Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Masnach yr Haiarn a'r Glo.
Masnach yr Haiarn a'r Glo. Kn> rhyw newyddion5; eysurus sydd genyf hadrodd yr wythnos hoa o ranbarthau gweithfaol vr haiarn yn mysg plant Hengist. Yn agos pob un ohonynt yr oeddwn yn gweled fod rhanau o'r gweithfeydd wedi eu troi yn segur, ac mewn rhai engreifftiau yr oil ohonynt; a gwneir darpariadau mewn .lleoedd ereill i ctxwytnu allan rai ffwrnesi, a'r canlyaiad fydd lleihau yr output yn mhvlltu v mwn a'r glo. Gwnaeth rhan Ddehau sir Stafford, Dwyreinbarth sir Worcester, a rhanbarth Cleveland, good fight ohoni, mewn gobaith i gadw eu gweithwyr gyda eu gilydd. Gyda yr am- can hyn, cedwid rhanau. o'r forges ar waith, a'r rhanau ereill yn segur; a'r un modd y gwnelid hefyd a'r melinau, ac felly ym- drechu i roddi peth gwaith i'r holl weith- wyr. Ond nid oedd yr ymdrechion hyn oil yo ddigonol i rwystro, fel y mae yn wybyddus yn awr, i atal yr holl felinau, a darpariadau i atal yr holl weithfeydd. Mae dros fil o weithwyr wedi cael eu talu iffwrdd yn nglofeydd rhanbarth Cannock Chase, ac yn nghymydogaeth Guisborough tnae nifer fawr o weithwyr dan rybudd i adael eu gwaith, a'r un modd yn Skelton 'Shaft a Foxholes, ac yn un neu ddau le arall yn y cylehoedd hyny yr ydys wedi dyfod i benderfyijiad i leihau nifer y pyllau- ■ weithwyr, hyd oni ddel rhyw adfywiad mewn masnach. Yn rhanbarthau CASN i:w y DD-AH- WY SO, •er fod ychydig mwy o fywiogrwydd yn parhau yn y gweithfeydd haiarn, a mwy yn cael ei glirio ymaith, eto nis gallaf ddy- wedyd fod cyfnewidiad er gwell yn y pris- iau. Cliriwyd allan o'r lie hwn yr wythnos ddiweddaf 8 o agerlongau a 17 o long- hwyliau, yn llwythog o 10,498 o dunelli o ;10, a 1883 o dunelli o haiarn. O'r haiarn, aeth 540 o dunelli i Seville; 449 i Val- paraiso 443 i Cape Town 423 i Lisbon; a 28 i Barcelona. Mae symiau mawrion o fwn haiarn yn dyfod yma o'r Ysbaen. Yn TREDEGAR, deallwyf fod gweithio haiarn yno yn myned yn mlaen gyda bywiogrwydd anarferol, ond ymddengys fod yno farweidd-dra yn rhanau ereill masoach. Mae y camddeall- twriaeth oedd yn bodoli yma wedi ei der- fynu. Yn Nglofa ABERCABN, yr hon a berthyna i Gwmni Glyn Ebbwy, mae rhybudd wedi cael ei roddi am derfyn- lad o'r cytundebau presenol a'r gweithwyr. Jiid rhyw hynod ddidwrw a thawel y bu cyfarfod cyffreiinol Cwmni y South Wales Colliery, y rhai ydynt berchenogion v lofa yn Cwmtileri, lie y bu y ffrw-ydriad angeuol diweddar. Llywyddai y Milwriad Hey- worth, pryd y cymerodd rhyw anniddig- iwydfl le yn y cyfarfod. Ymddengys nad oedd cydwelediad rhwng y cyfarwyddwyr, a'r canlyniad fu i Mr. Heyworth, y cyfar- wyddwr trafnidiol, i roddi ei swydd i fyny. Gwrthododd y Milwriad i gynyg cymerad- wyad o'r adroddiad ae, ar y Haw araU, dywedodd un o'r cyfarwyddwyr fod yn annichonadwy cydweithio ag ef. Yr oedd y cyfrifon yn dangos fod dros bum mil o bunau o golled yn ngweithiad y chwech tnis diweddaf. Yn ABERTAWE, cefais ar ddeall nad oes dim gwelliant yn staple trade yr holl gylchoedd. Mae y gweithfeydd