Y Cymro

THE LANCASHIRE WATCHES Surpass all others in Quality and in Cheapness. GENUINE ENGLISH LEVERS In Silver Cases, < £ 2 2s., £ 3 3s., £ 4 lOS, Gold Cased, surprisingly cheap FACTORY PRICES AT BYRNE'S 10, BOLD STREET, AND THE GOLDSMITHS' COMPANY, 19, PARKER STREET, LIVERPOOL. The West of England Clot1) Establishment. (Eaw; liished 1S56.) J. JOXES St. CO., 0. P, OWEN & Co., 9, SCOTLAND PLACE, BY ROM STREET. YR HEN FASNACflDY mwyaf adnabyddus yn Lerpwl, Cymru. a rh uiau helaeth o America, am YRRETHYNAU OREU. TORI AD £ OREU. OWNEUTHURIAD 5 ~W OREU. FFIT VJ* OREU. Ac am y Prisiau niwyaf rhesymol* DKUWCH A (; WELWCH. CHAS. R. HALL, GENERAL LETTER CUTTER & ENGRAVER 53, paraesese STREET, LIVERPOOL. MANUFACTURER OF BCRNING BRANDS, STENCIL PLATES, RUBBER STAMPS, BRASS PLATES, &C. CWMNI YSWIRIOL BYWYD A DAM WAIN Y SCOTTISH TEMPERANCE. Y CWMNI CYNTAF A OSTYNGODD Y TALIADAU BLYNYDDOL I DDIRWESTWYR. YSWIREBAU POBLOGAIDD 0 BOB MATH. PRIF NODWEDDION Y CWMNI 1. YSWIRELAU POBLOGAIDD o bob math, yn cyfarfod ag angenion presenol yr amseroedd, am DALIADAU ISEL. EngraiphtY Taliad Blyn- yddol Cvffredin dros yr holl fywyd, dan yr oedran 30, am 1,000p, vdyw 24p. 8s. 3c. Yn y SCOTTISH ^SMPERANCE gall Llwyrym vvrtliodwr gael dros 1,300p am yr un taliad, ac elw gohiriedig heblaw 2. Canghen i LWYRYMWRTHODW YR, am Daliadau llai, heblaw E]w (Bonus) Cyfnodol—yn sic-"hau iddynt felly Bonus deublyg. 3. YSWIREBAU CYFUNOL ac ARBENIG, yn cyfuno buddiannau Bywyd a Dam wain Yswinant Kiew.i un Yswireb, am daliadau isel iawn. CANGHEN DAMWAIN.-10 y cant yn ol i LWYKYMWRTHODWYR. Prospectus i'w gael ar ymofyniad. AGENTS YN EISIAU. Resident Secretary, W. GRIFFITH, 36, Dale Street, Liverpool. Symudladau Uongau Cymreig Lerpw. CAMBRIAN LINE (Thomas Williams & Co.) CAMBRIAN WARRIOR, hwyliodd o Barry, Caerdydd, am Santos, Ebrill 7. CAMBRIAN PRINCJSSS, gftdawodd Samarang am yr Azores, Mawrtb 20. CAMBRIAN KINO, hwyliodd o Monte Video am Newcastle N 'S.W,, Mawrtli 3. CAMBRIAN MONARCH, hwyliodd o Lundain am Melbourne, MrwrthlO CAMBRIAN i'hince, hTyli'*d«l c Ri0 am Eiver Plate, SbtiU 30. CAMBRIA:- QI KKX. cyrhaeddorld Sc. Helena o Manilla ar ei ffordd i Lerpwl, Ebrill 17 CAMBOAK HII DS, cyrhaed-todd Port Pirie o Rotterdam, Mai 3. CELTIC LINE (R. Hughes-Jones & Co.) CELTIC MONARCH, cyrhaeddodd Barry Dock o Hamburg Gorphenaf 25. CELTIC CHI K-, cyrhieddodd Santos OGaerdydd Awst 10, 1894. CELTIC QUEEN, cvrhaeddodi Panama o Gaerdydd. Awst 23. CELTIC RACE, gadawodd Rio de Janeiro Newcastle N.S.W., Mehefin 9, CARNEDD LLEWELYN, cyrhaeddodd Astoria, Oregon o SPPBIU\ cyrhaeddodd Rangoon o Imbetiba Awst 27. Newcastle N.S.W., Awst 2G. BRITISH COMMODORE gad;.wodd Coquimbo, am Callao, Mehefin 16. RICHARD E EVANS, BOUSE AND ESTATE AGENT, la, Preston Street (Opposite Police Courts) LIVERPOOL. And 36, CLARENDON ROAD, SEACOMBE. STATES CAREFULLY MANAGED. RENTS COLLECTED ROPERTY BOUGHT, SOLD, OR MORTGAGES EFFECTED Y CYMRO: K ewyddiadur Cenedlaethol. Danfonir UN COPI yn ddidraul trwy y Post:- Am 12 mis, 5/6 Am 6 mis, 3/0 Am 3 mis, 1/6 Telerau Hysbysiadau- Yn ol 3/- y fodfedd, neu 13 