Y Cymro

NODION O'R DEHEUDIR. 1 juffwydo!:aetb.—Tybed nad yw y Parch. J. Owen [Lvfreithon), Cwmafon, ar ,ei ffordd i Gadair y Si s n J Heblaw y oadeiriau a eistedd'a ynddynt yn y J>e,nh, y mae yn gartref014 iawn eleni wrth lanw cadair Llywydd "Cyngor yr Eglwysi Rhyddion" Cwmafon, a chadair Llywydd: "Cymrodorion Margam a Dyffryn Afan." .Merched yn ICasg:u.-Clyw50m am, a gwelsorn le'rchecl mewn "lawer man yn cymryd lie y bechgyn, ond crodwn mai Soar, Hopkinstown, sydd ar y 'blaen gyda gosod y merched i gasglu. Dyddorol oecld sylv, arnynt y Sul' diweddaf a'r blychau o gwin-pas,, a chlyvva's flaenor yn dweyd fod y casgliad yn uwch nag erioed. Cwrdd: Ysgol. — Canmoliaeth. eithriadol a glywsom i'r cwrdd hWll a gynhaliwyd yn Nhrehopkin y Sail diweddaf. Uywyddwyd. yn y bore gan Mr. W. R. Jones yn y prynhawn gan (Mr. Thomas Jpnes (Arfonfab), yn yr hwyr gan Mr. Tom Perrott." Ad- xoddwy'd pennod" i ddech-ireu'r cvrddau gan Misses; Gwyneth John, Edith Mills, iac I'llizabeth Pugh. Hohvyd y p-waharioT ddosharthiadau gan Mri. Wil- liam Thomas, David Evans a William .Morgan. C.anwyd. ac aJroddwyd clarnau. cysegredig gan niter fawr o aelodau yr ysgol, ac y ma.c clod nid bychan yn cldyl-edus' i'r rhai fu yn eu dysgu. Rhai a fvnnant, fod o- cbjwith.—Dyweclodd Trys- orydd y Genhadaeth Gartrefol yn C.M, Dwyrain ->1 organnwg. fed nifer o eglwysi heb ddanfon cas-gl- j.ad v 1 ivnedd, fod' nifer wedi dahfon -casgliad y ilyn- Z, edd eleni, fod niifer heb ddanfon y casgliad eleni, fod ttife: wedi danfon y casgliad i Aberystwyth, y peth na ddylent, a bod nifer wedi danfon y casgliad iddo ef fel y dylent fod: nifer fel arfer wedii danfon yn ddi- v.eddar, ac fod nifer fel arfer wedi. dan.fon yn bryd- lon. Tybed na ddylai Trefnyddion fod' yn ddigon trefnus i wneud y casgliad a'i ddanfon yn ei bryd i'r lie <awnp Cydnabod Caredigrwydd.—'Roll top desk' dderbyn- -odd y Parch. John Morgan, Alberdar, gan un o'i eglwys sydd yn ymgeisydd am. y weinidogaeth fel cydnabyddiaicth am e-i gaxediigrwydd mawr iddo fel athiraw a hyffoi-d/ilwT i'w faes. newydd. Y maer der- by-nydd wedi ysgrifennu llaw-er erioed; blynyd-doedd lawer eto a gaffo ar bwys y rhodd hon i harhau gyda'r gorchwyl yng ngwasanaeth y Cyfundeb. y teimla gym- aint o. ddyddordteb ynddo. O'r Gorll ewin i'r Dwyrain.—Ar ei ddychweliad i gyfeiriad codiad haul, wedi 'bod nifer o. flynyddau yn fawr .ei barch yng Nghruglas, Abertawe, cyflwynodd y frawdoliaeth yno i'r Parch, T. E. Davies, a'r teulu nîfer o anrhegion gwerthfawr. Cyflwynodd Cyngor yr Eglwysi Rhyddion hefyd -iddo (i'r hwn y bu yn YSlg- rifennydd teilwng am chwe' hlynedd)roddion costu-s.. ],lywyd:dwyd y cyfarfod gan y Earch.W. E. Prydd- erch, a siaradwyd gan nifer fawr o weimdog-ion b'aena'r dre. Faint bynnag yr 'hir,aeth fydd ar ol. Mr. Davies yn Aibiert.awe, ca groesaw mawr ar ei ddy- focliad. i Dreorchy. Diwylliant.