Y Cymro

r GOHEBIAETHAU. I (Nid ydyin yn ystyried ein huDAin yn gytrifol am syniaiau ein (hbiebwyr),

ALLOR I MEERSCHAUM YN Y .pulpud. j, AT OLYGYDD Y CYMRQ. | Armwyl Mir. Evans,—iMiae gweil'd v llythyr Mr. Evans, Tyddewi, yn y CYMRO yn fy nlghymeM ininau i ddweyd gair ar y dybaco. Dywied yr hen air tod 61 t,roed. yn. fiwy nag ol tafiod. Mas dyin trwy ei ymarweddiadi yn rhoddi arg raff dciyfj^ach ar y byd o'i amgyleh >na thrwy ei eirian. Gwyn fyd rra all- aSlern gynhyrifu eilli gweimidiagion a"-n bliaenoriaid i, ysityiried dyllanwad eu hanferion, oblegid gan v cyfryw mae y byd yn disgwyl gw-eld elfeninau uchaf, puraf, a miwyaf cysegredig bywyd ^mdeithaisol y giemedl. Pan af i yaibell le ar fy nghyhoeddiatd, y cweslt- lwm, oyimtaf olfynir i mi gan, wr y ty, "Ydych chwi; yn, gmooo ? Dyrna stnoc- Wr oedd y pregeth wr fu yma y Sul. di- wedldaf, llamwai y gegin a mwg." i Llygriad y peth gareu yw y,gwaelthaf ° bob llygriad. "Dytnia smioowr" Piaham raid i'ir arferiad, bom Iwytsho'ir PUlipud a dirmyg diantgemrlhaid ? Gres- yn yw fod oymaimt o weiimidogion yn credu fod yr alrferiad drudfawr a budr yn. fwyd a meddtyginiaieth iddiynt,- niÍs gallant ilia mytyrio, teÜhio ilia phre- Sethu heh gymorth y saig fyigliyd. Yn élJh¡l¡ gwelir galliuoiedd disigliair a gwerth. fawr wedi eu dwyn yn gaethion i flys a j thraehwan.t—rhai: fila, chrewyd mohon- ynt erioed gan. matur. Atnbell i un sydtd yn ddigon didwyll i gydiaddref y byddai yn ddia gamddo pe giallasai roddi yr arferiad i .fyiny;. f; Y mae hefyd yn wastraff cywiliyddus. weldOtdd y Parch. J. Glytni Da vies yn 'Sastiw.ni Caernarfon,, y gwariai gweind. dglion Gogledd Gyimru ddiwy fil o i bummau ar diybaco bob blwyddym. yti, ol cyfartaledd, gellir dwieyd y gwar. deg mil/o bumnau gan weinidogioin, 'pyin.ru ar y imyglys.. iGweinddogiomi a !t^aeniariaLd glywir aariliaf yn siiarad am 3"r anigenrtheaidirwydd i ddcwiis, yr hyn a Wna fywyd yn hardd a ph<ur, yin ieu. I amc. Ond lie miae yr eSliampl .pan y gWeilir alloiiau i 'MieerscihaTim,' ynl y rhan fwyaf 0' bulpudau elÜn gwliad. Pe Tle-s gwels;id, y weiniidiogaeth yn ym- grymu i'r dluw hwin., ni fuasad ed, rym 'I hudioil i ecai.Ll': Qloesol awyngyldh y wedniidiogaeth J'edi cydio a thireisdioi bilyisdau lliawer i" %ch|gen ieluamc fuasai, wiedd goisiad ei Yilleb fel calleistr yn erbyn, y demtas. I'k,ri,, oindibai fodi y puJpud a'r sedd. fawr ) yn ei ruoddd. 1 Iyd yn ddiweddar, pechod gwyryw. [ dd yr ystyridi smoco, and hieddy.w. ^ae niierched: yn ei harfer gydag hyf- | <ira cyhoiedd'us. Yx hoin grewyd i ber- I fteiithdo ffaetedd'auj dyin: ;ym addoli yr' f ^Lixn hwin. Gobaitb y g'enedl wedi ei I fteiithdo ffaeiliedaau dyin: ;ym addoli yr f 1un hwin. Gobaitb y g-enedi wedi ei • tygru yn; rhai o'i lysoieidd sianioteiddioil. 'Tt I ngeiriau Miilton,- "'0 decaf Oil, Ddiwledidatf, gioreu o weithtredoedd D uw ? Sut cojlwyd di ?" Jiftsitun diolch, miai ychydiig yw y nifer. Nidi wyf am atal daioini: oddiwrtlh y Thai a roddant yn bieirffaith, ac na fedd- ylied neb fy mod yroi ymosod t un person., ond ar yr arlariad. Apel at fy ngbydwieimid'oigion i e8igymiuno, yr arfer;iadi Ü'il pttlipiud, fe ddilyina y set fawr, a chaiflE yir oil oihomom yr hyf- rydwch o fod yn rym ac urddas, pur- deb a phriydferthwich ym mywyd y g'einiedll i godi Clynitru ytnJ dedlwing o'r enlw Gwalia Wen,. Diolch yn fawr i. chlWli Mar. Evans am l,ejl,c!h l(lythyr. Ni,d; wyf wedi anghofio croesiaw eich .aelwyd pan arty ymwel. iad a Dinasi Sianit Gtwiarciheiddal Cyaniru ^g, nghwn\rai y Parch. E. R. Davies, Solfaoh. I -Bdaengwynfi. TOM BEYNON. T