gwaith am 19/6. NO WELSHMAN SHOULD BE WITHOUT! THE NEW ENGLISH MONTHLY MAGAZINE "WALES," Editor—0. M. EDWARDS, M.A., OXFORD. It aims at the promotion of a high and noble patriotism." "Beautifully printed, tastefully illustrated." "Ti ragoraist arnynt oil" (Ned Huws yn Y Cymro). The Illustrations for July are excellent. The Works of Goscombe John, the Welsh Sculptor, are presented in a style surpassed by no English Magazine. —SEVENTEEN ILLUSTRATIONS— Price SIXPENCE, on the 1st of every month. "CYMRU'R PLANT," Dan Olygiaeth O. M. EDWARDS, M.A. DYLAI HWN GAEL CEFNOGAETH POB PENTEULU. YR UNIG GYHOEDDIAD ANENWADOL I'R PLANT. DARLUNIAU RHAGOROL, LLYTHYREN NEWYDD, AMLEN HARDD. TONAU I'R PLANT, GWERSI, HANESION A GWOBRWYON. Ceiswch y Ehifyn am Gorphenaf, Pris Ie. HUGHES & SON, Publishers, 56, HOPE STREET, WREXHAM. Order through a Bookseller; also at the Bookstalls. jgS BITTERS CWeLYM EVANS. Y mae miloedd wedi cael iachad trwy ddefnyddio y meddyglyn anghvdmarol hwn, pan oedd pob Meddyginiaeth Arall Wedi Methu. JRHS^gL Ni ddyiai uu tenlu fad hebddo. Myn -weh ei gael. S Adfera iechyd cyflawn. Ymlidia afiechyd ymaith. ~j&2Svr Nid yw byth yn siomi. CWESTIWN Rhoddwch brawf arno. PWYSIG. BITTERS GWILYMEVANS. TYSTIOLAETHAU. 1 Greenfield Cottage, Wellfield Road, Caerfyrddin, Mehefin 12, 1893. Anwyl Syr-Yr wyf yn 71 oed. Y gauaf diweddaf cefais an- wyd trwm, a throdd yn influ- enza, gyda diffyg treuliad a phoen mawr yn y pen. Er i'r Doctor goreu yn y dref weini arnaf, nid oeddwn yn gwella. Yna anfonais am eich QUI- NINE BITTERS, ac yr wyf heddyw yn ddyn newydd ar ol cymeryd tair potelaid o hono. Yr eiddoch, D. Davies. 24 Lynton Street, Salford Mehefin 23,1893. Foilcddigion-Blinid fi yn fawr gan Bronchitis ddydd a nos, ac er bod dan drin- iaeth Meddygon yn yr Hos- pital, nid oeddwn yn fawr gwell. Anogwyd fi i roddi prawf ar QUININE BIT- TERS Gwilym Evans. Cefais esmwythad mawr mewn byr amser, ac erbyn hyn yr wyf yn teimlo fel person arall. Ni fyddaf byth mwy heb botelaid o o hono yn y ty. Yr eiddoch- (Mrs.) S. Parkinson. Dywed Mr. E. Creigfryn Edwards, Garth, Llangollen Mawrth 3, 1893. Foiieddigion- Er's peth amser yn ol poenid fi gan Neuralgia, ond rhoddodd QUININE BITTER S Gwilym Evans wellhad llwyr i mi mewn byr amser. BITTERS GWllrM EVANS. ^■RHYBUDD. MF_Gochelwch Dwyllwyr. Edrychwchfod enw Gwilym Eva,ns ar bob a phote). Gwerthir mewn poteli. 1/11, 2/9, a 4/6, yr un; BIychau y cynwys tair potel 4s 6c am 12s 6c. I'w cael vn mliob man neu danfonir hwy yn rhad am y prisiau uchod yn ddyocel drwy ypost oddiwrth y perchenogion — drwy y post oddiwrth y perchenogion — QUININE BITTERS IfAKUFACTDJJIWG Co. LIMITED. LLANELLY, SOUTH WALES. PRIF ORUCHWYLIWR YN AMERICA- Mr. R. D. WILLIAMS, Plymouth, Pe n REAL JgARGAlNS IN GLOVES FOR THIS WEEK ONLY. ALL AT 1102 PER PAIR. 4 LADIES' GAUNTLET KID GLOVES, Black only, in sizes 5|, 6, and6J. Usually 3/11 per pair. INFANTS' GAUNTLET KID GLOVES, Tans only, in sizes 0000, 000, and 00. Usually 2/11 per pair. LADIES' 4 BUTTON AUSTRIAN KID GLOVES, Black only, in sizes 51, 6, and 6|. Usually 1/11 per pair. LADIES' 