Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Y DIAVEDDAR BARCH. H. J}ARROW…
Y DIAVEDDAR BARCH. H. J}ARROW VVILLIAMS. AT OLYGYTJD Y CYMRO. Annwyl. Gytfaill,—Derbyniais y ddau lythy,r aragaijiedig, a theimlaf yn ddiolchgar am le iddynt yn y CnIRo. 'Vr eiddocih yn gywir, J. GWYNORU Daviks. Abermaw, Medi 5. From Sir li'ibert B. Simpson- 10, Alibyn Place, Edinburgh, Sept. 2, 191^. Dear Mr. Davies,—I have just learnlôd the sad news, of the death of your Moderator, the Rev. Hugh Barrow Williams. I addressed a letter to him last week, sending him a copy of the Proceedings, and Debates of our last General Assembly, containing a Report of the speeches, by himself and his brother Deputy. I have no doubt that notices will be taken by the Commission of our Gen- eral Assembly, which meets, in Nov- ember, of the loss siustained by your Churdh. Did Mr. Williams leave a, widow and family ? Yours very truly, m R. R. SDIPSON. Copy- From the liar Robert Foryan, D.D. ,32, Garden Place, Aberdeen. 3rd Sept., 1919. Dear Mr. Davies,—It was with deep regret and much sympathy I read the announcement of the death of your Moderator, Rev. H. Harrow Wil,liams,. When he attended our General Assembly last May, I made his ac- quaintance and was greatly impressed by his zeal and earnestness., and by the eaiger interest he showed in our churchy and for all work for our common Master, and when I had the honour of visiting your General Assembly at Treorchy in June, as- Deputy from our United Eree Church Assembly, I gladly renewed acquaint- ance with Mr. Williams, and admired the ability and devotion with which he perfotjiied his, duties as Moderator. We little thought then that his, work n earth was so nearly ended. But God knows what is, beslt for his ser- vants, and has, said to Mr. Williams "Come up higher." Thi!sl is only a private note of sympathy, but I shall be glad if you wilil mention it to any of your brethren whonl I met at Tre- orchy. May I add that I greatly enjoyed my visit to. your Assembly, and cherish bright and grateful memories, of all the kindness. I received. Believe me, Ever yours sincerely, ROBERT FORGAN. GAIR 0 MALTA. AT OLYGYDD Y CYMRO. -H ed,dyw derbyniiaisi y CYMRO am Awst 6 a'r 113. Yr wyf yn glweled fod 1914 Welshman'' braidd yn ddig na fuasai rhywuin wedi ei ateb, ond gwelaf atebiad iddo yn y CYMRO Awst 13. Beth siydd Worth wraidd, y cwbl tybed, a pha. les all ddod o ysgrifecnu ar y peth ar hyn o btydt. :Miae digon ó gamsyniadau yn y wliad1 heb flYlld i ch,wilota am danynt.
