Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
Coieg y Gogledd, Bangor (Un o'r Colegau ym Mhrifysgol Cymru). I 1'rifathraw H. R. R'EIOHEL, M.A., LL.D. DEGHREUA'R Tymor nesafHydref laf, -D 1907. Parotoir ar gyfer Arholiad-Au Prifysgol Cymru, rhai o eiddo Prifyrfgol Llundain, y Cwrs YIeddygol ym Mhrifysgol- ion, Llundiain, Edinburgh, a Glasgow, ac arholiadau emill. Rhoir addysg arbennig mewn Amaethyddiaeth .(yn cynnwys trin- iaeth coed) ac Electrical Engineering." Mae yn y Coleg adran No-rmalaidd i Athraw- on elfennol a chanolraddol. G'ynygdr dros 20 o Ysgoloriaethau, yn am- rywio mewn gwerth o £ 40 i P,10 y flwyddyn, yn nechreu'r Tymor nesaf. -Alpe Y^olor- iaethau Tate yn gyfyngedig i Gym :u1- oriaethau John 'Hughes yn gyfyngedig i fech- gyn aned yn Sir Fon neu Sir Gaernarfon, ac Ysgoloriaethau Richard Hughes i drigolion Mon. Dechreua'r arholi-ad am danynt Iedi 17eg. Ceir pob manylion gan J. E. LLOYD, M.A., Ysgrifennydd a Chofrestryddd. Telephone 1485 Royal. HUGH JONES ESTATE AGENT, 11KNTS COLLECTED, INSURANCE EFFECTED. PROPERTY BOUGHT AND SOLT). 376, Netherfield Road, N., EVERTON. « Thomas & Jones Estate Agents & Valuers, Investment Buildings, 67, Lord St., Telephone No 5586 Central. LIVERPOOL. Properties Bought and Sold Mortgages ar. ranged. Valuations made. Rents Collected Telephone No. 7909. J. Lewis Jones ACCOUNTANT AND ESTATE AGENT, 60, Victoria Street, Liverpool. Properties carefully managed. Rents person- ally collected. Purchases and Sales negotiated. Mortgages arranged and Insurances effected. Y GYMRO Newyddiadur Cenedlaethol. Lie nas gellir ei gael gan Lyfr- werthwyr danfonir Y CYMRO bob wythnos yn rhad, trwy y Post ar y Telerau canlynol :— Am 3 mis. am is. 8c. Am 6 mis, 3s. 3c. Am 12 mis, 6s. 6c. BLAENDAL. Anfou r wledydd tramot ar yn un Tolerau Nid oes dim fel 'Moxon's Nursery Boon' am laithiii penau plant oddiwrtb b b math n bryfettach, &c. Bydd ei (Mefnyddio unwaith yn foddion i sfinud ymaith yn llwyr bob olion o Neid &c, ai ddefnyddio yn barhaus a facthioua'r gwallt ac a hjrwjdda ei dyfiant. Mewn blychau G. a swllt,-danfonir drwy'r post, yn ddidraul, mewn amlen gudd, oddiwrtb y gwneytburwi J. L. MOXON, M.P.S., Chemist, 252, Park Road, Liverpool. Goruchwyliwr Ilfol-J. BALDWIN JONES, Chemist, 56, High Street, Pwllheli. PERSONAL APPEARANCE HOW TO IMPROVE Wear the "| From Have your ) p Immovable I Hair Combings „ Sealpettes J ZLS' Made up. ) T. S. BROWN, 3 Leece-st Liverpool. "MAGBEL" RAZORS Are the Acme of perfection. Sheffield Make Guaranteed. Post Free, 3s., 4s. 6d. & 5s. 6d. J. G. Dodd, 10, St. John's Lane, Liverpool. AGENTS WANTED. fir 4- lillin ¡j I Neaves ffood] I A Complete Diet | I for the Infant, J I the Aged; I the Infirm* c, I Easily digestible, | i Health-giving, I Strength-giving. Quicldy and easily | prepared. I Purveyors by Special Appointment || to H.I.M. the 1| Empress of Russia. I GOLD MEDALS, I London, 1900 and 1906. 