Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
15 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
X^ST SAlj R. McLean, GENERAL DST'EB" Portmadoc
PORTMADOC.
PORTMADOC. 'WILL.—The late Mr. J. Tobias, assistan, official receiver, Chester, formerly of Messrs. Jones and Jones, solicitors, Portmadoc, lef1. estate of the value of £ 1,230. NAUTICAL.—Mr. J. H. Wiliiams, 17, Garth- terrace, has qualified as mate. SHORTHAND.—Mr. David Emrys Thomas, son of Mr. and Mrs. D. Thomas, High-street, has passed Pitman's intermediate examination. MILK.—The price of milk was raised to 6d. per quart last week in pursuance of the com- promise between the milk dealers and the Food Control Committee arranged by Mr. R T. Jones, assistant food commissioner for North Wales. The price is to be reviewed at the end •of March. SNOWDONIA RAINFALL.—Mr. Dd. Jones, schoolmaster, Beddgelert, reports that the rain- fall in Snowdonia during 1917 was 91.8 inches. The number of wet days was 162. The wettest month was August with 18.5 inches and the driest month May with 3.9 'I)'L The wettest '-day of the year was August 28th with 2.6 inches. Snowdonia rainfall was more than double that of the rainfall of Llevn for 1917. WELSH DRAMA.—The successful "Dcfraig 'Goch" Dramatic Company of Carnarvon, winners at the Bangor National Eisteddfod, 1915, gave a performance of "Y Ddeddf" before a large audience at, the Town Hail, 'Portmadoc, last Thursday week in aid of funds to provide oomforts for soldiers and sailors. SIXTY-ONE YEARS AS PILOT.-Mr. John Borthygest, recently retired after ty-one years service as Trinity Board pil" at Portmadoc. WOUNDED.—Pte. Stuart Griffith, son of Mrs. Griffith, Bargoed, formerly of 29, Snow- "Ion-street, is in hospital suffering from slirap- 'ne'r wound in the neck. CHAPLAIN—The Rev. J. Holt Newell, son 'of Mrs. Newell, High-street, holds a coin- "mknon chaplain with H.M. forces. "rELSH OFFICER'S LETTER.—A Welsh •of" with forces in France who recently won th,: Military Cross for gallantry in a. letter to 'h friend (Mr David Wiliiams, Ivv House), :—"I hope you are as fit as ever in spit". -of ■ the privations due to this unholy wpr. I re?believe we are better off over here for l tlJ good things of life-meat, jam, bread. "htitter, siigar-and excitement! Tn fact I am TW -ure whether lots of the 'Archies' in ftinic 0" over thare will not soon be seriously lering the question of coming over here if ( 'v from the food point of view (not per.yis the excitement). Of course, that is, Provided there is enough tonnage to bring them across. Don't you think it about time that soltie of you Nyent to Parliament and put the whole country under martial law? Every lDan, woman, and child to be fed, clothed and housed bv the Government-the men to [Tel the isarpe pay as Tommies, the women who Vork nil to wsw Government cilothes (Jil. "Fomxriif^') and the Government to house the lot, either, paying the rents or knocking off the rents. Same rations for everyone, some dothes for the period of war. Why not? Then, like a. battalion or a brigade you would have in Portmadoc three or four hal's for dining (the poor would be much better off), 3"'1 the drapers would issue Government "flies and have no more fancy stocks aft-T present things are sold out. The doctors •vo-Id be like everyone else, like army doctors. for lawyers I suppose they'd be wanted too "to irgue the point about one person having rO- ration or a better fitting suit than hther or more buttons. But really, poking -de, it is about time people stonned bnying rs and crepe-de-chene and underclothing wif .11-p:1 int,ins and frescos all over them. And this "blasted profiteering! Don't you think il is real ycnndal that after all this time people have not squashed it. Do you know the Gov- ernm-nt have fixed prices for officer's uniforms and tli., blooming things are dearer at that Price than thev ever were. In fact, I'd (II:) further, n,t a half-pennv pay to any living person (0" dead ones) during the period of war -food. clothing. and air, all to h free. man to do his share and i:') sacn- fice pr'.fits, comfort, or something tilJ the Boche is bn>*t-. Manufacturers to be controlled byihR Government, materials free; labour free, products free, and no unn-cossary pro- duction."
NATIONAL EISTEDDFOD.
NATIONAL EISTEDDFOD. The Socretarv of the Corwen Eisteddfod Conv mittec (Mr. Hugh Morris) has reoe'ved the royal asvmt from the King, Her Majesty Q'-een' /Mary, and Queen Alexandra, a.Vo H.R.H. Prince of Wales, to patronise the Eisteddfod.
HOW f 1LES ARE CURED Without…
HOW f 1LES ARE CURED Without an Operation. Trained Nurse divulges a valuable professional secret.. Says there is no excuse for anyone continuing to suffer now. For nearly six years I was afflicted almost ■constantly with serious piles in one form or fcnotiu:r. I doubt whether there is a single patent or other method of treatment which I .did not try, bat only temporary benefit resulted, and often no benefit at all. For a long time the Uest medical advice proved unavailing, oint- ments, suppositories, etc., all failed; even an operation afforded no permanent relief. I have "Slbce concluded that operation for piles may often be like pruning a tree; that is, they stop the growth in one spot but only to promote more rapid growth at other points. Necessary I as operations may undoubtedly be in many j "Serious cases like fistula, tumours, etc., I do not consider cutting ever to be necessary for the curing of simple piles, haemorrhoids, etc. My advice to those who suffer the misery and I torture I once endured is to obtain from any chemist a little prepared nrmoHn, the soothing, •cooling, antiseptic and wonderfully healing agent Which doctors so often prescribo for very bad J skin afflictions, such as eczema, acne, etc.. Nemolm has no astringent effect, being abso- lutely non-poisonous and perfectly harmless. Most pile treatments depend upon shrinking the Swollen tissues with astringents, and as piles are primarily a state of blood congestion, such temporary measures are all wrong and simply increase the congestion. For permanent results are primarily a state of blood congestion, such temporary measures are all wrong and simply increase the congestion. For permanent results the circulation must be locally stimulated, tl1':8 ,on. "dispersing nil congestion. Any cheraht will hav • ordinary n-inolin in stock, or easily obtain it fo.* you from his wholesale dealer. It was on the ad ar c of one cf our greatest speciali in Skin and rectal disorders that I tried neinohn two vpHrs ao, after everything else had failed. It nroduced a, complete cure within two week.?, and from that day to this I have never known what it was to endure the intolerable pain, itch- ing, aching, burning and smarting of piles. Only those who suffer as I once did can appre- -ciate the inexpressible relief this was to -,ne. H. J. K. P S.—If you have any difficulty in procuring Ncm-Im. I would suggest you write to a che-rist at 6'7, Bolsover-street, London, W., 1, who I know always has it in stock.
