Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
Eisteddfod Gadeiriol Meirion, DOLGELLAU, CALAN, 1920. RHAI O'R TESTYNAU. I. TESTUN Y GAD AIR: Pryddest heb fod dros 400 liine.ll, "Y Porth- laddloedd Prydferth." 2. TRAETHAWD Lie a dylanwad y Gwleidyddwr, y Milwr, a'r Bardd ym mywyd Cenedl. 3. COR CYiMYSG-Anthem: "Bm. diigedig" (John Thomas). 4. PARTI MEIBION: "Hymn before Action" (Dr. H. Walford Davies) 5. PARTI MERCHED "Llwyn Onn" (Tref. Emlyn Evans). 6. COR PLANT: "Milwyr a Morwvr" (Dr. David Evans). BEIRNIAID Parch. H. ELVED LEWIS, M.A., a DR. CARADOG ROBERTS. RHESTR TESTYNAU drwy'r Post, 2d. O. O. ROBERTS. R. C. EVANS. Ysgrifenyddton. CYFARPOD LiLENYDDOL UNDEB M.C. PENLLYN. BALA, NADOLtG, 1919. TESTUN ARBENNIG (Agored) — Traethawd, "Y Cyfarfud Ysigolian. fel Sefydliad Cyfundiebol: ei Hanes a'i Ddyfodol." Gwobr, Tair Gini. Beirniad, Syr O. M. Edwards, Llan- uwchllyn. Y CyfansoddiadAU i'w hanfon i'r Ysig. ar neu cyn Rhtagfiyr 10, 1919—D. Lloyd) Jones, Birmingham House, Bala. Bydd Costau'r Cynhauaf yn drwm eteni Giadewch i ni roddi cynorthwy i chwi i'w talu, a gellwch dalu yn ol i ni yn fan. slymiau fel y bydd yn gyfleus i chwi. Gwahoddwn chwi i ysgrifenu am ein telerau, a sicr gen- nym y boddlonwn chwi. Pa un bynnag ni chyst gwneud ymholiadi ddim i chwi, a chedwir hynny ym hollol gyfrinaehol. l GEORGE PAYNE &.SON6, 3, Crescent Road, RHYL. Sefydlwjd 1870. By direction of the Right Hon. Walter Long*, M P. WALES. Merionethshire. 10 miles from' Do-Lgelley, 20 miles from, Aberystwyth, 4 miles; from Machynlleth. The Corris Light Railway with the Station of Esgair- geiliog is close to the Farms. TWO AGRICULTURAL PROPERTIES In the Parish of Pennal Cwm-Cadfan Farm of 676 Acres. In the occupation of MR. D. OWEN. Goedwig Farm Oifi 8 Acres- In the occupation of MRS. PRICE. To be offered by Auction1, by Messrs. KNI'GHT, FRANK & RUTr.KY, at the Roy a' Hotel, Aberystwyth, on Friday, 26th September, at 2.30 pm. precisely (unless previously dispos- ed' of privately). Solicitors—Messrs. William & James, Norfolk il-To,uic, Norfolk St., N.C. 1. Auctioneers—Messrs. Knight, Frank Yz Rutley, 20, Hanover Sq., London, W. i. Cwpanau Unigol I'R CYMUN. INDIVIDUAL CUPS FCfi GOMtoVRION. For List, of 'PATENT' IDEAL OUTFITS AND SAMPLES ON APPROVAL. (Carriage Free). MINISTERS' POCKET SETS. FOR SICK-VISITING. &c. Write to the Makers lOWSHHfJD'S ltd., ERNEST STREET, BIRMINGHAM. HWORtMR IflVBD Y PARCH. JOHN OWEN, BARRY (GLAM). Lilian, is. 6c. Amlen, is. Oddiwrth yr Awdur. "Gwell na'r hen—nid ymhob gwedd, ocd mewn lilawer.Y Parch. P. H. Griffiths. DDEIGHREU HYDREF- Cyhoeddir CO IT AN T EMLYN EVANS, Can. KERI EVAN'S (Giyda chynorthwy Pencerddiaid). Pris' 4s. 6c. Drwy'r post, 4s. 10c. Oddiwrth yT Awdur, Gaerfyrddin. C YNH-ADLE D D EGLWYSI Y MET'HlOOIiS T I AID S AESN EG. CAERLLEON, Medi 23, 24, 25. Dymunr ar i'r holl gynrychioilwyr ac' eraill fwria.da. fod yn breseaimol ddan- fottx 'eu henwau yn ddifiiael ar neu oyn Miedi 14, i'r PARCH. A. WELLESLEY Jones., Ysig. Lleol. Leven Grove, Kilmorey Park, Chester.