1 J L Gold Medal awarded at Grocers' Exhibition, 1906. Tel. 1832 Royal. P. A. DURKIN High-Class Pork Butcher, 78, SO HO STREET, LIVERPOOL. DARLLENWCH HWN. International Institute of Physiology and Hygeine, 11, Queen Victoria Street, London, E.C. Hyn sydd i dystiolaeth u ein bod ni wedi gwneud dadansoddiad anibynnol ac archwilio mewn am- rywiol ffyrdd sani,-Iau o BRAWN a SAUSAGES 0 wneuihuriad P. A. Durkin, Lerpwl, a chawsom hwy yn dangos y safon uchel o burdeb a gwerth ymborthol a ystyriwn ni yn angenrheicliol er rhoddi y dystysgrif hon. (Arwyddwyd) J. GRANT STEPHEN, D.Sc.,Ph.D. Cyfarwyddwr. Yn Awr yn Barod. GORSEDD GRAS sef Rhif I o Gyfres y Diwygiad gan ELF ED. I ddilyn yn fuan, THHOMKMPHUS," "BOREUAU GYDA'R lEsu," ac eraill. Ilyfrau bychain Tair Ceiniog yr un. Pwrpasol fel Anrhegion. A Anfouir gyda'r Post ar dderb niad 4o. Tolerau arftrot i lyfrwei-tliivyr, Cyhoeddedig yn SWYDDFA'R CYMRO," 61, Lord Street, Lerpwl. Mewn Llian Hardd, 414 o Dudalennau. HANES Y DIWYGIAD A'R DIWYGWYR: Yn cynwys banes Mr Evan Roberts, ei rieni, ei ddygiad i fyny, ei alwad i'r gwaitb &c., &c., gan y Parch. Thomas Francis, Gorseinion. Hanes cychwyniad a Iledaeniad y Diwygiad rwy Gymru, wedi ei ysgrifennu gan lenorion 8.dnabyddu. Hanes Mr Dan Roberts a Mr Sidney Evans, a chisgliad o farddoniaeth y Diwygiad. Cynwysa y gyfrol lia-ws o ddarluniau, y rhai a gyhoeddir am y waith gyntaf, megisdarluniau o rieni Mr Evan Roberts, Capel Casllwcbwr, ac Ysgoldy Pisgah, &c., &e. PRIS HANER CORON, NET. E. W. EVANS, Swjddfa'r Golet,ad," Dolgellau,
Crwydriaid. I I
Crwydriaid. I I GAN YR ESGO'B. Cono gwreiddiol yw'i Hen Jos/' ac ua o honom ni ydyw ef yn hoMol, er i ni fethu bob sut ei gael i grwydro. Uii c) wyr inawr Mon ydyw, gwr tal, ysgwar, yn edrych yn syn bob amser fel nod rhyfeddod (!) wcdi ymgnawdoli. Y mas'n werth cerdded ym-hell i'w wel'd yn cerdded ar y stryt pan na fe- ddylio fod neb yn edrych arno llusga ei draed ar ei 01, try ei fodiau heibio eu gilydd, gesyd ei ben yn gam, ac edrycha fel pe wodi ei daro a'r blaened. Bu ar y m6r yn ei ddyddiau boreol, ac y mae rhamant yr eigion wedi ei ddilyn. Ei fai mawr fel pob hen longwr yw, nad oes ganddo y Uywodrnelh briodol at ei ddychymyg, Soil am wneud syms ydech chi," ebai un diwrnod gan dorrj i stori, "triwch chi fyu'd yrt fet ar long os oes atnoch chi isiogneud syms. Wyddoch chi be, a mae o cyn wired a'r pader, yr oedd rheini yn gn-eud iiracsliions mor fan nes oedd yn rhaid cael niigi-liteill glas i'w gwd'd nnw." t,,vt, Jos," ebai Sir F6n, "Rydech chi ya i methu hi yny fan ene," "Ho," ebai Jos, "wyddoch chi be ydi 'immutability,' Sir?" Gwarchod pawb, na wn i," ebai yntau. "\Ve1, tewch :te, 'do-es gynnoch chi ddirn byd i dd-eud oedd yr ateb. I)ytlit ei (idiill bob tin,ey i roi ar vvrthwynebydcl, sugnai o'i gof air anferthoi a bwriai ef fel craig ar «i ben, a dyna'r yii sytll. el),Il Sir, gadewch i ni fod yn ffrindiau J6s, fedrwch chi smocio sigar ?" a chynygiodd un iddo. Fedrai by be" ebai Jos, "(Jan a duck swim ddeudsoch clii ?" ac felly terfynnodd yr hel- ynt. Ond dyna a fwriadwn ddw-eyd, ond fy mod wedi crwydro