Y Cymro

Llythyr Lerpwl, [Gan SYLLDREM.J YN banes y ddadl chwilboeth yn Mhwyllgor Eistedd- fod Lerpwl bythefnos yn ol ar yr Awdl a'r Bryddebt, ni cbofnodwyd y ddwy ddameg, sef yr eiddo W. O. Jones-y gall dyn farnu pwjin heb allu ei wneud o a'r Hall, gan Llyfrbryf, fod gwaith pleidwyr gad- ael y mesur yn agored i awdl neu bryddest yr un fath a phe cymysgid defaid Cymreig a Seisnig mewn Clwb Dangos-y byddai raid wrth un beirniad o Sais, y Hall yn Gymro, a'r trydydd wedi ei eni yn union ar ganol top Clawdd Offa, cyn y ceid beirniadaeth deg." Parodd y ddwy alegori gryn ysgafnder- PLESERDAITH. Ddydd Sadwrn—ac efe yn ddydd teg o haf hirfelyn tesog—mwynhaodd gweithwyr Mri D Jones a'u Oyf., Redcross Street, Lerpwl, a Roodee Works, Caer, eu pleserdaith flynyddol. Rhyl eedd y gyrehfan eleni, a rhifai y cwmni agos i 300. Gadawyd Lime Street am 7-5, a chyrhaeddwyd "ohw:treule'r don" erbyn naw ar ol taith gysurus. Cyfeiriwyd tua'r ty wod, a daeth y llanw i mewn yn ddiatre^ i estyn croesaw i edmygwyr y m6r. Yr oedd ei wedd nior dawel a, glas fel yr hudwyd lluaws i fentro i'w fynwes, a threuliwyd orig awynol wrth rwyfo drwy ei donau. Yr oedd yr awel mor dyner a chynhes ag anadl merch, ac yn falmaidd iawn i rai'n treulio'u dyddiau yn anol;mwg a mwrllwoh masnach. Am 11-45, ym- Synullwyd i Neuadd y Dref, ac yno wrth fyrddau uwythog mwynhawyd ciniaw rhagorol a arlwywyd S gan Mr Snowdon o Westty'r Grosvenor. Yn dilyn, caed atierchiadau doniol gan Mri T E Davies (ysgrif- enydd yr yspleddach) Higgs (Croesoswallt), ac R J Davies (Caer) yn djolch ar ran y cwmni i'r ffirm, a Mri R D Roberts. Y.H. (Corwen) ac Owen Jones (Caernarfon), ppnaethiaid y ffirm, yn cydnabod ac yn ^ymhell ]pawb i gydweithredu er sicrhau ffyniant y fasoach. Wed 'yn drirjgo-id pawb i'r cerbydau, ae af d atn daith bleserus annghyffredin trwy Ruddlan a'i pastel I enwog, i Bodelwyddan a'i eglwys orwych o jarmor hyd i Lanelwy a'i Brifeglwys henafol. Caed fiarndden yn y tri lie i edmygu y creiriau dyddorol. ■^id oedd yr Esgob gartref, ond yr oedd ysbrydion gwyr niw, Cymreig a gwladgar nag ef gyda. ni yno, a,° yr oedd mwy o gyfaredd yn y gofgolofn oddiallan 1 r Biifeglwys nag yn y gwasanaeth Seisnig elai'n iia;aen oddimewn. Dychwelwyd trwy Ruddlan. a than furiau'r Gastell tynwyd ilun y cwmni. Cyr- ae?dwyd Rhyl erbyn 5, a phawb yn dyfeu am gwp- aald o de d;), a gaf wyd hyd ddigoni gyda llawer danto- 6ith arall yn y neuadd. Ar'ol tro ar y tywod, cyfeir- IwYd tua'r orsaf. Cychwynwyd am 7-15, a chyrhaedd- wyd Lerpwl erhyn 9-15, wedi dydd o fwyniant ac ad- amant trwyadl i gorph ac ysbryd. Yr oedd yn bres- |nol hebla w a nodwyd uchod—Mrs, Misses a Mr W O Roberts, Bronygraig, Corwen Mr J D Persny, &c. GofalWyd yn rhagorol am y trefniadau gan Mri T E Uavies (ysg ), E_zra Denman a I) C Davies, Caer (trys- orwyr), a \V T Roberts, Ed Roberts. D Edwards, 111 "(Lloyd, a H Williams (pwyllgor). Gweler desgrifiad JJ r cwmwd y buwyd ynddo yn ngbclofn Cwra y Byd.' ¡ BYRAGHVSTA. .