4-BUTTON ENGLISH DOE GLOVES, Tans only, all sizes, Usually 1/11 per pair. GIRLS' 4-HORN-BUTTON PIQUE SEWN GLOVES, Tan only, all sizes. Usually 1/112 1 per pair. GIRLS' 4-BUTTON AUSTRIAN KID GLOVES, Black only, all sizes. Usually 1/6 per pair. BOYS' 2-BUTTON REAL DOE GLOVES, Tans only, sizes 1 to 4. Usually 1/11J per pair. BOYS' 2-BUTTON ENGLISH CAPE LEATHER GLOVES, Tans and Browns, all sizes. Usually 1/6J per pair. E N R Y MILES, 25 AND 25A, CHURCH STREET (Opposite Pro Cathedral), -r.'I.J1j"r.$;' NSWYDL) Er GYHOEDDr. Mewn cyfrol hardd yn cynwys 750 o dudal. DemySvo Pris 10s. 6ch. HANES LLENYDDI4ETH GYipiG o 1651 hyd 1850 (History of Welsh Literature-1651-1850). GAN CHARLES ASHTON, DIN AS MIWBDWR. Cyhoeddwyd gan Gymdeithas yr Eisteddfod Genedl- acthol," ae i'w gael oddiwrth ISAAC FOULKES, 18, BRUNSWICK STREET, LIVERPOOL. At Ein Cohebwyr. Dylai pob gohebiaeth ein cyrhaedd fan bellaf fore ddydd Llun a phob newydd a hysbysiad erbyn bote ddydd Mercher.

--0- DEDDFWHIAETH Y TYMHOR. Nos Sadwrn, rhoed y cloadur olaf ar weith- rediadau Senedd dymhor 1894. Gan ddechreu Mawrth 12, a therfynu Awst 25, gwelir mai cydmarol fyr fu y tymhor di- weddaf o'i gymharu a thymhorau blaenorol; ac oherwydd y byrder hwn, rhwystrau Ty'r Arglwyddi, a chroes-ymddadleu ffol rhai o aelodau Ty'r Cyffredin, nid rhyfedd nad yw y cynhauaf o ddeddfau newyddion mor doreithiog ag y disgwylid. Er hyny, mae ami i ysgub werthfawr wedi ei chasglu, a nifer o fesurau o gryn bwysigrwydd wedi eu gosod ar ddeddf-lyfrau y wlad. Ar ddechreu y Sesiwn, addawai Araith y Frenhines ddeg o fesurau. O'r rhai hyn nid oes ond dau wedi derbyn y cydsyniad brenhinol. Ni chyflwynwyd mesurau Dciwisiad LIeol a'r hwn oedd i ymwneud a'r Eglwys Ysgotaidd o gwbl tra na chyr- haeddodd Mesur Dadgysylltiad Cymru, Mesur y Llaw-weithfeydd, Mesur y Byrdd- au Cyflafareddol, a Mesur Ymchwiliad i Ddamweiniau Marwol, i'r ail ddarlleniad. Methodd Mesur yr Etholiadau a chael sylw y pwyllgor ac am Fesur y Tenantiaid a Ddifeddianwyd, taflwyd ef allan gan Dy'r Arglwyddi. Felly, nid oes yn aros o'r deg mesur ond dau, sef Mesur Llywodraeth Leo) Ysgotland, a Mesur Cyfartalu Trethi Llundain, y rhai a dderbyniasant y sel frenhinol. Ond yn ychwanegol at y mesurau gynwysid yn Araith y Frenhines, daeth Iluaws eraill o fan fesurau gerbron, fel ag y bu i'r Llywodraeth ruddi cyfanrif o 36 ar Lyfr y Gyfraith, heblaw eraill ddygid Z-1 yn mlaen ac a basiwyd gan aelodau preifat. A chymeryd pobpeth i ystyriaeth, gellir dweyd fod y Senedd-dymhor diweddaf yn un pwysig ar amryw gyfrifcn. Gwelwyd ynddo law newydd wrth y llyw yn mherson y Prif Weinidog Rosebery, a thra yn cyd- nabod y golled a deimlid gan ymneillduad yr hen arweinydd doeth a galluog Mr Gladstone, nis gellir ond llawenhau ei fod wedi trosglwyddo yr awenau i wladweir.ydd mor wyliadwrus. Mae ganddo ei ddiffyg- ion, ond cynyrch diffyg profiad, ac nid diffyg gallu ydynt ac oddiwrth ei lywiaeth yn ystod y tymhor diweddaf, gellir disgwyl llawer oddiwrtho yn y dyfodol. Mesur pwysicaf y flwyddyn i'r deyrnas yn gyffredinol yn ddiau ydyw Mesur Cyllidol Syr