Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
10 erthygl ar y dudalen hon
-:0:-CWRS Y BYD.
-:0:- CWRS Y BYD. Rowland Williams. BYTHKFNOS i ddydd Mawrtb, rhoddwyd i or- phwys yn mynwent wledig YSjeifiog, sir Fflint, boneddiges ragorol, sef Miss Mary Elizabeth Williams, merch i'r diweddar Canon Rowland Williams, rbeithor y plwyf a nodwyd. Treuliodd Miss Williams rai blynyddau o'i hoes, yn llawn o weithredoedd da, yn ardal Bir- mingham ac ar farwolaeth ei chwaer, priod Ùanon Pryce, daeth i gymeryd gofal ei nithoedd yn Nhrefdraeth, Mon. Fel ei holl deulu, yr Dedd Miss Williams o anian dra defosiynol, a <%flwynodd ei holl fywyd i liniaru gofidiau y tlawd a'r adfydus. Yr oedd ei thad, Canon Williams, yn ysgolhaig gwych, ac yn awdwr ^ymreig o gryn deilyngdod ac er hyny, nid esgeuluswyd ef gan aw4urdodau yr eglwys, fel y gwnaed gyda'i gydoeswr Glan Geirionydd ac arnryw eraill. Wedi gwasanaethu am ryw byd fel ail-athraw yn Ysgol y Friars, Bangor, a churad yn Llandegai, daeth gyda'r Esgob Cleaver o Fangor i Lanelwy, gan yr bwn y caf- odd fywoliaeth Cilcan, ac yn ddiweddarach Helygain, yn sir Fflint. Yna rhoddwyd Meifod Iddo, ac o Feifod cafodd Y sgeifiog a chanoniaeth yn Llanelwy. Ysgrifenodd gryn lawer i'r Cam- bro Briton, a llawer iawn i'r Gwyliedydd; a chyda thri eraill, penodwyd ef gan Esgobion Cytnru i olygu argraphi&d newydd o'r Llyfr GWeddi Gyttredin. Bu farw yn 1853, yn 82 rnlwydd oed. Brawd Miss Williams oedd y trylen Dr Row- lar](l Williams, un o awdvvyr yr Essays and Reviews. Dyn dwys, myfyrgar, tawelfwyn, heb naner yr afiaeth yn ei dad, oedd Dr Williams a bu farw yn gynar, cyn bod yn llawn 53 oed. Pan yn blentyn, daeth ei ddoniau ysplenydd i'r golwg a cbawsant y feithrinfa oreu yn Ysgol Eton, lie yr enillodd dlws Newcastle, pan yn 18 oed; ac wed'yn yn Ngholeg y Brenin, Caer- grawnt, lie yr enillodd ysgoloriaeth Battle. Bu am wyth mlynedd yn athraw clasurol ei goleg, ac am ddeuddeng mlynedd yn brifathraw Coleg Pewi Sant, Llanbedr. Yn 1859, cafodd ficer- laeth Broadchalke, sir Wilt, gan ei goleg ac J'110 y bu farw yn 1870. Hoff lyfrau ei ieuenc- ydoedd Aids to Reflection a Confessions of an inquiring Spirit, Coleridge. Cyhoeddodd am- weithiau uchelryw—National Godliness, mon-Essays, The Hebrew Prophets, a dau o yn dal perthynas a Cbymru, sef Lays from ie Cimbrie Lyre ac "Owen Glendower— a Y<*>ma," yr olaf a gyhoeddwyd wedi ei arw gan ei weddw. Yn y flwyddyn 1860 y Ithoeddwyd yr Essays and Reviews, a pharodd y yfr gynhwrf dychrynllyd trwy y byd Oriation- ?ol. Ystyrid yr awdwyr dysgedig yn heretic- ld rhonc, gan y blaid Uehel-Eglwysig—Pusey ddilynwyr—yn enwedig. Dr. Temple, esgob presenol Llundain, oedd awdwr y traithawd >^taf o'r chwech a'r ail ydoedd Dr. Rowland i illiarns ar ysgrifeniadau Baron Bunsen. Er- I \^wyd Dr. W. ac un o'r awdwyr eraill, Mr *iJson, yn v llysoedd