DEDDF ADDYSG 1918 AR EGLWYSI.
DEDDF ADDYSG 1918 AR EGLWYSI. Cydnabyddir gan bawb yn ddi- wahaindaeth mai un. o''f mesurau mwyaf, pwysdeaf, eamgaf ei gyilch, ei ddylanwad a'i bosibiJrwydd os- odwycl ar ddeddf iyl'rau'r wlad er's "Ilawer dydd. ydyw Deddf Aqdysg 1918. Dyma e'n,w 'r mesur—Deddf Addysg"—ond cyohwysa fwy o lawor na'r hyn a arferir ei ystyr- ied yn adclysg. A mean a at ddi- ioge'Iu bywyd ieuianc y genedil, at fyrhiau oriau gwaith plant, a threfna i bob plentyn, nes cyr- raedd ohono 18 oed, fod dani ar- ulygiaeth feddy-gol. Bydd pob plemtyo, wedi y defo y ddeddf i wextihradiad llawn., clan orfodiaeth i ariOS yn. yr y's,gol nes cyrraedd 16 oed,' neu i dreulio 320 0 oriau bob blvvyddyn mewn Y"sg;o'l Parhad (CÜ'ntinuation School) nes cyrraedd 18 oed. Bydd gan bob Awdurdod Addysg hawl i drefnu Gwersylloedd Gwyliiau (Holiday: Camps), i ddar- pa.ru a chyn-na! caeau cihwainae, ■ baddonaiu i rnofio, a chanol-fannau lie y di:Sgyblii'r ac y perffeitliir cyrff plaint ac ieueinctid. Y mae byd ac eglwys yn ystod blyinyddoedd blinaon y rhyfel wedi' cyhoeddi, agf un lief fod byd niew- ydd wrth y drws, byd newydd a byd (liiei.thr, ond byd- ^twelil. Y rrac byd ac oglwys wedi son, Ilawer am dano, wedi1 addunedh.1 cynll uu- iau ac ad-clnefnu a'r ei gyfer, a,c yn eu munudau difrifol wedi pryd- eru tipy 11. yn ei gylch ef a'i ddyf- odiad. Yn Nedtif Addysg 1918, cawn yrrgaiiis gwladwriae'th Prydaln Fa,wr i barotoi a, chymhwyso ei ,,y e <]'inasy<ld:on ar gyfer y byd uewydd hwn. Eiddo'r wladwliineth ydyw, ond mae yn wedel-us i eglwysi V wlad dialu gwarogaeth a, diolch- garweb i'r wladwriaeth am graffter ei gwelediad aic earagder ei darpa'r- iaetih fel eu gwelir yn y mesur hwn. Oind teimla'T holl eglwysi fod galw arnynt am rywbetfa rrtwy Ilia moliant a, cliiolchgairwch. Cawin bob eg"- Iwys. a,c yn, eu cyfarfodydd tailelithiol a sirol yn eistedd uwch ben y Ddeddf ac yn gofyn mewn ymlrwyrdd cakm— Pa betb sydd raid i ni ei wneuthiur ? Pa beth allwiii wn,eu(:I? Pa. beth fydd dyl- anwad y Ddeddf arnom fel eg- 1wysi? P a beth fydd ein. dylanwad ni, ar y Ddeddf a'i- gweinyddiivad 1 Gosodwyd airnom ein dau i geis- i,u a,teb y cwestiynau hyn. ag eraill, ac mi raid dweyd nad g:waith hawdd ydyw. Hw-yrach y siomiir thai yn eu hatebi'ad ga,n y disig'wylient waitih, mwy pendant a rhan fwy uniiongyrchoil i'r egfwysii yn y gwaith. Ca,rem bwysleisi'o'r ffaith y gall gwasanaeth anuindoinigyrcbol t, Z, fod yn. llawn. mior wexthfawr ac we:lthia,u Yln fwy feUy' Dla:g un un; ■ionigyrchol a phendant ei' ffurf. tY Gall yt' eglwysi gynorthwyo i, sylwe'ddolii. amcanioni y ddeddf a sicrhau i'w plant ac i'r genredl y benidithioni sydd ynddi mewni ped- war cyfoiriadi a leiaf. (A) Drwy yxndreclvu ymhob modd i f.