Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
CWRS Y BYD.
CWRS Y BYD. Damwain y Van YR oedd Van Dr. Pan yn chwyddo yn y twnel rhwng Dolyddeleu a Ffestiniog yn peri i mi gofio am un o chwedlau anwir Brutus yn yr ffaul am yr hen efengylydd melus Thomas Rhys Davies, edmygydd uchel ar Christmas Evans, yr bwn a'i galwai mewn term o anwyl- deb Y Bachgen Mawr." Fel bechyn mawr a bychain, yr oedd T R. dipyn yn drachwantus yn ei ffordd nis gallai edrych ar ddodrefnyn neu ddilledyn, os byddai ganddo rhyw bwrpas iddo, heb ei cbwenych. Un diwrnod, os gellir rhoi coel ar eiriau'r braddug Brutus, aeth yr hen weinidog i ymwel'd ag un o'i aelodau, a chanfu grocban bychan yn y gegin, yr hwn y tybiai a fyddai'n rbyfeddol o fuddiol i Mrs. D. at ferwi tatws iddynt eu dau. Yr oedd yn bJeser gan y wraig dda ei anrhegu â'r crochan ac yn ol Brutus fyth, eariodd y teclyn du yn ei law nes cyffiodd ei fraich,. yna rhoes ef am ei ben, chwysodd, chwyddodd ei ben fel nae gallai ei gael al!an o'r crochan, a bu raid rhoi ei ben ar yr eingion mewn efail gof yr hwn a'i forthwyl a falodd y crochan. Ni fu hi Jawn cyn waethed a hyny befo'r Van; er bod golwg' maluriedig arni yn muarth ei meddyg yn Mangor. Nid. yw'r doethion eto wedi penderfynu pa un ai'r twnel gwtshiodd ynte'r Van chwyddodd. Bardd Anllythyrenog. MAS yn Y Drych am Gorph 1, ddarlun o Mr To ii) Jehu (Llew o'r Bryn), "masnachwr cyfrifol yn Providence, Scranton, Pa." Ganwyd Mr Jehu, Tom, nen'r Llew, fel y gelwir ef gan ei amrywiol gyfeillion, yn Dylifai, Maldwyn, ychydig dros 46 mlynedd yn ol; ond pan oedd efe ttia, thair oed symudodd ei rieni i'r "Gweith- ie," Morganwg, lie y buont feirw gan adael tri o fechgyn ieGainc-Tom yr hynaf o'r tri. Ni cbafodd ddim ysgol. ond dysgodd ddarllen drwy ofFerynoliaeth yr Ysgol Sol a'r Gwladgarwr. Ond niii yw byth wedi dyegu ys-frifonti er yn fardd cymeradwy, a llyfr o'i waith wedi ei gyboeddi" Awr o Ddigrifwcb ydyw ei enw. Ni chynelir cyfarfod adloniadol gan yr un enwad yn Scranton a'r gymydogaeth heb i Llew chwan-
Advertising
"GQreu Art Dyt;g.' lesu na d gamwaith." f | Duw a phob daioni," CYN LI R EISTEDDFOD TEMLWYR DA LERPWL, YN HOPE HALL, HOPE STREET, Dydd Llun, Gwyl y Banc, Rhigrfyr 27, 1897 Beirniaid y G.-ir,-Idoriaetli -M,r. J. T. RIms. Mus, Bac., a Mr W. T. SAMUEL, G. & L,, T. 8, C. Be*rnivl Farddonlaetb PKDROG, Rhyddiiitii —Parchn DANIEL ROWLANDS. M A., DAVID POW FLL. Dr. R. THOMAS JONES, Y.H., a Mr I. FOULKBS. PRIF DESTYNATJ: PRIF GYSTADLEUAETH GORAWL.—I'r C6r o feibion (heb fod dan 35 na thros 50 mewn mfer) a gano 2Leu" Cydgan y Pvsgodwyr (D. Maldwyn Price, R.A.M.). Gwobr laf, 20p. a Chwpan Arian (rbodd W. H. Lever, Ysw.) 2il, 5p. TESTYN Y GADAIR.