eglwysig am heresi. ond aflwyddianus. Modd bynag, parodd pryder thraul y cynghaws lawer o flider meddwl i'r ^winydd diabsen, a gofidiai yn ddirfawr fod nrhyw gyfundrefn grefyddol yn ceisio cosbi am leferydd ei gydwybod. Efallai na jyadai y duwinydd athrylithfawr a dysgedig 3%°n am y byd i wybod nad yw rhai pobl eld etl hnQain yn grefyddol byth yn edwydd ond pan yn poeni pobl eraill. y Crefydda yn Llandrindod. a cyntaf o Awst cynaliai Mr. Llew Wynne gr 0 gyfeillion yn Llandrindod gyngherdd o e„rddoriaeth gysegredig. Ac yn ddioed, wele'r n,engylydd Seth Joshua yn gweddio trostyn ir-v^v. Mae llawer yn methn dirnad beth yw'r hi harnaeth rhwng canu'r Efengyl a'i bleeddio W a° ^^1° ma^ gweH ganddynt o'r ddau y Y mae gan y Saeson ddywediad am for d(^osbarth o bobl eu bod (' past praying a -r- Wynne a'i gyfeillion ddiolch 4oshy(iynt yn marn Mr Joshua yn perthyn i'r i arth hwnw. Gyda Haw, ai ni fyddai'n dda tvn+' Joshua a'i gwmni weddio tipyn tros- hunain jj Bedd Taliesin o Eifion kthvarno ^ymaint a'r gareg arw a'r ddwy ftijCe en d-or°dd rhyw annghelfydd law Y air ?, pertiaf Cymru—bardd y Gad- Sa*n is' Grenedlaethol Gwrec- ^lyL6' yn gorphwys er's dros ddeunaw §0Ueri mynwent yr Eglwys Newydd, Llan- char a man fechan ei fedd heb golofn, na Ua noc^ ° yn y byd. Treuliodd y>i dS'/ruai> oes digon helbulus, a bu farw adaei • j ond nid yw hyny yn un rheswm tros fuasa^61 r!jagderfynedig mor ddinod a phe na y^dclo 0lf^ r^edynen y mynydd yn gorwedd P,ytxiru m k.u erioed yn mysg beirdd .a^esin oedd hwnw a cham 111 cenedlllae c. a c .ham â. hoffder greddfol k*1 ^eil'dd, ydyw gadael ei lwch -^ydd <i°are5d y dywarchen laswellfcog, canys ^yddi Fa v,r amser yn fuan wedi tynu ei sweh y a noli mawr a dadleu cyndyn yn mysg MR THOMAS DARLINGTON, M,A. edmygwyr athrylith Pale y claddwyd awdwr coeth yr englyn hwnw :—■ Y glos Loer, fugeiles lan,—O mae'n hardd Y' min nos, o'i chorlan Dyfod a'i myrdd defaid man, I geisio'i gwr mewa gwisg arian. Pa fodd y ceir colofn fechan ar fedd Taliesin o Eifion yn ddioedi ? A gawn ni awgrymiad neu ddau gan boffwyr athrylith a chan 1 °Bedd un arall. CEFAIS y beddargraph a ganlyn gan gyfaill, yr hwn a'i cododd oddiar gareg fedd yn mynwent Ysceifiog, sir Fflint :— Here lyeth the body of the late HUGH HUGHES of Coedybrain, Esq., in hopes of a blessed Resurrection. He had the honour in 1743 to serve the publick in the office of High Sheriff for this County. In private life his manner was constantly to attend to publick Worship, heartily to declare against the upstart sect of the brain-sick Methodist, that would take men off from it; timely to compose differences between neigh- bours ere they became exasperated. By which be- haviour he was valued when living and when dead much lamented. He departed this life the 7th, 1752, aged 44, leaving an only daughter and a widow behind