Advertising
Gwpanau Unlgol I'R GYMUN MMVM&ML CUPS FCil For List of 'PATENT' IDEAL OUTFITS AND SAMPLES ON APPROVAL. (Carriage Free). MINISTERS' POCKET SETS. FOR SICK-VISITING. &c. Write to the Makers— T TBWNSHIKO'S ltd., ERNEST STREET. BIRMINGHAM. YR AIL ARGRAFFIAD 07 Gwersl/fr Newydd air Lyfr yr Actau I XII. Gan v Parch. W. T. Ellis, B.A.,B.D., PORTHMADOG. Gwerthwyd allan mewn, ychydig wythnosau yr argraffiad cyntaf o w-yth mil o gopiau, ac i gyfarfod y gallw parhaus dygir allan yr ail argraffiad. Derbyniodd yr Awdur liaws o lythyr- au oddiwrth wyr blaenllaw yn datgan eu gwerthfawrogiad o'r llyfr, ac yn tystio ei fod y cymorth goreu ar y Maes LLafur sydd wedi ymddangos- er's 1'lawer blwyddyn. Pris 4c. trwy'r post 5c. Anfonir dswin. ac uchod am 3s. 3c. y dwsin, post free, os anifonir arian gyda'r archeb. I'w gael oddiwrth yr Awdur. DDEGHREU HYDREF Cyhoeddir Gofiant Emlvn Evans Gan KERI EVANS (Gyd-a chynorthwy Pencerddiaid). Pris 4s. 6c. Drwy'r post, 4s. 10c, Oddiwrth yr Awdur, Caerfyrddin. CYFARFOD LLENYDDOL UNDEB M.C. PENLLYN. BALA, NADOLIG, 1919. TESTUN ARBENNIG (Agored) — Traethawd, "Y Cyfarfod Ysgolion fel SeSydliad Cyfundebol: ei Hanes a'i Ddyfodol." Gwobr, Tair Gini. Beirniad, Syr O. M. Edwards, Llwu- uwchllyn. Y Cyfansoddiadau i'w hanfon i'r Ysg. ar neu cyn Rhagfyr 10, 1919—D. Llovdl Jones, Birmingham House, Bala. Eisteddfod Gadeiriol Meirion, DOLGELLAU, CALAN, 1920. RHAI O'R TESTYNAU. 1. TESTUN Y GADAIR: Pryddest heb fod dros 400 liinell, "Y Porth- laddoedd Prydferth." 2. TRAETHAWD: Lie a dylauwad y Gwleidyddwr, y Milwr, a'r Pardd vm mywyd Cenedl. 3. COR CYiMYSG-Anthem: "Ben. digedig" (John Thomas). 4 PARTI MET BIO N "Hymn before Action" (Dr. H. Walford Davies) Ij. PARTI MERCHED: "Llwyn Onn" (Tref. Emlyn Evans). 6. COR PLANT: "Milwyr a Morwvr"- (Dr. David Evans). BEIRNIAID: Parch. II. ELVED • LEWIS, M.A., a DR. CARADOG ROBERTS. RHESTR TESTYNAU drwy'r Post, 2d. O. O. ROiBERTS. R. C. EVANS. Ysgrifenyddion.
SASIWN BANGOR.
SASIWN BANGOR. Hon, yw y Sasiwn gyn/taf i'w chynnal ar ol terfynu'h ffurfrol o'r Rhyfel Mawr. Yn Arfon, hefyd, y cyn.ha.Uwyd y Sasiwn gyntaf ar ol toriad allan y Rhyfel; a byw ia'wn yw yr atgofiou, sydd gennym o'r pryder a'r ofnadwyaeth a feddia;n- ai y Cyfarfod Misol ac eglwysi Caernarfon with feddwl am ei chynnal tan. y fa.th amgykhiadau. Ni synnem weled y Sasiwn honno yn cael ei hadwaen gan haneswyr y fel "Sasiwn. y Panic." Os felly, bydd yn gydyma,itih di- ddorol i "Sasiwn y Circus" ag y bu rhai o Sasiynwyr Bangor mor hoff o son am dani. A fydd enw arbenMiig i'r hon a g'\nhaliwyd ym Mangor eleni, anodd yw dweyd. Dywedodd y fdywydd prynhawn Mercher na fu erioed mcwn Sas- iwn mor dawedog'. Ar yr un pryd,. teimlem na fu'r tawedogrwydd yn unrihyw anfain.tais j'r gweithred- adau. Aeth popeth ymlaen yn hwylus ac urddasol. Wrth daflu goIwg dros. y Rha.g- t, -tl "I len gwelid nad; oedd f-ater 'llosg- awl' i