Y Cymro

Cynhadledd Glasgow. Credai, y wlad y digwyddai uti, o ddau beth yug- Ngbyfnbadledd! fawr ,y;r Undebau Llafur a gynhaliwyd drwy yr wythnos ddiweddaf yn. Glasgow. Bernld y byddlai i'r hyin elwir yn "direct action", gael ei gefnqgii yn y fath fodd ag y dygid ef i weitihuecliiiad yn ddiym- droi; neu ymte, y ceid areitbi&u crytfion yft erbyn y cwrs, -fyddai yn arigyhoeddi y mwyafrif o'r cyn- rydhiiohvyr, gia,n fyg'u y siyniiad a pheri na chlywid son, am dano yrhawg. Ond fel y bu ni ddig- b wyddodd yr un o'r ddlau beth. 'Caed a relit hi a,u doeth, mae'n wir, yn enwecITg gam y Llywydd Mr. Stuart. Bunming', Mr. Clynes, Mr. Brace a Mr. J. H. Thomas, yn condemnio y cwrs eithafol, ond byiddlai, y mwnwyr, dan arweiniad Mr. Smillie yn cael y Haw uchaf beunydd. Dydd Mawrth, pasiwyd pleidiais o gondeimniaid ar eu Pwyillgor Seneddol, oherwyddiddo omedld galw oynihadledd arbem.niig i drafod y cwrs eithafol. Dydd Mercher pender fynwyd: drwy fwy- afrif o 4,478,000 yn erbyn 77,000 i geiisiio gorfo,dii, y Llywpdraeth i genedlaetholi y mwnfeydd. Vr hyn sy'n, rhYltedd yw i Mr. J. H. Thomas, A.S., a Mr. Brace, A.S., bleidleisio yn ffaflr hyn. Ond gellir deall hynny pan y sylwir mmi galw cyinhadteddi ym mliellacli a wmeiir i beinderfynniu pa, gwrs a gymerir i orchfygu y Lliywodrtae tho Mewn dadil ar benderfyniaid a gyn- hiygjiwyd dydd lau, sef "Fod y gymihadledd yn datigian yn erbyn streics mewn mater ion politic- a.idd' cafwyd prawf o'r tywyilwob yr oedd y Siiaradwyr ynddo ynglyn a pha achosion oedd yn, bolifciicaidd a pha rai nad oeddynt. Yn y niwl hwnnw rhbddwyd y pender- fynilad o'r neilltu. Pian gyfyd yr acbos ar y pryd yn, awr y pender- fynir a ddylid streicio ai peid- io. Bu dladl a pbenderfyniiad lief yd! dydd Gwemer ar bolisi y Llywod raeth yn Rwsia ac ynglyn a gioirfodaeth filwrol. Dywedwyd pethau hallt am Mr. Churchill, a'r modd y cei'dw y wlad mewn tyw- yJilwch; ac nid oes amheuaeth nad yw dull y LIywodraeth bresennol yn gyfrifbl i raddau helaeth am yr ysbryd eithafol sydd yn meddianu y dosbarth- gweiithiol. Modd byn- nag, aelth y Gynhadledd fawr heibio heb i'r sefyllfa, gyda, bygwth Z!1 y cwrs eithafol fod ronyn gWiaelth, nac ychwaith nemor gwell.

