Y Cymro

-0- Marchnadoedd. YD. I-erpwl, Medi 10, Marchnad dawel mewn gwenith, ond y prisiau yn °efydlog. Gwerthai gwenith Caliifornaidd am he.' y 2 ^ntal yn uwch na'r wythnos fla norol. River Plate, jls6c; Califfornaidd, 24s 6c Walla Walla, 24s 3c. •jJDRAWN cymysg yn gwerthu'n fywiog am ostyngiad o y cental; a chan fod cyHenwad mawr o Indrawn Arne-ricanaidd, gostyngodd 1c y cental. Blawd yn ac yn tueddu at ostwng Ffa, 3c y chwarter yn ceirch a blawd ceirch yn gwerthu'n dawel 01 hrisiau diweddar. X.lundain, Medi 10. Marchnad ddifywyd a'r prisiau yn tueddu at Gwenith Victoria yn gwerthu am 23s 7|c ghffornaidd, 24s 6c La Plata, 22s Walla Walla, 19s • °r ^n^rawn yn dawel. Odessa, 19s Danubaidd, V cr'i 16s 6c. Haidd yn sefydlog ei bris ond 13s R a(^ fychan. A/.off, 13s 6c Danubaidd, c Ceirch yn gwerthu'n weddol. Rwsiaidd, j, J Americanaidd, 12s 3c y 320 pwys. Ffa yn al' Barbarry, 23s 6c. C Salford, Medi 10. 'Oyfiellad da a marchnad weddol. Biff, 5c i 60 olltgig, 6c i 8c; cig oen, 821c i 9c; cig llo, 5c i 7ic Birmingham, Medi 10. 740 ^enwad cymedrol a galwad gweddol. Biff, 5c i 8s i 6c i 8;jc cig oen, 8c i 9c moch baewn, > perchyll, 9s; hychod, 5s 9c i 6s y seor.

Llythyr Watcyn Wyn. Gwynfryn, Ammanford. Y MAE yna lawer o bethau yo yr awyr y dyddiau hyn, ond y maent ar y papyr newydd gyda'u bod yn yr awyr, a rhai petbau ar y papyr cyn cael eu hawyru o gwbl, acoblegyd hyny heb fod yn eithaf iacb. Yr wyf yn gweled fod Y TYST wedi gwneud penderfyniad, wedi myned ar ei lw o flaen y wlad, nad yw yn cyhoeddi galwad neb pwy bynag byth mwy hyd nes y byddo yr alwad wedi ei rhoi o du yr eglwys, ac wedi ei hateb o du y gweinidog neu y myfyriw" fydd yn ei derbyn. Y mae galwadau rywfodd yn ehedeg i'r papyr newydd yn gynt nag un math o new- yddion y gwyddom am danynt. Rhyfedd mor fuan y clyw y wlad lais gal wad I-yo union fel pe byddai yr alwad yn galw ar wlad gyfan i glywed ei llais, pan mewn gwirionedd na fyid haner y galwadau a gyhoeddir yn galw ar neb Hyderwn ydlwydda y Tyst i roi hyn i lawr. Cawn weled. EISTEDDFOD LLANELLI. Y mae ei swn yn dystewi yn raddol rbyw ambell air yn awr ac yn y man sydd yn y papyr- au am dam. Gwelsom heddyw fod y pwyllgor wedi talu wyth cant o bunau i'r dref am feuthyg y tent uwchbea y farchnadle i gynal y cyfar- fodydd wythnos yr wyl, a bod dau cant o bunau eto i ddilyn. Da iawn gall Llanelli fod yn falch o ymweliad yr Eisteddfod—nid pob tref sydd wedi derbyn rhodd arianol o fil o bunau am roi gwahoddiad iddi. Y mae amryw wedi anfon atom i ofyn pa le a pha bryd yr ymddengys y beirniadaethau. Gallwn ddweyd fod y Llane'ly Guardian wedi dechreu eu cyhoeddi er yr wythnos o'r blaen, a gallwn feddwl ei fod yn bwriadu cyboeddi y ewbl o wythnos i wythnos hyd nes gorpben y gwaith. Ceir y llith gyntaf yn y Llanelly Guardian am Awst 29. CYMRU FYDD. Pa bryd y bydd Cymru Fydd, a fath Gymru fydd hi pan ddel Cymru Fydd i fodolaetb, pwy fydd byw i weled hyn; a phwy fydd yn llywodr- aethu ein gwla J anwyl y pryd hwnw? Dyna