Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
D. R. JONES & Co., PIANOFORTE. ORGAN, HARMONIUM. & MUSIC SELLERS. 106, HOLT ROAD, LIVERPOOL. Timing & Repairing a Speciality Music sent by Post cannot be exchanged, MASNACHDY CERDDOROL Y CYMRY Cedwir Stock helaeth o bob math o offerynau Cerdd. PIANOS o 10s. 6ch. y mis ac uchod, Gan y gwneuthurwyr goreu bob amser ar law Broadwood, Brinsmead, Collard, Neumeyer, Ward, Monington & Weston, Justin Brown, &c. AMERICAN ORGANS, 5s. y mis, &c. Mason & Hamlin, Bell & Co., Smith, Story & Clark, &c &c, HARMONIUMS, 4s. y mis, &c. 0 waith Trayser, Christophe, Alexander, &c., &c. VOICE TRAINING, ke., &c. SCHOOL OF MUSIC. Prospectus on application. CANEU^N', &c. (Goreu'r Iaith, Dr. Parry, &c. Gwlad y Delyn [J. Henry], cyfaddas i bob llais. Is O Rwy'n Coflo (Sweet Memories) Tenor Is Gwlad y Canu Is EToff Wlao. fy Ngenedigaeth. Soprano n?u Tenor Is Bwthyn yr Amddifad" Is Llyrhyr fy Mam. Sopraho neu Tenor Is MerehyMorwr Is Merch y C idben, Baritone Is Cenwch im'yr f en ganiadau Is Hen Gadair Fawr fy Mam. Contralto, Baritone fic O Peidiweh to> i'r Jilodau Is Songs of Wales [bound] 4s post free o Peidiweh tOI i'r blodau Is Songs of Wales [bound] 4s post free Dim ond I)eilen "Contralto neu Baritone 6j Gems of Welsh Melddy 7s 6d post free Yr oil yn y ddau Nodiant. D. R. JONES & Co., 106, HOLT ROAD, LIVERPOOL. F Eto ar y Blaen. -TERW ER I No TE A CHOFFI PUR. Gwerthiant yn cynyddu bob wythnos o gan pwys i dunelli. CHAS. R. HALL, GENERAL LETTER CUTTER & ENGRA VER 53, PARADISE STREET, LIVERPOOL. MANUFACTURER OF BCRNING BRANDS, STENCIL PLATES, RUBBER STAMPS, BRASS PLATES, &C. i- I Cartref Cymreia. GLASLYN HOUSE, 9, Euston Square, London, N,W. 'u V A N S' TEMPERANCE HJTEL, Most Central to all parts of London. Close to Euston (L. & N. W. Ry.) Station. Two Minutes walk from St. Pancras (Midland Ry.) Station. Ten Minutes train from Paddington (G. W. Ry.) to Gower Street Station for Euston Square. Fare, ld. Home for Students during Examination. » I Adclysgol. BEAUMARIS ,GRAMMAR & COUNTY SCHOOL, —— ■> HEAD-MASTER £ MADOC JONES, M.A., j Downing College, Cambridge, ASSISTED BY QUALIFIED MAS CFRS. BOARDERS are received at the School House. JL) Terms Moderate. Superior accommodation healthy and pleasant situation. SCHOOL RE-OPENS SEPTEMBER 17TH. Apply, HEAD-MASTER, COUNTY SCHOOL, BARMOUTH. (A DUAL SCHOOL FOR BOYS & GIRLS). HEAD-MASTER: EDMUND D. JONES, M.A. HEAD-MISTRESS Miss E. J. OWENS, B.A. Boys received as Boarders by the Head- master, and Girls by the Head-mistress. Prospectus, &c., on application from J. LLOYD, Clerk. RICHARD E- EVANS, HOUSE AND ESTATE AGENT, ia, Preston Street (Opposite Police Courts), LIVERPOOL, And 67, CLARENDON ROAD, SEACOMBE. ESTATES CAREFULLY MANAGED. RENTS COLLECTED PROPERTY BOUGHT, SOLD, OR LET; MORTGAGES EFFECTED. THOS.JONES &Co. Ltd. TIME-TESTED TEAS @ 1/3. 1/7, and 2/- per lb. SPECIAL VALUE. Parcels of Tea value 20/- and upwards sent carriage paid by Rail when remittance is sent with the order. SAMPLES FREE ON APPLICATION. THOS. JONES & Co. Ltd. Tea & Coffee Importers, 9, PARKER STREET, LIVERPOOL. Y CYMRO: Newyddiadur Cenedlaethol. Danfonir UN COPl yn ddidraul trwy y Post Am 12 mis, 5/6 Am 6 mis, 3/0 Am 3 mis, 1/6 Telerau Hysbysiadau- Yn ol 3/- y fodfedd, neu 13 g-waith am 19/6. At Ein Gohebwyr. Dylai pob gohebiaeth ein cyrhaedd fan bellaf fore ddydd Llun a phob newydd a hysbysiad erbyn bore ddydd Mercher. J. T. TV. Y mae eich penilJion o natur rhy gref- yddol i newyddiadur, ac y mae'r odl hefyd yn annghywir mewn amryw fanau, megys byd a I dir,' I elwy' a I fwyn,' Di' a 'byd,' 'bach' a Tad,' &c.
