Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
I NODION CYMREIG.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
I NODION CYMREIG. EIRIOLAETH Y GWINLLAN- YDD. Wiinlilanydd mawr, Winllaniydd hael Yn trin yr hen ffigysbren gwael: Winllanydd haiwddigar, teg' ei lun, Ynt cloddio'r piridd a'i law ei hum. Alae.r pren yn sych o "i frigi "W sail, Ac Yntau'i Hun yn bwrw tail; Pwy sydd ohomoto ni, niis. gwn, Yn gyrnar i,'r ffigysbren hwn. Ond gall Efe'r Gwinillainydd. gwyich Roi bywyd ir mewn gwreiddyn sych; A gall Efe ddwyn ceinciau crin I ffrwytho'n feIns. fe'l y gwin. Winillamydid tyner, hebnt Til, I lawr yn fuan tovir fi; 'Rwyf yn Dy Winilan, or yn wan, Parha'th Eilriolaieth ar fy rbain. R. R. MORRIS. -+-" Yr oedd elw clir Eisteddfod Gencdlaethol Castell Nedd i r Gymanfa yn £ 1,584 3s. SC., a phenderfynodd y PwylTgor roddi mil o bunnau at adeiiliadu ysbvty yn Nedd. -+- Yr wyithnlos nesaf cynihelir Cym- ^ideiitihasfa'r GogLedd ym Mhorth- -ity aethwy. Bydd y Cyn-lywydd, y Pairch. T. Charles Williams, M.A., yn traddodi1 ei araith ymiadiawol, a bydd ad-roddi-ad cyftawn ohJonoi, yn y rhifyn, nesa-f o'r CYMRO. Adeg ei f arwolaeth yr oedd y mwyafrif o 'ordinary shares:' cwm., niy "Western Mail' yn eiddo Arg- lwydd Rhondda, ofe'n Ymneilltu- wr alC yn Rhyddfrydwrr, a'r 'West- ern Mail!' yn Eglwysiig a Qheid- wadol. -+- I: Hysbysa cyfaill' fod nifer luosog s o'r Gwrthwynebwyr Cydiwybodiol yn cael eu rhydldhau yn feunydd- iol o garchar,au y wllaJd horn. Dyw- oed y, cyhoeddir yn fuan amryw lyfrau yn adrodd1 banes y drimiaeth a gawsant. -+- Mae Mr. Halydn Jones, A.S., wedli pairotoi adroddiad ar gy'llid yr Eglwys yng Nghymru a'r hyn a.€tniiM:adrwyoh)MadDatgiysylLti!ad. Oyhoeddwyd y ffigyrau yn y CYMRO m y llynedd, achyfliwynir hwy a'r Prilf Weinidog gan ddirprwyaeth o'r Aelodau Cymreig. Daeth yr Hybarch Lewis Ellis i mewn i ail eisteddiadl y Oomisiwn yn Rhyl, a bu yno drwy, rain heDaeth .o'ir oylf,aJrfod.Mlae'n debyg n:ad oedd yn gydniaws alg urdldas Comisiwn i roi croesawiad cy- hoéddus iddo, ond, ysgydwodcl y Llywydd law yn gymnes ag ef; a thra yr oedd ymwelwyr eraill yn lleahu tua'r drws, rbdedi cadair i Mr. Ellis yn y set fawr wrth )chr y Llywydd t Rhoddir canmoliaeth uchel ii Dr. Griffith-Jones, y Diwiinydd Cymf- reiig. eniwog, am y datganiad clir a wnaietb yn ystod ei daith yn Am- erica 0. gymhellion a delfrydau Prydiain. Dywed papurau yr Un- ol D-alei-thiiau iddo wneud argraff nodedig 01 ffaffÍiol. ar bawh ddaetih i gyffyrddiad aig ef. Mae Dirprwyaeth Yswiriol Cym- ru y;nlg Ngihaerdydd wedi cae! rhybudd fad ei ddyddiaJu ar ddar- fod, a"r gwaiith ) i'w lyncu gan; y Bwrdd lechyd. Diadlie-lu rhai maii yn Lliandrindod y dyllai swyddifa. Gy.m- reig y bwrd'd newydd fod. Eraill mai gwel'l aros yn Llundain fel y gwnia adran Gymreiig y Bwrdd Addiysg. Pa faint o les a, gyrhaeddir drwy gyhioeddii aidiro,ddiiadi y meddygon am ystad ieiOhyddl ein trefi a'n pentirefi nis gwn. Ond diddorol i mi oedd darHen adrodidiiad Dr. Hughes am-Lanymididyfri. Dynia gantref Ficer Pritchard, a cherllaw Willliaimis Paintyicelyn. Pe buasai gwerin Llanymddyfri ond wedi. gwrando ar yr Hen Filcer, buasient yn rhydd oddiwirth ffHangell Dr. Hughes. -+- Danfonwyd imi bapur arholiad Cymraeig ar Ymgieiiswyr am y Weiinidogaeth gan Gymiainifa Wesle- aid! Cymru. Nid wyf yn mieddwl fod y Gymiraeg yn bwinc. gorfodol ,g'y)da'!r un enwafd a:ral1 yng Nghym- ru. Da gennyf am y sylw dal y "Vesleaid j iiaith eiiin,, wla,d,, ac ni 9 all un gwr ieua.nc a etyb y cwest- lyniaiu hyn, gan y Parchn