haiarn, nid yn unig y11 y gymydogaeth hon, ond trwy Ddyffrynoedd V Nedd a'r Tawy ar un llaw, a rhanbaichau Lrteddia, llLlli, a'r Gwterfewv, Mm- "ond megvs haner gweithio. Ond mae y si allan fod hytrach archebion mawrion ar -gael eu rhoddi, a gobeithir y bydd gwneuth- urwyr haiarn peheudir Cymru yn alluog i ymaflyd ynddynt. Mae y gweithfeydd alcan yn weddol fywiog am y ddwy wyth. nos o bob tair a weithiant, yr hwn gynllun sydd wedi bod mewn arferiad cyhyd yn awr, fel y mae wedi dyfod ya arfenad lied dderbyniol yn awr ganddynt yn yr olwg ar sefyllfa masnach. Mae gweithfeydd y lJaterd fuel l'yw ychydig yn well nag yr arfereDt fod. Mae masnach y glo yn par- hau yn hynod farwaidd, a'r pnsoedd yn iselaeh nag y buont er's blynyddoedd. Dim ond 8 o agerlongau a 16 o hwyl-longau a Z, sliriwyd allan yma yr wythnos ddiweadat, TQ llwythog o. 5768 o dunelli o lo, a 4072 o dunelli o patent fuel. Nid oes braidd nemawr o longau vn y porthlaau. in 0- UGHAEEDYDD, mae allforiad glo, er y tywydd ystormus, wedi cvnyddu, ond y pris am dano yu aros -vr un." Mae y galw o wledydd tramor yn Jarhau yn fywiog, ond mae y pris isel a eir am dano wedi arvain i roddi rhybuda- 011 allan am i'r e}tuadsbau presenol rhwng y meistri a'r gweithwyr gael eu terfynu. Mae gwell galwad am patent fu l. Yehydig •swell prisoedd i'w cael am y fresh brand oj tin-plate, ond yn mbob peth arall mae mas- nach yn aros yr un. Wrth y daflen gan- lynol, gellir gweled fod mwy o haiard wedi ei allforio yn ystod yr wythnos. Yr oeid y cliriad allan yn ystoi yr wythnos fel y canlyn:—43 o agerlongau a 47 o hwyl- longau, yn llwythog o 62,268 o dunelli o lo 1592 o dunelli o patent fuel; a 2024 o dunelli o haiarn. Yn CWM YR YSTRAD, fel ei gelwir, mae yr holl le i fyny o Bont- ypridd i Treherbert yn dryfrith o byllau glo, a'r Cwm megys un dref o anedd-dai. Mae llawer o waith yn cael ei wneyd am brisoedd isel, a'r tai yn^orthrymus o ddrud yn eu rhenti. Ië, dywedaf, y rhai a'u had- eiladasant yn cael tua 70 per cent, amyr arian a gostiodd i'w hadeiladu. Pa hyd y goddef gweithwyr tlodion bethau gor- thrymus felly ar eu hysgwyddau ? Yn b RHYMNI, mae pethau yn parhau yr un hyd yn hyn, ac nid oes genyf ddim i'w adrold vn wahanol i'r wythnes ddiweddaf. Oddiar pan dde- chrewyd rholio dur yma, tua thri mis yn ol, mae melin ychwanegol wedi cael ei rhoddi i weithio ond cyn y bydd i bethau barhau yn hir, rhaid i archebion am haiarn gynyddu i ddyfod i law. Mae yn y cylch- oedd hyn rybuddion o'r newydd wedi cael eu rhoddi yn rhai o'r pyllau fod y cytun- debau presenol i derfynu, ac ereill er cau yr haenau pellaf, lie y mae traul yr haulio yn dreuliau ychwanegol ar y meistri. Mae DOWLAIS yn parhau yn fywiog, ac nid oes yr un mudiad er gwell mewn un lie arall yma. Nid oes ond y fagddu yn gordoi gweith- feydd haiarn y GrEAETHFA A'R PLYMOUTH, a diau, fel y dywedai rhai wrthyf, y bydd i'r Gyfarthfa aros yn ddiwaith hyd oni fydd gwybodaeth am afiechyd Mr. Crawshay gael ei wneyd yn hysb, s, a chyda llawenydd y gellir dywedyd fod gobaith am ei olygon. Mae y gweithwyr glo yn gweithio yn debyg yr un fath ag arferol, ond oherwydd an- weithgarwch y gweithfeydd haiarn, mae llawer o dlodi ac angen yn bodoli drwy yr holl le. MASNACHDEITHIWR.
