Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
CWRS Y BYD.
CWRS Y BYD. Ar yr Aden. "NID yw taith o dros ddau cant o filldiroedd yn un o ddeg mown adrau o gerbyd reilffordd yn y gwres mawr fel gawsom y dyddiau diweddaf yn bobpsth ellid ddymuno yn enwedig os bydd baban pump neu chwe mis oed yn gwneud ein rhif yn un ar ddeg, a'r fam dyner wedi rhoi digon o ddillad am ei mebyn i wynebu hinsawdd y Pegwn Gogleddol, fel y gruddfanai un hen lane eisteddai yn fy ymyl yn y pobty dychryn- ilyd hwnw, Wyddoch cbi be, poetha'n y byd yr bin, mw a'n y byd roir o wlaneci am y plant;" ae yn swn gwawch adnewyddol y bod byehan gwlanenog, sychodd fy nghydymaith y chwys dyferol oddiar ei benglog moel. Na, t gyduabyddir yn Had gyffroditiol erbyn hyn Iiad ywJladd gwair, ua beirniadu cyfan- soddiadau Eisteddfod Genedlaetbol, yn waith i'w chwenychu mewn gwres mawr ond y maent yn frenin o'u cymharu a bod yn un o un ar ddeg mewn csrbyd reilffordd am bedair neu bum awr yn y gwres fel a gawsom yr wythaos ddiweddaf; er mai un o gerbydau y Midland oedd hwnw-y rhai mwyaf eaog a chysurus yn y deyrnas. Golygfevdd Ysplenvdd. A gadael yr annghysur ucbod o'r neilldu, yr hwn nid ojdd ond damweiniol, rheildaith ar- dderchog ydyw yr un o Lerpwl i Lundain ar y Midland rhan helaeth ohooi trwy sir Derby, trwy gymoedd rhamautus nad oes, byd yn nod yn Nghymru eu tlysach ac er yn cymeryd ychydig rhagor o amser, ymddengys y ffordd yn ferach oblegyd ei hamrywiaeth. Manau 0 ddyddordeb. Y mae dau le yr eir beibio iddynt ar y llinell hon, y beimta. Cymry ddyddordeb ynddynt. "Uq ydyw Bedford, tref led f .wr, yn ngharchar yr hon y breuddwydiwyd Taith y Pererin a Syston, He 'roedd y Cymro llengar Edward Morgan yn offfjiriadu am ran helaeth o haner cyntaf y ganrif hon. Chwaoegodd gryn lawer at lenyddiaetb grefyddol Cymru—ond yn benaf yn Seisnig. Yr arbenicaf o'i lyfr.iu bwyrach z, ydyw bywgraphiad o Thomas Charles. Yr oedd yn aelod o'r dosbarth mwyaf gwladgar ac at-i- rhydeddus o offeiriaid Cymreig, sef y rhai oedd ar wasgar hyd Loegr—wedi eu halltudio gan yr esgobion Seisoig bryntion oedd yn byw ar ei brasher a'i dirywiad. Dosbarth o glerigwyr godidcg oedd yr offeiriaid Cymreig oddicartref yr oedd ambell un ohonynt i'w cael cyn gynar- ed a dyddiau Syr Huw Ifaas, athraw a chyfaill Shakspeare ac y maent yn da] hyd yr oes hon. Ar y Dde i'r Brifddinas. Ddydd Gwener, cefais y cyfleusdra a chwen- ychais laweroedd o weithiau, sef gweled y wlad o du'r dehau i Lundain. Fflat ac annyddorol