i ffyrcld anghyfreithlon, methwyd a chael yr Hen Jos gyda'r crwydr- iaid. Crwydro'r wlad oedd ei waith beun- yddiol, neu mewn iaith barc.hus, trafeiliwr ydocdd, a phan ofynwyd iddo ddod gyda ni. Bybe" ebai Jos, b-bydase chi isio i d- deiliwr fyn'd ar i hy-holides ai ei. anfon o ar y-y b-bwrdd at y n-nodwydd fase ch-clii? Nage, d-debyg iavvn, a dydi c-crwydro yn yn ddirn mwyniant i ni-mi ar ol c-c-crwydro drw'r wsnos" a dyna daw arnom Mor ryfedd yw'r natur ddynol, gall dyn fyw y drws n-esaf i arall am flwyddyn heb feddwl am fyn'd i edrych am dano unwaith, ond pan ledaenir y si fod ei gynydog am ym.ad.ael aiff i edrych am dano yn faw rei al- ar oherwydd colli ohono ,gyfail1. Dyna'r rheswm i lu mawr ohonom gasglu at Cill gil- ydd i'r orsaf erbyn 2 o'r gloch biynhawn SadWTn. Yr oedd1 un o'r rh.ian«dd:—dogan swil ar fin gadael y fiichecld hon' i gadw ty a rliannu ei baja a rhyw hogyn a'i llygad- ciynnodd, a llusgodd pob cysgadur ei hun i'r daith y diwrnod hwnnw, er mwyn treulio'r prynhavra diweddaf gyda hi cyn ideli groesi drosodrl Yr oedd 16 o galonnau llawen yn aros y tren, ac agos i'w haaner gyda --cam- eras.' Wedi ein gwthio yn ha id i. gerbyd, dyna chwibiannu, ond pan yr oedd y tren yn cychwyn, dya'r bloeddio mwyaf anaearol ar y platffor/n, a phawb a'i ben allan rb.ag ofn fod rhywun wedi ei l.add, a gwelid y guard yn gafael ym mraich Sir Fon a'i daflu ben- dramwnwgl fel sached o d,atws i'r osrbyd, dy- ma ei arfer ef, druan wr, y mae fel barn ar ein hoiau bob amser. "V ni" oedd pawb yn y cerbyd ond un gwr o Sais tordyn a eis- t-edclai yn llonydd mewn congi gan edrych yn b-etrusgar arnom, a gellir dychmygir yniddyg- iad y cwrnai pan ddywedir iddo gyffwrdd braich dynes ddiniweitiach rna'i gilydd, a gofyn "ai newydd eu gollwng oddynt" Am- gylchi.ad mawr y prynhawn oedd darganfydd- iad fod mwstash Ti El yn -weledig. Ymdrech- ai Sir Fon lwyddo yn hyn o beth, ond hyd iyn hyn, fel blew ar goed eirin Mair yr oedd- ynt iddo ef, neu, i fod yn fwy barddonol, yr oeddynt, fel y dysgwyd ni yn yr ysgol am y cyhvdedd neu echel y ddaear, mai llinellau dychmygol oeddynt, nell, i gymeryd fiigiwr arall, yr oeddynt fel ambell ddiffyg ar y lieu ad yn almanac Caergybi-anweledig yma. Yr oedd 'Medo druan wedi cicio nyth caewn, ll.LI yn fwy gwedclus wedi tynnu'n gros i ha id o ferched. Safai ei wallt yn syth ar ei ben fel gwrych rnochyn ar fellt a thranne', ac cdrychai'r esgob yn llwyd a. phrudd gan geisio cyfausoddi moes-gyngor priodol i war- 1 11 .eiddio ei braidd. Yn y man gadawsom fwg y dref a deuein i wlad braf a wenai arnom ar y prynhawn hwnnw o Fai fel plentyn yn teimlo ei ieuenctid, a. theimJem n.a fu ein calonnau erioed mewn mwy o gydgord a natur. Yr oeddym ninnau i gyd yn ieuainc, a phob un yn gobeitliio nad oedd ei rosyn wedi cwbl ymagor. Ym donna i'r bryniau yn brydferth y tuhwnt i'w gilydd fel pe baent ryw dro ym more lIanes yn donnau ejgion a ddelwyd pan yr oedd ynghanol ystorm. .