Y Cymro

I Coleg Badyddwyr Gogledd Cymru. DYDD Mercher, cynaliwyd cyfarfod blynyddol y tanysgrifwyr yn nghapel Penuel, Bangor, o dan hwvddiaeth Mr J LI Thomas, Groes. Crflwynodd y Prifathraw Silas Morris adrodd- iad y pwyllgor gweithiol, yn yr hwn yr hysbysid fod dau arholiad am fyned i mewn i'r coleg wedi cymeryd lie er yr adroddiad diweddaf. Cynaliwyd y cyntaf cyn dechreu y tymhor, yu niwedd mis Medi, 1898. pan y derbyniwyd pump o ymgeiswyr ar brawf. sef R 0 Jones, Bodedern lihys Mor- gan, Abercanaid: N W Hopkin, Craig Cefnparc; W Thomas, Pentre: a J J Jones, Llaullyfni. Yr oedd y pedwar olaf wedi cael eu derbyn yn llawn. Gofidiai y pwyllgor yn fawr oherwydd marwolaeth y cyntaf a enwyd. Cafodd yr arholiad arall ei gynal yr wythnos ddiweddaf, yr hwn oedd yn cael ei gyfyngu i ymgeiswyr am y cwrs o ddwy flyn- edd. Argymhellai y pwyllgor arholiadol fod dau Tmgeisydd yn cael eu derbyn, sef Mri E D Phillips, Maesteg, a James Davies, Llanfyrn- ach. Y rhai oedd wedi ymsefydlu yn ystod y fiwyddyn oeddynt:—Mr Edwin Jones. yn Nghaer- wys a Phenygelli; Mr George Bebb, ar ol cyfnod byr yn Rawdon, a ymsefydlodd yn Glasbury a Pen- rheol, yn lonawr; yr oedd Mr T. P. Lloyd ar ym- gymeryd a'r weinidogaeth yn Llancarfan Mr D. P. Bemn. yn Llanfachreth a Llanddeusant; a der- byniodd Mr James Rogers gwrs o addysg arbenig pellach am fiwyddyn fel cynorthwywr i'r Parch W. Bloomfield gyda'i waith yn Coventry. Pasiodd y myfyrwyr canlynol eu arholiadau yn llwyddiauus: Mri lVI. Owen, D. W. Lewis, a N. R. Watkin. Darfu i'r oil o'r chwech o fyfyrwyr a eisteddasant atu yr A.T.S. yn Mehefin diweddaf basio; sef G. Bebb. R. Gimlett, T. Williams, J. M. Elias, D. P. Beyan, a J. Rogers, ac felly yn dwyn y nifer oedd wedi pasio y prawf defnyddiol hwn i fynu i bum- theg. Cofnodai y pwyllgor gyda hvfrydwch fod Dr. W. Davies wedi derbyn y swydd o broffeswr yn iaith yr Hen Destament a llenyddiaeth a dechreua ar ei ddvledswvddau ar agoriad y tymhor nesaf yn yr Hydref. ffeirid, wedi hyny, fod yna chwaneg- iad mawr wedi cael ei wneud at y llyfrgell, trwy fod agos i (>00 o gyfrolau wedi cael eu dwyn yno o Goleg I y Bedyddwyr yn Aberystwyth, gynt o Hwlffordd ac yr oedd yn v nifer yna luaws mawr o lyfrau gwerthfawr nad oedd Coleg Bangor yn eu perchen- ogi yn flaenorol Talwyd ymweliad a'r coleg yn ystod y tymhor gan y Parch H. Ceruyw Williams, er cwblhau cwrs ei "Astndiaeth yn y Bedwaredd Efengyl:" gan y l'roffeswr Harley, i anerch y iiin,f N-rwi-r ar -I)dirwest;" a'r Parch E. Edmunds, Abertawe, yr hwn a draethodd ar •: Elfenau Dylan- wad Gweinidogaethol." Cyflwynwyd licfyd adroddiad o'r gwaith oedd wedi cael ei wneud yn y coleg gan y Parch Dr Owen Davies, Caernarfon a'r Prifathraw Silas Morris. Cyflwynodd y trysorydd, Mr H. Beck, y cyfrifon arianol. oddiwrth yr hwn y gwelid mai yr holl dderbyniadau am y fiwyddyn ydoedd £ 1,200 0s. 4c. Yr