him. Wyddoch chwi beth 1 nid yw dynion yn cael eu haeddiant ar, nac yn, yr hen ddaear yma. Bedd Taliesin o Eifion a'r glaswellt yn ei or- chuddio bedd Hughes, Coedy brain, a, cnolofn yn ei fytholi, a'i rinweddau wedi eu cerfio ar y golofn, sef oedd hyny gwasanaethu fel siryf Fflint, 1743, ao erlid yr upstart sect of the brain-sick Methodist "pobl llawn cystal, mae'n ddigon siwr, a gwr Coedybrain ei hun. Eisteddfodau. YR oedd Eisteddfod Corwen eleni yn fwy llwyddianus nag arferol. Fel y dywedai Mr 0, M. Edwards, lie eyfletis i gynal Eisteddfod ydyw prif ddinas godreu Berwyn. Hawdd ydyw cyrchu iddi o wahanol gyfeiriadau—o Ddyffryn- oedd Edeyrnion, Clwyd a Llangollen ac y mae yn well cyrchfa baf na gauaf. Lie oer ddy- chrynllyd ydyw yn y gauaf; ond odid hi fydd yn lied glauar yno ar y Llun cyntaf yn Awst ac felly nid yw syndod yn y byd fod gwyl y gerdd a'r gan yno ar gynydd o flwyddyn i flwyddyn. Llawer Eisteddfod ryfedd a fu yn Nghorwen yn ystod y chwechugain mlynedd di- weddaf, beth bynag am a fu cyn hyny. An- farwolwyd un ohonynt mewn englyn digrif, a ddyfynir yn fynych, gan Jonathan Huws o Lan- gollen, sef Eisteddfod hynod ei henwi-yw hon A'i hanian yn ddigri: Dau d'lyniwr yn anfodloni, A dyn o'i hwyl-dyna Ill! Gant a phump o flynydclau yn ol, yr oedd Twm o'r Nant yn ymryson yn Nghorwen am y gadair hefo Gwallter Mechain ac eraill, a Gwallter aeth a, hi. Parodd ei guro gan brydydd ieuanc Llan- fechain flinder tost i hen fardd y Nant ac fel plastr ar ei friw, anrhegwyd ef gan Dr. Dafydd Sam well ag ysgrifbin arian. Gwelais yr ysgrif- bin hwnw beth amser yn ol yn meddiant un o ddisgynyddion Twm, oedd yn byw ar y pryd yn Bethesda, Arfon. Ac y mae llythyr o waich y prydydd siomedig yn Adgof nweh A nnghof, yn diolch i'w gymwynasydd, a'i gyngymydog, y Doctor. Yr oedd y bardd y pryd hwn, fel y byddai ef weithiau, yn lied isel arno ac yn y llythyr a nodwyd, dywed Pe buasai yno neb yn fy sefyllfa, ni buasent yn canu dim gwell na minneu. Roedd arnaf ofn mynd i Stafell neu gwrdd ag un cyfaill rhag mor dylotted oeddwn, heb ddim ond dwy geiniog ddrwg yn fy mhocced." Gallesid meddwl y buasai Eisteddfod yn Llan- fairtalbaiarn yn milwrio yn erbyn Corwen eleni; ond nid felly. Yr oedd y naill mor llwyddianus a'r Hall ae y mae'n anhawdd dweyd y lies a'r budd a ddeillia o'r cyfarfodydd hyn. Yr oedd yn nghystadleuaeth Llanfair o leiaf un traithawd a fuasai yn anrhydedd i'r Eisteddfod Genedl- aethol. Llengarwyr o'r iawn ryw sy'ri byw yn yr ardaloedd hyn—wedi eu trwytho megys ag ysprydiaeth eu banwylfardd Talhaiarn ac fel y dywedai Ap Kyffin yn ei anerchiad i'r Eistedd- fod A hyn wyf yn dybied mai'r had ddarfu hau Gynyrchodd y 'Steddfod y'm heddyw'n fwynhau.
[No title]
-0- Gwneir cais i gael blwydd-dal gan y Llywodraeth i Mr Charles Ashton, yr heddgeidwad Hengar o Ddinas Mawddwy.
Mr Thomas Darlington, M.A.
