Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Barddoniaeth.I
Barddoniaeth. I YR AWDL ORSEDD. (0 litwyxgrijcn JOHN CKTRIOG HUGHES.) (Llais Udgyrn).—Adroddavxl. Ai gwaedd uwch adwaedd yw ? Udgana'n uwch, O Gorn fy Ngwlad. [ Udgorn eto Mae'n dweyd fod Cymru eto'n fyw, A'i hen ddefodau mewn parhad. GWEDDI'R OKSEPI),—Adroddaivd. Duw, rho nerth Ac o nerth, pwyll; Ac o bwyll, gwybod Ac o wybod, y cyfiawn Ac o'r cyfiawn, ei garu Ac o garu, caru pobpeth Ac yn ngharu pobpeth, earn Duw. Cydgan neu Bedivarawd. Teyrn mawreddog llu y ne, Anfeidrol Haul wyt Ti; Gorllewin, gagledd, dwyrain, de, Mae'th bresenoldeb yn mhob lie Lie traidd ein llyerad ni, Yn dweyd o hyd Mae'th wyneb pryd, Y Gwir yn erbyn Byd." PENCEBTJD (LOLO). 0 bob cym'dogaeth dan y ser A edwyn lais cerddoriaeth ber, 0, dowch i Gyleh anrhydedd Ac yn lie bod ar daen, 0, denwch yn mlaen, Dilynwch fi i'r Orsedd 0 un i un, Bob mab a mun, Os am fraint gradd y mae eich bryd, Dyma Faen y prawf yn eich gwahodd i gyd. BARDD (Geraint). Paid di, Bencerdd, bod ar frys, I'r Bardd mae liefyd wa'dd a gwys, A gradd yn 01 teilyngdod Mae awen yn y byd yn bod, Heblaw Cerddoriaeth fawr ei chlod, 1 dderbyn nawdd Eisteddfod. [Enter Telynor neu Delynorion Bys ar dant sy'n codi'r galon, Ac yn gyru gofid draw Dere Delyn Telynorion; Dere, 'r awenyddol law. [Tclpn neqt Delynav. yn chwareu Dos i fynu, 'r cryfa'i waed, Ac i ddyfnder mawr ei serch; O mae canu yn ein traed— Delyn Cymru nefol ferch. BABPDONES. Ai'r hwn a wnaeth ein Gorsedd ni Sydd heddyw i'w wahardd Rhag derbyn o'i hanrhydedd hi ? 'Rwy'n galw'n mlaen y Bardd-y Bardd Y BARDD. 0 dowch i'r Orsedd uchel fri, Feirdd a Llenorion, gyda fi. CE-KDDORES. Cerddoriaeth oedd y gyntaf un O'r holl awenan gafodd dyn Bu'r ser yn canu n web y byd Pan oedd Barddoniaeth fechan, fud • Cerddorol sain i'r byd. a roed Cyn bod ar lafar nac ar lythyr air eriaed. BABDDONES. Yr holl fydoedd fry sy'n teithio trwy Gylchrodau byw Eangder Duw— EKE a'i Air a'u creodd hwy. OKYDIVION.—Cydgan. Rhwng y Cerddorion ar un llaw, Ac ar y llall Brydyddion Yn mlaen yn ostyngedig daw Dorfeydd o bur Ofyddion, Cofiwch am nod ein Gorsedd ni- 'Ry'm yn un o'r pelydrau yn y tri. DKRWYDD. Noeth arf i'th erbyn nid oes un, 0 doed Gwyddonau'r byd yn un I wyneb haul a 11 ygad dydd, I feithrin pob gwybodaeth a ddaeth i ddyn Mae'r Orsedd heddyw'n rhydd—yn rhydd. CYDGAN DDWBL. Mynyddau'r wlad yn adsain sydd 0 graig i graig, 0 aig i aig, Mae'r Orsedd heddyw'n rhydd—yn rhydd SUON SERCH. An riniog drws fy nghalon Y saif colomen wen, A thalaith o freuddwvdion Fel blodau gylch ei phen. Daeth yma'n ddystaw-ofnus, Heb imi anfon cais, Ond O mae'm calon glwyfus Yn hoffi awn ei llais. Wrth wrando dy gyfrinach, Fy mwyn golomen dlos, Mae'r nef i gyd yn lasach, A chan ar wefus nos. Lliw dydcliau di-gysgodion Sydd ar dy esgyll aur A'th lygaid sydd yn loewon Fel llewyrch Gobaith claer. O dywed imi, wenfron, Paham 'rwvt ti fan hvn'! Pwy blethodd y breuddwydion 0 gylch dy wddw gwyn ? Paham yr wyt yn trydar ? Oes hiraeth yn dy fron ? Oes genyt tithau gydmar Yn mhell tuhwnt i'r don ? Myfi yw lla.ttai'r galon, Ac anfonedig Serch," Ac 0 'r golomen dirion Oedd ysbryd gwyn fy merch. 