Advertising
r"- SCIENTIFIC SIGHT-TESTING. R. G. OWEN, F.S M O. Certified Optician, LLANRWST, May be consulted at Buckley's Temper- ance, Portmadoc, every Third Friday in the Month. Hours—11 to 6. S _4 u- 1 We have a choice selection of Gold a I and Silver Novelties displayed, and | 1 an inspection is cordially invited. I I R. Bonner Thomas & Sons, I 1 — JEWELLERS, — J 4, Bank Place, Portmadoc. I ,t (2 doors from p.P.o.) :l
Portmadoc Sessions.
Portmadoc Sessions. CRICCIETH GROCERS FINED. FARMERS AND BUTTER RECORDS. Friday, before R. M. Greaves (chairman), Jonathan Davies, D. Fowden Jones, J. R. Owen, John Lewis, and Ellis Griffiths, Esqrs. Mr. J. E. Griffiths, executive officer of Glas- lyn Food Committee, charged Owen Lewis, Fron Uleu, Prenteg, with failing to keep proper records of his dealing in batter.—Mr. William George appeared for the prosecution and Mr. John Humphreys defended.^—Mr. George ex- plained that the defendant was a farmer who dealt in butter and was obliged to keep accurate records of his transactions.—Mr. Gwilvrn Hughes, the enforcement officer, visited defend- ant's farm and defendant admitted that he kept no proper records. It was impossible to carry out the food regulations effectively without records.—Evidence was given by Mr. J. E. Griffiths, who in answer to Mr. Humphreys stated that no steps were taken by the Food Committee to inform the farmers of the Order. They were supposed to know the Order au I there was no obligation on the Food Com- mittee to inform them.—Mr. Humphreys: You did not publish any posters or circulars?—Mr. Griffiths No.—Mr. Humphreys And they were I not announced in the churches and chapels, I I suppose? (Laughter).—Mr Humphreys admitted that no proper records were kept by defend- ant and contended that it was impossible for an ordinary farmer to follow the regulations. Mr. George: They are not so stupid as all that. | Defendant was charging 2s. 5d. for butter, 1 which is the maximum price fixed under the Butter Order. These orders have been pub- j lished many times in the newspapers.—Further evidence was given by Mr. Gwilym Hughes who, in answer to the Chairman, said there were several orders dealing with butter. The re- turns were generally sent to Carnarvon, and if j an occasion did arise to check the returns there would be no means to do it unless the farmers kept proper and accurate rccords.-1Ir. Hilm- phreys said there was hardly a farmer in the county who knew about the regulations, and ( he thought that some means ought to be taken to make them known. Ellen Jones, Glangors, Garn Dolbenmaen, was charged with the same offence. She bought butter from farms and sold it to customers at ¡ Portmadoc and other places. She admitted that she never kepi a record and did not know it was necessary to keep records. She was keeping proper books of account after the in- spector's visit.—Evidence was given by Mr. J. E. Griffiths.-The Chairman said the food authorities were doing their duty by taking those proceedings, but the,Bench felt there were so many orders that it was hardly pos- sible for ordinary people to follow them. Gov- eminent departments were making ordbrs as fast as they like and he did not know who understood them. It was clear that the defend- ants had received no information as to what those orders were. The Bench decided to dis- ) miss the summonses this time, but farmers could not plead ignorance henceforth, and all future cases would be dealt with differently. Owen Lewis was ordered to pay 10s. towards the costs, and Ellen Jones. 5s. Ellen Jones was further summoned for charg- ing an excessive price for butter.—Mr. George explained that the defendant sold butter at Portmadoc for 2s. 6d. per JOUIKI, whereas the maximum retail price was 2s. 5 l-7d. The defendant could not expect sympathy for doing such a thing when butter was so scarce and the control price so high. Defendant admitted to the Inspector that she paid 2s. 3d. wholesale for the butter when the maximum wholesale price was 2s. 2 £ d., so she committed a double offence by paying too much to the producer and charging too much to the consumer.- Defendant said she was not aware of the fixed prices. She returned the money to her cus- tomers as soon as she was informed of the fixed prices.—The Chairman said it was the duty of every butter dealer to know the control prices. —Defendant was fined Pl and 10s. 6d. costs. H. Pugh Jones and Co., grocer, High-street, Criccieth, was charged with having sold mar- garine at an excessive price.—Mr. William George, for the prosecutor, stated that the defendant charged Is. 3d. for margarine instead of the fixed control price of Is. There were three charges against him relating to three different dates. The margarine was sold on both occasions to the same person who was a widow in poor circumstances., She had five children depending on her and was in receipt of parish relief. The obiect of the orders was to stop profiteering and to protect poor people. The margarine sold was the blue-band kind and the Committee had received an intimation from the authorities not to prosecute shop- keepers who charged. Is. 2d. for that particular kind of margarine.—Evidence was given toy inly Robert Evans, food inspe. tor, Cricciath, and Mrs Davies, the widow who bought the margarine. —The defendant denied Lavinz any intention •of oppressing the poor. He had no notice that the price ot the blue Dana margarma nan ueen | fixed un tiJ December 21st when he received a box with a notice 011 it that he was not allowed to charge more tfian Is. 2d. for it. I After that notice he did no\ charge more than t 11' 2d.—The Chairman remarked that an I' offenc3 had been committed and that it was the d'tv of w..cry tradesnran to know the law as regard prices. Defendant was fined E5 and costs, making a total of f8 Is. Sd. I Elizabeth Edwards, High-street, Criccieth, who was charged with the same offence, admitted having charged Is. 2d. for margarine, Qut she did not know of the fixed control price at the time. She raid lid. per pound and carriage tor the margarine. () Elizabeth Williams, Post 'Office, Marine- terrace, Criccieth, pleaded guilty to the same charge and her brother (Captain Williams), on her behalf, said the offence was committed un- intentionally and in ignorance-of the order.— A fine of 10s. each and was imposed, making a total of £ 1 63. 9:1. cach.
