Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
A GY,LL PRYDAIN EI CHREFYDD?
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
A GY,LL PRYDAIN EI CHREFYDD? CWESTIWN pwysig, ag un sydd yn hawlio ys- tyriaeth fanwl yw, beth fydd dylanwad y rhyfel waedlyd presennol ar grefydd y wlad. Os cyll Prydain ei chrefydd, bydd y golled yn anaele, yn fwy felly na phe collasai y brenin ei goron, ag y gwneid ei ddeiliaid yn gymunwyr coed i'r Germaniaid. Nid wiw celu y ffaith fod y rhagolygon presennol yn achosi pryder i garedigion y genedl. Yn y gorffennol, pan y byddai y genedl mewn perygl oddiwrth haint neu bla neu gynni, yr oedd crefydd! yn blodeuo, y cyfarfodydd gweddi yn ami a lluosogf, ac arddeliad amiwg ar bregethu'r gair. Heddyw, a dweyd y lleiaf, nid yw pethau felly. Gwn am ddynion sydd yn aelodau o Eglwys Crist wedi colli eu cred yn effeithiolrwydd gweddi a'u hargy- hoeddiad o lyvvodraeth Duw ar y byd. T'ystir gan Gymdeithas y Christian Endeavour fod y gelyn yn ymhyfhau yn ei ymosodiad ar Gristionoigaeth. Gwerir mwy heddyw ar y ddiod feddwol nag a, wneid flwyddyn yn ol, ac y mae rhyw wywdra gauafol yn ymdoi dros yr eglwysi. Esgob Birmingham oedd yn dweyd y dydd o'r blaen ei fod mewn plwyf oedd wedi anfon drüs fil o ddynion i faes v gwaed, cynhelid cy far fod gweddi yno i eiriol ar eu rhan, ac nid oedd' ond wyth yn brescn- nol! Teimlir anhawster neilltuol i gynna.I cyfarfodydd yr wythnos mewn llawer ardal. Yn Ffrainc y mae crefydd yn blodeuo. Y mae y bechgyn sydd yn y trenches, 0 safn marwolaeth, yn cael gafael ar y Ceidwad. Rhoddwyd y fath ddyrnod i grefydd, meddai M. Viviani, prifweinidog- Ffrainc, bum' mlyn- edd yn ol, fel na chlywir mwy am dani. Etü gwaith cynta'r gwr pan dorodd y rhyfel allan oedd apwyntio capleniaid i ofalu am fudd- iannau ysbrydolo y fyddin. Cynhelir cyfar- fodydd .gweddi ar ganol diwrnod gwaith drwy y wlad, a thyra y lliaws iddynt i galonogi'r milwyr ar eu ffordd i'r frwydr. Mae dynion oedd yn amlwg, yn eu gwrthwynebiad i grefydd Crist heddyw yn cysegru eu doniau a'u hamser i wasgaru llenyddiaeth bur a chrefyddol i'r milwyr. Gan' mlynedd yn ol cymerodd daeargryn Z, I le yn Neheudir America, a chodwyd rhan fawr o'r wlad ddeng mil o filltiroedd ysgwar bum' neu saith troedfedd yn uwch nag oedd o'r blaen. Yn y rhan yna yr oedd mynydd ma,wr chwe' gwaith uchter y Wyddfa —yr Aconcagua, a chodwvd hwnnw o'i wraidd, fel pe bai ond tegan ysgafn. Dyna enghraifft o allu-gallu brOon annherfynoi. Ie, yn ddigon sicr. Ond y mae cadw'r pwer- au hyn o dan lywodra-eth yn brawf o allu mwy. Yr oedd, ac y mae y galluoedd hyn yn barhaus mewn gweithrediad yn v byd; ond y mae Haw y Llywodraethwr yn ddigon cref i gadw yr holl adnoddau hyn yn eu llc, ac i gydfyw yn gytun a'u g'ilydd. Felly, mi gredaf, y mae esbonio yr alanas presenno-l. Yr ydym yn cael enghraifft heddyw o beth all. balchter, traha, a gwanc anniwall am lyw- 1. odraeth, achosi yn y byd, a chenedl wedi gwneud ei hun yn ddeddf iddi ei