0 fewn fy mynwes mwyach Colomen wen sy'n byw A swn ei llais sydd fwynach Nag angel-gan i'm clyw. O. CAERWYN ROBERTS. COFFADWRIAETH Y CYFIAWN. YN William Roberts* y gwelem rabbi, A llawn wr i-iniawn- lienor o yni Bu'n sant disorod isod tra'n oesi— Tuedd ei enaid oedd at ddaioni Y doethaf frawd aeth i fri-yr eiloes, O i weithgar einioes aeth i'w goroni. T. L. AP GWILYM. [ t O 49, Claribel Street, Lerpwl. vr hwn a fu farw Gorph. 27, 1895 ] CADEIRIAD Y PARCH BEN DAVIES YN t LLANDUDNO. 0 WYDD y byd ehedodd Ben-Davies I'r dwyfol di-niwlen Cyffyrddodd Haw ei awen Dant aur llu Tuhwnt i'r lien-" Elftn.
--0--Cohebiaethau.
--0-- Cohebiaethau. CERDD Y GWCW. SYR,—Mae Ilawer o son am y Gog wedi bod yn YCymro yn ddiweddar ac yr wyf yn meddwl imi weled Cerdd y Gog Lwydlas," fel ei gelwir, yn eich colofnau, cystal ag mewn mauau eraill o ran hyny. Ond ni welais hi erioed yn y dull canlynol, yr hwn a godaf air yn air o hen lyfr ysgrifau wedi ei wneud, gallwn feddwl, rywbryd tua chanol y ganrif ddiweddaf Yr ouddwn yn rhodio a nghalon yn brudd, Ddiwsul y bore ar dorind y dudd, Mi glown y gog lwudÜs yn canu yn bur fwun Ymrig y pren yehel ar ochor y llwun. Pan glowis i hadlais yn canu mor fwun, Mi nesis yn llawen ag atti hi i'r llwun Ag iddi gofynes yn ddifrl ddi wad, Pie buost i'r gwcw cin gyhud o'r wlad ? Mi fym yn y greiglan, mi wn amcan ymha le, Yn llechu ag yn gorwedd yn gyftn fy lie, Yn llechu ag yn gorwedd mewn llocbes dros dio, Y rwan ces genad i ganu yn yeh bro. Mae iti gan croyso, ni ddeuda ond y gwir, Hireth sy am danat ar for ag ar dir Ag am gael dy glywed ti yn tiwnio'r hen don, Am Uauat ti'r gwgw mae llawer o son. Pam yr a i dreuthu a gwubod na cha Mor amser i gann ond tra tcwelo Duw yn dda Mor amser i ganu ond ebrill a mai A mis y mehefin chwi wuddoch bob rhai. Ni waeth i ti hedeg i ff rdd ar dy hunt Ne ddwad i ganu yma dipin cunt; Mae llawer gynidog a'i galon yn brudd Am danat ti'r gwcw bob awr yn y dudd. Nid wi abal ehedeg a cherdded ychwaith Y deunudd sudd ddiffrwyth i galun y gwaith I mae saith gysgadur, mi wuddoch yeh hun Ond gwrthie Duw nefol a'u gwnaeth bod yg un. Ni rosi di yma run wuthnos ond deg, I ffwrdd yr ei eilweth heb wubod i neb Oni bau itti yn yfudd drwu rha I ganu ag i byngio lie gweloch di'n dda. Nid wi abal ag aros ddim hwu yn y wlad hon, Y rwi wedi erygu yn canu ar y fron Mae yn rhaid myned ymeth, fy adarn sudd fan 0 hun i wul Ifan mi dderfudd fy nghan. Iwudlas mi choilia hun fath