O'R 'GORLAN-' AM EIN GILYDD. ^os Sul, 30ain Mawrth, cyflwynwyd yr Eglwys yin Ghardinig Clrosis gan yr Mir. Riichiard Thomas,, yr y^idtrafodaeth fu rhwnig y swydidogion, ? r gvveinklog iricwn. canlyniad i j^hyr ei ymddisiwydidiad, yr hwn a I ^rbyiiiwyd tuag wythnioisi oyn: hynny. 1 etiderfynodd y Swyddogion ofyn Parch. P. H, Griffiths yn, lie ym- ^swyddo gymiei^yd blwyddyn o Wdid o ofaiaeth yr Eglfwysi a diych- .^yd i, faes ei ofal ar ol hynny.. ■ yj?bysiodd yr Y&griieninydd fod y faiaK*ai^t ^!Win' ddeiibyia, y gyd- jpf^Oiydldiiaeth arferod, i'w tihalu yn ol -^dtrfyniad y Swiyddogioin,. ^adarnhawyd hyto gani yr eglwys. Y nos Saboth c,and!yn-o I adiolyig^viyd glan y Parch. P. H. Griffiths sefyllfa, a'r rheslymau a wnaeth iddio anfon llythyr ei ymddiisiwyddiiad,. Dywedlai ei fod yn teimlo yn sior fod yr amser wedi dyfod iddo chwdilio hinsiawdd dyner- ach, am, diro., ac y teimlai hefyd gan fod tyinged parwh ohoinom mieiwn dwylaw uWlcrh na 'r eiddom ni ei b-od yn bosdbl miai mewn maes arall yr oedd ei lafur i fod o' hiyn ymillaiem. Nidi oedd gan- ddo wek-digaeth egiur, ond yr oedd: yn tei-xnto ar ol anfon llythyr ei ym- ddiisiwyddiad fel Johmi Wesley pan y dy- world is my parish." Yraedldl yn bleser ganddio gydnaboa teimliadardderchog yr Eglwys tuag aito, a, derhyniodd lythyrau a llawer cemadiwri a wmai iddo. blygiu pen a gobeithio yn. ositynigedig fod yr hyn a ddywedwyd mior fawirfrydig am dano yn wir. Bu farw Mrs. Ediwlard Jeinkins, Gwalia, Llandrindod, a gadawyd Mr. Jenkins, a Miss Lizzie Jenkins ym imhialas; mawr y gwesity adniaby-ddus, i wylo ar ei hoi. Gyirfa hir a diiwyd a fu ei bywyd hii. Yr oedd yn gwybod ei medidwl1 ar bethau, ali hymd,rech bob amseir yn dra sicr 0. gyrraedd ei amican. Da geninym gael cyhoeddi llythyr MT. Jenkins. alii linellau "Pen yr Ytrfia" yn y rhiifyn hwn. Drwg oedd gan gyfedillion, ami y teulu yn William, Street, glywed am gystudd Mr. John James. Diateth drwy y driri iaeth lawfeddygol y bu dani yn llwyddiainnus iawn" a dilsigwyli wn ei wieted ef eto yn fuam yn ein plith. Y mate Mr. David1 J:am,eis yn drysorydd y, 'Biuilding, Fund' er's cyfniod hir, a ffyddlomi iawin ydyw Mr. John James, i wnieud y gwaith, angenirheidiol yn ystod absieinoldeb y T'ryisorydd yn. ei gartref prydferthi yn l'enlhvyn. Gyda