Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
PERSONOL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PERSONOL. Hysbysir fod y Parch. T. J. James, Pen- machno, wedi derbyn yr alwadi fugeilio eglwys y Methodistiaid1 yn Llanelwy. —o— Y mae'r Parch. H. Ridehalgh Jones, M.A., Lcrpwl, wedi ei gaethiwo i'w dy er's mis ar ol bod gyda'r milwyr yn Weston-Super-mare. -0-- Drwg gennym glywed fod y Parch. W. E. Evans, Mankato, gynt o Feirion, wedi. bod dan oruchwyliaeth law feddygol pur chwerw. Go- beithio y caiff adferiad buan. -0- Enillodd Miss Gwenllian Mary Prys, merch Principal Prys, Aberystwyth, y lie blaenaf yn arholiadau hynaf Prifysgol Caergrawnt gyda'r gwobrwyon oedd yn dilyn. -0-- Mrs. P. M. Fidler, gweddw ysgolfeistr Bag- illt, allan o chwech o ymgeiswyr, a ddewiswyd: gan Fwrdd Gwarcheidwaid Treffynnon yn gof- restrydd genedigaethau a marwolaethau yn y dosbarth. -0-- Mae eglwys Stanley Road, Bootle, wedi codi -f,zo y flwyddyn vng nghyflog eu gweinidog, y Parch. O. Lloyd Jones, M.A., B.D. Dyma esiampl ag y byddai yn dda i ereill o eglwysi cyfoethog Cymru ei cldilyn. --0- Bwriada y Parch. J. T. Job, Carneddi, fyned drosodd i America er bod yn bresennol yn Eis- teddfod Fawr San Francisco. Cyrhaedda dros- odd tua chanol Mehefin, a bydd yno hyd ddi- Avedd Awst. Dathlir can' mlwyddiant genedigaeth John Ambrose Lloyd mewn cymanfa ysgolion yn yr Wyddgrug ar y 3ydd o Fehefin. Cenir amryw o'i donau, a thraddodir anerchiadau ar ei was- anaeth i ganu crefyddol gan y Parch. G. Parry Williams, M.A., a Mr. Thomas Roberts. Gwaith canmoladwy ydyw dysgu'yr ierainc yn egwyddorion cerddoriaeth. Mae Mr. W. Murrow, Trelettert, Sir Benfro, wedi cyr-nal dosbarth i'r amcan yma y gaeaf hwn. Arhol- wyd yr ymgeiswyr am d'ystysgrifau yn ddiwedd- ar gan y Parch. P. D. Morse, L.T.S.C. Pas- iodd nifer dda o honynt -0- Y Parch. T. Charles Williams, M.A., oedd yn pregethu yng ngwyl flynydd'ol Ysgol Saboth- ol eglwys Saesneg y Methodistiaid Croesoswallt. Da gennyf gofnodi. hyn ar adeg ag y dywedir fod pregethwyr mawr Cymru yn esgeuluso'r Ysgol, ac yn treulio prynhawn Sul fel rheol i orffwys, ar ymyi y ddalen "ysmocio." -0-- Bu'r Cadfridog Owen Thomas yn Abergele y dydd o'r blaen yn rhannu'r gwobrwyon yn yr Ysgol Sir. Ac yr oedd ystyr arbennig i.'w ym- weliad, gan iddo fod yn ysgol Mr. Thomas Lloyd. Yno y bu Henry Rees, 1. D. Ffraid a llawer o enwogion ereill. Dywedir y bu raid i Thomas Lloyd dorri ei wallt a pheidio gwrseud Q.P., cyn iddo gael ei dderbyn yn aelod o eg- lwys y Methodistiaid! -0- Ysgrifennodd y Parch. W. O. Williams, Granville, erthygl ragorol i'r 'Drych' ar y di- weddar Principal Ellis Edwards. Dyma sylw arno yn v dosbarth ,4 Gwelsom y Dr. T. Charles Edwards ddegau o weithiau wrth annerch yr holl fyfyrwyr ar bregethu ar fore Sadwrn wedi ei lyncu i fyny gan ei fater nes gwefreiddio