Y Cymro

CONWY A'R CYLCH. Y Gymdeithas Ddiwyliadol.—Testun y ddadl gaed nos Lun ddiweddaf oedd "A ellit lbyw yn dduwiol mewn masnadhl heddyw." Agorwyd yn fedrus, gan IMT.. W. R. Williams, 'Sea View, ar y cadamhaol, ac ar y nacaol igan Mr.. W. J. Jones, Rose Place. Wedi dadl fywiog, cafwyd mwyafrif llethiol ar yr ochr gadarnhaol. Cydymdeimad. —Cydymdeimlix yn ddwys yma ia'r Parch S. T. Jones a'r plant, yn y brofedigoaeth lem o golli Mrs. Jones. Buy teulu yn byw yma am ligyfnod gan fyned yn ddwfn i serchiadau y preswyl- wyr. Ystlyrid (Mrs. Jones yn wraiig ddoeth ad1ref- yddol; ymdafloddi yn hollol i sicrhjau cysur ei theu- lu. Ni sylweddola Cymru eto ei dyled i wragedd gweimido giion. Treuliwyd y seiat—oedd yn liosog iawn-yng Ngharmel yir wythnos1 hon yn seiat goffa am:Mrs. Jones., a phasiwyd pleidlais, o^^gydymdeim- lad ,a ',r teulu. Y Milwyr.—Dydd Mawrth cyrhaeddodd "advance -party" y iSalford Pals yma, a buont yn brysur er ihynny yn paratodi y iMorfa ar gyfer y Battalion ddia. gwyliT yr wythnos mesaf. Txefinir gwahanol 'gnon- feydd yn y dref er gyru anrhegion iln b,echgyn sy'tn wasgaredig gyda gwah-anol adranau o'r fyddin. Hefyd iceir ipWylligor bychan ar waith i wneud popeth ellir er sicrhau Nadolig Llawen i deuluoedd y glew- ion .yn ein plith. (Gwneir llawer o waith distaw yn y cylch er -atal cyni. Cau cynnar.—'Nos Iau, rhJoddwyd y ddeddf 'cau cynnar' mewn gweithrediad, axhyfedd, y cyfnewid- iad olyga. Am ddego',r gloch (awr ar ol cau),mael.r heolydd mor dawel ag oeddynt .ganol nos, yn flaen- orol. Golyga hyn gyfnewidiad mawr, yn y dull o fyw, ac anhawdd gennym feddwl pan gynefina dyn- ion a'r fendithl y byddis yn awyddus iawn i newid; ar ol y SRhyfel. Ni agorar ond o 9 y 'boreu a 9 yr hrwyr, ac ni .roddir diod ji ferched ond o ganol dydd hyd chwech.

NODION 0 FON. Deallwn fod eglwys y Gaerwen wedi igalw y Parch. Thomas Evans, Caergybi, yno yn fugail. Dylai egLwys y Gaerwen wybod yn dda am eu dewis wr gan ei. fodtwooi ei ftagu yn un o'r eglwysi cymydog- aethol, ac .wedi bod yn bugeilio mewn tair o eglwysi mawrion çyn byn, un yn (Liverpool1 a dwy ym Mon. Deallwn fod y Parch. Thomas Williams, 'Caer- .g.yb,i WeCli ei alw i fugeilio eglwys Armeatia am y drydedd waith'. iPeth eitihriadol tiawn yn banes bugail mi gredaf, a naturiol, yw .i'r hen .air, <Y dryd- edd waith y bydd y goel' ddod i feddwl dyn. Hyd- erwn y bydd "y try dydd cynnyg" mor llwyddiannus 'a .dedwydd' ¡a'r ddau ftaenorol.. Fe ddywedir yn lied ami y dydd iau hyn, fod 'Mon yn cael y fraint o gychwyn dan wr ieuanc i'r weini- doga<eth. sydd yn debyg o !fod yn llenwi lie amlwg ym mbulpud ein gwlad yn ei chymanfaoedd. Ystyrid gan rai fod Amlwch a'r cylch wedi anfon cymaint ag oedd bosibl berswadio i'r fyddin ond er syndod mae ail- jycbwyn llwyddiannus ar y gwaith o 'listio' yn y lie, a ri.ifer mawr o bobl ieuainc yn ymuno a'r Fyddin iGymreig. Tystiai pobl Amlwch wrthlyf mai yr hyn sydd yn cyffrif lam. y llwyddiant yw dyfodiad Cymro ieuanc, un o. wyr galluog Cym- ru, ilrlle i wneud y gwaith. Gwr sydd wedi aberthu llawer er mwyn ei wlad, ineb llai na miab teilwng i dad enwog, y Parch. Thomas Jones Wheldon, B.A. Deallwn mai carreg ihardd ar y Iffurf o 'Celtic Cross' fwriedir Toddi ar fedd y Parch. John Phillips, yn 'Llaneugnad a Marble Bust ar P'edestal yn neuadd Coleg Normalaidd Bangor a ;Mural Tablet ar y ty lie y ganed1 ef. Edliwiodd un o wyr mawr CM. Liver- pool mai canmawl ei gwyr mawr, tra yn gadael i eithin dyfu ar feddau y proffwydi fu yn abertbu cymaint er mwyn dyrchafu y wlad, iyw hoff waith llawer o'r Moniiaid. IDa gweled 'fod coffadwriaeth gwr mor rhagorol1 yn oael sylw1, er ar ol cymaint o tamser, ac na fydd He i ledliwiadau fel hyn yn fuan.

