Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
IFOR PUW O'R HENBLAS: NBKJ.…
IFOR PUW O'R HENBLAS: NBKJ Y Oymro Llwyddianus yn un o Drefydd Lloegr. XXI. UN diwrnod daeth cenad oddiwrth un o garcharorion Belle Tue Gaol yn dymuno ar y"Dr. Puw ddyfod yno i'w weled. Yr oedd y frawdlys yn agos, yn yr hon yr oedd llu o aehosion pwysig yn aros i'w profi. Yr oedd un achos neillduol yno, sef gwaith tri o ddynion ieuaino yn twyllo yr aflandy o 15,000p.; ac oni b'ai am eu cyf- addefiad hwy eu hunain tra mewn cyflwr o t'dddwdod, buasai awdwyr y twyll yn aros yn hollol guddiedig. Yr oeddynt ill tri yn awyddogion yn yr ariandy, ao un ohonynt, sef Mr. Sims, yn brif ysgrifenydd. Aeth y Doctor i'r carohar yn ol y dymun- iad. Yno yn un o'r celloedd yr oedd dyn ieoano o ymddangosiad ddeallgar ac o wedd fofaeddigaidd, ond edrychai ei wedd yn welw a chariedig, ao yr oedd gofid wedi ysgrifenu ei enw yn ddwfu ar ei aeliau dbuchtedig. Edrychodd yn wyneb y Xfoctor ar ei fynediad i'w gell gyda gwen fdclihaus, a gwnaeth ymdrech i siarad, ond tdrodd i wylo tel plentyn. Gofynodd y Doctor iddo i ba ddvben yr oedd wedi anfon am dano ef, yn nghyd a pha fodd yr oedd wedi dyfod i'r fan hono. -1 c, lyfl," meddai yntau, "ydyw un o'r tri carcharor sydd yn aros eu prawf am dw Ho yr ariandy." A. ydych yn gwadu y cyhuddiad?" gofynai y Doctor. Nac ydym," atebai yntau; mae y wpithred yn rhy amlwg i'w gwadu pe yr ewyllysiem, ac nid oes ynom awydd -chwaith i hyny." Pa fodd," gofynai y Doctor, "y darfu i ddynion o'ch sefyllfa a'ch talent chwi eyrthio i'r fath brofedigaeth ? Ai chwi ydyw Mr. Sims?" Nage, meddai yntau, fy enw ydyw Alfred Langley. Byddai rhoddi i chwi lianes manylion fy mywyd yn fwy nas gall fy nerth, ac yn wir fy nheimladau hefyd ganiatou yn bresenol, ac mae yr adgof am 4ano yn brathu fy mynwes fel ysgorpionau. Gttllaswn fod yn angel, ond yn lie hyny yr wyf wedi darostwng fy hun yn gythraul. JEfallai y daw adeg pryd y bydd i mi ddat- gufldio i chwi fy holl hanes. Yr wyf, fel y gvvyddoch; i sefyll fy mhrawf yn y ffawdiys nesaf. Y mae gan fy nghyd- ^archvorion berthynasau cyfoethog, y rhai \s nant goreu drost, ut; ond am danaf fi, vr wyf yu hoilol aiuddifad. Anwyl syr, fy nghais atoch ydyw, am i chwi wneuthur coelch goreu droswyf, os gwelwch fod yn -ddù; er nad wyf yn dysgwyl cael dyfod yn zhve,(i. eto caraswn i ymdrech gael ei gwnevd ar fy rhau i leihau y gosb, os oes .modd." 4fWel," meddai y Doctor, "mae eich achos yn hollol ddyeithr i mi, ac yn gofyn ystyriaeth. Gwnaf ymchwilmd i'ch hanes, ac yua gwnaf fy meddai i fyny, ac fe gewch ehwitbau wybod y canlyniad mor fuan ag y byddo modd." Yn unioa wedi ymadael a'r carchar gwnaeth y Doctor bob ymchwiliad i'w fcant-s ftg ydoedd yn bosibl, ond yn hollol ofer yr oedd y cyfan yn berJfaith ddirgel- weh. Ond yn mhen dau ddiwrnod derbyn- iodd y Doctor y llythyr canlynol Belle Vue Gaol.