Y Cymro

Syhoeddi Eisteddfod Caerdydd, 1899. DDYDD Llun, yn Mhare Cathaya, Caerdydd, yn ngwydd 30,000 o bobl, aed diwy r ddefod o gy- hoedcli Eisteddfod Genedlaethol 1899. Ni chyn- aiiwj d odid erioed Orsedd mwy urddasol. Ym- gynullodd holl fyrddau cyhoeddus y dref gyda'r Archdderwydd Hwfa. Mon a Maer y dref yn bhen- ori. Yr oadd pob heol yn orlawn o edrychwyr. Wrth borth y Pare yr oedd lline l lie o blant yr j sgolion eifenol bob ochr i'r Hwybr, y rh&i a gan- Em "Heo Wlad fy Nbadau tra'r elai'r osgordd haibio. Ffurfi>vyd y Cyleh Cyfiin yn mhen deheu- <1 y Pare, ac yr cedd yn 90 troedfedd o atrgylch edd, a chcst odd 150p. Yr oedd y meinlgwynioa yn naw troedfedd o ucbder, a,c wedi eu cludo yno bellder o niiW milldir. Pwysair Maen Llog saith tunell, Yr cedd y meifci oil wedi eu harddu a blodaa gan foneddigesau gwladgar, a phan esgyn- odd yr Archdderwydd i ben y Maen Llog cyftwyn- vvyd iddo amryw oflErynuu hedd. Rhoed tusw o flodau yn cynrychioli pod Tar tymhor y flwyddyn iddo g-Q y Faeres, wedi eu geaod mown corn cyw- xain a gyflwynwjd gan Mr Bi idwell. Rhoad offrwm hedd trail i'r Archdderwydd yn y ffurf o gorn llaeth gan ferch y M&er. Yr oedd y corn hwn yn gr&ir dyddorol oblegyd eaillwyd ef gan y diweddat Stephens o Ferthyr yn Eisteddfod Rhuddlan, 1850. Ar ol yr offiymcu hyn, galwyd Mr Essex Lewis- Bowen, goruchwyliwr Syr Arthur Stepney, i'r II Cylch Cyfrin, ac ar ran Syr Arthur ej flwynodd efferyn pres i ddal baner yr Orsedd. Cydnabydd. wyd y rhodd gan Ar'uaydd Penygarn. Yr eedd yn bresenol Mr E E Fonrcier. cynrychiolydd "Feo Ceiol" y Werddon ac yn mhlith eraill Mri D A Thomas, A.S., Alfred Thcrcas, A.S., a'r beirdd cmlynol Archdderwydd, Hwfa Moo Bardd yr OistdiJ, Dyled 'Dirprwy-fardd yr Orsedd, Cadf&n trj sorydd, Gwynedd ysgrifec- ydd mygedol, Ceulanyd-J telynor, Eos Dar telynores, Miss Aiin'.e >foaes, R.A.M, Udga.,y di y Corn Gwlad, Perseiaydd; Ccidwaid y Forth, Dafydd Morganwj, Nathan Wyn, Gwllym Elian, a Bethel: Ceidwad y Corn Gwlad, Brynfab Ceid- wad y ciedd, Cochfarf. Yr cedd yr Arehdder- wydd yn gwisgo mantell wen laes, ei a,ra-s wedi ei amgylchu 4 chnron 0 ddail derw sc ar ei fynwes -y ddwyfror,eg aur a gyflwynwyd gan Proff Her- komer. Cynrychiolid Cymdrithas yr Eisteddfod Genedlaethol wn Mr T Marchant WiIiao.s, a Mr E Vir cent Evans. Rhoed gradd anrhydeddus yr Orsedd i lua^. s. Yn yr hwyr arlwywyd gwledd i 600 o r Eisteddfodwyr yo Neuadd y Dref gan y Maer. j —— o | Mae Mr Wm. Wi.Iliary s, Rhuthiri, Rctbschilcl y j fasnach lyfrau Cymrejg ail Haw, newydd gyhceddi yhestr ar!!J! o'i drjsor&u, a gellir ei chael ond dan- I fon ato am daDi.