nganu yn eael eiste ar dy nuth; wion rai dewrion ar dwun genit ti o lawer gael bede5 hud lwun. I mae efo fi aderun a elwir y gw is, A hwnw y yn eiste i'r gwcw bach las, I hel y bwud imi au cadw rhag gwall, A nine sudd yn hedeg o'r naill bren i'r Hall. Y gwcw bach Iwudlas, a ddeidi di i mi A hun ar fyr siarad ar ddau air neu dri, Pan foch di yn y greiglan afradlon, ddi fraw, Heb gael mor dim llunieth pa'r fodd yr witi'n buw ? Pan fothwi'n y greiglm, ni fudd eisie dim bwud Ond gorwedd yn farwol fel derun mewn rhwud, Ond Duw sydd yn danfon yn llinieth yn llawn 0 gyseu mewn cysgod yn union a wnawn. DIWEDD. -Yr eiddoch, CHWILOTWR. Darn o'r papyr wedi malurio. BEDDAU Y PROPHWYDI. SYR,—Mwy nag unwaith y bu dyn yn sylwi ar yr hen wreigan dlawd yn cyrchu vn drymaidd ei meddwl i'r fynwent lie y gorweddai yr un oedd anwyl ganddi, i ollwng deigryn o hiraeth ar y dywarchen oer. Dvna'r bedd heb arno ond rhyw ddarn careg ac ychydig lythyrenau arni i nodi y fan fechan. Mor syml yw y ewbl-ambell i lygad V dydd yn codi ei ben ac yn serenu rhwng y glas- wellt Blan. Nid oes yno nac ysgall na chwyn yn agos. Rhaid mai'r dagrau sy'n cadw y gelyn ddyn rhag bwrw ei hadau yno. Bum vn ddiweddar yn mynwent Llanfaes yn gweled bedd John Elias am y tro cyntaf erioed. Disgwyliwn weled golygfa hardd o gwmpas y golofn a'r ysgrifen enwog ond yn lie hyny yr oedd y bedd bron wedi ei orchuddio gan geinciau pren vn ddyrvslyd a didrefn. Mor siomedig oedd- wn, a synwn fod Mon mor fuan yn annghofio ei P*Wedi hyn daethum i Lantysilio at fedd Henry Rees. Yr oeddwn vn lied ddiweddar wedi darllen digon ar ei Gofiant, mi dybiwn, i gredu fod pira- dwys yn rhywle o gwmpas ei fedd ef, a disgwyliwn weled y bedd glanaf ar ddaear Duw. Gymaint oedd fy siomiant! Bron na wylwn ddagrau n hidl wrth edrvch o'm ewmpas. A oes gan arddweision elkn y Fenai ddim ambell feillionen a ddisgyn oddiar fyrddau eu meistriaid moethus a difeddwl allent ddwyn yma i'w gosod i dyfu ar y fan sydd yn awr yn ddiau yn dir tywyllwch fel y fagddu a chysgod angau heb drefn?" Wedi gweled yr an- ialwch golofnog, diarffordd, nid oedd genyf galon na digon o raci i fyned i weled y palasau o gwmpas. Mae angylion, mi dybiaf, yn gwrido wrth ddyfod heibio ac edrych. Awn adref gan feddwl llawer am yr hen wreigan weddw dlawd. CRWYDRYN. YR ELW ODDfWRTH DE. SYR,-Pan wnaeth Canehellydd y Trysorlys yr haeriad camarweiniol yn Nhy'r Cyffredin o barth te, gresyn na buasai rhyw aelod yn deall y mater wedi egluro pa fodd y gwneid y cyfartaIedil. Fe atforir wmbredd o sothach i'r wlad hon, ac fe'i gwerthir ar gyhoedd am oddeutu 3c y pwys mathau cyff- redin yehydig gwell yn cyrhaedd 5c i 6ch canolig eto, 8c i lOc ac felly yn mlaen i fynu i tua 2s y pwys, a chyrhaedda rai mathau puraf a goreu 3s a 4s, a mwy na hyny. Cymerer er engraipht un gwerthiant