DALEN WEN I AIL DDECHREU.
DALEN WEN I AIL DDECHREU. YMDDENGYS fod aelodau Cyngrair Rhydd- frydol Cymru wedi eu gwahodd i gyfarfod vn Llandrindod yn gynar yn mis Medi, Felly y dywedir yn y Manchester Guardian. lie hefyd y teflir awgrym nad yw'r an- nghydweliad a ffynai ddeufis yn ol rhwng y Gymdeithas hono a Chynghrair Rhydd- frydol Deheudir Cymru wedi ei gwbl uniawni—yr hyn sydd yn dra anffodus ac yn rhagarwyddo gofidiau. Pwy sydd yn gyfrifol am yr ystyfnigrwydd hwn, ni ddy- wedir, wrth gwrs ac fel arferol, mae'n debyg, fod peth o'r bai o bobtu. Ond os mynir llwyddiant i'r symudiad newydd rhaid carthu allan y surdoes, neu yr an- nghariadoldeb oedd i'w weled yn amlwg iawn yn yr hen oruchwyliaeth. Ac y mae hyn yn naturiol yn arwain pawb sy'n cymeryd dyddordeb yn ffyniant dyfodol Rhyddfrydiaeth Cymru i ymholi a ellir gwneud hyny ? Os gellir, da os na ellir, goreu bo'r cyntaf y mabwysiedir rhyw foddion eraill i gyrhaedd yr amcan mewn I golwg. Efallai mai y cynllun goreu tan yr amgylchiadau fyddai difodi'r Cynghreiriau un ac oil, a ddechreu megys gyda dalen wen. Rhaid i bawb gydnabod na fu'r Cynghreiriau o fawr fudd yn y gorphenol credwn, fel y dywejasom droion yn y golofn hon, iddynt wneud mwy o niwaid na lies. Ac os yw'r ddamcaniaeth yna yn gywir. ac y mae'r nifer sy'n ei chredu yn lluaws ac ar gynydd, rhaid fod rhyw wendid yn nghyfansoddiad y Cynghreiriau a diffyg y dylid cael gwaredigaeth ohono. Mae'n ddiddadl fod y dosbarth bychan a gymeras- ant awenau llywodraeth y Blaid yn eu dwylaw eu hunain braidd yn gul eu syn- iadau. Os na chydsyniai Rhyddfrydwr a'u shiboleth hwy (er iddo fe ddichon fod yn amgenach a chysonach Rhyddfrydwr na hwy), yr oedd yn rhaid ei erlid a'i ddifenwi. Prin y rhaid dweyd y gall pobl euog o ym- ddygiadau felly fod yn ddynion da ond y maent yn sicr yn arweinyddion gwael. ac ni ddaw byth fendith ar na symudiad na sefydliad y byddo eu bath mewn cysylltiad ag et, chwaithach yn ei arwain. Gan hyny, ai nid gwell fyddai ail dde- chreu o'r newydd ? Gadael yr hen Gyng- hreiriau gyda'r pethau a fu, rhoddi gwys a gwahodd i holl Ryddfrydwyr Cymru yn gyffredinol i ymgynull mewn man canolog a chyfleus, a dewis o'r rhai ymgynulledig ddeunaw neu ugain o wyr o bwyll a phrofiad, a brwdfrydedd hefyd, i dynu allan gynllun o Gynghrair newydd, ac iddo eangach syl- faen a dyfnach cydymdeimlad nag oedd gan yr hen. Cwestiwn mawr y dylid pender- fynu arno ydyw telerau Rhyddfrydiaeth Gymreig yn y dyddiau hyn. A ddylai dyn gael aelodaeth yn y Cynghrair.os na fyddai yn berffaith gwbl yn holl ofynion Rhydd- frydedd uniawngred ? Neu, a ddylid cym- hwyso ato y rheol, os palla mewn un pwnc y mae'n euog o'r cwbl? Dylid hefyd ys tyried pa un ai Cynghrair politicaidd yn unig sydd i fod ynte un yn cymeryd i mewn bynciau cymdeithasol a llenydioI. Dyna rai o'r materion y dylai Rhydd- I y frydwyr Cymru eu hystyried cyn -ail gychwyn yr hen Gynghrair neu gychwyn un newydd ac yn niffyg hyny, oferedd fydd myn'd yn mlaen. Ni waeth heb na thuchan yn erbyn y drefn Er heddwch ac er rhyfel Gwenynen farw nt chasgl fel.