gwestiynau sydd yn codi yn naturiol yn ein meddwl y dyddiau hyn, nid y dyddiau a fu, ua'r dyddiau a fydd, cofiwch, ond y dyddiau diwedd- af hyn, Yr ydym yn barod i gredu weithiau mai yn Llandrindod y bydd Cymru Fydd. Lie dipyn yn Seisnigaidd hefyd i Gymru Fydd fyw ynddo yw Llandrindod heddyw; beth fydd Llandrindod yn y dyfodol, 'does dim sicrwydd. Cyfarfydd- udd dau o "bropbwydi tanllyd" Cymru Fydd yn Llandrindod yr wythnos hon, nid amgen, LLOYD GEORGE A TOWYN JONES Dyma yn ddiamheu bi-ophtvydi tanllyd" y symudiad yw y ddau hyn, ac os gall ta-i, a bywyd, ac egni, a hvawdle id, greu Cymru Fydd, bydd hyny wedi dod i ben heb fod yn hir, oblegyd y mae un yn llosgi yn y Gogledd a'r Hall yn fflamio yn y De, a rhoddodd y ddau gyda'u gilydd ddyfroedd oerion Llandrindod ar dan yr wythnos ddiweddaf. Y mae y dyfodol yn nglyn a, Cbymru yndibynu i gyd ar weitbwyr hunanymwadol, ac ar egni a gweithgarwch y cyfryw, a'u tact i drefnu cad ac i arwain byddin. Os yw Cymru i'w gwneud yn un Gymru gyfan, rhaid cael ei meibion i weithio i gyd er mwyn eu gwlad ac nid er eu mwyn eu hunain, nac er mwyn plaid. Gresyn fod yna gymaint yn cei eistedd mewn cadair plaid nid yw gwiw i r cyfryw byth erfyn teyrnasu ar orsedd gwlad a llywodraethu yn nghalon cenedl. Y mae genym ffydd gref yn egwyddorion Lloyd George a Towyn Jones, ac os deil y ddau i weithio law yn llaw gallant wneud llawer iawn i uno De a Gogledd Cymru. Y mae iddynt ddilynwyr lawer, ac y mae ganddynt ddylanwad mawr, ac y mae ynddynt fwy o dan a gwefr nag sydd mewn lleng o ddynion cyffredin. Un arall o feibion glewaf Cymru yw LLEWELYN WILLIAMS, ac y mae yntau wrthi a'i ho'l egni yn ceisio dysgu cenedl y Cyrnry i, gwrdd a'r dyfodol. Bachgen wedi ei eni a'i fagu yn Nyffryn y Tywi, yn fferm y Brown Hill yn yrnyl Llangadog, yw Llewelyn, ac er oi fod ar hyn o bryd yn un o olygwyr y Star yn Llundain, eto i gyd, y mae yn caru tir ac yn anwylo cenedl y Cymry. Bu yn treulio ei wyliau eleni yn ei ardal enedigol, a chafwyd tair o ddarlithiau cyhoeddus ganddo yn Nyffryn Aman, un yn Cwmaman, un yn Bryn- aman, a'r Hall yn y Gwynfryn. Ore ( ef fod gan Gymru waith i'w wneud, a bod ganddi genad- aeth at genedloedd y ddaear, a bod yn rhaid iddi gadw gafael yn ei gwlad ac yn ei hiaith byd nes wedi gwneud ei gwaith ac wedi traetbu ei chenadaeth. Nid yw cyfreithiau a sefydliadau ond arfau yn Haw cenedl, ac y mae colli neu enill pob brwydr yn dibynu ar y defnydd a wna o'r arfau hyn. Rhaid i gene U y Cymry yn y diwedd ddibynu ar nerth a nodwedd ei meddwl, ac ar yr hyn fydd wedi dderbyn mewn dysg, ac wedi enill mewn profiad. Rhaid dwyn gwrtaith y meddwl Cymreig i gymeryd rhan yn yr ym- drech genedlaethol. Un arall o brophwydi Cymru sydd wedi bod yn rhybuddio ei gydgenedl yn ddiweddar yw y PKOFEESWR HENRY JONES, GLASGOW. Y mae ei anerchiad yn Ngholeg Bangor ar ddi- wedd y sesiwn ddiweddaf wedi ei gyhoeddi bell- ach yn Gymraeg ac yn Saesneg. Ceir ef yn y Traethodydd yn Gymraeg ac mewn pamphledyn yn Saesneg. Yn wir, y