Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
6 erthygl ar y dudalen hon
Marwolaetli Mr. Chamberlain.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Marwolaetli Mr. Chamberlain. 0 ganol ei neilltuaeth maith a thrist, dis- gynnodd Mr. Joseph Chamberlain i ddistaw- rwydd y glyn gyda sydynrwydd brawychus ac anisgwyl. Yr oedd allan yn yr awyr agored, fel arfer, ddydd Llun; tarawyd ef yn waelach ddydd Mawrth, a bu farw'n dawel nos lau, pan yn ymyl ewblhau ei 78 mlwydd. Paratoid 1 ddathlu'r amgylchiad gyda chyfarfod mawr; ond daeth yr angel cryf i geisio'r hen wron adref ac i newid holl drefniadau'r llawr. Ni raid petruso rhoi lie uchel i Mr. Chamberlain ymysg gwladweinwyr ei oes, er i'w yrfa ar lawer cyfrif droi allan yn siomedig. Yr oedd yn wr o allu diamheuol, ac o benderfyniad di- ysgog; yn feddyliwr clir, yn areithiwr grym- us, ac yn ymladdwr dihefelydd. Paratodd ei hun ar gyfer gwleidyddiaeth trwy waith dinesig, ac yn uniongyrchol wedi ei fynediad i'r Senedd gwnaeth ei bresenoldeb yn hysbys a theimladwy yno. Cychwynnodd fel radical, os nad fel gwerinwr; a rhyfedd meddwl i un o broffwydi grymusaf a llymaf diwygiad a chynnydd golli ei ffordd yn niwl pleidiaeth wleidyddol a chael ei hun ar fynydd Ebal yn cyhoeddi'r felldith ar y pethau y bu gynt yn eu bendithio ar Gerisim. Nis gwyr neb fan- ylion mewnol y cam cyntaf, pan y gadawodd Mr. Gladstone a'r Gwyddelod ac Ymreolaeth; ac er ei fod wedi ei briodoli ganwaith i uchel- gais personol siomedig, ni fyn neb heddyw ar lan ei fedd geisio codi'r lien mewn amharch- edigaeth. Colled fawr yn ddiameu i Rydd- frydiaeth oedd ei ymadawiad; ond ni phetrus- wn ddweyd mai'r golled fwyaf oedd iddo ef ei hun. Y peth a dery dyn fwyaf yn ei gylch oedd ei bersonoliaeth ddigymar, i'r hon y dygir y dystiolaeth uchaf gan ymlyniad Bir- mingham wrtho a'i harwr-addoliad ohono. Yno y rhoed ei weddillion i orwedd ddydd LIun.
Dr. Gore ar Wyrthiau.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Dr. Gore ar Wyrthiau. Mae Dr. Gore, Esgob Rhydychain, wedi gwneud protest gref yn erbyn y duedd ddi- weddar ymysg diwinyddion y dydd i esbonio'r gwyrthiol ymaith trwy briodoli popeth i iaith ffigyrol ac arwyddluniol ysgrifenwyr y Beibl. Sieryd Dr. Gore ei feddwl yn blaen, a dywed yn ddifloesgni os yw'r beirniaid, trwy gyfrwng yr hyn a eilw'n arwyddluniaeth, yn esbonio ymaith wyrthiau fel Genedigaeth ac Atgyfod- iad Iesu Grist, na feddant hawl i ymgyf- enwi'n Gristionogion. Cydnebydd fod y Beibl, ac hyd yn oed y Testament Newydd, yn llawn o ymadroddion fligyrol ac anvyddluniol, a difynna yn helaeth, yn enwedig o'r darlun- iau ysgrythyrol am ddiwedd y byd a Dydd y Farn. Ond gellir cydnabod mai darluniau arwyddluniol yw y rhain; ond un peth yw hynny; a pheth arall cwbl wahanol yw tynu o'r darluniau eu hystyr foesol ac ymarferol, a rhoi i fyny yn ei lie syniad hollol groes, megis y syniad a edrych ar y byd yn datblygu ar y cyfan, yng nghyfeiriad daioni, nes y cyr- haedda stat o berffeithrwydd cyffredinol. 'Daw yn nesaf at Gredo'r Apostolion, a gof- ynna a yw'r ymadrodd "a ddisgynnodd i uffern yn ffigyrol. Etyb ei fod; ond ei fod yn wir yr un pryd. Yng nghred yr eglwys foreuol aeth Crist yn ei yspryd pan fu farw i'r lie yr a ysprydoedd dynion, ac yr oedd yn fyw a gweithgar yn eu plith. Odditan yr arwyddluniaeth yr oedd y ffaith. Ond hawl- iai'r beirniaid mai arwyddluniol oedd y geiriau am yr Enedigaeth a'r Atgyfodiad. Ysgrifen- nwyd hwy gan rai a'u credent yn llythyrennol; ond haerant mai gwerth ysprydol yn unig sydd iddynt i ni yn yr oes hon, sydd yn gwrthod gwyrthiau. Yr unig beth olyga'r geiriau am yr Enedigaeth yw fod rhaglun- 'aeth ddwyfol arbennig ynglyn a hi, ac am yr Atgyfodiad ei fod yn golygu fod nerth a dy- lanwad yr Iesu yn aros yn fyw, ac wedi gor- oesi angeu a'r bedd.