Canlyniad Widnes. Cafodd1 y Blaid Lafur fuddugiol- iaeith1 nodediig yn. etholiad Widnes. Gordhfygiodd Mr. Arthur Hender- son, yr ymgieiisydd1 Tori-aidd—Mr. Fisher, gyda mwyaifrif o 987. Yr oed(1: mwyafnif y Cyrmol Haill Walker (Tori) yn yr etholiiad cyff- redinol Yill 3,694. Gellir dweyd fod' i'r canlyniad hwn ei dair cen- ,idwrii. Dywed yn e.gflur wrth y Blaid Doriai;dd fod y werin yn graddol ddiihlunio. Toriiaidd fu y sedd' hon er ei ffurfiiad yn 18815. Ei c'henadwri at y Lliywodraeth yw niad yw eil pholisi o chwarae gydla diffyndollaeth yn gymeradwy, fod y wlad yn syrffed ar y gwastraff ryrd mhbb cylch, ac fod yr Iwer- ddon yn, galw am gyfiawnder. Wele y burmed siedd er yr etholiad loyfflledinol a, gtollwyd gan y Blaid Unedig—tair i'r Rhyiddifrydwyr a dwy ÍI'r Blaid Llafur. Ond y mae iddli hefyd ei neg:es at y Blaid rJiur ei1 hun. Os y llwyddwyd i'r fath raddau yn Widnes, gel Lit" dweyd fod y cyfle yn llaw y blaid i sicrhTui mwyafrif seneddol a ffurfio Gweiinjyddiaeth. Dyna y ffordd ddiogelaf i'r gweiitbiwr i siicrtliau y gwellnantau y cred yn- ddynt, a byddai ceisio hynny drwy u 2, ffordd arall yn anfri ar y buddiug- 'oliajethau hyn. -0

Mr. Winston Churchill a Rwsia. Ceiir arwyddion fod ein miilwyr i ddod o Ogledd Rwsia yn fuan yn 101 addewid y LlywodSraeth, ob'leg.id cvrhacddodd 2,300 i'r wlad hon ddydd Mawrth. Mae yr oediad a fu gyda hyn yn perii anesmwythid irvawr, a goreu po gyntaf y bodd- lonir y wlad ar y mater. Gwnaeth Mr. ChurchHl dda,tganiiad oedd yn cadarnhau addewidi y Llywodraeth, ,ond yr oedd rhai pethau yn, ei fyn- egiad mor amwys fel na lwyddodd eto i dawelu meddwl y bobl. Pen. derfyinodd y Cabinet ym mis Chwefror ii dynu y milwyr o Rwsia, a'r wythnos ddiweddaf y cyrhaedd- odd y nifer cyntaf gartiief; ac os y d'eiallwn ddiwedd mynegiad Mr. Churchill nis getllir bod yn sicr eto a fydd yno ymgyrch pellach ai peidio. Dibyna hynny ar bender- fynilad cynrychiolwyr y Oyngh- reiriaid oil ym Mhar.is. Yn ol pob golwg, pa. betb bynnaig a wneir, 'ofer yw son am orohfygu Bolsihef- liiaeth yn Rwsia, oblcgid fel y dy- wedodd Arglwydd R. Cecil math 9 0 ffydd neu gredo yw Bolshefiaetih na,s gellir ei' roi i, lawr trwy rym arfau. .——

Sefyllfa yr Iwerddon. Tria TIlad oes: yr un arwydd fod ga,n y Idywodraeth bresennoi un- rhyw bolisii ynglyn a'r Iwerddon, aniiwg yw nas graIl pethau barhau yn hir iawn fel y maent. Bu cyn- hyrfiadau mewn amrvw leoedd ar 01 yr helynt yin, Fermoy y Sul o'r blaien, gyda'r canlyniad: fod yr aw- durdiodau millwrol wedi cyhoeddi tair sir o dan Adran I o'r Criminal Law and Procedure Act. Dydd Gwener gwnaeth y miilwyr a'r hedd- geidwajd ymiosodiad ar diai a swyddfeydd y Sinn Feline rs yn Nublin; ac mew;n lie oedd ere ili. Cymerwyd Mr. Ernest Blytbe a Mr. dPatrick O'Keefe i'r ddalfa, y ddiau yn a.rweinwyr Sinn Fein ac yn Aelodau Senecidol, a, chymer- wyd meddiant o lawer o lyfrau ac yiSjgrifau ynglyn a Sinn Feiniaeth. Yn y mood hwn y mae' yr Iwerddon ym myned yn ol yn brysur i'r ystad y bu ynddi yn nyddiau terfysgpedd -mawr 1887, a dvledswydd Senedd 'Prydain yw ceisio diargamfod rhyw ffordd -• er mor anodd—i osgoi defnyddio y "dwrn haiarn." ——