Ilswyn at Derfell, [DTAU y bydd yn dda gan ein darllenwyr weled y llythyr eanlynol o waith Islwyn a diolchwo i Derfel am roi y cyfle hwn iddynt.] Green Meadow, Pontllanfraith, JVr Newport, Mon. Awst 24, 1855. Dderfel anwyl,-Yr wyf wedi dyehwelyd adref o Aberts.we el's dyddiau ac nid wyf yn meddwl fod un dydd wedi myned heibio heb i mi ieda fy mhapur gyda bwriad i ysgrifenu atosh. Un achos o'm hwyrfrydigrwydd i gyflawni fy nyledswyddau ffordd hon ac yn wir lawer o ddyledswyddati eraili, yw, fod fy maddwl a'm sylw oil wedi cael ei sugndynu yn gyfangwbi tuag ardaloedd balm- aidd nudoliaethus Ffughanesiaeth. Rhyfedd y swyn sydd yn y pethau hyn Druan o (Idyn hynod fel y mie ei feddwl egwan yn cael ei ddylan wadii gan ffug bethau—gweigion—disylwedd di- stil. Ai rhyfedd os yw pethan pwysig—golygfa- oedd sylweddol bywyd yn plygu y ga.,Ion, yn ysgrifenu eu henw ar y galon mewn c'wyfau gwaedwawr, arcbollion ag sydd ya 11 fo with wreiddiau y galon yn rhuddo pileri dyfnif yr ensid. Pan ddarllenwn am dyb gymeriad yn ymglynn mewn anwyldeb am ryw withrych yr un mor d-di- sylwedd-pan gieir amgylchiadaa ar atngvlchiad- au, pan bentyrir trallodau ar drsllodaa, pan ddaw yr ysgariad d;,we(idaf--O, yr ydym yn teimlo. Beth am sylwedd y breuddwydion hyn ? Fe ofynai. cyfaill (Llawdden, a adwaenoch sf ?) ryw dro i mi Is Life a dresm ?' Galls swn ddodi fy Haw ar fy mynwes lawn o adgofioa rhy lawn i ymddal yn hir —!No life is not a dream it is a stern reality. A well di yr archoll dan fy mron ? Ddofn archoll dorwyd yn yr ymdrech hon Ai cysgod yw y boen ? Ah, gwyn fy myd Ped hyny fai, pe'n gysgod gau i gyd. I Yma o fewn y mae fy nagrau'n llifo Yma of own! mae'm calon yn eu hwylo. 0 fewn y gwelir dagrau yn eu purdeb Pan maent yn fil chy drwm i nofio ar y wyneb. Ai cysgod Llawdden a allasai dynu Y ]]anw o ddagrau wylwyd y pryd hyny ? 'Roedd mwy na chysgod yn yr angladd hono Oedd mwy na breuddwyd, mwy na bywyd yno: Bu swyn bodolaeth y pryd hyny farw. Ah dydd o gladdu sylwedd ydoedd hwnw. Y mae cryn amser er pan ysgrifenwyd y llinelku hyn. Yr oeddynt yn oodi oddiar deimlad, yn llifo yn rhwydd naturiol o ddyfroedd duon y galon. Diameu i mi ysgrifenu rhai darnau pryd hyny ya nhynerwch fy nheimladau pan nad allai y galon oddef gael ei eyffwrdd gan un adgof heb ddyfer- ynu ei d-sgrau o weed megys i ddyfnder dystaw, anweledig y fy L wes-darnau na charwn mo'n gweled yn argraphedig yn awr. Fy nghyfaill! y mae y byd ya oer. Rhaid i ddyn ddysgu yfed ei ddagrau, a murio, amgaeru ei hoff fedd yn sicr fel Da welo neb ef--a. myned yno gyda'r lloer—hi deifl hi ei chysgod yn ddi sSa drcsoch, mae ei mantell hi yn oar a gwelw fel y bedd, a'i llanw o ser yn llifo'n ddystaw, dyataw Ond-ond. i ba beth y sonir am angau a beddau. Eto anhawdd psidio edrych ac edrych eilwaith a thrachefn ar y dyfnder du-tawel mwy !