Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

5 erthygl ar y dudalen hon

CAWELL SAETHAU YR AREITHYDD…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

CAWELL SAETHAU YR AREITHYDD PRYSUR. GAN Y PARCH. ELLIS JONES, BANGOR. Prynu'r Fasnach. Mae si wedi mynd ar led fod y Fasnach ar Werth, a hod y perchenogion yn fodd- Ion ei g.oltltwng o'u dwylo am ryw ^300,000,000. Tarawyd y rhai gredent hynny a 'chryn fraw yng Nghynhadledd Cymanfa Arfon yn Penmaenmawr pan hysbyswyd hwy gan un ddylai wybod tipyn am y mater, mai yr oil geid am y swm anferth hwn yd- oedd Buddiiannau y Bragwyr yn unig. I brynu pob buddiant yn y Fiasnach ni thyibiai y costiai lai na "M:il,o F,ili,ynnau!' A ph'le y ceir yr oil arian hyn? 'Mr. Caradog Rees, A.S., wnaeth y datganiad. Nis mynn ef y Cynllun y mae rhai, o'r Aelodau Cymreig yn ei gymell arnom. Daw rhagor o'r un farn a Mr. Rees gydag amser. Rhoddi Beichiau ar Eraill na fynont eu dwyn eu hunain. Mwyaf yn y byd feddylir am yr Aelod- au Sen-eddol ac y chwilir i'w pac, cliria yn y byd y daw eu rhagrith i'r g-olwg. -.Rhoes y Brenin orch- ymyn nad oedd dim diodydd meddwol i fod yn ei Bal'asau. Ond gwrthododd yr Aelodau ddilyn ei es- iampl. Mae Bar Ty y Cyffredin yn agored hyd oriau man. Ac eto, y mae gan y boneddigion hyn, rai ohonynt, yr haerllugrwy-dd i daenu sibrydion, nad yw pawb o'r mawrion wedi cadw at eu dirwest o hynny ymlaen. Mawr ddiolch iddynt hwy onide Yr oeddynt yn s-elog ryfeddol i roi adran yn un o'u mesurau a wneud 'treating' yn angbyfreithlon yn nhafarnau y wlad! a llawer tyfarnwr sydd wedi ei gosbi, efe a'i gwsmeriaid mewn canlyniad. Ond wrth far Tiy y Cyffredin, yn nhafarn yr !M.)P.'s y mae 'treating' yn gyfredthllon. Rai misoedd yn ol cododd Mr. Leif Jones y mater i sylw y Ty derbyniwyd ef gyda bloedd o grechwen! Nid yw yn ymarferol," neu rywbeth i'r perwyl ydoedd ateb Mr.1 Asquith. Ddirwestwyr IOymru mae arnom angen ysgub fawr yn fwy na dim, a ffrewyll hefyd o fan reffynnau! Ffrwythau Da y Control Board. Mae effeithiau 'daionus yn ooroni gwaith y Bwrdd Canolog—prof a yr effeithiau hynny fel popeth sy'n cyfyngu ar y Fasnach yn effeithiol: boed llai o dai, neu lai o ar- ian, dilynir hynny gan laii o feddwi. Deunaw allan o 56 carchar wedi eu cau-trosedd o feddwi wedi disgyn ragor na'r hanner mewn nifer o ddinasoedd poblog. Y mae y 'Control Board yn I«Joegr wedi cymryd meddiant o 127, ac yn yr Alban 42 Ty Trwyddedig, a cha-u ryw 37 o'r cyfryw. 