Mr Thomas Darlington, M.A. GAJWTD Mr Thomas Darlington, M.A., yn Bur- land, ger Nantwicb, sir Gaer, ar y 22ain o Chwef- ror, 1864. Dechreuodd ei addysg yn Ysgol Ram- adegol Acton, ger Nantwich, yn 1871, a bu yno am bedair blynedd. Yna, aeth i Ysgol Ramadegol Eglwyswen (Whitchurch, Salop), ac arosodd yno hyd 1880, pryd yr aeth i Ysgol y Leys, Caergrawnt, gan aros yno hyd ddiwedd 1882. Aeth oddiyno i Goleg loan Sant, Caergrawnt, lie y bu hyd 1886, gan enill iddo ei hun enwogrwydd fel un o'r efryd- wyr mwyaf disglaer. Yr oedd yn Exhibitioner yn 1882, Scholar yn 1883, ac yn 1888 derbyniwyd ef yn Gymmrawd o'r Coleg. Safai yn uchel yn nos- barth blaenaf y Classical Tripos, Part 1. yn 1884. Yn 1885, llwyddodd i enill y Members' University Prize (agored i'r holl Brifysgol) mewn Rhyddiaeth Ladin. Y flwyddyn ddilynol, enillodd y radd o B.A., ac yn 1890, cymerodd y radd o M.A. Yn Mhrifysgol Llundain, aeth drwy arholiad y matri- culation gydag anrhydedd yn 1881. Yn Arholiad Canolradd y Celfau (1882), yr oedd yn ail yn y d< sbarth blaenaf mewn Lladin, gydag anrhydedd. Yn arholiad y B.A. (1884), yr oedd yn gyntaf yn y dosbarth blaenaf mewn Classical Honours, a derbyniodd Ysgoloriaeth y Brifysgol. Yn 1887, pasiodd yr arholiad am y radd o M.A., ac yr oedd yn deilwng o'r fedal aur yn yr ieithoedd clasurol. Yn ystod 1886, 'aeth i'r Almaen, ac arosodd yno am flwyddyn. Ar ei ddychweliad, yn 1887, sicr- hawyd ei wasanaeth fel isathraw yn Rugby, gan v Dr. Percivai; ac yn nliyn-ihor gwltnwyn y flwyeldyn ddilynol, penodwyd ef yn Brifathraw Ysgol y Frenhines, Taunton, swydd a lanwodd yn anrhyd- eddus a chyda llwyddiant annghyffredin hyd 1892. Yn 1891, ymgeisiodd am y swydd o Brifathraw Coleg Aberystwyth, ac efe oedd yr ail ar restr yr ymgeiswyr. Derbyniodd luaws o dystysgrifau yn ei gymeradwyo i'r swydd gan rai o ysgolheigion blaenaf y deyrnas. Siaredid yn uchel am ei allia oedd disglaer, a'i ddysgeidiaeth drwyadl, yn enwedig ei feistrolaeth &r ieithoedd, clasurol a di- weddar, yr iaith Gymraeg yn eu plith. Ei hoff efrydiaeth ydyw ieitheg. Yn 1888, cyhoeddodd lyfr yn cynwys ffrwyth ymchwiliad manwl a llafur maith, tan y teitl The Folkspeech of South Cheshire, Y mae efe hefyd wedi astudio cryn lawer ar ieith- oedd diweddar, yn enwedig ieithoedd Teutonaidd; a medd brofiad helaeth ar addysgu Saesneg, Ellmynaeg, Dutch, Ffrancaeg, a'r Spanaeg. De- chreuodd ddysgu Cymraeg pan yn 14eg oed, ac fe wyr pawb yn hysbys ei fod wedi ei llwyr feistroli, ac nad oes ond ychydig sy'n fwy cyfarwydd nag ef yn hanes Cymru a'i llenyddiaeth. Yn ddiweddar, adnewyddodd ei ddyddordeb mewn pethau Cym- reig, oherwydd ei gydymdeimlad a detfroad cenedl- aethol Cymru. Y chydig a wnaeth gymaint ag ef at ddwyn Lloegr a Chymru i ddeall eu gilydd. Y mae ei wybodaeth o hanes ac iaith Cymru, .a'i gyd- ymdeimlad a'i dyheadau cenedlaethol, wedi gwneud Cymro ohono bron, a gwaaeth ei ysgrifau galluog i'r Wasg Seisnig ar y Cyfrifiad o'r Iaith Gymraeg, a materion eraill, lawer tuag at oleuo a didwyllo syniadau Saeson a-m Gymru. v
-0---Lienyddol.