-Awdl "Martin Luther yn Nghynghor Worms." Gwobr. Cadair Dderw, gwerth, Öp. 5s. AM Y LLAWLYFR DIRWESTOL (Text Book), goreu at wasanaeth y Temlau a'r Gobeithluoedd Cymreig, heb fod dros 40 tudaien argraphedig, at faint Y Geninen. Gwobr, lOp 10s. NOFELIG (Gymraeg neu Saesneg) yn desgrifio bywyd gwledig yn Nghymru (tua 3,000 o eiriau). Gwobr (rhodd G Caradog Rees, Ysw., C.T.). Gwobr, ,2p. 2s. AM Y GADAIR DDERW EISTEDDFODOL oreu i fod yn eiddo'r Pwyllgor, Gwobr, 5p. 5s. GelIir cael Rhestr gyfhwn o'r testynau ond anfon stamp at LLSW WYNN fi, Ysgrifenydd, 43, The Woodlands, Birkenhea EISTEDDFOD GADEIRIOL CORWEN, Ddydd LLUN (Gwyl y Bane), Awst 2, 1897. LL YWYDDION- Anrhyd. C. H. WYNNE, Rug. • THOMAS EDWARD- ELLIS, Ysw., A.S. D. LLOYD GEORGE, Ysw., A.S ARWEINYDD—LLIFON. DATGEINIAID- Soprano— Tenor— Miss Gertrude Hughes, H A M. Mr. Tom Maelor Thomas, R.A.M. Contralto- Bass- Madam Hannah Jones, H A M. Mr. Emlyn Davies, A H,C M. Tel Ganwr Penillion— Ap Eos y Berth. Eos y Berth. ST R. JONES <fc~Co^ PIANOFORTE ORGAN, HARMONIUM & MUSIC SELLERS 106, HOLT ROAD, LIVERPOOL. Tuning & Repairing a Speciality Music sent by JPost cannot he exchanged, Cedwir Stock helaeth o bob math o offerynau Cerdd. Aiff Y, hen offerynaii- beb allu Bellach i'r cysgodau; Bwa celf sy'n bywiocau Oallu tyner gwell tanau."— Tudno. PIANOS o IOS. 6ch. y mis ac uchod, AMERICAN ORGANS, 5s. y mis, &c. HARMONIUMS, 4s. y mis, &c. Stock ragorol o'r Caneuon goreu, newydd a hen. School of Music, Voice Training, Violin, Piano, &c., &c. Prospectus free on application. | LONDON, GLASLYN HOUSE, 1 A N S' TEMPERANCE 1-IOTEL, 9, Euston Square, London, N.W. Y mwyaf canolog i bob rhan. o Lundain. Yn agos i Station Enston (L. & N.W. Ry.). Dwy fynyd o gerdded o Stations St, Pancras (Midland Ry), neu King's Cross (G.N. Ry). Des* mynyd o dren o Paddinjrton (G.W. Ry.) gyda'r Metropolitan Ry. i Station' Gower Street, yna ymofyner am Euston Square. D. EVANS, Perchenog. I Uarcre-t Cymrc-iq. CHESHIRE LINES. GW ASANAETH NEWYDD 0 DRENAU GYFFINIAU LLINELL Y CAMBRIAN. Gan ddechreu Gorph. 1,1897, bydd gwasanaeth newydd o DRENAU CYFLYM yn rhedeg i OGLEDD CYMRU a CHYFFINIAU LLINELL Y CAMBRIAN, Bydd Lavatory Carriages o'r cyntaf a'r trydydd radd yn rhedeg rhwng Gorsaf Ganol MANCEINION ac ABERYSTWYTH fel y canlyn :— A mmeroedd. Dyddiau Gwaith. Gorsafoedd a.m. p.m. Manceinion (Ganol) gadael 10 10 330 Stockport íTivîot Dale) „ 9 5 320 Altrincham a Bowdon 1026 345 Knutsford 1036 353 Northwioh 1045 4 2 Hartford a Greeiibank 10 50 4 8 Caer (Liverpool Road) 1117 4 29 Wrecsam (Ganol; cyrhaedd 12 0 5 10 Croesoswallt 1 11 1240 615 Trallwcg i 25 6 55 Drenewydd 1 55 740 Aberystwyth 3 35 935 Abermaw t) 4 0 Porthmadog 5 35 Pwllheli 5i (515 Am amserau dychwelyd, cysylltiadau yn y gors afoedd cydrhyngol, a manylion am drenau eraili gweler t.ablau amseriad. GOFYNWCH AM DOCYNAU GYOA LLINELL SIR GAER. DAVID MELDRUM, Goruchwyliwr. Gorsaf Ganol, Lerpwl, Mehefin, 1897. Yn barod ddiicedd y mis hwn. Pris 3s 6ch, COFIANT y Parcli DAVID DAVIES, Bermo, GAN Y PARCH WILLIAM JONES (David Strett) LERPWL. ISAAC FOULKES;I 8, Paradise Street, Liverpool I IYERPOUL & T^-ORTH ^TALES S.S. CO., LIMITED. DAILY MORNING SAILINGS. From Prince s Landing Stage (Sundays excepted, and weather and other circumstances permitting). P.S. "ST. TUDNO," daily. Leaves Liverpool. 10-45 am Llandudno. 1-0 pm 11 Beaurn&ris. 2-0 pm 11 Bangor Pier.. 2-20pm Arrives Menai Bridge 2-30 pm Leaves Menai Bridge 3-30 pm Bangor Pier" 3 40 pm Beaumaris 4-0 pm Llandudno 5-15 pm Arrives Li %rerpool.. 