Cynghralp y Cenhedioedd. CYNiHADiLEDD YM MRUSSBLS. Gyoibelir Oynihadledd y Cymdeithas- au (rwirfoddol ymglyn a Cyngrair y Cenhedloedd ym Mlmsisielsi oddeutn. dii- wedd mis Hydref,, ac Hid ar yr 2.2 oV mis, hwn fel y bwriadwyd, unwaiith. Bydd dirprwiyiaeitih Uindieb C'ynigirair y Cienihedloedd, yn cymr}'chioli Pryd- ain Fawr, yn un hynod o gref cyn- wysa Major David Davies, A.S., Siyr Willoughiby Dickinsioni, K.B.E., C. A. iMdCurdy, Ysw., A.'S., F. N. Keen, Ysiw, Prof. Gilbert Murray, Syr Arthur Steel-Maitland, Bart.; A.S. Y mae .Mr. W. J. Treseder Griffin, C'aei;d,ydd, rwedii ei, benodi yn un o gyd-ysigrifen- yddion y Gynhiadledd. iDierbyniwyd atebian, boddihaol eis-oes odidiwflth y, gwiledydtd cainlynol:- Ffrainc, Bellglium, Yr Unöl Daleitli- iau, Norway, Rouman-ia, Yugo-S'lavia, •Ch-inia a Ptolamd'. An fori wyd gwia- hocldiadau i eraill o wladiwri-aethau oyingreiriol ac amihleidgar, ac hefyd i'r trefedi'gaethau hynny lle. y ceir cymdeithasiau'in gyisiyilltiediig a'r C'ying- caiir. 'Cyinhadiledd Brasisiells fydd y tryd- ydd eisteddiad; o'r Ciymdeithasau Gwilrfoddol siydd1 wedi cymryd lie y flwyddyn hon. Cwaith y cyntaf, gyn- hail'iwyd! ym Miharis ym lonawr, oedd Thloi o flaen Prif Weinidiogion, y Cien- hedloedd Cy!ngreiriol niter a bender- fyniiadau 'n ym,g-orffori opiniyna-u y Cyrnd'eithasau Gwirfoddiol partihied 'Gyfamod Ciyingrair y Cenhedioedd. Arncan, yr ail, ;gynlh,a,liwiyd yn T,I-Lin- dain ym mia Mawrth,, oe:dd' arcihwilio y -Oyfam'od' ag awgrymu man we,liliaint- an. Ynglyn a materion 0 bolisi a chyf- ansroddiad cyffredinol, bydidi y trydydd eisteddiad ym Mruissels y pwysicaf igynhalivvyd hyd yn hyn. 0 da:n y penawd cyntaf—polisi— gosodir rhiaid, ar y Gynihiadledd i ys- tyried pa fodd i roddi grym, i'r rhan- nau hynny o'r Cyfamod Heddwch siy'n cyfeirio at Gyfamod Gyngrair y Cen- hiedllocdd, yn neilltuol fellyi'r egwvdd- or oi Ymddiriedoktieth a sefydlu Prif- Lysi Rhynig-genedlaetihol. 0 dan yr iai'l—loyfansoddiad:—ystyrlir y priodoll- deb o ffurfio Swyddfa Rhyng-Gieinedl- aethol o'r Gymdeithasau hyn gyda phrif swyddifia yng nglhartref y C'ynig- rair. Ei gwaith. fydd galiw yngihyd ¡gyn,aålledda u fel y bydd, achlys-ur i hynn.v a sicnha!U cyd-weitfhrediad yim- ysig y Cymdeitihasau Gwirfoddiol ym- hob gwlad. Amcan y Cymdeithasau G'wirfoddol hyini yn y gwahanol e,glW-ysii ydyw, ar un Haw, oreu diddordelb yn y Cyfam- od, ac ar y Haw almll, gweithredu mewn perthynas i'r Ciynigrair fel offer- ynau i roddi mvnegiant i'r farn gy- hoeddus. Ar hyfn o bryd, perthyna pw!ysig:rwydd arbeniniig i'r claf, oher- wydd trwyddo y gialluogi'ir y gwahan- ol genedloedd i Hurfiö golygiadau ar bolisi y Cyngrair yn y dyfodol a'i gyf- anisoddiad yn ystod y tymor hwnnw 0 ddi-weithitra cia e,i- huin ynddlo tra'n aros derbyn iad ffn rfiol y Cyfamod Heddwch.