MACHYNLLETH FCHOSL 30VSRN33S.
MACHYNLLETH FCHOSL 30VSRN33S. Machynlleth School Governors met en Friday, present Messrs. Edward Hughes, priding; T. R. Morgan, T. Parsons, Richard Rees. J. Thomas, and Mrs. Davies, with the Headmaster (Mr. H. n. Meyler), and the Clerk Mr. II. Meredith Roberts). A circular was received from the Board of Education asking the Gov- ernors to make arrangements for physical training of pupils by a qualified- teacher. If that department was not developed in county schools, then the Board would not recognise the School as efficient. The Headmaster said apart from organised games the boys were drilled by a master for some time each week. Tt- was resolved to get, if possible, a travelling teacher for the subject, the salary; etc., to be shared with another school or schools. • A letter was received from the Educational Federation of W-,Ile, and Monmouth asking the Governors to consider the question of allowing an interchange of scholarships. At present" a bov holding a scholarship who re- moves to another district loses Ms scholarship at his former school. It A-a. decided to fall in with that suggestion. The C.W.B?s report of an inspection held in October was received. The C.W.B. wrote asking to know the extent of tne new accommo- dation being provided. It was left to a sub-committee of Messrs. T. Parsons and T. R. Morgan, and the Clerk to make arrangements for a man to inspect the School premises at certain times. The Clerk reported that there was a balance in hand of £ 468 lis. 7d.
Advertising
m vi cakes&?
IY Golofn Gyraraeg.--
I Y Golofn Gyraraeg. GAEAF YN Y WLAD. Mae llw_vdrew ar y dolydd, Mae ga.ar yn y coeu, Mae corwynt ar y bencydd noeth, A'r eira dan fy nhroeu. Daw bref yr ctnig gyntaf u storm yr ucheiiuyctd;—, Mue'r tarn ur Uieithr iawn ALewn ymchwil am borfeydd. Mae'r afon wedi rhewi 11 jfc'u'n canu am y mor, A piiob aderyn bach tl.-gau Aievvn iuracta am y cor. lHa,e'r henw1' vn dihoC11i A'i broiiad dan ei graitli; Mae bedd agored yn i^icin Yn dweyd mor ierr yw'r daitli. Mac pererinion Seion Yn dringo diwy y gwynt, A dawer nieddwi, dan ei glwy, I Ffrainc yn mynd i'w liynt. O'. tyred, wanwyn tyner v A'tli gan yn ol i'r wlad; O! tyrcl yn ol yn lion dy gainc A thy id a'r dewr o aeai r i ra.nc At gariad mam a tiiad. -—Ceu eel). HANES Y BRVVYDRO. Oddigerth y newydd da ynglyn a suddo'r ddwy long EiJaiynig, y Bresiau a'r Goeben, a fu yn achosl cymamt o olid ar lwybrau'r dytnder iisoedd iawer yn ol, ni chafwyd (;d;ei ddim ii-aw\ ddi-on milwroi o bwys yn ystod yr wythnos a aeth lieibio. Ma,r selyllla yn Rwsia. mor ansicr ag erioed, a'r arweinwyr yn codi lleisiau cryfion yn erbyn arfaethau r maen, arfaethau, ebent hwy, ag y mae ofn arnynt i'w hysbysu i'w pobi eu hunain. Gwyddom yn awr beth a alios id ei ddisgwyi yn ein hachos ninnau pe boddlonem i gyd- eistedd gyda chynvychioiwyr y gelyn, rnegis ag y gwnaeth y ltwviiaid, gyda'r amcan o geisio • dealltwriaeth ynghylch Belgium a Gogledd Fl'rainc. Mae'n amlwg, felly, nad ocs lawer o obaith am gyfnewid yn vmddygiad r Almatn hyd cni dlligwyddo rhywbeth i effeithio ar y sefybfa filwrol mewn rhyw faes neu'i gilydd. Nid yw'l' gelyn eto wedi cwblhau ei amcanion ar yr ochr ddwyreiniol, a,c hyd ynoed pan fo'r gobaith yn v cvfeiiriad hwnnw yn cilio'n llwyr, y inte pob He dros gredu y gwneir un ymdrech mawr arali yn eityn ein b.yddinoedd yn Ffrainc a Belgium. Er ein bod yn bur hyd- erus mai ofer a fydd yr ymdrech hwnnw, mae'n ddvledswydd arnom i gefnogi allgul- rheidiau'r fyddin ymhob rhyw fodd hyd cni ddelo rhengoedd yr America yn ell Hawn nerth. Dyna:r paham y gwneir apel taer ara.11 ar i a bob dosbarth wneiiihur ymgais i ryddhau pawh ag y gellir eu hepeor at wasan a eth cenedl- aetliol. Diau mai'r adeg hon yw un o gvfnodau trymaf PIJ da in Fawr ynglyn a'r rhyfel bre- sennol a rhaid wrth bob ymdrech j wynebu'r anawsterau yn ffvddiog. SWN ANESMWYTHTER. Nid ydym heb arwyddion fod crvn lawer o anesmwythter yng ngwahanol gylchoedd Aws- ] tria, ar hvn o brvd, a'n bod, rywfodd, ar fin digwvddiadau o bwys. Ar Rwsia yr oedd llyga.id y bvd er ys tro bellach, a phib rhan- barth arall wedi ei guddio dms amser; eithr weithian mae pawb drachefn meg'ls yn craffu ar y sefyllfa newydd yn Awstria ac yn disgwyl am rywbcth mawr i ddigwvdd bob dydd. Mae'n amlwg er ys amser maith fod Awstria- am rywbcth mawr i ddigwydd bob dydd. Mae'n amlwg er ys amscr maith fod Awstria- Hungary yn awyddus 'iawn am heddwch. Dichon nad oes yr un genedl arall wedi dioddef I yn fwy olierwydd caniyniadau anoche'. v rliy- fel, a hyd yn oed ddwy fiynedd yn ol yr oedd arwyddion fod y bobl wedi caiel mwy na digon ar y ffrw-, tliiii chwerwcn. Gellir bod yn weddol sicr nad oeddynt