mae yn werth i bob un sydd yn cymeryd dyddordeb yn addysg y wlad ddarlfen yr hyn y mae y Proffeswr Henry Jones wedi ddweyd. Y mae ganddo air yn ei bryd at y Cymry, ac y mae yn nodi allan yr anhawsder- au a'r peryglon i ni fel cenedl yn y dyfodol agos, ac yn dweyd yn gryf ac yn groew yr hyn ddylem wneud. Un o'r becbgyn mwyaf byw a fagodd y wlad yw y Proffeswr mewn athroniaeth, ac y mae yn athronyddu yn hyawdl gwestiwn pwysig addysg uwchraddol Cymru. Yr ydym yn cofio j yn dda ei glywed yn rhoi ei bregeth gyntaf yn Brynaman pa ) yn ysgolfeistr yn y lie, ac yn parotoi i fyned i Glasgow y tro cyntaf. Y mae wedi my n d yno yr ail waith erbyn hyn, nid yn fyfyriwr mwyach, ond yn athraw. Un o'r Gogledd-o Langernyw-yw ef o enedigaeth, ond fod yn rhaid iddo fyned drwy Brynaman ar ei daith i'r gadair yn y brifysgol. Y mae ei anerchiad meddylgar yn sicr o fod yn hawlio sylw, a mwy na hyny-bydd yn sicr o gael sylw pob un sydd yn meddwl am ddyfodol Cymru.

-:0:- Gohebiaethau. PENDANTIAETH Y PRIF-FARDD PENDANT At Olygydd y Cymro. Syn.-Derbynied golygydd goleu-bwyll Y Cymro fy niolchgarwch am dystiolaeth ddiamwys ei ar- weinig olygyddol parth eymhwysderau (beth bynag am awdurdod) lei ddiymhongar gyfaill i eistedd yn mhrif gadair Barddas. Cyfleodd y cyfan mewn plisgyn eneuen, trwy sicrhau y gellir yn ddibetrus gyfrif "Awdl Mynyddoedd Eryri" gyda'r dwsin goreu o awdlau sy'n yr iaith. Ar bwys yr awdl hono y gorseddwyd Owilym Cowlyd yn Brif-fardd Penditnt-ac y mae yr awdl warantedig yn ol ys- tadyd a dosbarth cerdd defawd-ac yn hytrach nag fod ei chywreinrwydd celfyddydol yn edwino ei gogoniant-tystir yn ddifloesg-" Mae yr hwn a all qyddu'r gynghanedd a'r drychfeddyliau pryd- ferth uchod yn fardd heb os nac onibai," gan hyny o'i chyfartalu ag unrhyw awdlau yn yr iaith- byddent hwy warantedig neu ddiwarant—cymer ei safle yn mysg y dwsin goreu. Yr oedd genym yn flaenorol i'r Eistedfod Orseddol, awdlau awenber Goronwy Owain Elusengarwch,' Dewi Wyn Hiraeth y Cymro,' Cawrdaf; • Dinystr Jeru- salem,' Eben Fardd Gwledd Belsizzir,' Glan Geirionydd Rothsay Castle,' Caledfryn 'Heddwch,' Gwilym Hiraethog; I Creadigaeth,' Emrys a phump neu chwech o awdlau eraill a resent yn uchel yn edmygedd cenedl; ac yn ystod y pumtheng mlynedd ar hugain er pan orseddwyd Gwilym Cowlyd yn Brif-fardd Pendant, y mae o leiaf 300 o awdlau wedi cael eu cyfansoddi i ymgais am gadeiriau y prif Eisteddfodau, y mwyafrif mawr ohonynt wedi cael eu cyfansoddi ar unrhyw nifer o'r mesurau cynghaneddol a ddewisai'r awdwyr, pawb yn canu yn ol ei benrhyddid gwerinol ei hun; ac eto i gyd, dyma un o wrthwynebwyr mwyaf dyfal barddoniaeth warantedig yn cael ei wasgu gan ei onestrwydd i dystio yn hyglyw-yn nghlyw gwlad a chenedl—y gellir yn ddebetrus gyfrif yr awdl (warantedig) ar Fynyddoedd Eryri' gyda'r dwsin goreu o awdlau sy'n yr iaith." Pa raid i ni mwyach wrth dystion, er profi afles penrhyddid diymgais ? Pa sawl rhibyn (os un o gwbl), o'r 300 yna o esgus-awdlau sydd gyfartal ei