Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
Yn Nghwmni Natur a'i Phlant.
Yn Nghwmni Natur a'i Phlant. Y GOG HEB EIN GADAEL. BETH all fod y mater eleni, tybed ? Nid Croesor- fab ydyw yr unig un sydd wedi clywed y gog ar ol diwedd Mehefin. Clywais heddyw ar dystiolaeth eicr ei bod yn canu yn y Cwm Bychan, yn agos i Lanbedr, Meirion, mor ddiweddar a'r 8fed o'r mis hwn. Mae eithriad i bob rheol, y mae'n debyg mai rhyw grwydriaid ydyw y rhai hyn, un ai wedi eu hanafu gan y cipar, efallai, neu oherwydd rhyw anhwyldeb yn methu dilyn eu rhywogaeth i wlad arall, ond y rheol ydyw ymadael cyn diwedd Mehefin. APEL AT GYMRY. Yn Wales am y mis yma, gwneir apel gan Mr Warde Fowler, at bawb sydd yn hoff o Natur a'i phlant,' am eu cydweithrediad er rhwystro y difa sydd ar adar gwylltion ein gwlad, yn enwedig felly y barcud a'r hebogiaid eraill, y cigfrain a'r piod, y rhai oherwydd gelyniaeth d, n, yn mheraon y cipar fynychaf, s/dd yn brysur ddiflanu o'r tir. Oherwydd eu bod yn myned yn brin, y maent yn dod yn wrthrychau sylw neillduol dosbarth arall ag sydd yn cynyddu yn ein gwlad, sef y casglydd wyau, a hyny nid o ran hoffder at, natur, ond er gwneud masnach ynddynt. Hyderaf na fydd ei apel yn ofer. Erbyn hyn y mae y gallu yn nwylaw y bobl, trwy gyfrwng y Cynghor Sir, i fabwysiadu y ddeddf er amddiffyn ,w yr adar gwylltion. Y mae amryw fanau yn Lloegr eisoes wedi symud yn y mater, ac y mae yn dda genyf fod un Cynghor Sir yn Nghymru wedi symud yn rhanol yn hyn o beth. Y flwyddyn nesaf bydd Rhanbarth y Bermo yn cel ei cbyhoeddi fel o dan y gyfraith er iiodcl" aclar gwylltion.' Sicrhawvd hyn trwy y Selborne Society, adran o ba un sydd wedi ei sylfaenu yn y Bermo er's tua thair blynedd bellach. Ae nid aclar ein gwlacl yn unig sydd yn cael sylw y gymdeithis weithgar hon; y mae yD gofalu am lanerchau prydferth y gymyd- ogaeth, na fydd iddynt gael eu anharddu, a sicrha hefyd hawliclou y bobl i'r llwybrau lleol. Yn ddi- weddar y maent wedi cymeryd gofal o'r Panorama Walks o dan ardreth oddiar law y Uynghor Dos- barth, a cbeir gwel'd gwell trefn yno o hyn allan. Ar adegau gwelir hysbysleni ar y muriau yn gwahodd cydweithrediad y cyhoedd yn y gwaith da, dyma esiampl i chwi o'r olaf ohonynt a ddaeth allan—gair bach o blaid y draenog, o waith Miss Frances Power Cobbe, aelod o Selborne Society y Bermo. GWAS Y GOG. PA BRYD I LADD Y DRAENOG ? "PAN y dymunech weled eich meusydd a'chgerddi wedi eu goresgyn gan lygod a thyrchod, yaa lledd- I weh y Draenog sydd yn eu difa. Pan y dymunech weled nadroedd yn cyuiwair hyd ddyntyn lluoead yna lleddwch y Draenog sy'n eu lladd, ac yn bwyta eu wyau 1 Pan y dymunech yn arbenig weled ilin- eu wyau 1 Pan y dymunech yn arbenig weled ilin- dys, pryfaid genwair, chwilod, a malwod yn cyn- yddu yn aruthrol, ac yn bwyta eich holl wyrdd- lysiau, yna lleddwch y Draenog sy'n ymborthi arnynt, a'r hwn yw prif bryfed fwytawr y wlad hon, a osodwyd gan Natur i