Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
11 erthygl ar y dudalen hon
Y Wasg yn Nghymru.
Y Wasg yn Nghymru. Oks monochi nabod Eos y Cwil." ts dywed yr Ilwntws ? Gwr bychan sionc enboidus" yw, a inil o ysl)rydion direidi'n ysbio "maes" o'i lygaid duon, ac yn dawnsio ar big ei bwyntil, fel yr angyl- ion heini hyny ddawnsiai ar flaen nodwyddau dur i wyr Ilea y Canol Oesau geisio eu rhifo. Oad son oeddwn am bwyntil Eos y Cwil, canys lluniwr peth- Ai ods, 0 ryfedd YW; mewn du a gwyn. Ddoe ddwevtha anfonodd i mi leui'n llawn o luniau y Wasg Weddus Gymreig, yn ol ei syuiad ef am dani, Pe credech chwi, Mr Golygydd, fwy mewn darlun- io a llai mewn gohebu, cawsech y lleni hyn i'w had- lunio yn eichpapyryn otid wel y mi" petlie, hwdiwch bwt o ddesgrifiad ohonynt Y Wasg Gymreig: Morwynig mewn bet uchel, Yn goryn bron i gyd, Yn gwiso pxis a begon, A'i gwa^g ar ad j'r byd. Y TraetSodyd P^nsh Cymru yn llusgo yethwr if in,! gwylaidd i fynu tylau serth Parnasws, a Venws ar ei gopa fry yn g*venu'n wiwlon arno. Y Geninen.—Tai mawn ar aelwyd Cymru Fu, c-oohan eawl cenin anfeidrol o faint yn crogi tucha idd ), a Hen lian Pedr yn arilwys ei noil gynwys i'w gylla anniwall "Y Drysorfa. —Yd?ubor Sion Gewph, y dddr yn gil agored, a mwdwl o wellt newydd-" ddvrnu yn barod i'w hendrefa. Cymru.- Lliinpty Dumpty ar lawr, ac un o feibion Anac'efo throsol anferth yn fwy ns, phrysur yn ei godi'n ol. Cymru'r Plant.—Plant ysgol Llan U, wd Llymru hefo'u bysedd yn eu safu, a dyn a'i ben mewn mwgwd yn parotoi i dvnu eu Hun. Trysorfa y Plant.—Dryw bach yn dal cerdyn cofyn ei big. Y-Lladmerydd.-Pont newydd yn croesi hen afon. Yr H tiil.-Dlffyg ar yr haul a phastwn onen wyllt yn y pellder. Young IViles. --Gyi- o d(la y dolvcl,l ar y ffordd i Loegr, a R chayd Jones Davies hoew wycb yn dilyn o fewn Jlthen i'r fan y mae asgwrn cefn y 110 olaf yn troi yn gQnffùn, Y Ctsrdlor -T-Td.-orn arian a d iuddyn yn mron ym- dori trwy chwythu yn mhob pen iddo. Y Gymra^s.—Torf o la-di-das, neu ladis da Gwlad y Bryniau, mewn llodrau llydain o Twrci, a riiban las 0 faint napcin yn nhwll uotwn eu cdt-gwta. Y Winilan -Grawnwin addfei yn crogi ar ben m tr, a chadno safnlydan o danynt yn disgwyl -azine-Peg top yn cysgu. neu yn gogor IU.C W. ATal,, dvoi yn ei unfan. Y Dysgedydd.—Gwr "embyd" o annibynol yn lygio hogyn gwingliyd gerfydd ei glust, ac yn ei àn- erch, Mi ddysga i ti Y Tyst a'r Dydd.—Gwr o anian gywir yn syllu ar yr ucbod ei lafar ef ydyw, "Mi gweles o'n gneud, a hyny ddydd gole glan." Y Cymro.—TvVr anferth i'w nithio, a gwyntyll fel melin wynt yn chwalu'r manus i bed war ban byd. Y Genedl Gymreig. -Boes o beleni pine Dr Wil- liams. Y Werin.-Bowlet). o botes pig y tegell a llu o fys- edd ynddi. The North Wales Express.—Trol a cheffyl—y cyfan o bren. Y Faner. —Plentyn yn gyru gez-r/ec. Gwalia.—Eglwys wag o bob speth ond "gwalia," chweil meib Kryri. Y Llan.—Mynwt-n" a bedd agored ynddi dan gang- au ywen ddu. Y Goleuad.—Main gryman. lloer sych, a het feddal hir gantal yn bachu ar ei chorn is-if. Yr Udiorn.