ddod dan ystyriaeth. Clyw- som raj. broilyr yn. datgan. eu siom- edigaetih oherwydd aibsenoldeb ad- roddiiad o waith y Cumisiwn, yn enwedig, o."r adran. ag' sydd yn yrowneud a Threfn a Chynaliaetih y vVejnidugaeth. Metha llawer a dean beth sydd yn Ihiddias Cym- deithasfa y Gc)-gledd gyda/r gwaith pwysig hwn. Oiiid gwell ac iach- aoh i'r Gymdeithasfa: fyddlai gwneud datganiad clir a ph,eliida,nt yn hytra.ch na rhoi lie i sibrydiün an.raymunon Os yw polisi y Cyf- undeb yn y Gogledd wedi ei ben- derfvniU gai, y Comislilwn, paham na weithredir arno? Dy ma' 1* cwestiwn a ofynir yn fynyoh 0 gan weinidogion a blaenoriaid. P'arha'r cymamroddion i dy'stio i serch brcxlyr a chwiorydd ymadaw- edig tua,g at yr Achos Mawr. Hysbyswyd fod cynifer a thair wedi eu derbyn er y Gymdeithas- fa. (-i Ir blaen. Hwyrach foil mwy 0. banes ysbrydol plant Duw y tu 01 i'r rhain nag a ddychmygir r geninym. Ffurf ddiweddar ydynt ar haelioni creif'yd<lbl ymhlith. y Miethodistiad Calftniaickl. ac ds felly, yr ydym' fel Cyfundeb yn ymfadchio ynddynt Yn y GynKleithasfa hon, drach- efn, fe dderbyniwyd brawd o weini- dog oddiwrth enwad arall. Eitlir aid hollol ddieithr mohimo ef, gan iddo gael ei eni a'j, fagu yn y Cyf- undeb. Gadawodd ni wedi cwblhau ohono ei gwrs yn yr Athrofa, ac ymunodd a'r Presbyteriaid Sieis- nig. Hira-eth am y pulpud Cym- reig; ac ail la is am woinidogaeth ei dad, a roddad fel prif resymau tros eii. ddychweliad yn ol. Dy- munwn yn dela iddo yn ei ofalaeth bwysig ger Lerpwl. Ondos der- byniasom fnawd yn ol oddiwrth yr •enwad uchod, rhoddiasom frawd aralil yn ei le, a'r naill a'r lIall yn deila a dysg;edig. Pa bryd, tybed, y daw cyfnod yr ymfuditad i be-n Clywsom—ac ar awdurdiod go dda—fod cynifer a:g' un ar bymtheg o'n Hefrydwyr ar fedr ein gadiael, o ddiffy;g yimddiried- aeth nddynt fel bugle,i,],i,,t;i(i eg- lwysig. Ar y Haw a ral'l, cwynai Arhiol- wyr Ymgeiswvr am y Weinidog- aeth oherwydd ansaw'dd y gwaith a. wnaed yn yr anholiad eleni. Ymddengys fod Cymraeg rha.i o'r Ymgieiswyr yn gywilyddus o ddrwg. Aniodd rneddwl beth yw syniad rhai pobl am y Weiiiniidogaetb. Mae lie i ofni fod 'ysf.a. dweyd' wedi diitsgyn. ar amryw bersonau angihymwys; ac, fel y dywedoilil un o'r arhohvyr, pan atelir y gyd- nabyddiaeth mae'r ".ysfa. dweyd" yn troi yn "atal dwe:yd. Prysur- ed y dydd pan a.dlerir urddas ac effeithiolrwydd- y Weinidogaeth yn ein. pli.th. Ü J Ychydig sydd i'w sylwi ar ad- rodKliiiad.au y gwahaniol bwylligorau. Yn. hollol resymol codwyd cyflog-a.ii A th r a won yr Athrofa. Cytfnewid- ia-d er gwell yn (ldid-dadl, yw gwneud y 'Merit Grants' yn 'Support Grants'; ac hefyd, ych- wanegu ^5 ait werth, Ysgolor- ia,etliau Bala. i.lawenydd i'r Gvaiideithas-fa tn-dd deaH" fod y l.lywodraeth wedi addaw oddeii- t'U £,1,000 at gynihailiaeth yr Ef- ryd-wyr a. fu vm- y Fyddiin. Hys- bysiad ca lot )no!u I, he-lyd, oodd eiddo Ysg.rifen.nydd y Drvsorfa