Y Cymro

^"sYECYMROf'j 2 0 6 -07 MwJ. Established 1860 0 One ntinutes walk from Station. J TAYLOR WILLIAMS The Birmingham Restaurant, 6. Bodfor Street, RHYL. TEkrau arbemiig i Ysgolion Sul, COHill, a Picnic Parties.

.—— j,, & 'P @ EATYsv, J TAILORING CELEBRATED THE MATERIALS ON OFFER FOR TAILORS THIS SEASON ASE EXCEPTIONALLY „l¥wlaw,.w I G008, BOTH IN VALUE 8 STYLE CHURCH ST S AND WELL WOiiTH INSPECTION. „ A". CAREFULLY FITTED LONDON ROAD jjl On Application LIVERPOOL #J| Artificial TEETH GOOD PERFECT-FITTING TEETH rÐ needed by everyone to keep up fbe bloom o youth. To keep good looks. To keep health Our teeth are the results of personal exper- oilCe and practical knowledge the former has j*l*en us the precise knowledge of our olients' eluireujeuts, the latter to meet those needs in ? Perfect and satisfactory way. They are both fit aud finish far superior to most teeth made Advice and Estimates of Cost, FREE. Mr Heley's charges are always moderate. His Itlotto is—Highest skill and finest materials at a to^onable outlay. H. W. HELY, 13 iN orton St., I,Londou Road Corner. LIVERPOOL. ''Y MAB AFRADLON" ("1'hoe Prodigal Son"). New & Descriptive. By T. Osborne Roberts, C^N GYSEGiREDIG (Sacred Song). Priod- 01 i'w ohanu yn yr addoldai, &c. Yn It Flat i Den-Ors a Sopranos, ac yn C i Contraltos a Baritones. Geiriau Cymraeg IQ; Sabcsoneg-. Y ddau Nodiant ar yr un copd. Pris S wilt; trwy'r Post, Is. Ie, Can ncwydd ragOrol (Disgrifiadol) y 0 "O NEFOL AMEN," I j Can syml dda. Pris 6d. j ^ARTETT i S.A.T.B., Y GWLITHYN." Hen Nodiant, 4c. 2c. Cyladdas 1 G_ngherddau a Chystadleuaeth. CATALOGUE 1907. Yn rboddi y Telerau goreu air; ^'ANOS, ORGANS, HARMONIUMS, &c., I'w ca>el gan D. R. JONES, {Alaw Madog), 10.3, IIAMil'STEAD ROAD, LIVERPOOL. J. HENRY JONES, Merchant Tailor, Unity Buildings, 22, Lord St., and 19, Cable Street, LIVERPOOL. THE BANK HOTEL, (Commercial & Temperance), 25, ISLINGTON, LIVERPOOL. Two minutes from Lime Street Station. Electric Cars From Pierhead. Bed & Breakfast 3/6. Telephone, 0827 Royal. MRS. SPENCE, Established 1893. Proprietress. 1-" C MOULD & WILLIAMS FOR SEASONED TIMBER Enquire from 170 Walton-rd, Liverpool. Telephone 1276 Royal. SYCA M ORE MAII O GAN Y WALN XT T MOU L DINGS PLANE D WHITE WOOD & SATIN W ALNUT CUFF I N OAK HAZE L PINE YEL L ow PINE DANZ I C OAK | IE A Ii WHITE M APLE & ALL OTHER SEASONED TIMBER The Mersey Quartette. (Mixed Voices), First Prize Winners at the Royal National Eisteddfod, Carnar- von, 1906, New Brighton Tower, 1905, etc., etc., etc., are now open to receive engagements for Concerts. At Homes, &c. Part or whole programme.—For Terms apply J. Roberts, 72 Errol St., St Michaels, Liverpool. AT EIN GO'H K'B YVYR. rTeiuilwn yn ddiolchgar ,i'r cyfeillion sydd wedi anfon atom i dd'atgan eu hedmygedd o'r Cymro," a'r safle gymera yn yr argyfwng presennol yn hanes em gwlad. Mewn rbai ardalosdd mae ei gylchredi,ad wedi cynnyd-du gymaint bum gwaith ag ydoedd ychydig fis- oed-d yn ol. Dyna wedi'r oil y diolch gorcu a mwyaf derbyniol gan y cy-hoeddwyr. Y Golofn Farddol-Ymdrcchir gwneud 11-c idd.i yr wythnos nesaf. Nodion y iBedy-ddwyr.—Yn ein nesaf. Yraa ,ac Acw—Diolch. Yn ein nesaf. Ca'r gohebiaethau ereiU ymddangos yn cu tro. Pwysig.—Ychydig sylwroddodcl y Wasg Gymrsig hyd yma i fasnach a m.aterion. ar- ianol. G-welir erthygl yn y rhifyn hwn ar y mater, ac os bydd ein darllenwyr eisiau cy- farwyddi-d neu. wybodaeth parth unryw an- turiaeth, &c., hyd y gellir -ceisiwn ei gynorth- w-yo. iCyfeirier y gohebiaethau i Arian- ydd," CYMRO Office, Mold.