—Chwibanon ddeudwll o risgl pren masirn un twll cnl ar y blaen yn fynedfa i'r gwynt, a'r llall ar y canol, o lun A' fawr. yn agorfa eang iddo ruthro a!Ian. Y Rhedegydd —Gwr a (Iwy goe-i bren yn dianc am ei hoedl, a gwrach y rhibyn ya cythru ar ei ol. Y Seren.—Hen lan'ar gorn, fel het befar, efo'r geiriau "Llusera yw, oleu wiw," mewn paent fu gynt yn wyn am ei choryn. Yr Wythnos.—CI JC wyth niwrnod, a Wil Bryan yn ei lanhau. Herald y Rhoi.-Melin hen ffasiwn a dwy aber yn troi yr olwvn. Tarian y Gweithiwr.— Gwr byr gyda chlompen o wa'g mewn cyflav/n arfogaeth, nid amgen, basged cl lilLul ar ei fraich aswy, a ehoesysgub yn ei law dde, ac yntau yn barod i'r gelyn, deled pan ddelo. South Wales Daily News-Ysgotyn mewn pais gwta, yn bwyta cenin a'i boll egni. Western Mail.—Y-tyllen hir gasgen gwrw, Tori cibdda,ll yn fforchog ar un pen, a Chymro gwladgar ar y pen ivall, a'r dd.iu'n ymgiprys siglo am y goreu. Mertbyr Times.—Ystanc a ffagoda'J, dipyn o dan a digon o fwg ond mae y merthyr ? Oswestry Advertizer.—Mab a mun yn sisial wedi cweryl, Lqt bygones be bygones.' Wrexham Advertizer. —Noe olch o faintioli m6r pres teml Rolomon. Cambrian News —Mil o gwils y "fretful poreu- pine." Aberystwith Observer. -elain farw gorn gegor y good dog Dingo," a dynyn yn wylo dyfroedd heli dagrau galar uwch ei ben. Celt. —Bwyell gareg o'r cyn oesau yn llawn tolciau o naddu gormod. Celt Llunden.— Mwlsyn yn pon tywarchen sy werdd. Welsh Gazette. -Y.c,,ub o fanadl ar blodeu heb Iwyr wywo, cwmwl 0 Iwch yn ym^odi o'i blaen, ond II ^-elir vr un ilychyn o'i hoi. Hera'd Cymraeg.— Herod(r) Fawr ar ymdaith i SIem, Papur Pawb.-Siou Gwerthu'r Cyfan yn gwaeddi ¡ nerth esgyri ei ben, Sold again. Carnarvon and Denbigh Herald.—Casteil Caernar- 0, fon a Seilam Dimbech yn cyfnewid trigojion el y • ■orphwv*n i'r cyntaf, a'r ymwelwyr i'r olaf. b Yn mhlith y boblach ar bwys y Gwallgofdy, tyn- edd y gwalch lun Bila BIL.
[No title]
--0- Nid yw helyntion ynysoedd y Philipiuiaid eto v. edi gorp hen, a pharhau i greu anhawsder i'r Am- t-ricalliaid y mae'r brodorion yno o hyd. Am wneud cyfeiriadau enllibus yn erbyn Satan- dynes sy'n honi dweyd tynged personau wrth plrvch ar eu dwylaw7 gorfu i'r papyr Seisnig Su- i-iety dalu 500p, a'r argraphydd yr un swm. Yr wrthnos ddiweddaf dychwelodd y Cadfridog Booth yn ol i Loegv, ar ol bod ar daith bregethwrol 4ros yr holl fyd. Un o'r rhesvmati roddir dros halogi bedd y Mahd i «rwy da-flu ei gorph i'r afon Nile ydyw, y byddai ei fedcl yn gyrchfan pererinion, ac yn ganolbwynt af- lonvddwch newydd yn y Soudan. Y M0a-1W[310EDD Y MDR. DTLAI Rhieni a Gwarcheidwaid aydd a'u bwriad aafon eu plant i'r mor, ac yn byw bellder o Lerpw ytlv lie cyntaf ymohebu a'r Don. Lord Street, am ei -heVfcr fanwl o Wiagoedd i fechgyn yn troi allan 11 iaVr neu, os yn y dref, galwch a gwelwch y nwydd ddaneoair yn eu Hadran Forawl. Gan eu bod yn ^wneud v cwbl eu hunain, gellir oael siwtiau cyflawn L brisiau cyfanwerthol, yn rhed&g o 7p., 10p., 15p. 20o fvnu—Anfonir Rheatr o'r pnsiau a phob manyl ond cyfeirio i'r AdraB Forawl The Don Associa- Ii m, Lord Streen a Paradise Street, Liverpool.