cyhoeddus :—Dyweder 3,000 o gistiau am tua 3c y pwys (in bond), toll 4c 8,000 11 6c 11 51 11 4c 12,000 ge 11 91 11 4c 4,000 11 Is 0c „ „ 40 3,000 1) Is 6c 11 4c 2,000" 2s Oc 4c Fe weithia hyn allan i'r cyfartaledd a roddwyd gan y Canghellydd, sef 9c i 10c, Yn anffodus, y mae'r duedd at radlondeb yn mhobpeth yn denu'r cyhoedd i brynu te am brislau isel, ond nid oes gan yr hyn a werthir am Is a Is 4c ddim o flits, pereidd-der nac ansoddau adfvwiol V mathau gwell, ae ni bydd i'r sawl a gar de da byth feddwl am eu defnyddio. MORRIS & JONES. Sir Thomas Street, Lerpwl, Gorph. 13. CRONFA GOFFA DANIEL OWEN. YCHYDIG amser yn ol yr oedd pob tebygolrwvdd v byddai cenedl ddiolchus yn bwrw ei hoffrymau i'r gronf uchod, a disgwyliem lawer o'r De a siroedd y Gogledd—Mon, Arfon, Meirion, a Dinbych ond ychydig sydd eto wedi cyrhaedd, A fyddai yn ormod i ni ofyn i gymdeithasau llenyddol ein gwlad wneud casgliadau yn mhlith eu haelodau? Wele Gymdeithas Lenyddol y Ger- lan, Bethesda, wedi dangos esiampl deilwng iawn o felychiad a rhyw nifer o gyfeillion o gapel M.C. Dowlais wedi bwrw eu hatling i'r drysorfa. Buasai yn dda gan yr ysgrifenydd pe gallai fforddio amser i fyned ar daith gasglyddol, ond mae galwadau pwysig yn ei atal. A ydyw yn ormod i ni ddisgwyl 10s neu lp o bob cymydog- aeth yn Nghymru ? Onid oes ugain allent hebgor swllt yr un ? Pe ceid rhyw un mewn cymydog- aeth a ymgymerai a hyn, diau y ceid swm teilwng 0 Daniel Owen ac hefyd o'r genedl broffesa gy- maint galar ar ei ol. Hawdd yw bloeddio Oes y byd i'r iaith Gymraeg Rawdd ydyw canmol Daniel Owen; ond anhawdd cael help gan lenorion ac arweinwyr crefydd a Ilenyddiaeth gyfranu at achos mor deilwng a hwn. Nid oes gymeriad wedi cael cymaint o sylw yn y byd llenyddol ag a gafodd Daniel Owen. Mae ei enw wedi ei gvfrodeddu a hanes a llenyddiaeth ein gwlad ac anhawdd darllen araith o bwys yn unman nad oes ynddi gyfeiriad ato. Gymry a chydwladwyr anwyl, a ydych yn foddlon heb gael bwrw eich hatling i gronfa goffa awdwr Rhys Lewis? Wele, y mae eto bedwar mis ac yna daw y cynhauaf. Mae'r pwyllgor yn an- turio edrych yn mlaen at gnwd toreithiog tua'r Hydref ac y mae'r ysgrifenydd wedi anfon allan gylchlythyrau a gwneud apeliadau personol; ond gofidus yw gorfod ychva,uegii-nid oes un o bob ugain wedi ateb. CALLESTR. CANTORESAU CVMREIG EISTEDDFOD LLANDUDNO. SYR,—Dan benawd Yr Wyl Genedlaethol yn eich rhifyn divveddaf. ceir y sylw canlynol Am y cantoresau nis gellir siarad mor ddia.mwys, a gresyn oedd gadael allan Mrs Mary Davies a Chymruesau eraill er mwyn rhoi lie i'w saUcb." Nis gitllaf lai na thybio fod y geiriau hyn yn sar- had ar yr holl gantoresau fel eu gilydd, ac yn an- nhegwch o'r mwyaf a'r cyfryw, yn enwedig v Cvm- ruesau oedd yn gwasanaethu yno. Mae Miss Maggie Davies a Miss Gertrude Hughes yn rheng