'Mae un Dis- tyllldy yn Lloegr, a-c un yn Scotl'and wedi eu cymryd drosodd gan y iLlywiodraeth i gynyrchu alcohol at ladd yr Ellmyn ond y mae y lleill ol mewn llawn j gwiaith yn cynyrchu alcohol i'n lLadd ni. Bwriedir f cymryd 4 distylldy yn ychwanego-1 drosodd gan y Llywodraeth cyn bo hir Na chymerid yr oil onide? Ond ni phlesia hyn bawb. Mae pethau yn mynd £ y nrhy bell gan rai: dim digon pell gan eraill. Ym- '<■ ysg y blaenaf ceir Mr. John Gretton, AjS., a Briwar. Yn Nhy y Cyffredin yn niwedd Hydref, ceisiodd bersiwadio ei gyd-aelodau i dorri ewinedd y Control Board. 'Does. dim sens, ebai, fod Bwrdd o'r fath yn gwneud a fynno yn y wlad, heb fod yn gyfrifol i'r Senedd dylai fod un o Weinidogion y Goron yn uniongyrchol gyfrifol i'r Ty am weithredoedd y Bwrdd. Cynygiodd welliant i'r perwyl, ond cwyn bur wahanol ydoedd yr un y rhoddai Mr. Leif Jones fynegiant iddi. ar yr un achlysur, na fae yr awdurdodau'yn rhoddi gorchymyn i'r Control Board i wahardd y Fasnach yn hoflol. Yr oedd ganddo gwyn arall hefyd, set fod y Control Board mewn rhai lleoedd, Annan a Carlisle, ym mynd yn lied agos at beri fod addewidion pendant y Llywodraeth yn cael eu dianrhydeddu. Pan basiwyd y mesur yn sefydlu y Control Board, rhoed sicrwydd na fyddai y gaHu i Brynu y Fasnach roid i'r Bwrdd yn cael ei defnyddio ond yn brin, ac mewn aimgylchiadau eithriadol. I'r un perwyl y siaradai Syr T. P. Whittaker hefyd cond-eimniai yn ddiarbed waith y Bwrdd yn prynu y Fasnach nid y Bwrdd ydyw y 'B-abl! gymwys,' i wneud 'experiments' mewn Cenedl- aetholi ebai ef ac ychwanegodd mai nid dyma yr 'adeg bri,odol" ychwaith: dylai yr Tegwyddorion arba rai y prynir gael eu penderfynu yn y Senedd. Mr. J. H, Thomas, A.S., hefyd, a gytunai i alw am Waharddiad. Yr Ochr Arall. Ma.e y Control Board fel ilawer o ddiwygiadau eraill ar eu cychwyn, wedi ei groes- awu fel 'first instalment' o'r Mil Flwyddiant: ond fel' y deuwn yn fwy cynefin," llonydda ein gorfol- edd. Fod effeithiau daionus, yn dilyn pob symudiad i gyfeiriad gwharddol' o eiddo y Bwrdd sydd yn cael ei gydnabod ar bob llaw. Ond nid yw y ffrwythau daionus hyn yn fwy amlwg yn y mannau yr aeth y Bwrdd yn uniongyrchol i'r Fasnach. Yn Annan, dros y terfyn, y gwnaed yr arbrawf ar brynu i gychwyn yna cychwynwyd yr un polisi yn Carlisle. Ac nid oes dim lie i gasgiu fod y mudiad newydd yn rhagori. Y mae y carchar mor lawned ag erioed yn Annan ebai y Parch. M. ipeebl-esi, gweinidog o'r He. Tystia Miaer y dref fod meddwi yn waeth nag y 11 erioed yn y dref; ac i'r un perwyl' y tvstia Gohebydd y '!Manchester Guardian,' fod yr effeithiau yn siorn- edig i'r edthaf caed un o. gwsmeriaid tai y Llywodr- aeth yn gorwedd mewn maes. gerl-law y dref a ph-otelau arel berson, yn farw: nid yw y ffyrdd cy- hoeddus. yn ddiogel i deithwyr fod arnynt, gan mor afreolus y meddwon! Golygfa fynych yw canfod meddwon, cwsmeriaid y iBwrdd, yn gwneud eu gweJy ar fin y ff-ordd yn rhy feddw i gyrraedd eu llety. Ond yr oedd y Bwrdd mor dra boddlon ar ffrwyth eu