Ffestiniog.
Ffestiniog. Blakn y I..LANw. YDYW, mae blaen y llanw yn golchi traed y creigiau sydd yn gwregysu'r ardal y dyddiau hyn, ac yn gwahodd plwb o bob gradd a dosbarth i achub y cyfle euraidd i wneud eu rhan i hyrwyddo Addysg Ganolradd yn ein plith. Mae'r trefniadau i gasglu bron wedi eu cwblhau. Cafwyd trafodaeth wresog mewn amryw o giniawdai y chwarelau ar yr aehos yr wythnos ddiweddaf, ac ymddengys fod y gweithwyr wedi cael gweledigaeth eglur erbyn hyn ar y daioni aw all ddeilliaw iddynt hwy fel dosbarth oddiwrth y fraint ychwanegol hon. Tuedair ni i gredu mai gwaelodion yr ardal (nid mewn ystyr gymdeitliasol feddylir) sydd fwyaf difater erbyn hyn. Ni ddylid gadael un gareg heb ei throi, nac un rhanbarth heb ei weithio'11 drwyadl er mwyn sicrhau llwyddiant eithriadol i'r achos rhagorol liwu. Galakus. Yr wythnos ddiweddaf, mewn ysbryd cellweirns, cyfeiriais at briodas Mr Willie Davies, Cae'rblaidd, ac at y llanc bach a ddaeth rr aelwyd yn ei le yr un diwrnod. Erbyn heddvw, chwith yw cofnodi marwolaeth y fam ienane lednais a boneddigaidd, a gymerodd le nos Fawrth, Meh. 14. Saeth lem yw hon i deiml- adau y gwladwr hynaws a'r boneddwr caredig Mr Wm. Davies, Y.H. Nid oes namyn blwyddyn a haner er pau ullwyd y ddau mewn glan briodas, ac oddiar y diwrnod hwnw, yn ol ei dystiolaeth ef ei hun, taHodd Mrs Davies heulwen dros Gae'rblaidd, a thyfai rhosynau cysuron dan ei thy wy mad. Cyrhaeddodd ei brodyr a'i chwaer Gae'rblaidd brydnawn dydd Mercher, ond yn rhy ddiweddar i gael tori gair a hi cyn ei myned i ffordd yr holl ddaear. Claddwyd hi ddydd Gwener yn mynwent St. Mi- chael, Ffestiniog. Gorphwysed y dywarchen yn ysgafn ar ei mvnwes. Dyma fel y canwyd ei clioffa gan un a feirdd yr ardal:— Mwy hafaidd na Mehefin, Mwy teg na g'emi dot, Yw aelwyd lan heb ddryehin Yn lleohu yn ei chôl; Pa'asau heb ddim pleser, Mor ofer ynt i gyd, Aneddau llawn o brinder 0 bethau goreu'r byd. Ond pan mae serch yn heulo Ar aelwyd gain, d li gur, Gall Profedigaeth ddringo Pryd hyny dros y mur Ar fryn llawenydd bywyd, Rhoir awgrym i bob oed Fo1 "glyn wyl ifain" hefyd Yn lleohu wrt'.i ei droed. Hapuorwydd orfoleddai Hyd Iwybrau teg Cae'rblaidd, Sirioldeb lafar-ganai Fel pe mewn newydd aidd Ond Uithrodd cwmwl gwgus Dros war yr hafddydd vwyn., A llon'd ei fynwes glwyfus 0 fraw ac oerni'r glyn. Mam iWlauc dan ei gysgod Fu farw gyda'r dydd, Diszynod 1 trymder tra,\loi Fel nos ar lawer grudd Gadawodd febyn tyner. Gadawodd briod trist, Gadawodd bawb heb bryder, Do, bawb ond Grist. Gwawr loew fu ei bywyd Cyclrbwng y creigiau hyn, Yn torÍ'n wenau hyfryd Ar deuln'r cwm ar bryn Y dydd pan ymadawodd Gymerodd yn ei chol, A'r ardal ooheneid .odd Am na ddaw'r wawr yn ol. Y Ckostcl