Y Cymro

<< LLUNIAETH A LLAWEiN- YiDDL Deuwn, Arglwydd, i'th gynteddau Yn: Dy wenau, derby n ni; Ac offrymwn ein haberthau Ar By allor sanctaidd Di; Unilg ohaith Xef a daear- wyt Dy him. Duw trugarog- yw Dy enw, Fie! Dy enw mae Dy law; Dy d'ruigiaredd sydd yn cadw Newyn: a'i ofidiaudraw; Gwle-cid o fy-wyd- Ar Dy fwrdd o hyd a gawn. Canwn iti ganiad newyud, A'n fiiolau eto'n llawn Am dymhorau o lawenydd, Ac am fendith ar y grawn; Nidi oes derfyn Ar Dy faWr ffyddllöndeb Di. TeiI wn wyt o~n diolcbgarwch. Am ,goroui daear las Maddeu oerni a chaledwch, Wrth ymborthi ar D'y ras Ti sy 'n. cadw Y srguboriau'r byd yn llawri. DYFED. -+- Dywedwjyd mewn cyfiarfod cy- boeddus yn Nyffrvn Qgmoir mai gWlarth y Llywodraeth yn Tl-ei- .hau'r cwrw oedd y rheswm fod y glowyr yn torri lllai o lo. Rha.gor o gwnv, rhagor o Jo -+- Mae rhai. arwyddion. yn yr awyr wleidyddol yn peri i mi gredu y daw Etheliad Cyffredinol yn lied fuan,—OS d'aw pethau y:n hwylus. Gwnaed yinholiiadaiu' o Lundain <am y rhagolygon drwy'r wlad. Dywed Prif Weinidog Ffrainc fod dlwedd y rhyfel yn y golwg, a siibrydir fod Prif Weinidog- Prydain yn dweyd) rhywbeth tebyg. Rhyfedd y lies ellir wneud wrth ddweyd' amibell air caloinogol a gobeithiol fel yna! Ni bydd ptegethu ar y maes yn Sasiwn Pwllheli gan neellir cael coed i wneud 'stage.' Haws cael pregetbwyr na choed: y maent lawer yn rhatach. Fe bregefhir mewn dau gapel ac yn y Neuadd Gyhoeddus. -+- v Y Parch. T. A. Lacey a benod- odd y Prif Weinidlog yn gianon Worcester. Lienor ac Uohel- Egiwyswr, defodwr a Rhyddfryd- wr, pfeidiwr datgysylltitad i Gym- ru ac Ulndeb rhwng Eiglwys Loeg'r ac Eigliwys Rhufain, a dhefnogwr selog estyniad yr etholfraint i ferched,-dyna Mr. Lacey. -+- Aigoxir Sefyuliad Coffa y di- weddar Barch. Silvester Home yn Church Stretton ar Medi 3ydd. Cymerir Phanyny seremoni gan Dr. Selbie, Mrs. Silvester Home, Dr. J. D. Jones, y Gwir Anrhy d. Augustine Birrell, A.S, ac Esgob Henffordd, DeaHaf f.od tre¡fn[;a.dau yncael eu gwneui! i Gymianfa Ddirwestol Gwynedd gael ei ohynnal eleni yng1 Nghriccieth. Dechreu Hyo- ref y cynhelir hi, ond nid wyf yn igwyhod y dyddiad, .'c.uc nis gwn a oes. modd trefnu cad y Prif ^Veinidog" i.rodda ei foresenoldeh ai peidio. Glywais am Ie ym Mon lie yr oedd: tafarn. wedi mynd yn Wéllg oherwydd marwolaeth y tenant. Penderfynwyd igvvrtliwyneibu ad- ncwyildiad y drwydded, ond mewn egdwys: ag idcli sahii o. fl'aenoriaid methodd y gweini-dog a chael un-o'i swyddogion i fyned g-ydag ef i'r Hys trwyddedol i wrtih wynebu 1 -+- Nid yw'r Milwr1:ad Pryoe Jones, yn crediu fod. Cyrn.ru yn aeddfed i g-ael Senedd; ond pleiilia fesur helaeth 0> yrnreolaeth, gan aw- .grymu y gellir cael hynn.y, drvvv znl ueiihio drwy'r Cynghorau Sir. Tori oeôd. y Milwriad ychydig .0 flynyddoedd yn ol. Erbyn hyn y mae"n Rhyddfrydwr, a'r rhai oedd gynt yn Rihyddfrydwyr, erbyn hyn y n Radicaliaid'. Ai tyhedmai teg' a'r cynulleid- faoedd yw i hregethwr wneud ymosodiad 3r y Prif Weinidoig o'r pulpud J Hwyrach nad all an o le yw ymosod ar y Llywodraeth; ond prin mae dloeith na diiogel yw enwi'r Prif Weinidog a'i ddal yn bersonolc-gyfnifol am bolisi'r Weinyddiaeth. Gwnaed hynny 0 un o biilpudau Llandrindod un O'Y Sabothau diweddaf. -+- Cwynai Mr. J. H. Diavies, Aberystwyth, fod y. Lly wodraeth yn rhoi 27s. 6c. i