Capel Newydd Llanelli. SEFYDLIAD GWEIiNIDOiG. Nios Fawrth y gfed. o Fedi, cynihal- iwyd cyfarfod yng N'ghapel Newydd, Ijllanelli, er sie,fiydILt y, Parch. J. Owen Joines (Ilyfreithon) yn fugail ar yr eglwys. Yn y piynhawn-, hidiwiyd: byrddau llawtnion, o de a danteithiom gydag amcan deublyg nuewn golwig, set croes- awn ',r milwyr gartref 0 fraes. y gad, a rhoddi oyfleustm i'r bugail newydd i ymigydinabyddu a'r rhai sydd i fod yn bobl ei ofal. Eis.teddodd tv!rfa!o,edcl inlawrion, wrth y byrddau oedd, wedi eu haddurno a blodau ac alrwydd- eiriau o'r fath brydfertihaf, a chyn- ihaliwiyd cyfarfod cyhoeddus am 7 o'r gloclh yn yr hwyr, yn yr hiwn y cym- rwyd rhan gan lu o siaradwyr o bell ac agos. Hyfryd gani bawib oedd gweled. y cyin-fiuigail, y Parch. Johin E. Davies, M.A., yn bresennoi yn cymryd rhan yn y croesaw, "ac yn Dlywyddu yng nigihyfarfod yr hwyr, a golygfa na w-elir yn fynych oedd gweled y cyn-fugail a'r ubgail newydd gyda'i gilydd mor gar. iadus a cbartrefiol yn y cyfarfoid. Wedi go.rffen a'r te yon y neuadd, ym- neilltuwyd i'r capel am 7, a chafwy., cyfarfod a hir gofir gan y gynulleidfa luosog oedd. yn. bresennoi. Deoh reu wyd "y cyfarfod. trwy didar- llen rhan o'r Ysgrythvr a gweddio gan Mr. T, S. Bowein, Felinfoel. Siarad- wyd geiriau o groesaw caredig i'r milwyr gan y Parch. E. Davies, M.A., a chain Mr. Daniel Davies, Felinifoel (bllaeinor h-ynaf yr eglwys-), a ohafwyd solo doddedig iawn gan Mr. Edwin Price, A.C., ar eiriau oedd wedi eu cyfansoddi ar gyfer yr am- gylehiad gan lywydd y cyfarfod. Cyf- eiliwyd gan Mr. Brinley Morgan, yr orgiainydd. Yna aed at y rhan arall o waith y cyfarifod', sef croesa-wu, a sefydlu y Parch. John Owen Jones, fel bugail ar ■yr eglwys. Dywedodd y 1 lywydd- fod. yn dda iawn, ganddo fod yn bresemnol ar yr amigylchiad, a chymeryd rhan yn sef- j'dliad ei olynydd. Tysitiai fod eglwys y Capel Newydd yn meddu ar galon anlderchcig. a'i fod yn cædu oddiar ei adnabyddiaeth o'r gweinidog y bydd yr iuuleb yn undeb hapus. a bendith- ial iawln. Yn nesaf galwyd ar Mr. Wm. Rob- erts, un o lfaenoriaid lir eglwys1, i roddi haniesi yr alwiad, yr hyn- a wnaeth mewn geiriau doeth a detho'.edig. Mr. Hanibury o Gwimafon (ben eg- lwys Mr. Jones,) a si.aradodd yn neslaf, ac mewn- araith wir alluog, fe rodd'odd gymeriad udhel iiawn i Mr. Jonesl, fel bugail a phregethwr. Yna ca.fwyd anerchiad lllawn o ar- ahedd niaturiol gan y Parch. William Jones1, Aberdulais" ym cyninwys cyng- horion difrifol a phiwysig i'r eglwys a'r bugail. Galwyd ar Mr. Jones ei hun yn .f ;nesa;f, a chafwyd ganddo fynegijant llawn 0'1 brofiad a'i deimllad. Dyw- edodd fod arwyddion" amlwig fod yr