Advertising
"Mor o gan yw Cymru i gyd." "Gwell dysg na golud." DERI. BYDDED hysbys i holl Gymru benbaladr y cynelir EISTEDDFOD FAWREDDOGyn y lie uchod dydd GWENEE Y GEOGLITH, 1877, dan nawdd Masnachwyr a Boneddigion yr ardal, pryd y gwobrwyir vr ymgeiswyr llwyddianus rnewn Barddoniaeth, "Traethodau, Adrodd, Areithio, a Chwareu offerynawl. Beirniad y Ganiadaeth, &c.-Mr. D. DO WEN, srynt o Penycae. Y Cyfansoddiadau—Parch. W. G. WILLIAMS, Adrodd, cfcc.—Parch. W. H. THOMAS, Deri. Rhai o'r Testpnau. 1. I unrhyw Gor, heb fod dan 40 mewn rliif, a gano oreu, "Then round about the starry throne gwobr, 10p., a Medal Arian i'r arweinydd. # 1.. I'r C6r,a gano yn oreu Their_sound is gone out;" gwobr, 3p., a Baton i'r Arweinydd. 3. I'r Seindorf Bros (8 mewn rhif) a chwareuort yn oreu Comrades in Arins,trefniar t Metcalfe, Star Journal, Wolverhampton gwobr, 2p. 4. I'r Cor o Blant dan 15eg oed a ganont yn oreu "0, na bawn yn Seren," o Gor y Plant; gwobr, lp. (Caniateir chwech mewn oed i'w cynorthwyo). Prif Destyn llhyddiacthol. Am y Traethawd goreu ar "Fwrdcl Cymodol Deheudir Cymru gwobr, lp. Prif Destyn Barddonol. Am y Bryddest oreu ar Abel;" gwobr, 15s. BYDD ClcNGHERDD MA \V RED DOG I'w gynal yn yr hwyr. Pob manylion i'w cael ar y pvogvctMinc* yr hwn sydd yn awr yn barod ac i'w gael drwy y post am geiniog a dimai oddiwrth yr Ysgnfenydd— Mr. JOHN LEWIS, 5, Jenkins, Row, 1434 Deri, vi a Cardiff. Ofer dadl wedi barn." Silcli, Maesteg. CYNELIR EISTEDDFOD yn y He uchod DYDD GWSNEE Y GEOGLITH, 1877. Prif Destynau. I'r Cor, heb fod o dan 60 mewn nifer, a gano yn oreu Arglwydd ein lor vi," gan y Cerddor Glas, Maesteg; gwobr, lOp., a Chadair hardd i r Ar- weinydd. I'r Cor heb fod o dan 30 mewn nifer, a gano oreu-"See the Chariots at hand," o'r Musical Times; gwobr, 2p. Ithyddiaeth. Llaw-lyfr i Drethdalwr gwobr, lp. Barddoniaeth. Marwnad i'r diweddar William Hire, Picton- place, Maesteg gwobr, lp.lj; 1 WM. OWEN, Ysg., 1488 25, Grove-street. Maesteg. Eisteddfod Tonyrefail. DYMIJNA Pwvllgor Eisteddfod Tonyrefail iJ hvsbysu fod y ddwy FARWNAD gyd- fuddngol i'r diwedd«r Mr. Thomas Williams, Tyd'-rw, i'w cael mewn Llyfryn Tair Ceiniog yr un, trwy y post 3^ gan yr ysgrifenydd, I LEMUEL EVANS, 1518 Tonyrefail, Llantrisant. MUSIC HALL, ABERTAWE. PLYNELIR EISTEDDFOD GERDDOROL C yn y lie uchod LLUN Y PASC, 1877, o dan nawdd rhai o brif gerddorion Cymru. Ariveinydd: ASAPH GLAN DYFI. Beirniaid: Mr. W. T. REES (Alaw Ddu), Llanelli, a Mr. JOHN THOMAS, Llanwrtyd. Testynau I'r C6r, heb fod dan 100 o rif, a gano yn oreu Y Danchwa," gan Alaw Ddu; gwobr, 30p. I'r C6r, heb fod dan 100 o rif, a gano yn oreu Y Glowr," gan Gwilym Gwent; gwobr, 28p. I'r Cor o'r un gynuileidfa, heb fod dan 60 0 rif, a gano yn oreu Y Cychod ar yr Afoa, gan Joseph Parry; gwobr, 12p., a Gems of Welsh Melodies i'r