Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

3 erthygl ar y dudalen hon

Parch. William Davies, Aberdar.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Parch. William Davies, Aberdar. Mr. Cadedrydd, a Chyfedlilion, Buasad'n hyfryd iawn gennyf fi gael, eis,tedd i lawr i wrando ar y ba-odyr hyn yma yn siarad ar y tesityn hwn—^testyn pwrpasol, testyn sydd yn dod adref at gallon pob un, ac yr oedd. wn yn tedmlo yn hyfryd ac yn gyslUrusl iawtn wrth wrando ar ein hannwyl frawd yn agor y mater mor ragorol, a theimlwn awydd i beidio codi, oherwydd fy mod yn meddwl ma,i dynion fel efe ddylasai siar- ad ar fater fe'l hwn; y mae ganddynt fwy i'w ddweyd nag sydd gennyf fi. Ac eto, yr wyf yn ufuddhau i'r cadedrydd, ond nid wyf yn meddwl yr af diros. yr am- ser o gwbl. Y mae yna ryw ysgwyd rhyfedd ar y byd yma y dyddiau hyn nid wyf yn meddwi fod neb yn cofio dim byd tebyg erioed o'r blaen; ni bu erioed y fath ysgwyd, y fath ysgwyd ar bo-peth hyd yn oed yng nghof yr hynaf sydd yma; nid, ydym yn cofio dim byd fel hyn. Byd go dawel, go sefydlog, welisom nd, gan mwyaf ohonom byd ag y,r oeddym braidd yn sdcrach ohono nag o'n bodolaeth ein hunain byd go sicr. Ndd oedd neb wedi gwelled cynhyrfiadau yn ysgwyd sylfe,ifni,,bywyd ac yn siglo yr holl uchelder- au nid wyf yn siwr fod dim byd tebyg i',r ysgwyd yma wedi bod yn harnes y byd erioed o'r blaen, yn enwedig yn hanes dyn ar y ddaear. Fe in cynhyrf- iadau rhyfedd ar yr hen ddaear yma, ac yn y ddaear, cyn ymddangos' o ddyn ami eÛoed; ac wedi ym- ddangos o ddyn fe fu yma lawer chw-alfa, a lllawer cynhyrfiiad ac ymhob ohwalfa, ac ymhob cynhyrf- iad y mae'r bvd a oedd y pryd hwnnw yn myned ihedbio gyda thwrf, ac i'r rhai sydd yn dystion, o'r chwalfa, trychineb ydyw, anrhaith ydyw ar bopeth sydd yn annwyl ac hyfryd. Fe a heibd-o, fe'd llerpir ac feli demir; a theimlad trallodus. sydd yn medd- iannu calon yr, ed-rychydd; teimlad anesmwyth iawn, anghysurus iaiwn ydyw y teimllad fod y byd yn di- flaninu dan eich traed, fel mwg, ac fel tarth. Pan oeddym yn b-lant yr oedd e-in dychymyg yn fyw iawn, ac fe fedirem ddychmygu am y byd yn myned heibio ndd oedd dim byd yn amhosdbl1; fe al'Dai'r byd ddi- flannu mor sydyn ag y diflanna'r cwmwl gwyn yn yr wybren las; ond yr oeddym yn cael ein tarfu dipyn wrth feddwl sut yr ymdarawem pe bai'r byd yn di- flannu dan ein traed. Ond, nid oeddym yn pryderu yn hir; fe ddeuad teimlad axall heibio, ac fe alllem fod mor Non ac mor hyfryd ag erioed. Yr ydym ni heddvw yng nghanül y cynhyrfiad mawr yma; y byd yn ysgwyd ac yn sdgl-o, ac y mae lllawer o ddynion yi-i dyfod atom i ddweyd am y modd goreu i ymdaro mewn adeg fel! hon; y mae llawer o lyfr-au wedi eu hysicrifennu yn ystod y rhyfei yma—Uyfrau i'r am- seroedd—pob parch dddyn-t, ac i'w hawdwyr oil1, ond v mae gormod o ddelw yf amserau arnynt i fod o lawer o les i'r amserau gweli ydyw troi yn ol at yr hen glasnron—hen. feistri harrldas, a 1liengwetl yw troi. yn ol at y rhad hynny yr oedd rhyw daweledd hyfryd ar lawer o'r hen glasiuron; yr ydym wedi cael Ilawer "sedbiant bach rhag lilid y don: yn, eu cwmni," os. na chawsom hefyd "ryw lewyxch trwy'r cymylau. du •" Hawer tto- yr oedd eu cwmaii yn rhoi i ni dawel- weh a llonyddwch. Ac eto, er hynny i gyd, yr ydym yn te-imlio fod arnom edsdau rhywbeth mwy mwy na gallu i angho-fio; peth ma-wr ydyw anghofio poen a -lalar. Yn banes Br-anwen merch Llyr yn y Ma-bin- oo-i-on fe sion-ir am rai yn c-anu yn Hiariddlech, a'r c-anu yn. para am slaith mlynedd; ac yr oeddynt yn anghofio pob trailed, yn anghofio- pob poen; yr oedd y cwbl yn mynd- yn angho-f ond pan beddiiodd, y canu fe ddaeth pob gofid yn ol, a phob trallod yn o-l, ac yr oedd yn fyd helbulus- i-awn o. hyd. Rhywbeth felly fydda-f. i yn ei de-im-Lo lawer tro yng