Wm. Harcourt. Nodweddion amlycaf y mesur hwn ydynt--(i) darpar- iaeth o dros dair miliwn yn ychwanegol at gostau y llynges (2) cyfartalu y doll dal- adwy ar farwolaeth ar eiddo personol a buddianol (3) gosod safon graddol ar doll etifeddiaeth, yn amrywio o i y cant ar ystadau tan 500P) ac 8 y cant ar ystadau dros i,ooo,ooop (4) toll ychwanegol o 6ch y galwyn ar wirodydd, a 6ch y baril ar gwrw (5) symud ymaith dreth yr incwm oddiar symiau o 150P a i6op, a'i lleihau ar symiau o i6op i 400p. Gwelir oddiwrth yr adranau hyn ei bod yn hynod o fanteis- iol—yn neillduol adran 5, lie y tynir y pwn oddiar ysgwyddau trethdalwyr bychain. Y nesaf mewn pwysigrwydd ydoedd Mesur Deddf Llywodraeth Leol i Ysgot- land, gan roddi i'r wlad hono yr un man- teision ag a fwynheir gan Loegr a Chymru drwy y Cynghorau Sirol. Cwyn gyffred- inol hefyd a wellheir ydyw y prisiau enfawr a godai'r cwmniau reilffyrdd am gludo nwyddau. Daeth Mr Mundella a mesur yn mlaen i reoleiddio y cyfryw, a gellir disgwyl cyfnewidiad yn fuan a dry yn elw sylweddol i fasnachwyr ac amaethwyr sydd wedi colli cymaint drwy y prisiau afresym- ol a godid am gludo eu nwyddau. Am fesurau yn dal perthynas a gweithwyr, daeth Mr Asquith a dau neu dri yn mlaen i wella Deddf y Llaw-weithfeydd ac er na chafodd Mesur yr Wyth Awr ddod gerbron ond mewn pwyllgor, dangoswyd yn eglur yn yr yiadriniaeth arno y rhaid gwneud rhywbeth ar fyrder i reoleiddio oriau a gwella sefvllfa meibion llafur. Ond yn nglyn a Chymru, diau maidyma un o'r tymhorau pwysicaf yn ei hanes. Erioed ni chlywyd ei Ilais yn fwy clir yn y Senedd erioed ni ddangoswyd y fath weithgarwch a ffyddlondeb gan ei chyn- rychiolwyr; ac erioed ni bu ein Llywodraeh- wyr yn plygu eu penau mor isel i wrando ein cwynion. Ac fe goronwyd ymdrechion ein haelodau Seneddol drwy ddygiad yn mlaen Fesur y Dadgysylltiad a'r Dadwadd- oliad. Dydd arbenig yn banes ein gwlad a fydd y 25ain o Ebrill, ac nid yn fuan yr annghofir areithiau y noson hono, yn neill- duol araith Mr Asquith, wrth gyflwyno y mesur. Wedi blynyddau o frwydro yn erbyn cysylltiad annghyfiawn yr Eglwys a'r Wladwriaeth, a gorthrwm haiarnaidd talu y degwm a chadw gwaddoliadau cenedlaethol at amcanion plaid, wele ein dymuniadau o'r diwedd wedi eu corphori mewn mesur, ac y mae'r ffaith iddo gael ei ddarllen am y waith gyntaf yn gwneud ein hyder yn gryf y gwelir ef yn Ddeddf yn ystod y sesiwn nesaf. Am y mesur, yr ydym wedi dadgan ein barn arno eisoes. Digon yw dweyd ei fod yn cydnabod hawl- iau Cymru a chyfiawnder ei chwynion ar hyd y blynyddoedd. Am gwestiynau a ofynwyd yn nglyn a Chymru, y maent yn aneirif, ond mae daioni wedi deilliaw o amryw ohonynt. Canlyniad y cwestiyno ydoedd penodi pwyllgor i chwilio i mewn i weithfeydd Ilechi Meirion. Gwnaed yr ymchwil yn mis Ebrill, ac ar ol cyflwyno yr adroddiad, wele ddau Gymro o Ffestiniog yn cael eu penodi yn arolygwyr ar lech-chwareli Gogledd Cymru. Sicrhawyd hefyd gan Fwrdd Masnach y cedwid gwell gofal o hawliau'r bobl i draethellau Cymru ac oS oes budd yn deilliaw o goedio ein bryniau, diau y ceir hyny. Bu y Trysorlys yn lied