—At y Dr. Puw. ANWYL Syr,—Wedi eich ymweliad yma daeth i fy meddwl mae fy nyledswydd ydoedd rhoddi i chwi yn gyflawn fy holl hanes, oher- wydd gWll nas gellwch ei gael unrhyw ffordd arall. Bwriadaswn i wneuthur hyny ar y pryd, ond methais fagu digon o wroldeb, ond sancanaf gyflawni hyny trwy ysgrifenu ac 0 tia byddai fy hanes yn rhybudd i fechgyn ieuainc Cymru a fwriadant ymsefydlu yn nhrefydd Lloegr i ochelyd fy Uwybrau dryg- ionua ac annuwiol. Wai4 fy magu mewn amgylchiadau da .Y mewn teulu crefyddol, a derbyniais addysg e'r fath oreu. Wedi dyfod i oedran cyfaddas penderfynodd fy rhieni l'm hanfon i Gaer yn egwyddorwas mewn masnachdy brethynau. Gan fy mod yn aelod crefyddol, ymaelodais yu nghapel Yr oedd y masna<jfcdy y juwyaf yn y ddinas, ac felly perthynai iddo In o weisioia, ond yn mysg yr oil nid oedd ond fy hunan yn aelod crefyddol. Yn perthyn fr adeibd yr oedd yatafoll lie y chwareuid pob math o gampau, ond ni byddwn un amser yn mynychu y cyfryw, am y byddwn yn Btyned i'r moddion crefyddol wythnosol mor amI ag y medrwn. Byddwn yn derbyn ami lythyr oddiwrth fy mam, a dyma. oedd yn eu diweddu oil,—" Cofia ofalu am dy grefydd." Un Saboth yr oedd yno wibdaith tua L'erpwl, gyda pha un y bwriadai fy nghydweision Tfyned. Oytnhellent tinau i ddyfod, ond liiwedwu klNa" yn benderfynol. Y Sadwrn blaenorol gosodasant eu holl dalentau ar waith er ceisio fy nenu, ac yn wir byddwn sttabell i dro yn haner roddi i fyny, bryd arall 8Ifwn yn benderfynol i beidio, gan gofiv cynghor fy mam, sef gofalu am fy nghrefydd. Y nos Sadwrn hwnw ni chysgais nemawr gan bryder meddwl, a phan y cysgwn breudd- jrydi^n fy mod yn myned gyda fy mam i'r oedfa boreu Saboth i'r hen gapel, ac yno yn ymyl y cor mawr yn penlinio, fel y gwnaeth- um ugeiniau o weithiau. Boreu dranoeth pan oeddynt yn parotoi i gychwyn, clywn un ohonynt yn gofyn i'r llall, a oedd yr hen ben- grwn yn dyfod ac er na chlywais yr enw o'r blaen, deallais mai ataf fi y eyfairid. Daeth rhywbeth droswyf, fel y teimlais fy mod yn unig yn eu plith. Ar hyn daeth un o'm cyf- eillion goreu ataf, gan fy hysbysu fod yn well i mi ddyfod yn hytrach na bod yn destyn gwawd i ereill. Beth bynag, yn fuan iawn cefais fy hun yn rhodio heolyddlzerpwl ac yn wir mwynheais fy hun yn llawer gwell na'm dysgwyliad, er i mi yn ystod y dydd deimlo ami frathiad yn fy mynwes. Ond 0 gan Dduw na buasai i mi erioed weled yr haul yn codi ar y Saboth hwnw, oherwydd dyna ddydd fy ninystr a'm damnedigaeth. 0 hyny allan dechreuais esgeuluso y moddion crefyddol, er nad eu llwyr adael. Yn yr amser hwn yr oedd Hamlet yn cael ei chwareu yn y ddinas, ac yr oedd fy nghydweision yn mynychu yno, ao anogent tinau i ddyfod trwy fy hysbysu nad oecUt dim drwg yn Hamlet, ac nad oedd yr un llyfrgell yn gyf- lawn hebddo, ac fod holl bregethwyr y wlad wedi ei ddarllen. Un noson aethum yno, ac yn wir yr oedd y golygfeydd tuhwnt i'm dychymyg. Nis gwn a adawodd Hamlet argraff ddrwg ar fy meddwl, oud gwnaeth hyn, sef creu