v ar y cyfan ydyw'r tu gogleddol; ond y mae Surrey fel arall. Gwlad goediog, lechweddog, doreithiog. yn codi ac ya gostwng fel tonau'r mør. Nid rhyfedd i orchfygwyr Prydain, y naill ar ol y Hall, ei hoffi a'i meddianu, gan yru y yno o'u blaen o'u blaenau tua'r gor- llewin. Y mae Iluaws o Gymry yn wasgaredig hyd y sir-rhai yn ysgolfeistri, rhai yn ffermio, a chwi ellwch beoderfynu fod yn rhai o'r pen- trefi draper neu ddau, ac adeiladwyr lie byddo -adeiladu yn myn'd yn mlaen. Maes y Cnau, AtJaml y ceir yn Lloegr enw mor dlws ar 'blwy ag ydyw N utfield, er mai deg i un nad ystyr wreiddiol y gair yn Saesneg ydoedd Maes y Cnau. Hwyrach, gwyr dyn, mai llygriad ydyw Nvt o ryw hen air Sacsonaidd. Saif yr Eglwys a'r Llan, os oes rhyw wahaniaeth. rbwng y ddau air—dywed rhai fod-ar frig un o'r too- au y cyfeiriwyd atynt; ac mewn lie tros ben o brydferth. Y mae'r llechweddau o'i ddeutu wedi eu harddu gyda choed cryfion, llydanfrig, -deiliog-Ilawer iawn o dderw yn eu plith na welais mo'u ffyrfach na'u harddach yn nyffrynau Clwyd na Thowi. Rbinwedd neillduol sy'n perthyn i blwyf Maes y Cnau ydyw'r chwarel neu'r pwll sydd yno lie y codir y moddion ineddygol Fuller's Earth; ac y mae yno hefyd yn y nant gerllaw'r Persondy ffynon galchog neu chalybeate. Yr ydych yn myned o'r Eglwys at y Persondy trwy aden llwyn o goed a thrwy gae & ffacbys a saif ar ei dir ei tun, yr hwn sydd yn mesur tros gan' acr. 0 amgylch y ty y mae liuaws o goed, a dwy goeden o gedrwydd Libanus a phrawf fod yno er's talm grefydd-dy Pabaiddo ryw fath ydyw'r Ilynau o waith Haw sydd yn y nant gerJlaw i gynyrchu pysgod i'r wynachod ar gyfer y Grawys a dydd Gwener. Fel y gwyr ein darllenwyr yn ddiau, rheithor pfesenol N utfield ydyw y Parch. Griffith Hart- Jones gwyddant hefyd fod Mr. Jones yn Un o Gymry ieuainc mwyaf talentog yr oes. Y mae'r fywoliaeth hon yn rhodd awdurdodau Colfg lesu, Rhydychain o'r hwn y mae efe yn gymrawd. Dyma lie treulia ei oes yn ngbanol ei ddyledswyddau, a gofal plwyf mawr lIe nad Des ond ychydig Ymneillduwvr i helpu'r clerig- gweithgar. Mae gan Mr. Jones, gyda help 1-i fam.. a'i chwaer, ddigon o waith, ac y mae yn ei gyflawni; ond gobeithio y gelwlr arno yn ftian i lanw cylch amlyeach yn ngwlad ei ened- igaeth, yr hon a g&r mor fawr ac y mae o gy. IJiaint addurn iddi. Ttr dwfn gwyn sydd yn y rhan yma o'r wlad. I Qellid meddwl odiiwrth ei arwyneb ei fod yn yfed y gwlaw. Nid oes yma fawr un ffos nac afon i'w gweled. Sycha'r gweryd yn ebrwydd, a golwg