theilyngdod i Awdl Cariad—Dyfed, yn Merthyr 1880. Yr oedd 25 o gynyrchion yn yr Eisteddfod hono ac Awdl Dyfed oedd y fwyaf Pencerddol ohonynt. Pa beth gan hyny, a enillir wrth gynyrchu annh; efn, ac wrth ddarostwng safon cerdd dafawd ? Dim, ond dinystr a diryw. Nid oes unrhyw un o awdlau diwarant Dyfed ei hun werth canwyll Jffyrling o'i chydmaru a'r awdl hono. Ac os yw yn orchest ychwanegDl canu yn warantedig, cymaint a hyny gwerthfawrocach ac arbenicach yw y:cyfansoddiad, ac felly yn unig y dadblygir ac yr anfarwolir gwir anian-deithi iaith ac awen cenedl y Cymty. Budr-waith ryw gler absenwr maleisus oedd gosod cynllwynwr i saethu enllib ddiangen ataf o'r tu ol i'r Post yr wythnos o'r blaen. Dysgwyliaf i'r Parch. R. Peris Williams unioni yr hyn sydd gam, a chyhoeddi yr hyn sydd ddiffygiol o'm hatebiad caredig i'w lythyr caredig yntau. Yr hyn a ddywedais i, ac a ddywedaf yw, na bydd cadair na gorsedd yn Llandudno ond yn ol y caniateir gan y gyfraith. Y neb sydd yn tybio ei fod yn sefyll, eiryched na syrthio.—Yn gywir amcan ac ymgais. G. COWLYD. Y TAFODIEITHOEDD. At y Prifathraw To AN RHYS. SYR,—Yr wyf yn gwybod yn lied dda am rai o'r ardaloedd hyny lie seinir yr a fain ynddynt, sef o Drawsfynydd hyd i'r Dyffryn. gan fy mod yn byw ar eu cyffiniau. Nis gwn a fydd y nodion hyn ddigon clir a dealladwy ai peidio. Ymdrechais eu hysgrifenu mor gywir ag y medrwn. Llawer o hwyl fyddwn ni, pobl yr ochr ogleddol i'r afon Dwyryd yn gael wrth ddynwared pobl yr ochr draw "—fel y byddwn yn eu galw-yn siarad. Maent hwy yn seinio yr a hon yn llawer tebycach i e nac i a, yn y manau lie yr arferir hi drymaf. Ond ni ddywedant yr e yn blaen ychwaith, ond rhywbeth rhwng e ac a, pe byddai yn bosibl i hyny fod. Yn awr cydmaraf dafodiaith y ddwy ochr i'r afon a'u gilydd. Yn yr ochr ddwyreiniol i'r afon Dwyryd yn cynwys Trawsfynydd, Llandecwyn, Talsarnau, Harlech, a'r Dyffryn, &c., dyma fel y seinir y geiriau canlynol, mor gywir ag y gallaf eu rhoddi at bapyr Cant, canu, caws, uhad, mam dent, cienu, ciews, nhêd, mem. Ond yn yr ochr ogleddol i'r afon, sef yn Mhen- rhyndeudraeth, Llanfrothen, Tanybwlch, Ffestiniog dyma fel y seinir y geiriau uchod gn y mwyafrif, -ciant, czann, daws, nhâd, Jnåm. Ond gel!ir olywed ambell un, er mwyn boneddigeiddrwydd yn eu seinio yn briodol yn cant, canu, &c. Am Maentwrog yr hwn le sydd yn yr ochr ddwyreiniol i'r afon, nid a fain sydd yno, a hyny am y rheswm mae'n debyg, mai pentref lfed ddiweddar mewn cydmariaeth i eraill ydyw, ac a gafodd ei boblogi gan rai o wahanol leoedd. Am Benrhyndeudraeth nid arferir yr a fain yno, fel y dywedodd g >hebydd ? Dyffryn, ond yn unig' gan y rhai ymfudasant yno o'r ochr arall i'r afon. Nid yw yr a lawn mor fain yn Llandecwyn a Thalsarnau ag ydyw yn Harlech a'r Dyffryn ychwaith, Nis gallaf ddweyd gyda dim s;crwydd pa fodd y seinir hi mewn unrhyw Ie yn Meirion heblaw y lleoedd a enwais. Hwyrach y gwna rhai eraill ymchwiliad drwy y gweddill o'r sir mae yn bwnc dyddorol iawn. BRODOR.