gadw pethau yn wastad. Pan y byddwch yn ddigon o ful i gredu'r hen chwedl ynfyd (ar ben yr hon y chwarddwyd gan rn lynedd yn ol gan Pennant, yr hwn a edrychai arni fel engraipht o ofergoeledd Cym- reig) fod y creadur hwn—gyda'i safn fechan bryd- ferth nad yw yn ddigon mawr i faban allu rhoddi blaen ei fys bach ynddi—yn abl i sugno tethi mawrion gwartheg a thynu llaeth ohonynt, yna, ar bob cyfrif, ewch allan yn wrol, fel dynion a bechgyn dewr, wedi eich arfogi gyda ffyn a cheryg, yn erbyn y creadur bychau diniwed a def- nyddiol bwn, a dyrnwch, ciciwch, a mathrwch ef i farwolaeth. Bydd hyny mor gyfiawn a doeth ag ydyw o ddynol a thrugarog "Os digwyddwch, i'r gwrthwyneb.fod yn dymuno am i'r lluoedd drygionus o Lygod, Tyrchod, Nadr- oedd, Llindys, Pryfaid Genwair, Chwilod, a Mal- wod gael eu difa, ac os nad ydych yn llawn digon o ynfyttyn i gredu y chwedl wirion am y Draenog yn godro'r gwartheg (pan y gallwch weled gyda'ch llygaid eich hun fod yn anmhosibl iddo wneud dim o'r fath—yna erfyniwn PEIDIWCH LLADD Y DRAENOG "A ddarfu i chwi erioed sylwi fod pobl nad ydynt yn godro yn briodol, a'r rhai hyny sy'n lladrata'r llaeth, yn bur hoff o siarad am y Draenog, gan ddweyd y rhaid ei bod wedi sugno y gwartheg y noson cynt. Y GOG HEB YMADAEL. SYR,—Yr oedd y gog yn canu ar ochr mtnydd y Cnicht, Croesor, Llanfrothen, mor ddiweddar a boreu Gwener, Gorphenaf y lOfed, pan oedd y gweithwyr yn myned at eu gwaith yn y boreu i chwarelau y Rhosydd a Chroesor. Hefyd clywais un o weithwyr y Rhosydd yn dweyd iddo ef ei chlywed yn canu yn beraidd ar y mynydd gerllaw y barracks pan oedd yn codi tua haner awr wedi pump yr un boreu. Mae yn wybyddus iddi ganu bob dydd o'r boreu a nodwyd gan Croesorfab, hyd Gorph 10 beth bynag. Gorph. 11. BACHGEN O'R WLAD.
[No title]
-0- Addewiradroddiacly Ddirprwyaeth Dir tua'r 15fed o Awst. Arglwydd-Raglaw newydd sir Amwythig yw Iarll Powys. Ddydd Llun taflwyd Syr Watcyn c'i gerbyrl wrth ddychwel o'r mynydd lie bu'n saethu, ond diangodd yn ddianaf. Ddydd Sadwrn aeth cerbyd dros Mr D. J. Da.vies, Llandudno, a derbyniodd y fath archollion fel y cludwyd ef i'r ysbytty. Y DIWEDDAR MRS IOAN WILLIAMS, GWRECSAM. -Bu farw priod Mr loan Williams, miner's agent, Gorphenaf 4, yn 40 mlwydd oed, yn y lie uchod,^a chladdwyd hi yn Peayeae, Rhiwabon, Gorph 7. Yr oedd yn afUch er's wyth neu naw mlynedd. Daeth tyrfa luosog i'w hebrwng i dy ei hir gartref. Yr oedd yn dilyn un ar bymtheg o gerbydau ar hyd y ffordd, a chanoedd yn eu cyfarfod o Johns- town i Benycae. Yn un o'r cerbydauyr oedd Mr G. Edwards, Y.H. Trevor House. Derbyniwyd llythyrau o gydymdeimlad oddiwrth amryw o bersonau, yn eu plith Syr G. O. Morgan, Mri J. Herbert Lewis, A.S. H. Dennis, New Hall; S. Craig, glofa Brynkinallt; J. F. Edisbury, Bersham Hall. Anfonwyd blodeu gan Syr G. O. Morgan, Ladv Morgan, Mri Edisbury, H. Dme, G. Saint, glofa Vauxhall; Mrs Parry, Bridge Street, a Mrli Crawford, Bridge Street.-F.