wywedig iawn oedd ar y porfeydd yn ftihob cyfeiriad. Er's talm gyrid llawer o ani- feiliaid Cytnru i Surrey i'w pesgi. Ond yeh- Ydig ohonynt a ddaw yn yr oes hon cyn belled Surrey delir h*vy yn nes adref yn siroedd Leicester a Northampton. Hwyrach y dylwn ddweyd ei bod yn ganol eu cynhauaf ceirch ar- nynt haner y mis hwn bydd hyny yn dipyn o gysur i ffermwyr ueheldiroedd Cymru, gan y daw eu tro hwythau rywbryd rhwng byn a gwyliau'r Nadolig. Gardd-Gwmni. Prydnawn Sadwrn, gwahoddodd Ardalydd Bute Gymdeithas y Cymmrodorion, llywydd yr hon ydyw, i'w ardd yn White Lodge, Regent's Park, Llundain. M^e palas y Marquis fel pe byddai yn nghanol Cymru er yn nghauol Llun- dain-coed a gerddi, a pherlIanau, a Uynau a lawntydd gle sion, a pbobpeth mor wladaidd fel nas gallech brio goelio mai rhuad rnasnach y Brifddinas ydyw'r swn ddaw i'ch clybod o'r pellder. Yr oedd yno gynnlliad liaosog, ac am- ryw wyr 0 nôd ac urddas yn bresanol Der- bynid y gwahoddedigion gan y Marquis a'r Marchioness, yn nghyda Nir. Vincent Evans, ysgrifenydd dibaU y Gymdeithas. Gerllaw hefyd yr oedd Argiwydd DViinfries, y mab a'r etifedd,-Ilencyti llygad«dda, siriul, ac yn siarad Cymraeg glån gloyw, fel pe buasai wedi ei fagu wrth droed y Wyddfa. Mae'r pendefig o Bute yn dysgu Cymraeg i'w blant-iaitb aelwyd a chalon y bobl y byddant yn troi yn eu plith. "A ddarlJeno, ystyried. A ystyrio, gwnaed." Ac y mae Ardalydd Bute yn un o bendefigion mwyaf gwybodus a dysgedig y deyrnas efe yn bresenol ydyw rheithor Prifysgol Sb. An- drew. Fe gofir befyd mai efe ydyw y Lothair yn y nofel gynhyrfus hono a ysgrifenodd Ar- glwydd Beaconsfield ar ei hen sodlau. Gresyn a syndod (o'n safle ni) fod dyn mor oleuedig wedi troi'n Babydd. Cyfarfod pur ddifvr ydyw Garden Party. Mae hefyd yn hen. Cynaliwyd y cyntaf, y mae genym son am dano, yn Ngardd Eden, Yr oeddwn i a'm cydwladwyr yn cael ein cynrych- ioli yn hwnw. Mae llawer blwyddyn er hyny ond mae'r gynrychiolaeth yn dal. Gwirid yr ymadrodd pan oeddym ddydd Sadwrn trwy chwys ein gwynebau yn bwvta bara y Whit* Lodge ac yn yfed gwin y Castell Coch—gwin I (aneplesedig) o rawnsypiau a dyfir yn ngwin llanau ei arglwyddiaetfa yn sir Forganwg. Gwelais Arglwydd Mostyn yn yr Ardd. Efe ydyw llywydd Cymdeithas Gene l!a -tbol Ler- pwl, fel y mae ArdaJydd Bute yn llywydd ? Cymmrodorion. Bu son er's talm am wahoddiad i Fostyn, hwyrach yr adnewyddir ef wedi i'w arglwyddiaeth weled cymaint llwyddiant ac ar- ddeliad ar hwn.
Gyfreithiwr yn athrodi Tafarnwr.