-CJ- Rhyfedd mor araf y cydnabyddir gwasanaeth ac y gwneir rhywbeth i gadw coffadwriaeth gwyr teilwng ymadawedig yn Nghymru. Nid yw crofa. coffadwriaethol y diweddar Brifathraw Thomas Lewis, Bangor, er rhoi maen ar ei fedd yn Port Said, wedi cyrhaedd ond 60p. Nid yw Cynghorwyr Rhyl wedi blino gwario arian i wneud eu tref yn atdyniadol. Yn eu cyfar- fod ddydd Llun, buont yn ystyried cynllun i adeil- adu mor-fur ac i estyn y Promenade i'r Foryd.

Cweinidog Newydd Annibynwyr Seacombe UN o eglwysi ieuengaf cylch Annibynol Lerpwl yw eglwys Seacombe. Cafodd ei sefydlu oddeutu saith mlynedd yn ol, a thrwy ymdrechion egniol yr ychydig ffyddloniaid adeiladwyd addoldy mewn man cyfleus oddeutu pum' mlynedd yn ol, ac y mae llwydd amlwg wedi bod ar yr achos, gan y i hifa'r aelodau'n bresenol dros g&nt. Tua thri mis yn ol rhoed gal wad i'r Parch Samuel Roberts, Nant, Coedpoeth, i ddyfod i'w bugeilio, cydsyniodd yntau, a nos Fawrth cynaliwyd cyfartod i'w sefydlu. Daeth torf luosog yn nghyd, a chyn i'r cyfarfod ddechreu mwynhaodd lluaws wledd ode a bar- otowyd gan garedigion yr achos yn y lie. Dechreu- wyd y cyhrfod am saith trwy i M r Jones, Coedpoeth, ddarllen a gweddio, ac yna cymerwyd y gadair gan y Parch H. P. Thomas, Birkenhead, yr hwn a sylwodd fod yn bieser ganddo fod yn bresenol a chymeryd rhan yn mhriodas gyntaf yr eglwys a'r gweinidog; a da oedd ganddo weled cynifer wedi dod yn nghyd. Hyderai fod y capel llawn welid y noson hono yn argoeli eglwys lawn yn y man. Darllenodd lythyrau oddiwrth y rhai canlynol yn yc datgan ei hanallu i fod yn bresenol ac yn dwyn tystiolaeth uchel i gymeriad Mr. Roberts,—Parchn. T. E. Thomas, Coedpoeth Robert Roberts, Rhos R. Thomas, Foel, Maldwyn a Mr. T. E. Hughes, diacon yn eglwys Nant, Coedpoeth. Synai llawer fod eglwys Seacombe wedi llwyddo i gael dyn mor ragorol a Mr. Roberts i'w bugeilio, ond hyderai ef y byddai yr undeb yn troi yn fendith i'r eglwys a'r gweinidog. Gwelodd Mr. Roberts yn llanw cadair ac yn llanw pwlpud, ac yr oedd yn eu llanw yn anrhydeddus. Gallai bregethu yn dda, a rhaid oedd cael pregethwr da i ateb chwaeth yr oes bresenol. Ni chamgymerodd Mr. Roberts ei alwed- igaeth. Cly wodd am negro un waith a ddechreuodd bregethu, gan haeru iddo weled y tair llythyren "G. P. C." yn fflamio yn y ffurfdfen, ac iddo gymeryd hyny fel arwydd fod y nef yn galw arno ac yn dweyd wrtho ao preach Christ," ond dywed- odd negro arall wrtho y tybiai ef mai ystyr y G. P. C." oedd "Go pick cotton." Ond nid oedd Mr. Roberts wedi cansgymeryd ei alwedigaeth, a hyd- erai y byddai llwydd yn dilyn ei lafur yn y cylch newydd. Estynai groesaw calonog iddo, yn yr hwn yr unai holl eglwysi Lerpwl a Birkenhead. Parch Mr. Jones gweinidog Seisnig, a ddywed- ndd er mai gyda'r Saeson y llafuriai mai Cymreig oedd ei gydymdeimlad a'i uchelgais, ac nad oedd dyferyn o waed Seisnig yn ei wythienau. Da oedd ganddo fod yn y cyfarfod sefydlu. a hyderai