hwy o'r -dechreu a'u calon yn y gwaiih gy-da',r un sel a chenedl yr Almaen, ac nid yw profiadau dyfnion y tair blynedd diweddaf wedi dyfnliau'r imdeb a fu rhwng y ddwy genedl. Yr oedd y grcd yn dechreu ffynnu y buasai'r Almaen yn abl i wella ychvdig ar y sefyllfa ynglyn a'r bwyd- ydd, fel canlyniad y cyflafareddu a Rwsia, eitJu- y mae'ii hysbys crbyn bvii nad yw eithaf- | wyr Rwsia, wedi'r cwbl, mor esgeulus O u. buddiannau eu hunain ag yr ofnid ar y cyn- taf, ac mai ofer oedd v disgwyliadau yn yr Almaen ac Awstria am fanteisio' ar y cyflen- wad yd sydd ynghadw yn Ukraine. Oherwydd y siomiant hwn y mae cryn gyffro yn Awstria- Hungary, trwy'r wlad b jn-bwy-gilydd, a,'r bobl fel pe'n chwennych yinryddhau o'r iau sy \.edi mynd mor annioddefol o drwm. Nid da. vw i ni fod yn rhy obeithiol ynghyleh y sefyllfa newydd hon, ond mae'n ddiameu fod yr ysbryd a gynhyrfodd Rwsia wedi lledatnu drcs y cy- ffiniau, ac unvvaith y caffo'r ysbryd hwnnw feddiaut ar y bobi md oes ond un peili i ddig- vvydd. Y maecyfnewidiad.au eisoos yng nghy- fansoddiad llywodraeth y wlad ac y mae popetli v* ein harwain i gasglu fod llawer iawn o bryder ym meddyiiau'r arweinwyr ynghvlch y dyfodol. j Y BAICII YN YSGAFNHAU. Ar o-l cohedion trymion iawn m:s diweddaf, mae'r adroddiad swyddogol ynghyleh y hongau a suddwyd yn ystod y bythefnos ddiweddaf j yn llawer 'mwy ilafriol. Y n ystod yr wytuncss a aeth heibio saith o longau a goilwyd, a phump o'r rheiny yn llongau mr.wiion dros gan tunnell ar bymtheg; yr wythnos gynt yr. oedd y Duifer yn ddeg, a'r wythnos cvn hynny yn bump ar hugain. Dywedir fod y fasnach yr wythnos ddiweddaf 2n dangos cryn lawer o gyrmydd ar eiddo'r wythnosau blaenorol, ac mae'n galonogol sylwi fod nifer mwy nag arfer wedi dianc yn ddiogel ar ol i'r sudd- longau ymosod arnynt. Am'er yn unig a dd ngys os yw'r gwaethaf drosodd yng'yn a'r ymgyrcli iion o eiddo r gon n, ona aaw r awgrym u Baris mai'r rheswm dros y lleihad diweddaf yw'r ffaifch fod yr Almaen yn awr yn galw'n ol y suddlongau er mwyn paratoi'n helaethach ^r'gyfer ym'bd. adau'r gwanwyn. Mae'r flwyddyn weithian ar ben oddiar ddechreuad cyn.lvm yr Almacn i suddo pob Hong yn ddi- wahaniaeth. ac mae'n ddiddorol i ddwy 11 ar gof i un o flaenwyr yr Almaen, v pryd hwnnw, -i ddyweuyd y buasa.i'n rhaid newynnu Prydain Fawr cyn Chwefrol y flwyddyn hon onide ni buasai obaith gwneuthur hynny ar ol y mis hwnnw. RHEOLAU'R MOR. Mar 11 debyg y evdsvnia pawb nad ocs n ha,ne« y gwlodvdd, oddiar ddcchiau cyfnod g-.vareiddiad, ddim i'w gvmharu ag ymgyrch yr Alwiaen yn erbyn llongau masnach., ac wrtli hyrwyddo'r ymgyrch honno mo)- rgniol mae'r Almaen wedi torri pob deddf oedd yn Kywcd- raethu llwybrau'r dvfnder yn yr amser a fu. Yn ol cvtundebau'r gwahanol geiiliedlc,-dd yr oedd hawl gyfreithlon gan unrhyw wlad i vmosod a. dinistrio ilongau rhyfel y gelyn; eithr nid yw'r hawl honno yn cynnwvs rhyddid i io llongau masnach yn ogystal. Y mae rhyddid gan swyadogion llong ryiei 1 chwilio unrhyw long, ar adeg rnyfoL gan nad i ha wlad y perthvno a chan nad beth a fyddo'i chynnwys, ac mae ganddynt vr hawl i gymryd meddiant ar y llong honno os profir ei hod yn cludo nwvddau nas caniateir yn ol rheolau cydnabyddedig y cenhedloedd. Eilhr n, 'd oes hawl o fath yn y bvd gan unrhyw wlad i suddo llongau masnach heb rybudd pricwlfol ac heb wneuihur pob darpariacth ddichonadwy er diogelu bywydau'r sawl a ddigwyddo fod arnynt. Dyna ddeddf gvffre- dinol y gwlcdydd, ac y mae torri'r ddedof honno yni gosod y troseddwyr y tv. hwnt i gylch gv/aveiddiad, gan nad bet,h a ddywedo ar- v-f'inwvr yr Almaen i'r gwrthwyn-eb. Yn wir, nid v ffaith fod y gelyn yn parhau i dorri'r ddeddf, yn wyneh pob addewid i'w chadw, a b 'rodd i'r TTnol Daleithau ymuno a'r Cynghr- c-irjnjrl? Y mae'r OrG hon yn darllen hanes ?weithredocdd vr Alma-en gyda chas cvfiawn. a bydd yr oesau a ddel vn methu a sylweddoli .r.À H"l.w:- ly-"np,.11 u.Pr11 CT,1111 ri Hnrosfwri-T ei hun mor isel ar ol canrifoedd o wareiddiad Cristionogol, Y CODAIJ TRYMTON. Y mae cryn lawer o ddiddordeb, hyd vn OM i rai ohonom ni sydd yn cael llawer o sn- I
Advertising
— ■ I The Great Skin Cure. RTJDDEN'S S.R. SKIN OINTMENT. IT WILL CURE Itching after one application; destroys every form of. Eczema; heals all Wounds and Sores; acts like a charm on Bad Legs; is infallible for Piles; prevents Cuts from festering will cure Ringworm in a few days, removes the most obstinate Eruptions and Scurvy. Boxes, 9d. and Is. 3d.-Agents: For Aberystwyth, Messrs Wynne and Son, Chemists, Pier-street; Portmadoc, M. E. Morris; Blaenau Festiniog, J. Lloyd Jones; Pwllheli, R. O. Griffith; l^fachynlleth, Mr. Arthur; Dolgelley, R. and G. Wiliiams. 4845
-j Ein Bara Beunyddiol.
