Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

12 erthygl ar y dudalen hon

Trychineb ar y Mor yn Aberystwyth.

Marwolaeth Cymro yn Toronto,

-----------------Prof Henry…

O'r Twr.

Creulondeb Ffermwr Cymreig.

¡Marwolaeth Arwerthwr Cymreig.

Newyddion Cymreig.

- Y diweddar Barch Richd,…

Person Caergybi ar yr Eglwys…

[No title]

Cyngres Undebau Llafur.

CWRS Y BYD.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

hyn afiaethol Cymru. Bu yn golygu ac yn brif j ysgrifenydd i'r Archoeologia Gambrensis er's talm am flynyddau ac yno yr ymddangosodd gyntaf ei lithoedd dyddorol ar Vestiges of the Gael in Gwynedd." Yn gyfranog a Edward Freeman cyhoeddodd History and Antiquities of St. David's." Fel duwinydd hefyd, ysgrifen- odd gryn lawer i Eiriadur Ysgrythyrol Dr Smith, ac i'r Speaker's Commentary. Ond dywedir nad gwir y chwedl fod yn mwriad y ddau brelad ymddiswyddo, a rhoddi cyfle i'r Prifweinidog Toriaidd newydd i benodi eu holynwyr. Pwy fuasai'r ddau, tybed ? Pwy, tybed, a gawsai y fraint, Ai Howel, ai Hartwell, ai pwy ? 0 fod yn benciwdod y saint, Ai Griffiths neu rywun f'ai fwy ? Ai Prifathro Llanbed-O wen? Neu rhyw 'ffeirad arall islaw ? Wneid Dyfrig yn un o'r ddau ben ? Rhys Mwrog ? neu Huws, Aber Maw ? Egluradaeth Dr Rhvs. UN o'r testynau mwyaf dyddorol y bu Dr. Basil Jones yn eu trafod yn y Gambrensis ydoedd olion y Gwyddelod yn Ngogledd Cymru tan y penawd Vestiges of the Gael in Gwynedd. Rhydd enwau lleol mfer o fanau i gadarnhau ei oscdiad fod to o'r genedl neu'r llwyth hwnw wedi byw a bod yn Ngwynedd megys Coed y Gwyddel, Cytiau'r Gwyddelod, Gwyddelwern, &c. Ac y mae hyn yn fy arwain at erthygl ddysgedig y Prifathraw Jolin Rhys yn Y Cymro diweddaf, yr hon sydd wedi enyn dyddordeb annghyffredin yn mysg lluaws ein darllenwyr mewn enwau lleol yn Nghymru, ac yn debyg o gynyrcbu amryw obebiaethau gwerthfawr. Yn enw ein darllenwyr, yr wyf yn diolch i'r Cadeirdraw dysgedig am ei lythyr, ac yn hyderu y cawn ami air eto ganddo ar yr un pwnc. Y mae cyfaill neu ddau hefyd wedi addaw chwilio terfynau ym- herodraeth Ciadi a'r ciaws a'r ciathod yn Nghymru a danfonodd un ohonynt air i ddweyd eu bod yn cyrhaedd tros Ferwyn i Benybont Fawr. John Elias a Henry Rees, BUASAI yn anhawdd darnodi athrylith y ddau efengylydd enwog uehod yn well nag yn ngeiriau y Parch. John Hughes, awdwr Methodistiaeth Cymru. Meddai, Wrth i'r bobl ddychwelyd o oedfa gan John Elias dywedent, Dyna i chwi BREGETHWR I Wrth ddychwelyd o oedfa gan Henry Rees, 'Dyna i chwi BREGETH Prun, medd y darllenydd, oedd y mwyaf o'r ddau ? Gwilym Cowlyd. UN o feirdd Cymraej; goreu'r oes ydyw Gwilym Cowlyd a gellir yn ddibetrus gyfrif ei awdl ar Fynyddoedd Eryri" gyda'r dwsin goren o awdlau sy'n yr iaifh. Mae ynddi rai desgrifiad- au digymhar, megys :— 11 Y llynau gwyrddion, I.Ionydd--a gysgant Mewn gwasgod o foelydd A thyn heulweu ysplenydd Ar len y dw'r lan y dydd. A hwn.- Moel Siabod y 'mhlas wybyr- U wchlaw Dyffryn Mymbyr Tafod ein rhyddid difyr—sy'n siarad A diddirywiad fydoedd yr awyr. Mae'r hwn all nyddu'r gynghanedd a drych- feddyliau prydferth uchod yn fardd heb os nac onibai. Mae Gwilym hefyd yn ddyn gwybodus, wedi darllen illawer. ac yn byddysg iawn yn hanes Cymru, a'i barddas a'i llên. Ond yn y cymeriad o BRIF-FARDD PENDANT, Anhawdd ydyw gwybod beth i'w feddwl ohono. Pa fodd gellir cy soni y ffaith fod y bardd m wyn gyfansoddodd y toddaid tlws hwnw i'r Cae Gwenith oedd yn ein rhifyn diweddaf yr un a'r Pendantydd bygylog oedd yn y Post yr un diwrnod yn bygwth galw adran o fyddin Prydain i ysgnbo ymaith Orsedd anneddfol Llandudno, ac yn arweddu ffurfiau eraill o aw- durdod nad oes ganddo y rhithyn lleiaf o hawl iddo. Mae'n anhawdd chwerthin am ben ffolineb bardd mor ragorol ac yn anhawdd peidio am ben bygythiwr mor ddiallu a direswm. --0--