Y PRIF WEINIDOG-A CYMRU. Ar ol misoedd lawer o oedi a llwfrdra, ac yn cael eu cymhell i symud gan y dorl o .inioddug- rwydd sy'n cyrtym godi yn y wlad, aeth yr Aelodau Cymreig, dydd Llun, i ymweled a'r Prif Weinidog er cael gwybod ganddo fwriadau'r LIywodraeth o berth- ynas i Ddatgysylltiad. Cawsant lonaid sach o eiriau teg, a sebon meddal faint fyd a fynnent. Ond nid ydynt nemawr glanach ar ol goruchwyliaeth y sebon meddal, ac er chwilio'r sach, a'i throi go chwith allan, nis gellir canfod ynddi yr un gronyn o gysur sylweddol i Gymru yn awr ei phryder a'i chyfyngder. Cydnabyddodd Syr Henry fod yr addewid a roddwyd ganddo i Syr Alfred Thomas, a Lloyd George flwyddyn yn ol yn gyfystyr a dweyd y caem Ddatgysylltiad eleni neu o bellaf y flwyddyn nesaf. Ac," ebe Syr Henry mewn effaith, "pe na bae dim ond Ty'r Cyffredin yn y cwestiwn, chwi a'i cawsech heiyd Lol potes faip! Pe na bae dim ond Ty'r Cyffredin yn y cwestiwn yn wir! Gwyddai pan yn rhoi yr addewid ddeunaw mis yn ol fod mwy na Thy'r Cyffredin yn y cwestiwn! Gwyddai Cymru gystal ag yntau, a gwyr eto fod Ty'r Arglwyddi yn y cwestiwn. Nid yw Cymru mor ynfyd a disgwyl i Syr Henry na'i Weiny- ddiaeth gyflawni'r amhosibl. Y cwbl a geisiodd Cymru ganddo ef a'i Weinyddiaeth i wneud oedd gwasgu Datgysylltiad drwy Dy'r Cyffredin eleni rieu )r flwyddyn nesaf. Nis gallasai'r Arglwyddi ei rwystro I wneud hynny. "Ond," ebe Mr Lloyd George yn yr Amwythig dydd Sadwrn, mor ynfyd a fuasem i wastraffu blwyddyn i basio Datgysylltiad trwy Dy'r Cyffredin dim ond i weled yr Arglwyddi yn ei daflu allan! Nid y Lloyd George a ad- waenai Cymru gynt a lefarodd y geiriau yna yn sicr! Ynfyd, yn wir A oes ryw un a wyr yn well nag ef y buasai Cymru wedi ennill llawer iawn wrth gael y Mesur drwy Dy'r Cyffredin er taflu o'r Arglwyddi ef allan ? Oni cheir ef drwy Dy'r Cy- ffredin cyn y Datgorfforiad. nis gall ddod o Haen yr Etholaethau Prydeinig fel cwestiwn mawr ac hanfodol i'w benderfynu gan y wlad yn yr Etholiad nesaf. Pan ddaw'r Etholiad nesaf bydd yn frwydr rhwng y Bobl a'r Arglwyddi. Os dychwelir y Rhyddfrydwyr i awdurdod, bydd gan-lynt hawl y wlad i gario y Mesurau a daflwyd allan gan yr Arglwyddi yn y Senedd hon,—a dim. ond y Mesurau hynny. Os na cheir Datgysylltiad yn eu plith ymha le y safwn ? Ac, heblaw hynny, a yw'r Weinyddiaeth yn gyson a'i phroffes yn y mater. Ac yw yn ymgroesi rhag cynnyg mesurau y bydd yr Arglwyddi yn sicr o'u taflu allan. Os felly, paham