sydiynirwydd sytmudiadau siwyddogoil y dydd aeth Mr. Ltoyd ^Roberts; yn Oil at eii waitih yng Nghaer. dydd. Ond ei fentliyg gafodd Llun. diain, y tro hwin. Goheithilo y gwelir ef a",i deuliu ymia yn byw. yn fuam. Mynodd. amfom cyiftan i Bwyllgor y Ddylled o Gaerdydd, er cymailnt ydyw galw ei gyllOh crefyddol ymo. Dydd Sadiwrm, 22 Miawrt'h, claddiwyd Betty fiach, merch Mr. a Mrs. Merlin Morgan. Dim ond pedair blyniedd a banner ga,fodd hi yn y byd yma, and yr oedcI; wedi gwneud ei hun, yn ahimwyl iawiIl i gylch elatng fiei y damgosavyd ddydd yr anigladd. Yr oedd gamddi go,f nieillifuo'l, ac yr oedd miiwsdg yim ed gwaed a'i gallu i godirac i gofio, oerdd. or iaeth wedi ei gliywed y tro cyntaf, yrnron yn atohygoel. Pa ryfedd mai i wlad y caniu y diihangodd, gan ddiwyn eimi caloinnau nimmaiu a'u aariq gydla hi? Bore Siadwrim, 2ill AT,,awiith,. ga,nwy,d merch. i Mr. a Mrs. Josieiph Mills, 23, Erancisi St., W. Gwerthodd Miss Gwladys Thomas, ei- thy, ac aeth i'r wl,atd. Bu yn ffyddlon ac yn \va sa il aeth gar iawn Yilll Charing 'Cross. Giwelir ei hiaisAeu yni fawr, oblegiiid v mae ididi natur radlon a m wyn. DniUilllwnei bendlith. air l'an- Sir Gaertfyrdddm. DTw 9 gem- Bym, glywed fod- Ellen hefyd, yn debyg 0 fymed i'r wlad. Gwerthodd: eibrusnes, ac y mae ei mam yn disigwyl am dami. Colled arall i'r eglwys, a choiled fawr fydd ei liyinadawiad hi. Llonigyfarch iad,au cakmtnog i Mdsis Bethiam. Phillips. Gwieilaiisi absenoldeb Mrsl. WiiLliam Williams, Ch evening Rd. o'r odfeoioii. Gwanaidd yw ei hiechyd er's cyfmod hit. Diddorol ydyw cly wed, fod ymab Mr. Gwilym, Williams a'i deuluar eu ffordd adref o'r .Gorllewijin, pelll., Cafodd Mr. John Bonner gystudd sydyn a thost, ond daeth yn ol eto i'w lwybrau megis. cynt. Gydymdeimlwn hefyd a Mrs. Griffith Pughe. 76, Scaw. fell Street, a dymiumrWrn ididi adiferiad buan. Da geninym ddeall fod Miss Giwenmie Morris yn. gweila. '0 umi i tin, ymddeinjgys ein milwyr eto yn ein plith fel rhai oddi wrth y medrw. Ar y iofed Ebrill cynhelir gwledd. groesaw iddyrat yn ol i Charinig 'Crosis. Rhag colli eu banes: a'u prof- iadau a diflamnu o'u hatgofion o'r poethaif le yn yr ufferm y pasdiodd y byd drwyddo, dia fydd i ni hefyd gael cy far fod i wrando eu hameis, detng muimudi i bob un ddarllen papur o'i hianes,.