Gyniorthwyol, set fod y 'grant' eleni yn ^29. Ond gwelilhawyd ar hwn. trwy livsbysiad y Trysur- ydd yn g-wneud y 'grant' yn £35. Haelioni axbennig y botieddwr Mr. J. Evan Morris, Lerpwl, a wnaeth byn yn bosibl. Prill v gellir bonni fod dim nei 11- tuol yn y cyfarfodydd cyhocddus. Gwnaeth pawb eu gwaiith yn lâ., ■yin fedrus, a dymainol. (liligon. Ond ni chodoild neb i dir uchel, fel ag i gynyncli'U ysbrydiaeth new- ,y yeId. Gwnaeth y P'arch. W. Owen syilwadau amserol a gwerthfawr iawo (mill nid oedd glançdo weled- igaeth. "A'ch gwyr ieuainc a welant Traeth- odd y Parch. D. D. Willliams, M.A., yn rhagorol ar y traddod- iadau Cyfundebol, a.damgosodd ei fod yn feiiistr yn y gi,ni,Ieii lion, o leniydiliaeth. Yr oeddym yn y (yfarfod Or- deinio cyn y diweddaf ym Mangor, a hynny 21 mlynedd yn ol. Ac er fed y Parch. Thos. Roberts, Jeru- salem, yn cymrydj rhan. uimlwg yn- ddo, cyfarfod cyffredin, oedd hwnnw hefyd. Un gwaha.niaeth mawr rhwng y ddau oedd hyin-~yr hen Dabernacl yn orlawn yn 1898, a Thwrg'wyni yn rhwydd lawn yn 1919. Wele un arall o arwyddiion, yr oes, ac i'w briodoli, mewn Ilhan o leiaf, i, amodau caethaoh llafur. Cawsom anerchiadau da gain y Parchn. D. D. Willia.ms, M.A., a William Thomas; ac aeth y gwyr b ieuain.c trwy eu gwajth priod hwy yn wir urddasol. Saith o frodyr a ordeiniwyd, a thri o'r saith ar gy.fer gweiiiidogaeth yiry De. Ysgrifenwyd "Hanes yr Achos" gan y Parch. J. Owen., M.A. Ym- hlith pethau eraill, sylwodd ar y cynllun newydd ynglyn a'r Weini- t, dogaeth yn Arfon. Ymddengys fod y C'yfa.rtod Misol gweririol hwn yn credu i, ryw raddau betli bym- nag" yn, "yr arwrol a'i' ;uiituriaie:th- us." Hwyrach y daw y Gyni- deiithasfa a'r holl Gyfundeb i gredu ynddynt ar ol anerchiaidau Arg- iwydd Clwyd, Mrs. Herbert Lewis, Prof. David Williams, M.A., a'r Parch. J. Roger Jones; B.A., yn.g' Xjgiiyfarfod y Bobl leu- ainc. Dywedwyd pethau chwyl. droadol gan. y cyfeil'lion hyn, yn e.nwedig Mrs. Herbert Lewis; a. gwnaed yn amKvg i bawb na raid i'r' Cyfundeb na'r gemedl Gym- reig oln-iY dyfodol, os ceir dynion fel yr Athro David WiilljIs a'r Parch. J. Roger Jones i'w har- waiin. Wrtli daflu ein, golwig yn ol ar holl gyfarfodydd a gweithrediad- au y Sasiwn, rhaid cyfadde-f iddi sylweddolii ei gogoniaiiit ym mhre- getliiad yr Eifengyl. id ang- hofiwn byth odfa ddeg o"r gloch dydd liti yn y Tabernacl; a phre- geth odiidog y Pa.rch. T. Chas. Williams, M.A. Clywsom son gan ein tadau am lawer odfa hynod gan yr hen bregethwyr,— John Jones, Blaenanerch, John Jones, Talsa.rn, Dr Owen Thomas, a-c amryw eraiill, Ond amhosiibl yw credu yr arddelwyd gweyiidog- aetli y.r un. ohonynt yn Sasiwn Bangor mac uiirhyw Sasiwn arall, yn fwy nag eiK Ido y gwr parchedig uchod. Bu ond dim1 iir argae fa.wr .(Iorr,i. Pregethwyd yn y gwahan- ol gapelau, a hawdd casg'l u yr erys pregethu'r cfcngyl yn annwyl, a grymus ynein gwlad am genhedil- aethau eto. 0