Gyfreithiwr yn athrodi Tafarnwr. 256 o lAWN., YN Mrawdlys yr Amwythig ddydd Llun, ger- bron y Prif Farnwr Argiwydd Russell, dygodd Mr William Owen, gwtsttywr y White Lion a'r Plas Coch, Bala, gynghaws ya erbyn Mr D. J. Lewis, cyfreithiwr, o'r un dref, am athrod. Ymddangosai Mr A. Young a Mr A. Graham dros yr erlynydd, a Mr Hardy dros y diffynydd. Yn ol y dystiolaeth, ymddengys i'r diffynydd yn mis Chwefror diweddaf ysgrifenu Ilythyr, a g-yuwysai yr athrod bonedig, at Major Bast,prif- gwnstabl Meirion. Dyma'r llytbyr & Bala. Syk,—Yn Ngwestty'r Plas Coch, Bala, caed dyn yn feddw yehydig wythnosau'n ol, a dirwywyd ef. Sibrydir nad ydych chwi fel Prif Gwnstabl yn bwr- iadu dwyn cynghaws yn erbyn y tenant. Os nad ydych, bydd i ni, fel Cymdeithas Ddirwestol, hysbysu hyn i'r Cynghor Sir, ac hefyd i Mr Labouchere i'w gyhoeddi yn Truth dros yr hollfyd. ■ Methwn weled sut y gallwch ddwyn cynghaws yn erbyn un mwy na'r llall. Yr wyf yn digwydd adnabod liuaws o'r aelodau Radicalaidd a'm pleidiant. Yr wyf yn myned i bregethu i luaws o leoedd ar y Suliau. A mean y diffynydd, meddai Mr Young, oedd cael cynghaws yn erbyn Mr Owen am dori'r deddfau trwyddedol, ac or fod ei lawysgrif wedi ei ffagio, gellid profi mai ei eiddo ef ydoedd. Ba'r diffynydd yn cadw cwmni un Miss Evans a weinyddai yn y Plas Coch, a chymerai hi allan ar amserau afresymol. Oblegyd hyn gofynodd Mr Owen iddo beidio. Addawodd gydsynio, ond torodd ei air. Y canlyniad oedd i Miss Evans golli ei He. Ar ol iddi ymadael, lledaen- odd y diffynydd y sibrwd ei bod bi a Miss Davies, yr arolyges, yn arfer meddwi yn y ty. Dywedodd hefyd un noson yn Tachwedd yn ngbjyw heddoeidwad "Nahibiai daflu careg drwy ffenestr y gwestty a ffenestr gorsaf yr heddgeidwad." Rhoed tystiolaeth i rymuso'r uchod gan Major Best, yr lleddwas Barnard, yr erlynydd, a Miss Davies, yr arolyges.—Addefodd y diffynydd mai efe ysgrifenodd y Ilythyr. Ni Jawnododd ef. ac ni allai eglnro p ham yr oedd yn ddienw. Nid oedd yn aelod o Gymdeithas Ddirwestol, ac nid oedd yn arfer pregethu. Anwiredd oec'd hyny a roddodd yn ei lythyr. Tybiai ei fod yn feddw "pan ysgrifenodd ef. 11 Dyfarnodd y rheithwyr o du'r erlynydd, gall roi iddo 50p o iawn.
i--0:--I IYmadawiad Dr. Llewelyn…
0: I Ymadawiad Dr. Llewelyn Sevan- DDYDD Ian, cychwynodd y Parch. Dr. Llewelyn D. Bevau yn ol i faes ei lafur yn Melbourne, ar ol tario yn y wlad hon am saith mis. Fel gweinidog eglwys Collins Street, Melbourne, y mae yn nn o wyr blaenaf crefydd yn Awstralia a chyda'i hynawsedd a'i allu, y mae ei ddylanw- ad yn fawr a chynyddol. Yn ystod ei ymweliad ft'r wlad hon, llanwodd rai o bwlpudau pwysicaf yr ellwad Annibynol, ac yn nghyrddau Mai tra- ddododd amryw anercbiadau. Ond yn rnhlith ei areithiau rhagoraf a mwyaf oyddorol yr oedd ei