j Ein Bara Beunyddiol. YMDDIDDANION YR AELWYD AM EIN BWYD. YMDDIDDANION YR AELWYD AM EIN BWYD. Y Gweithiwr a'i Fochyn. Y Ffarmwr a'i Ymenyn. Bwyd yr Hotel a'r Caili. Cy- meryd meddiant o bob bwvd rheidiol. I J Cyfrifoldeb y Pwyllgor Bwyd. Madlen VlmIIra-Yda chi yn iiadd mochyn eleni, John Jones? Mi fuaswn i yn leicio cael prynu ychydig o hono fel arfer os byddweh yn lladd. Tomos Dafis—Fe hoffwn innau gael hanner I ystlys lOW lialitu os cat. John Jones-Mae gyn i fochyn yn barod i'w iadd, c-nd wn i yn y byd 'beth yw rheolau Pwyllgor y Bwyd, a gaf fi werthu ai peidio. Tomos-Ie, dyna fo. Ac o ran liynny, erbyn meddwl, wn i ddim a fedra i fentro cymeryd hanner ystlys. Mao nhw'n cospi yn enbyd y dyddiau hyn cs bydd pobl yn mynnu mwy nag sydd raid o fwvd i'r ty. Jc-hn-Ydvnt. Gweiiiis fod un dyn wedi cao- ed ffeinio yr wythnos ddiweddaf bum cant o bunnau am storio mwy na mwy o fwvd yn ei dy. i'oinos—Tad anwyl! Fedra i ddim talu puirn can ceiniog chwaethach pum can punt! Be yda chi'n ddeyd Robert Roberts? Robert-Does dim eisieu i un ohonoch boeni dim. Mae'r gyfraith yn caniatau i chv i bdd I mochyn at wasanaeth y teulu, a'i halitu os mynnweh. Ae hyddwch yn dewis gellwch werthu rhan ohono i gymydog neu bwy byn- nag leiciwch chi, ac mi fedar hwnnw haiitu ystlys, neu ddarn o ystlys, neu ham, neu beth a fvnThJ ohono. rjÏomos-Mae'u dda gen i glwad hynny! Ond roeddwn i'n meddwl fod riiaid cael loisatia i werthu, welwch chi. Robertr-Rhaid, 03 hydd dyn yn gwneud b :.= nes o werthu, ond ddim pan y byddo yn i'ad- mochyn at wasanaeth ei deulu, a to gan- ddo fwy nag sydd. oisieu ar ei deulu. Ond rhaid iddo beidio codi mwy ua i i-is y IN, gor Bwyd am dano. Joilii-Wel, wir, mae hvnny'n ctliaf a rhasymol. Ond sut mae hi -r .i] i'vv;r yn gwerthu menyn? Robert—Yr un rlieol etc. --ei-t;i I i'r neb a fynno—ond iddo gadw o fewn y pnH cyfrcitlnon yn yr ardal. Man Jones—Mae nliw'n son am osod pawb ar lowans am ymenyn, rliyw chwarter pwys yr wythnos i bob aelod o'r teulu. Sut brid ni y prvd hwnnw ar ffarmwr? A fedar o iwsio iaiMt a fynno o'i ymenyn ei hanan? Robert—Nid wyi yn gwybod fod rheol ben- d.int ar y pwnc vna. Ond rwy'11 meddwl cs daw hi yn "rations" neu lowans i bob un y disgwylir i'r ffarmwr, fel pawb arali, gadw o fewn terfynau y lowans. Gwel1-Heth y w'r stori maent yn ddweyd na clie 'r pryd o fw'yd bellacch mewn hotel, na chaffi, na IJeoedd, feHy? Robert—Na, nid oes gwir yn y stori. Maent yn cwtogi'r lowans o bob math o fwvd yn y ta.i o b"b math sy'n darpaifu bwyd i'r cy- hoedd. Gwen—Wei, dywed Bob, sut mae hi ynte. Robert-Wel, yn y lie cvntaf, rhaid i bo" un fo am gael cwpancd o de neu goffi mown lie fet'lv, fyned a'i siwgr ei hun hefo fo. Cha pobl yr htotel ddim rhoi fiiwgr iddo fo-ond rhyw chyd g yn y pwding neu gyda'r ffrwvthau fyddo'n fwyta yno. Fedr o ddim ca-et cig moch, nor chig o unrhyw fath, i'w freewast. Gall gael ychydig o bysgod os mynn, ond dim cig o fath yn v byd, cyn hanner awr wedi deg yn y bore. Ac am ginio—neu lynsli- ganol dydd, a chinio neu swper yn y nos, ni cha. neb fwy na thair owns o gig, hynny yw 1-ai na chwarter pwvs. Ac ar ddau ddiwrnod o bob wythnos ni cha,niat.eir iddo s-ael tamaid o gig o gwbl- dydd Mawrtli a dydd Gwener yn Llundain, a dydd Marcher a. dydd Gwener ymhob man arad. ,Toliii-Oiid. beth gant gyda'r cig ? Robert—Faint a fynnont o datws neu gyn- nyrch gardd. Ond chydig o fara. Tair owns o fai-a i ginio neu swper, dwy owns i frecwast: ac owns a hanner i de—a,c mae hynny yn cynnwys bara, a bun, a scon, a theisen, a bis- cit, a phopeth felly. Gwen-Faint o ymenyn geir ar y bara? Robert—Chwarter owns o ymenyn i de, a'r drydedd ran o owns (hynny yw, owns rhwng I tri) i frecwast, cinio, neu swper. wir, mae'n well g?w i gael bwyd gartre eto nag mewn hotel. Madlen-A minnau. Mi fuaswn i'n llwgu o cisicu ar fwvd felly. Tomos—Ond meddvliwch am weithiwr yn awr yn gorfod gweithio oddicartre, a chafl
HELPU'R TLAWD A'R CLAF.