• J 8 Eercher, sefydlir y Parch T Eli Evans y n wein- !clog eglwya Annibynol Trinity Road. Er mor galed yw g.da^l dyffryn clodfawr Ciwyd ynMehefin i ddod udmas i fyw, caiff Mr Evans gioesaw calonau Vcynes yma, a chysur iddo yw cofio mai gadael Pwllelm am Le rpioll y mae. Mae c 1 y canu yn gwersyllu yma y dyddiau hyn. mewn pwyllgor ao nid mewn eglwys y chwery ei "raaeiau y tro hwn. -0-- Cwympodd Mr Wilson, ymwelydd o Stockport, o ben un o dyrau Castell Conwy ddydd Llun cyn y ^iweddaf, ac y mae'n gorwedd yn Ysbytty Llan-

Bardtioniaeth. DIWRNOD CNEIFIO. fly,,if.,i ,n ym I .],I ',Ole -,Ili oil g, III,, Own jn VJM IU a ''efa>d vn cvfavtii A'r cri cha" pitch yn br i i'r tfta. Alt ddeehreu mis Gorphenaf, Pan oedd y nos yn fer, A natur drwyddi yo wyiddlas fyw Yn ihoi i wywdra her, Deff?oaip yn dra sydyn, Oyfa thai cwn Fron Goi h, A thrwy done clir y awr:ais oedd Yn t,r:tw tri o'r gl jch. Mi neidiais o'm gorweddfan Yn sydyn a.? yn chwim, A diwmod en ein o'r Hafod oedd, Nis rwiw im' (wdi dim Yn gyflym iawn ymwisgais, Y ffordd sydd ML ta waeth. Boreuv>rvd y<-gaft>, iachus woes, Sef brechdan geirch a llaeth. Mi groesais drothwy'r rhiniog Yn siriol a chwarens, A'r niwl fel edyn no." yn gwneud Fv Hwybr yn amheus Chwibanais alaw y,gafn Rhag deffro Gwen na flilw, Er mwyn i Twm a Carlo ddailt Mai diwrnod c-neifio y w. Y ddan greadnr heini A lament drrws y waen, Ac yn awyddus iawn i wa th Er bhno y dydd o'r blaen A thrwy y niwl cychwynwyd, Ffyddlonach tri ni bu A dyrus iawn a thywyll yw Y daith tlwy'r mynydd du. Aed heibio Bwlch v Sclater, A Chors y FawnogFawr, Heb droi i'r aswy nac i'r dde, Nes cyrhaedd Bwloh y Cawr Ac yno v d jaU lis Fod bugail Blaen y Cwm, Y lleban lionydd, diog, llwyd, „ Yn cys^u'n hynod drwm. Wrth basio rhoddais arwydd, A neidioddlr ei draed, A'i dymher yn afrywiog wyllt, I'w wyneb cwyd ei waed Y erawcwellt a fesura A brechdan yn ei law: Pe buasai diwedd byd yn bod Ni chawsai fwy o fraw. I fnarth fferm yr Hafod r.rnvy'r niwl yn ot y wys, Cyrbaeddwyd yn blygeiniol iawn Er yn ddyferol chwys Croesawir ein dyfodiad, Y cwn a wnant eu rhan, Ae am bell gorgi blewog blin Am ymladd yn y fan. Yn gyntaf oil rhaid myned Pr ty at Mr Te, A chosyn saig a bara ceirch, Gwir gynyrch iach y lie; Fan hono ceir hanesiaeth Am bawb o fewn i'r fro, A chwedlau o bob lliw a llun, Ae ambell drwstan dro. Ar ol cael ein digoni A'r lluniaeth gwladaidd iaå, Mewn tfrwst gwneir ymdrech i gael mainc Wrth ddrws y gorlan bach Fan hono y ceir Ifafraeth, A gwyr y