oedd yna ddiffyg o :£;\50 i gyfarfod a'r taliadau. Cafodd yr adroddiadau a'r cyfrifon eu mabwys- iadu. Ail bennodwyd y pwyllgor gweithiol; a Mr R. Beech yn drysorydd a'r Mri Downs a R. W. Jones yn archwilwyr. Pasiwyd penderfyniad yn galluogi y pwyllgor lleol i gymeryd y cyfryw gwrs ag a ystyrid yn an- genrheidiol i gyfoe'thogi llyfrgell y coleg, ac i roddi sylw arbenig i'r hvn oedd o ddyddordeb parhaus i'r Dywysogaeth. Y Prifathraw Silas Morris a ddywedodd i apel gael ei gwneuthur trwy gylchlythyr rai blynydd- oedd yn ol at rai oedd wedi bod yn fyfyrwyr yn y coleg, yn eu gwahodd i anrhegu y llyfrgell a llyfr- au, ac na dderbyniasant gymaint ag un gyfrol. Llyfrgell Bangor oedd yr oreu o lawer oedd gan yr en wad yn Nghymru, ac eto yr oedd yn un wael iawn. Er dangos ei thlodi, cyfeiriodd fod boneddwr parch- edig oedd yn casglu ffeithiau cysylltiedig a'r Bed- yddwyr wedi dyfod i Fangor i ymgynghori a Llythyrau y Gymanfa," y rhai ellid ddisgwyl yn uaturiol eu cael yn llyfrgell y coleg. Dylasent gael y cyfrolau hyny yn gyflawn yn y coleg hwnw, tra nad oedd yno, me'-vn gwirionedd. ddirn ohonynt yno. Diffyg arall ydoedd prinder llyfrau a gy hoeddid gau Fedyddwyr hyd yn nod yn ystod y genedlaeth hon. Yr oeddynt wedi eu cyflenwi yn Iled dda a gweith- iau Bedyddwyr y ganrif gyntaf (chwerthin); ond nid oedd ganddynt ond ychydig iawn o weithiau Bedyddwyr y ddeunawfed a'r bedwaredd ganrif ar bymtheg. Penderfynwyd gwahodd y Parch Mr Jones, Llwynpia, i draddodi y bregeth Gymraeg yn y cyfarfodydd blynyddol nesaf, a'r Parch W Cuff, Llundain, i draddodi y bregeth Seisnig. Ar gynygiad y Parch T Phillips, Kettering, penderfynwyd fod bywgraphiadau byrion o swydd- ogion ymadawedig a hen fyfyrwyr yn cael eu rhoddi yn nghoflyfr y coleg; a bod golygu y cyfryw yn cael ei ymddiried yn bresenol i'r Parch H Cernyw Williams. Ar gynygiad Mr J Lewis, penderfynwyd fod ad- eiladau y coleg yn Mangor yn cael eu cymeryd drosodd yn awr gan bwyllgor y coleg; a bod pwyllgor y ty yn cael eu cyfarwyddo i gario y mater i weithrediad. Ar gynygiad y Parch Daniel Jones, awdurdod- wyd y pwyllgor i osod o'r neilldu swm neillduol, yn ol fel y barnont hwy, yn flynyddol tuag at yr adeiladau pan y daw y brydles i ben. Yn y prydnawn, cynaliwyd cyfarfod ad-undeb o'r mvfyrwyr, pan y darllenodd y Prifathraw Morris bapyr ar "Feirniadaeth Feiblaidd a Phregethu yr Efengyl." Yn yr hwyr, traddodwyd y bregeth flynyddol Gymraeg yn nghapel Penuel gan y Parch D C Jones, Cwmparc; ac yr oedd y bregeth Seisnig wedi ei thraddodi y noson flaenorol yn nghapel Penrallt Road, gan y Parch T Phillips, Kettering. o