Arweinydd, gwerth 12s. 6c. I'r Cor o'r un gynuileidfa, heb fod dan 50 o rii, ac na enillodd dros 8p. o'r blaen, a gano yn oreu "Pebyll yr Arglwydd," Rhif 6 o Delyn Cymru, gan Joseph Parry; gwobr, 8p., a Songs of Wales i r Arweinydd, gwerth 4s. I'r Parti, heb fod dan 16 o rif, a gano yn oreu Llawenydd y Gwanwyn," gan Gwilym Gwent; gwobr, 3p. Y Programmes i'w cael am y pris arferol gan yr ysgrifenydd, MORGAN THOMAS. Penrhos, Ystradgynlais, Swansea. 1476 British Schoolroom, Tondu. BYDDED hysbys i bawb y GOHIRIR Eistedd- focly lie uchod o Llun y Pasc hyd dydd LLUN, Ebrill 23ain, 1877. Arweinydd .—Parch. W. THOMAS, Pontfaen. Beirniad y Ganiadaeth:—GWILYM CYNON, Aber- dar. CYNELIR EISTEDDFOD FAWREDDOG C yn y lie uchod LLUN, Ebrill 23ain, 187 1. Arweinydd—Parch. W. THOMAS, Pontfaen. Ganiadaeth. 1. I'r Cdr, heb fod dan 60 mewn rhif, a s.ano yn oreu Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel, gan J. Thomas gwobr, 12p. 2. I'r C6r, heb fod dan 40 mewn rhif, a gano yn oreu "Hunting Song," gan Mendelssohn gwobr, 4p. 3. I'r Drum & Fife Band a chwareuo yn oreu Bells of Aberdovey gwobr, 2p. Ceir y gweddill o'r testynau, i'w gweled yn y programme, am y pris arferol, gan yr ysgrifenydd- ion JOHN JENKINS, THOMAS BUTLER. Tondu Ironworks, Bri-dgend. 1490 "Goreu art a darf derfysg, I wr fo doeth yw arf dysg." Wythfed Eisteddfod Flynyddol Carmel, Treherbert. BYDDED HYSBYS y cynelir yr eisteddfod hon yn y NEUADD GYIIOEDDUS, DYDD MAWETH (Nadolig), RHAGFYE 25AIN, 1877, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol mewn rliyddiaeth, bardd- oniaeth, oelfyddydwaith, areithyddiaeth, a chan- iadaeth. Llywydd-P ARCH. D. THOMAS, TONYPANDY. BEIRNIAID: Y Rliyddiaeth a'r FaTddoniaeth- Y Parch. R. WILLIAMS (Hwfa Mon), 10, Claylands Road, South Lambeth, Llundain. Y Gelfyddyd-Mr. C. JENKINS, Timber Merchant, Treherbert. ttt Y Ganiadcwth-Mr. D. Jenkins, U.C.W., Aber- ystwyth, yn nghyd a Mr. T D. WILLIAMS (Eos Dyffry-nj, R. A. M., Llundain. A ccompanist—Miss BELL MORGAN, Treherbert. PRIF DESTYNAU.—Traethodau. 1. "Y Cymry dderchafasant eu hunain dan anfanteision yn ystod y Ddeunawfed Ganrif;" gwobr, lOp. 2. "Priodas;" gwobr, 2p. 2s. Barddoniaeth. 3. Awdl, "YNefoedd;" gwobr, 10p., a Chadair Dderi*, gwerth Tri gini. 4. Y "eiriau goreu i gyfansoddi Cantata at was- anaeth Comu Plant, (yr awdwr i ddewis ei destyn); gwobr, 3p. 3s. 5. Hir a Thoddaid i "Lusern y Glowr; gwobr, 10s. 6c. 6. Englyn unodl union i'r "Gwenithyn, (cyfyng- edig i rai na enillasant 10s. am englyn o'r blaen); gwobr, 5s. Celfyddyd. 7. Am y *Gadair oreu o Dderi Cymru;" gwobr, 3p.3s, AMODAU.—1. Atelir y wobr oni fydd teilyngdod; a chedwir pris tocyn blaensedd o wobr y budd- ugol os bydd yn absenol o'r eisteddfod. 2. Y cyfansoddiadau tmddugol yn eiddo'r pwyllgor. 3 Y cyfansoddiadau i fod yn llaw y Beirniaid ar neu cyn Tachwedd laf, 1877, gyda ffugenwau yn unig, ac wedi talu eu cludiad. Bvdd procn'ammcs, yn cynwys y gweddill o'r testynau a phob manylion pellach, yn barod erbyn y dydd cyntaf o Awst nesaf.