adgofion, a chaed pennod amheuthyn ohon- ynt ganddo yn un o gyfarfodyad yr Unfieb Oymreig yn Lerpwl. --0-- Yn Mwrdd Owarcheidwaid Rhathio ddydd LInn, apeliodd Mr Fox, diwedd&r dreth-gasglydd Lhn. rhaiadr, am flwydd-dal o 147p. Penderfynwyd cynyg iddo 73p y flwyddyn. Os mynwch gaol CIG OEN gwis Gymreig, blasus a dant<;ithiol, y mae i'w gael yn ddydcliol vn Siop COED y BRAIN, 17 Deane Street, gyferbyn S, March. necd St. John. Treiwch ef. Ni'ch siomir. Y r-akloii John Roberts, Khasia. FEL y gwyr darllenwyr Y Cymro, Mr Roberts ydyw y cenhadwr bynaf sydd gan y Methodistiaid. Ganwyd ef mewn ty o'r enw Gwyngyll, Corris, yn mhlwyf Talyllyn, Meirionydd, Chwefror 16, 1842 Enw ei dad oedd Richard Roberts, saer maen wrth ei alwedigaeth. Yr oedd ei fam, Jane Roberts, yn ail wraig ei dad. Bu iddynt dri mab a merch, ac o'r rhai hyn un mab oedd yn ieuengach na'r cen- hadwr. Bu farw y tad pan oedd John oddeutu deng mlwydd oed, a buraid iddo yntau yn yr oed- ran tyner hwnw adael yr ysgol a myned i weithio I yn un o'r cbwareiau Iteohi yn y gymydogaeth. Dyn gweithgar a diwyd oedd y tad ond gan y fam yr oedd y g&lluoedd ineddyliol ciyfaf. Yeh- ydig o wragedd yu y gymydogaeth oeddynt i'w cyst&dlu a, hi mewn gwybodueth darileaai yr erthyglau dyfnaf yn y Traethodydd gyda rhyw fath o hyfrydwch, er Dad oedd bob a,mser yn gaUu dweyd ei bod yn eu dead. Daeth ei hail fab, cyn ei fod eto ond lleneyn ieuane, yn adnabvddus yn y gymydogaeth ar gyfrif ei duedd ddarllengar, a'i ddoniau hefyd fel siaradwr cyhoeddus. Yn y Gym. deithas Lenyddol a'r Cyfarfodydd Dirwestol y caf- odd gyfleusderau i arfer y donhu hyn. Yn Nghyf. arfod Misol Bryncrug, Hydref, 1863, derbyniwyd ef a gwr ieuane arall o eglwys gymydogaethol yn ymgeiswyr am y weinidogaeth. Yr un adeg y derbyniwyd Mr Edward Griffith, Y.H., Dolgellau, yn aelod o'r Cyfarfod Misol fel blaenor. Yn Awst, 1866, cafodd Mr Roberts dderbyniad i'r Athrofa yn y Bala a bu yno hyd Mehefin, 1870. Yn y Gymanfa Gyffredinol yn Aberhonddu, Gorphenaf, 1870, derbyniwyd ef yn unfrydol i fod yn genhad- wr, ar gynygiad Mr Peter Williams, Lerpwl. yn cael ei eilio gan y diweddar Barch Dr Phillips. Llywydd y Gymanfa hono oedd y diweddar Barch Edward Morgan, Ddfryn, a'i Hysgrifenyddion oeddynt y Parcbn T. C, Edwards, D. D., a T. Levi. Bu Mr Roberts yn Mhrifathrofa Edinburgh un tymhor (1870-1) ac yn Mai, 1871, ymbriododd a Miss Jones, merch hynaf y diweddar Glah Alun. Yn niwedd Medi yr un flwyddyn, cychwynasant i'r India. Am oddeutu pum' mlynedd buont yn llaf- urio yn Sheila; ac yn 1876 symudasant i Nongsawlia, Cherrapoonjee, lIe y maent wedi llafurio o hyny hyd yn awr. Am nifer o flynydd- oedd bu Mr Roberts yn athraw yr Ysgol Normal- aidd, yr hon er's blynyddoedd bellach sydd wedi ei symud i Shillong ac y mae wedi