(Continued from previous column.) hawster i dynnu deupen y liiii,n ynghyd, i edrych dros yr ystadegau sy newydd gael eu cyhoeddi gan y Llywodraeth ynghvlch y trethi a osodir ar yr elw annheg a s.eir yng nghyxh- oedd masnach a diwydiant fel canl,) mad union- gyrchol y rhyfel. Ceir yn yr adroddiad hwn tod o ieiaf di-igaiii namyn pump yn ein gwlad ni yn derbyn rhwng trigain mil ar bymtheg a chan mil o bunnau y flwyddyn, a bod dros bedwar ugain yn caei dros gan mil o bunnau, sef dau yn fwy nag oedd yn y cylch ffodus hwn y llynedd. Ni hysbysir beth yw derbyniadau'r pedwar uga/n hyn ar bennau eu hunain, end mae'r cyfanswm yn agos i bymtheg miliwn o bunnau, ac felly pes rhennid yn weddol* gy- fartal rhyuddynt caeist dros gant a phodwar ugain mil yr un. 0 gymharu'r ffigyrau am el-oni a'r ystadegau am y Hynedd, fe geir fod hifer y rhai sydd tan orfod i d.alu'r super- tax yn llawer llai y tro hwn na cliynt, ac mai'r dosbarth v soniwyd yn gyntaf am dano yw'r unig un sy'n dangos cynnydd. Diau fod y lleihad hwn i'w briodoli i'r rheolaeth dyn- nacli y mae'r awdurdodau yn ei chymryd ax gyich.oedd masnach gyda'r amcan o rwyst'.o nor. ,.1 "J nrmVlf»c "1" rlraul v bobl Pvffredin.- -4D 0. Casgiwyd y dreth hon oddiar yn agos i wyth mil ar hugain o bobl, o'u cymharu a thros naw mil ar hugain y flwyddyn flaonorol, eithr tybir y bydd y nifer am y fiwyddvn nesaf wodi codi drachefn i dros ddeng mil ar hugain. HELPU'R TLAWD A'R CLAF. Ym mis Gorffennaf diweddaf etholwyd pwyd- gor a.rbennig o dan nawdd y Bwrdd Llywod- raeth Leol amcan o wneuthur ymchwil- iad "llwyr i'r cynllun presennol o lywcdraeth ,ol, ac i awgrymu unrhvw wel'ia.nt a fyddai'n debyg o berffeithioi'r cynllun liwnnw. Mae adroddiad y pwyllgor yn awr wedi ei gy- hoeddi, ac os mabwvsiedir yr awgrymiadau a geir ynddo fe welir diwygiada.u lielaeth mewn ami i gvfeiriad, a'r diwygiadau hynny yn an o'u at buro a dyrchafu hywyd ymhob rhyw fodd. Un 0'1' prif awgrymiadau yw hwnnw vn ffafr difodi'r I'vrddau Gwarcheidwaid ac i vmud dyled'wvddavi'r byrddau liyn ar warrau'r cynghorau sirol. 0 dan y cynilun hwn buasai'r j Uoty, fel y mae heddyw, yn p9idio a bod. Yr. ychwanegol at hyn anogir y dylasai'r cleifion a'r hon bob! gael pob cynhorthwv posibl yn eu gwahanol anghenion, ac y dylasai'r plant ,1: --1: 1: J_ -1__1.1_ nwytllflll gaei poo enwam g 1 aaaiuivgu mewn co-rff a meddwl. Ceir awgrymiadau buddiol hefvd ynglyn a'r dvni0-11 di-wait.h, ac a'r modd i gyfarfed a llawer o'r drygau a fu mor gvffredin yn ein gwlad yn ystod y blyn- vddoedd diweddaf hyn. Dywedir fwl y cynilvin newvdd o rccldi'r plart alla-n i ofal teuluoedd. vn lie eu epdw yn uniongvrchol tan ofal y Gwarcheidwaid, wedi hod yn liv.-yddiant mawr. a bod y llwvddiant hwn yn calonogi'r awdur- dodau i egtyn y cortvnnau mown aml i gy- feiriad arall. Bam y mwyafrif vdvw na alio ond daioni ddeinaw o'r adroddiad rhagorol hwn, ond mar?'n ddiau y bydd yn rha.id wrt.h Weinvddiaefch Ipchyd cyn y delo'r awgrymiad- au i'w llawn effaith. ac y mae popeth yn ar- wyddlD y ccur honno hcfyd heb fod yn hir iawn.
Advertising
BRONCHIAL COUGH IN CHILD. No Rest, Night or Day tin he got Vene's Lightning Cou?h Cure-then soon we! Mrs. Jenkins, 60, Carminia-road, Balham, London, S.W., says:—"Srtmo time ago a little grandson staying with irx caught cold. which scon developed into a hard bronchial cough that gave the poor child no rest night or day. He could not sleep for coughing. But when I gave him Veno's it was wonder- ful how quickly relief followed. In quite a short time he was completely cured." Veno's Lightning Cough Cure is the world's supreme remedy for Coughs and Colds, Lung Troubles, Asthma, Bronchitis, Nasal Catarrh, Hoarseness, Difficult Breathing, Influenza, and for Whooping Cough and other Bronchial Troubles in Children. Prices llid., Is. 3d., and 3s. from Chemists and Stores everywhere. Veno's Lightning Cough Cure is guaranteed free from opium and every narcotic. It is free from opium and every narcotic. It is The Remedy for Old and Young.