-Ue'r aeth cargo mrr ysblenydd yn wreck, newydd hwylio o harbwr teg ieuenctyd I Yr wyf yn hollol gydolygu a chwi fy anwyl Dderfel, fod e;siau alltudio y bosau sychion a'r gwrys?, o ffeithiau cyffredin, darluniadau o ddy- gwyddiskdau, &c, &c. allan o gyloh Brrdeoniaeth. Difyr yw clywed ein prydyddion pan yn son am gyfansoddi galareb, yn achwyn, na wyddact hwy pa bryd y ganed y gwr, nac yn mh" le y ganed ef, nac yn mha ysgol y dygwyd ef i fyny, na pha fodd y daeth i sylw gyntaf, na pha bryd y priododd, hawyr na pha nifer o blant sydd yn galaru ar ei ol, Peth eithaf priodol fyddai i'r Bywgraffydd ymholi am y pethau hyn, ond y bardd I beth sydd fyno ef a charlamu'r wlad a'r gwledydd a thagu'r l'ythyrfa ag amlder ei ohebiaethau ar fateriou fel y rhai hyn. Pa le mae y bai? Onid yw ein Beirn- iaid i'w beio am gefnogi dull fel yma. Gormcd o bethau traethodol sydd yn Ilawer o'n cyfansoddiadau barddonol onide ? Yr wyf yn cofio i mi ysgrifenu Pryddest arnthrol fa{th ar y testuil "Rhyddid" era tair b'ynedd yn ot Ychydig wyddwn i beth oedd gwir farddouiaeth bryd hyny. Chwi 'synwch pan ddywedaf wrth- ych fod y bryddest hoco dros dair mil o licellau o hyd. Cafodd lorwerth G. Aled y wobr gyntif, a minau yr ai1. Bu Ebea Fardd ein Heben dirion-yn dyner iawn o honi yn ei feirniadaeth a dywedodd fod llawer o dan awen- yddol ynddi, a bod drelydd yr ysgrifenydd yn ontnrus—Mae yn well genyf na chan punt iddi fethu cyrhaedd y wobr flaenaf oblegyd nid oes ynddi nemawr ddim yn werth ei g^hoeddi. Yr wyf v-eii ei llosgi ers hir amser ac i'r tSn a phob ystwff cyffelyb Pe buttsai Eben Fardd yn ei llosgi yn y fan hono, ac anfon ei hulw i mi, buaswn yn diolch iddo yn awr. Yr oedd testyn eich llyfr, Brad, &c' yn un anhawdd iawn ijarddoni arno a d;ameu genyf nad cynyrchu tot aeth o feddyliau pur, awenyddol oedd eich smoam, ond rhywbeth mwy i'r point. Mae y dyn allai ysgrifenu can o'r fath hyd erbwr heb laesu dim, 0 angeurhaid n berchenog glluoedd mawrion, Beth pe troid ffrwd y galluosdd hyn i red ftoedd mwy barddonol? Gwneler hyny fy anwyl gvfaill! Beth dybiech chwi am Bryddest ar I Nin,veb.' Mae y drrgsnfyddiadau diweddar a wnaad yn adfeilion y He rhyfedd hwnw debygwn yn eyfostbog 0 ddefnyddiau, oad cael dychymyg anturus a beiddgar wrth bw. A ydych wedi darken The last day's of Pompeï" gan Bulwer Lytton? Rywbeth yn cull y gwaith b nod hwnw pebsi bosibl. t Maddeuwch býd y Ilythyr hwn. Gobeithiaf y gwoa hyn i (yoy mewn lhan am fy esgeulusdra- nid esgeulusdra ychwaith. Anfonais ddau o'r I pamphlet atoch y ddoe. Fy nghofion serchog utoch Yr Eiddoch yn ffyddlawn WM THOMAS.. I GobsittoM gael lliaell oddrwrthych yn fuaD. I Mae'n dda genyf eich bod yn nghydag ysgrifenu I traithawd ar Eisbeddfodau. Yr oeddwn wedi I meddwl anfon sylw neu ddau. I' • o • ¡ Mae JEsgob Bangor wedi gwelia digoa fel y galloid fyned ar daith i Fon o'i balss ddydd Gwener. Paham v telir Is 1.0c a 2s y pwys am De Ceylon mewn peoyaau addurnedig ? Gellir cael Te o ansawdd rhaeoraoh am Is Sc y pwys gan BARBER a'l GWMNI, Maena<ihwyr Te, 1, Church Street, Lorpwl, a thelir ctediad i Chwe) Phwys unrhyw gyfemad yn y Deyroas Gyfanol. 3