serch yn fy mynwes at y chwar- eudy; ac os na wnaeth Hamlet ddrwg, gwnaeth canoedd o bethau a welais yno ar ol hyn galedu fy nheimlad a seriofy nghyd wybod. Dechretia,is yn awr i gael bias ar y gamblo, a braidd yn ddieithriad yr oeddwn yn fuddug- wr. Gadewais y moddion crefyddol yn hollol, ac er nad oeddwn eto wedi gwasan- aethu fy nhymor, ystyrid fi er hyny yr hap chwareuwr goreu yn y ddinas. Pan y daeth tymor fy ngwasanaeth i fyny, cefais fod mas- nachdy yn agos i'r lie y gwasanaethwn ar ddyfod yn rhydd ysgrifenais i hysbysu fy nhad, daeth yntau i Gaer ar unwaith, a phenderfynwyd ei gymeryd. Gwenodd llwyddiant ar fy masnach, ac felly byddai genyf ddigon o arian at fy ngwasanaeth. Prynais farch rhagorol, a phenderfynais ei ddysgyblu gogyfer a rhedegfeydd Caer, y rhai oeddynt yn ago3. Mentrais ganoedd o bunau ar ei draed, ond trodd ffawd yn fy erbyn, a chollais y cyfan. Daeth gal wad am arian, ond nid oedd dim i'w gael, ac felly rhaid oedd myned yn fethdalwr. Cefais arian eilwaith gan fy nhad i ail ddechreu fy masnach, ond yn lie cymeryd rhybudd oddi- wrth fy mywyd blaenorol, treuliwn y rhan fwyaf o'm hamser mewn hapchwareudai, a byddwn yn ami yn cyniweirio ei "thy hi." Aethum eilwaith yn fethdalwr y pryd hwn ffoais gan adael y oyfan i'm gofynwyr. Bum am dymor yn guddiedig, a newidiais fy enw. Yr oedd genyf un cyfaill yn Nghaer, yr hwn yn unig a wyddai He yr oeddwn. Un noson tra yn dilyn fy chwantau derbyniais lythyr oddiwrtho yn hysbysu fod y cyfan o eiddo fy rhieni wedi ei werthu, ac fod fy mam wedi marw o doriad calon. Fe mam wedi marw yr hon y sugnais ei bronau, ac a'm gwasgai mor dirion at ei mynwes pan yn faban eiddil, a phan y byddai corwyntoedd nosawl y gauaf yn suo pawb ereill i gysgu, byddai hi fel angel gwarcheidiol yn effro yn gwylio ei phlentyn claf. Y fam yna wedi marw Ie siwr eto deliais y newydd fel craig ni redai deigryn o fy llygad nac ochenaid o fy mynwes. O'r diwedd penderfynais ddechreu arwain bywyd newydd, ac yn y cyfryw amser daethum i Manchester, ac nid hir y bum cyn dyfod yn barchus yn ngolwg y ddinas, a chefais le fel ysgrifenydd yn yr ariandy. Aethum eto i ymhyfrydu mewn gamblo, a chefais gyfeillion ffyddlawn yn fy nau gyd- garcharor. Gan fod ein cyflog yn rhy fychan i ateb i'n treuliau, penderfynasom dwyllo ein meistri, a thrwy hyny ddarostwng ein hunain i'r sefyllfa druenus hon. Gwn y synwch pan y dywedaf wrthych mai fy ngwir enw ydyw Evan Lewis, mab Ty'nwern, o ddyffryn Llawrnant. Yn awr, anwyl syr, os ydyw fy nhad yn fyw, carwn ei weled, er y byddai hyny yn orchwyl caled ao anhawdd i mi, ac yn newydd trwm iddo yntau. Os oes cyrnhorth yn bosibl, byddaf yn wir ddiolchgar.