gweilch i gyd, Gwnant ar y bngail lygad cam, ■, Deallol arwydd byd. Bydd pawb mewn hwyl yn gwaeddi Ar uchaf dop ei lais, Yn debyg iawn pe byddai pawb Yn fydclar, neu yn Sais Bydd un yn gwaeckli Llinyn," A'i lnia a.dseinia'r graig Un arall Llwdu hawdd, hen ffrynd-- Perthynas wyf i'úh wraig." Un arall yn y pell-der A ganfu'r pifc/t ar dan, A phrysur yw'r lodesi teg Yn casglii y gwlan man Ceir y direidu.s fechgyn Yn nwyfus ac yn Hon, A'r hen wr panllwyd vn eu plith, A'i bwys ar ben ei ffon. Ceir yn eu plith y dibris, A'r marwaidd ddiog walch, Yn tori mwy o groen na gwlan, j Gan waeddi o hyd am galch 0 fewn i'r cyich clorienir Holl gymeriadau'r wlad, A phrin fydd pwysan llawer un, Os na bydd ganddo 'stad.. Undonog fain gwelleifiau Yn clepian yn y gwlan, A swn y gareg hogi frai Syfrdana un yn lan Y cnyfiau oil a gludir I'w rhwvmo'n hynod dyn, A ehyda hyn gwneit- 'chydig dwyll, Gan mi, gwybyddwch hyn. I Yn nghanol y prysurdeb, O'r dwyrain oer y claw, Ar edyn y cymylau olaer, I Ddefnynau bras o wlaw Ac wele llwdn teirblwydd Yn llamu dros y wal, Nes deffro'r cwn, pob oed a rhyw- Maent am y cynta' i'w ddal. Fel rheol, cyll y mejstr Lywodraeth arno'i hun, A eliolli ei amynedd wna, ¡ A myn'd yn llai na dyn Ei ffon a gwvd i fynu, A'i drem yn ffymig wyllt: Os disgyn wna. Sled sicr yw, Pob penglog gwag a hyllt. ¡ Fel yna lied amrywiol Yw gweithrediadau'r dydd, Bydd pawb yn disgwyl gweled traed Y llwdn ola'n rhydd, Er mwyn cael tre,Iio'r gweddill O'r diwrnod mewn mwynhad, I ddadleu gyda'u gilydd pwy Fydd cneifwyr goreu'r wlad. R. HUOJHES. Tai Isaf, Haf oil El wii, Cerjig'jdrudion. --0-- Yn nghyfarfod blyuyddol y tanysgrifwvr at Goleg y Bedyddwyr yn Mangor, hysbyswyd fod treuliau'r, coleg y flwyddyn ddiweddaf yn fwy na'r derbyniadau o 350p. Yn Nghynghor Trefol Bangor ddydd Merclier bu trafodaeth frwd ar gynygiad i benodi meddyg taledig i ysbytty'r dref, a beiid rhai o aelodau'r Cynghor oeddynt yn feddygon am dderbyn tal gan y Cynghor tra mewn swydd. Gwrthodwyd y cyn- ygiad.

"Goreu Art-Art Dysg. le, u n a'd gamwaith.' Duw a phob dalont. EISTEDDFOD TEMLWYR DA LERPWL, Yn Hope Hall, Hope Street, Dydd M wrth (Gwyl y Banc), Rhagfyr 26am, 1899. PRIF DEST YNA U. TESTYN Y GADAIR-Pryddest, heb fod dros 400 o linellau, Y Ddau Ddarlun," Galarnad Jeremiah iv. 7. 8. Gor. Cadair Dderw, gwerth 5p 5s. PRIF DRAITHA WD-" Brasluniau Beirniadol (Critical Sketches) o'r enwogion canlynol: Miss A. J. Davnis, Parchn John Thomas, D.D Robert Jones (Llanllyfni), Mr Thomas Gee, a'r Dr. Hugh Owen Ihomas." Gwobr laf, 2p 2s 2d, lp Is. cTfyngedig 1 Ferched, "Dylanwad Merch er cadw a denu o'r dafarn." Gwobr laf, lp Is; 2il, 103 bob. NOFELIG DDTRWESTOL (Gymraeg), tua 3,000 o eiriau. Gwobr, 2p 2s. PRIF GYSTADLEUAETH