Newyddion Cyrnrpig. Bwriada Cynghor Aberystwyth wario 3,000p tuag at godi tai i weithwyr yn y dref. Gwerir 5,000p er gwelia porthladd Caergybi trwy symud creigiau a chtai oddiyno. Dywed Dr Isambard Owen fod Mr T E Ellis, A.S,, yn gwella'n foddhaol. Agorwyd nodichfa er budd W ese ¡raid Cyleh- dai.th Drefnewydd ddydd Iau gan Mrs Humphreys- Owen. Ceisir cisglu 200p. Mae Cynghor Croesoswallt am gyflwyno rhvddid y fwrdaisdref i Mr J. Parry Jones yn gydnabydd- iv-cl o'i wasanaeth fel clerc trefol er 1844. D lwedir fod Cynghrair y Friallen yn ffynu yn ftrditi Conwv, ac y mae Lady Augusta. Mostyn wedi ei hethol yn llywyddes "m y flwyddyn nesaf. Bil Mr S. Smith, A. Q., ya tradiodi araith ar d<5efodaeth Eglwys Loegr, a'r Parch J. Hirst Hol- lowell ar addysg, yn Bwcle nos Lun. Bwriedir gwario 2,270p ar wella heolydd Conwy, a gofynïr i Fwrdd Llywoiraeth Leol fenthyca'r srian. Mae Cynghor Dolgellau wedi penderfynu cau y !ladl-dy cyhoeddus. Buont yn cyfreithio yn ei gylch yn ddiweddar a chostiodd iddynt 900p. Ana werthu dioi ar orian annghyfreithlon,dirwy- wyd J Hughes Rober tg, Cross Keys, Llanfyllin, i 5p gn ynadon y dref hono ddydd Mercher. Mae eglwysi Nebo a Siloam (A.), ger Llaaelwy, wcdi anfoa ail wahoddiad i Mr Owen Davies, Coleg Bala-Bangor, i'w bugeilio. r:i; Rhoddodd Arglwydd Bute arddwest i aelodau Cymdeithas y Cymmrodorion yn ei breswyl St. John's Rosd, Llundain, ddydd Sadwrn. Yr oedd tyrfa urddasol wedi ymgynull. Y Parch Austen Jerkins a'r hpbarch Archddia. C011 Watkins sydd wedi eu hethol i olynu'r Parchn D. Adam3, B.A., a R. E. Morris, M.A., ar Fwrdd Duwinyddol Prifysgol Cymru. Mr John Davies, cyfreithiwr, Llanidloes, svdd wedi ei benodi yn glerc ynadon y dref hono yn l'e'r diweddar Mr J. D. Davies. Ei gyflog fydd 70p y flwyddyn. Bwriada trigolion Llanrwst gyflwvno anerchia.d i Dduc Cambridge ar yr achlysar o'i ymweliad & Chat tell Gwydir i dreulio rhai dyddiau gyda'i gyf- aill larll Carrington. Bwriadir codi yspytty yn Ngholwyn Bay ar draul o 1,200p, ac y mae SOOp eisoes wedi eu casglu tuag ati. Mae tir mewa safls dda wedi ei bryau yn Tynewydd. Agorwvd eglwys newydd wedi ei ehysegru i St Pedr yn Rhosrobin, ger Gwrecsam,ddydd Mcroher. Traddodwyd pregeth gan yr Archddiacon WynlJe Jones. Mae'r Hybarch Ddeon Llawdden a'r Tad Igna- tius wedi eu gw-,thodd i draddoii anfrchiadau yn Eisteddfod Ffestiniog. Rhifa pob'ogaeth Colwyn Bay yn y gauaf 6,500; yn yr haf, 15 000; mae'r gwerth trethol yn 40 SOOp. Ceiaia'r Cynghor fenthyca dros 6,000p i wneud y dref yn fwy