hun heb ystyried buddiannau neb arall. Y mae y Pen Mawr am foment o amser wedi tynnu ei law a thaflu v ffrwyn ar war y nerthüedd hyn, er mwyn dysgu'r byd y posiblrwydd1 o drychineb y sydd yn gorwedd ynddynt, a phob amser yn gorwedd ynddynt, ac i'n gwneud yn fwy gwyliadwrus nag erioed i\v cadw o dan lyw- odraeth fanwl a chyson. Heddyw yr ydym yn llygad-dyst o'r efFeithiau niwekliol hyn ar y raddfa eangaf gymero-dd le erioed yn banes y byd, a gwers eithriadol ddrud ydyw. Rhyfedd ac ofnadwy y'm gwnaed. Mae yr un egwyddo-r i'w gweled yn ami mewn personau unigol. vVcithiau gwehvll ddyn wedi ymdaflu i gyflawni pob rhysedd a thrachwant, yn cau ei lygaid' i'r perygl sydd oi flaen, a sathru pob deddf dan ei draed. Yn yr olwg ar beth felly, arweinir ni i odyn yn ostyngedig i'r Arglwydd i ffrwyno ein nwydau gwylltion ';IC i ddwyn pob gallu i ufudd-dod Crist. Mae dynion wedi cynefino a gu-eledigaethau fel hyn, ac i wneud argraff ddyfnach a mwy parhaol ar feddwl a bywyd y byd, dyma'r wers yn cael ei harddangos ar rad-dfa eangach-on a world scale. Gobeithiwn yn fawr nad a v wers yn ofer, rhag digwydd eto rhywbeth a fyddo gwaeth. Llanymynech. O. MATTHIAS,
--- --- -ER COF.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
-ER COF. "Y DIWBDDAR BARCHEDIG WIELIAM MORGAN, Y GARX. GAN Y PARCH. THOMAS JENKINS, TALYBONT. Bu farw y gwr parchedig uchod yn ei breswyl- fod no's Wener, 13eg Hydref, ar ol ychydig" ddyddiau o gystudd, ac eYe yn 83 mlwydd oed. Daeth y diwedd yn sydyn ac annisgwyl- iadwy. Pregethodd dair gwaith y Saboth blaenorol, ac yr oedd yn breserinol yn y Cyfar- fod Dio'lchgarwch a gynhelid yn y Garn dydd n ZI. Mawrth, ac ymddangüsaiyn ei iechyd arfer- ol. Cymerwyd ef yn glaf y noson honno, a gwelwyd arwyddion fod y diwedd yn agos- hau yn gyflym, a chyn machlud 0' ddydd Gwener ehedodd enaid y gweinidog da hwn i Iesu Grist o fyd o, amser i'r byd tragwyddoj i orfFwys gyda Duw a'r Gen. Gwyn eu byd y meirw y rhai sydd vn marw yn yr Arglwydd, fel y gorffwysont oddiwrth eu llafur." (ianwycl a magwyd Mr. Morgan mewn ffermdv o'r enw Cwmergvr, ger Ponterwyd, Sir Aberteifi. Bendithiwyd ef gan Raglun- iaeth a rhieni crefyddol. Yr oedd ei dad yn amaethwr, ac yn swyddog yn eglwys y Bont, ac yn aelod blaenllaw o'r Cyfarfod Misol. Yr oedd yr hybarch dad yn un a nifer o blant, ac mae amryw 00 chwiorydd a dau frawd, sef y Parch. David Morgan, Penllwyn, a Mr. John Morgan, Siloh, Aberystwyth, yn arcs heddyw. Nis gwyddom beth a'i dygodd i d:eimlo pwys crefydci; ond sicr yw iddo gael ei argyhoeddi yn ddwfn 00 bechod, oi gyfiawnder, ac 0 farn. Dechreuodd feddwl am bregethu, ac yr oedd y meddwl hwn wedi cymeryd gafael diollwng ynddo. Yr oedd pregethu yn nwyd gref ynddo. Angenrhaid a. osodwyd arno." Cymaint oedd ei sel am bregethu, ac am gym- hwyso ei hunan ar gyfer y gwaith, fel y pen- derfynodd fyned i Athroia y Bala. Bu o dan addysg' y ddau Ddoctor, lidwards a Parry. Meddyliai yn uchel o honynt, a gadawsant argraff arhosol