Marchnadoedd. Bangor, Meh 9 YmeDyn ffres, lIe i Is y pwys; wyau, 14 1 15 am Is: biff, 80 i lie y pwys molltgig, 7c i 10c: cig oen, 10c i Is y pwys cig lloi, So i lie; pore, 60 i 8e; moch tewion, 31e y pwys. Cywion, 4s Oc i 4s 6c y cwpl; ieir, 4s 6c y cwpl; cywion hwy- aid, 6s Oe i 7s 00 y ewpl. Amlwch., Meh 10 Ymenyn ffres, lie y pwys; wyau ffres, 20 am Is; biff, 7c i 9c y pwys molltgig, 9c i 10c ei oen, lie y pwys; cig lloi, Oc i Oc pore, 6c i 8c; cywion, 48 Oe y cwpl; ieir, Is 6c yr un hwy- aid, 28 3c yr un. Llangefni. Meh 8 Ymenyn ffres, 10c y pwys wyau, 18 i 20 am swllfc; ieir, Is 6c i 2s 00 yr un; hwyaid, 2s 6c yr un; moch tewion, 3c i 31c y pwys; pyre, 14s i 188 yr un biff, 60 i 8e y pwys molltgig, 7c i ge; cig oen, lie ei lloi, 7c i 8c pore, 6c i 8e. Lerow-1, Meh 13 J Gv/enith ho i Ie yn ddrutach na dydd Gwener; ond dim CaHtfornaidd ar werth. Galw gweddol am flawd; ond ceirch a blawd ceirch yn dawel. Indrawn Cym- ysg America, hen, 3s 60 i 3s 6Jc newydd eto, 3s 5!e i 3 50; Plate melyn, 3s 9c i 3s lOo Odtssa, 3s 10c i 3s lie Cinquantiua, 4s 4c. Pys, 5s 11c y canpwys ffa Saidi, 153 3c i 153 6d y (hWartiir. KHuthin, Meh 12 Gwenith, 9s 00 i 9s 6c yr hob haidd, 8s 00 i 9a 6c; ceirch, 6s 0c i 7s 6c; ymenyn tfre", 9c i 110 y p-vyb ieir, 4s 0c i 5s 60 y cwpl; hwyaid, os 0c i 6s 0c y cwpl; wyau, 15 i 16 am awllt. Balford, Meh 13 Pris au:_Biff, 010 i 7c; molltgig, Mc i 8io; cig- oen, 8.c i 91c; cig lloi, 5c i 7!0 y pwys. Moch, 7s So i 8j 4c y scor. Birmingham, Meh 13. Biff. 40 i 7c y pwys; molltgig, 50 i 810; cig oen, 810 i 9Jo cig lloi, 00 i 0c. Mooh baewn, 8s 00 y soor perchyll, 9800 hychod, 6s Oc i 6s 3c y scor.

Rhaithor Fflint a Choffadwriaetn Tom Ellis. GWJBLSOM sylwadau y Person Nicholas o Fflint yn y Times ddydl Mawrth, fel ateb i lythyr Sj r J Brunner. Y mae ein gofod a'n hamser yn rlly brin i sylwi ar ebychiadau direswm o'r fath. Ac yr ydym yn rhyfeddu na fuasai gan Mr Nicholas ei hun rhyw- beth amgenach i wneud nag athrodi enwad crefydd- ol, sydd lawn mor barchus a dweyd y lleiaf a'i enwad ef; ac na chawsai hyd i rhyw bechod i daranu yn ei erbyn yn nes ato na charedigrwydd tuag at un o an- wyliaid y genedl-y diweddar Mr T E Ellis. -u

Cyrddau y Dyfodol, &o. Gweler yr Hysbysiadau yn y rhifyn hwn. Meh 18-Cy farfod Pregcthu Annibynwyr Trinity Road. Meh. 2t—Eiitcddfod Bwlehgwyn Gorph 18 &c-Eis eddfod Gecedlaethol Caerdydd. Awst 14, tc-kr-o t Geirlnvdd. Rhig 26.-Eisteddfod V Temlwyr Da yn Lerpwl 9J0. In 1.-1 iateddf dColwynBa

o: Lleol Prydnawn heddyw, bydd Mr J J Thomas, Sel- bo ne Street, yn gadael y wlad hon am Toronto, Can- ada, fel cynrychiolydd Uwch Demi Gymreig Cymru yn yr Uwch Gydgenedlaethol. Cyuelir cyfarfod o gynrychiolwyr y Gymdeifchas Ddad euol Ganolog- nos yfory (nos Wener), am wyth o'r gloch, yn itgliipel Chatham Street. Y mae dy- in-.iti;a(i ar; enig ar i'r holl gynrychiolwyr fod yn bre- teaol. gan y cynygÎr cyfnewidiadau pwysig yn nghyf- onsodoiad y gymdeithas. Hefyd cyflwynir cyfrifon yr ymgomwest. Nos Lun, cynaliwyd cyfarfod lluosog o Undeb Ym- dreuhwyr Crefyddol Lerpwl yu Crosshall. Street, y Parch 0 L Roberta, llywydd