(Twensntheddyw dan ddylif 0 heulwen; llethaj bwthyn bach yma a ffermdy acw, a llwyn yn y fan draw ond hynod o ddigoed oedd yr ardal ar y cyfan, muriau cerryg a wahannai y caeau, anaml y gwelid gwrych. Yr oedd y caeau i gyd yn ysgwar, a'r muriau felly fel rhwyd enfawr dros y wlad. Dang- hosai peiriant y tren drwy anaidlu'n ddyfnach ac ymdrechu yn galetach mai dringo yr oeddym. Yn y man gwelem odreu pentrsf bach ar frig bryn, a llwyn fel mantell yn ei gysgodi, ac ar yr orsaf yr oedd yr enw Rylstone. Deffrowyd y funud honno atgof am g.an Wordsw.orth i ewig wen Rylstone. Dywedid fod ewig wen yn myn'd o Rylstone yn y dyddiau gynt bob bore Sul i fynwent mynachdy Boltou, -gorweddiii yno tra'r gw as- Z" anaeth yn myn'd ymdaen, a chiliai ymaith pan ddeuai'r gynnulleidfa allan. Llawer o I ddyfalu fu yr adeg honno beth oedd yr ewig wen; credai rhai mai ysbryd rhyw foneddig- j es ydoedd a ymhoffai mewn dod ar fore Sul < tawel i orwedd wrth fedd ei phriod credai ereill mai rhyw forwyn ydoedd a ddeuai o'r nefoedd i ddangos porrdeb i fercheel dynion, ac ereill mai rhyw blentyn a adawai'r gwyn- fyd am enyd i gael golwg eanga'ch ar y byd y llithrodd drwyddo mor ddisymwth. Y mae'r ewig wen erbyn hyn wedi di'fiannu gyda Mawer rhamant arall o'r cyfnod dedwydd pan oedd y byd ysbrydol yn agos iawn i Iwybr y bywyd cyffredin. Daethom yn union i wlad lom, garregog, bryniog, a digonedd o ddefaid duon i'w gweled bob ochr i'r flordd yna drwy ddyffryn bach, ac lieibio llwyn o goed o bob gwawr o wyrdd a ymdoddai yn ber- ffaiih d'w gilydd. Ym'ddanghosai ambell goeden o'r pellder yn ddu, a goleuai'r gwyrdd yn raddol nes yr oedd coed ereill bron yn wyn. Syrthioddyr esgob i ysbryd barddon- ol wrth wel'd y wlad, ond ychydig o farddon- iaeth oedd yn y cwmni ar y pryd, fel y gorfu iddo roi ei awen yn ei boced ac uno a'r miri mawr. Ymwthiai'r tren i fyny mynydd bron mor araf nes yr ofnem y buasai raid i ni fyn'd allan i w'eithio. Croesi nant, dros bont a thrwy dwnel. Edrychai'r Saeson yn syn arnom, dychrynem y gwladwyr diniwed gyda'n baldordd Cymreig, ac ofnent ein bod vodi methu ein ffordd Ond beth yw cuch- iau Sais i galon ysgafn ? Toe cyrhaeddwyd pen y daith mewn gorsaf fach ar ganol cae, yn gynwysedig o nifer o blanciau, ac ystafell tUla maint bocs bacwn wedi ofer dyfu. Bryn- iau'n ymdonni yn esmwytha welem cyn belled ag y gwelai'r llygad. Disgynasom i lawr yn raddol nes y daethom at Jan. afon lydan, lan, a'r pysgod yn neidio am y goreu i fyny ei rhai,adr fach. Ie, dyma'r afon Wliarfe ag y dioddef,ais gymaint pan yn blen- tyn am beidio coho ei lienw. Sawl gwaith y bum yn meddwl mat fi oedd y creadur aned- wyddaf ar y ddaear pan g.