— Dros y pwyllgor, REES T. WILLIAMS, Ysgrifenydd, 1493 Abertonllwyd Row, Treherbert. Selling Off Winter Stock! COSTUMES, MANTLES, SKIRTS, & SHAWLS, At Half Price. SILK, SILK VELVETS, FANOY DRESSES, BLANKETS, QUILTS, <&c., Must be Cleared Out to make Room for Spring Goods. Note the Address,— ø H. LEWIS, I 11, Commercial Place, ABERDARE. Inventor of tlie CHEFFIONIER ORGAN AND g r* I g P O k U1 AMEEICAN ORGANS. THE Aberdare Harmonium and OlieSon- ier Organ Works. ESTABLISHED 1868. B. H. PHILLIPS, Harmonium Manufacturer and Inventor of the Cheffionier Organ, RESPECTFULLY thanks the Profession, R Clergy, Gentry, and the Public in general, for their kind patronage in the past, and wishes to draw their attention to his extensive new pre- mises, wiih a large stock of Pianoes, American Organs, Cheffionier Organs, and Harmoniums. Also Harmoniums by Alexandre and others. Trade supplied with all kinds of fittings. Harmoniums repaired on the shortest notice. Harmoniums and Organs supplied to Churches and Chapels on easy terms. Pianoes tuned by the year or otherwise. Aslo Pianoes hired for concerts. Experienced workmen always on the premises, and can be sent en the shortest notice to any part of the country. SHOW ROOMS—6 and 7, Gadlys Raad. Testimonial from Professor Parry (Pencerdd America. ) University College of Wales, Nov. 20, 1875. Fellow Countrymen—I have much pleasure in recommending the Cheffionier Organ for its mellow and pipe-like tone, and for its external appearance Wishing the maker all the patronage he deserves, I am, your humble servant, JOSEPH PARRY. I Catalogue and list of Testimonials on applica- tion. 1382 Arian. DYMUNA BONEDDWR, a chanddo gyfalaf segur, roddi ei fenthyg ar fyr rybudd i fon- sddwyr, masnachwyr, ac amaethwyr, ac ereill (gwryw neu fenyw), yn preswylio yn imrhyw barth o Gymru neu Loegr, yn symiau o £ 10 i £ 500. ar note of hand. Dim yswiriad bywyd na threuliau cyfreithiol yn angenrheidiol. Danfonir pob man ylion gyda throad y Post, ar dderbyniad llythyr yn cynwys llythyrnod, ac yn nodi y swm ddymunii fenthyg, wedi ei gyfeirio i Mit. A. BRADBURY (ty preifat), 161, Walworth-road, London, b. E. Ni wrthodir unrhyw gais didwyll. Telerau o 5 y cant. Gellii- ad-dalu drwy archeb ar y llythyr-dy. 1469 Money. A PRIVATE GENTLEMAN, with surplus capital, is willing to make prompt advances to Gentlemen, Tradesmen, and Farmers, and others (male or female), residing in any part of. England and Wales, from B10 to B500, on note of hand. No Life Assurance or Law costs. FulJ particulars by return of Post by sending a stamped directed envelope, stating amount, to MB. A BRADBURY (private house), 161, Walworth- road, London, S.E. No genuine application refused. Terms from 5 per cent. Repayments received by P. O. O. 1469 "Cymru lan, Gwlad y Gan." Eisteddfod Gerddorol, Abertawe. BYDDED HYSBYS y cynelir yr eisteddfod uchod, yn y Music HALL, ar DDI'DD LLUN Y SULGWYN NESAF (1877), pan y gwobrvv-yir y corau a'r ymgeiswyr buddugol fel y canlyn 1. J'r cor, heb fod