yr Undeb, yn y gadair. C fwvd hanes dyddorol am y gynadledd flynyddol a gyraliwyd yn Belfast gan y cynrychiolwyr canlynol- Miss Gwladys Owen a Mi-ia M E Jones, Mri John EVdn-, T W Foulkes, David Jones, Hump'.rey Jones, li J Lewis, Isaac Williams, a W D Williams. Hefyd canwyd "Iteland for Christ gan Miss Chven. Hys- byswyd yn y gynadledd fod 6,300 o Gymdeithasau wedi eu ffarfio yn y deyrnas hon, gyda 229,000 o ael- odan. Meh. 3, bu aelodau Cymdeithas Dduwinyddol a Llenyddol Shaw Street (W) ar ymweliad a Chaergwr- !<>, neu Caer Gawr Lleon, ystyr yr hwn, meddir, yw Caerfa y Lleng Gawraidd. Daeth tua 50 yn nghyd. Mwynhawyd gwledd hynod foddhaol yn y Castle Dining Rooms yna aed i gyfeiriad yr hen gastell i fwynhau yr olygfa ysblenydd oddiar ei furiau, a che;"sio taflu ein dychymyg yn ol at yr amser y bu Dafydd, brawd Llewelyn, yn gwylied y gelyn oddi- arnynt. Ar ol dringo'r brymau, a chael cipdrem ar Gaer a Chaernarfon, troisom ein gwynebau tua'r pen- tref ond ni welsom un addoldy Cymraeg yno. Sut felly, tybed ? Mewn arwerthiant a ddygwyd yn mlaeii gan Mr Henry Jones, Everton Road, yr wythnos ddiweddaf, cafwyd y prisiau canlynol :-15 o dai ac un siop rhif 77-107 Howat Street, Breck Road, yn dwyn ardreth o 210p 12s; cychwynwyd am 800 p, a gwerthwyd hwy am l,350p am dri ty rhif 5-29 Thompson Street, gydag ardreth o 39p, cafwyd 370p; 4 ty, 1-7 Wood- bine Grove, West Derby Road, gydag ardreth o 52p, cafwyd 465p. Gwerthodd yr un ffirm am 165p, ty rhif 281 Beanfort Street, gydag ardreth o 18p 4s. Cynygiwyd hefyd eaith o dai yn Chaucer Street, a chwech yn Chestnut Grove, Bootle, ond nid oedd prynwyr. Tynwyd chwech o dai ar brydles yn Shel- ley Street, Bootle, yn ol am 600p. Gadawyd y rhai canlynol o restr y pwyddion yn ein rhifyn diweddaf i Dr a Mrs Hunt Cooke ar eu pri- odas:— Aelodau Capel M.C. Garston, be. utiful silver fruit dish and spoon; MraMis T Jones, Five Elms, Grassendale, silver sugar castor and cream jug; Mr a Mrs Rice Lewis, Hoy lake, paic of sllvsr candlesticks Parch W 0 Jones, pair of silver lobster scoops Mr a Mrs Griffith Roberts, Lerpwl, silver butter dish and spoon; Mr a Mis Harry Cottrell, Waterloo Park, silver sardine server; Mr a Mrs J F Davies, Manches- ter, damask tablecloth Mr Mrs W Cadwaladr Davies, LIun" dain, silver stand and cut glass preserve knives; Mr Owen Parry, Ffestiniog, carved slate fan Parch Richard Roberts, Bala, pair of bon-bon dishes. --0-

SYR LAURENCE PUGH JENKINS. SYR,—Yn eich rhifyn diweddaf, dywedasoch fod Mr Laurence Pugh Jenkins, brodor o Llangadog, sir Gaerfyrddin," wedi ei wneud yn farchog. Bon- eddwr o Llangoedmor, fger tref Aberteifi, ydyw Mr Jenkins. Yr oedd ei dad yn gyfreitliiwr adna- byddus yn Aberteifi, a bu yn faer y dref hono "dair ar ddvxj o weithiau. Yr oedd yn Gymro twymn- galon, ac y mae ei fab cystal gwladgarwr ag oedd yntau. S. OWEN.