ihymdrechion i sobr-f y bobl yn Annan, fel y pen- derfynasant wneud yr un 'experiment' yn Carlisle. Ac nid gormod ychwanegu gyda yr unrhyw effeithiaif, m-eddwi y cwsmeriaid y mae cwrw Carlis,le hefyd, er danfon gwr medrus o Lerpwl yno i arol'ygu yr holl Fasna,ch dros y Bwrdd Wedi prynu y Fasnach, gwir i'r Bwrdd gau ryw banner dwsdn o dafarndai: ond i wneud iawn am hynny prynasant hen Post Office, a throisan-t ef yn -dafarndy: a chymaint y nawddogaeth rydd^ y cyho.edd iddo, fel y ceir ef mor ,1'aw-n nas, gall rhagor fyned i mewn. Mewn ys- tafell eang, yn yr un adeilad, tu oil i'r Bar cyhoedd- us, ceir mammau ,a.'u plant gyda hwy, yn addoli Bachus. Ceisiodd y Bwrdd yn Annan redeg Cinema yn un o'r tafarndai: ond cododd crefyddwyr ac ynadon y dre,f y fath gri yn.erbyn 'y Diwygiad' (?) fel y bu raid ymfoddloni hebadi am ysbaid. Nid ydym yn synnu ryw lawer i Syr T. P. Whittaker ag yntau yn Ge-nedl!aetholwr pybyr, ddweyd -mai. nid y Bwrdd'yw y bobl gymwys i wneud 'experiments' mewn CenedLaetholiad. A gall'ai ychwanegu drwy ofyn pwy sydd. A dyna .i chwi un o Managers y Bwrdd eisoes wedi ei ddirwyo i £5 am fod yn feddw yn ei dafam ei hun! Na yn wir, nid darlun o'r Mil Flwyddiant geir yn Annan a Carl-isle. Disinterested Management. "If a Bishop sold drink even in a Cathedral, he would make his custom ers drunk." Felly y dywedodd Syr T. P. Whittaker flynyddau yn ol. "The Crank is the man who sees truth some 50 years earlier than his neighbour."—Mr. Leif Jones. Pechadurus! Pa air arall sy'n bosibl am y gwastraff mewn. llafur a nwyddau achosir gan y Fas- nach feddwol ar yr adeg bresennol. Gwastreffir rhagor na 'Miliwn' o fwsheli o yd bob wythnos gan y Briwar. 'M,il, o filiynnau (1,000^000,000) o fara, 4 pwys yr un, ellid wneud o'r hyn sydd yn cael ei drod yn ddiod feddwol mewn bI wyddyn—rnwy na digon i fwydo Byddinoedd Ffrainc a Phrydain gyda eu gÜydd. 8,000,000 pwys o 'siwgr' bob wythnos yn cael eu difetha er mwyn cael alcohol i'n meddwi- digon o siwgr i'r holl' fechgyn sydd alLan yn Ffrainc yn ymladd drosom! A rhwng pump a chwech o lo- wyr yn gwneud dim -cnoc o waith ond i gadw peir- iannau y Fasnach ar fynd. Pechadurus meddem eto. Inexcusable Lie! dyna y carictor roddai Dr. Saleeby i ryw newyddiadur yn Lerpwl am daenu y celwydd fod Syr Victor iHorseley wedi mynd yn aberth i'w ffydd ddirwestol. Yn yr Aifft dioddefai Syr Victor gymaint 'oddiwrth y gwres, fel y cyngoxid ef i gymryd alcohol. Ond gwrthododd, a bu farw mewn canlyniad. Dyna y celwydd Sdiesgus ebai Saleeby. Ni ddiodde"fai oddiwrth y gwres yr oedd ei ynni yn yr Aifft yn ddiarhebol,dyna pam yr aeth i Mesopotamia i chwilio am galetach gwaith.

CAERDYliD.

. NODION OR DE'HEUDIR.

CAERSWS.

ATGOF AM MR. DANIEL DAVIES,…