flaenat soprani ein gwlad ac yn ol y gwaith a elwid arnynt i'w wneuthur yn ystod yr Eisteddfod y ddedfryd unfrydol ydyw eu bod wedi cyflawni y gwaith hwnw yn rhagorol. Carwn gael gwybod- a chwi ddylech roddi gwybodaeth yn ngwyneb y sylwadau uchod-pwy, yn mhlith Cymruesiu ad- nabyddus yn y byd cerddorol, a adawyd allan o'r Eisteddfod i wneud lie i'r rhai a enwyd eisoes. ac ydynt, i'ch tyb chwi, yn salach cantorion ? Cad- awer enw Mrs Mary Davies allan o'r cwestiwu am fy mod yn hollol unfryd unfarn a chwi parthed gresyni ei gadawiad allan o Eisteddfodau ein gwlad yn ystod y blynyddoedd diwerIdaf. Gellir gvdael allan enw Miss Eleanor Rees hefyd am res- ymau digonol. Parthed y cantoresau Cymreig wasanaethent yn yr Ei,teddfod, mae Miss Davies wedi bod o naen y cyhoedd am flynyddau, ac wedi gwneud enw iddi ei hun. Gyda golwg ar Miss Gertrude Hughes, cydnabyddir yn ddibetrus ei bod yn un o'r soprani mwyaf addawol fagodd Cymru erioed ac er nad yw ond ieuanc. mae eisoes wedi gwneud ei hun yn hynod boblogaidd fel datgeiniad, yn enwedig mewn oratorio, a gresyn na phenodasid hi i ganu yn y Messiah yn lle'r foneddiges gafodd y fraint hono ae a gan odd mor wael ac allan o diwn bron yn mhob un- awd ddaeth i'w rhan. Mae Miss Hannah Jones, y Gymraes arall oedd yno, yn adnabyddus fel cantores trwyadl gyfar- wydd a'i gwaith, a gwnaeth ei rhan yn rhagorol. Barn llawer yn yr Eisteddfod oedd y buasai'r Cymruesau hyn yn mwy na llanw lleoedd y Seis- nesau yn nghyngherddau nos Iau a nos Wener, ac am lai o draul i'r pwyllgor. Camgymeriad mawr pwyllgorau ein Heistedd- fodau yn nglyn a'r mater hwn ydyw talu crogbris i foneddigesau a boneddigion estronol, pan y gellir cael cantorion Cymreig wedi derbyn diwylliant uchel. Fe ddylid rhoddi pob cefnogaeth i'n can- torion ni ein hunain er mwyn rhoddi cyfleusderau iddynt fyned rhagddynt at berffeithrwydd yn eu celfyddyd. Hwyrach mai anelu at y cantoresau Seisnig y mae'r gohebydd yn y sylwadau a roddir uchod o'r Oymro, ond nid felly y dywed, ac mae'r geiriau fel y ma.ent, fel y dywedais eisoes, yn sarhad ac yn annhegwch i'r Cymruesau wasanaethent yn yr Eisteddfod. Gofynaf iddo enwi tair Cymraes neu rhyw nifer arall sydd yn hafal i'r tair Cymraes gawsant y fraint o wasanaethu yn Eisteddfod Llandudno. CYMRO. [At y cantoresau Seisnig y cyfeirid yn y sylwadau a wnaed, ac y mae rhediad y paragraph y cwynir o'i herwydd yn dangos hyny yn eithaf amlwg. CYNGHRAIR GLOWYR GOGLEDD CYMRU. SYR,-Parhau yn gyndyn y mae y ddwy ochr- y naill fel y llall yn sefyll yn gadarn. Mae'r gweithwyr wedi datgan eu barn yn glir a difloesgni, dim gostyngiad, a dim Bwrdd, ond Bwrdd i bethau fod fel y maent am ddau fis ar bumtheg; ar ol hyny os bydd codiad eu bod i'w gael. Cynygiad y meistri ydyw fod y bwrdd fel y mae yn bresenol, i reol- eiddio'r cyflog o'r dydd