Nodion o'r Sdinas
Nodion o'r Sdinas (Gan CWILSYN]. DAETH cyfriflen y nodachfa gynaliwyd yn y ddinas beth amser yn ol er budd eglwys Chorlton Road, Manceinion. i'm llaw, a gwelaf fod y swm anrhyd- eddus o 703p 15s wedi ei gyflwyno i dalu dyled yr eglwys hono. Hwyrach mai nid annyddorol fyddai gosod y swm a gasglwyd gan yr eglwysi i lawr yma u ¡ Cadair Idris (bt. Mersey Street, t s. c. Marsh Lane, a Trinity Road) 115 4 8 Eryri (Tabernacl) 157 9 7 Hiraethog (Grove Street] 152 15 3 Plumlumon (Park Road) 135 7 7 Y Wyddfa (Clifton Road, Vittoria Street, a Seacombe) 149 2 94 Bwydydd 33 17 10J Ffrwythau a Blodau 18 13 7 -0- Wedi cymaint llafur, llawenydd yw gweled y llwydd sy'n coroni'r cyfan. Er mai eglwys Man- ceinion sy'n derbyn y budd arianol, etc bydd y fath irawdgarwch a haelioni yn sicr o droi'n fen- dith i egiwysi'r ddinas, am mai gweithredoedd fel hyn sy'n amlygu egwyddorion mwyaf aruchel Cristionogaeth. -0- Cyrchfan mwyaf poblogaidd Cymry'r ddinas ar y nosweithiau hyn yw y Landing Stage. Aethum inau yno nos Sad-vrn, a bu agos i mi gredu fy mod yn rhodio heolydd yr Hen Wlad. Ar bob llaw cwrddwn a llu o'm cydgenedl, a awn yr hen Gym- raeg ddisgynai i'm clyw yn mhob cvfeiriad. Gall- esid yn hawdd gynal 'Steddfod yno, gan i mi wel'd amryw feirdd, llenorion, a meib can yn y dorf; neu os buasii cwrdd pregethu yn fwy dewisol, dacw amryw o wyr y pwlpud gerllaw, a digoa o fiaeaor- iaid i lanw y set fawr fwyaf. Doniol iawn oedd gweled un diacon parchus gyda'i ddyddiadur yn ei law. Hela cyhoeddiadau yr oedd o, meddai rhyw- un; ac yn wir, yr oedd y 'gethwrs yn gwenu tipyn mwy nag arfer wrth ddod yn agos ato. Lie difyr annghyffredin yw min y mor ac i rywun yn meddu sense of humour, 'does unmtn mwy cydnaws à'u hanianawd na'r Landing Stage ar nos Sadwrn. -0- Holi'n daer am holid6 mae pawb y dyddjau hyn. Gwag iawn yw'r addoldvi-Ilu wedi myned o dre'r mwg i dir met; a difywyd yw pob cylch Cymreig. Dychwelodd Cor y Palas Grisial o'r Brifddinas, a dywedai'r arweinydd fod Cymry Lerpwl wedi "canu ei hochor hi yno-m'te'n debyg mai corau Cymru gauodd yr ochr arall iddi. Deallaf fod pedwar o gorau o'r ddinas a'r cylch yn bwriadu ymgais am lawryfon Eisteddfod Corweu a Chor Meibioll Gw&lia am dvnn'r: dorch yn ngwlad Ceiriog. Hynt lwyddianus iddynt oil ddechreu Awst. O Hym Ac mae blaen y Cwilsyn wedi pigo Eis- teddfodwyr y Pentref dan y Moelwyn a Barlwyd ar eu rhan yn llefain am Heddweh. Amen meddaf finau. Gobeithio fod y pigiad wedi cyr- haedd ei amcan, sef tynu y gweawyn a'r chwerw- edd o'r geiriau chwyddedig draethodd Jonathan yn Llandudno. Mi fydd yn iachach o lawer wedi'r operashon, ac ni amheuaf na fydd y cymrawd mewn gwell cyflwr i weithio o blaid yr hen sefydl- iad cenedlaethol. Bellach cladder ei eiriau yn medd a.anghof, rhodder pwysau y Migneint arn- ynt, ac ar gopJ. pob bryn yn Meirion chwified baner ac arni'/) argraphedig Llwydd i Eisteddfod Genedlaethol Ffestiniog." Ninau