n-ghymdeith- as, yr hen fedrdd a'r lienor don; y maent yn rhoddi cymorth i ni.am ddpyn: i anghofio'r boen a'r blinfyd ond fe ddeuant yn ol yn. y man, ac fe, fydd yr hen h-elynt yma, a'r hen bryder, a'r hen fyd helbulus o n cwmpas ymhob man; y mae eisiieu rhywbeth mwy na modd i anghofio y mae eisieu rhywbeth a n galil. uoga i ddweyd, "Am hynny ndd ofnwn pe symudai y ddaear, a phe treiglid y mynyddoedd i ganol y A mor;" y mae eisieu i nd gad rhyw nerth i sefyll yn. eu canol. A dyna'r peth sydd wedi ei osod ger ein bron yn y seiat yma, yr amynedd yr oedd Mr. Wil- liams yn son am dano; y gwydnwch yma i sefyll yng 1.1ghanol yr ystorm heb ofnd ac heb gaele,in gorleth-u. i mae ei-siieu rhywbeth mwy na'r byd fel y gallwn orfolieddu arno a bod yn drech nag ef. Y mae Aber- dar acw yn dr-ef ddymunol iawn, ar wastad dyffiyn; y mae'r cwm yn bur gul d lawr rhyngom a Chaer- dydd, ond fel y dowch chwi i fyny i Aberd-ar, mae'n eangu, ac y mae'r d-ref fach acw ar odre'r dyffryn a'r bryniau o',i chwmpas, fel J-erusialem. Ond fe fydd adfyd a phoen, a phryd-er, a tbrafferthi-on yn dyfod atom ni, fel i babman, ond pan yng ngh-an-ol traff- erthio-n a h-elb-ulon bron a'm 11-ethu, byddaf yn mynd i ben y bryn, a rhyfedd fel y mae'r hen fedchdau yn mynd ymaith. Yr ydych yn gaLlu edrych i lawr, ac yn synnu eich b-od yn txafferthu ynghylich- pethau mor ddibwys yr ydych yn gallu edrych i lawr ar bethau o ben y bryn, ac yn tasturio, rywsut, f,ad dyndon yn trafferthu cymaint gyda ph-eth-au mor ddd-bwys, y rhai .a fyddant wedi mynd heibio yn, y man. Edrych i lawr, dyna'r gamp; codi i fyny yn ddiigon uchel fel y gellwch orfoleddu ar y byd yn ei wynfyd ac yn ei wae. Yr hwn sydd yn preswyiliio- yn y nefoedd a chwardd." Os medri- fyw yn dddgon uchel ti fedri orfoleddu yng nghanol pob amgylchiad. Yna "gwnaed y ddaear faith ei gwaethaf fore a nawn, ac o fewn fy noddfa sanctaidd bur, md fyddiaf ddedwydd iawn." 'Caned preswyllwyr y graig." BLoedddwn o ben y mynyddoedd. Fedxwch chwi ddim gwaeddi ooncwest hyd nes yr ewch i ben y mynyddoedd, i'r ucheldeiau; a dyna ydyw'r Ysgrythyrau yma, uchel- der-au ydynt; ucheldexau i'w dringo o ddyn i hedd, i dangnef, ac i lonyddw-ch tragwyddol; y mae'r haul yn wastad ar yr uchelderau hyn; uchelderau ambell Ii hen adnod yn dy godi uwchlaw i swn yr ystorm, ac yn rhoddi gallu i ti ortaleddru. Gadewch i ni gael yr amynedd yma; ac y m-ae'r amynedd hwn yn ddi- ddanweh. Byd digon helbulus yw byd y plentyn bach y mae peth bach iawn yn dddgon i fod yn ddi- wedd byd i'r plentyn rhywbeth bach a wna iddo de-dmlo fod y byd ar ben arno; ond fe fydd pum munud ar fynwes eli fam yn taflu ymaith bob helbul, ac yn creU) y byd o newydd y mae'r llygaid oedd yn wly,b gan ddagrau wedi sychu a'i wyneb yn dis-gleirio fel yr haul. Fe fu adeg dywyll arnom, dim ond caddug yn ein wynebu ym mhobman ond fe ddaeth- om at hen adnod, hen adnod a'i chalon fawr fe calon mam fe roisom ein pen blinedig i bwyso ar fynwes honno, ac fe ddaeth rhyw gwsg melus- i'n teimlad, a phan agorasom ein Mygaid yr oedd popeth yn gwenu, a chan yr adar ymhob tewgoed. Didd-an. wch yr Ysgrythyrau, y mae'n rhoddi goleullIi newydd ar bopeth ac yn peri i'n llygaid weled pethau yn gliriach. Y mae'r byd a'i h-elynt wedi dalilu dy lyg- aid, ond pan y cei di lonyddwch yn y tangnef yma ti gfei ail gynnyg ar y byd ac fe ei ymlaen, dan ganu; fe eir ymliaen gan dedmlo ein bod yn fwy na chon- cwerwyr, ac fe ganwn yn wyneb pob helynt, "Dddffygdaf ddim er cy'd y daith Tra pery gras ynef Ac ex mor llieded yw fy ngrym, Mae digon ynddo Ef." ,h")-y gobaith yma sydd yn rhoddi hyder yn dy gam, a sderwydd yn dy gerddediad. Yr Arglwydd a roddo i ni deimlad a ph-rofiad ohono yn y Sieiat yma—("Amen"),

Parch. Thomas Williams, Caergybi.

Parch. John Williams, Caercrybi.