Eisteddfodol. Ceidvvad y cronicl dyddorol hwn ydyw ein hen gymrawd awengar Cyffdy. Mewn cyfoesolyD yr wythnos ddi weddaf rhoddwyd i-liestr o feirdd cadeir- iol.. plwyf. a rhif cadeiriau pob un. Gydag hy- y 11 liawsedd golygydd y Glorian, rhoddwn yma dalfyr- iad o'r cronicliad. Gall fod yn ddyddorol i rai, ac yn destyn duchan i eraill:— EnD. Rhif y Cadeiriau. Yr Alltwen 2 E;fyn 17 Parch R. R. Morris 4 Bryfdir 2) Glyn Myfyr- 2 B ulwycbn 1 Athroi 6 Wm. Morgan 3 D. R. Jones 2 Dwyryd "1 Dewl, AIai 1 T. Lloyd Jones 1 ¡ 60 I Y trigain, pa faint rhagor Arddel gainc y barddol g6r ? Y Gwlayv A DDAETH. Gyda gwawr y Sabboth diweddaf, doeth y gwlaw i rmweled°a ni. Er ein bod yn hengydnabod, dipyn yn ddyeithr fuom i'n gilydd yn ystod yr wythnosau diweddaf. Yr oedd y meusydd sychedig yn gwenu croesaw iddo, a holl goed y maes yn euro dwy law y cornentydd yn taro eu hen alawon, a thomenau y chwareli yn gofalu am gyfeiliant. Prvdeki. -)-
MarwoUeth Mr. Lawson Tait
MarwoUeth Mr. Lawson Tait Gvda goftd y deaiia llawer am farwolaetli Mr so:i Tait. y lliw-feddyg enwog o Birmingham. Yr oedd yn aduabyddus iawn yn Lluadain, lie yr oedd i-ii vmwelydd cysot). Mewn gwleidyddiaeth yr oedd Mr Tait yn Rhyddfrydwr cryf, a choleddai rhai syniadau newyddion ar amryw bynciau yr edrychai ei frodyr proffeswrol arnynt gyda chvyn amheuaeth. Dd W)- "fiynedd yn ol cafodd afiechyd peryglus, ac aeth dan driniieth lawfeddygol Mr Gilbert Bar- ling. Yr oedd yn bysgot-wi brwdfrydig. a cliyinerai lawer o ddyddordeb mewn hynafiaetliau. F Ivii yu oi, adeiladodd d V hardd iddo eihun vn New Forest, yr hwu oedd yn hynod o gywraiu. Hu Mr Tait wrthi yn ddiwyd yn casglu creiriau henafol. a gwnaeth ddefnydd ohonynt yn yr adeilad. Dvgodd yno hen risiau cywrain o Bristol. Trodd hen gapel Fahaidd Jll borth derw; addurnwyd yr ystafell giniaw a phanelau y l.">fed ganrif, a gafodd yn Ngwlad yr Haf a'r nenfwd a phanelau o eglwys Shalcespere o Stratford-on-Avon. Trowyd pen gwelv Mynacli olaf LiUieshall yn addurn pen drws, ac addu-rnwyd y lie i fewn ac allan a thameidiau henafiaethol, nes ei wneyd yn un greirfa dyddorol a gwerthfawr. Gwerthodd y tý wrth ymadael oddiyno i Birmingham. Tair blynedd yn ol symudodd i Llandudno i dreulio diwedd ei oes mewn tawelwch. Prynodd ddarn o dir mewn llanerch dlos yn gorwedd ar lechwedd deheu-orllewinol y Gogarth ac yno yr adeiladodd ei gartref, gyda golygfeydd rhamautus y mynydd o'i ddeutu a'r mor o'i flaen. Cymerodd ddyddordeb neillduol yn yr ardal a'i buddiana u, a bu yn hynod haelionus, Vaii wneud ei oreu gyda phob gwell- iantau i wneyd y dref yn atdyni adol a dyddorol. Yn ei ewyllys dymunai gael ei gladdu yn Ogof Gogarth yn ymyl ei breswylfo d. -(J-
Cydnabod Mr Charles Ashton.