&isiwn wthio i fy mhen y geiriau cyfrin—"The Wharfe is a tributary of the Ouse," tra ysbrycJion gwialen- odiau yn llygadrythu arnaf o bob cyfeirind. l'a gerddor tybed sydd yn ddigon galluog i I ifei ysgrifennu'r don a roddai plant yr ysgol i'r geiriau wrth eu lleddf-ganu, rhywbeth rhwng cânac oslef. A ellir ei chyfieu tybed mewn argraff ? rhywheth tebyg i hyn oedd y pwyslais—" Theel WHARFE is-.a tiibu TAry of the OUSE." Rhedodd Ti El i lawr ati i edrych yn farddonol, ond disgynnodd cawod o gerryg o rywle anweledig i'w ymyl ties y bu raid iddo newid ei faen llog. Gollwyd Sir Fon, ond yn y man gwelwyd ef ar ben bryn '3. d'wy ffon yn groes a chot uchaf dros ei ben yn "practeisio" tynnu llun, ac yn y fan dym,a'r cameras allan, a rhythent arnom fel llygaid eryrod. Drwy gamgymeriad tyn- nodd rhywun ddau ar yr un pJât-IJun rhai- adr a llun y cwmni, ac wedi ei berffeithio yr oedd y gwyr a'r gwragedd fel mor-fprwyujon a mor-weision yn y dwfr. Wedi crwydro ymhellach gal'wai'r dyn oddimewn am sylw, a dyna ni i ffermdy cyfagos a chafwyd gwledd yno. Gwasanaethwyd ni gan ddwy o ferched Goliath o Gath-mcrched maw,rion, csgyrniog a llydain, wedi e'u tytu ar frasder swydd Efrog, na welwyd erioed eu bath. Wedi'r te boddlonodd pawb i gael tynnu ei lun, ond pan ar ganol tynnu daeth i ben Sir Fon yn sydyn pam tybed yr oedd yn rhaid i ddyn gael tynnu ei wyneb bob amser er rriwyn i bobl ei adnabod, a throdd ei gefn ar y camera, a'r canlyaiad oedd cymysgu ei ddau du a gwneud niwl o hono—mor nod- weddiadol! Wedi tynnu'r llun a myn'd ymlaen ychydig, daethpwyd at dro yn yr afon fel S, a llifai. ha drwy weirgiodd fras. Dyna un o'r golygfeydd tawelaf a wel.som erioed. Ar ei glan gorweddai hen eglwys, a adeiladwyd tua 1150, fel Hew yn ei grwrnach, a llechai ei thwr ar un gongl iddi fel ei ben ymhell rhwng ei ysgwyddau. Ar bwys yr eglwys yr oedd mynwent, a gwelem fod rhai er's eanrifoedd yn gorwedd yn dawel ynddi, ac yma ac acw gorffwysai hen felinnau yn dawel a synllyd ar fin y dwfr. Ar draws yr afon yr oedd sarn gerryg, a mawr oedd yr hwyl i'w croesi. Ie, felly y mwynhai nifer o Gymry eu hunain. Cymysgai eu Ikisiau llawen a murmur ysgafn y dwfr. Chwarddai prawb a chwarddai popeth, tra poen a hryder wedi cilio yn ol i lechu'n ofnus yn agennau eu lloclies. Yr oedd Medo -erbyn hyn mewn Hawn hwyl yn sefyll ar y sarn, a'r cerryg yn chwyrnellu i'r dwfr o'i amgylch. Yr oedd Sir wedi difl-aniiiiil ddirgel rhag ofn cael tyn- nu ei lam drachefn, ac ynghanol eu miri yn svvn yr afon, a chan y gog yn eu clustiau y gorfu i'r esgob eu gadael, tra ei galon gyda hwy. -010-
Llandudno ar Cylch,'
Llandudno ar Cylch, Nos Sul yr 2il or mis hwn pregethodd y Parch Gwvnfryn Jones i gynnulleidfa liosog yn N ghapel y (W) ar yr achlysur o adeila u eu capel newydd yn He yr hen ar Lloyd St, a chymerodd yn des yn Exodus 35-20 adnod ar aduodau dilynol, a gwnaeth ei waith mawr effeitliiol fel pan aed i wnend casgliad ar y terfyn, cafwyd addewidion am y swm anrhydeddus o £9°1 o bunnau. Gobeithio y bydd i bob un dalu ei addewid i'r Arglwydd. Bryn Pydew.-Yos yr un Sabolb, bu Eglwys Bryn Pydew yn ymgymeryd ar gwaith pwysig o ddewis Blaenoriaid, a dewisiwyd y rhai canlynol: Mri William Evans, David Williams, Hugh Davies, a Owen Thomas Owen. Mae yr ben frawd Samuel Jones yn bur wael, nid yw yn abl i godi allan er's cryn amser, gobeithio y ca adferiad digonol i fyned i gryfbau, ac y cawu ei weled eto gyda'i drol yn Llandudno.