ADDOLDY ANNIBYNOL KENSINGTON. Cynelir CYFARFOD PREGETHU SABBOTH, MEHEFIN 25, 1899. Pregethir am 10-30, 2-30 a G gan y P rch W. BOWEV, Penygroes. AT GYMRY LLENGAR. Yn awr yn barod:-CATALOG o Lyfrau Cymraeg Newydd; ac o Lyfrau Saesneg, &c., yn dwyn perthynas a. Chymru. Y mae hwn yn Gatalog pwysig, a'r mwyaf cynwysfawr a gyhoeddwyd erioed. Yn barod ar y 22ain o'r mis hwn CATALOG o Lyfrau Ail-llaw, Rhif 5, yn cynnwys llawer o Hen Lyfrau Cymraeg, prin, anhawdd eu cael. W. H. ROBERTS, 10. Cecil Court, Charing Cross Rd., LONDO, W.C. EISTEDDFOD GADEIRIOl GWYR IEUAINC BWLCHGWYN, Dydd Mercher, Mehefin 2 fain, 1899. CYSTADLEUON CORAWL ARDDERCH06 i Gorau C) mysg a Chorau Meibion. 13 o GORAU YN YMGEISIO, yn cynwys Prif Gorau Siroedd Dinbych a Fflint a Chor o Staffordshire. PEDAIR 0 SEINDYRF. 12 0 YMGEISWTR AM Y GADAIR. Rhaglen y dydd yn barod Mehefin 17 pris Ie, trwy y Llythyrdy, lie. A LUN ROBEBTS. Bwlchgvryn, Gwrecsam. YN AWE YX BAROD. Pris Tair Oeiniog; Trwy y Post, 4o. "DILYN Y MEISTR:" CYFtElTHTAD CYFLAWN A GALLUOG Y Parch. J. O. WILLIAMS (Pedrog), o Lyfr mwyaf poblogaidd yr oes, sef IN HIS STEPS" (Chas, 31, Sheldon) £ I'w gael gan lyfrwerthwyr, nen oddiwrth y Cyhoeddwr, I. FOULKES, Swyddfa'r Cymro. M. E. PLOWDEN, First-class Millinery Establishment, 22 LAWRENCE ROAD, WAVERTREE. Latest London & Paris Fashions & Novelties at most reasonable prices. Gymry, deweh at Gymraeg. EISIAU Tri o Ddynion sobr at y Cynhauaf" Gwair, rhaid eu bod yn deall eu gwaith Yin" ofyner a Mr DAVIES, Wellcroft, Huyton, Liverpool. YN EISIAU geneth tua 17 oed, at waith ty. Oar'- JL tref cysurus, teulu bychan. Ymofyner M1" Cymro Office. WALIA HOME AND REGISTRY, 2f \J Hope Place, Liverpool. YN EISIAU MORWTNION parchus i leoedd da. Ymofyner 4 J Arolyges, Miss JONES, 2, Hope Flao* Liverpool. TONIC SOL-FA.—For class o private tuition, terms, apply, R. G. DAVIES, (Examiner for T S. College), 28 Voelas Street, Princes Road. O.N Songs transcribed to T. S. Concerts arranged. COMFORTABLE LODGINGS for one or two yo^ng gentlemen, at 71 Dorothy Street, two Doors from Edge Lane. WANTED Furnished Cottage, or apartments, three bedrooms, in North Wales, within 70 miles of Liverpool.—Moderate terms.—Address S. Cymro office, Liverpool. COOK-HOUSEKEEPER (experienced) foy C Nobleman's Family; country first-class testi- monials from present and previons situations wanted ige from 33. £ 35 to start.—Also a PARLOUR- MAID, no less than two years references.—Apply to Mrs Roberts, 10, Hatherley tt eet, Princes Avenue; tiours 10 to 12 only.

