Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
.åeth.
.åeth. ROBUS EPYRI. ,1 BRI Robin Ddu Eryri, unvi j,, Fel prydydd ac areithydd, cawr ethol, Yn ddiau erys y-n wyddyr oesol, 0 anrhydedd i'w fawredd anfarwol: A'l dda waith, adawodd o'i ol,t rydd I Gymru Fydd lawenydd olynol. OBMYC. HYWEL AC OLWEN. 'ROEDl) hen elyniaeth oesau'n ol Rhwng teulu'r Bryn a'r Hafod, A'r ddau hen deulu ddaliai'n ffol I chwythu t&n annghydfod Ac aer y Bryn, sef Hywel Wyn, Ac Olwen, merch yr Hafod, Dyfasant yn elynion tyn Fel mater o gydwybod. v Bugeiliai Hywel braidd ei dad Ar lethrau mynydd Berwyn Mewn lion fwynhad, ai Olwen fad I gasglu blodau gwanwyn; Rhag iddi gwrdd â Hywel Wyn Ymguddiai'r eneth lawen, Amgylchodd Hywel lawer bryn Rhag iddo gwrdd ag Olwen. Ond rywsut drwy ddamweiniol drefn, Cyfarfu'r ddau yn sydyn, Edrychodd Hywel wysg ei gefn, Edrychodd Olwen wed'yn; A sefyll wnaeth y bachgen iach Fel un yn methu symud, Ac wedi cychwyn tipyn bach Fe safodd Olwen hefyd. Nos dranoeth ddaeth, a Hywel aeth Am dro i'r llanereh dawel, Ac yn ddamweiniol (?) Olwen ddaeth I edrych welai Hywel; Fe wridodd Olwen fel y rhos, A gwridodd Hywel wed'yn, Wrth edryeh ar yr eneth dlos A'i gruddiau fel y rhosyn. 'Roedd Hywel Wyn yn ngwydd y ferch A'i ddawn yn bur anniben, Ond medrodd cariad siarad serch Trwy gyfrwng llygaid Olwen; Hi welodd dan edmygedd gwir Yn gloewi gwrid y bachgen, A gwelodd Hywel gariad pur Yn gloewi llygaid Olwen. Bugeiliai Hywel braidd ei dad Ar lethrau mynydd Berwyn, Mewn lion fwynhad ai Olwen fad I gasglu blodeu gwanwyn Mewn dirgel fan yn nghwr y rhos 'Roedd eu paradwys newydd, Ac Otwen dlos ar fin y nos Ddiangai yno beunydd. Wrth weini ar y mab a'r ferch G elyniaeth a fu farw, Yn aberth ar hen allor serch Y llosgwyd ef yn lludw Y rhoed ei lwch oddiar y tan Yn meddrod annghof bythol, Y dydd y gwisgodd Olwen lan Y fodnvy briodasol. Bala. GWAENFAB. -Lvit, m "edd c-, A nban..X eistecld, ond nad oeu, nmMUjrtir ef, dywedodd Wynne Evans, 'OFTOF'tiff eistedd a gwrandaw, am iddo eistedd a pheidio gwrandaw. Bravo, yr hen Gymro Ar ol bod yn rhodio gyda Chlwb Gwersyllt'' prydnawn Gwener, aethum i fynu i Goedpoeth i'r Test Concert, a gwelais hysbysiad ar y parwydydd fod y pregetiiwr iiynaf yn Nghymru yn bwriadu ymweled a'r ardal yn fuan, neb llai na'r hen Tho- mas Hughes, gynt o Fachynlletb. Wfft i'r cyngherdd Alia i ddim cymeradwyo rhy V.' gystadleuaeth fel hon. Holl bobl y gallery yn pleidleisio pwy oedd y goreu yn canu, allan o wyth a'r hugaiu, a hyny 0 bob llais. Yr oeddwn i yn cydweled a hwy mai William Edward o Rhos a ganodd "Carlo oreu, ond faint o'r beirniaid oedd, yn gwybod gwahaniaeth rhwng canu da a chanu sal, tybed ? Yr oedd yn dda gan fy nghalon i weled Tom Tom yn breseuol, ac uwchlaw cystadia mewn rhyw lol fel hyn. Gwelais Wilfrid yno, a cheisiais gael gafael yn- ddo ar ol dyfod allan, er cael ei farn ef ar y dull hwn o gystadlu, ond torodd rhyw bregethwr ar draws i siarad ag ef, ac felly collais y framt. Pan yn cychwyn tuag adref, gwelwn y seindorf (arian) yn dyfod adref o