-tgu a, meithrin barn; a theimlad pythoeddus cryf a brwd- Drydilgo blralid y Ddeddf a'i holl ddarpaxiaeth.au. Un petli yw cael deddf ar ddeddf-lyfraiu gwlad; peth mawr yw cael un dda arnynt. Nid yw hyn, fodd bynnag, bob amiSer, yn ddigon, ac ni fydd yo d<li|gon yn yr achos hwn.. Gall sel Ilawer sydd yn ei mol- iannu heddyw oeri. Bydd y dar- gainfyddiiad y giolyga,'r ddeddf ryw gyimiaint1 o- a,berth i baw'b yn, help iiddoi oeri. Par gweinyddiad y ddeddf i'r trethi, godi, geilw ar riemi i aberthu enillion eu phint, ac ar y plant i, odelef ymyriad a'u rhydidid, a, -hynny mcWill Oiedmn pur wrthnysiig. Gallaii plaint ar- dal a sir glolli rhai o':r l)endi<tihiol1 clrefnir ar eu cyfer yn y Ddeddf drwy syndadau cibddall treth dal- wyr a. rhiemi, a dylai e.i n. heglwysi ti harweinwyir wn:eud yr oil a, all- ant i oleufi eu haielodau a'r genedl a'u rhybudddo or jjerygl hwn. End 11 odd edn tadau—arweinwyr YmnelltiUaleth Cymru yn y gorff- ennol--enw rhagorol drwy eu sel dros addysig" a'u haberth er ei sicr- hau a'i pherffieithio. Dan eu h,yis-. brydoliaeth hwy: llwyddodd cenedl o weitbwyr a thyddynwyr i. godi a cihynnal yBgolion drwy y-wlad', ac i adeiladu athrofeiydd; dan eu har- we-iiMiad perffeithiwyd cyfundrefn addys,g Cymru fel y deil ei chym- liaru atg eiddo unrhyiw wlad, ac u well law yr oil- plamwyd yng nlglha,lon gwerin Cymru syniad uchel am addysg, mor uchel nes yr oeddei .gweithwyr yn foddlon byw yn gated- ac yn brim i'w sicrhau i'w plant. Eraill a Muriasamt—ranmau a actihom i mewn i'w llaifur hwynt. Bydd bredn.tiiau aildysgpl yng ngihyrraedd Plant. Cymru heddyw na freuddwydiodd eio tad-au am dafiynt.. Os gladawn i1 unrhyw ys- tyriaeth is fod yn esgusawd dros beidiio meddiannu yr oil: oihoniymt, collwin ni a'n gwlad ein, henw da. (B) Drwy arfer eu dylanwad ym- hob modd i, sicrhau foil yr addysg gyfrennir yn, yr Y sgÖlion Parhad yn addysig amlochrog a chyfla,wn. Gofynir i bob Awdurdod Addysg barotoi, meusydd llafur ar gyfer yr ysgolion hyn. Oherwydd y dar- oigan parhaus glywir o bob cyfeir- iad am y cydymgais- aogerddol sydd yn ein' haros ynghydag, awydd naturiol pob rhieni am, i'w plant "ddod ymlaen" bydd yn dipym o demtasiwni iddynt gyfyngu yr add- ysg i'r pethau hynny yn. unig a gyimihwysa'r pIenltyn i ennill ei fywoli,aeth, ac alltudio testynau megls hanes, llenydilhu-th a, bardd- ooiaeth fel pethau anymarferol. Nis, gallai dim fod yn fwy o gam