(Senediaaetbau. Griffiths-Mehetln 12, yn 60 Cairns Street, priod Owen Griffiths- (Collfryn), ar fab-cyntaf-anedig. Blodeucg fel Mehefin bardd fo'th fywyd, blentyn mad, A thyfa n addfwyn fel dy fam-yn deilwng o dy dad. Jones-Meh 7. yn 134 Anfleld Road, Lerpwl, pried Geo A Jones ar ferch Lewis-Mehatln 6, priod John Lewis, 54 Arnold Street, at fereh. prtoOadau. Hughes-TIowell Mai 22, yn Bglwyi3 St Fair, Lerpwl, gan; Major Lester, J T Bughes, unig fab y diweddar J Hughe3, Maesjjlas, a M ADowell, ail ferch y diweddar Peter DG" I well, Miesglas, Rhodiiwyd y briodferch yinsith gan ei brawd hynaf. Henry Dowell, masnachydd glo, Prestatyn. YoigynulicKld lluaws i'r briodas, ac yr oeddy pwyddion yn lluosog. Owen—Jones—Meh. 12, yn Eglwys Ga-ieiriol Bangor. gan y Parch — Edward?, ficer, John Owen, ail fab y diweddar Capten David Owen, Bangor ag Elizabeth Jones (Lizziel, ail ferch y diweddar Capten Edward Jw e, Garth Bangor. Roberts— Davies— Meh 8, yn ughipel M.C. Warren Road; Rhyl, Richard R bert3, Alavon View, a Mary Davies, Fron, -y ddau o Ddinbych. Thomas-Prcsser—Meh 6, yn Llangunnor, Caerfyrddin, gan y Pirch Lewia Prosser, M A. (brawd y briodfercb), tn cael ei gynorihwyo gan y Parch Samuel Joces. H.D., John Mortimer, mab hynaf y Parch John Tnomas, B.A., Ler- pwl, ag Elizibetll Jones, merch ieaeagaf David Prosssr, Bryn Derwen, Caerfyrddin. iBatwolaetbau. Hughes-Meh 9, Mrs Toogwood Hughes, Post Office Lane, Robei ts—Meh 5, priod T Roberts, Castle Hill, Dinbych, yn 58 oed Wynne, Llythyrdy Llandyrnog< yn 71 oed. Williams Mehefin 12 yn Tanyfynwent, Llanfechell, Mon, yn 6d njlw^dd oed, Ilizibeth fiathbone, anvvyl briod Evan' Williims

PRETTY TEETH ARE ATTRACTIVE. W. JONES, Dentist, 29, HIGH ST., WAVERTRE1 All Clients receive Mr. JONES'S personal attention.* and the benefit of his 22 years experience as a Denfefc, Painless Extractions under Nitrous Oxide Gaø, HIGH CLASS ARTIFICIAL TEETH, natural Shape, and Colour, 3s to 21s. each. Old Sets and Misfits re-made on New Setting at about half the original cost. Repairs to Artificial Teeth and Plates, any Makers", complete] in a day if required. ConsulaHons Free. Telephone, No. 25 Wavertree. Siarledir Cymraeg neu Saesnep. Pamphlet grailt t- priuted and Published by ISAAC FOULKKS at his Printing Establishment, 8, Paradise Streat in' the Parish of Liverpool, in the County of Lancaster. Telephone 7426 (Central;