gyfeiriad Bwlchgwyn tan ganu "Bis Mari Ann." Ac yn wir yr oedd yn well genyf eu clywed yn canu yr hen alw hon na phe buasent yn chwythu eu cyrn, y mae rhywbeth mor swynol ynddi. SAMWEL JONES. NODIAD AR WIBNODION "SAMWEL JONES" 0 DDYFFRYN MAELOR. At Olygydd y Gymro. SYR,—Gwelais fod Mr. Jones yn gwneud sylw lied anffafriol yn Y Cymro diweddaf ar ddarlith y Parch. Llewelyn Rees, Johnstown, America, ar "Y Beibl a dyn" (yn ol fel y dywed Mr. Jones), ond testyn y ddarlith yn gywir yw-" Y dyn a'r Beibl yn esponio neu yn cyfrif am eu gilydd." Teg a Mr. Rees ac a chwaeth pobl y Poncie oedd yn y ddarlith, yw hys- pysu nad yw pawb o'r un farn a Mr. Jones. Mae i'r ddarlith gyfeiriad cyffredinol da iawn, a thrinir y mater drwyddi mewn dull bywiog ac athronyddol. Barn pawb sydd gymhwys i farnu yw ei bod yn llawn sylwedd ac yn arddangos meddwl gafaelgar annghyff- redin. Prawf ei bod yn ddarlith boblogaidd a'r tra- ddodiad yn llawn o "go-ahead" yw ddarfod iddi gael ei thraddodi eisoes yn Mhenrhos, Penycae, Garth, a'r Cefnmawr ddwywaith, a bwriada'r Saeson gael ei chlywed etc yn Saesneg.—Yr eiddoch yn gywir, TOMOS JONES. o
Mr Gladstone.
Mr Gladstone. BYDD i Mr a Mrs Gladstone ddychwel i Gastell Penarlag ar yr 2i1 o Awst, ac yn ol pob tebyg, ar- osant yno am gryn amser. Ddydd Mercher yr wythnos ddiweddaf, bu'r ddau yn dathlu 55 mlwyddiant eu priodas. Hiroes ac iechyd iddynt yw dymuniad pawb. Ddydd Llun, ymweiodd parti liuosog o aelodau Clwb Rhyddfrydwyr Wal- sall a Phenarlag.
[No title]
-0 Mae'r Parch T. Idwal Jones, Glynceiriog, Llan- gollen, wedi derbyn galwad oddiwrth eglwys Bed- yddwyr Bethel, Llanelli, un o'r eglwysi Cymreig iluosocaf yn Nghymru. Ddydd Gwener, pasiodd y mesur er gaHuogi Corphoraeth Bangor i wneud glanfa trwy Dy'r Gyflredin yn ddiwrthwynebiad. ..y^Nghaer, ^Eiyyffredin. Ar „ tnv. Yi oeau yn iyddarol, tra die wn""»,V gawodydd trymion "'Wl^wAr erddi a chnydau, dref, a gwZf?rthtfosyd^ mown rhai lhoedl yn y re a gWfJlo IJ Tua'r un adeg. flig^.YSli1: vr heolyddr; v Drefaldwyn. Disgynai'r gwlaw yn drwm] Vc yr oedd y mellt yn un rhwydwaith llachar. Lladd. wyd pump o wartheg perthynol i Mr Davies, Rhos, Llandrinio, gan y mellt. o
PENILLION I'R LLWYNOG.
PENILLION I'R LLWYNOG. I LLWYNOG cyfrwys a'i drwyn main, Cario gwyddau fel cario brain; Ply i'w wal, a cig i'w fol, Fe bortha'i hun heb chwareu lol. Llwynog buan, ber ei droed, Y lleidar penaf fu yrioed Own ein llwyn, a glew ei glep Llwynogod byd a ddaw i'r trap. Dyma'r cydnaf cyfrwys call, Ail yw hwn i fab y fall; Pan rhydd nad mae am frad, Mae yn berig yn ddiwad. Gyda llwynog awn ar daith, I'w wel'd o'n llosgi yd yr Aipht; A Pharaoh a'i fyddin angen bwyd, Yn cerydd am eu drygedd hwy. Y llwynog a'r llew Dau bryfyn go lew Am bela mhob llwyn A dwyn yn mhob lie. Rhuthyn. IORWERTH TIR SIMWNT. Oes yr un llwynog a wna gerdd ateb i iorwerth ?
Advertising
PERFECT FIT AND STYLE GUARANTEED, JOHN LLOYD, (From T. B. Johnson, Lord Street), TAIL OR & DRA PER 89, HOLT qOADt LIVERPOOL. OBV^SSS PKOM ? I'LY ATTENDED TO
RHYD I WYLFA A'l BOBL OD.