Advertising
I k Car s You simply add water soup Our Portrait is of Mr. FRANK INGE, of 209, King's Cross Road, London, W.C., who writes:— "I had a very bad running abscess in the jaw for some years; it was gradually eating the bone away-it would get better and then break out again. I was continually poulticing the abscess, but still it would not heal. One day someone advised me to try 'Clarke's Blood Mixture,' and after taking two bottles I could see a great difference, so I continued with it, and after taking the third bottle it had dis- appeared. I was quite run down, weak, and very thin, but as soon as the abscess had healed I began to fill out again." Abscesses, Ulcers, Bad Legs, Glandular Swellings, Eczema, Boils, Pimples, Sores and .Eruptions, Piles, Rheumatism, are all sure signs of clogging blood impurity, calling for immediate treatment through the blood (outward application is of little use). For cleansing the blood of its impurities there is no other remedy just as good as Clarke's Blood's Mixture. That is why so many remark- able cures stand to its credit. Pleasant to take, and free from anything injurious. Ask for and see you get Clarke's Blood Mixture "EVERYBODY'S BLOOD PURIFIER" Of all Chemists and Stores.. 219 per Bottle, j 4- LLOYD and SONS, PRINTERS, BOOKSELLERS, STATIONERS. 125, HIGH STREET, PORTMADOC, tiave an EXCELLENT OIOCK 01 ACCOUNT BOOKS, MANUSCRIPT' ACCOUNTS, OFFICE UTENSILS, and FILES, COPYING LETTER BOOKS, Etc., etc. AGENT FOR GOSS'S WARE. TclT*NoV 29. J. THOMAS (I,ate .J. Roberts), HIGH STREET, PORTMADOC, FISH AND POULTRY MERCHANT, LICENSED GAME DEALER. All kinds of Fish in season. Poultry always in stock. Ice supplied. Orders promptly attended to. c27 I When your Head Aches 1 Take a dose of EASINE E A SINE is the safest, quickest andt Imost reliable HEADACHE CURE known. Millions sold, and thousands of testimonials received. Should there be any difficulty in getting EASINE from your chemist or grocer, send a P.O. for 1/- for 15 doses, or four penny stamps for three trial doses, to HUGH JONES M.P.S., F.S.M.C., The Medical Hal), Blaenau Festiniog. HI IBM Telephone—33 Portmadoc; 5 Bait. EVAN JONES & SONS Englitib and Foreign TfMflft and COAL MERCHANT*, DI„, „ SAW MILLS. PORTMADOC, and at BAkA and White Deals, Planed Boards, Pitch Pine, Mouldings, etc. ^ELW RIGHT'S TIMBER—Spokes, Shaftg, Felloes, Barrow. Cart, and other timber sawn to requirements QLAURY TIMBER-Sleepers, Crane Poles, Waggon Frames, Props, etc. x91 QUICK DJUYERY OF coniiis I ALL ALONG THE FRONTIER ———— OF CARDIGAN BAY. ———— Guara at the Low cut Market Prices. Flour, Feeding Stuffs and Offals always in stock The Portmadoc Flour Mills Co.. PORTMADOC- lei. 14. Te. Address: "Millers," Portmadoc. Telephone Ne>. 13. STEAM SAW MILLS, PORTMADOC J. OW AIN HUGHES (Late Thomas Parry), Timber Merchant Has a Large ck of Timber, Doors, Windows, Stashes and Frames suitable for BUILDERS and CONTRACTORS. Timber Sawn for Customers. Stock of Building and Firf. Bricks, Laths, 7Aes, etc. (J.O.H. begs to announce that he has acquired the Old-Estaitished Business of Messra ELIZABETH OWEN and SONS, TIMBER MERCHANTS, Bte., Portmadoc, which b- intends in future conducting in conjunction with his present business.) Telegrams: "Richards, Llanbedr." Tel. No: 4. ESTABLISHED 1840. Cambrian Coast, Coal, Lime, Bricks, & Cement. Best House, Steam, Anthracite and Smithy Coals. Rurnace and Gas Coke. Sanitarr Pipes. Building and Agricultural Lime. Agents- for J. B. White Bros. Cement. RICHARDS BROS., Pensarn, Llanbedr, R.S.O. Also at HARLECH. d779 'PHONE 32. CHARLES HUGHES & SONS, M. > The Garage. PORTMADOC On Sale, Second-hai.d —15/20 Flanders 1 ourirg Gsr. Ford Chassis, with Mudguards and Lamps, complete Hood and Envelope for Ford p Tourer, K W. Master Vi brator H.F. B&by Vuiaauiser, Combination Stepney Wheel for Ford Car, Set Car Lamps. Cars overhauled painted, &c. Stock Tyres: Dunlop, Michelin & Goodyefir. WE ALWAYS LEAD: BAIRD'S PORTMADOC, ARE NOW SHOWING New Spring Millinery and London Made Model Dresses and Coat Frocks in Taffeta, Crepe de Chene, ete All kinds of Ropes, Paints, and Requisites for Ships and Yachts always in stock. SHIP BISCUITS MADE TO ORDER. Telephone: No. 16. WILUAM MORRIS & Co. SHIP CHANDLERS and IRONMONGERS, I PORTMADOC. Royal & Commercial Hotel PORTMADOC. FAMILY AND COMMERCIAL HOTEL. Centrally situated, recommended by Motor Union and Autu Cycle Union. Garage. Billiards. Bus meets all trains. Under entirely new management. Mrs. HARRISON, Proprietress. .1 M. E. MORRIS, CHEMIST, 73, HICH STREET, PORTMADOC. INVALID and TOILET REQUISITES. d75. PHOTOGRAPHIC MATERIALS. THE SPORTSMAN HOTEL, PORTMADOC. FIRST CLASS FAMILY AND COMMERCIAL HOTEL. — Under new Management. Situate close to Station, and near to all places of interest. Every Accommodation. Posting in all its Branchas. Tel. No. 15. Proprietress, MISS JONES. ARTIFICIAL TEETH, ON VULCANITE, DENTAL ALLOY and GOLD. FINEST QUALITY. ALL PRICES. Mr. WILLIAMS. CARMON HOUSE, CLANYPWLL, 81. Festiniog. LLANRWST: Tuesdays and Fair Days, at Comet Stores, Station Road. PENRHYN- DEUDRAETH: Thursday, at Mrs. Roberts, Market Square (opposite Griffin Hotel, 2 to 8. PORTMADOC: Friday, Mr Hughes, Photographer (opposite New Post Office), 11 to 5. TRAWSFYNYDD 1st and 3rd Saturday, Mr. W. M. Morris, Draper, Clifton House, 3 to 6. 1 MORRIS JONES, Central Garage, Maes, PWLLHELI. FORD SERVICE DEPOT. ———— Wishes to inform the inhabitants of Pwllheli and neighbourhood, also Commercial Travellera Stock Dealers, and all intending Visitors to Lleyn Peninsula, that Motor Cars are kept for the convenience of the public, and will be hired per hour, day, or by mileage. Weddings and special occasions quoted for at most reasonable rates. This Garage is noted for ita convenience and central position, and is equipped with power-driven machinery necessary in carrying out ordinary repairs to all makes of Motor Cars and Motor Cycles. Dealer in Motor Spirits, Lubricating Oils, and Accessories. Stock: Tyres and Tubes-Dunlop and Stepney, and any other make on shortest notice. Brazing and Vulcanising neatly done, and all general Garage duties executed. Telegrams-JONES, Central Garage, Pwllheli. d84* iigffiir Prevent Loss in all your Stock by using Morris Evans' Horse, Sheep and Cattle OiL Full instructions with every Bottle. The change of food generally means A DECREASE IN THE IMIIjIK: but by dosing your Cattle with Morris Evans' Horse Sheep and Cattle Oil you prevent this Decrease. During the coming months by continually using Morris Evans' Horse, Sheep and Cattle Oil you can keep Your Stock Healthy in Stomach and Body. A HEALTHY COW MEANS MORE MILK. Morris Evans1 Horse, Sheep and Cattle Oil in Bottles, £ 1 2s., 11/ 5/6, 2/9, and 1/8. Morris Evans' Household Oil in Bottles, 3/- and 1/3. Grocers and Chemists, or direct for above prices from.— MORRIS EVANS and Co., The Manufactory, FBSTIMIQG, N. Wales. /I | "SUBSTITUTION" | The matter of substitution is one of interest and importance in these stirring days. Among various special meanings attached to the term, we may consider one or two bearing upon the question of health. An ailing person will welcome as a pleasing proposition the idea of Good Health being" substituted" for Ill-health. As a matter of fact this is the kind of substitution which has been taking place for many years past. Thanks to the wide and increasing use of Beecham's Pills, conditions of Ill-health are constantly being removed; conditions of Good Health are constantly taking their place. This is a fact-an actual experience to which thousands of men and women, all over the world, will bear glad and willing testimony. A satisfactory substitution scheme' so far a* matters of health are concerned is the adoption of Beecham s Pills as a Family Medicine. All who are ailing and anxious to be well will certainly derive considerable benifit from a course of BEECHAJVI'S PlbbS n Sold everywhere in boxes, labelled la-3d and 394d.