gwneuthur gwas- aaaeth gwerthf&wr hefyd fel prifathraw y Coleg Duwinyddol yn Nongsawlia, yr hwn sydd ar hyn o bryd dan ofal y Parch John Jones. Cymerir y dyfyniad cmlynol ailan o erthygl yn y Newyddion Da am 1893:- Yr oedd y Testament Newydd wedi ei gvfieithu cyn i Mr Roberts gyrhaedd i Khasia ond cymer odd y rhan flaenaf gyda chyfieithu yr Hn Desta- ment. Oyfieithodd y llyfrau ciinlynol:-Nu-)-teri, Ruth, 1 ac 2 Samuel, 1 ac 2 Chronicl, Job, Psalm- au, Diarhebion, Jeremiah, GaLrnad Jeremiah, Ezeciel, Joel, Amos, Obadiah, Jonah, Micah, Nahum, Habacuc, Zephaniah, Haggai, Zechariah, Malachi. Gwelir felly iddo gvfieithu 23 o lyfrau yr Hen'Destament. Heblaw hyn bu ar y Revising Committee ar y cwbl, o ddecbreu Genesis hyd ddiwedd Malachi. Yi) cydweithio ag ef ar y pwyllgor hwn am ran o'r amser bu y diweddar Barchedig T. Jerman Jones, y Parchedig Griffith Hughes, a'r Parchedig Doctor Griffiths, ac yn y diwedd bulyneistedd eihunangydadauo'rbrodorion. Ymddiriedwyd iddo hefyd y gorchwyl o wneud yr adolygiad terfynol, a pharotoi y ewbl i'r wasg, o ddechreu Josua byd ddiwedd Malachi. Bu raid ysgrifenu drosodd drachefn rai o'r llyfrau, a gwneud nifer mawr o gywiriadau er dwyn yr argraph i radd o unffurfiaeth yn y gwahanol ranau, ac er gwneud y cwbl yn fwy dealladwy i'r argraph- wyr." Y mae Mrs Roberts ac yntau er pan ddaethant i'r wlad hon yn Mai, 1896, eisioes wedi dwyn allan argraphiad newydd o'r Llyfr Hymnau Khasiaeg ac y maent agos a gorphen dwyn albn am y tro cyntaf argraphiad cyflawn, mewn un gyfrol, o Ysgrythvran yr Hea Destament a'r Newydd yn iaith y Kbasiaid. Cofir i Mr Roberts gael ei ddewis yn y Gymanfa Gyffredinol ddiweddaf yn Llywvdd y Gymanfa am y flwyddyn ddyfodol; ac i dalu ymweliad hefyd ar ran y Cyfundeb â Deheubarth Affrica ond oher- wydd y daeargryn ofnadwy a fu yn yr India yn ddiweddar y mae Mr a Mrs Roberts wedi pender- fynu dychwelyd i faes eu llafur y flwyddyn hon. Y mae|idclynt naw o blant, Dymuna holl 15aredigio y genhadaeth iddynt ill dau hir oes i weithio gyda'r un medr a deheurwydd eto yn y maes cenhadol Yn y Drych am Gcrph. 1, hysbysir ni fod Prif- ysgol Ripon, Wisconsin, wedi rhoddi i Mr Roberts y gradd o Ddoctor mewn Duwinyddiaeth. Un o'r ysgolion canolradd mwyaf llwyddianus yw ysgol Biwtnaris. Sylwodd y Prifathraw (Mr Madog Jones) yn ei adrotldiad i'r rheolwyr ddydd L'un fod 18 myfyrwyr wedi enill gradd uchel mewn arboliadau diweddar. Yn Nhy'r Cyffredin ddydd Llun, gwrthododd Mr Balfour addaw deddfwriaeth newydd yn nlyn fig addysg gar o'radd Cymru yn ystod y Senadd- dymhor presaaol, Mr Humphreys Owen ofynodd y cwestiwn iddo. Cigau gwir Gymreig o bob math i'w cael yn ddyddjol am brislau rhesyxnol yn Siop COED Y BRAIN, 17 Deane Street, gyferbyn â Marchnad St. J ohn.
Isgoforiaethau Sir Ddinbych.