GORAYYJj—I'r C6r o Feibion, heb fod dan 35 a thros 45 mewn nifer, a B ewelyn ein Llyw Olaf (Tom Price), Gwobr laf, 20p a Thlws Aur i'r Arweinvdd (CHIEF I COMPETITION- Voice Choir, not under 35 nor over 45 in number, for the best rendering w • i^r yn °Ur St Pnnce (fom Prlce)- F)rst Prize, £ 20 and a Gold Medal to the Conductor Second Prize, £5) Gellir cael rhestr gyflawn o'r Testynau ond anfon stamp i LLEW WYNNE, Yigrifcmtdd, Ashfield ygi Westbourne Road, Birkenhead. Llyfrau Cyhoeddedig gan ISAAC FOULMLES, Liverpool. NEWYDD EI GYHOEDDI, YN GYFROL HARDD, PRIS 75. 6ek COFIANT A PHREGETHAU y diweddar Barch. JOHN HUGHES, D.D." CAERNARFON, Tan olygiaeth y Parch. JOHN WILLIAMS, Princes Road, Liverpool. Yn cynwya Pump o Ddarluniau, yn nghyda Darlun rhagorol o Dr. HUGHES mewn collotype. folo Manuscripts (Fac-simile New Edition of the Renowned) being a selection of Ancient Welsh Manuscripts, in Prose and Verse, from the Collection made by EnwARD WILLIAMS (Iolo Morganwg), with English Translation and Notes. Price £ i is. Y Mabinogion Cymreig, sef Chwedlau Rhamnntus yr Hen Gymry (fel yr ysgrifenwyd hwynt yn yr Hen Gymraeg, ac mewn Cymraeg ddiweddar). Wedi ei ivvymo mewn llian hardd, 17s. Cofiant a Phregethau y Parch. DAVID DA VI ES, Hermo, tan olygiaeth y Parch. WILLIAM JONES, David Strett, Lerpwl. Vn awrynbarod. 384 tud. Crown 8vo. Pris 3s. 6ch, Llawysgrifau Cefn Coch: Dau lyfr MS., wedi eu hysgrifenu yn XVII. ganrif. Gyda Rhagymadrodd a Nodiadau gan y Parch. J. FISHER, B.D., Rhuthin. Yn barod Mehefin, 1899. Pris ios. 6ch. CYFRES CLASSURON CYMREIG. Prts TAIR CETNTOG yr un! Trwy'r Post, 4c. Y Llyfrau rhataf yn yr iaith. Newydd eu cyhoeddi. v.-Bardd Cwsc. Tan olygiaeth EMRYS AP IWAN. a.—Llyfr y Tri Aderyn. Adargraphiad cyflawn o'r argrapliiad cyntaf. I X-Aluit: sef Barddoniaeth Rvdd JOHN BLACK WELL. RHAGYA^D^K^ ?sfv> TOI. Cass* Pris SWLLT yr un. Helyntion Bywyd Hen Deiliwr. Llythyrau yr Hen Ffarmwr. Cyfrinach yr Aelwyd. Y tri llyfr uchod gan y Parch. W. REES, D.D.. wedi eu rhwyiiio ii un, 3s. 6ch. Holl Waith Goronwy Owen am Hancf Coron! Yn cynwys ei Holl Farddoniaeth, wedi ei gymeryd o'r argraphiadau hvnaf; ei Hon Lythyrau; yn nghyda ilanes ei Fywyd. Yr Hen Bererinion: R. JONES, Llwyn. gwrii RHYS DAFIS (Y GLUN BREN), a EDMUND JONES o Bontypwl Pigion Englynion fy Ngwlad, yn cynwys 2,000 o.Englynion goreu'r lairh. Dethoiedir gan EIFIONYDD. Diliau Barddas. BARDD NANTGLYN. Christmasia gan DAVID OWEST ,BrutusX J.Ceiriog Hughes: Ei Fywyd, ei Athrylith, a'i Waith. (Gyda Darlun cywir ohono ac a Benybryn, DyffVyn Ceiriog, lie ganwyd ef). 1 11 YrOriauOlaf: gan J. CEIRIOC. HUGHES^ sef Caneuon, Rhiangerddi, Ac., na chyhoeddv.-y i o'r blaen, ac wedi tu cymeryd o law-ysgrifau t Bardd. Y dd.iu lyfr uchod wedi eu rhwymc f* nghyd mewn llian. Pris 23. 