—Yr eiddoch, ALFRED LANG LEY. Nid ychydig oedd syndod y Dr. Puw pan y deallodd mai un o'i hen gymdeithio-i oedd y carcharor. Ysgrifenodd ar unwaith er holi hanes ei dad; cafodd ei fod yn fyw, ond yn diawd iawn. Anfonodd ato hanes ei fab, yn nghyd a nodyn 5p. er talu ea dreuliau i Manchester. Cyflogodd y Doctor y bargvfreithiwr goreu i'w amddiffyn Cyrhaeddodd yr hun wr Manchester yn ddiogel, ao yr owld y Doctor yn yr orsaf yn ei ddysgwyl. Wylai fel plentyu, a dywedai mewn dagrau mai ychydig feddyliodd mai hyn futtsai diwedd ei fab. Carasai gael golwg arno, ond yr oedd yn noswaith cyn y prawf, ac felly yn anmhosibl. Yr olwg gyntaf a gifoid yr hen Rolant ar ei fab ydoedd dranoeth yn y gyhudtifa criminal f ox). Edrychodd y carcharor o'i amgylch, syrthiolid ei lygaid ar unwaith ar !5 t5 ei dad, yr hwn oedd wedi ymwthio yn mlaen mor agos ato ag ydoedd bosibl. Plygodd ei ben a wylod"); wylodd yr hen wr hefyd nes oreu cydvmdeimlad yn mhawb o'i amgylch. Gwnaeth y bargyfreithwyr eu goreu i'w amddiffyn, oud er y cyfan cyhoeddwyd hwy yn euog, a dedfrydodd y barnwr hwy i ugain mlynedd o benyd was anaeth. EJrychodd Evan ar ei dad, ac estynodd yr hen wr ei freichiau tuag ato fel pe am ei gofleidio, a gwaeddodd allan, 0 fy mab anwyl! Agorodd Evan ei freichiau yntan, a llefodd allan mewn ilais torcalonus, 0 fy nhad anwyl I rhoddwch; i mi eich Haw ymadawol." Ar hyn daeth y swyddog yn mlaen, a dygwyd y carehar- orion ar unwaith o'r golwg. Yn mhen tua thair wythnos derbyniodd y Doctor nodyn yn hysbysu fod Alfred Langley wedi tynu yr anadliad olaf yn ngharchardy Manchester. Ysgrifenodd y newydd trist ar unwaith at ei dad i Gymru. Yn mhen tri diwrnod derbyniodd lythyr yn ol yn hysbysu fod yr hen Rolant, Ty'.uy- wern, wedi marw o doriad calon y mynudau yr oedd y llythyr a hysbysai am f rwolaeth ei fab yn dyfod i'r ty. Er fod llais Evan, Ty'nywern, wedi dystewi yn yr angeu, a'i fedd heb gareg arw a dwy lythyren" i'w ddyno ii, mae ei hanes yn fyw, ac yn llefaru Gochel, gochel," yn nghlust pob Cymro. (r w barhau.) I
Eisteddfed Undebol Pontardawe…
Eisteddfed Undebol Pontardawe a'r Alltwen. BEIRNIADAETU Y CTF^SODMADAU, CAN BUYTHONFKYN. Yr Ben Fab Gwedckc Daniel Dafydd Amos.-Dim bardioniai th na cheltyddyd o gwbl. Y mae yn egiur fod hwn yn newyddian yn myd y gan Dafydd ap (t,¡ilym. Yr Hen Lane" yw penawd dau bemll hwn. Yr ydym yn ystyried y dylai cystadleuwyr giidw at lythyren y gvfraith yn ol y rhagle ,— Hen i ab Gweddw aydd ar hono. Cofier, nid yw bod yn "fab gweddw" yn drosedd na phechod, ond y mse rhai o'r cystadleu- wyr yn yr ymdrechfa hon wedi gosod y eymeriad hwnw yn bob peth nad yw dda. l- Mab g «e;idw oedd Paul, a gwyddom oil ei farn ef ar y pwnc. Corornandel.-Deehreua hwu fel hyn :— Trwy hyd ei oes annedwydd." Yn awr, gan mai dewisiad hen fab gweddw" yw byw yn ddibriod, nis gellir ei goademnio, ei drin, a'i ddifrio am hyn. Cofier yr hyn a ddywed Paul. Y mae rhai o'r canwyr hyn wedi pentyru cabldraethau ar ben yr "hen fab," ao yn eu plith Coromandel. Geilw yr "hen fab gweddw" yn "adyn." Y mae yn bosibl i "hen fab gweddw i fod yn Grstion pur a dichlyn Dyn Drwa Nesa' a Virgil a feddaat ben illion amdaifad iawn o waed yr awen wir." Hen Lane Llwydwedd. — Nis gallwn oddef y driniaeth anhaeddianol a rydd efe i'r hen fab gweddw." Y mae efe yn estron i'r gelfyddvd o farddoni. Sam o Fon.