Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

6 erthygl ar y dudalen hon

- NODIADAU CYMREIG. e

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

NODIADAU CYMREIG. e 1ENVN DY FRO ED I) HYD Y11 EN. NADROEDD OKOGEDIG. AROGL PYDREDIG YR AMALWCI1. Gail "MOKIEN." (PAItHAD.) "Rhybuddiodd y brodorion ni," medd Mr. Stanley, "fod y Ilyn, chwe milldir ohyd, oedd. o'n blaen, mor ddwfn nes y suddem dros ein Penau iddo. Ond er hyny, ni fa yn ofynol i Illi ond rhoddi aiygrym i fy nynion i gychwyn a ffwrdd a m. Yr oedd y dwfr yn well nag afiendid y penlrefi a'a carneddau o bethau. gwyrdd pydredig. Yn union wedi cychwjn i'r dwfr, yr oedd weithiau at ein cesei'iau a phryd arall ein gyddfau, er ein bod yn csrdded ar flaeaau ein traed. Yr oeddym yn gorfod da] y 'crots' i fyny yn uwch na'n penau. Fel bYIJ, teithiasom trwy y llyn, nes cyrhaedd glati aron fach Makata, yr hon a redai yn ol chwe can Hath yr awr; ond nid oedd ond haner c&n' Slath o led, ao ar yr ochr draw-Midi codai y tir yn lied serlb, ao yr oedd yn wyrdd mal Pare. Eu rbaid i ni nofio yn groes i bon, ond araf iawn o herwydd grym y dwfr. Ond kywiogrvrydd, gwobiau, ac ymwybodolrwydd ln bod yn cyrcbu ynol tuachartref, a wnaeth 1, ni drechu yr afon, a cfcyrhaeddasom yr ochr Uraw yn mhen dwy awr. nddedfrydd ein teiuiladan ac yn 11awn Sohaitb, cychwynasom eilwaith ar ein taitb ar dir sych. Teimlem fel gwroniaid. Teith- y diwrnod hwn daith tri o ddyddiau, ac yn hir cyn yr hwyr cyrhaeddasom Smbo. Ar y 29ain croesssom afon Ungerengeri, ac wrth udyn^sn at Simbamwenni—Dinaa y Llew ? Useguhba —0 y fath gyfnewid- lad oi-dd wedi cyraeryd lIe yn ei S^cdd er pan ymadawsoai a hi ar ein taith i taewn i'r anialwcb! Yr oedd yr afon wedi golchi ymaitb fur gwyneb y dchnas, ac yr Oedd y lbfeiriant wedi ysgnbo baner cant o gvda'r mur. Yr oedd pentrefydd y arugunaid a'r ochrau myiiydrtoedd Uraguru J^edi dioddof yn druenus. Dywedid wrthyin fad tna chant o bobl wedi colli eu bywydau yn y rhyferthwy ag oodd wedi tori ar draws yr arda'ocdd. Pan ddarfycklodd y llif, yr ollki J" rneasydd yd yn orehuddiedig gan dywod yn droedfeddi o drweh. Ac yr oedd y 11 if ei riant ^edi galael gwely newyda i'r afon, yn filklir Pan ofynais i'r brenin pa le yr oedd v ^°D1, atebodd fod Ihiw wedi cymeryd rhai o "OQjut, a bod eraill wedi ffoi i Udoe, a dy- Wedodd yr offeiriad Mahometanairld—' Y e g-lln Duw yn rhvfeddol. a phwy A dd:chon el Wrthsef j 11 Ef ? "Ebril! 30, teitbio t wy y dylTrynoadd djfyslyd, lis y bu bi mor paled arnoin wrth dramwy i meivn i'r wlad. 0 'r saivyr drew- "yd Gwna i ni gyfogi, ac y mae y lhvyni ^or dew fel nas gallai tiger yralusgo ^r^ycldynf, Pe ba'i yr aro^l yma yn caei ei gostrelu, byddai ei effciith i'r hwn a'i haroglai ynfwy nerthol na cbloroff.jnn n:'u Prusaic Acid. Y mae annvyd ar ol arwyd Yllddo Y Itae v.adroedd raawrion, a elwir boaiaid, yn Srogedig oddiwrtb ganghenau y coedydd ^Wcbben! Nadroedd a scorpianau .1, Co dan ein traed Ymlusgiaid hagr, phwilcd nul nodwyddau mawrion, ac ^aniaid yn agos atom. Y mae gwenwyn yn yr awyr a anadlwn, a'n llwybr yn frifchdaw o fo'grug, y rhai a losganfc ein traed, ac a ?noant ein crwyn nes achosi i ni ddan-nsio gall ing." ,.Yr wyf li, Sforien, yn cynyg ein bod yn 'Swydcio y''tail a'r brwiustan,' a gosod yr 1cbod fel darlun newyJd o aimwn Byudni yrl "ed debyg o ddychrynu" hMilivrs rbeglyd Own1 Rhondda! Nid-oes hyd yn nod yn Ante's Inferno adarliui mwy ofnadwy na'r darlut) uchod gan Mr. Stanley o "Jung'e Affricanaidd # "Ond rhywfodd," medd Mr. Stanley, yr ydyui yn dianc heb ein difodi. Oral uiewn ftwirionedd ymae yma ddeg p'a vr A I ph t,- 1- Nadrned-d inuwr cragoJig. 2. Morgrug corhion. 3. Heorpi >n;ui. J- Diain inal g^a .wffyn. Kliwy,'rau ami. Lliiid du. 7. Mogihaint o licrwyd 1 cyfyngd-f yn y IIwyni. t)iewdoil arogledig, •j- Drain o dan draed. ■*0. Uw,nwyn awyrol. it a] "Mai' 1, clywsom hedayw fod tymhestl ^Qychrynllyd wedi tori ar Zanzibar, ac wedi ^nystrio pob ty yno a phob llong ar gyfflniau Y ddinas Dyna fel y dywedai y stori, a bod y* un storm wedi gwneyd gal an as ofnadwy yn -^affamoyo a \Yhinde. Ond yr wyf erbyn byn gyfarwydd Ag helacthiadau rbamantus 11' Affricaniaid. Ond digon tebyg fod )'1' on storm a'n goddiweddodd ni "Vedi tramwy yno hefyd. Clywaf befyd fQd dynion gwynion wedi cyrhaedd byd a BJgmoyo ar eu taith i edrycb am danaf fi. ^wy agvmerai y drafferth i chwilio am danaf yj Jt wyf yn methu a dyfalu. Rhaid fod ^ywraj wedi cael allan fy mod wedi myned i c"Wilio am ryw un, ond ni ddywedaia i air "rtb neb am hyny nes i mi gyrhaedd Unyan- ¥ernl)e, yr arosfa nesaf i'r He y daethom o hyd 1 Dr, Livingstone. ♦ » "Mal 2, Uosako.-Gyda fj" modyn cyrhaedd Ile hwn wele dri dyn yn fy nghyfarfod a Jlifer o gosrdi o win champagne, ganridynt i tIll, We4i eu hanfon gan y Swyddog Ameri- |"aQaidd yn Bagamoyo. Yr oedd ganddynt efyd liotiau o jam a blychau o biscuits. O, • f oeddynt yn bethau dymucol ar ol y caledi ^fcddaT yn Dyffryn y Makata! Yr oedd yn :n o'r blychau bedwar copi o'r Het-ald Ameri- aHs.idd, ac yr oedd yn argraphodig yn no o H?nynt y Hith a anfonais yn ol o Dnyanyembe. r oedd yn un o'r lleill sylwadau o wahanol yn gosod allan mai chwedl Qdisail oedd y stori fy mod wedi myned i gnolbartb Affrica, Mae y daith wedi bod i yn ddycTirynllyd o syiweddol! Yr oedd o fy nghyd-deithwyr wedi marw ar y dsith, a dau o honynt yn ddynion S^jnion. Yn un o'r llythyrau a dderbyfiias Syda'r pethau eraill yr oedd hyabysiad Od yn Ragamoyo nifer o ddynion wedi dyfod 1 tyoed i chwilio am Dr. Livingstone. IlIJ Mai 4, 1872, cyrhacddasom lan afon fawr yr oedd trosglwyddfa, ond methasorr. a sylw y badwr ar y lan draw. Rbwng y draw a Bagamoyo, y mae meusydd pedair ruilldir o led yn orchnddiedig gan dwfr. « ->W^*i y tua un-ar-ddeg o'r ^Ooh o bentref Gongoni, tu draw i'r meusydd g ohntl&iedig. Yr oedd yn araf a thawel el j^Qdiadau. Daeth a dau fid gydag ef, a S °b un yn eiddil ei gyfansoddiad. Aethom foaodd yn ddiogel, a ohyrhaeddasom bentref -^Boni erbyn tri o'r glooh y prydnawn. Yn *wr yr oeddym ar ein taith eilwaith. » r oedd pob un o'r dynion yn teitbio yn frwd- ei anian. Yr wyf finau a'tn hyabryd ya dawnsio gan lawenydd, ao un o'r w.