y byddai llwydd ar yr undeb. Dymunai atrtiynt gofio nad oedd llwydd unrhyw eglwys yn dibynu a.r y gweinidog onil fod cyfrifoldeb yn gOflthwys ar bob un o'r aelodau. Cymhellai hwy i galonogi'r bugail yn mhob modd, ac yn neillduol i weddi) ar ei ran. Mr. Thomas Williams, Vittoria Street, Birken- head, a dybiai fod Mr. Roberts yn bregethwr ag yr oedd natur a gras wedi ei gymhwyso i'r weinidog- aeth. Dymunai yntau ar yr eglwys i'w galonogi yn mhob modd. Ofnai fod gormod o Geidwadaeth mewn aelodau eglwysig i ddweyd wrth y gweinidf g pan fyddent wedi ei boddhau gan ei bregeth. Rhoddodd bwys neillduol ar yr angen am weddi, a dymunai Dduw yn rhwydd i'r gweinidog a'r eglwys. Mr. John Edwards, Dafire Hill, Rock Ferry, i'r ran Undeb Annibynol y cyloh, a groesawai Mr. Roberts i'w plith. Vr oedd ganddo faes rhagorul i weithio, ond rhaid oedd iddo gael cymhorth yr aelodau. Dibynai tytiant unrhyw beth ar yr awyrgylch, a'r aelodau oedd i wneud yr awyr- gylch yn ffafriol i dyfiant ysprydol yr eglwys. Eglwys weithgar oedd Seacombe, ac fel y dywedai rhywun Yr oedd yn Ilawn mor angenrheidiol pwyso aelodau yn gystal a'u cyfrif," a phan gofiai am ffyddlondeb yr aelodau yn Seacombe mewn amser aeth heibio credai fod Ilwydd i ddilyn yr undeb newydd presenol. Mr David Hughes, un o ddiaconiaid yr eglwys, a ddywedodd fod Mr Roberts wedi bod gyda hwy am yn agos i dri mis, ac yr oeddynt wedi profi fod yr oil ddywedwyd am dano yn wir. Po fwyaf y deuent i'w adnabod, tynaf yr elai cwlwm eu serch am dano. Teimlent eu bod yn cael brawd yn gystal a phregethwr a bugail ynddo cydymdeimlai a'r lleiaf ohonynt, a llanwai bob cylch yn yr eglwys. Y Parch S. Roberts Anhawdd oedd iddo ef siarad y nosen hono, ond teimlai fod y symudiad hwn o'i eiddo yn un o amgylchiadau pwysicaf ei fywyd, ac yr oedd yn gofyn lIawer o bwyll.gweddi, a gochelgarwch. Gwaith anhawdd oedd tori ei gysylltiad a'r Nant, lie bu'n llafurio am bedair blynedd a haner, oblegyd yr oedd yr undeb rhyng- deg a'r eglwys hono wedi bod yn dyner iawn. Teimlai fod ei gylch newydd yn gofyn mwy o wroldeb, ac efallai fwy o daleut. Yr oedd yn dod i gylch lie y llafuriodd rhai o gedyrn yr enwad, ond yn Seacombe yr oedd yn cael dalen lan i ysgrifenu gweithredoedd newydd arni. Efengyl Crist yn unig oedd ganddo i gyfarfod angen Cymry Sea- combe, a dyna oedd y lever goreu i godi'r byd o'r dyfnder yr aeth iddo. Teimlai fod yr amcan yn uchel, a gwnai ei oreu i ymgyrhaedd ato. Arwyddodd pawb groesaw i Mr Roberts trwy godi deheulaw. Caed anerchiadau pellach gan y Parch R. Morgan, Birkenhead, yn ei groesawu ar ran y Wesleyaid Mr Roberts, Eglwys Seisnig Liscird Road, ar ran y Saeson Parch Deiniol Jones, Bootle, a'r Parch. Peter Price, Great Mersey Street, yr hwn a apel- iodd at yr eglwys i beidio tra-arglwyddiaethu ar y gweinidog i beidio cario chwedlau iddo i ddweyd y goreu am bawb wrtho i fod yn dyner a bonedd- gaidd ato, ac i weddio ar ei ran. Hefyd caed I gair gan Mr Pritchard ar ran Bedyddwyr Seacombe yn estyn eu croesawiad, ac yn ystod y cwrdd canwyd droion gan y gynullsidfa a chaed triawd Duw bydd drugarog yn felus gan Mrs Jones a'r Mri Robert a John Morris Jones aelodau o'r eglwys. Wedi y diolchiadau arferol, tarfynwyd trwy weddi gan Mr John Evans, Seacombe-