7-30 Dm AFTERNOON SAILINGS. (T. ELVIES. MON-JAYS, TUESDAYS, and SATURDAYS for North Wales, leaving Liverpool at 2 o'clock connecting with the "St. Tudno" leaving Llandudno at 5.15 p.m., and arriving back in Liverpool at 7,3u p.m. Afternoon Excursion Fares First Return, 4s. 6d, Second Return, 28 6d. Early Boat from Wales on Mondays, Tuesdays, and Saturdays, due in Liverpool at 10.15 am. For fares and further particulars apply to THE LIVERPOOL & NORTH WALES STEAMSHIP CO., LTD., T. G. BREW, Secretary, 29, WATER STREET, LIVERPOOL. Telephone 6366. NORTH WALES AND BACK THE SAME DAY. THE CHEAPEST AND BEST SEA. TRIPS OUT OF LIVERPOOL. Best and Quickest Route to Holywell, St. Winifred's Well, Pantasaph, Prestatyn, and Rhyl. The Fast Paddle Saloon St amer FLYING FALCON Will Sail from the Prince's Landing Stage and Mostyn (weather and other circumstances permitting), as under LIVERPOOL to MOSTYN a z,d Back the same day. Average passage 1 hour and 45 minutes, giving passengers two or three hours ashore in one of the prettiest spotis in North Wales. Long Day Trips, about ten hours ashore, From LIVERPOOL, From MOSTYN. Ihursday, July 15.. 9.0am Friday t) 16. 90am Saturday „ 17.9 30am Monday 19. 10.30 am Tuesday 20.. 31.0 am Wednesday 21..120 n'n Thursday, July 15 1.0 pm I Friday.. 16 1,45 pm Saturday „ 17 ..2.30pm (Monday „ 19 .3.45 pm Tuesday „ 20 .4.30 pm Wednesday 21 ..4.45pm Single are, 1/6; Return Fare. 2/6 Bridge extra, Tickets not transferable, and available for day of issue only SOUTHPORT every SUNDAY at 3 pm. Return Fare, 1/6. Refreshments on Boaid at Moderate Charges. Office; 27, WATER STREET, LIVERPOOL. Telephone 2334. C. JONES Tailor & Ha.bit Maker, S3. Victoria 8treet, LIVERPOOL FIT, STYLE and WORKMANSHIP guaranteed for Reasonable Prices. Cynaliwyd cyfarfod blynyddol Cymdeithas Meddygon Gogledd Cymru yn Rhyl ddydd Iau, Dr Lloyd, Abermaw, yn Ilywyddu. Dewiswyd Dr Palin, Gwrecsam, yn llywydd y flwyddyn nesaf. Penderfynwyd ffurfio cronfa i gynorthwyo Dr Grey Edwards, Bangor, i dalu traul cynghaws cyfreith- iol y bu ynddo'n ddiweddar. Although Flour is much dearer, the prices for Cornubia Self-Raising Flour have not been raised. Y CYMRO. NODYN I'R BONEDDIGESAU. YN Lerpwl yn bresenol. gwerthir y Crysau a'r Blowsus mwyaf defnyddiol yn masnach- dy Husseys, 116 Bold S reet. Y maent wedi eu gorphen vn brydferth. ac yn y ffurfiau mwyaf ffasiynol. Hefyd yr holl hugan-ddefnyddiau. ffrilins, ffunod, gwe- nwyddau, &c., &c., diweddaraf; yn nghyda detholiad gwych o dlysau rhesymol eu pris- iau. Bron-addurnau arian am is. ac uchod; eto rhai aur-orchuddedig am o is. i 5s. yr uti. a detholiad diddiwedd o anrheg- nwyddau heirdd. Cofiwch y cyfeiriad— Husseys, 116 Bold Street, Lerpwl I TH0S J0NES&Co. Ltd. TIME-TESTED TEAS @ 1/3, 1/7, and 2/- per ft. SPECIAL VALUE. Parcels of Tea value 20/- and upwards sent carriage paid by Rail when remittance is sent with -the order. SAMPLES FREE ON APPLIGA7ION. TJiOS. JONES & Co. Ltd. Tea & Coffee Importers, 9, PARKER STREET, LIVERPOOL. GELLIR cael Y Cymro yn Llundain gan Mr J. J. Kelly, 2, Southampton Buildings; a Mr W. H. Roberts, 10, Cecil Court, Charing Cross Road, W.C. At Ein Cohebwyr. (rtvaa y Gog a R. Roberts, Dolmelynllyn.—Yn ein nesaf.