HELPU'R TLAWD A'R CLAF.
-=-=--==-====: bwj4 mew- Ifety, A fuasai o yu dod o dan yr ufl rheol? Roberl-Mae Argiwydd Rhondda yn geisio ystyried amgylchiadau'r gweithwyr hyd ho n bosibl. Mae'n gwneud gwahaniaetli rh&'ng. catfi v cyfoethog a thy _b\vyd gweithiwr, a I rJiwng hotel y gwyr mawr a llety'r bobl gy"f- I fiedin. J John—Sut mae o'n gwahaniac-thu? | Robert—Os bydd rhagor 11a phum gwsly yn cae.i eu gosod i letywyr mewn ty, cyfrifir y ty hwnnw tei hotel, a daw o dan y rheol a nod- ais. Os na fydd mwy na phump o welyau, cy- frifir y ty fel ty preifat. Felly hefyd am y ty lie bo yn cael ei fwyd. Os byddir yn codi pymtheg cerniog, neu nwaw hynny, am ginio neu bryd o iwyd, cyirmr v ty hwnnw lei hotei a daw o dan y rheol. Ond os nb. fyddir yn codi mwy na nliedair ceiniog ai ddeg ani ginio, neu unrhyw bryd bwyd 1 neb, yna nid yw y rheol mor gaeth. Gellir cael cig i ginio mewn ty fel?/ bob dydd o'r wythnos. Tomo-Chwarac teg i Arglwydd Rhondda am feddwl am v gweithiwr. John-Ie. Mae wedi cael llawer o"i feso a'i ieirKiadu. I Robert—Ydyw. Ac rldwedaf beth araB, Mas pobl yn yino v), ar ArgUvvdd Rhondda, a'i d-efniadau ynglyn a'r bwyd, nid er mwyn gwneud drwg i Arglwydd Rhondda, ond er mwyn dyr. su cynliuniau Lloyd George. John—Sut hynnv, dwad? Robert—Cymeryd pastwn i guro Gw-einyddi- aeth y Bv.-yd er mwyn gorfodi L.vd George i wneud heddwch a Germ ani. John, Tonjo?, ¡1. Madlen -Sut hynny. Rohert-Mae yna gri hollol ddisail, a liolloi ddiraid, wedi cael ei godi ymhiith dosparth o'r gweithwyr n erbyn y prinder bwyd. Mewn rhai mannau mai'r gweithwyr yn bygwth mynd ar streic, ac mewn ambell fan wedi mynd ar streic ynglyn a dosparthiad y hwyd. M lC'n ddigon amIwg i bawb pe bae gweith- wyr y wlad yn pyffnrunol-y coliers a'r •niwni-hyn v o' V.ers—yn mynd ar streic y buasai rhaid rhci s'p ar v rhyfel. Gan na feiddia'r bob! hyn alw yn b'aen am wneud ffryndiau hefo Germani fel mae pethau rwan, maent yn ceisio cyrraedd yr un amcan drwy godi cri yn erbyn Gwuinyddiaeth y Bwyd. Tomos—Ond nid yw yn bosibl fod gweith- Wyr v wlad yma mor hlwl. Robert—Oes, mae gweithwyr yn ddigon dwl i ddilvu cynhyrfwvr cyfrwys. Pe gweiai'r gweithwyr amcan y cynhyrfwyr, ni fuasent yn c-ti dilyn. Cvmei-yd eu t-wyllo mae y gweith- wyr. Ma.e'r cynhyrfwyr yn ceisio codi row yn y wiad yma fel ag y svdd yn Awstria v dydd- iau hyn er mwvn gorfodi'r Llywodraeth i wneud heddweh. John—Mi rydw i gymaint am heddwch, ac am weled diwedd ar v rhyfel, a neb yn y wlad. Ond nid nawr pan fo Germani yn bostio evmaint, mae'r amser i ni gael heddwch fydd yn werth ei gael. Rhyfel araiil yn fuan fasai'r canlyniad. Robert—Yn ho;lol felly. Ac er cymaint y dioddef yma nid yw i'w gymharu a'r caledi yn Germani, ac Awstria, a Thwrci. Ac. yn awr mae Arglwydd Rhondda wedi a.ddaw wrth 10wyr y De y cvmer y Llywodraeth feddiant yn y man o bob bwyd angenrheidiol, fel y co,ffo pob un drwv'r deyma-s ei gyfran teg. Tomos-Da iawn yn wir. Robert-O ran hynny mae hawl yn awr gan bob Pwyllgor Rwyrl i wneud lia.wer mwy nag v mae vn ei wneud i sicrhau fod v bwyd sydd i'w gael yn y wlad yn cael ei rannu yn decach rhwng v bobogaBth. Mari—Dyna chi, John! Rwv'n dweyd o hyd v dyHd cadw llvgad mwy craff ar waith y Pwyllgor Bwyd! (I'w barhau.)