Dr. Sanday yn Ateb.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Dr. Sanday yn Ateb. Teimlodd Dr. Sanday fod yn rhaid iddo ateb Dr. Gore; o,nd -dywed mai nid o'i fodd yr ymgymmer a'r dasg, ac nad yw'n hollol barod ac addfed i wneud hynny. Yn ystod y ddwy flynedd ddiweddaf y mae yn newid ei safle gyda golwg ar wyrthiau'r Testament Newydd; a gwyddai y rhaid iddo wneud hynny'n hysbys; ond yr oedd wedi trefnu i gyhoeddi'r ffaith mewn ffordd arall; ond yn wyneb gosodiadau Dr. Gore, teimlodd fod yn rhaid iddo gymeryd y maes ar unwaith. Dengys Dr. Sanday ei fod yn awr yn es- bonio gwyrthiau y Testament Newydd trwy arwyddluniaeth, ac eglura'r ffordd yr arwein- iwyd ef i'r safle newydd. Beirniadaeth fu ei arweinydd; dechreuodd gydag Is-feirniad- aeth, ac wedi hynny dilynnodd Uwch-feirniad- aeth. Rhanna'r gwyrthiau i ddau ddosparth, y rhai uwchlaw natur a'r rhai croes i natur. Gall dderbyn y dosparth cyntaf fel pethau eithriadol a brofant bresenoldeb nerthoedd ysprydol uwch. Ond teimla anhawster gyda'r gwyrthiau a ystyrria'n groes i I natur, megis troi'r dwr yn win, rhodio ar y Z, I mor, a phorthi'r miloedd. Yr allwedd a rydd beirniadaeth yn Haw Dr. Sanday yw'r ffaith y rhoir cyfeiriad ac ystyr newydd i stori gyfan gan dro mewn gair neu frawddeg. Er hyn oil, datgana'r Proffeswr hybarch ei fod yn credu yng ngwir Dduwdod y Tad, y Mab, a'r Yspryd Glan, ac yn credu fod lesu Grist yn wirioneddol Dduw ac Arglwydd, yn wir Deluw ac ar yr un pryd yn wir Ddyn. Gofidus gan lawer yw gweled fod yr athraw dysgedig wedi ei arwain i gasgliadau rhai o'r uwchfeirniaid mwyaf eithafol ac anghyfrifol.
Adfer Gogoniant Babilon.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Adfer Gogoniant Babilon. Bireuddwydiodd a chynlluniodd dau o brif ryfelwyr y byd-Aleesander Fawr a Napoleon Fawr—am adfer gogoniant Babilon, a'i Z!1 gwneud yn brifddinas y byd; ond bu'r ddau farw heb sylweddoli'r breuddwyd. Mae'r datblygiadau masnachol diweddar ym Mabi- lonia ac Assyria wedi adnewyddu'r bwriad o ail-adeiladu'r ddinas ac adfer y wlad i'w llwyddiant a'i gogoniant cyntefig. Dywed Syr William Wilcocks, wedi treulio blynydd- oedd ym Mesopotamia, y bydd Babilon, pan atgyfodir hi, yn brif ddinas y byd, y bennaf mewn ardderchowgrwydd a adeiladwyd gan ddyn erioed. Er fod y cristion, a'r Iddew o'i flaen, wedi ei dilorni a'i dirmygu; ei obaith a'i uchelgais ef yw ei hadnewyddu a'i chreu o A., t wydd. Ychydig o> ddirnadaeth sydd gMinvm am fawredd ac ysplander yr hen Fabilon. Yn gyffredin tybiwn na fu yn yr hen fyd erioed ddim i'w gymharu am funud a dinasoedd heddyw, nac yn y dwyrain ddim i'w gyffelybu a gwareiddiad diweddar y gorllewin. An- hygoel inni yw fod y disgrifiad ohoni fel go- goniant y teyrnasoedd yn golygu dim mwy na'i bod yn frenhines ymysg dinasoedd y cyn- fyd; ond yn gardotes yn ymyl Llundain, a Pharis, a New York ein hoes ni. Gallwn gymryd yn araf y ffordd yna hefyd. Safai Babilon ar arwyneb o dir bum' waith maint safle ein Llundain bresennol; yr oedd ei mur- iau, yn ol y cyfrif lleiaf, yn 85 troedfedd o drwch, ac yn 300 troedfedd o uchder, ac yn- ddynt gant o ddorau pres. Yr oedd o'i mewn barciau a llynnoedd lawer, a 625 o ysgwar- iau. Mae ei gweddillion wedi eu cario am ganrifoedd i adeiladu dinasoedd yn y wiad oddiamgylch, ac er hynny yn aros heb weda:i'- ion tebyg iddynt o ran maint yn yr holl fyd. Beth fydd ei gogoniant diweddaf, os iroir breuddwyd Syr W. Wilcocks yn ffaith, pwy all amgyffred?