1 PRIF-WEINIDOCION YN NCHYMRU.
1 PRIF-WEINIDOCION YN NCHYMRU. BETH bynag ellir ddweyd am y Jiwbili, y mae wedi gwneud un gwaith da, sef dwyn i'r amlwg, neu yn amlycach mewn rhai amgylchiadau, y dolenau sydd yn cysylltu Prydain a'i Threfedigaethau. Swn encilio ac ymbellhau oedd yn lleferydd amryw ohonynt hyd oni ail enynwyd eu cenedl- garweh gan frwdfrydedd >r Ail Jiwbili. Siarad yn annibynol iawn y byddai Can- ada, lluchio yn ysgornaidd nad oedd yr hen fam-wlad o fawr fudd iddi, a bygwth, fel plentyn anwesog gor-fwythus, adael ei hen aelwyd a myned i fyw at ei hewythr Jonathan, neu godi cartref iddi ei hun. Yr un modd hefyd rhai o'r Trefedigaethau eraill-yr Awstraliaid yn arbenig. Buasai efrydu'r anerchiadau adraddodwyd yn ystod y mis diweddaf gan rai o Brifweinidogion y TaJekhiau Prydeinig er pan gyrhaeddasant yma i gadw'r Jiwbili, ochr yn ochr a'r ymfflamychiadau a draddodwyd ganddynt hwy neu eu rhagflaenoriaid yn y swydd ychydig flynyddau yn ol, yn ddifyr ac adeiladol,ac yn rhoi cipolwg ar yragosrwydd mawr sydd wedi cymeryd lie yn y cyfamser rhwng yr hen fam Brydeinig a'i merched o dros for. Drychfeddwl hapus, pwy bynag a'i piau, oedd gwahodd prifweinidogion y taleithiau i'r dathliad ac yn ol pob argoel fe wahoddwyd y dynion iawn—gwyr deailus, mawrfrydig, yn cael eu boddhau ac yn rhoddi boddhad. Y maent yn ddigon moesgar i gyfathrachu a. phendefigion y tir, a digon synwyrol i wybod mai'r bobl, wedi'r cyfan, ydyw cryfder a nerth y Wlad- wriaeth Brydeinig. Eu deall hwy ydyw'r wybodaeth wleidyddol werthfawrocaf ac i'w hiawn ddeall rhaid eu gweled gartref, a gweled eu cartrefleoedd, y rhai sydd a. rhan mor bwysig yn ffurfiad eu cymeriadau. Tuag at gyflenwi y syniad hwn bu y gwleidyddwyr dyeithr fyth er y Jiwbili yn prysur brynu yr- amser, gan ymweled a gwahanol barthau o'r wiad, yn benaf ei gweithfeydd a'i llaw-weithfeydd; yn nghyda manau o ddyddordeb ar gyfrif eu harddwch neu eu hanes, neu'r ddau gyda'u gilydd. Ddydd Sadwrn, ymwelodd nifer ohon- ynt a l< minion ceinion Conwy." Gwahodd- wyd hwy i Gastell Gwydir gan y perchen- og', Arglwydd Carrington, un o'r dychwel- edigion olaf i'r ffydd Gymreig; a dyma eu hyrnweliad cyntaf a Chymru. Y mae Gwydir am yr afon Gonwy a Llanrwft, yn sefyll ar wastadedd y Dyffryn clodfawr, ac o'r tu cefn iddo allt fawr o goed yn ym- estyn o Drefriw i Fettws y Coed. Os hwn ydyw unig ymweliad y boneddigion hyn a Chymru, buasai yn anhawdd, os nid yn annichonadwy, iddynt ddyfod i lanerch harddach hyd yn nod yn Nghymru. Y mae afon a mynydd, dol a llechwedd; ar un Haw creigiau gwyllt, caregog-" muriau dedwydd Cymru odidog," ac ar y Hal], y I dwfr grisialog," chwedl Glan Geirionydd, bardd yr ardal. Nid yw Trefriw