dan 150 o nifer, a rydcl y dat- ganhd goreu o "Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel," gan J. Thomas; gwobr, 42p. 2. I'r cor, o'r un gynuileidfa, heb fod clan 60 o nifer, a rydd y datganiad goreu o "Then round about the Starry Throne; gwobr, 12p. ? I'r côr, yn nghyd a'i arweinydd o r un gynuil- eidfa heb fod dan 50 o nifer, a rydd y datganiad goreu o Rhosyn yr Haf," gan J. Parry; gwobr, 6p. ° 4. I'r parti heb fod dan 18 o nifer a rydd y dat- ganiad ooreu o "Winds, gently whisper" (Novello, Hwer, and Co.) gwobr 3p. Arweinydd—Parch. J. R. Kilsby Jones. .Bei,t-i,,iad-Professwr Parry. Enwau yr ymgeiswyr i fod yn Haw yr Y sgrifenydd erbyn Mai laf. Programmes, yn cynwys testynau ychwanegol, &c., i'w cael am y pris arierol gan yr Ysgrifenydd—R. gEES, Llansamlet. Neath. 1492 HARDY GILLARD'S GREAT AMERICAN- PANORAMA, I) lustrating the Pacific Railway from New York to San Francisco, will be enrolled at the Temperance Hall, Aberdare, On FRIDAY, MARCH 16tli, at 8 o'clock, SATURDAY at 3 and 8 o'clock, MONDAY at 8, and TUESDAY at 8. PRICES:—First Class, 2s.; Second, lg.; Third, 6d.; Schools and Children under 12, half price; under 3, Five Guineas. LLINELL Y "WHITE STAR" 0 UNITED STATES MAID STEAMERS. ■wltliiggiis^ O Liverpool i ac o N^v York, PuHYBUDD.—Cymer Agerlongau y Llinclllwft y Lane Routes wrth fyned a dychwelyd, y rhai a gymeradwyir gan yr Is-gadben Maury. ADRIATIC Dydd Iau, Ma wrth 15 BRITANNIC .Dydd lau, Mawrth 22 CELTIC Dydd Iau. Mawrth 29. GERMANIC Dydd Iau. Ebrill 5. BALTIC Dydd lau, Ebrill 12. o NEW YORK. BRITANNIC Dydd Sadwrn, Chwef. 25- CELTIC Dydd Sadwrn, Mawrth 10. Y mae yr Agerlongau hyn yn lleihau y daith i'r ainser byraf ag sydd ddichonadwy, gan roddi y cysuron mwyaf ag sydd ddichonadwy i deith- wyr ar y inor. Cyfarialedd y fordaith, 8l diwrnod yn yr Haf, a diwrnod yn y Gauaf. 2 Y mae pob llong wedi ei gwneyd yn saith raniadau dwfr-brawf. Y mae y Saloon, Ladies' Boudoir, State Rooms, a'r Smoking Rooms yn nghanolbarth y llestr, ac wedi en dodrefnu a'u gosod i fyny yn y modd mwyaf cyfleus a chostfawr, cynwysedig o Pianos, Libraries, Electric Bells, Bath-rooms, Barber's Shop, &c. Saloon Passage, 15, 18, a 21 Guineas Return Tickets i'w cael am brisiau llai. Y rnae Cjifleu.sde.rau y Steerage o'r radd uchaf. yr ystofelloedd yn neillduol o helazth, wedi eu goleuo, awyru, a'u cynesu yn (Mt. y a chaiff tettJi- wyr o'}' dosbarth yma fod eu cysuron wedi eu hastudio yn famvl. Digonedd o Angenrheidiau coginiawl. Cysuron Meddygol yn rhad. Gweinyddesau yn y Steerage i weini ar y Gwragedd a'r Plant. Steerage Fares am brisiau llai. Drafts ar New York i'w cael yn rhad. Am hvsbysleni & manylion pellach, vmofyner a ISMAY, IMRIE, & Co, 10, Water-street Liverpool; a 34, Leadenhall Street, London, E.C. .369 Mor o gan yw Cymru i gyd." Ysgoldy Cenedlaethol Troed-y-rhiw. BYDDED hysbys y cynelir GWYL GERDD. U OROL GADEIRIOL yn y lIe uchod EBRILL 23ain, 1877. Arweinydd:—J. PLACE, Ysw.. Cwmbran. Beirniad :—Mr. D. FRANCIS, Treforis. Prif Destynau. I'r Cor, heb fod dan 50 o rif, a gano yn oreu Pebyll yr Arglwydd," Rhif 6, o Telyn Gymru, gan Professor Parry; gwobr, sri., a Chadair hardd, gwerth dau gini, i'r Arweinydd. I'r Cdr o Blant a gano yn oreu Follow the Leader;" gwobr, Ip. 10s. Caniateir nifer digonol o Wrywod i gynortliwyolr plant. I'r Parti o 8 o fechgyn a gano yn oreu "Cheer up, companions," gan V. E. Becker; gwobr, lp. 5s. Amodau 1. Ni wobrwyir oni bydd teilyngdod. 