Cynhadledd yr Ysgolion Sul…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Cynhadledd yr Ysgolion Sul Cymreig. Y Parch. M. Hi. Jones, B.A., a ysgrifenna i alw sylw at Gynhadledd yr Ysgolion Sul: Yn y pamffledyn ar Hanes Cynhadledd Zurich a'i Gwersi i Ysgol Sul Cymru," sonir am y priodoldeb o drefnu Cynhadledd ganol- og ac undebol i'r holl enwadau yng Nghymru tuagat ddwys-ystyried a chydymgynghori ar foddion i ddeffroi a diwygio yr Ysgol Sul yn ei chyfwng presennol yn ein plith. Ymrwym- odd y cwmni Cymreig fu yn Zurich (Gorff., 1913) i wneud y trefniadau at y Gynhadledd gyntaf; ac yna, wedi Ilwyddo i gael at ei gilydd wyr a gwragedd selog dros yr Ysgol Sul o'r gwahanol enwadau, y bwriad yw trosglwyddo'r ofalaeth i Bwyllgor a Swydd- ogion wedi eu dethol yn ofalus a rheolaidd ac yn gweithredu tan nawdd a chyfarwyddid yr enwadau a gynrychiolant. Yn ystod y naw mis y bu'r pamffledyn uchod yn cael ei wasgar, ei ddarllen a'i astudio gan Gyfarfod- ydd M'isol a Chwarterol, gan Gynadleddau lleol, Cynghorau Eglwysi Rhyddion, a pher- sonau unigol ymhob sir 0, Gymru, cawd digon o brofion trwy lythyrau ac adolygiadau yn y papurau enwadof TocI y wlad yn fyw i ang- •1 henion presennol yr Ysgol Sul ac yn addfed i Gynhadledd o'r fath. Gwnaed trefniadau felly i gynnal y Gynhadledd awgrymedig yn un o neuaddau Llandrindod yn Awst, 1914, sef ar nos Lun a dyddiau Mawrth a Mercher, y 24, 25 a'r 26ain. Cyfyngir y sylw ynddi i'r dyrys-bynciau hynny a berthyn i Ysgolion Sul yr hoi lenwadau fel ei gilydd, a sicrheir y gwyr medrusaf a mwyaf profiadol yng b Nghymru i agor yr ymdriniaethau arnynt. Wele fraslun o destynau'r cyfarfadydd :Nos Lun: Pwnc, Yr Eglwys a'i Hysgol Sul." Sefyllfa bresennol y ddwy yn ein gwlad sut i ddiddymu'r gagendor sy'n tyfu rhyngddynt a'u dwyn i fwy o wasanaeth uniongyrchol y naill i'r llall. Boreu Mawrth Pwnc, "Add- ysgu Plant a Phobl leuainc." Flanfodion yr addysg Feiblaidd a chrefyddol ddylent gael: sut mae porthi eu hanghenion nodweddiadol a sicrhau eu gwasanaeth i Grist a'i eglwys. Prynhawn Mawrth Holi ac ateb ar Anhaws- terau personol a lleol ynglyn a'r Ysgol Sul a'i gwaith. Nos Fawrth Cvfarfod Cyhoeddus— Anerchiadau gan Mr. Arthur Black, Lerpwl,' a'r Parch. Richard Burges, India, ac un o Gymru. Boreu M,ercher: Pwnc, "Magu Athrawon cymwys." Sut i gryfhau'r ddolen wannaf hon yng nghyfundrefn ein haddysg grefyddol, a sicrhau to o athrawon newydd, cymwys a hyfforddiedig i'n Hysgolion Sul. Prynhawn Mercher: Cynllun wersi ac Ar- ddangosfa o lenyddiaeth Ysgol Sul. Nos Fercher: Crynhoi gwersi'r Gynhadledd. Pen- derfyniadau a chynlluniau at y dyfodol. Gwelir wrth y rhaglen fod ein