Isgoforiaethau Sir Ddinbych. Enillwyd yr exhibitions a gynygid gan reolwyr addysg canolradd sir Ddinbych gan y rhai canlynol :-40p., Percy H. Wykes, Ysgol Gwrec- sam 30p., F. T. Fitch, Ysgol Gwrecsam 30p., W. T. Woodroofe, Ysgol Dinbych 20p., Fanny B. Drink water, Ysgol Gwrecsam 20p., Fanny Ellis, Ysgol Lianrwst. Yr arholwr oedd y Prif- athraw Reichel. Yn yr arholiadau am ysgol- oriaethau agored i blant ysgolion elfenol, cuill. wyd fel y "anlyn :—Cerygydruidion, David Jones, 20p. Llansilin, Allison Thompson, 20p. Rhiwabon, T. W. Jones, 5p. Jennie Jenkins, 8p. E. N. Jones, 5p. Grenville Williams, 5p; Price Davies, op. Emily M. Hawley, 8p. J. T. Roberts. 5p. M. A. Grey, 8p. Mary E. Hopley,8p. Lianrwst, 4p. yr un i Edith Jones, Sarah A. Jones, Amy Thomas, Gladys Thomas, Margaret J. Roberts, Jennie Jones, Lizzie Jones. Llangollen, 5p. yr un i D. C. Jones, G. W. Jackson, Robert H. Evans. Dinbych, 4p. 10s. yr un i R. A. Richards, R. A. Evans, W. E. Hughes. Abergele, 4p yr un i Gwladys J. Hughes, Janet Armstrong. Gwrecsam, John W. Davies, 8p. 8s.; Frank H. Jones, 8p. 8s. T. Allitt, 8p. Bertha Ormosbor, 6p. 6s, Albert Odgers, 8p. 8s. John Davies, 8p. 8s. T. W. Reece, 8p. 8s. H. L. Crokett, 8p. 8s; Helen Fletcher, 6p. 6s. Tamar Powell, 6p. 6s.; Elsie Jones, 6p. 63. rhanwyd un j'sgoloriaeth rhwng Hugh Davies, Richard Hughes, ac Arthur Evans.
----i-'..""'----Cyffredinol.
i- Cyffredinol. Mae oyflog Mr F. Ll. Jones, ysgrifenydd Ysgol Ganolradd Treffytion, wedi ei godi 0 I Op i 30p, Countess Powis fydd yn gosod ceryg sylfaen ysgol ganolradd oewydd Trallwng. Cymer y ddefod le Awst 5ed. Gan fod y Parch J. S. Haworth yn ymneillduo oddiar Fwrdd Y sgoI Oolwyn Bay,etbol« yi y Parch H. T. Cousins i lanw ei sedd. Cynaliwyd arddangosfa celf a gwyddor mewn cysvditiad S, Chymdeithas Celf Dvffryn Ceiriog yn y Quinta, ger y Waun, ddydd Llan. Anfonvvyd Agnes Shelley i sefyll ei phrawf yn y frawdlys gan yndon Llandudno ddydd Llan am dwyllo Mr Roberts, dilledydd, Mostyn Street. Dirwywyd Margaret Evans, Black Lion, Coed- II-qi, i lp &'r cost iu ddydd Llua gin ynadoa y Wyddgrug am gyflanwi diod i ddau ddyu meddw. Torodd tan allan ar fferm Treweilyn, ger Rhyl, ddydd Mercher. Gwnaed tipyn o alarts ya y gadles, oad llwyddwyd i achub y rhan fwyaf o'r teisi. Mae mudiad ar droed i wneud Oriel Celf Conwy ya Gymreig mewn nodwedd yn gy&t%l ag mewn enw, Cwynir fod cynyrchioa Heisnig yn cael mynediad helaeth i mewa iddi, ond mai prin iawn yw eiddo'r arlunwyr sy'n byw yn Nghymru. Mae Syr G. Osborne Morgan, A.S.. wedi rhai rhybudd y bydd iddo ddwyn mesur yn mlaen yn gynar y Senedd dymhor nesaf i wella Deddf Addysg Ganolradd Cymru, 1889, &c hefyd rai o ddarpaiiadau Deddf Ysgolion Gwaddolog. Ceisiedd Joseph Wilkinson, o Fanceinion, gyflawni hunanladdiad yn Bwcle yr wythnos ddi- weddaf trwy yfed gwenwyn, ond llwyddwyd i achub ei fywyd. Cyhuddwydefgerbronyrynadon am hyn, a rhwymwyd ef