-0- Lienyddol. "RELIGIOUS ECLIPSE AND NATIONAL DECLINE" (Diffy0 Grefyddol a Dirywiad Cenedlaethol). Ler- pwi Argraphwyd gan I. ioulkes. — Pregeth glasurol, hanesyddol, dduwinyddol ac awgrymiadol iawn ydyw hon, gan y Parch G. Hartwell Jones, M.A., rheithor Nutfield, Surrey; Arolygwr Cyn- orthwyol yn Esgobaeth Rochester Cynrychiolwr y Goron yn Llys y BrifYfgJI newydd Gymreig a diweddar Broft swr mewn Lladin yn Athrofa Prif- ysgol y Deheudir a Mynwy; a draddodwyd ganddo yn Eglwys (Gymraeg) Dewi Sant, Lerpwl, ar ddydd Sul, Mai 27, 1894, mewn gwasanaeth neill- duol Seisnig, a gynelir yno unwaith bob blwyddyn yn mis Mai, pryd y bydd yr Argl.-Faer a Chorphor- aeth y ddinas yn rhoddi eu presenoldeb fel myneg- iad o'u cydymdeimlad a gwaith yr eglwys hono. Ar ol rhagymadrodd clasurol a hanesydclol, mae'r awdwr galluog yn gwynebu ei destyn (Ezec. xxvii. 32, y rhan olaf), ac yn null tra rhagorol hengedyrn pwlpud Cymru, yn tynu allan benau ei bregeth, sef (1) Beth ydyw rhai o arwyddion dirywiad nat- uriol ? (2) Beth ydyw'r achosion ? a phaham y mae damcaniaeth o fywyd wedi ei sylfaenu ar grefydd yn angenrheidol ? (3) Pa foddion all atal y dad- feiliad ? Yna y mae yr awdwr yn myned yn y blaen i drafod y pynciau hyn gyda medrusrwydd neillduol, ac, fel y dyn o berchen ty," i ddwyn allan o'i drysor bethau newydd a hen. Dichon mai yn y rhan olaf y ceir mwyaf o ddyddordeb i ni y Cymry, oblegid yno y mae'r awdwr yn cym- hwyso ei destyn at Wlad y Beiblau." Gwir iawn y dywp-d yn ngwaelod tudal. 19 am iddynt edrych dros gyffiniau Cymru, a gweled fel y mae y rhai sydd fel hyn wedi hau y gwynt, yn medi y corwynt." Er y flwyddyn 1871, mae'r Beibl wedi ei gau allan o'r rhan fwyaf o ysgolion y byrddau. Mae yspryd gwir Gristionogol a gwladgar yn rhed- eg trwy'r holl bregeth, a cha pob un a'i darlleno doraeth o addysg ae adeiladaeth.-J.J. a
- Masnaoh.