cyntaf o Awst nesaf, a chymeryd 10 y cant o ostyngiad ac felly yn mlaen. Yr wyf yn ofni, ac y mae yn ddiameo genyf fod eraiH fel fy huri, yn arol!li gormod o naws sliding scale Deheudir Gymru. Cwyno mae glowyr Deheu dir Cymru mai sleidio i lawr mae hi yn amlach nag i fynu. Mae oynygiad y gweithwyr bron yr un fath a'r un gytunwyd ddiwedd y streic olr blaen, tra nad yw y meistr yn rhoddi fel cynyg ond gweithio yn mlaen heb unrhyw delerau" neillduol pellach na bod y Bwrdd i reoli y cyflog. Waeth heb son am slidina scale. Mae hi wedi bod dan ddigon o brawf yn Lloegr, a phob prawf ami wedi troi yn erbyn y gweithiwr. Mae siroedd York, Derby, Lancaster, a Stafford wedi datgan eu barn yn ben- derfynol na dderbynir unrhyw delerau ond yr uchod. Mae yr un dewrder yn hollol erbyn hyn yn Ngogledd Cymru er nad oes ganddynt ond ychydig o arian mewn Haw, a gobeithio y bydd vn addysg iddynt. Undeb da ag arian yn y gronfa ydyw yr unig foddion i sefyll yn y dydd drwg. Yn Derby- shire y cload diweddaf, fe godwyd rhai miloedd o arian ar eiddo sydd ganddynt fel gweithwyr. Maent wedi talu y cwbl vn ol ac wedi casglu mewn tair blynedd o amser 29,000p. Dyma rywbeth fcebyg i undeb. Clywais un o'r goruchwyl- wyr yn dweyd eu bod hwy yn methu cael gan y gweithwyr i gyfranu ar gynllun tebyg i'r un sydd genym ni yn bresenol. Mae nifer yr aelodau ar draws 18,000. Er nad yw y swm yn fawr ar gyfer- y fath nifer, rhaid i ni gofio fnd dau oruchwyliwr yn cael 3p yr un yn yr wythnos heblaw hyn y maent wedi cael llawer o annghydwelediadau lieol, a rhai ohonynt yn gcstus. A chymeryd pobpeth i ystyriaeth, rhaid dweyd eu bod wedi gweithio yn hynod o dda. Yr wyf heb weled cyfrifon Lanca- shire na Stafford, ond y mae cyfrif Yorkshire o'm blaen, wedi casglu mewn tair bly-nedd y swm o gan mil o bunau nifer yr uelod-ui yn haner can" mil. Ernad yw y swm yma eto ond yn gwneud rywbeth fel dwy bunt y pen, maent wedi cael amser digon terfysglyd gartref, ond maent wedi gwneud gwaith mawr mewn tair blynedd o amser. Anwyl gydweithwyr, a wnewch chwi oddef i mi ddweyd fy marn yn onest? Gellwch fod yn sicr fy mod yn gwylio pob symudiad yn fanwl, ac yn teimlo y dyddordeb mwyaf yn y cyfan. Yr wyf yn teimlo ein bod wedi cael digon o brawf ar y C) nllun presenol, a bron na ddyweUwn mai cynllun ydyw wedi methu nid yn unig mae wedi profi felly yma, ond mewn manau eraill hefyd. Os na wnewch dderbyn y cynghor ar hyu o bryd, hwyr- ach mai hyny fydd y diwedd. Dyma fo am ei werth :-Sefydlu un gronfa ganolog, a hyoy, dy- weder yn Ngwrecsam, fod yr oll sydd yn cael eu cadw yn y cronfeydd lieol yn myned i'r un gronfa. Credaf y bydd yn rhaid cael rhywbeth tebvg cyn y gwelir llawer o lwyddiant yn ein plith fel gweith- wyr. Maddeuer am yr awgrym wrth feddwl am dano, mae fy syniad yn myned yn gryfach o'i blaid. GLOWR.