^yliau ag aydd yn fy nghynyrfu yw y oaf d Oty, eistedd wrth fwrdd i fwynhau ciniaw 44. Y fath fwyniant a fydd bwyta oig ham, ■Pytatwa, a bara da I II Y fath sefyllfa druenus yr oeddwn ynddi!1 Ah, fy nghyfaill, aros di oyn fy nghollfarnu, hyd nes y byddi wcdi dy ddarostwng i fod yn gmglwyth o csgyrn oberwydd newyn Ilyd nes y byddi wedi ymbaifalu a iloflo trwy dyfroedd a ffosydd drewedig Makata, ac wedi tramwy 525 o filldiroedd mewn 35 o ddyddiau trwy dywydd fel ag a gawsom ni Byddi wedyn yn meddwl fod cig moch, tatws, a bara yn luniaeth cymwys i dduwiau. Wrth ein bod yn agoshau at Beu- lah-Ile heddychol i orphwys—taniem ein drylliau oberwydd bin gorfoledd. Yna gwaeddem hurrah!' nes yr oeddym yn grng- lyd eiii Ileisiau. Bloe(.Idie,,i-i Yambo (Pa sut yr wyt ti 2) wrth bob enaid bywaddeuai i'n cyfarfod. Gyda'r hwyr aethom i mewn i'r dref Bagamoyo. Rhagor o bererinion wedi dyfod i Bagamoyo, ebe un, ac arall a ddywedai y mae dyn gwyn wedi dyfod i'r dref. Yfory croeswn y Culfor i Zanzibar, ac awn trwy y porth i'r dinas. Udganai yr arweinydd yn ei udgorn. Rhedai yr Arabiaid a amgylohyn- ai ni. Delid yn uchel faner yr Unol Daleithiau a'r ser gwynion ar ei ilawr glas golea-baner a garhvyd trwy Ganolbarth A Africa!" ♦ ♦ Ie, meddai Morien, gan Gymro, 11 five- foot five," o swvdd Dinbych Hurrah Ti a fuost yn eiddil a diymyeledd, John bach, ond agorodd Duw Affrica trwy dy offeryn- oliaeth di! Ond gadewch i John ddweyd ei banes ei hun. "Panyn dynesu at ganol Bagamoyo can- fyddwn ar risiau ty gwyn mawr ddyu mewn gwisg o wlanen wen, a het-gwrthheulog ar ei ben fel yr un a wisgwn fy hunan. Sais o'r enw Isgadben William Henn, 0'1' Llynges Brydeinig, ydoedd, Yr oedd wedi dyfod yn ben ar fintai ag oedd wedi ei hanfon i chwilio am Dr. Livingstone. Gwahoddodd fi i'r ty a gofynodd, beth a fynwn i'w yfed. Ac yna dywedorld, yn oniv JSant George, yr lVyf In eich llongyfarch ar eich llwyddiant. Yna daeth Mr. Oiwell Livingstone, mab y doctor i mewn—boneddwr ienanc gwallt llsvyd-oleu, a liygaid dysgUer ganddo ydoedd." Yna ti Mr. Stanley yn mla n i adrodd am y croesaw a gafodd gan bawb o bob gradd, weii iddo ef a'i ganlynwyr groesi y culfor i Zanzibar. Terfyna ei banes trwy ddywedyd, Diolch I Duw Y mae fy nhaith ar ben," Yr wvthnos nesaf, rhoddaf hans Dr. Livingstone wedi i Nlr. Stanley ei adael, an yn terfynu gvda'i farwolaeth ar ei liniau bwth o ddail yn yr ani'dwoh. (Z' iv barium )

I:.....,.... ------------.LONDON…

IBRILLIANT FICTION-

PORTRAIT GALLERY. e

[No title]

Advertising