Cydnabod Mr Charles Ashton. Y mae'r Llywodraeth wedi cydnabod llafur llenydd- ol Mr Charles Ashton, a thrwy hyny Gymru fel cenedl, trwy roddi iddo 40p yn y flwyddyn allan o bwrs y wlad. Gwnaed hyn yn hysbys nos Fawrth i Mr Tudor Howell, A S., gan Mr Balfour. Diau y bydd Cymru oil yn falch o glywed hyn. -:0:-
Nodion o Faelor.
Nodion o Faelor. Nos Sadwrn. 0, XA fyddai'n haf o hyd," ebe'r bardd ond os dyma beth fuasai bod yn haf o hyd, yr wyf fi eisoes wedi hen ddigoni arno, a buan y delo awelon iachus yr hydref i ymlid y poethwynt o Faelor. Poethach, poethach, yr ii yr hin, nes y mae bron yn annyoddefol yr wythnos hon, a heddyw fu boeth- af o'r cwbl. Effaith y gwres ydyw diogi cyffredinol, a phwy a warafua dipyn o ddiogi ar adeg fel hyn ? Y Sabboth diweddaf talodd Miss Williams, y gen- ades, ymweliad a'r Capel Mawr, a bu yn anerch y plant bach yn y prydnawn, a phlant mawr yn yr hwyr. Siaradai yn bur gynes, a gwnaed casgliadau go lew at yr achos. Helo Beth sydd rwau ? Mater ymdrafodaeth cyfarfod y gweinidogion yn y Rhos ddydd Mercher ydoedd Cyllid a Llafur," a dywedir fod yno siarad da, ac wrth gwrs camp fuasai peidio bod yn wresog a brwd. A ydyw ein gweinidogion mewn difrif yn bwriadu cymeryd cweftiynau cymdeithasol a chrefydd ymar- ferol mewn llaw ? Beth a achosodd y fath gyfnew- idiad sydyn yn arferion y frawdoliaeth lion ? Siwr i chwi mai wedi bod yn darllen Dilyn y Meistr yn y Cymro y maent. Y Sul a'r Llun cynaliwyd cyfarfod pregethu y Bedyddwyr yn Mhenycae, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch Waldo James, Blaenclydach, a T. Idwal Jones, Llanelli. Torodd tan allan yn ydlan fferm Penrhos, ger Coedpoeth, pwy ddiwrnod, a llosgwyd dwy das o yd, ond llwyddwyd i atal yr elf en ddinystriol rhag llarpio'r tai. Da y gwna Mr A. N. Palmer yn galw sylw at y perygl o ddyfetha hen Eglwys Gwrecsam wrth ei hadgyweirio. Trueni fuasai i'r hen greiriau dyddorol gael eu handwyo gan ddwylaw afian. Ar ol sylwadau llymion Mr Gray, A.S., yn Ngwrecsam ddydd Sadwrn diweddaf, liyderwn y ceir diwygiad yn ysgolion y Rhos a'r gymydogaeth. Y mae'r ardal yn warthus, ac ar waelod y rhestr yn mhresenoldeb y plant. Cywilydd i'r rhieni am foi mor esgeulus gydag addysg eu plant, a dylai y bwrdd ddeft'ro at eu dyledswyddau, a rhoddi y gyf- raith llleWil grym, os nad ydynt am fod yn nod gwawd a dirmyg i holl garedigion addysg. Nos Fercher, lladdwyd Iiaac Hughes, Coedpoeth yn Nglofa Plas Power trwy i 16 syrthio arno. Hefyd niweidiwyd Richard Hume yn dost, ac nid oes obaith iddo wella. Cyfarfyddodd John Lloyd, Rhosrobin, a'i ddi- wedd trwy syrthio o'i gerbyd a disgyn ar ei ben. Y ceifyl oedd wedi gwylltio a rhedeg, a'r truan yn ceisio ei atal. Fy llongyfarchiadau cynesaf i Miss Bertha Bowen a Mr Arthur Davies, Cefnmawr, ar eu huniad mewn glan briodas. I Merch i Mr Benjamin Bowen yw y briodferch, ond nid oes angen dweyd pwy yw Arthur. Os oes