yn y ddinas hon a llef uchel a adseiniwn o un galon, Tangnef a ffyno, a llwyddiant fyddo eich rhan, genedlgarwyr hoff." -0- Cato pawb gyda fy mod wedi tan o'm pibell ac yn mwynhau baco Amlwch mewn hedd gan deimlo llwyr ddyogel obaith fod cymod wedi ei wneud rhyngof a llengarnr Ffestiniog, dyma'r Rhedegydd —papyr newydd (neu hen 1) y pentref hwnw—i'm llaw. Ynddo ceir llythyr gan Eisteddfodwr" dan y penawd Eisteddfod 1898 a'r Cymroa chan gymaint y trydan ymfflamychol a'r mellt llachar sydd yn nghrebwyll yr awdwr, ofnaf y bydd y Rhedegydd wedi myned ar dân yn fuan ac na fydd cyfrwng yn Ffe tini g i roi hanes y 'Sfeddfod fawreddog fwriedir gynal yno. Chwerth- inllyd i'r eithaf yw cynwys y llythyr. Ni cheisia wrthbrofi dim a draethwyd ar y tudalenau hyn yn hytrach boddlona i roddi ffrwyth ei greadigaethau gwyllt a gwaHgof ei hun ymhyfryda mewn en- syniadau nad oes sail na sylwedd ynddynt gwisg ei frawddegau a rhagrith mursenaidd bradycha anwybodaeth fel un heb ddeall ganddo cais am- ddiffyn enllib a diystyrn gwirionedd ac wrth anelu ei fwa, a cheisio rhoi anair i arall, fe'i har- chollir gan ei saeth ei hun. Rhodded yr awdwr ei wenwyn a'i wawd o'r neilldu, a chofied fod cystal gwladgarwyr ac Eisteddfodwyr yn Lerpwl ag a geir byd yn nod yn Ffestiniog. -0 Dyma ddywed gohebydd Ffestiniog yn y Gwalia am yr wythnos hon :— Y CYMRO' WEDI PECHU.—Digwyddodd Y Cymro, p%pyr newydd doniol y Llyfrbryf, ddweyd gair neu ddau, yn ei dduU diddan ei hun, yn nghylch gwaith Ffestiniog yn ymgeisio aui Eistedd- fod 1898. Yn ein papyr lleol yr wythnos hon mae rhywun, dan yr enw Eisteddfodwr,' sydd yn rhy ddall.i adnabod humour a hwyl newyddiadurol, yn ceisio dweyd y drefa wrth Llyfrbryf am rai o'i sylwadau cellweirus. Ni.fu eriood dipyn o lythyr mwy diniwed, nac un ychwaith yr oedd cyn ileied o alw am dano. Nid yw peth fel hyn ddim ond ymgais afreolaidd i dynu'r cenedloadd i ffraeo ar gychwyniad ein gwyl genedla.ethol. Nid un math o amcan at sicrhau llwyddiant a phurdeb yr Eis- teddfod sydd mewn golwg drwy rhyw lith dduwiol a sych fel hyn." Gwledd feddyliol o'r fath oreu yn ddiau fydd y ddarlith draddodir nos Wener nesaf yn nghftpel Mynydd Seion. Yr athronydd dyfnddysg Proff G. G. Findlay, B A., o Goleg Headingley, ger Leeds, yw y traddodwr a'r llywydd fydd gwr arall sydd wedi cyrhaedd safle uchel mewn diwyll- iant a dysg, sef Proff Tasker, Coleg Handsworth, Birmingham. Y testyn yw Basis of Morals." Traddodir y ddarlith dan nawdd y Dosbarth Ath- ronyddol Cymreig a gynelir yn ystod misoedd y gauaf yn y Common Hall, Hackins Hey, dan arol- ygiaeth y Parch Richard Morgan, Birkenhead, Ni amheuaf na fydd holl bobl feddylgar y ddinas yn bresenol i fwynhau'r arl wy-cant destynau myfyr- dod am fisoedd, ac nid oes well modd iddynt ddi- wyllio a dadblygu meddylgarwch. Gresyn fyddai gweled cyauiliad bychan yn gwrando ar ddau wr mor fedrus yn trafod pwnc mor ddyddorol.
|o jFfestiniog.