2. Ni wneir sylw o ffugenwau anweddus. 3. Ni chaniateir dwyn unreyw cwyn yn mlaen yn gyhoeddus. 4. Bydd y feirniadaeth ar y Prif Ddarn ar diwedd cyfarfod y boreu, a Chadeirio yr Arwein- ydd Buddugol yn y Cyngherdd am 7. 5. Enwau y cystadleuwyr mewn Canu ac Areithio i fod yn Haw yr Ysgrifenydd ar neu cyn y 17fed o Ebrill, gyda ffugenwau yn unig. Dros y Pwyllgor, WILLIAM JONES, Chemist, 1504 Beehive Stores, Troed-y-rhiw. 1504 Beehive Stores, Troed-y-rhiw. "Goreu arf, arf dysg." Eisteddfod Goronog Tondu. BYD DED hysbys i bawb, drwy Gymru ben- baladr, y cynelir yr Eisteddfod uchod yn yr Ysgoldy, Tondu, dydd Llun, Mai 28ain, 1877. BEIRNIAID Y Gerddoriaeth—Mr. REES EVANS, Aberdar. Y Fag-ddoizi,etlt, Traetluiwd, a'r Adroddiad—Y" Parch. J. G. LEWIS, Cwmparc. CANIADAETH. 1'1' Cor heb fod dan 60 mewn nifer, a gano yn oreu "Then round about the starry throne," (Handel); gwobr, lop. I'r Cor o Blant, dan 14eg oed, heb fod dan 30aitt mewn nifer, a gano yn oreu "A cry from Mace- donia," (allan o Ganiadau Moody a Sankey); gwobr, lp. 10s. (Caniateir i chwech mewn oed i'w cynorthwyo* I'r Drum & Fife Band a chwareuo yn oreu "Caerphilly March;" gwobr, 2p. BARDDONIAETH. Am y Bryddest oreu ar "Ewyllys;" gwobr, Coron Arian ysblenydd gwerth 'lp. 7s. (Dim blank verse). Bydd yr holl fanylion i'w cael ar y programme, yr hwn eilir gael am y pris arferol gan yr Ysgrif- enydclion.- JOHN J. COLLIER, Brvnmenyn, a WILLIAM DAVID, 38, Park Terrrce, Tondu. 1496 "Môr o gan yw Cymru gyd." Music Itall, Abertawe. P YNELIR EISTEDDFOD GERDDOROL yn y lie uchod DYDD GWENER GEOGLITH, Mawrth 30ain, 1877. TESTYNAU. I'r c6r, heb fod dan 100 o rif, a gano oreu "Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel," (J. Thomas) gwobr, 30p., a 5p. i'r Arweinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa, heb fod dan 40 o rif, a gano yn oreu "Then ronnd about the starry throne;" gwobr, lop., a 2p. ir Arweinydd. FrSOagaMoyn oreu "Llawenydd y Gwan- wyn," gan Gwilym Gwent; gwobr, 4p. I'r Fife Band a chwareuo yn oreu dair Alaw Gymreig; gwobr, 4p. Yr holl fanylion i'w cael ar y programme am y pris arferol gan yr ysgrifenyddion, TOM E. BOWEN, 8, Bryncaerau Terrace, JOHN WILLIAMS, 6, Station Road, 1497 LANELLY. Seion, Treforris. BYDDED hysbys y cynelir EISTEDDFOD Fawreddog yn y capei uchod DVDD LLUN Y SULGWYN. 1877., dan nawdd rhai o brif fonediligion yr ardal. Prif Ddarn Corawl. I'r Cor o'r un GynuJleidfa; heb fod dan 60 o rif, a gano yn oreu Duw sydd noddfa," gan R. Mills; gwobr. lOp. Dros y pwyllgor, D. JOHN.' D.S.—Ceir gweled rhagor o'r darnau ar y GWLADGARWR yn fuan. 5lt