I J!d trddDoI.
I J!d trddDoI. Gan R. D. Glyn Roberts, Mus. Doc Cyfarfod wedi ei gyweirio iiiewn cyweiriad lIon, heb drawsgyweiriadau i'.r lleddf o gwbl, oedd yr un gynhaliwyd yn Hackin's Hey v nOSOil1 o'r blaen mewn cysylltdad a'r Undeb Corawl Cymreig. Rhoddwyd adroddiad o weithrediadau y tymor diweddaf, a darllen- wyd y cyfrifon. Yna etholwyd swyddogion y tymor dyfodol, a rhoddwyd crynhodeb o'r gwaith y bwriedir ymgymeryd ag .ef, a hys- byswyd enwau yr urrawdwyr sydd w.edi eu sicrhau. Yr oedd agwedd popeih yn eithr- iadol ffaftiol; yr oeddys yn gwybod yn flaenorol mai llwyddiant perffaith oedd gwaith y tymor yn ol y safon gelfyddydol a clierddorol, a da .ryfedc101 oedd deall fod y sefyllfa arianol yn un mor llwyddianniis a boddhaol. Swm y derbyniadau am y tymor diweddaf yw £ 1,005 18s 9c, a'r taliadau yw £ 870 lis. 8c, felly yn gadael gweddill mewn llaw o C.135 7s lc. l'rofa y ffigyrau hyn ddau n-eu dri o bethau, set, yn y lie cyntaf, fod llwyddiant y Cor a'u banweinydd yn sicr; yn yr ail le, fod rhoddi gweithiuu clasurol, ond eu rhoddi yn iawn, yn talu mewn ystyr arianol ac mewn ystyr gelfvdd- ydol; ac yn y trydydd lie, fod .Cymry, yn ganforion yn y CÔr, yn ogystal ac yn wran- dawyr, yn gwerthfawrogi ac yn barod i hyr- wyddo a manteisio ar y gsrddoriaefh fwyaf uwchraddol. Ac anawdd yn y cysylltiad yma ydyw peidio dyweyd gair ymhellach, sef yw hynny, fod gormod o duedd rhedeg y Cymry i lawr y dyddiau hyn; os rhoddir y manteision a'r cyfleusterau iddynt, deuant i fyny ar y wyneb; ac os na chant hynny, sut y gellir disgwyl iddynt ddisgleirio ? Foclcl bynnag, mae Cymry Lerpwl wedi cyr- raedd safle anrhydeddus ar hyn o brvd i fyn_v eloi'.r a'i ogoniant ydyw dy- muniad pob Cymro twymgalon yn unig na fydded iddynt anghofio mai Cymry ydynt, ac fod y warogaeth gyntaf o ben bryn llwydd- iant i'w thalu i "HenYVlad eu Tadau." Fel rheol rhyw gymysgbla ryfedd a wncii trwy ymyriad swyddogol a chelfyddyd. -Nid yw lawer o walian.iaeth pwy fydd yr awdur- dod, pa un ai y Llywodraeth, neu Sir, neu arall, ond odid nad yr un fydd y canlyniad. Icily y mae wedi bod gydag un o chwareu- gerddi Gilbert a -Sullivan, sef y "Mikado," cbwaren-gerdd swynol, ddifyrus, a digon di- niwed ond a waharddwyd ychydig wyth- nosau yn ol, am fod un o Dywysogion Japan ar ymweliad a'r wlad hon. Pe y buasai yn debyg o beri poen i'r genedl honno, ar bob cyfrif dylasid ei gwahardd, ond rhyfedd na buasai