ECLWYS EISIAU! DIWYCIO.
ECLWYS EISIAU! DIWYCIO. MAE cryn lawer o swn yn mrig y morwydd fod Eglwys Loegr i fyned tan welliantau a diwygiadau pwysig yn ystod teyrnasiad y Weinyddiaeth bresenol. Fu ar sefydliad erioed fwy o angen diwygiadau, yn Nghymru, beth bynag. Gelwir hi yn Eglwys y Plwyf a phroffesir ei bod man y mae at wasanaeth yspiydol y plwyfolion—lie y ca'r tylodion bregethu'r efengyl iddynt-y rhai gan mwyaf ydynt Gymry. Dim ffashiwn beth. Math o glwb defodol ydyw, lie y rhoddir y lie goreu i'r fodrwy au", rhyw gongl wrthodedig i'r tylodion, a rhyw awr annghyfleus ar y Sul i'r gwasanaeth Cymraeg. Erhdwyr Ym- rieullduaeth a haner Pabyddion, sydd yn cael y Ileoedd brasaf ynddi. Rhagrith ac anwiredd ydyw ei galw yn eglwys genedl- aethol. Pe buasai Cymry yn dybynu arni hi am ei phorthiant ysprydol, Cymru fuasai'r wlad dywyllaf tan haul, a'r waeth- af tua yma i Abred ei hun. Ni fuasai gan y trigolion truain foddion crefyddol o fewn milldiroedd iddynt, a buan y llithrasent yn ol i'r barbareidd-dra yr oedd eu tadau ynddo pan y cafwyd hwy gan Ymneilldu- aeth. Oes, yn ddiau, y mae eisiau Iluaws o ddiwygiadau yn yr eglwys hon. Da iawn fyddai i'r bobl gael dewis eu person, da iawn fyddai i'r bobl gael hawl i'w anfon yn nghylch ei lwybr pan fyddo'n camym- ddwyn, ardderchog fyddai difodi defodaeth penwan ambell i Lan, ond gwell na'r cwbl fyddai ei gwneud yn Eglwys Gristionogol yn byw arni ei hun, ac nid trwy drais ar eglwysi eraill.
-:0:-Reilffyrdd Ysgeifn i…
-:0:- Reilffyrdd Ysgeifn i Cymru. YN Nhy'r Cyffredin nos Fercher, pan aed at y bleidlais i roddi 42,595p tuagat reilffyrdd ysgeifn yn y Senedd, cafodd Syr G..0. Morgan gyfle i ddweyd ei farn ar angenion Cymru. Sylwodd nad oedd ui wlad inor gyfaddas i rei iffyrdd ysgeifn ag oedd rhanau mynyddig Cymru. Yn ystod yr etholiad di mreddaf, dygodd y Toriaid gwyn yn erbyn y Llywodraeth Ryddfrydol na wnaeth ddim at hyrwyddo gwneuthuriad y reilffyrdd hyn, ac yn mhellach addawent mai y peth cyntaf a wnaent hwy wedi myned i awdurdod fyddai dwyn y mater yn mlaen. Dyma gyfle rhagorol iddynt wneud fel yr j addawsant. Rhoddodd y Llywodraeth ddi- weddaf beth sylw i'r mater, a disgwyliai y wlad am i'r Toriaid gario eu haddewidion i weithrediad yn awr pan y mae y gallu gmddynt. Mr Bryce a obeithiai na phwvsid y gweliiant yn awr, gan y byddai hyny yn debygol o effeithio ar y bwnad i wneud reilffyrdd ysgeifu y Werddon.