rhai o'n darllenwyr wedi ei annghofio, digon fydd dweyd mai brawd y cantwr enwog Mr Emlyn Davies ydyw. Ran hyny, mae Arthur yn ganwr digon y poblogaidd ei hun, ac ychydig o hoffwyr can yn Nghymru sydd heb ei glywed. Dymunaf iddynt bob liapusrwydd, a thyfed meill- ion ar eu llwybr. Nos Lun. Cafwyd yr ail ddogn o'r ffrae hono rhwng twrnei- od Gwrecsam heddyw yn llys yr ynadon. Yn ffydd« lawn i'w addewid ymddangosodd Mr Wynn Evans dros yr eneth, a gwrthwynebai yr ynadon iddo. Mynai yntau nad oedd ganddynt hawl i ddweyd pwy gai a phwy na chai ymddangos yn y llys hwnw. Nid gofyn iddynt wrando yr achos yr ydoedd, ond hawliai hyny. Yr oedd ganddo ef gymaint o hawl i ymddangos ar ran yr eneth ag oedd ganddynt hwy- thau i eistedd ar y fainc. Nid hwy oedd i benderfynn y pwnc rliy ngddo- ef a Colbeck, ond bwriadai ef ddwyn yr annghydweled iad hwnw gerbron y llys priodol a chlir io ei hun yn llwyr a liollol. Os na wrandawent hwy ar achos yr eneth, byddai iddo gymeryd mesur i'w gorfodi. Penderfynodd y fainc, modd bynag, ohirio yr achos am wythnos arall, a chwyrnai y gwr yn en- byd a bygythiai yn hallt. Dyna derfyn yr ail lith. DTFFKYNWB.
[No title]
--0' Y mae'r Parch J. O. Thomas, M.A., Aberdyfi, wedi derbyn yr alwad i fugeilio eglwys Seisnig Porthaethwy. 11 Cauwyd amryw ysgolion yn ardal Gwrecsam yr wythnos hon o achos y clwy coch. Dywedir i'r tywydd poeth gy northwyo i ledaenu'r afiechyd. Ddydd Iau, cyllawnodd Thomas Edwards, Garth, ger Llangollen, hunanladdiad trwy ymgrogi. Y mae Dr Tanner wedi ymdctiswyddo o fod yn Chwip i'r blaid Wyddelig yn Nhy y Cyffredin. Nid osa gobaith bellach am achub y ager- long Paris sydd wedi rhedeg ar y creigiau yn yr English Channel, ac y mae y cwmni wedi datgan e i bwriad i adeilada lleatr yn ei lie. ° Torodd tan allan yn ngorsaf Dowlais nca Iau, a llosgwyd atoc fa 7fr o arfau yn ngweith dy y sign il-fitters.
----------Llenyddiaeth.
Llenyddiaeth. "Y TRAETHODYDD," Mai, 18!.19,-Gobeithié" nad yw yn rhy hwyr ini alw sylw at y rhifyn rhag- orol hwn o'n hen gyfaill deufisol. Ceir ynddo am- rywiaeth hyfryd o gynyrchion gwahanol ddoniau. Da genym weled nad yw'r hen Olygydd llengar wedi peidio ysgrifenu iddo, er nad yw mwyach yn eistedd yn y gad air fawr. Yr erthygl gyntaf yn y rhifyn ydyw'r eiddo ef ar Y Bardd Cwsc," a olyg- wyd gan y Proff J. M. Jones ac erthygl ddyddorol ydyw i bawb hoff o'r Gymraeg a'i chyneddfau. Nid yw annghydweled a'r awdwr yn lleihau dim ar ddy- ddordeb yr ysgrif. Adolygiad manwl ydyw ar waith mwyaf Ellis Wynne, a gwaith golygydd y gwaith hwnw. Rhydd y clod a gyflawn haedda i Proff Jones am yr olygiaeth, ac i Ellis Wynne am ei Gymraeg ddiledryw. Wrth gwrs, daw yr or- graph yn fynych tan sylw, a rhoddir ami hercwd chwareus i Dr Owen Pughe a'i iintai dilynwyr. Ond 6 y pa waeth? Oes ydyw hon a phawb a'i het ei hun a phawb a'i orgraph ei hun. Pa fodd bynag, cawsom foddhad trwyadl wrth