o Ffestiniog. RHYFEDD ac amrvfal yw y ffyrdd sydd gan ddvmon i enill enw iddynt eu hunain. Flyn- yddau lawer yn ol, cyn sefydlu rhaith na gor- sedd (os ydym i goelio y Proffeswr), bu rhai o gyndeidiau Elis yn chwysu ac yn maeddu ac yn bustashu ar Fwleh y Gerddinen wrth geisio cadw y gog rhag hedeg drosodd i blwyf arall, a byth er hyny y mae Dolwyddelen yn cael ei hadnabod fel Gwlad y Gog" ar ddalenau hanesiaeth. Yn nghof Ilawer sydd eto yn fyw, cynbyrfwyd byd ac eglwys yn Ffestiniog er atal y tren i'r ardal ar y Sal, ac anfarwolwyd y prif symudydd trwy gael ei ddarlunio yn Punch Llundain a, baich o ddrain yn ei haffliu yn cvf- eirio ei ganirau crynedig at enau y tynel. Yn y dyddiau diweddaf byn y llwybr a fabwysiedir i gyrhaedd pinael liynodrwydd (yr hyn sy'n I gyfystyr enwogrwydd yn ngolwg rhai bodau) ydyw trwy wrthdystio yn erbyn pechodau gwar- adwyddus, megys olwyno, chware cricet, a chicio'r bel. Er mwyn myned yn ol mewn gwirionedd i flynyddoedd dedwydd y cynoes- oedd, onid gwell fyddai alltudio sebon o'r wlad, adfer cfeir llusg i'w bri cynhenid. a chosbi pawb sy'n gwerthu te a sothach cyffelyb ? Diau na fyddai yn ankawdd cael gan rai o aelodau gwerinol a chynyddol y Rhaith Dinesig i gym- eryd y peth mewn llaw a deddfu arno. Cydna- byddir yn lied g-yffredio fod cynghor a cherydd eglwysig yn dJiffygiol i wneud y l!anc nwyfus yn henwr sych a pheogam, ac i drawsffarfio morwynion glau Meirionydd i fod yn debyg i'w neiniau ond liwyrach y gall ambell wrthdyst- iad a phenderfyniad y Cynghor setlo'r cyfan yn ddidrafferfh. Tra y mae y trigolion yn parhau i farw, ych- ydig a glywir yn nghylch mangre i'w claddu. Cydnabyddir yn lied gyffredinol fod y ddwy fynwent bron wedi myned felgodart Wil Edward er's llawer dydd. Ni ddeil yr un o'r ddwy ond ychydig yn ychwaneg, ac nid oes gan yr awdur- dodau unman yn barod ar gyfer marwolaethau y dvfodol agos. Ba sibrwd fod un o wyr mawr Llundain a'i fryd ar ddod yma i benderfynu y pwnc, ond ofnaf fod hwnw, fel llawer o wyr eraill, wedi myn'd ar ei wyliau,. ac wrth gwrs disgwylir i bobpeth aros in statu, quo tra bydd mawrion y byd yn mwynhau eu hunain. Ai tybed nad oes modd i anfon gwyr y dreth hefyd i newid awyr, dyweder i Ynys Manaw, a gwneud yr hyn wnaeth|Cfesar ar lan mor Ffrainc gyda'r llongau a'u cludent yno. Pe y digwyddai hyn, ni byddai och o fewn y fro, a dadseiniai pereidd- gan y trethdalwyr nes peri i bobl ddiniwed dybio fod Eisteddfod 1898 eisoes wedi gwawrio. Gyda llaw, dywedir i mi ein bod yn myned i gael o leiaf un Eisteddfod bwysig cyn diwedd y flwyddyn hon, ac nid dwl o beth fyddai i bwyll. gor yr Eisteddfod Genedlaethol, yn nghyda'r rhai a fwria tant gystadlu, gymeryd ychydig wersi oddiwrtbi. Eisteddfod y own defaid y gelwir hon, a gwn gan nad pwy enilla,na chwyrna yr un o'r colledigion. Datblir hon ar faes yr annghydfod (beg pardon, maes y chwareuon ddylaswn ddweyd) rywbryd y mis nesaf, a dis- gwylir holl gwn y cread ond rhai Annwn, i'r ymdrechfa. [Beth am gi Cynhaiarn ?] BARLWYD.