stdyniadol fyth. Enillwyd Ysgoloriaeth Mr E Hughes i blant ysgolion elfenol Caernarfon, a rydd fynediad i'r frallydd i ysgol ganolradd y dref, ga.n Sarah Fisher n"Ysgol y Bwrdd. Am ddarn-ladd ei cbwaer a rhoi curfa i'r hodd- geidwaid, anfonwvd Thomas Joaes, Trefonen. i garchar am bedwar mis gan ynadon Croesoswallt ddydd Gwener. Yr wythsios moriodd y Parch Hen- jamin Evars, B.D., Coleg Aberhonddu, i gymeryd gofal cenadaeth yn Port El'zibeth. Llwyddodd yn arholiad cyntaf Pr fysgol Cymru am y radd o B.D. Dirwywyd Henry Dawse, Mountain View Hotel, Penmaesmawr, i 5p a'r costiu gan vnadon Coowy ddjdd Llun am ganiatau meddwdod yn ei dy a dirwywyd un John Thomas i 10s a'r costsu am fod yn feddw yn y gwestty. Ya yr Hand Hotel, WauD, ger Rhiwaboa, ddydd laa, cynaliwyd trengholiad ar gorph Charles Hoi ncan, yr hwn a dderbyniodd niweidiau angeuol yn nalofa Black Pay k. DygwJd rheithfarn 0 « Farw- olaeth ddemweiniol." Trwy anffawd, gadawyd alkn o'n rhifyn diwedd- af eiwau y Parchn D. H. Rees (Colwyn Bay) a L. W. Lewis (Lerpwl) o blith y gweinidogion a we'n- yddent yn Nghymanfa Bedyddwyr Dinbych, Fflint, a Mairion. Cwynir yn dost fod prinder eogia:d yn v Ddyfr- dwy, ac yn ol pob arwydd bydd v tymhor eleoi waethed a'r llynedd. Mae rhai o bysgodwyr Cosoah's Quay heb dd&l un eog yn ystod y chwech wythnos diweddaf. Fti drwg erioed nad oedd ya dda i rywun,' ebe'r hen air sc oblegyd streic y glowyr yn y Ds MM glowyr Gog'edd Cymru yn brysur iawn, a bwriftdsnt cfyn am 10 y cant o godifd yn eu cyflogau. Dywe Isi'r swyddog ieehyd ya Nghyrghor Dos- b&rth Dolgellau ddydd Sadwrn fod cryn amheu- aeth a oedd y dwfr a yfai pobl y Dyffryn (Ardud- wy) yn hollol iach a dilwgr. Peoderfynodd y Cynghor gynllunio cyflenwad newydd iddynt. Yn Llys Maine y Frenhines ddydd Sadwrn, dyg- odd Maer a Chorphorfieth Lerpwl gynghaw s yn er- byo Pwyllgor Trethol Undeb Llanfyllin yn mlseo. Horsent fod y pwyllgor wedi trethu eu heiddo yn nglyn a'r gwaith dwfr yn ormodol. Gohiriodd y BJ ra wyr Ridley a Phillimore eu dyfsrniad. Cyhuddwyd Hannah J Burton a Gertrude Beaner, dwv eneth, gerbron ynadon Colwvn Bay ddjdd Marcher o bigo llogell Mrs M'CêUJn a llad- rata pwrs yn cynwys 3p 12s, Anfonwyd Burton i garehar am bythefnos, a goUyngwyd y Hall yn rhydd. Mewn cyf. rfod o Bwyllgor Trethol Undeb Bailor a Ije^umar s ddydd Gwerer, cyflwynodd Mr J Mcnzies, Caernarfon, ei ndroddiad pHth pds- iad Ohwarel y Penrhyn. Rhydd y gwir rent yn 27, £ 23p 18s 3c, a'r gwerth trethol yn 26 655p 4s 5c. Y mie hyn yn gynydd ar y gwesth blaenorol o 9,oryop. Dygwyd tymher Coleg y Brifysgol Bangor i derfs-n ddydd Merther. Cyflwycodd y Prifathraw Beiohel. adroddiad ealonog Am waith y flwyddyn. C»ed anfrchiadau gan Mr W Rathbone, Lerpwl (llywydd y Coleg), Dr Alcxmder Hill, dirprwy ganghellydd Prifysgol Caergrawt-t; a Dr Isimbard Owen, Ltuncla in.