Arglwydd wedi bod yn cyfarwyddo ei ffiordd i Llanelji, a'j fod yn gobeithio y .ciawsai y fnaint 0 fod y-nl gyfrwing bendith i'r eglwys a'r cylch. Diolchai i bawb am eu croesaw a I-ii dymuaiiadau da iddo eif a'i deuliu. Cafwyd ychydig eiriau pwrpasol ga.n Mr. Roberts, Trefnant (t,ad Mrs. Jonies), a Mr. Daniel Da viesl. Terf vn wyd y cyfarfod trwy weddj gan- y Parch.R. W. Bell, Llwynhendy, ac ymadawodd' pawb gam deimlo eu bod wedi cael cyfarfod wrth eu bodd. D'lsgwyliwn. yn faiwr y hydd dyfodiad Mr. Jones i Llanelli dan fendith am- lw, y nefoledd. Prynhawn Mercher canlyinol dareth tyrfa fa wir o blant yr egllwys yngihyd i fwynhau y danteithion: a baratowyd yn arhennig iddynt hwy, a rhoddasant groesaw oynnesi i'w gweinidog new- ydd:, ac hyfryd oedd gweled arwydd- ion y daw- y plant ag yigtau 3™ ffrynd.. iau a'i gilydd yn fuan iawn. Iae diolchgarwch gwresocaf yr eg- hVIYs, yn ddyledus i'r holl chwiorydd fu yn gwasanaethu, ac yn arbennig1 i Mbi. John Isaac, a Thoa. John Jones am eu gwasianaeth gwerthfawr ynglyn a threfniadau'r croesaw1, J.D.

BRYXAMMAN. Y Parch. R. R. Davies.—Yr wyth- | illOS ddiweddaf, ffarweliodd y Piarch. 1 R. R. Davies, alii- lie hiwin am Wilkes- Barre, Pa, ar ol treulio rriis o amisier cledwydd iawm yn- yr hen wlad. Teimllai wrth ymadael yn ddiolchgiar iawn i'r llu cyfeillion ac eglwysi, a ddarfu ei amrhydeddu mor fawr, yn eu cyfarfodyddi pregeithiu, y Cyrddau Misiol, ac yn enwedig i eglwys- Beth- lehell11, T'reorci, ad-erg y "Giymanfa Gyffredinol, ac yn ei chyfarfod pre- gethu blynyddol. Yr oedd. yn flin ganddo am ai-a allasai aros, i dderbyn v gwahoddiad taer a gafodd. i fyried, i Gymdeithasfa Bangor, yr wythnos ddiweddaf..Hefyd, drwg g.aniddo or- fod siomi llawer o'r eglwysi oedd yn dilsrwyl am ei waslanlaeth yn eu cyif. arfodydd pregethu yn ystod Medi a Hydref. Ni bydd iddo anghoTho y y 11 derby niad tywysogaidd a gafodd yn ei .hen elglwys ylng N'ghapel Drindod daeth Syr Martin.e a. Lady Lloyd, Y Bronwydd, i wrando. eu hen- gyfaill, a phreigethodd, yntau yn Saesneg, ac yn Gymraeg i',r dort (tdaeth ynghyd. Hefyd, dangosodd. eglwys Dewi Brefi, yn yr hon y cafodd ei fagu, barch mawir iawn iddo a'r un modd Tre- garon a Llangeitho, &c. Dia genmyim ddeall nad yw yr America wedi diff- odd y tan, a'r hwyl Gvnireig ac nad yw tannau ei delyn wedi llacio dim. Oherwydd diffyg cyfleus.tra teithio ar y mor, gorfod iddo> adael ei deulu annwyl ar ol yn Pantytjeudy Hall, Llangeitho, yn ngofal Mr. W. Lloyd,. tad, Mrs. Davies. DymullIwn iddo for- daith gysiurus, a chaiff dderbyni-ad cynnes, i fynwes, pobl ei ofal, pa rai sydd yn disgwyl yn fawr am, ei ddyeh- we'liiad atynt i Wilkes-Biarre. i