arno. Rhai o'i gyd-efrydwyr yn) oeddynt Thomas Charles Edwards, John Ogwkn Jones, a William James, Manchester. Gwvr ddarfu lanw ile amlwg yn y Cylundeb, ac ym mywyd y genedl. Wedi gorffen ei gwrs athrofaol, cafodd ei ordeitno, ac ym- sefydlodd yn ei hen ardal. Ymbriododd a merch y diweddar Mr. Thomas James, Ty'n- rhos, a chwaer v diweddar Barch. William James, Manchester. Chafodd neb well cyd- mar bywyd. "Hi a wnaeth les iddo, ac nid drwg, holl ddyddiauei bywyd." Daeth profed- igaeth lem i'w gyfarfod ym marwoiaeth ei annwyl briod. Gadawcdd ef yn weddw gyda saith 0 blant. Bu Rhagluniaeth yn dyner wrtho, trwy roddi nerth ac iechyd iddo i ddwyn ei blant i fyny, chwech 0 ba rai sydd yn fyw heddyw, ac mewn sefyllfaoedd da, ac yn barch us gan bawb a'u hadwaenant. Y m- briododd yr ail waith a Mrs. Jenkins, LJun- dain, yr hon a fu yn gymorth mawr iddo am fly nyddoedd. Collodd hithau drachefn, on gofalodd Rhagluniaeth am dano, drwy roddi yng nghalom ei ferch, Mrs. Richards, i ofalu am dano hyd y diwedd. Cyflawnodd waith mawr yn ei fywyd, mewn
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
Telegraphic Address GWALIATEL, London. Telephone Nos. 5010 & 5011 City. HOTEL (JWALLA, WOB QTRN PALOE LONDON, w.o. CENTRALLY SITUATED. (Within 5 minutes walk of Euston Station and 20 minutes from Paddington by Underground Rail- way to Gower Street Station). BED, BREAKFAST, BATH & ATTENDANCE, 55. EACH PERSON. 180 Reams Luxurievely Pmspvsimited* Passengers Lift to all floors. Fireproof Building. JOHN M. JENKINS, Manager. "Porleydd Gwelltog." ADNODAU AR WAHANOL DESTYNAU At Wasanaeth Plant y Seiat, Athrawon yr Ysgol Sabothol, Gweini- dogion y Gair, a Saint Duw o bob oed a sefyllfa. Wedi eu casglu a'u trefnu gan y 0 Parch. WM. LEWIS, Pontypridd, Gyda Rhagair gan y Varch. JOHN WILLIAMS, Brynsiencyn. Mewn Llian Hardd. Pris Dau Swllt. Llyfr cymwys i fod yn Rhodd i'r Milwr. Danfonir un copi gyda'r post am ddau swllt. I'r neb a gymer chwe' copi ac uchod is. 6c. yr un gyda'r cludiad. Danfoner at REV. W. LEWIS, The Grove, Pontypridd. f | Opposite the British Museum. Thackeray Hotel Great Russell Street, London. Near the British Museum. Near the British Museum. I Kiogsley Hotel Hart Street, Bloomsbury Square,London. I Bedroom, Attendance and Table d'Hote Breakfast Single from 5s. 6d. I With Table d'Hots Dinner, from 8s. 6d. Full Tariff and Testmivnials on Application. Tel. — Regent 2041 (2 lines). 2083 (2 lines). Tel. Add. Thackeray London. Bookeraft London." I V UK E I Self-Raising 1 in amw FLOUR It Makes Perfect ? Pastry, Scones, &c. i SOLR W S OI KSALE Aecm- y i'¥U)RRIS & .IONE:S, LiverPool Programs Wolffs. Cyn rhoddi archeb anfonwch y many lion i Swydd- fa y CYMIO, Dolgellcy, lie yr argreffir mwy o brograms cymantaoedd canu nag mewn un swyuiita arall yng Nghymru. Llawlyfr ar y Gw rthiau. AT WASANAETH YR YSGOLION SABOTHOL GAN Y PARCH. J. E. DAVIES, TREFFYNNON. PRIS SWLLT. I'w cael gan yr Awdur neu yn SWYDDFA'R 'CYMRO,' DOLGELLAU.