6ch. 4 MANTUNNA" (COFRESTREDIG NltU [ Y TE ELW-RANOL. Ercyfarfod gofynion cynyddol yr oes, yr ydym yn gwartbc TE PUB A DAUTKITHIOL ar y GYPUNDSEF V BLW-SOOL. Mae gan bob un a bryao Ohwe' Phwys o'r Te ardderchog hw B hawl, pan d iaw a'r Coupons sydd yn rhan o amlen y Te 1 slop y gwer bwr, i unrhyw nwyddau o werth Swllt a ddewlso Cydmarwch y Te hwn ft'r Te a werthir gan Hysbyseto- wyr Gwyntog, am uwch pris, ac HEB GYFRANU O'B, ZLW Dyma'r ffordd i arfeed prea, Yfed Te Mantunna Gwna i'r boc. a'r iechyd les, A boddia bawb a'i pryna. MORKIS & JUNES, 13. Sir Thomas Street. LTV^BPOQ-C, OSaDBOBIAETH a^MREIG. JOHNTONES, Wholesale and Retail- Music Selle BBTHESBA, NORTH WKLES. ORDWIR ar law y Stoo Fwyaf Amrywiaethol yn Nghymru o GANEUON (SONGS) OYMREIG; as fel rheol danfinir pob archeb gyda throad y post. infoner am y Catalogue yn cynwys tua 500 o wahano G.%neii t, Yn awr yn barod, pris Swllt. LLAWLYFR OiRWESTOl At wasanaeth Temlwyr Da, y Cymdeithasau Dirwestol, a r Gobeithluoedd Cymreig (buddugol yn Eisteddfod Temlwyr Da Lerpwl, 1897). Gan THOMAS JONES, Birkenhead, gyda. rhagymadrodd Gan y Parch. GRIFFITH ELLIS, M..A w gael gan LLT5W WYNNE, 93 Westbourne Bd, Birkenh e» Telerau arbenig i Demtau, Cymdeifciiasau, a Gobeithluoe dd jC——§ FINisT CYCLES ^=J\ 1S99 Lis- s of ROYAL AJAX /X\\| CYCbis for Ladies and Gen tlemen post free. IMMENSE STOCK, .New & Second hand, Xw Wonderful bargains. Carriage EASVT PAYMENTS FROM 10s. JVLONTULY. Uug" c for cash. Old machines ex- changed. 1 year's 'guarantee,—5 argest Cycle Kiding School in North of England.—1HK BRlIISH CYCLS MA IS D- FACTURING CO., 45. Everton Road, Liverp >ol. Telephone 113 Anfleld. Central Depot, 30, Elliot Styset. Telephone, (90 J O Hi N HUGHES, TAILOR. 24, Oxton Road, Birkenhead, Addyinuna hysbysu ei luosog ewsnseriaid a dyeithriaid ei fed wedi sicrhau ystoc helaeth o ddefEyddisu newyddion st i-iwtSaa pwrpasoli'r tymhor hwn o'r pafcrya.au a'r Hiwif,u diweddtraf; y tori, yr arddull, a'r gwreuthunad yn cyfattb ddull yr oes ac am brisiau rheiymol. In Memoriam Mr. T. E. ELLIS, A.S. "(xVVRON CYMRU:" SONG. Words by Rev. J. T. JOB. MUSIC by J. H. ROBERTS, Mus. Bac. (Cantab). To be had from the Composer, 149, Grove Street, Liverpool, aii-i of all Music-sellers. Price fs. Post Free. 'Beautiful words, charming Davies. THE BEST TEA IS ilb I & I lb I lead I Packets. I- lAt5Dtf( MAGIC. j f w j 2/. & 2/8 per Pound ALADDIN'S rAQiC TEA. RICH, LUSCIOUS FLAVOUR. Wholesale ealy of W. WJiliams k Co., T~a yierohant8» 5, Button Street, Liverpool. y Js HENRY JONES Laio Saunders & Roberta) TAILOR & DRAPER: W9 CAlLE 8TIIIT, UfSiPSfl., Late Cutter at F. S. Lowv, London. FxreH(-n<pw Stock for selection.