyg Treuliad, a'r gwynt yn fy mlino yn ami, ac er mawr syndod y maent hyd yn hyn wedi symud ymaith Fits neu Heintiau, y rbai sydd wedi fy mlino er's blynyddau. Y r oeddym* yn eu cael weithiau yn bur ami.—Yn dra diochgar, ydwyf, A. E. JONES, William St., Llanelli. Registered Tn.de Mark—"Dropsy Pills." Y mae'r Pelenau hyn wedi eu RcgUtro ac yn Patent. Co3pir pob dynwarediad. Gofaler cael enw JACOB HUGHES" ar Stamps y Llywodraeth. Ar werth mewn Bhjchau gan holl Chemists y deyrnas am Is. l\c., Us. 9c.. a 4s. 6c., gyda'r Post Is. 2c., 2s. lIe" a 4s. 9c., gan y PeLtenLe- Jacob Hughes, Apothecaries' Holl, LlaneUy. London Agents—Barclay & Sons, Sutton, & Co., Sanger, Hovendon, Newbury, Herron. Squire, and Francis Bristol: Pearce & Co., Warren & Co.; Liverpool: Evans & Co., llaimes & Co., and John Thompson. 1461 Town Hall, CasteIInedd. BYDDED hysbysol v cynelir EISTEDDFOD i-3 yn NEGADD Y DltEF, GW-ENEP. Y GrhOGLrrH, 18.77. Testynau. I'r cor, heb fod dan 50 mewn rhif, a gano oreu "Clyw, 0 Dduw, fy ilefain" (D. Jenkins), gwobr, lOp. I'r parti, heb fod dan 25 mewn rhif, a gano oreu y "Soldier's Chorus," allan o Faust (CtOlIDOd); gwobr, 3p. I'r ferch a gano oreu, "Dafyddy Gareg Wen;" gwobr, 5s. • I'r hwn a gano oreu, "'Mae'n Gymro byth;" gwobr, 5s. I'r hwn a gano oreu, "In native worth," (Creaton); gwobr. 5s. I'r pedwar a ddarlleno oreu unrhyw don ar y pryd; gwobr, 4s. I'r sawl a adroddo oreu, "Tymhestl ar y mor," (o'r Adroddiadur); gwobr, 5s. 1'r sawl a adroddo oreu, "F'ewyrth William," (o Gc mau'r Adroddwr); gwobr, os. Beirniad yr holl destynau—EOS MORLAIS. Cyfarfodydd yr eisteddfod i ddechreu am 11 a 2 o'r gloch. Cynelir CYNGHERDD ardderchog yn yr hwyr, a cliymerir rhan ynddo gan Eos MOELAIS a cherdd- oiion enwog ereill. Y mae y Programme, yn cynwy" yr h-1! fanylion, yn barod, ac i'w gael drwy y post am ■„ oddiwrth yr vsgrifenydd. EVAN WILLIAMS, 1489 3, Albert Street, Neath. R. ROBERTS, LLYFRWERTHWR, &c., THEFOBI9, AD DYMUN A wrth gyflWYllO ei ddio; chgarwch J-L ar ddiwedd y flwyddyn am y gefnogaeth a gafodd yn y gorphenol, ei fod yn barod i gyflenwi pawb ag y bydd angen a.rnynt am newyddiaduron o bob math, llyfrau o bob pris a m:iint, yn rhwym neu yn rhanau. Ymgymera a rhwymo llyfiau i unrhyw dduil—o'r Skiver twyllodrus i'r real Morroco. Papj;r ac offer yegrifenu o bob defnvdd, gwych, gwael, a chanolig. Hofyd, mae ynOruch- wyliwr Ymfudol i amryw lineilau. 1473 DANEDD! DANEDI) DANEDDTTI Y mae MB. HOLLAND, Daneddwr, 11, Nelson Street, Abertawe, yn gwneyd Danedd Gosod o'r defnyddiau gortu sydd i'w cael, ac yn gyfarwydd yn mhob rhan o'r gelfyddyd. Y mae hefyd yn gwarantu y rhydd foddlomwydd cyffredinol iiiewn prisiau. Y mae J. T. H. yn sicrhau perifeithrwydd mewn ffitio, esmwythder, boddlonrwydd, a chroew- der ymadroddiad. Danedd sengl, o as. cyflawn sets, o £4. Bydd yn bresenol bob ail a phedwerydd dydd Iau yn mhob mis, yn meddygfa Mr. A. Allen, Meddyg Llysieuol, 2, Maiket Street, Aberdare. 1.223