—Dyga penillion hwn lawer o nodweddion y rhai blaenorol. Rhywun.-Geilw hwn yr H hen fab" yn "adynllwm." Y mae llawer i hen fab yn werth ei filoedd, er ei fod yn llwm o wraig. Ar ol. Nid Hen Lane, ao Un a'i Serch mewn Dynes hardd.—Dyma y ddau oreu; ond yr ydym yn mhell o gymeradwyo rhai o'r syniadau a gynwysir ynddynt. Y goreu o'r ddau ydyw Un a'i serch mewn Dynes hardd. Bum yn meddwl unwaith atal y wobr; ond gan nad ydyw ond tri swllt, rhodder hi i Un a'i Serch mewn Dynes Iwrdd. Traetliawd- Y Cymdeithasau Cydweithiol (Co-operative Stores). Ap loan.—Nid yw hwn yn werth deu- swllt, chwaethach dwy buot Rhaid mai baohgenyn dibrofiad yw yr ysgrifenydd. Y. Z.-Ceir ymgais wych gan yr awdwr hwn, ac y mae yn ysgrifenydd pur gywir Ceir ynddo lawer o sylwadau buddiol ar natur ao amean y cym ieithasau hyn. Garmon.—Y mae Garmon wedi ysgrifenu yn helaeth ar y testyn, ac y mae ganddo lawer o ystade^au a ffeithiau rhagorol o barthed i ansawdd a llwyddiant y cymdeith- asau hyn. Nid ydym yn ei ganmol am ddefnyddio geiriau Seisaig mur ami. Cttm- leola yr h yn ami iawn, a gesyd hi allm o eiriau lie y dylasai fod Er y diflFygioo hyn, y mae y traethawd llafurfawr hwn yn wir deilwng o'r wobr. Llythyr Caru. Derbyniwvd 'W. Welshman, Jonathan, loan, Ifor Puw, Oliver Goldsmith, Cupid Lovewell, Jenkia Jenkins, William James, a GwilymParu Y mae gan y bechgyn hyn oil lawer iawn o waith dysgu ysgrif- eau a oharu, ac nid oes rhyw deilyngdod aeiliduol yn perthyn i'r un ohonynt. Y goreu ydyw eiddo G-vilym Parri, a rhodder y wobr iddo. Aeth William James i gan- mol gormod arno ei hun, onide efallai y byddai ganddo ryw siawns am y wobr. JSnglyn i Serch. Derbyniwyd 11 o englynion wedi eu harwydd-enwi Ap 8erch, Ap Serchus, Cariad o Lys Ceridwen, Sercbogwr, Giral- dus, Llane o Garwr, Naturiol, Un brofodd ei Dwyll, Prydydd ar fin Priodi, Plenydd, a Phlentyn Cariad. Nid oes un ohonynt yn meddu ar radd uobel o deilyngdod barddonol na chelfyddyd awenyddol. Ceir amryw ohonynt yn annghywir mewn cynghanedd. Ap Serch.-Nid oes ganddo un linell gywir. Ap Serchus.—Yntau yr un modd. Cariad o Lys Ceridwen.—Lied ddibwynt yw ei englyn ef, ac anystwyth ei drydedd linell—" Ydyw serch a dewisiad." Efryd- ed fwy ar reolau cerdd. Y mae defnydd bardd ynddo. Giraldus — Dyma englyn cywrain ac ystwyth ei fydryddiad. Prydydd ar fin Priodi —'Y mae eiddo hwn yu gywir o ran cynghanedd, ond nid ydym yn eymeradwyo wyth sill yn hydedd llinellau yr esgyll fel sydd ganddo. Dylid cadw yn gaeth at reol Dafydd ab Edmwnt bob amser mewn nn englyu cystadleuol. Llanc o Garwr.-Cytfrediu yw ei eiddo ef, ond y mae ei gynghaneddion yn gywir. Nid ystwyth un amser sillgoll ar ol oydsain, fel yn ei linell olaf. Serchogwr—Y mae cyrch hwn yn an- nghywir, ond y mae ei esgyll yn fardd- onol a da. Naturiol.