—Dyma oedd testun y Parch. Wm. Davies, Ml. A., Aberdar, pan yn agar drws Cymdeith- as Ddlwylliadol Twyncarno, Rhymney, nos, fercher diweddaf. Cychwynodd y tymor yn dda, a gobeithir y" bydd Lewyrch ar y cyfarfodydd drwyddo. Yr Iaithi !Gymraeg.—Penderfynwyd. yng Nghyfarfod Misol Gorllewi-n Morgannw-g fod penawd ar y mater uchod i fod ar bapur yr ymweliad ddechreu y flwydd- yn nesaf, er mwyn gwneud apel at yr holl; de-uluoedd cysylltiedig a'r enwad yn y rhan honno. Da iawn. Pe ce-id yr aelwyd yn iawn, cai yr iaith ei lie ymhob man arall. Yr wyl bregethu.-Rhiweilog, y P,archn,Philip Jones, Llandilo a Wiriam 'Richards, Ammanford. Troedyrhiw, Parchn. Dr. Dewi Jones, Tonnau, a T. E. Roberts, Aberystwyth. Treharris, Parchn., Dan- iel Davves, Pentre, a IT. II. Morgan, Garth, Maesteg. Walker's Ro.ad, Caerdydd.—Traddodwyd darllth yng nghapel Jerusalem, Walker's. Road, Caerdydd, nos Fercher diweddaf (y 3ydd cyfisol), gan y Parch. H. T. Stephens, Carmel, Aberdar, ar y diweddar "Barch., W7illi.am Prytherch a'i Amserau." Llvw- yddwyd gan Mr. Gwilym. Hughes (Ysgrifennydd King Edward VII. Memorial) mewn modd hapus ac urdd- asol. Wed.i i'r llywydd mewn ychydig eiriau. tra phwrpasol gyflwyno y darlithydd, galwodd arno i draddodi ei ddarlith, a chafwyd darlithhynod ddydd- orol a dis,grifia,do,l o'r gwron, a chredwn yn sicr fod yn y ddarlith honno wersi pwysig i ni yn yr oes hon, ,a da fydclai pe efelychem y gwron o Nantcaredig mewn llawer o hethau yng-lyn a'n bywyd crefyddol. Cafwyd gwledd nad. anghoflwn yn fuan. Talwyd diolchgarwch cynnes. i'r ..darlithydd a'r ca-deirydd, ac ategwyd gan Edward Jenkins, Ysw., Y.H., Caerdydd, a'r. Parch. T. Jones Davies, Taff's. Well.

NODION 0 LEYN. "Ben Bowen" ydoedd testun darlith y Parch. Rob- ert Roberts., Efailnewydd, ar agoriiad tymor Cym- Lenyddol Rhydyclafdy. Mwvnhavvyd V ddar- lith yn ifawr. Mr. G. Cornelius Roberts, Maes, ydyw Maer new- ydd Pwllhe.i. Mae Mr. Roberts wedi cymryd dydd- ordeb mawr ac wedi gweithio yn eguiol ar hyd y biynyddoedd gyda'r achos. cenha'dol yn Sand Street. Cafodd Dr. R. Jones Evans dymo.r tawel fel Maer heb na chynwrf yn y Cyngor nac allan ohono, ac ym- afloddef a'i briod o ddifrif yn v gwaith yn'glvn a'r swydd. Cyfarfyddodd Mr. II. Roberts, cyn-bostfeistr IJan- bedrog a damwa.in dost dydd Gwener, drwv fvnd i wrthdarawiad a modur. Cymerwyd ef adref yn an- ymwybodol, ond deallwn ei foci vn dod vm.laen yn dda. Cyflwynodd'athrawon ac ysgolheigion Ysgol y Sir, Pwllheli., anrhegion hardd i Miss G. N. Newton,' 3,A., a Mr. David Richards, B.A., ,ar eu hvmadaw- iad o'r ysgol1, fel arwydd o'u parch ohonynt a'u. car- iad 'tuag atyiit. Son am yr hen alawon a gwrando ar eu swyniony bu aelodau Cymdeithas Lenvddo: Pen mount nos Wener. Y Mri. Meirion Roberts a J. O. Wil- liams oedd yn traethu am danynt, a chafwyd gwledd, ardderchog. Dau o'r bechgyn ieuainc oedd yn cymryd rhan yng Nghymdeiihas Lenyddol Salem—"John Penry" gan Alun Evans, a "Thomas. Charles" gan Richard Lloyd Jones. Llywyddid gan Supt. Owen.