-0-- Yr oedd cynifer o feirdd yn anerch y gadair yn Mhwllheli, fel y meddyliai Ellyn na ddeuem oddi yno cyn y Nado'ig, ac englynodd yn fyrfyfyr iddynt fel hyn o'r gadair :— Wyr da'u hawen, rhaid yw tewi—yn awr, Neu gyrweh, mewn difri', Eiddil fardd mor ddwl a fi 'Mhell o'i hwyl yn Mhwllheli! Yr oedd un ymgeisydd wedi cynyg Pale Ale yn gyfieithiad, neu gyfaddasiad, i'r Saesneg o'r gair Pwllheli. Yn mvsg geiriau eraill awgrymwyd yr oedd Hell's Pond, Salt L,tke City, a Solomon's City. Safon y beirniaid oedd geiriau fel AbermaW Barmouth, &c.

fardd Cymraeg am gloch arall, Dyn a maen dynno'i 'menydd Onid vw'n bryd rhoi pen ar y barbareidd-dra clochaid 1 yma bellach ? Sectyddiaeth. ANNGHENFIL gwrthun ydyw Sectyddiaeth. Mae Dr. lierb,r Evans yn ei rhoi bi'n hallt iddo yn y Dysgedydd am y mis hwn. Dywed fod yn rhaid lladd rhagfarn enwadol yn Nghymru os ydym am enill brwydrau mawrion rhyddid cre- fyddol yn y dyfodol." Perffaitb wir. Cyfeiria at bregethwyr na fyddant byth yn enwi ar eu pregeth yr un gwr mawr tnallan i'w henwa 1 eu hunain." Souiav am baragraffau ensyniadol yn ymddangos yn nghyhoeddiad un enwad am wyr enwog yn perthyn i enwad arall, a diwedda gyda'r homili synwyrol a ganlyn ER mwyn Ymneillduaeth a Phrotestaniaeth y dyfodol, er mwyn crefydd Cymru a'i chynydd, ymunwn fel un gwr (a gallwn ei wneud) i gladdu am byth yr yspryd gwael hwn sydd wedi ac yn ein gwanychu. "Amen," o galon. Ond sut y gwneir? Mae'r pechod hwn, Dr. Evans, wedi myn'd i'n hasgwrn mawr ni fel cene 11, chwedlyrhen bobl. Chwi a welwch yn union oddiwrth y darlun ar y mur, neu'r llyfr yn y llyfrgell, beth fydd dal. iadau'r teulu ac mewn llai na deng munyd o'r ymgom fydol nea fasnachol, byddwch yn bur Bier o wybod i bwy enwad y pe thyna eicb cyd- ymgomiwr. Maent yu ddieuog o wrando neb ond doniau eu henwad eu huuain er's blyn- yddau a rhagymadroddant eu canmoliaeth i'w ffafriaid trwy ddweyd, "Fu neb erioed llai ei ragfarn at enwadau eraill na fi." Tua phum' mlynedd yn (\1, bu cryn fwstwr yn Nghymru am Undeb, a chynaliwyd cyfarfodydd i'r perwyl ond cafwyd allan yn fuan m-d yr Undeb a fynai pob un oedd i bawb ymuno a'i enwad ef. Mae mihedd yn credu y shibboleth sectol nad ydynt, a barnu oddiwrth eu gwe:thredoedd, yn credu fawr ddim arall. Ond gwrandewch ymadroddion un o brif efengylwyr Cymru, sef John Evans o Lwyn- ffortun, ar ffolineb Sectyddiaeth Wrth drin y pwnc o fedydd, dywedai Mae brodyr parchus eraill yn golygu fod llawer o ddwfr yn angen- rbeidiol gwneled pawb ateb cydwybod yn byn, ond y Nefoedd a'n gwaredo rhag ffraeo yn nghylch y masgl a bod yn d,lifater am yr wy."