--0-Argyfwng y Cia. Z2
--0- Argyfwng y Cia. Z2 OFNIR fod streic fawr gerllaw. Dywed un o arweinwyr llafur y deyriiis mai amcan perchen- ogion y glofeydd yn gostwng 10 y cant yn y cyflogau yw dwyn pethau i'r fath argyfwng fel ag i ddinystrio Undeb y Glowyr. Dywedir fod glowyr yn cael eu talu yn oi y raddfa o 10s 6c y dydd, ond nid yw'r mwyafrif yn gweithio ond dau ddiwrnod yo yr wythnos, "fel nad yw eu cyflog ond 21s yr wythnos. Ceir lluoedd o ddynion wrth enan'r pyllau yn anallnog i gael gwaith. Y ffaith am dani yw," meddai'r arweinydd, y mae gormod o lowyr. Nid yw "ls yr wythnos yn gyfarfal i gyflog llafurwyr amaetbyddol, ag ystyried caledi a pheryglon y gwaith. Amcan y meistriaid yw (iiiiystrior* Undeb, a digon tebyg yllwyddant. Dyoddefodd lawer adeg y streic diweddaf, ac nid oes fawr arian yn y gronfa yn awr; felly gwaith hawdd fyddai i'r perchenogion gyrhaedd eu hamcan." o
Tan yn Nghaergybi.
Tan yn Nghaergybi. TORODD tan allan yn Cybi Place, Caergybi, ddydd Sadwrn, gan achosi cyffro mawr. Llwydd- wyi i symud amryw farilau o baraffin neu buasai y canlyniadau yn llawer mwy difrifol. Bu raid symud Mrs Griffiths, priod y Parch William Griffiths, yr hon oedd wedi rhoddi genedigaeth i blentyn ychydig yn flaenorol, o'i gwely i le o ddyogelwch. Neidiodd y Parch Christmas Evans, gweinidog y Bedyddwyr o Gaerdydd, allan o ffeoestr y JJofft, ac ofnir ei fod wedi ei archolli yn dost. Ll wydd wyd i ddilfodd y tAn yn lied fuan, ond nid cyn iddo wneud llawer o niwed. o-
[No title]
Gan bwyll, Elfyn Yr ydych yn ynill holl ffyrnitshar Eisteddfodau yr oes. Dyma chi wedi cael cadair eto (Gorph 11) yn Eisteddfod y Bettws, Ammanford, am awdl heb fod dros 150 lhnell ar y testyn dymunol, Hvvyrddydd Haf." Cwynir fod rhyw glefyd wedi achosi marwolaeth amryw feirch gwerthfawr yn siroedd Gogledd Cymru.
Advertising
DALIER SYLW AIL AGORTAD CWESTTY CW ALIA (GTV ALIA HOTEL), UPPER WOBURN PLACE, LLUNDAIN, 0 dan arolygiaeth bersonol yr hen berchenog* a pherchenog. presenol GWESTTY GWALIA, FFYNHONAU LLANDRINDOD. Er mwÿn yr hen amser gynt," Dymuna'r perchenog hysbysu ei gyfeillion a'i gydnabyddion lluosog (a phawb eraill ag y bydd yr hysbysiad yn bntais iddynt) fod y Ty uchod wedi ei adgyweirio, ei brydferthu, a'i ddodrefnu drwyddo o'r newydd, a chan ei fod yn hyderus y bydd "Gwestty Gwalia" yn gartref oddicartref fel eynt, apelia am eu cefnogaeth. Saif mewn man canolog a chyfleus. Y telerau yn rhai anarfcrol o resyiizo4 Am bob bysbysrwydd cl varepoL enfonerat Mr. EDWARD JENKINS, GWALIA HOTEL, Upper Woburn Place, LONDON. NATIONAL EISTEDDFOD, LLANDUDNO. CAMBRIA:' DR. PARRY'S New Cantata, hOW ready, O.N., 2/6; S.F., 1/6 First Performance at Liar dudno, July 1st. "IVRY" by G. H. PTTGH, Mus. Bac. O.N, Is., S.F., 6d. Competition Pieces at Xilandudno Eisteddfod. Dwynwen," Dr. Parry's Male Chorus. O.N., 6d., S.F., 3d Llwyn Onn," for Female Choirs, 2d. Y Brenin JErl, ft. 8. Hughes, Baritone Song-, Is. Llaethferch a'r Bugail," Duet, W. Davies, Is. Now ready, The Pilgrim's Socg (Can y Pererin), is John Henry's Great New iong for Baritone or Contralto. Bugeilio'r Gwenith Gwyn," arranged by Emlyn Evans, FemaleChoirs, 2d. Best Selection of New Music for Competition. Specim Copies sent to Eisteddfod Oomraittses. D. TSEHBAKf, Publisher,a,HYL.