D Tecwyn Evans a W. 0. Evans, yn dda, liaii nia bod yn Gymro gloew ei iiaith a'i arddull. Gadawyd enw y don. allllan uwch. ben emyn siwynol Moeilwyn yn y C'YMRO a'r bliaen, rhajg giwneud eithriad. Ar gyfier y don, "Martyr- dom" y bwriadwyd ef. Da gen- nym ddeall fod y Dr. wedi gtwelli, yn ddigon d:ai ymdaflu i wa!ith eto. Pregetbaii ef a'r Pairchi. John YVH- liamis, Garwen, ynlg1 Nghonnah's Quay y Groglith, a gwasanaethai yng nghyfarfod y Wesleaid >n Nhreffynnon ddydd LIlun (y Pasg) gyda'r Parch. lisifryn" Hughes, Ler- pwl. ,(: Symud yng ngliyfeiriad esgob- yddiaieth y mae'r Anniiibynwyr. Basiiodd Cynhadledd Achoision. Saesneig' y De o blaid egwyddor y cynllun o,ga;el math o esgobion ncu arolygwyr ar yr eglwysi ar gyflog o ^500; ond fod y maiter i fyned o flaen yr eglwysi yn. gyntaf. Mae Icryn wrthwynebiad i'r gair Esgob, oherwydd ei hanes ynig Nghymru; ond dadleuai un briawd mad eagob oedd Paul, ac miaii nid am het, fFedog a chlo's esgob y dyddiiau hyn y dylid meddwl. Yn ol amcaingyfr.iif o'r personau a basiodd y meddygoin fel yn, gym- wys ilJod yn filwyr yn Lloegr, YSlgotland, Iwerddon a Chymru, sa:if Cymru a,r gyifairt-aledd ar y blaen 0 ddigon. Ac eto mor ami y tefliir atom, mai: oemedil ddiofal o'n hiechyd ydym! -+- Y mae Dr. Campbell Morgan, yr hwn a ddiechreuodd1 ei y.rfa fel Athro ym un o Ysgolion. Oaerdydd, yn diychwelyd i Amierioa. Gwyr pawb am ei aillu fel esboniwf di- hafal, .ac eiddunwn iddo bob llwyddiant a chysur fel Athro ying Ngboleg Addiysig Feiibiaidd yr Efmqg Newydd. Da gennyf weld oddiwrth yr Ad- rodidiad blyinyddiol fod y Cartref i BlaJnt Amddiifaid yn. y Bonltnelwydd yn parhau ii fod yn llwyddiianinlus ymihob agwedd aJrno. Nid path hawdd yw i sefydliad fel hwn d'alu ei ffordd ym mlynyddoedd rhyfel. Bu 42 o blant yno y llynedd, a thalwyd pob costau yn y Gartref, ac am gael gwaith dwfr niewydd. Yr wyf yn skr pe. buasai1 yr hyn a wina y sefydliad yn fwy hysbys y buasai yn cael cefnogiaeth eang- ach. Buasai pob papur newydd yn y Gogliedd yr wyf yn siicr at was- aniaeth yr ysgrifenniydd yn ddi- dal. -+- Barna Syr Owen M. Edwards mtai prif ddylledswydd Cymru ar yr adeg bresennol y'w adfer yir Ysgol Sabo,t,h,ol i'w gogoniant cyntefig. Ac er mwyn "codi'r hen, sefydliad yn ei ol, y mae yn cychwyn cyfres o erthyglau yn rhifyn EbriN. o "Cymru" ar addysgu athrawon. Llwyddiant maiwr :i)'w ymdirechion. Y mae, yn wybyddusi fod i'r Ysgol Siabothbl giefnogydd oryif yn Siyir Owen. Ni allwn, gydolygti ag ef pan yn dweyd fod llwyddiant ys- brydol Cymru yn dibynnu mwy ar yr Ysgioli Sabotholl nag1 ar y Weini- doigaeth. Gwell giennTm yr hen esboiniad, miai Llawforwyn ydyw i'r Efengyl. .■ Mae y Parch. Peter Hughes Griffiths, I-lundain, yn teimllo, y. dylai fyned am dymor i hintsawdd dyneiradh, a chyflwynodd ei yimiddi- ,ymd swyddiad fel bugadl Eiglwys Char- inrg Cross Road. Penderfyntodd y swyddogon ofyn i Mr. Griffiths yn lie ymddiswyddo .gyimeryd blwyddyn o ryddiid o ofalaeth yT eg lwys a dychwelyd i faes ei ofal .ar ol hynny. Maeytrefnliad hwn wedi ei dderbyn, a tiheiir y gydna- byddiaeth arferol iddo tra y bydd yn absennol. Nid yw'ir trefniadau wedi eu gorffen, ond mae 'n debyg miai i Rhodesia YT aiff Mr. Griffiths. Bydd llu o gyfe(I)llMM 'ymhob rh.-in, 0',( wlad yn dymiuno iddo adnew- lyddiilad trwyadl i'w ieÖhyd, a dych- welliad diitogiel at ei eglwys, lie y. mae mor fawr ei bairch a'i ddylan- wad. Mae gan y Metbodiistiaid dioirf fawr o bregethwyr; ond yn anhawdd y gall goMi hyd yn oed am dormor byr un o'r ychydig broff- wydi sy'n aros.