CAERNARFON A'R CYLCII' Nos Wener cynhaliwyd cyfarfod hlynycldol Cyngor Eglwysi Rhyddion Caernarfon, o dan lyw-yddi.aeth y Parch. tDavid Jones (W.). Pasiwyd pleidlais o gydymdelmlad a. theuluoedd y diweddiar Barch. Evan, Jones, Mri. 'R. Norman Davies, ID. T. Edwards, Hugh Pritchard, a John Jones (yr athnaw). Diolchwyd yn gynnes i'r hen swyddogion. Dewiswyd y rhiai. canlynol yn swydd- ogion am Mr. Thomas Jones, Bronydre; Is-Lywydd, Parch. J. E. Hughes, M.A., B.D. Trysorydd, Mr. Robert Williams, Y.H., Lon- don City & Midland Bank; Ysgrifenyddion, Mri. M. Maelor Owen a W. H. Roberts-. Hefyd, dewiswyd- PwyILgor Gw-eithiol cryf, yn aelod o bob eglwys yn y dref.. Penderfynwyd cydweithredu a Chymdeithas Ddir- westoil- y 'Merched i wrthwynebu adnewyddiad t-af- aind-y .neilltuol' yn y dref. Ar gynygiad Mr. E. Abbott pasiwyd ,i ddiolch yn gynnes' i'r Mri. Bryan Bros, Cairo ac Alexandria^ am y dyddordeb mawr a gymerant, yn h-elynt y milwy-r Cymreig ,sydd yn ysbytai y Ileoedd hynny. Caed tr-afod-aeth ar ystad crefydd a (lir-w.egf yn y dref, a phasiwyd i',v gyflwyno: i ystyriaethi ddifrifolaf y Pwyllgor Gweithio1. Terfynwyd trwy weddi gan y Llywydd. Drwg gennynf gofnocli..marwol.aeth Mr. John Jones ("Yr Athraw"), Victoria !Road, Caernarfon, yr hyn a gymerodd le dydd Gwener, ar o-l- cystudd byr. Yr oedd Mr. Jones yn aelod ffyddlon o eglwys1 Tlng.edi (M.C.). Yr oedd yn athraw ar ddoisbarth lluosog o frodyr. Carai lenyddiaeth, a hyfryd oedd ei gliyw-ed yn dar.lithio ar hen gymeriadau y dref. Yr oedd gan- ddo gof -gafaelgar dros ben, ac ni flinai neb arno pan yn son am hen flaenoriaid ac aelodau eglwys Engedi yn y blynyddau fu. Yr oedd Iyn aelod defnyddiol o'r gymdeithias lenyddol yn y lie..Bu am flynyddau lawer yn cadw y "Druid House," Bangor St., Caer- narfon ond yr oedd wedi ymneilltuo er ysi blynydd- au. Bydd yn chwith gan lawer ar ei ol. Cydym- deimildr yn fawr a'r teulu yn eu galar. Ffurfiwyd Gymdeithas Lenyddol gref ynglyn ag eglwys En-gedi, ac y mae y cyfeillion yn Siloh yn par,atoi at ffurfio, un. Nos ,i S.aboth diweddaf cynhaliwyd cyngherddau cysegredig yn yr addold-ai cenhado'. yn Si,loh Bach ,a GJanymor. Derbyniodd yr Is-Gapten H. 0. Bodvell Roberts fmab hynaf Cefn-y-Coed), ger Caernarfon-, y 'Military Cross' am ei wrhydri yn y rhyfel. Y mae y gwr ieuanc 'wedi ei anafu yn dost iawn. Y mae gan Dr. Parry, Y.H., Caernarfon, dri o feibion yn gwasanaethu eu gwlad, sef T. G-eraint Wynne Parry. Capt. W. Hilton Parry, ac un arall (yr hynaf) gyda'r Royal1 Engineers, yn Ne Cymru. Y mae y ddau gyntaf yn Ffrainc. Casglwyd y swm o ^90 o dr i dy ynrr Nghaernar- fo-n er anfon rhoddion i. fllw-yr y dref sydd yn y -rhyfel, y Nadotigagoshaol. Dewiswyd Mr. E. Morgan Humphreys, Greciaii Villa, yn Ysgrifemydd Ymddiriedolwyr Capel Eben- ezer (W.), Carnairfon, yn lie y diweddar Mr. Hugh Pritchard, Castle Square. Dydd Sul a n-os Lun- diweddaf cynhaliwyd cyfarfod pregethu Capel Salem (A.), pryd y gwas.anaethwyd gan y Parchn. Peter Price, D.D., Rhos J. Dyfnallt Owen a Jasephl James, B.A., Llandjysilio. Y mae pedwar o heddgeidwaid Caernarfon wedi ymuno a'r Fyddin yn ystod y dyddiau diweddaf. Dydd M-a-wrth, yng nghapel Byddin yr I-achawdwr- iaeth, cynhaliwyd clvfarlod 0 Gymdeithas DdiirweiSt- ol y Merched, dan lywyddiaeth. Mrs. Owen (Gwyn- ant). Caed adroddiad o'r gynhadledd flynyddol. gyn- haliwyd yn Lerpwl gan Mrs,. Edward Griffith, B.A., Bortdinorwig, ac ,adroddiad o waith) y gangen. yn ys- tod y flwyddyn ddiweddaf gan yr Ysgrifenyddes Miss Sallie Williams. Darl.lenwyd y fantolen gan Mrs. R. G. Roberts, (v Drysoryddes'), ,a chaed sylwadau ,gan Mrs. W. R. Jones, Mrs. R. J. Rowland, .a MffS. H. Vaughan Davies.

"LLAWLYFR AR Y GW¥RTHIAU.-4,OOO wedi eu dosbarthu mewn dwy wythno's." •