—Y mae ei waith ef yn rheol- aidd a phriodol, ond y mae ei ragerach yn y gvstadleuaeth. Plenydd.—Englyn rheolaidd a chywir, ond y mae yn rhaid iddo yntau foddloni ar air da y tro hwn, fel ereill o'i gydgystadl- euwyr. i Plentyn Cariad.—Dymaenglyn barddonol a ch- wir. Saif y gystadleuaeth rhyngddo ef a Giraldus, ond Plentyn Cariad sydd wedi curo y tro hwn. Englyn i Waith Aloan OI ant awe. Naw i fewn, wedi eu harwyddenwi Tinker Tan, Puddler Pwt, Tiaman Tin, Peirianydd, Meurig, Puddler, Alcanydd, Gaffer, a Hobart Pasha. Owaith yr un awdwr ydyw eiddo Tinker Tan, Puddler Pwt, a Tinman Tin. Nid oes cynghanedd mewn un linell. Wedi eu darllen yn fanwl, yr ydym wedi penderfynu nad oes yr un ohonynt yn deilwng o'r wobr, er lleied ydyw. Hw a Thoddaid i J. W. Griffiths. Saith i fewn yn dwyn y ffugenwau a ganlyn:—Llanc, Llano LIon, Cerddor, Cymydog, Un a'i lef dros ei Iwydd, Clog- yrnog, a Meredydd. Penill sydd gan Llanc, yn lie hir a thoddaid. Myfyried fwy ar gynghanedd cyn anfon dim i gystadleuaeth eto. Llanc Lion.—Penill eto. Gwael a chy- nr 'din iawn. Cerddor.-Y drydedd linell sill yn rhy hir; bydded yn fwy manwl o hyn allan. Cymydog.—Ni ddylai ganu wyth llinell. Clogyrnog.-Da, ond y llinell gyntaf yn rhy hir o sill. Meredydd.—Dyma y goren, ac y mae yn llithrig a phriodol i'r gwrthddrych. Can o Glod i'r Parch. Phillip Griffiths. Pedwar ddaeth allan i ganu ar y patriarch enwog hwn. Ap Gomer.—Llawer o syniadau canmol adwy, ac ambell ergyd gwych, ond ymae ar ol y tro hwn. Ewyllysiwr Da. — Rhyddieithol iawn ydyw hwn, a ohynwysa amryw wallau. Nid yw aeddfed yn gywir. Saif y gystadleuaeth rhwng Gallofydd a Timotheus. Y mae cerdd Timotheus gymaiut arall ag eiddo Gallofydd, ac y mae Timotheus yn ganwr ymerodrol. Ymafla yn ei destyn fel cawr, ac y mae yn ieithwr a sillebydd diwallau. Y mao gan Galiofydd amryw wallau, yn enwedig trwy ddefnyddio y rhagddodiad ym. Wedi eu manwl ddar- llen amryw weithiau, daethom i'r pender- fyniad diysgog fod yn rhaid i Timotheus g «d y wobr, a hyny ar dir perffaith gyf- iawnder.—Yr eiddoah yn bur, Brythonfryn. D.S.-Os gall y pwyllgor fforddio ail wobr, rhodder hi i Gallofydd; y mae yn meddu. teilyngdod uchel.-B.
Tan Dinystriol yn Nghaerdydd.
Tan Dinystriol yn Nghaerdydd. Nos Sadwrn diweddaf, torodd tan dychryn- llyd allan yn ngherbyd a gweithdai Mr. J. W. Miles, cerbyd-adeiladydd, St. Mary Street, Caerdydd. Yr oedd yno lawer o gerbydau newyddion, a oherbydau yn cael eu hadgyweirio, ond yswyd yr oil gan yr elfen ddifaol. Yr oedd Mr. Miles wedi yswirio yn y Westminster Office am 900p., ond nis gwyr eto faint yw ei golled. Nid oedd ond ychydig wynt ar y pryd, onide buasai perygl neillduol i'r tai cyffiniol. Daeth y fyddin dan-ddiffodd- ol yno yn fuan, a gwnaethant eu goreu i ddiffodd y tan, ond nid cyn i'r lie fyned yn adfeiiiou. Nis gellir bod yn rhy ofalus gyda, golwg ar yr elfen danllyd, a dylai pawb ofalu am yswirio eu meddianau.