y gynulleidfa fechan, ond yn y dosbarth eisteddai efe yn dawel i ddarllen ei ddarlithiau ar ddiwinyddiaeth ac es- boniadaeth oddiar MSS. wedi eu paratoi yn f.anwl. Eithr llefarai y Proff. Ellis Edwards yn y class- room ar adegau gyda llawn cymaint o rym ac ynni a pbe yn annerch mil 0 wrandawyr." -0' Mr. David James, B.A., Aberdyfi, yw bugail newydd eglwys Saesneg y Methodistiaid yn Fflint. Gwr a hanes dyddorol iddo yw Mr. James. Paratodd' i fyned yn athraw, enillodd dystysgrif y brifysgol, a bu am dair blynedd dan Gyngor Sir Llundain. Wedi hynny bu'n athraw mewn ysgol ramadegol yn Warrington. Gradd- iodd yn B.A. ym Mhrifysgol Caergrawnt, a threuliodd ddwy flynedd yng Ngholeg Diwin- yddol y Bala. Yn awr dechreua ar ei waith fel gweinidog, a hyde-rwn y bydd ei yrfa yn un llwyddiannus iawn. Treuliodd Syr Henry Jones y Saboth diwedd- af yn Llangernyw, ei fro enedigol, lie y mae yn uwch ei barch nag unman. -0-- Mae eglwys Harlech am ddangos mewn dull sylweddol ei pharch tuag at ei gweinidog, y Parch. Richard Evans, ar y flwyddyn nodedig hon yn ei hanes. Mae wedi bugeilio'r eglwys am 46 mlynedd, ac eleni efe yw caplan Uchel Sirydd Meirion,—Dr. Jones, un o flaenoriaid yr eglwys. Diau y bydd ereill o gyfeillion Mr. Evans ac o edmygwyr ei gymeriad pur a di- rodres yn awyddus am roi hatling yn y drysorfa. —a— Anrhydeddodd ardal Tonyrefail ei hunan wrth gyflwyno anerchiad hardd i Mr. Henry D. Rowlands fel amlygiad 0 deimlad da yr ardal- wyr a chyfeillion ereill tuagato ar ei waith yn pasio yn fargyfreithiwr. Mab ydyw Mr. Row- lands i Mr. a Mrs. D. Rowland's, Tonyrefail, ac y mae yn enedigol o'r lie. Derbyniodd ei addysg yn Ysgol Elfennol y lie o dan Mr. T. A. Arthur. Ac y mae ei glod yn fwy o gymaint ag na chafodd fanteision bechgyn yr oes bres- ennol. Ni fu mewn Ysgol Uwchraddol na Choleg. Ac y mae yn esiampl dda o'r hyn fedr dyn ieuanc wneud drwy ymroddiad a dyfalbar- had gvda'i wersi. Gadawodd yr ysgol pan tua 12 oed, a bu yn negesydd yn Swyddfa Lofaol Cilely am tua dwy flynedd. Yn yr amser hwn perffeithiodd ei hun mewn llaw fer. Yn ddi- lynol bu yn gwasanaethu yn Swyddfa Rheil- ffordd y G.W.R. yng Nghaerdydd, a swyddfa Mr. E. Owen ynglyn a Chymdeithas Ddarbod- ol y Mwnwyr yn yr un cIrcf. Ac am yn agos i ugain mlynedd mae yn gwasanaetliu, yn Swydd- fa Cyngor Sir Morgannwg o dan Mr. T. M. Franklen, if hwn y teimla yn dra rhwymedig am ei gynghorion a'i gyfarwyddiadau gwerth- fawr. Yn ystod ei arosiad yng Nghaerdydd gwnaeth ddefnydd mawr o'r Ysgolion Nos—y Technical Classes, a pherffeithiodd ei hun. mewn amryw gyfeiriadau nes iddo dro yn ol gael ei alw at y "bar" yn yr Inner Temple, Llundain. Mae Mr. Rowlands yn aelod o eg- lwys M.C. y lie er yn ieuanc, ac yn haelionus, a pharod i gynorthwyo achosion da, ac yn holl- ol ddiymhongar,—rhinweddau y byddai yn dda wyr ieuainc eu hefelychu.