Masnaoh. ERBYN hyn, mae Mesur newydd Tollau yr Unol Dalaethau, ar ol wythnosau o ddadleu a thra- fodi, wedi dyfod yn ddeddf, a pbar ei ddarpar- iadau yn ddiau lawenydd mawr i bob dosparth sydd yn dal perthynas a, masnach Prydain. Afraid yw dweyd pa mor agos yw buddiant ein gwlad, a pha mor bell y dibyna ei masnach, ar yr Unol Daleitbiau a gwyr pawb am y modd y parlyswyd llafur Prydain pan basiodd Mesur McKinley trwy y Ty Gwyn. Y mesur hwnw, i raddau mawr, sydd yn gyfrifol am y dirwasgiad cyffredinol a deimlir yn awr a llawenheir yn sicr fod y mesur hwnw,er nad wedi ei ddiddymu, wedi eidymherufel ao, OStWDgtollau'r America ar y nwyddau a allforir o'r wlad hon yno. Cyn pasio y ddeddf newydd, ceid fod y tollau enfawr yn Ilyneu yr holl elw, yn codi pris y nwyddau fel nad ellid cael marchnad iddynt, a thrwy hyny yn atal olwynion masnacb, gan daflu mil- oedd yn segur. Codid toll mor uchel a 174 i 278 y cant ar rai o'r nwyddau mwyaf defnydd- iol ac fel canlyniad, nid oedd modd eu cyn- yrchu heb son am en gwerthu. Ond erbyn hyn, y mae bron bob toll wedi gostwng. Er engraipht, haiarn a dur eodid toll ar y nwyddau hyn o 64 i 74 y cant, erbyn hyn nid yw ond 25 y cant tra y doll ar alcan (tin) yr hon oedd yn 55 y cant, nid yw yn awr ond 36 y cant. Dengys hyn fod dorau masnach wedi eu bagor gryn 1 twer yn iletach, a bod gwell mantais i fasnach Brydeinig lwyddo yn y wlad hono, a diau na fyddis yn ol o anturio. Mae gweithfeydd tyn Dyffryn Abertawe ac eraill wedi sefyll er's mis- oedd, nid oherwydd diffyg yn y cyflenwad, ond oherwydd y tollau yn America, ac yn awr gellir disgwyl iddynt ail agor, i'r fasnach fywiogi, ac i filoeld sydd allan o waith gael moddion i enill eu bywoliaeth. Ac, fel dw'r y felin, bydd i'r gweitbfeydd hyn wrth symud eu hunain ysgogi olwynion masnachol eraill. A chymeryd pob- peth i ystyriaeth, credwn fod hyn yn gwneud rhagolygon y dosbarth gweithiol gryn lawer yn ddisgleiriach, a bod y cymylau fu'n tywyllu ffurfafen Masnach yn araf gilio ymaith. R.
---0------Ystadegau'r Methodistiaid.
-0- Ystadegau'r Methodistiaid. CALONOGOL iawn ydyw ystadegau'r Methodist- iaid Calfinaidd sydd newydd eu cyhoeddi gan y Parchn. Joseph Evans a T. J. Morgan, ysgrifen- yddion y Cyfundeb. Nid ydynt yn cytuno yn dda gyda geiriau rhai o'r awdurdodau eglwysig uebel" sydd, byth a hefyd, yn darogan lleihad nifer yr Ymneillduwyr. Dengys yr ystadegau diweddaf gynydd bron yn mhobpeth ac eithrio, efallai, Byddin yr Iacbawdwriaeth, nid oes yr un enwad a all ddangos gwell cynydd. Yn ystod y 24 mlynedd diweddaf, mae y cynydd, ar gyf- artaledd, wedi bod yn 2,003 yn flynyddol. Eieni, fodd bynag, mae y cynydd yn 2,316—mwy o 253 na chyfartaledd y blynyddau blaenorol. Yn ystod y 24 mlynedd, ceir fod y cyfanswm yn eyrhaedd. 49.510, neu 53'5 y cant. C, y cl A'r casgliadau, ceil- cynydd yn yr oil ohonynt y flwyddyn ddiweddaf o 2,790p. 18s. Ie. Pan gofir am streic y glo a'r dirwasgiad amaethyddol, rhaid cydnabod fod y cynydd yn sylweddol. Cyrhaeddai y easgliad at y weinidogaeth y swm o 82,814p. 19s. Ic., cynydd ar y flwyddyn flaenoroiol,567P. 17s. 2c. Yn 1869, ni chyr- baeddai y casgliad hwn ond 40,577p. 16s. 5c., fel erbyn hyn y mae wedi mwy na dyblu. Cyr- haeddai cyfanswm y casgliadau at bob achos yn 1869, 104,989p 7s. 5c., felly y mae easgliadau y llynedd yn fwy na chyfanswm 1868 a 1869 gyda'u gilydd. Cyrhaedda casgliadau y 24 mlynedd diweddaf yswm anrhydeddus o4,026,700p. 5c. 4c.