COLOFN Y BEIRDD. Golygydd Y PARCH. T. MORDAF PIERCE, Iscoed. Dolgellau. YR UMGNAWDOLIAD. T'i geraist am Ei fod Yn fab Ei fam. Mae llychyn yn y gwlith, Ondnid ar gam. Cymhlethir d-aer a nen. 0 fewn y gwlithyn. Er ta.rddfu yn y nef, I'r dda ear yn blentyn. Ti geraist Iwcb y llawr. A'i gwnaeth yn gnawd Ond lais a gwyneb Duw, A gwyd y tlawd 1 fvd y (pethau gwell, I'r hiir fwynhad, Ileb byth anghofio'r fam Td. ceri'r Tad. Brynmarian. OWEN o FON. DEIGRYN A OHAN Am y diweddar Mr. John Jones, Carmarthen Rd. Aibertawe. Anwylaf frawd, -fe gefais i Do, lawer o'th gymdeithas di; Ces brofi )blas dy galon lawn, A dilia-umel dy felus ddawn. 'Roedd yn dy fywydi siriol fri, A heulwen yn dy gwmni cu Dy ymgom. dawel, did dan, lion, Fel cenad hedd, a lonai'm bro'n. Ar,fron Crug-gjas y'th fagwyd di Yng nghsygodi goreu TDethau'r Ty Ym myd egwyddor buost fyw Gan igerdded heirddion lwybrau Duw. (Milwriaeth dda fu hanes d'oes, I'th, Gadben ni roist unrhyw loes 'Roedd goleu'r Nefoedd ar dy waith, Ac "adisain hyder" yn dy iaith. 'Rwyt wedi myn'd1: mae'n 1;1 wm o'th ol Fel iGaeaf ar y welw ddol; Ond myn'd a wnest o'r stoiroim gref, I mewn i, hM-ddyddnef, y nef. Boed hendith !Duw, fy mrawd dinam, Ar nawnddydd dy oed,rannus fam Caiff hi a minnau yn y man Dy gwrddyd ar ddisigleiriach Ian. ALFA. Y BARDD A'R ADERYN. Tra'n eistoodi gynt 'mewn myfyr prudd Da'n gysgod) deiliog lwyn, Yn flin gan bwTys a gwres y dydd \Mi glywn odlau mwyn Aderyn bychan wrtho'i hun Yn canu yn y coed Y gin bereiddiaf glywodd dyn O dan y 'nef erioed. Ni wyddai'r 'deryn bach fod dyn Na D-uw yn 'gwTand'o'i :g&n, Ond canu wria: i foddio',i hfun Yn nheml natur lan Cyn hir y oerddor bach di.,ail, A bynciai w,rtbioli hun, A glywodd siffrwd yn y dail- A welodd tcyneb dyn. Dychrynodd, ff6dd i ffwrdd ymhell, Ymhell o olwg dyn, I chwilio am rhyw fangra well, 'Ddwyfolach iddo'i hun Ow di! aderyn bach ar ffo Rho,g. gwel'd fy llun a.'m lliw, A minnau'n disgwyl cael rhyw dro iGwmni angelion Duw. 0 f.e1 y eimlaf iawer pryd Fod calon anian lan— Fod enaid popeth yn y byd A mdnnau ar w,ahan; 'R'Wy'n hoff o adar bach erioed A blodeaa1 iheirdd eu lliw, Ond jprin y gallaf ddweyd fy mod Yn oaru dyn na ¡Duw. Os plentyn natur ydyw dyn, Mae'n 'gwe'l'd o bryd i hryd Fod rhwng ei 'fam lg ef ei hun (Hen gnec' er bore'r byd; Beth yw aderyn bach ar ffo Wxth welld ei liw a'i lun, Ond awgrym iddo wneud rhyw dro .'Dro. -wael' a'i fam ei hun? Ond gwelaf Un o'i phlant ei hun Ar Fynydd (Calfari, Yn marw d'ros ei frawd—y dyn A wnaieth "dro gw,a,el' a hi. 'Roedd cryndod yn ei chalon pan Unionai Ef y cam, A'i haul haul lewygjai yn y fan, 0 dyna Igariad mam! Fe ddaw y ifam a'r toulu i gyd Yn tHwn yn 'ffrind'ia mawr,' imael-n sibrwd cyfrinachtau prid 1 Tai o'r plant yn awr; Un aelwyd fydd ein dlaear ni I gyd rhyw ddydd a. ddaw, A"r 'deryn bach a glywais d Yn canu ar fy Haw. ROLANT WYN.