CWRS Y -BYD.
CWRS Y BYD. Cymdeithas Wrthysmygol. JSID wyf yn meddwl y daw dim byd o'r bwriad a'r cynllun, sef sefydlu Cymdeithas Wrth-ys- mygoJ, neu yn hytrach Wrth-fyglysol. Fel cymdeithas nen ddwy arall a gychwynwyd yn Nghymru yn ddiweddar, efallai y dygir bon yn mlaen gyda bloeddiadau a swn tabyrddau a chyn y gellir cwblhau ei rheo'au, bydd liithau wedi ymuno a'r cymdeithasau rhagorol a fu. cl Ond fel y gwelir oddiwrth y llythyr canlynol a dderbyniais yr wythnos ddiweddaf, ymdden- gys fod eisiau rhyw sefydliad o'r fath. Fe welir fod Owen Ifan yn cario dwrn caled, ac nad oes drugaredd yn ei resymeg. Dyma ran o'i lith DEYDWCH chi fyncch chi, toes sens yn y byd mewn dyn sy'n pryffesu crefydd ag y gwelwch chi o'r Sul dair gwaith yn y capel neu eglwys yn tyrai gwyneb hir, yn canu'u ffeind tros ben, vn arfer moddion ac mae'n cyfranu at yr achos ac yn y casgliad y swm o goron hwyrach yn y flwyddyn, ac yn talu swllt; am baco bob wsnos. Pw sort o grefyddwr ydach chI'n galw dyn fel hyn ? Sort sal iawn ydw i'n i alw fo. Mae eisio i ddiarddel o a'i fath o bob capel ac eglwys yn Nghymru. Tasa fo'n troi pothau o chwith, fasa dim rhyw gyment i'w ddweyd-swllt i grefydd, a cheiniog am baco. Mae geny awydd yn y nghalon prynu Van, fel Dr. Pan Jones i brygethu yn erbyn yr hiliogaeth gwiberod yma, gan gymeryd yn destyn, Gwae chwi Pharise- aid ragrithwyr.' "A dyna'r bobl eraill yma sy'n tvrfu vn na-hvlch Dirwest, ac yn taranu'n ddychiynllyd yn erbyn niwaid, gwastraff, ffolineb, aflendid Meddwdod, tra yn smygu ei hochr hi bob cyfle a gant; ffashiwn sort ydach chi'n galw'r bobol yna ? Mae nhw'n ddoniol yn y cwr dirwest yn son am drueni a melldithion y Ddiod Feddwol; ac wedi llefain eu hunain yn grug, mi dawan a ffwrdd a nhw yn svth i'r ty capel, neu adre os bydd hyny'n nes, a lodio'r cetyn, a dweyd, Wyddoch "chi be, mi roedd geni eisio smôc.' Phariseaid ragrithwyr, meddaf i am bob un ohonynt. Sut yr ydach chwi'n disgwyl llwyddiant ar waith hymbygoliaid fel hyn ? Naill ai gorwch eich ceg yn ddigon llydan i gymeryd Smocio cystal a Meddwdod i mewn iddi neu ceuwch hi am byth. Lwyddodd annghysondeb erioed. Os cai fy ffordd dirwestwyr yn unig gaiff fed yn aelodau o'r Gymdeithas Wrthysmygol. "Mi garwn wneud tri neu bed war o sylwadau pell- ach ar yr angenrheidrwydd o sefydlu'r Gymdeithas ragorol hon-" Na, peidiwch, Owen anwyl; yr ydych wedi darllaw digon o ddrycin yn y dyfyniadau uchod, er eu bod y rtianiu addfwynaf o'ch gohebiaetb. Cedwch y lleill at Riglen y Gymdeithas. Richard Jefferies a natur YR wyf newydd ddarllen un o gyfrolau hudol Richard Jefferies ac ar y munyd hwn yn credu na ddarUenais ddim erioed a'm cododd mor agos i gylch y gwynfyd. Y dernyn goreu genyf yn y llyfr ydyw uu a elwir 11 Saint Guido"; a chah mai ychydig a welais hyd yn hyn o waith Jefferies yn Nghymraeg, a bod y benod yn rhy hir yw dyfynu yn ei chrynswth, rhoddaf yma yr hyn a lyoodd yn y cof o'r ymgom a fu rhwug Guido a'r Wenithen. Dylwn