PERSONOL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PERSONOL. Ciywais ar awdurdod ddiamheu- ol fod y Prif Weinidog wedii' dweyd nad oes yimchwiliad i, fod yn Achos Miss Violet Douglas Pennant. Drwg gennyf glywed maJi parhau yn bur wael y mae'r Parch. Owen Owens, Iiainelwy. Gobeiithio y caiff adferiad buan. -+- Mlae'lr Capten M. Watkin Wil- liams, M.C., Abertawe, wedi der- byn yr alwad i fugeilio Eiglwys Saesneg y M.C. ym Mhenybont. Gweliaf enw Major David Dav- ies, a Golygydd yr "Oswestry Ad- vertiisier" ymihlith y rhai a wahodd- wyd i'r ciniaw i groesiawu Mir. Asquiith ar ei ddychweliad adref. -+- Cydymdeimlir yn ddiffuant a'r Parch. J. Lloyd Thomas, Bryn., Port Talbot, yn ei brofedi.gaeth chwerw ym marwolaeth ei annwyl briod. Nawdd y nef fyddlo drosto. yn nydd yr ystorm. Gad'awodd y diweddar Dr. Llew- ellyn Bevan, Melbourne, eiddo sydd yn werth £ 16,202. Gwyr pawb mail gweinidog Ymineilltuol oedd Dr. Bevan, a syilwer mai yn Awstralia r oedld yn byw. -+- Y mate Lieut. Emrys Davies (mab i'r Parch. OunUo Davies) wedi troi yn ol il'w gynefin yn Bir- mingham, cr yn cario, nodaJu y drin. Balch oeddym o'i wdedyn aill afael yn. y, cyfarfodydd wythnosol fel cynt. Fel hyn yr ysgriifenna. Bodfan am gyfarfodydd Undeb yr Anniby:n- wyr sydd i'w cylninail ym Mhonty- pridd yr haf eleni: — Am wyl iawn yr y'm eleni-yn llawen, Dowch yn JliUoedd iddi; Cedich wyl, ae. O! da chwi, Meddyliweh am addoli. At o,l cystudd byr, bu farw Mr. David Jen'kiins, Bryntieg, Ffynnon Taf. Efe oedd y blaenor hynaf yn eglwys. Tabor, ac efe hefyd oedd arweinydd y gan. Bu mewn cys- ylltiad ag ystad Arglwydd Bute am ddeiiig mlynedd ar hugain. Yr Arglwydd fyddo yn drrioni wrth el weddw a'i deuilu sydd mewn galar v alrei, ol. Nos Saboth diweddaf anrheg- wyd yr Eiglwys Gymiraeg yn War- ringtoni a chiatdair freichiau dderw ddurol dda gan Mr. William Jones, 51, Willis St., er coft'ad'wriaeth am ei annwyl briod1. Yr oedd Mrs. Jones ytn. un o'r gwragedd mwyaf caredig, yn ddiamheuol dduwiol, it bu yn dra ffyddlon gyd'a'r Aohos ar hyd y blynyddoedd. Y mae 7 rhodd yn un gyfaddas i'r am can, yn deillwn'g o'r rhodtrwr, ac yn addurn i'r cysegr. Diolchwyd1 i Mr. Jones ar ran yr Eglwys, gan y gweinidog" a'r blaenoriaid, a cpydlmbyddodd yntau.