CLOAD ALLAN" QLO WYR Y DE CYNEUR -Baad-Gyngherdd lawfeddog- -Baad-Gyngherdd lawfeddog- yn r Pictcn Lecture Ha! Wi liam Brown Street, NOS LUN NESAF, GORPH. lleg, gan Adran o GOR PrfEIBION ENWOG PORTH A CYWER, yn ciei eu cynort.hwyo gan Madame ClSSY DAVIES, Soprano, Madame MEGAN JONES-DAVIES, Contralto, GITANA MANDOLINE BAND (Miss MAGGIE EVANS), Miss JENNIE PARRY (Telynores Lleifiad) (ar y elyn). Cyfeilydd, Miss MAGGIE EVANS. Drysau'n agored i rai'n meddu tocynau am 7; cyngherdd i ddechreu am 7-45. Mynediad i Mewn.-Seddau Blaenaf, 2s; Ail Seid. au, Is Trydydd Seddau, 6ch.

Marwolaeth Cweinidog Annibynol. HYSBYSIR marwolaeth y Parch R. H. Parry, gweinidog eglwys Annibynol Nant, Coedpoeth, ar ol nychu'n hir. Broior o Ffestiniog ydoedd, ac yn eglwys Hyfrydfa y dechreuodd bregethu. Ordein- iwyd ef i'r weinidogaeth yn Bettws, Abergele, a. llafuriodd gyda llwydd a pbirch yao nes symud i I ofalu am eglwysi Penllys a Phontrobert, Maldwyn. Ddwy flynsdd yn ol symudodd i ohlu am eglwys y Nant, fel olynydi i'r Parch S. Roberts, yn awr o Seacombe, ac er mai byr fu ei dymhor gwaith yma enillodd air di'r ardal am ei fuohedd harld a'i ym- roddiad i'w alwedigaeth uchel. "0:-

Cwibnodion o Odyffryn Maelor. YR wyf wedi bod yn meddwl ganoedd o weith- iau, Mr C-ymro, y carwr>, i gysfenu i'r wstsg," a fedrwn i feddwl am yr un gwell i dreio fy ltaw arno na phapyr glan y Ferswy. Ond wed'yn, ODid oedd Maelor yn cael ei hadverteisio yn iawn yno, gyda'r doniol Samwel Jones ?-coffa da 400 dano, a gwiw oedd i mi feddwl am foment am geisio ei ddisodli ef, na myn'd ar ei draws. A dyna lle'r oeddwn i yn pendroni uwchben y mater, a llawer llathen a nodion a ysgrifenais i bracteisio erbyn y deuai'r adeg, fel tase. Sylwn yn f inwl ar nodiadau eich gohebyad iFyddlawn, a cheisiwn gysfenu mor debyg i'w Rrddull ag y medrwn. Ar ol gysfenu a gysfenu—i'r tlii ac nid i'r wasg yr â;i yr ysgrif. Bellach y mae eiu hen gyfaill Samwel Jones wedi rcddl'r job i fynu, A chwith gan Slsedd weled y naiil rifyn ar ol y llall o'r Oymro yn dyfod allan heb y Gwibnodion racy arferol o Ddyffryn Clodfawr Maelor. ?dae'n wir fod Pitar wedi addaw cymeryd ei le, ac wedi dechreu ami yn bur ddoniol, ond fod ei wynt dipyn yn fyr, ond ydi o wedi son dim gair am y digwvddiadau pwysig sydd wadi cymeryd lie yma yn ddiweddar. Dyna yr organ recitel a'r cyngherdd godidog fu yn Cepsl 1 13 Mawr, pan yr oedd miloedd wedi ymgynull ac wedi eu swyno—dim gair gan Pitar am dano. Y budd-gyngherdd Jlwyddianus a gyaaliwj d i Emily Wright wed'yn yn y dref—'ron sid am dano yn y Cym.ro. Piti garw fed pethau M hyn