ddweyd mai mab, tua deuddeg oed, i ffarmwr cefnog oedd Guido ac mai ei brif ddifyrwch oedd ymdroi byd feusydd ei dad a ehymdeithasn a natur—ei llysiau, ei blodeu, ei choedyad, el chreaduriaid, &c. ac o dipyn i beth daeth mor gydnabyddus a hwynt fel y gallent ymgomio a'u gilydd,"ac yn gymaint cyfeillion fel y dywedent (y llencyn a natur) eu banes a'u cyfrinach y naill wrth y llall. Ond at y chwedl:— Yr oedd cae o wenith yn ei lawn dwf o flaen cartref Guido ac ac un canolddydd gwresog yn mis Gorphenaf, llithrodd yr hogyn yn ddistaw bach o'r ty, ac aeth ar draws i'r ochr bellaf i'r cae, lie yr oedd congl neillduedig o olwg pawb, a llwyn o goeri hen yn taro ar y cae, a ffrwd o ddwr gris:alaidd yn rbedeg rhwng y cae a'r coed. A than gysgod derwen gref, eisteddodd Guido ar dorian laswelltog oedd yn min y ffrwd, a chwedleuai yn y cyfamser ag un o'rgwenith oedd megys yn chwareu &'i het ac yn gwyro ei phen i sisial yn ei glust :— "Guido bach," ebe'r Wenithen, er fod yr haul yn gynes, yr wy'n teimlo braidd yn drist. Mi fum yn meddwl, weldi--yr ydan ni wedi bod ar un neu arall o gaeau dy dad er's mil o flynyddoedd i'r flwyddyn hon. Cawsom ein hau, ein chwynu, ein medi a'n cywain, bob blwyddyn a'r gwlaw yn peri ini dyfu a'r haul yn ein hadfedu er's mil o flynyddoedd." "Bewelsoch chi, yr holl amser yna?" eba Guido. Fe hedodd y gwenoliaid uwch ein pen,' ebe'r Wenithen, "gan chwiban can felus, ac yna aethant i'r simddeuau i wneud eu iiytijod." Yn ein ty ni ? Or auwyl, nage mae'r ty hwnw wedi di- flanu fel deilen grin. Ond ddarfu i ni ddim annghofio y caneuon oedden nhw'n ganu i ni. Yna deuai'r fwyalchod allan o'r coed gao ddifa y pryfaid oedd yn ein liiweidio, ac wed'yn aent ben y dderw a chwibanent yr alawon mwyaf per- swynol. Nid y derw yna, machgen i, lie mae'r mwyalch yn chwiban heddyw y mae hyd yn nod y derw wedi myn'd, er cryfed oeddynt ac er i un ohonynt herfeiddio mellten, a byw flyn- yddau lawer ar ol ei tharo ganddi. Wyres i hono ydyw un o'r derw hynaf sydd yn y llwyn yma. Os ei di i'r llwyn, ti gei weled derwen ac arni ddim ond un ganghen y mae mor hen fel nad oes ond y ganghen hono yn aros. Tyfodd hono o fesen a syrthiodd o dderwen a dyfodd o fesen a syrthiodd o'r dderwen hono a darawyd gan y fellten. Felly dyna dair oes dderwen, Guido bach, rhyngom a'r amser yr oeddwn i yn son am dano. A'r dderwen yna yr wyt ti yn gorwedd yrwan tan ei chysgod, y bedwaredd ydyw ohonynt, ac er mor fawr nid yw ond ifanc. ]fr oedd corfran yn y dderwen ar un ganghen, a mesen ganddi yn ei phig pan y dychrynwyd hi gan rywun, a gollyngodd y fsen hono i'r ddaear, ac yr wyt ti yn awr yn eistedd tan y pren. Felly, ti weli, fod llawer iawn o amser er y pryd yr oeddwn i'n son am dano." Ac mewn arddull alegoriaidd, swynhudol fel hyn, a yr awdwr yn mlaen am dudalenau lawer. Nici wjf yn gwybod am ddim gwell at ei gyfieithu na gwaith Richard Jefferies. Rbaid mai 0elt ydoedd, a barnu oddiwrth ei orhoffder 0 natu.