CYMRU AR RHYFEL. f
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CYMRU AR RHYFEL. f Bydd hoi adrannau y Fyddin Gymreig yn ym- adael ar neu cyn y iaf o Fai i fyned i wersyllu allan er paratoi at fyned i'r Cyfandir. Cymerodd tua 500 o filwyrCymreig yn Northampton ardystiad dirwestol yn ymrwymo i beidio yfed dim gwirodydd meddwol am dri mis. Mae nifer lluosog o filwyr wedi cyrraedd i Drawsfynydd, i wersyll y magnelwyr. Yma y ceir ymarferiad gyda'r magnelau mawr cyn myned allan i'r rhyfel. Mae, y Parch. W. Phillips, M.A., Llan- dudno, wedi ei benodi yn gaplan milwrol. Llanwai efe y swydd o'r blaen i bob pwrpas, fel nad yw y penodiad ond cydnabyddiaeth swyddogol o'i lafur. Cyrhaeddodd 600 o filwyr i Penmaenmawr yr wythnos ddiweddaf,—dwy gatrawd, un o Sal- ford a'r Hall yn adran o'r Lancashire Fusiliers. C'awsant groesaw cynnes, a darpara y Y. M. C.A., yn helaeth ar eu cyfer. Gwnaeth Proff. Arnold sylwadau cryfion ar safle efrydwyr Cbleg y Gogledd ynglyn a'r fyddin. "Maent wedi ymuno a'u gilydd i beidio ymrestru, ac y mae yna bersonau o'r tu ol iddynt yn eu perswadio i aros gartref." Yn llys ynadol Penrhyndeudraeth dywedodd un o'r ynadon,—Capten Kirkby,—y dylai'r tafarndai gael eu cau yn gyfangwbl dros adeg y rhyfel. Nid oedd y Prifgwnstabl yn gofyn ond am gau am naw yn lie deg, a chaniatawyd hynny. Buaserri yn falch o weled un prif- gwnstabl yn anturio cymeryd cam ymlaen, ac yn gofyn am gau yr oil o'r tafarndai mewn rhan- barthau milwrol er mwyn cael prawf ar yr aw- grymiadau a deflir allan. Y dosbarth amaethyddol sydd fwyaf ar ol gyda chefnogi y fyddin. Dyna'r gwyn yn Lleyn, lie y dywedir fod cannoedd o ddynion ieuainc iach a chryf yn llechu. Pa fodd i'w cael oedd cwestiwn mawr y Gynhadledd yng Nghaernarfon. Magu cydwybod ebai un, codi dychryn cbai un arall, a chael seindorf ebai'r trydydd. Cael y tri pheth gyda'u gilydd wnelai les. Nid yw nifer y rhai sydd wedi ymuno o Sir Gaernarfon yn cyrraedd o ychydig dros 3 y cant. Mae trigolion Prestatyn yn gwneud eu goreu er sicrhau fod y milwyr ieuainc yn gysurus a dedwydd tra yn eu plith. Mae amryw o ystaf- elloedd mewn ,cysylltiad a'r addoldai yn agored ac yn rhydd iddynt ymgynull at eu gilydd gyd- a'r hwyr i ymgomio ac i ymddifyru mewn am- rywiol ffyrdd. Ymwelodd cyfaill ag un o'r ys- tafelloedd i gael golwg, ac fe allai yn bennaf o gywreinrwydd, a chafodd wledd1 heb ei dls- gwyl; synwyd ef gan wahanol ddoniau y ewm- ni. Cafwyd dwy awr hwyliog o ganu, adrodd, cyfieithu, &c., ac anodd ymwahanu ar ganiad corn yr hwyr. Mae y cynwrf mawr presennol yn dwyn i,'r goIwg y goreu sydd mewn rhai dynion. Mae i'w ganfod yn amlwg iawn ymysg ein milwyr