--0--Cwasanaeth Cymraeg yn…
--0-- Cwasanaeth Cymraeg yn Mhrifeglwys Caergaint. DDYDD Sadwrn, am y tro cyntaf, cynaliwyd gwasanaeth Cymracg yn Mhrifeglwys Caergaint. Daeth cynulliad lluosog yn nghyd, a chynelid yr wyl gan gor ac aelodau Berkeley Chapel, Mayfdir. Lly vyddid y gwasanaeth gan y Parch E. Killin Roberts, yr hwn oedd hyrwydd- wr yr wyl Gymreig yn Mhiifeglv^ys St. Paul ar Diydd Gwyl Dewi. Darllenwyd y llithoedd gan y Parch Hartwell Jones, rheitbor Nntfield, Surrey. Canwyd" 0 fryniall Caersalem a Beth sydd i mi yn y byd," ac un don arall yn Gymraeg ac erfyniwyd y feadith ar y diwedd gan Ddeon Caergaint (Dr Farrar). -:0:-
[No title]
Yn Nghyfarfod Misol Gorllewin Meirionydd gynaliwyd yn Ffestiniog ddydd Mawrth, argym- hellwyd yr eglwysi i wneud a allont i ddarostwng y chwareuon sy'n llygru yr oes.
Cwyddoniaeth.
Cwyddoniaeth. LAMP NEWYDD EDISON. CWESTIWN gwir bwysig mewn trydan-beirianeS y dyddiau byn yw hwnw a ddeil berthynas a ffynonellau tjoleuni, ac yn arbenig effeithioldev y ffynonellau. Mae y moddion presenol a feddwn i gynyrchu goleuni mor resynus o wael ac aueff jithiol fel ag i beri anesmwvthdra nid bychan yn y byd gwyddonol, a dyhead cryf am ddarganfod modd- ion gwell. Pan awn i resymu a mesnr pethau, mae y gwastrafl cydfynedol a'r goleuni goreu a feddwn mor fawr fel mai anhawdd yw cael pobl i crredu ynddo. ° Er mwyn bod yn glir ein syniadau dylem ddweyd fod i'r gair effeithioldeb ystyr neillduol a phendant mewn anianeg. Mewn perthynas i ffynonellau goleuni, ei ddeffiniad yw y berthynas fodola rhwng yni y goleuni a belydrir ar un llaw, a'r holl yni sydd at wasanaeth y ftynonell ar y llaw arall. Mae swm penodoJ o yni yn cael ei belydru gan ffynonell, yr hwn sydd yn fesur- adwy. Fe drawsffurfir rhan o'r yni hwti i oleuni defnyddiol i'r llygad, tra y trawsffnrfir y gwe- ddill bron i gyd i wres, yr hwn sydd yn hollol ddiles. Perthynas nen gymesuriaeth (ratio) yni y goleuni i'r holl yni yw effeithioldeb y ffynonell. Fel engraipht o'r gwastraff gyfeiriwn ato, ystyrier y ffynonell symlaf a feddwn—canwyll. Mae y ganwyll gwyr yn gwastraffu tua 99 y cant o'r holl yni sydd yn ei meddiant. Er mwyn pelydru swm penodol o oleuni, rhaid i'r ganwyll wastraffu swm o yni ag a gynyrchai oleuni 991 gwaith disgleiriach pe defnyddid yr yni gan ffynonell berffaith. N en mewn geiriau eraill, nid ydys yn defnyddio mewn goleuni ond y gan- fed ran o bob canwyll a losgir. Mae hwn yn w straff enbyd. Nid yw y ffynonell fwyaf effeithiol a feddwn, sef yr arc lamp, yn traws- ffurfio ond tua deg y cant o'i boll yni i oleuni, fe erys y gweddill yn y ffurf o wres. Fe wel y darllenydd felly fod yna le helaeth i welliant. Fe ffurfia y gwastraff hwn faes eang a dyddorol i ddarganfyddwyr a dvfeiswyr y 'blyn- yddau nesaf. Mae Nickola Tesla yn America wedi gwneud gwaith da mewn un pyfeiriad yn y maes hwn ddwy flynedd yn ol, ac y mae Edison erbyn hyn wedi gwneud darganfyddiad pwysig yn yr uo maes ond mewn cyfeiriad hollol wahanol. Mae Edison eisoes wedi ffurfio ffynonell ag sydd (y man lleiaf) ddeg gwaith mwy effeithiol na'r lamp wynias drydanol-yr incandescent lamp sydd mor gyffredin y dyddiau hyn. Lamp drydanol hefyd yw lamp newydd Edison—lamp drawsffurfia yni trydanol i oleuni