f istetSdffotiH €aetelrfol Meirscn, Oat an, 1915" CYNGHERDD AM 7.30 p.m. RHAN I.— DETHOLIAD O'R 'MESSIAH.' RHAN II.—AMRYWIAETOL. Cenir Anthemau Cenedlaethol yr Allies,' sef :— God save the King;' God save the Tsar.' 'La Marseillaise 'La Brabanconne.' Kimi-ga yo.' Ala won y 'Celt.' PRIF GANTORION: Soprano—MISS ELSIE WILLIAMS, R.C.M. Contralto-Miss MARl EDWARDS, A.R.C.M. Tenor-MR. lVOR THOMAS, R.C.M. Baritone—MR. W. R. ALLEN, A.R.C.M. Chorus, IDRIS CHORAL SOCIETY. -0- Cyfeilwyr Miss Eira James a Mr. John Roberts. 0. 0. Roberts, Llew Meirion, Ysgn. X Stop one Moment. OH, DEAR DOCTOR, MUST MY DARLING DIE! THERE IS VERY LITTLE HOPE. BUT TRY TUDOR WILLIAMS' PATENT BALSAM OF HONEY. WHAT IT IS! TUDOR WILLIAMS' PATENT BALSAM OF HONEY Is an essence of the purest and most efficacious herbs, gathered on the Welsh Hills and Valleys in the proper season, when their virtues are in full per- fection and combined with Pure Welsh Honey. WHAT IT DOES! TUDOR WILLIAMS' PATENT BALSAM OF HONEY Cures Coughs, Colds, Bronchitis, Asthma, Whoop- ing Cough, Croup, and all disorders of the Throat, Chest and Lungs. Wonderful Cure for Children's Coughs after Measles. It is invaluable to week- chested men, delicate women and children. It succeeds where all other remedies fail. Sold by all Chemists and Stores in is., 2s. 6d., and 4s. 6d. bottles. TUDOR WILLIAMS' PATENT BALSAM OF HONEY. It has saved thousands! It's the product of the Honeycomb, chemically treated to get the best results. THE CHILDREN LIKE IT. THEY ASK FOR IT. So different from most Medicines, Nice to Take! Cures Quickly! Tystiolaeth Annibynol a Gwirfoddol: Llawer o ddiolch am y 'Balsam of Honey;' teimlwyf yn falch fy mod yn alluog i dystiolaethu parthed i effeitbiau rhyfeddol mewn achosion o Bronchitis ac ymlaesiad memrynau y gwddf (' re- laxed throat "). I bersonau yn dioddef oddiwrth yr anhwylderau poenus yma, y mae Balsam of Honey Tudor Willaims yn mhell uwchlaw pob canmoliaeth. —Yr eiddoch yn wirioneddol, JAMES SAUVAGE, Baritone, Llundain. I consider I have derived considerable benefit from the use of your marvellous remedy—"Tudor Williams' Balsam of Honey." Sept. 4, 1885. LLEW. LLWYFO, Carnarvon. From Mr. David Jenkins, Bachelor of Music, Aberystwyth College. Dear Sir,—It gives me great pleasure to testify to the soothing influence of your Balsam of Honey' on the vocal tubes. As I had to sing at three successive meetings, I can vnture to express an opinion as to its effect in securing for the throat freedom of action and flexibility." < Manufacturer: TUDOR WILLIAMS, R.S.D.L., MEDICAL HALL, ABERDARE, Wales.