PWLLHELI. Cynhaliwyd cynlhadllleddl ynglyn a C'hyfarfod Ys-gol:o.n Dosbarth Pwllheli yn, Foturcrosses nOs Fawrth, o dam lyw- yddiaeth Mr. T. J. Gri,ffith. Rhoed adroddiiad yr Arholiwyr Safonol gan Mr. R. Lloylct Roberts., yr hwn a ddlanigosai fod gwaith rhagorol wedi ei wiraeud yn ystod y flwyddyn. SaÆodld 467 yr anhaliadi, a dringodd 223 ohdm- ymt i'r dosbartih an;rhyde<ldus, a 163 i'r dosbarth cyntaf, tra n!a fu yr un ytm aHwydd)i!annua. Ym d'dilymol. oafwyd myfyrdraeth lieilltuioli 0 f,e,i,sit;rolgdr ar 'Bersiom Crist' gan. y Parch. J. T. Prit- chard, Chwiillbg. Diolohwyd ym gym- rues. i',r arho'liwyr ac i Mr. Pritchard ar gynhygiad Mr. R. Lloyd, Jones yn cael ei gefnogi gaill: Mri. D. Charles Owen a. OWiern OWen. Cynhaliwyd Cy far fod Dioslbarith Pwll- h:e;lii ym Mhenmounit dydd Iau, dlan ly-wyi Id iaeth y Parch. W. l.cnvis Jones. Gwiahioddodd chwioirydd' Pearmonnt yr oil a'r aellodau i de oflialeill y cyfarfod, pryd yr oedd adwy rago-rol wedi ei darparti. Yn, y cyfarfod agorwyd y matier, ssf "Rhwymedtgaeth y swydd- ogion am ystiad ysbrydol yr eglwysi, gan Mri. Griffith Roberts, Aberejch, a D. Lloyd HumphreYlsl, South, Beach. CyimeJlwyd rhan yn ddiiJiyimol gan am- ,ryw frodyr, a chaed trafo(iaeth fudd. iol. Yn yr hwyr cynhaliwyd' seilat Un- debol dan arweiniiiadi y Par oh. Thos-. Williams:. IMatier y sie.iia,t ydoeddi, Rhiwymedigaieth a-elodiau egliwysig am ystad ysibrydbil yr eglwysi," ac' arweim- iwyd y dratfoidaeith gan y 'Parch. D. Roberts, Abererch. Dydd1 Gwenlêr diweddaf yn unoi ag ain'Oigaeth Oymigor Cymredg yr Egliwyisii Rhyddion. cynhaliwyd cynhadledd o anweiimwyr crefyddol y cyleh ym Mhen- mount. Am ddau, o'r gloch o dan lywyddiaeth y Parch. 11. H. WS/Hiamisi (B.), caed1 trafodaeth o'r "Pa fiodd i feithrin y syniad o Ddu:w yn ein bywyd persomoil ac ytrii ein: begliwysi. Agor- wyd giydag anerclhliiadau rhagorol gan Mr. 0. Robyns-Owen, a'r Parch. G. Parry Hughes, Mlorfa. Nefyn, a ohaed ftrafodiaeth fendiitihiol y-n ddilynol. Yn yr hwyr o dan lywyddiiaeth. y Parch. R. Cloniway Priitohard (W.), caed traf- odaeth air" Pa fodd i, fieithrin y rhin- wieddiau Crisitiomogol' ym eim bywyd. persomiol ac yn ein heglwysii." Agor- wyd gydag anerchia<3 rhagoroli gaaa. y Proff. D. Phillips, M..A. Dilyniwyd gan nifer o frodyr eraill, a theimlid fod y cyfarfodydd mor fen di thiol fel y pemderfymiwyd Ciael cyfarfod, eto ym- hiem ychydi-g amser. Peth newydd iawn yw clywc<J» fod y Parch. T. Mordaf Pierce, Dol- gellau, yn gorfodi toirri: ei g-yhoedd- aid oherwydd afiechyd. Ond' gor- fu iddio1 wrueud hynny gyda Ghym- anfa'-r Paisig yni Liundaini er mawr ofid i gyfeillion y Brifddiinas. Efe oedd i breg-ethu prynhawn ddydd Gweiner y Groiglith yn Jewimi New-, ydd, a,c yr oedd i bregethu drwy'r dydd y Saboth. Da: genniyif gflyw- ed ei fod yin; well yor wytihnos ddi- wiedldlaf, a hyderaf y parha i wella nes cael Hwyr adferiad.