cyffcedin. Yn y wlad hon fel rheol, glo yw ffynonell yni trydanol. Mewn agerbeiriant da fe losgir tua pwys o lo i gadw lamp wynias 16 candle power i oleuo am dair awr. Ond drwy ddyfais Edison, ac wrth ddefnyddio ei lamp ef,- fe ellir cynyrchu goleu cyfartal i 16 candle power am dair awr drwy losgiad l-10fed o bwys o lo-ychydig dros owns a haner. Mae hwn, fe welir, yn welliant pwysig, ac yn debyg o greu chwyldroad yn y moddion i gynyrchu goleuni os gellir troi allan yn ymarferol yr hyn sydd wedi ei wneud yn y laboratory. Nid ydym wedi canfod yn gywir fanylion y ddyfais, ond fe ddefnyddir crisalau (natur y rhai ni ddatguddiwyd gan Edison) wedi eu gosod mewn cronell o wydr wedi ei ffnrfio er cynyrchu pelydrau Rontgen—pelydrau X fel y dynodir hwy fel rheol. Mae dirgelwch y ddyfais, ni gredwn, yn natur y crisialau a ddefnyddir. Mae gan y crisialau alln cryf i drawsffurfio pelydrau X i belydrau goleuni eyffredin, sef goleuni defnyddiol i'r llygad. Y gallu hwn svdd yn esbonio effeithioldeb uchet y lamp newydd. Dyddorol i'r darllenydd fydd y rhes isod o oleuadau, yn nghyda'r effeithioldob a berthyn i bob un Ffynonell. Effeithioldeb (eyfagos). Canwyll gwyr 1-100 Lamp olew dda. 3-100 Lamp wynias (trydanol) 5-100 Arc lamp (trydanol) 1-10 Lamp newydd Edison (trydanol) Fe ddengys y rhes hon fod Edison wedi gwnend darganfyddiad gwir bwysig. Y ffynonell berffaith yw hono rydd oleuni heb wres. Ffyn- onell felly yw eiddo'r glow worm. Mae y qlow- worm yn profi y gall .Natur gynyrchu y golen heb y gwres ni a obeithiwn y gall celfyddyd hefyd cya hir efelychu Natur yn hyn, fel y gallwn gael y goleu i gyd ar y bwrdd, a'r gwres. i gyd ar yr aelwyd. BENJAMIN" DAVIES.
-:0:--FFOLINEB MAWR.
-:0: FFOLINEB MAWR. MAE dyoddf-f poen yn amyneddgar yn arwydd sicr a diymwad o feddw.1 mawr ond gwna pob dyn syn- wyrol ytngjais i gael ymwared o'i boen, neu ei leddfu os yn ddicbonadwy, ac mae parhau i ddyoddef poen pan y gellir yn bawdd gael ymwared ohono trwy foddion syml ac effeithiol o fewn eyrhaedd i'r dyodd- efydd yn arwydd sicr o ffolineb mawr. Ffolineb i'r eithaf hefyd yw parhau i esgeuluso yr iechyd a'r modd i'w gadw a'i adfer pan mewn perygl o'i golli. Ond mae llawer o bersonau a gyfrifir yn eu pwyll yn gwneud hyn. Maent yn wir wrthrychau o dosturi yn gystal a cherydd. Nid yw colli cysgu, diffyg ar- chwaeth at fwyd, dtffyg treuliad. ac anhwylderau eraill a eageulusir yn ami, ond arwyddion fod iechyd yn dirvwio, ac afiechyd yn cymeryd meddiant o'r cyf- ansoddiad. Ynfydrwydd yw bod yn ddiystyr ohonynt, ac mae natur yn sior o ddwyn cosbedigaeth am hyny. Medd- ygmiaeth syml, effeithiol, a sicr at bob anhwyldeb sydd yn tarddu o annhrefn yn y cylla yw y meddyg- lyn rhagorol Quinine Bitters Gwilym Evans, gan ei fod bob amser yn llwyddo i wella a chryfhau y cylla a phuro y gwaed. Mae y Quinine Bitters y cyfryw o, ran ei natur fel y gall y gwanaf ei gyfansoddiad ei gymeryd heb dderbyn niwed. Gall y plentyn neu y ddynes wanaidd ei ddefnyddio mor hyderus a diofn a'r dyn cryfaf. Gocheler pob efelychiad ohono. Gwerthir mewn poteli 2s 9c a 4s 6c gan bob fferyll- ydd, neu anfonir ef am y prisiau uehod trwy y post gan y perchenogion—Quinine Bitters Manufacturing- Co., Ltd., Llanelly, South Wales.