helpu cyn-iilwyr i ddysgu crefft, and na roddir ond 5s. 6c. i ddynion sy'n pa-( i fynd yn athrawon. Enghraifft yw hoin o ,r pwys a riOdidir gan, yr aw- durdodau ar gynnydd ptethau mat- er ol. Mae. staBe athraw yn isel yn y raddfia, ondmaet hwythau yn 'cael eiu balu yn. annha,ethol well nra phregethwyr. t -+- Mae y gweinidogion a aplvyi wedi add aw pregethu yn Sasiwn Pwllheli :-—Parchn. Plhilip Jones, Pontypridd; Dr. John Wrlliams, D.D., Brynsiencyn; Dr. Moelwyn Hughes, Birkenhead; T. Charles Williams, M.A., Porthaethwy; Thomas Williams, Caergybi; Davi,d Williams, <M.A., Aberys- twyth J. H. Howard, CoJwyn Bay; D. S, Owen, Llundain;, a Thomas H ugihe s, Rhiw. Yr oedd y Parch: W. Llewelyn Lloyd, Llangaffo, hefyd, wedi addaw, ond bu ,raid iddo fyned dan drin- iaet'h law-feddygol, ac felly dynnu ynol yr ymrwymiad. Fe syIwir fod yn y rhestr rai. ina chawsant gyfle o'r blaen i bregethu mewn Cymdeithasfa Pan y mae glo ,moOr ..brin, rhyf- edd na wneid mwy '0= ymdrech i godi mawn. Buasaiyn ddifyrach myned yn ol at dan mawn nag at lawer o bethaxi. Pan y mae 'matdjes. m.o'r brm liefyd, rhyf- edd na weEd rhywrai yn deifnydd- 10 y garreg dan, yiiol dull yr hen boibl. -+- Rhydd Syr Evelyn RiUiggles Brise, cadei-rydd- Com-misiwn v Carchardai, y ffigyrau a ganlyn ynghylch troseddwyr ein gwlad Cyti y Rhyfel. Heddyw Carcnardiai penydiol 2704 1393 Carchardai lleol 14,352 7335 Sefydliadau Borstal 928 720 Carcihiardai preifat 171 209 Y&gOlion Hyfforddiiadol 81: « Priiodolai y Commisiwn y lleihad j ddau heth: sef digOnedd oi-waith, a lleihad yn y oyfleusterau i wario am ddiodydd meddwoa. -$- Cynhali wyd Arwest F arddonol Glan Geirionyddddydd lau yr 2ofed. Agorwyd yr Orsedd ar fryn y oaniadau ar aw r anterth gan Isgoed, Ifian, Dafydd, Caser- Vvyson, AP. Tudur, Gwelltyn, a Diewi. Deulyn; Canwyd peiiill- ion, cystadlwyd1 ac urddwyd. Ym- ysg y rhai gafodd urddau anrhyd- eddus yr oedd Miss Roberts, Plasyndre (Rhosiflair); Parch. Ezra Jones (EznaL Miss A. Jones. (Nansi o Tal) Parch. D. E. Jones; (Dewi Lushai); a Mr. S. M. Jones (Lliun ie dydd). -4- Rhifyn da yw yr unpresennol o'r 'Beirniad.' Ceir ynddo bedair erthygl: "Pvvy oedd Athro Wil- liams, Pantyoelyn yn Lhvyn- llwyd ?" gan y Parch. T. -Shank-' Jand; "Delfrydau Gwerinoi y Canol) Oesoedd," gan Mr. W. Watkin. Davies, B.A., Afoermaw; "Pulpud Hen a DÍweddar," gan y Parch. D. Ambrose Jones; "Lewis Morris," gan yParch. D. D. Wj.majD&. Ceir heifyd oheib- iaeth yn atebi erthygl Mr. Adam's yn rhifyn lonawr, mewn Cymraeg coetjh gan y Prifathro Syr Harri R. Reichel. -+- Erby n hyn mae coifadaii wedi ei oSiod ar fedd1 -Qanog*wen ym myn- w'ent LlangranOg', ac.arno.a gan- lyn. Y. ddau engiyn 0 waith Dyfed. "Er oof annwyl am. Sarah Rees (Cranogwen), merch Joshua Rees, yr hon a fu farw Meihefin 27,1916, yn 77 mlwydd oed. Safai ar ei phen ei hun ym- hlith merched a gw rag edd y gen- edl mewn athryfith a, dawn: meddai gymeriad diystaen, a bu yn darlli thio, pre'gethir, ac ysgri:f- ennu am Oro-s 5° mlynedd bu yn ysgrifenyddes ac ^trweihydd'es ID Y, niudiad pwysig Merched y De o'j gycihwyniad. Efengyles. i."r lesu—-llengiar oedd Yn llawn gras a gallu Haul i foes ei chenedl fu Hyd henaint yn tywynnu. Dynoliaeith dan ei heuIwengai yn deg Wenau Duw mewn angen A gwyliau hoff Gwalia hen Geir yn wag'heb Granpigwen.