yn y swm o lOp. i ym- ddwyu yn well rhag Haw. Cred y D-oa Howell y dylai'r myfyrwyr Cym- reig sy'n parotoi am urddau clerigot fyned trwy gwrs clasurol yn un o'golegmu'r Brifysgol, a chyf- ynga colegau Llanbedr a St Michael, Aberdar, i efrydiaeth dduwinyddol. Gallem feddwl nad yw Archesgob Ciergaint yn malio rh/w lawer am gadw'n gaeth at y gwir, oblegyd ya Nhy'r ArgKvyddi nos Wener sylwodd mai Ysgol Undodaidd oedd Ysgol Dr Williams yn Nolgeliau." Ysgrifena'r brifathrawes i ddweyd nad oes un o'r sect hon yn mhlith yr athrawon na'r dysgyblion, y rhai a rifant 103. Ddydd Llun, torwyd y dywarchen cyntaf yn y fynedfa. i'r twnel fwrtedir ei gloddio o Bagiilt i Helygain gyda'r amcan o sychu cloddfeydd plwm y Milwr. Credir mai canlvniad hyn fydd ail weithio glofeydd a gweithiau plwm eraill sydd yn awr yn gauedig oblegyd y dwfr sydd ynddynt. Yn Llys Maine y Frenhines ddydd LInn, ger- bron y Barnwyr Vaugban Williams a Ridley, I cadarnhawyd dyfarniad y LUrnwr Syr Hoiatio Lloyd yn Llys Manddyledion Bangor, yn cyfar- wyddo Mra Hunter i dalu i'r derbyaydd swyddogol y swm o 141p, gweddiU arian a dderbyniwyd oddi- wrth ystad un William GrIffith, fu'n denant iddi ac a aeth yn fethd Jwr. Hoddodd bacbgen o Lerpwl o'r enw Joseph Cussons yn y mor yn Rhyl ddydd Mawrth. Ceis- iodd dau gydymaith ei achub, a chymeradwywyd eu hymddygiad gwrol vn y trengholiad ddydd Mercher. Cwynai Mr W. Price, un o'r rheithwyr, fod gormod o alw ar fasnachwyr tlawd i weinyddu fel rheithwyr, ae na elwid byth ar y gwyr mawr arianog." Sylwodi hefyd y dylai'r Frenhines gywiiyddio am na roddodd ond can' punt yn rhodd i'r wlad ar y Jiwbili a hithau wedi derbyn cymaint. Mewn cyfarfod o warcheidwaid Machynlleth ddydd Mercher, buwyd yn gwrando cyhuddiad yn erbyn Daniel Howell, y swyddog elusenol, o weith- redu'n afreolaidd wrth werthu dodrefn tlottyn fu farw. Mynegodd y Bwrdd nad oeddynt yn fodd- Ii lawn ar y cwrs gymerwyd, ac y dylai'r arian oddi- wrth bob arwerthiant o'r fath gael eu talu i'r trysorydd heb wneud unrhyw ostyngiad ond yn unig talu'r rhent. Galwodd y gwarcheidwaid hefyd ar y swyddog i ymddiswyddo fel cynghor- ydd sirol, am y credent fod hyny'n ymyryd a'i ddyledswyddau eraill. Llanb vr.o, Mon.—Gofidifs yw cofnodi marwol- aeth Alr. John Jones, mab Mr. Jam<?s Jones, Ty'n. rhos, Llanbabo, Moo. DAeth adref y 19ag eynflsol wedi gorphen ei dymhor fel egwyddorwas 6 bsir- xanydd yv. Lerpwl. Teimhi yn wael er's wvthnos cyn clod adref, ac aeth ynVaeth ac er pab vm- drech. bu f irw ar y 29aia eynfis d, yn 27 oed, a chladdwyd ef yn mynweufc capal Gareglefn Gor ph. 2. Dya reuitic glan gymsriad ydoedd. Ya ys. tod y pam rnlynedd y yn Lerpwl, bu'n dra. Syddloa gyda. phab ntoddion yn nghapal Fitzolar- eace Street; ac fel y tysfciai'r gweinidog (Parch. J. Hughes, M.A.), dilynai y cyfarfodydd wythnoa- ol gyda gradd.au helaeth o gysondeb, a chymerai ran amlwg yn ngnyfarfodydd y gwyr ieuainc, %c.