lan, iach, brydferth, brin filldir a haner oddiyno y mae'r Bettws baradwysaidd yr ochr arall, tra yr oedd y cwmni wrth groesi'r afon o Lanrwst i Wydir yn cerdded dros un o brif gywreimon celfyddyd yn Ynys Pryd- ain a'i rhagynysoedd, sef Po-,it Llanrwst," o gynlluniad Inigo Jones, yr hwn, meddir. oedd enedigol o'r un gymydogaeth. Gobeithio i'r ymwelwyr urddasol gael hyd i'r llyfr o hanes Wyniaid Gwydir," a chael ychydig hamdden i'w ddarl'en, cyn I. iddynt gyrhaedd y lie. Teulu rhyfedd ar lawer ystyr oedd y Wynniaid. Tad y Syr John Wynn y sonir cvmaint am dano mewn hanes a adeiladodd Palas Gwydir, ac a ddaeth yno i fyw o Gastell Dolyddelen. Gair go ddrwg am onestrwydd sydd gan craddcdiad yr ardal i'r Wynn hwn. Rhoddai rhydd-ddeiliaid yr ardal weithredoedd eu tiroedd iddo i'w cadw yn ei gastell cadarn a dywedir mai cryn waith oedd eu cael yn ol. Ond, fodd bynag. fe wnaeth balas ysblenydd yn 11 Ngwydir pobpeth o'r defnyddiau goreu- y lloriau, y grisiau, a'r dodrefn oil o ruddin derw-y gerddi a'r perllanau wedi eu hulio a choed ffrwythau teg ac ar y lawnt ger- Haw planodd gedrwydd Libanus, y rhai fu'n tyfu ac yn lledu eu canghau cysgodol yno am oesau. Yr oedd cael treulio deuddydd mewn lie mor ddymunol yn seibiant ac yn wledd i'r Prifweinidogion blinedig. Ni ddylid ychwaith annghofio y croesaw a roddwyd i'r dyeithriaid urddasol gan bobl Llanrwst. Siaradent yn enw Cymru yn yr anerchiad, ac ymddygasant at y gwest- eion yn deilwng o'u gwlad a'u cenedl. Cyfeirient at y llu o Gymry sydd yn gwlad- ychu yn y taleithiau, tan reolaeth yr ym- welwyr-Canada yn arbenig ac ni fu Syr Wilfrid Laurier, prif-weinidog y wlad fawr hono, wrth gydnabod yr anerchiad, yn ol o addef dyled Canada i'r gwladfawyr Cytii- reig. Dywedai eu bod yn byw yn ol y gyfraith, o reddf farddonol, yn hoff o ganu, ac yn ddeiliaid gwerthfawr, Yr oedd hyn' yn burion canmoliaeth. Cyfeiriodd Syr W. Laurier hefyd at Gymro sy'n dal swydd uchel yn Ngweinyddiaeth bresenol Canada, sef Syr Lewis Davies, gweinidog y moroedd a'r pysgodfeydd, a'r hwn oedd yn bresenol. Diau fod y mwnwyr a'r glowyr sy'n canu hymnau a thonau cenedlaethol Cymru yn min nos wedi gorphen eu diwrnod gwaith, yn wladfawyr gwerthfawr, fel y dywedai Syr W. Laurier ond dylai fod genym hefyd lawer mwy cyffelyb i Syr Lewis Davies nag sydd. Cenedloedd eraill, Ys- gotiaid yn benaf, fel rheol sy'n llanw swyddau o awdurdod, a'r Cymry, 'rol canu eu cyrn, Cul rwysg, yn cael yr esgyrn. Yr ydym wedi canu digon bellach, ac yr ydym wedi dwndro digon yn nghylch add- ysg, gadewch i ni gael rhagor o Lewis Davies, Sam Evans, a dynion yn dringo i safleoedd o bwys, heb annghofio eu gwlad a'u cenedl. Mae eisiau impio arnom ragor o yspryd ein cefnderoedd o'r Alban.