y cynierwyd cymaint boen gyda Mesur Lly- j wodraeth Leol i'r Werddon eleni ? Paham y bwriedir treulio y rhan oreu o'r Senedd dymor nesaf gyda Mesur Addysg new- ydd, a hwnnw yn un mwy cas yngolwg yr Arglwyddi na'r un a wrthodwyd ganddynt llynedd ? A yw Mr Lloyd George yn credit y gellir cael gan yr Arglwyddi i dderbyn hwnnw ? Neu i dder- byn y Mesur Trwyddedau. Neu i dderbyn y Mesurau Tir fydd yn torri o dan wraidd eu huchafiaeth yn y wlad ? Ai cywion i gael eu denu gan us gwag yw Cymry yngolwg y Prif Weinidog pan yn defnyddio ymresymau mor wagsaw a'r rhai hyn ? Ac ai plantos yn bwh w- man yw yr Aelodau Cymreig yn swatio yn dawel ar ol cael y fath atebiad ? Dengys penerfyniad y Sassiwn yn Llanelli yr wythnos ddiw- eddaf, ac areithiau'r Bedyddwyr yn eu Cymanfa yn Nghaernarfon ddydd Llun, nad yw y Cymry yn bwriadu cymeryd eu dallu yn hwy. Dywedodd Mr Shankland bethau iach yn Nghaernarfon. Nid yw Cymru, eba efe, am ddysgu'r Aelodau Seneddol pa fodd i ymladd yn y Senedd. Ond y mae Cymru yn bender- fynnol y myn weled fod yr Aelodau Cymreig a'r Weinydd- iaeth yn cyflawni y gwaith y, danfonwyd hwynt i'r Senedd i'w gyllawni. Dyna'r sefyllfa mewn cnew- yllyn. Nid gwrthryfel yn erbyn y Weinyddiaeth, na bwriad i droi'r Aelodau Cymreig allan yw hi-eto. Ymgais deg, olaf Cym- ru i gael gan ei Haelodau a'r Weinyddiaeth i wneud y gwaith y danfonwyd hwynt i'r Senedd i'w gyllawni, ydyw. Ymdrech i argyhoeddi'r Weinyddiyeth y rhaid iddi hi fagu asgwrn cefn a pheidio ildio byth a hefyd i'r offeir- iadaeth Seisnig a Rhufeinig". Os gorfodir Cymru i droi i rywle arall am ymwared, nid bai Ym- neillduwyr Cymru, eithr bai y bobl a gauasélnt eu clustiau i'w chri. a fydd. Nis gall yr Aelodau Cymreig foddloni ar y salle bresennoi. Llawer Ilai y gall Ytiineiilduwyr Cymru ymfodclloni ar bethau fel ag y maent. Rhaid i'r ddau-- Z- Cymru a'i HaelodClu .weithiu allan eu hiachawdwriaeth eu hunain. -:0:-

Glowyr y Gogledd. w Apel am Wyl Llafur. [GAN OGLEDDWR] Y mae weithian chwe blynedd wedi myned heibio er pan gynhaliwyd Gwyl Llafur gan Fwnwyr y Gogledd yn y Rhyl. Troes honno allan yn fethiant arianol. Sicr bod yna lawer o bethau yn cyfrif am y methiant. Ymlaenaf nid y lie mwyaf manteisiol hwyrach ydoedd y dref ddewiswyd, yn arbennig felly yngwyneb y ffaith fod rhai Lodges wedi pleidleisio yn erbyn y Rhyl, ac tod masnachwyr Wrecsam yn honni hawl i'r Wyl gael ei chynal yn eu tref hwy. IPet rall gyfranodd i'w haflwyddiant