hefyd. Ac y mae arnaf ofn fod y cyfaid wedi blino cyn dechreu yn iawn, achos dyma bythefnos wedi myn'd heibio heb yr un nodya oddi wrlho. Nid wyf ac un cyfrif yn ceisio tailu Pitar o'i job, ond 'rwyf yu meddwl fod digoa o le i ddau ohonora ni i ysgfiteim o Fi-Ielor, a ddeawo ni gyda'n giiydd ddim tynG i Samwel wed'yn. Hyny yw, Mr Cymro, osbyddwch chwi yn cyd- weled, ac os bydd rhyw dameidion aflsr ya ddex-byciol geuJch mi geisiaf gysfenu goreu gallaf, a bod mor ffyddlori ag a fedraf. Rhywle yn soil Pitaf wna'r tro i mi wyddoch 1 Y mae yma barotoadau mawr yn myn'd yn oilaea ar gyfer Eisteddfod Ffestiniog, ac Cg y rhoddir derbyniad i mi., cewch hanes yr boil helyntion yr wythnos nesaf, os byw ac jah fydd eich ufudd was, IFAN lFANR. Ddydd Sul, oynaliwyd cyrddau neillducl yn Bethania, Abercyaon, i sefydla y Parch Caradog Jones, gynt o Groesoswaiit, yn weinidog yno.

Ir lihan Gyntaf yn awr yn barod. Mewn Chwech o Ranau, Swllt yr un, GYDAG AMRYW ARLUNIAU, PSEGHTNS3 k CH3FIAHT Y DIWEDDAR Barch. JOHN HUGHES, D-D,. TAN OLYGIAETH Y Parch. JGHK WILLIAMS, PRINCKS ROAD LERPWL. Pob archebion i'w hartfoni SWYD!) Cf c 8, Paradi-e Street, TiverpcoK

iddo, fel cynrychiolydd y dosparth mwyaf gwyn- | fydedig ar wymb y ddaear." Rhoddir dyfyniadau o hen lyfrplwyf Llanfor, ger y Bala, y rhai a daflant gawodydd o oleuni .1 cl ar arferion plwyfol yn Nghymru yn ystod y 11 ganrif ddiwedda*. Dyma gyfrif un Warden am y flwyddyn 1728 :— Gwariais am gwrw wrth gymeryd fy llw 00 01 00 ¡ Gwariais am gwrw adeg arall 00 00 06 Telais i'r Deon Gwledig, a, gwariais am I' gwrw yr un pryd 0*3 04 08 Gwariais am gwrw Sul y Pasg 00 01 00 Gwariais am gwrw ddydd Nadolig 00 00 06 Telais i Huw Kydwalad am ladd llwynog 00 05 00 Telais i Robert Hnw am ffwlbart a dau gryw 00 05 00 Telais i Sion Lewis am groen i wneud panel i'r elor feirch 00 01 00 'relais i Lewis Wmffre am olchi y wen- wisg a phethau eraill, hefyd am hel brwyn, ac am gaii o gww pas y fyiiwent 00 14 00 Gwariais y Sul cyrtaf yn mhob mis 00 OS 00 'relais am Iwyth o fwswgl 00 OL 06 Gwariais wrth osod yr eglwys i'w mws- oglu 00 01 OtJ Gwariais wrth gadw'r ffair allan o'r fyn- went 00 00 06 Telais am bwys o dybaco 00 01 00 Telais am gwrw i'r Cwrdd Plwy 00 04 00 Fel y gwelir, yr oedd yn werth weil i ddyn tlipyn yn ffond o lymed i fod yn warden plwyfol tan yr oruchwyliaeth uchod a buasai ysmygu'r tybaco yn waith difyr Iroe ben gan luaws a ben* odir yn wardeit iaid plwyfol y dyddiau hyn. Yspryd Huw Kydwalad, oeddet ti'u cael cy- maint pleser wrth ladd y llwynog hwnw ag a gai byddigions dy wlad wedi hyny gyda'r un gwaith ?