[No title]
GofvjSTWYI) i ddyn, unwaith, paham y tal- odd ddau cant o bunau am wisg i foneddiges, i'r hyn yr atebodd, Cariad a guddia luaws obechodau." Dyna Gristion, onide ?
[No title]
Bonoddigesau hyny nad ydynt wedi defnyddio Starch Glentield, dymunir ar iddynt wneyd un prawf o hono, a bob yn ofalus am ganlyn y cafar- wyddiadau argralfedig aif bob pacyn. Y mae yi, ychydig anhawddach ei wneyd na Staruhen ereUl. ond pan y deuir dros yr anhawsdra. dywedir fel Golchwraig y ITrenhines, mai y Starch gorei) a ddefnyddiwyd erioed ydyw. L92 RHYBUDD.—Y mae Mri. Reckitt a'i Feibion wedi dewis y ffurf pedair-onglog i wneyd eu Paris Blue, a hyny oherwydd fod eymaint o liwian glas gwael yn cael eu gwneyd yn fodiau, peleni, phow dwr; ond eto, y maent yn gorfod rhybuddio y cyhoedd yn erbyn mathau gwael o liw glas sydd yn cael eu gwneyd o'r un ffurf, yr hwn a werthir oherwydd yr elw ychwanegol a geir trwy hyny. Gofaler, gan hyny, am gael y Paris Blue pedair- onglog, yn dwyn enwau L BECKITT A'I FEIB- ION yn nghyd a'r arwyddion masnachol. 144L
--Masnach yr Haiara a'r (Ho.
Masnach yr Haiara a'r (Ho. Nid oes un pwno yn cael mwy o sylw y dyddiau presenol yn mysg meistri a gweith- wyr haiarn a glo na'r cyflogau. Dydd Mawrth, yr ail o'r mis hwn, bu cyfarfodl o Fwrdd Cymodol Gogledd Lloegr yn Darlington i ystyried y cyflogau. Mewn oyfarfod yn ddiweddar yn Middlesbro>#. penderfynodd y meisfri fod gostyngiad cy- ffredinol i fod yn y cyflogau ar ol Gorphcnaf 7, 1877, ac nad oedd y gostyngiad i fod yn llai na deg y cant, a'r puddlers i gael 6c. y dunell o ostyngiad. Wedi derbrn y pen- derfyniad hwn, darfu i wahanol gyfrinfa- faoedd y gweithwyr haiarn i gynal cyfar- fodydd, a phenodwyd cenadau, a galwyd yn nghyd y cyfarfod yn Darlington; ae- wedi i pros a cons y ddwyblaid gael eu dwyn ger bron y cyfarfod, tynodd y meistri yn 01 eu sectional reduction, a hawlient ddeg y cant o ostyngiad ar bob dosbarth o weith- wyr; ac er holl ddadleuon cvnrychiolwyr y gweithwyr, gwrthodasant ei dynu yn ol. Yn wyneb hyn, yn ol rheol y bwrdd, taft- wyd y pwno i gyflafiareddiad, a phenderfyn- wyd ar Mr. D. Dale, cyngadeirydd y Bwrdd Cymodol, i fod yn ganolwr. Pwno y cyflogau hefyd gydd yn un berw cyffredinol yn ngweithfeydd Doheadir Cymru. Dyma yw achoa y sefyll allan yDt mhyllau Mr. Brogden, Cwmogwy, a'r Bwllfa, Cwmdar. Yr achos o'r rhybuddion deublyg sydd yn nglofeydd Aberoant a'r Plymouth, a'r rhybuddion i bob gweithiwr yn Dowlais a Blaenafon, ond yn unig y glo- wyr, yw pwnc y dydd yn y gweithteydd ar hyn o bryd. Boed i ddrwa gobaith i'r- gweithwyr agor yn Nyifryn chor, a boed i ragluniteth yr Hwn sydd yn gor>;wch- lywyddu oynddaredd dynion ofaln am blant llafur yn y cyfwng du presenol. Yn rhanbarth CASKEWrDD-AR-WYSG, yn sicr nid oes newyddion gobeithiol i'w cael am fasnach yr haiarn yr wythnos hon. Mae rhybuddion, fel y nodais, wedi cael eu rhoddi yn amryw o weithfeydd haiarn ft dur y rhanbarth i derfynu pub cjtundeban. cyflogol diwedd y mis hwn; yn mysg lie- oedd ereill y maent wedi cael eu rhoddi yifc Blaenafon, Sirhowi, a Glyn Ebbwy. Mae.