-:0:-Damwain angeuol ger Corwen.…
-:0:- Damwain angeuol ger Corwen. Z3 DIGWYDDODD damwain ddifrifol rhwng Conven a Cherygydruidion ddydd LInn, yr hon a drodd yn angeuol i ddwy foneddiges ieuanc. Ym- ddengys fod Dr. Robson, Eagle wood, Rock Ferry, gyda'i deulu yn treulio eu seibiant mewn ty yn yr ardal uchod, Nara Llun, aeth y ddwy Miss Robson-Lilias, 21 oed, ac Evangeline, 13 oed-am dro ar hyd glanau'r afon Ceirw. Gan na ddychwelasant, aeth aelodau eraill y teulu i chwilio am danynt, a chawsant hyd i'w cyrph meirw mewn llyn dwfn. Tybir, oddiwrth yr amgylchiadau, i un o'r boneddigesau ieuainc syrthio yn ddamweiniol i'r llyn tra'n casglu rhedyn, ac i'r Hall geisio ei hachub, gan golli ei bywyd ei hun yn yr ymgais. Symudwyd y cyrph i'r ty lie yr arosai Dr. Robson, ac y mae yr amgylcbiad difrifol Wedi tafia prudd-der dros yr holl ardal ° cliydymdeimlir yn fawr a'r teulu galarus yn eu profedigaeth chwerw. o
Mesur yr Wyth Awr.
Mesur yr Wyth Awr. AED yn mlaen gyda'r Mesur uchod yn Mhwyli- gor Ty'r Cyfft'edin nos Fawrth. Cymerwyd rhan gan mfer luosog o aelodau, ac yn eu plith Mr. I Pritchard Morgan, A.S., yr hwn a sylwai fod wyth awr o lafur caled mewn pwll yn clcligon o ddydd i unrhyw ddyn, ac ar ol iddo weitbio hyny, y dylai gael gorphwys. Nid oedd yr hyn a wnai ar ol wyth awr o les iddo ei hun nac o fudd i'w feistr. Hawliai cefnogwyr y gwelliant y byddai i'r Mesur beri mwy" o gystadleuaeth dramor ond nid oedd ef yn gweled paham. Yr oedd yn rhaid i Iowyr Deheudir Cymrd gael eu gorfodi i weithio oriau meithach am fod dyn- ion ar y Cyfandir yn gwneud byny am gyflogau z, isel. Pan wnaed yr ymraniad, cafwyd Dros y gwellirmt 112 Yn erbyn 107 Mwyafrif 5 Parodd hyn gryn syndod, a chvnygiodd Mr Robo ohirio y mater hyd nos tranoeth gyda'r amcan y dynu y mesur yn ol.
[No title]
o Dymunir arncm wneud yn hysbys mai y buddug- wr ar yr unawd bariton, Y wlad agaraf fi, allan o 11 o ymgeiswyr, yn Eisteddfod Llanfairtalhaiarn, Llun Gwvl y Banc, ydoedd Elias C. Evans, Col- wyn.
---:0:--'---ORIAU LLAFUR Y…
Wrthweithio yr ymgais dramor. "Mewn "Undeb mae nerth gyda masnach fel pob- peth arall, a thuedd y dewisiad lleol gyda'r Mesur hwn fyddai llesteirio yr undeb hwnw i weithredu yn effeithiol. Gan fod cymaint amrywiaeth barn yn rnysg cynrychiolwyr y Glowyr yn y Sen- edd, megys cynrychiolaeth ranedig Merthyr -Mr. Pritchard Morgan tros y Mesur, a Mr. D. Thomas yn cynyg gwelliant, yr hwn hefyd a gariwyd nos Fawrth, ar bwnc y dewisiad lleol, y mae grym yn ngeiriau Syr Charles Dilke, sef mai gwell bod heb t, Fesur am ddwy neu dair blynedd na phasio un anmherffaith.