ddarllen erthygl Mr Rowlands; >1 nid oes odid neb yn Nghymru allai gyfansoddi ei chystal. Dilynir hi gan ddernyn grymus o farddon- iaeth gan John T. Job; a phwt o ysgrif ddyddan ar "GanyCaniadau" gan Barrow Williams. Pwy allai wneud erthygl. mor all uog tan y penawd nesaf a Mr J. IT. Davies, Cwrtmawr, sef Llyfrgelloedd Rhydd Caerdydd ? Wedi nifer o lythyrau dorus at Thomas Charles o'r Bala gan ei gyfaill Thomas Jones o Creaton; a thraithawd trymaidd braidd ar "Athroniaeth Crefydd." gan D. D. Jones, Upper Bangor, deuwn at ffrwd o ddyfroedd bywiol eto, set ysgrif W. Lewis Jones ar "Addysg y Weinidog- aeth." Dadleu y mae Mr Jones tros gulhau y fyn- edfa i'r pwlpud, y dylai'r ymgeisydd feddu gradd pur dda o addysg a gwybodaeth cyn cael derbyniad ond nid yw ychwaith yn bobpeth fel cymhwysder. Carem ddyfynu, ond myned y darllenydd y rhifyn a1 barned trosto ei hun. Yna daw traithodau medrus gan John Williams, Dolgellau, ar Ddeddf Priod- asau," a chan J. T. Pritchard ar John Ruskin a'i Athrylith." Diolch calonog hefyd i Elphin am ei beuillion tlysion er cof am Ap Ffarmwr. Y mae Elphin yn dringo'n gyflym. Hebunrhywbetrusder, dywedwn fod rhifyn Mai o'r Traethodycld yn un oli" oreuon.
Eisteddfod Genediaetho! Caerdydd.
Eisteddfod Genediaetho! Caerdydd. Y mae Eisteddf-d Caerdydd yn sicr o droi allan,, mewn lliwer o ystyron, yn un o'r rhai mwyaf llwydd- ianus ac ardderchog a gynaliwyd erioed, a bydd ei heffeithiau i'w canfod, ni 1 yn unig ar ein llenyddiaeth a'n cerddoriaeth, ond ar fJorn gwledydd a chenedloedd eraill am danom a'u hymddygiad atom. Y mae y testynau yn mhob adran yn newydd, ac fe fydd ym- drech galed am y gwahanol wobrwyon a phwy sydd i gael y lie uchaf tel bardd a llenor a cherddor, a pha gorau sydd i gario y llavvryf am y fl yyddyn hon. Y mae cystadleuaetb arddercho. yn Bier o fod yn mhob un o'r rhai corawl ac er nad oes yr un o'r hen gorau eawoj, megys Merthyr, Dowlais, Buallt, Rhymni, Llanelli, &c.. yn y rhedegfa., y mae pump eraill wedi cymeryd eu lle-Puntyprldd, Caerdydd, Casnewydd, Pontypwl, a Ciiaerfyrddin-a bydd y buddugo'iaethus- yn Nghaerdydd yn gymaint, os nid mwy, ei glod a'r un o'r hen rai, oherwydd mae y darnau yn newydd ae yn gofyn mwy o allu i'w meistroli na'r eydganau a roddir yn gyffredin mewn Eisteddfodau Cenedlaethol- Y mae'r Ail Gystadleuaeth Gorawl wedi dwyn amryw o gorau newyddion i'r golwg, ac ni byddai'n syndod eu gweled ar ol hyn-wyth mewn iiifer-yn cymeryd; eu lie fel y cortii mawr mwyaf gobeithiol. Hen ryfel- wyr ac arwyr Eisteddfodau yw y naw Cor Meibion sydd yn myned i ymddangos ar y llwyfan, ac y mae'r dyddordeb mwyaf yn amgyichu'r gystadleuaeth hon, mwy, dichon, na'r un o'r lleill am y rheswm uchod. Y mae y dwymyn gystadieuol, fe ymddengys, wedi cymeiyd gafael yn y corau plant f 1 y "dwymyn- goch," ac yn ol pob aigodion, fe fydd holl blant Mor- ganwg a Mynwy yn bresenol yn yr Eisteddfod, 