.CÄ,I y Cynghor Siroi yu gÚ<j- y nifer o gynrychiolwyr ar y Bwrciu t. yr Act newydd. Galwyd cyfarfod arbenig i'r pwrpas, a phenderfynasant yn unfrydol gymeryd yr arwynebedd, gwerth trethadwy, a'r boblogaeth fel sail i weithio ami. Yn ddilynol, cyfarfu'r Cyd- bwyligor, ond yn eu penderfyniad, ni ddarfu iddynt gydnabod ond y gwerth trethadwy a'r boblogaeth yn unig, gan adael yr arwynebedd allan o'r cwestiwn. 0 ganlyniad, cadwent rhag y plwyfydd mwyaf yr hyn a ystyriai ef yn gynrychiolaeth deg.—Mr J. M'Murray a eiliodd y cynygiad, gan ddweyd yr ystyriai y Cydbwyllgor yn dra unochrog.-Pasiwyd y penderfyniad yn unfrydol. "GADAEL G WRAG EDD." Y n yr un cyfarfod, hys- bysodd y clerc fod yr adroddiad a gyhoeddai arol- ygwyr y Llywodraeth dros Ogledd Cyniru, yn dangcs fod Undeb Llanelwy yn sefyll yn dra uchel o berthynas i'r cymhorth a roddid i wragedd wedi eu gadael gan eu gwyr. Nifer y gwragedd a gyn- orthwywyd gan yr Undeb yn ystod y flwyddyn a derfynai Ddydd Gwyl Fair, 1894, ydoedd 19, sef y nifer mwyaf yn Ngogledd Cymru, ag eithrio Caer- narfon, lle'r oedd y nifer yn 21.—Mr J. Jones, Llanddulas, a awgrymodd benodi pwyllgor i chwilio i'r cyfryw achosion.—Credai Mr M'Murray mai esgeulusdra ar ran yr heddgeidwaid oedd yn gyfrifol am y nifer uchel. Awgrymai ef mai gwell fyddai ysgrifenu at Brifgwnstabliaid y ddwy sir.— Penderfynwyd rhoi'r mater o flaen y Pwyllgor Arianol cyn ysgrifenu at y Prif-gwnstabliaid. Ymddengys nad oes wir yn y sibrwd y bwriedir dinystrio hen Eglwys Llanbedr. Y mae eto un hen foneddigea a fedd hawl i gael ei chladdu yn y fynwent. Wedi y cymer y gladdedigaeth olaf le yno, fe gauir y fynwent i fynu, a bwriedir tynu'r to, yr hwn sy'n cynwys derw gwerthfawr, oddiar yr adail, a'i werthu at gerfio, &c., a defnyddio'r arian a geir am dano tuag at ymgeleddu'r hen eglwys. Os gadewir hi fel y mae'n awr, ofnir y bydd i'r nluriau syrthio tan bwysau'r to. Y mae dadl rhwng ymddiriedolwyr ystad Llanbedr a pherson y plwyf parth pwy biau'r fynwent a'r eglwys. Brydnawn Iau, bu aelodau rhanbarth Rhuthyn o Gynghrair y Briallu yn cynal eu gwyl flyayddol yn Mharc Llanbedr, trigfod Mr G. H. Denton. Yr oedd yno lawer yn bresenol, a chawsant areithiau ar faterion politicaidd gan Mr J. E. Fincbam,Major Ellis, a Mr E. O. V. Lloyd. YR ESGOB ETO.—Ddydd Gwener oedd diwrnod rha,nu gwobrwyon yn Ysgol Hywel, Dinbych, pryd yr oedd Esgob Llanelwy yn llywyddu. Cyfeiriodd y clerigyn, fel arfer, at gynllun Dirprwywyr yr Elusenau. Ceisiwyd cyfnewid yr ysgol, meddai ef, fel ag i wneud i ffwrdd a'r manteision i amddifaid, ac er eu bod wedi llwyddo yn awr i gael cydnabod yr egwyddor hono, nid oedd efe'ii foddlon i'r nod- M edd hon orphwys ar sail o flaenoriaeth yn unig— rhaid ceisio ei chadw'n gyfangwbl. Ymosododd hefyd ar yr adran hono o'r cyniluii trwy yr hon y ceis.iasai Pwyllgor Addysg y Sir atal cyfranu add- ysg gvefyddol enwadol yn y lletai neu ya y gwas- anaeth teuluaidd ynddynt. Yr oedd yn berffaith afresyrnol rhwystro unrhyw gorph crefyddol adeil- adu Hetty He caffai'r plant eu dysgu yn nghredo wahauiaethol y Methodistiaid Calfiaaiad, nea un- rhyw gs edo ara.ll y pertkyno eu rhi cni iddi. Yr oedd ystad bresenol yr rsgoI, meddai, yn profi fod y cynllun newydd yn ddiangenrhaid. _Últ .L1 un o'r :u. ddargan- AMIX DAVIES.