Cynhadledd wedi derbyn cymeradwyaeth Undeb Ysgolion y Sul y byd yn gymaint a bod dau aelod o'r Executive yn Llundain wedi eu hawdurdodi i ddod atom. Y mae Cymanfa Gyffredinol y Methodistiaid Calfinaidd hefyd wedi rhoddi ei nawdd i'r mudiad, a chafodd sylw cymerad- wyol gan y Wesleyaid, yr Annibynwyr a'r Bedyddwyr. Trefnir fod o leiaf un o bob enwad yn cymeryd rhan yn y cyfarfodydd, un ai yn gadeirydd, yn agor yr ymdriniaeth gyda memorandum wedi ei baratoi'n ofalus ar y pwnc neu yn crynhoi ffrwyth a gwersi y rhydd-ymddiddan dilynol. Ceir manylion y Rhaglen yn fuan. Y prif amcan yn awr ydyw hysbysu'r Gynhadledd-y lie, yr adeg, a phynciau'r ymdriniaeth,-fel y gallo pawb a ewyllysio fanteisio arni drefnu ei wyliau yn Awst yn gyfagos os nad yn Llandrindod. D'efnyddir yr ychydig elw a wnaed trwy werthiant y pamffledyn ar Hanes Cynhad- ledd Zurich," a'r tanysgrifiadau a gasglwyd at hyn gan Mr. J. P. Hughes, Cbrwen, a Mr. John Lewis, U.H., C'aerfyrddin, i argraffu'r Cylchlythyr a'u postio at bawb y cawsom air oddiwrthynt i ddweyd eu bod yn ffafriol i'r syniad o gael Cynhadledd ganolog Gymreig. Gan fod yr anturiaeth yn fawr, ac effeithiol- rwydd y Gynhadledd yn dibynnu ar gymorth ariannol gwirfoddol caredigion yr Ysgol Sul, a chydweithrediad pob un a ddarllenno'r Cylchlythyr hwn, gwneir apel am eich help fel y clywo, rhai o bob enwad ac o bob sir yng Nghymru am y trefniadau. Dyma Gynhad- ledd a phynciau y gall pob enwad ymuno ynddi i'w trin, ac fe fydd sicrhau bywyd ac effeithiolrwydd newydd i'r Ysgol Sul yn di- wygio bob gwedd arall ar ein gwaith crefydd- t, y ol. Taer erfynnir arnoch anfon eich henw, ac enwau a chyfeiriad personau o unrhyw enwad vng Nghymru, y gwyddoch eu bod yn dwyn mawr sel dros yr Ysgol Sul. Os yn perthyn i Bwyllgor Ysgol Sul mewn Cyfarfod M'isol, Diau Fisol, neu Chwarterol, os yn swyddog dros eich enwad neu yn lleol ynglyn a'r Ysgol Sul, byddem ddiolchgar pe sicrhaech ar unwaith enwau nifer o gynrychiolwyr i ddod i'r Gynhadledd. Y mae o'r pwys mwyaf fod eich henwau yn cael eu danfon imi cyn y i2fed o Orffennaf, fel y galler danfon yn brydlon yr ail gylchlythyr a Rhaglen gyflawn y cyfarfodydd i bawb sy'n bwriadu dyfod i Landrindod.—Ysgrifennydd trefniadau'r Gyn- hadledd, y Parch. M. H. Jones, B.A., Eryl" Tbn-Pentre, Glam. -ø-
Ail-ddarlleniad Mesur y Gwelliant.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Ail-ddarlleniad Mesur y Gwelliant. Yn Nhy'r Arglwyddi nos Lun pasiwyd ail- ddarlleniad Mlesur y Gwelliant gyda mwyafrif o 26,3,-273 yn erbyn 10. Ar unwaith wedi hynny, cyflwynwyd lliaws o'r gwelliantau y dymuna'r pendefigion Toriaidd a'u cyfeillion eu gwneud yn y Mesur, <