ieuainc. Fe ddywedir am filwyr yr Almaen fod amgylchiadau chwerw y dyddiau hyn wedi eu creuloni yn ddirfawr, ond; am ein bechgyn rii, wedi eu difrifoli a'u tyneru y maent. Ceir en- ghraifft brydferth o hyn mewn llythyr o gydym- deimlad anfonwyd gan bedwar o honynt at deulu oedd wedi cyfarfod a phrofedigaeth lem sy'n preswylio yn y drws nesa' i'r ty maent hwy yn Iletva ynddo. Dyma gopi o'r llythyr:— Mawrth 17, 1915. "Annwyl Mr. D. a'r Teulu,—Dymunwn fel aelodau o'r R.A.M.C., sydd yn awr yn y lie hwn, anfon ein cydymdeimlad mwyaf a chwi fel teulu yn y brofedigaeth chwerw o golli eich annwyl briod, a mam ofalus. Bydded i Dduw yn ei ras a'i ddoethineb rodcli nerth i chwi. i ddwyn y brofedigaeth sydd wedi ei dwyn arnoch. —Yr ydym mewn cvdvmdeimlad. W. J. J. C.B. S.B. T.E." Mae'n amheus fuasai y bechgyn hyn ym medd- w\ am ysgrifennu y fath Iythyr flwyddyn ol. Bydd dydd Iau diweddaf yn ddiwrnod i'w hir gofio yn ardaloedd y Bala, a bydd yr ar- graffiadau a wnaed ar feddyliau y cannoedd plant ac ereill yn rhwym o aros ar eu cof tra byddant byw, oblegid yr oedd yr amgylchiad yn un mor eithriadol, sef dyfodiad yn agos i bedwar cant o garcharorion rhyfel i wersyllfa Frongoch, yr hwn sydd o fewn dwy filltir a han- ner i'r Bala. Tua deng mlynedd ar hugain yn 01 fe adeiladwyd distyllfa (distillery) fawr yn Frongoch, ond profwyd yn fuan nad oedd angen sefydliad o'r fath i gynyrchu y diodydd medcl- wol yng Nghymru, a bu y mudiad yn fethiant; yna daeth yr adeiladau yn eiddo i Mr.* William Owen, White Lion Hotel. Wedi i'r rhyfel presennol dorri allan fe gymerwyd yr adeilad- au gan y Llywodraeth, ac y mae miloedd o bun- nau wedi eu gwario tuag at eu cyfaddasu yn wersyllfa carcharorion. Y mae pob darpariaeth wedi ei wneud tuag at ddiogelwch, ymgeledd, a chysur y carcharorion, a thua chant a hanner o swyddogion yng ngofal y lie. Ychydig wedi chwech o'r gloch prynhawn dydd Iau cyrhaedd- odd cerbydres neilltuol orsaf Frongoch, yr hon oedd yn cludo y carcharorion, a chafwyd golyg- fa ddifrifol arnynt tra yn cerdded o'r orsaf -i'r, wersyllfa. Yr oedd1 yr olwg arnynt yn drUenus i'r eithaf, ac i bob ymddangosiiad wedi dioddef diffyg ymborth ac ymgeledd, a hynny cyn eu cymeryd yn garcharorion, oblegid daethant yma o faes y rhyfel. Er mai gelynion ydynt ni ddangoswyd dim diystyrwch tuag atynt, ond pawb megis wedi eu difrifoli, a chael eu dwyn yn agosach, wyneb yn wyneb a'r rhyfel ofn- adwy presennol yn fwy nag erioed o'r blaen. Nid ydyw hyn ond rhan fechan o'r carcharorion a ddisgwylir i Frongoch, a hynny un o'r iau nesaf. Deallwri fod, Ilaw,er o'r,ciarcharortion uchod wedi eu dal ar ol y frwydr fawr yn Ni-wve Chapelle.