ydoedd yr angenrheidrwydd osodwyd ar y Gymdeithas i warantu nifer o deith- wyr i Gwmni'r Rheillfordd. Tybed, nad yw yn bryd i ni anghofio'r wyl anffodus gafwyd, a phenderfynnu cael un arall yn Wrecsam, dyweder yn mis Awst, ac i bawb wneud ei oreu i'w gwneud yn llwyddiant perffaith. Ni fu'r Gymdeithas (association) erioed yn gryfach mewn aelodau ac arian, ac mae masnach y glo yn ei man goreu yn awr. Wedi'r oil, y gost yw'r bwgan pennaf. Cyn Gwyl y Rhyl rneddai pob Lodge hawl i wneud fel mynnai gyda hanner ei thrysorfeydd, cymerodd llawer fantais ar hyn a thalwyd treuliau yr aclodau i'r wyl flynyddol. Mae hyn wedi newid yn awr, mae'r holl drysorfeydd wedi eu canoli, ac anfonir yr holl gyfraniadau- wedi talu'r treuliau Ileol-i'r drysorfa gyffredinol. Canlyniad naturiol o hyn ydyw fod y lodges yn awr yn fwy am- harod i wasgu ar yr aelodau i fynychu y cyfarfodydd blynyddol, oblegid ystyr- iant os bydd colled arianol, y bydd yn disgyn ar yr holl ddosbarth, ac nid ar y cymdeithasau lleol. Gan fod y costau mwyaf ynglyn a'r lleoedd sydd bellaf oddiwrth y man canolog—Wrecsam, teimlaf awgrymu fod Lodges Ch rk< Wynstay, Wirral, Leeswood, Buckley, a Point of Ayr, a Bigillt, yn cytuno i wneud levy arbennig er cyfarfod a han j ner costau 'r trip, a bod yr Association yn talu'r hanner arall. Byddai hyn yn gyfystyr a rhodd gyfartal a hanner y gost i'r Lodges enwyd, a'r un modd i Lodges Wrecsam a'r Rhos, aelodau pa rai sydd fel rheol yn dewis cerdded i faes yr wyl. Sicrheid fel yna wyl lwyddiannus. Argymhellwn yrawgrym i sylw'r Pwyllgor Gweithiol erbyn yr adeg y gelwir arnynt i ystyried y cwes- tiwn. Ar wahan i roddi diwrnod o wyl i rai gwir deilwng o hono, perthyna i arddangosiad mawreddog fel awgrymir ddylanwad addysgol, oblegid ceir cyfle ar wyl o'r fath i wrandaw ar Arweinwyr Llafur y wlad yn egluro cwestiynau sydd o'r pwys mwyaf i bob mwnwr. Y mae yn un o'r cyfryngau goreu i gryf £ hau'r Undeb hefyd, oblegid fe wel y Gwrth-Undebwyr fod yr Undeb yn allu cryf yn y tir ac argraffa ar y cyhoedd yn gyffredinol fod y mwnwr yn rhywun o bwys yn y fro. Pam raid i Ogledd Cymru fod yn ol i bobman arall yn hyn o beth ? Medda bob ardal weithfaol arall yn y Deyrnas oil o'r bron ei Gwyl Llafur, sicr felly fod yna ryw rinwedd yn peithyn iddynt, ac y deillia daioni ohonynt. Ydyw mwnwyr y Gogledd yn llai brwdfrydig ? Ydyw eu tai yn well a'u cyflogau yn fwy nag eiddo llaf- urwyr eraill ? Nag ydynt, fel mae mwya gresyn.