DIM ARCIIWAETTT AT FWYD. Pan na fydd genmych archwaeth at fwyd, meu pan fo bwyd ymi ddiflias i chwi,, waeth pä mor ddeniadol IJJefU bur a fyddto, yna cymerwch yn. gandataol fod rhywheth o'i le ar eioh. treuliad. Yr hyn sylCid gennych. anigen am. dano ydyw tiomdic i'r cylla, yr afu, a'r col- uidldijom:. Ac nid oes dim; gwelli na Mbither Seifel's Syrup. Mae'[]j bSiaen- Ilymu. yr archwaeth, ac yn rheoli'r boll: gyfansoddiad treuliad'ol. Yna bydd i chwi f wynh au eich bwyd,.ac yon, derbym y swm priodoil o faeth oddi wrtho, heb yr hyn, ndis, gelliwdh. obeithio' mwymhau iechyd da. Ar 0,1 ychydig ddbgmau 0 Mother Seiigel's. Syrup gell- wch fwyta yn gaionog, a bwyta yr hyn a barotodr i, chwi, h'eb ofni poenau i. didiliym. Y mae Mother Seigel's. Syrup Imieiwn gwirbinedd' yn cywiirio i fyny ac YllI cryfhau organau y treuliad., ac

MOLE TRAPPERS, MARINE STORE DEALERS and. GAME- KEEPER'S. MOLESKINS WANTEID ZOOS,. per 100. Also RABBIT and HARE SKINS, HORSE HAIR, FEATHERS FOX SKINS. I buy any kind of FURS and' SKINS, also WASTE PAPER. CASH BY RETURN. W. G. STAMFORD, 53B Aldersgate Street, London, E.C. i.

Eisteddfod Gadeiriol Rhosllanerchrtigog, DYDD LLUN, GORFF. 7, 19,19. PRIIF D'ESTYNAU. BARDDONIAETH.—Beirniad (Ped- rog). AwdJ:, 'Tiawelwch,' Gwobr, ^3 a Ch.adiair Dderw. TRAETHODAU.—(a) Am y C'asigliad o Werineiriau, Ffraethebion, a Choeil'-arferiomi Dyftriyia Maelor. Giwobr, ^3. Bedrmdaid, Proff. Ivor Williams, M.A., Bamgiotr, a'r Parch E. Mitchel, Rhos, (b) Oynghrair y Cenhiedilloedd yn ei phierthynas a Chemhedlioedd Bychain. Bieiirniadi, Proff. E, A. Lewis,, D"sc., Abierystwythi. 1 CERD DOR IIAETIH. —iGorau Mledbdion, Alawon Cymreig (Trefn. Harry Evams). Gwobr, ^15 15s, Corau Ciymysig, Sylvia (J. H. Roberts), Giwiobr £ 10. J Gorau Plant, Ciamieuom Gwerln, &e. B(eirmiaid, Mlr. J. Hopkimi Evans, Musi. Biac., M. J. C. Miaofean, F.R. 0, Aberiysitwiyth;. Rhaglem ö'r Testynau a'r Amodau i 1 -,v cael gan yr Ysgrifiennydd:- Mr. JOSEPH DAVIES, Biyn. Cerdd., RIIOS.. Pris- drwy y Post 3tc,

CAMBRIAN RAILWAYS COiMPANY. TOWN PORTERAGE—BARMOUTH Tlhe Cambrian Rlailfwiaya Company are prepared to. let the Tiown Porter- age, hitherto performed by the Rail- way Company's Staff, for a. period not exceeding five years. Furthef information can be obtained fronii. the S'tartiiomtmaster, and tenders for carrying out the work should be siernit to the Superintendent of the Line, Osiwesitay.; S. WTLLIAMISON, Secretary & General Manager.

"At ymdrwsio oddifewn tra. yr ydyw hi yn ddydd (i,6, yii, ddyddiau) Hedd- wcih diarillemer y lltyfr — GW'ERSI UWCHAF AR GYFER ADFERIAD HEDDWCII" ("Hagher Lessons Pe!r taimiimg to the Restoration of Peace"). "1;. gam y Parch. J. H. Syirboiud, Towyto Merionydd, am Swlllt.