ag ysbryd ac amcan y ddeddf nae yn groesach i andanawd a, gwir ddelfrydau Cymru na'r culnl hwn. Nid ar fara, yn unig y bydd byw dyn, a Chymro iai na neb. Y mae ysbryd mewn, dyn, a diwedd trych- inebus i ymdrech faith ein cenedl am addysg uwch a gwell fyddni i'r addysg honno fod yn ddim byd cli mwy na moddion i alluogi ei phlant i ennill bara a chaws, mwy o far a a gwell laws'. Ac y mae hwn yn gwestiwn pwysiig i'r eglwysi eu hunain. Os ydyw yr Ysgol i ,gael, cymiaint1 o le o hyn allan ym mywyd y plentyn, mwy o le ac am dymor meithach, ac yn ystod blyn- yddoedd pwysicach1 yn ei hanes nag erioed 0'1' blaen, i roddi'r pwyslais i gyd ar ochr faterol bywyd', gobaith gwam iawn, fydd gan yr eg- Iwysli, glydia'u cyfle. prin i gywiro'r camiarg'raff liwn. Gwylied yr eg- Iwysli rhalg i addysg Cymru fagu cystal Bllmyn, mor fedrus, mor gywraiin', ac mor ddieiiaid ag a fag- odd addysg yr Almaen, ei hun. (C) Drwy gynnyg eu hysgoldai at wasalliaetlh yr Awdurdod Addysg i gynnal dosbarthiadau yr Ysgol Parlvad. Bydd yin rhaid i holl ddosbairtih- iadau yr Ysgoilioni hyn fod drosodd erbyn saith o'r gloch. Gellir cyn- nal rhai ohoniynt, ond am resym- au iechydoli nid llawer yn yr Y slgol Ddyddiol, o, buinp i saith o'r gloch. Am y gweddill bydd yn rhaid eu eynnal yn ystod. y dydd yn oriau yr YSlgul Ddyddiol. Golyga hyn adcilad neu adeifadau eraill. Os y bydd yn rhaid adeiladu ymhob man oeddr gweithrediad y ddeddf, ac oiherwydd y drudaniaeth presennol' ychwaoegiir yn ddirfawr at ei, chost a'i ftamoblogrwyd'd. Y mae ymg Xghyimru amlder mawr o gapelau, ac ynglyn a Ilaw- er oho-nynt ceir ystafelloedd helacth a chymhwys. Hyddai yn gymwynas fawr aig addysg ac a'r gemihedlae^h sy'h cod'i iddynt gyn- nyg: rhai o'r ystafelloedd hyn, i Bwyllgor Addysg eu cyich. Ni ddisgwylir iddynt eu rhoddi yn llhad. Ar y lla.w' arall dylid gochel rhag' pob ymddangosiad o godi crogbris am danynt. Aw- grymwn i Gyngor Eglwysi Rhydd- ion pob ardalIle bo un, f rrw golwg dros adeiladau yr eglwysi berthyn- ant iddo a dewis yr ystafelloedd mwyaf cymhwys at y gwaith yma. (D) Drwy1 annog eu liaelodau sydd yn gymhwys at y gwaith i gynnyg eu gwasanaeth fel athraw- on ac athrawesau/yn, yr Ysgolion Parhad. Y11. ol ameangyfrif Bwrdd Add- ysg bydd eisiau, cyn diwedd, 3^2,000 i addysgu yn yr Ysgolion hyn. Ni chair y nifer yma o ath- rawon ac athrawesau prioffesedig am nynyddoedd lawer. Yn y cyf- amser mae yn eÍin heglwysii doreth mawr o feibion a, merched, ymysg gweinidoigion ac aelodaii, dyisgedig a diisglybledirg eu meddyliau al-lant roddi nifer o oriau bob wythnos i'r