- yn arswydus i feddwl fod y prisoedd er'a. amser maith bellach wedi bod y fath fel nad oes yr un elw i'r meietri oddiwrth y fasnach, ac ofair gan y gweithwvr fod mudiad ar drotd naill ai i fetal y gweithfeydd neu ostwng y cyflogau, neu efallai estvn yr oriau gweithio, er lleibau y draul o gynyrchit yr haiarn a'r dnr. Mae cais lied fywiog am reiliau dur, ond mae y reitiau haiarn, er fod cais rhesymol am danynt i rai gwled- ydd, yn cael eu gwerthu am bris atmrferol o isel. Y chytlig hefyd a wneir o fasnach mewn bariau haiarn, er yr allioriad i wled- ydd tramor, ao mae masnaoh yr haiarn bwnr yn hyno i farwaidd. Marw«idd-ar4 mawr sydd yn nodweddoli holl weithtevdd alcan y rhanbarth hon. Mae y glofeydd mewn gwaith rhes -mol o reolaidd, ond mae glo- feydd Risca mewn sefyllfa ansefydlog. Cliriwyd allan yma yr wythnos ddtweddaf 11 o agerlongau a 31 o hwyl-longau, yn llwythog o 17,5»9 o dunelli o lo, a 5,448 dunelli o haiarn a dur. Yn BRYNIIU. WR, mae masnach yn hynod farwaidd. Mae-. rhybuddio i wedi cael eu rhodii allan yn Nglofa Bryn Milfran, eiddo y Mri Jayn& a'u Cwmni, fod p>b cytundebau ciflogol i derfynu nr ddiweid y mis hwn. Mae gweithwyr y lie hwn wedi mined i weithio- g wel ar ddeg y cant o ostyngiad, ond yn awr yn penderfynu sefyll yn erbyn hyny. Mae, gweithwyr Coalbrook Vate wedi cytuno 1 weithio a lan v mis, a pheiaio derbyn y gostyngu-4 Felly, nid llawer o gysur sydd i ni, y masnachdeithwyr, i'w gael yma an* dymhor eto. Yn BYMNI, nid oes hyd yn hyn un rhybudd wedi ei rod ii allan i derfynu cytundebau cyflogol,. ac nid oes yohwaith yr un yn Tredegar f; ond nid oes un sail i feddwl na WDeir yn y lleoedd hyn yr un peth ag sydd wedi cael ei wneyd yn ylleoeidcylch/not. G^eith- iwyd yn rheolaidd drwy yr wythnos ya y gwahanol lofeydd—yn well na'r wvthnos- flaenorol yn rhai ohonyut. I ^liy nid oes. yma ond ychydig gysur hyd yn hyn i'r rhaiaganteu tamaid drwy lafur Ciiled a. chwys mawr. Mae rhanbarth MEKTHIE TYDFIL, sef gweithfeydd Dowlais. yn parhau £ V anfoa ymaith reiliau dur yn symiiu mawr- ion i Gothenbuig. Er hyny, mae yma ryhuddion i bawb ond y torwyr glo fod pol» cytuniiebau cvflogol i derfyna ddiwedd y mis hwn. Prif destyn siarttd y dyddiau diweddaf hyn drwy y cylchoedd yma yw y rhybuddion o'r ddau tu sydd. wedi cael eu rhoddi yn Nglofeydd y Plymouth ac Aber- nant Dengys y gweithwyr eu bod yn gwrthod y gostyngiad o ddeg y cmt, a mawr dda iddynt, gan fod y meistri, yn enwedig D. Davies, Ysw., A.S., a D. Davis^ Yew., Maesyffynon, wedi siarad yn Nghaer- dydd yn onest a chydwybodol ei fod yn ostyngiad dialw am dano. Dywedir yn rhugl mai amcan y gostyngiad hwn yw