0 lezyd y mae cymaint ag ugain o gorau yn bwriadu c, stadlai as fe wyddis y brwdfrydedd sydl yn nglyn a phobpeth y mae a wnelo plant a hwynt. Ac nid yn umg yn nglyn a chanu y bydd Eisteddfod Caerdydd yn hynod" ac ar ei phen Ei hun, ond fe fydd mwy o urddas na erioed yn cael ei roddi ar serc-moni y ead- eirio a'r coroiv, a holl weithrediadau'r Orsedd yn gyff redinol. Y mae gwaith pob dydd wedi ei drefnu yn y fath fodd fel ag y bydd pob diwrnod yn Eisteddfod gyflawn bron yaddo ei hun ac nid oes dim wedi ei arbei er rhoddi ton uchel i'r holl weithvediadau a gwneud holl arngylohoeM y m 1 edd gwrandawyr yn gyslirus a dyogel.—Idriswyn. LLYDAWIAID AC EISTEDDFOD CAERDYDD Dywed y 1 La Resistance.' a gylioeddir yn Morlaix (Llydaw) fod y boneddwyr canlynol wedi eu gwahodd i Eisteddf >d Caerdydd Abad Buleon, athraw yn Athrofa Sainte Anne d'Auray Auguste Cavalier, prif olygydd La Resistance,' Morlaix larll Chateau- briand, llywydd Cynghor Gweithiol ITndeb Llydaw Etnile Cloarec, trefnydd Gwyliau Llydewig Sant Gwernole Guillanme Corfeo, golygydd ludepen- darse Bretonne,' Saint Brieuc Rene Dego le, golyg- ydd y Cloeber BretoD,' Lorient; Henri Garadog, eyn- olygydd y 'Revue Celtique,' Paris; Rene Grivart. ysgrifenydd cyffredinol yr Undeb Llydewig, Paris; Fran§ois Jaffrenou, golygydd 'La Resistance,' a go- hebydd Cymru'r Plant,' Morlaix; D'arl ois de Jubain- ville, athraw yn Athrofa Paris; larll de Kendrel, llywydd Cymdeithaa Llydewig Saint Brieuc Anatole le Braz, lienor, Llywydd Undub Llydewig Quimper r Jean le Fustec, lienor, Paris Charles le Goffic, lienor, Paris; Joseph Lith, athraw Celtaidd yn Athrofa Rennes; A rdalydd del'E^tourbeill..n, aelod Seneddol, Vannes Lionel Radiguet, aelod o Undeb Llydewig Paris; Louis Tiercel in, golygydd yr 'ff ermine/ Paris; Francois Vallee, golygydd y 'Kroaz-ar- Vretoned,' Saint Brieuc. --0--
Ar Finion y Ddyfrdwy.
Ar Finion y Ddyfrdwy. TRFFNIR i gynal arcdangosfa llaeth ac ymenyn vn1 Nghorwen. Dydd Mercher, aeth Methodistiaid ieuainc Corwen ar bleaerdaith i Langollen, a mawr yr hyfrydwch a gaweant yn mro budol Myfanwy. Yn y Hala. ddydd Sadwrn, dir,vywyd Morgan Hughes, Biyniau, IJanfor, i Ip neu bythefnos c garchar am ymosod ar Edward Ri hards, Caepant. Cafodd dau o Lanuwchlyn eu dirwyo i 7& 6uh yr un am dyngu a rhegi. Bu cyngherdd cystadleuol pur dda yn Gwyddel- wern nos Fercher. Cor meibion a pharti o 12 o Gor- wen enillodd. Sonir am godi cofgo'ofn yn N gherigydrudion. tefcyg i'r un a gcdwyd yn Llansannan, er coffhau Edward Morus a John Jones (Glanyg^rs). Is-Bekwyn. o
[No title]
Y Mil. Wynne Finch sydd we1.1i ei ddewis yn llywydd Cymdeithas Geidwadol Sir GaernarfoL-1 am y flwyddyn ddyfodol. Y maent yn chwilio am wrth- ymgeisydd i Mr Lloyd George yn yr etholiad nesaf, Diau y llwyddant, oblegyd hawdd cael unrhyw beth am arian. Ddydd Iau bu Arglwydd Rendel yn agor ysjo ganolradd yn Llanfaircaereinion.