wedi gwneud liynny er's blynvddoedd, oherwydd mae nifer lied dda o ddynionieu- ainc mwyaf meddylgar a clyJanwadol y wlad honno wedi bod yng ngholegau a phrif ysgol- ion y wlad yma ar hyd "y blynyddoedd, heb erioed gwyno. Erbyn hyn ymddengys fod cryn gynlnwrf o berthynas i'r gwahardd- iad, ac y bydd yn rhaid ei alw yn ol yn fuan neu hwyr. Mae ym mhorthladd Chatham ;1.1' hyn o bryd amryw Iongau rhyfel yn perthy" i Japan, ac un noswaith yr wythnos ddi- weddaf gellid clywed seindorf berthynoli tin o'r .rhai'n yn chwareu detholion o'r ào," yn ddiamheu mewn .anwybodaeth fiollol fod y fath beth yn -waharddedig ym Mhryd- ain, ac na buasai wiw i seindorf Brydeinig gyflawni ryfyg mor anfad. (Mae'r gwaharddiad wedi ei dynnu yn ol.- :tO L. ) Nid oes gennyf awydd yn y golofn hon 1 fyned i cliriogaeth y bardd, nac ymhela a1 flasusfwyd ar yr un pryd, mae barddon- iaeth a cherddoriaeth yn ddwy chwa,er mor gariadus fel y maddeuir i hoffwr y naill fod yn dipyn o ffrindia gyda'r llall. A'r hyn sydd wedi dwyn fy serch yn awr ydyw, Cwyn Coll am un anwyl," gan fy hen 3,th- raw oyfail1,Elldeyrn, o Nantglyn, yn y rhifyn diweddaf o'r "Cymr,u.Nfa'e En. d-eyrn wedi ysgrjfenu llawer darn tyner erioed, ond tybed a gyfansoddodd ddim a chymaint o wres gwaed ei galon ynddo a hon ? Dyiwedaf eto nad wyf yn fardd aC nad wyf yn mesur a llinyn bardd, ond .os barddoniaeth yw syniadau prydferth, cyfrin" iol, a byw, ie, mor fyw nes p.eri iddynt fyned trwodd a gafael yn nheimladau tyneraf calon y darllenydd a'i godi i fyd uwch, rhaid rho- ddi lie i'r "Gwyn" hon mewn "barddon- iaeth." Hyd nes y ca Cynfor hamdden iddi gad ymddangos yn y CYMRO, dyma damaid 0 lio,ni "Tros ugain mlynedd, pwy ond y hi Fu'n giwneud y ddaear yn nef i mi ?" A gaf fi eto e.i gwel'd ryw hryc1, Draw, draw yn riiywle mewn dieithrfyd, Mewn byd di-gystudd, di-loes, di-fedd, A'i 'wybren Iasliw yn ddidranc liedd, Ar ol i Hiraethog fyned yn sarn, A Nantglyn yn wenffiam yn mellt yFarn A nabwn ni'n gilydd mewn byd mor gyfrin- Byd o ddwyfol, dragwyddol Fehefin ?" Olud fy nghalon, a pherl fy mron, Ple'r ydwyt, ple'r ydwyt ti'r funud hon to
EGLWYS Y WYDDGRUG.
EGLWYS Y WYDDGRUG. Y mae ym mwriad élwdurdodau EgIWYS Blwyfol yr Wyddgrug i adgyweirio yr adeiln^ henafol. Dywedir y bydd y draul yn bum mil o bunnau, a diau y gwna pawb eu goreu i ddwyn y gorchwyl teilwng i ben. V mae pob He o addoliad yn y dref wedi myn d o dan rhyw fath o adgyweirdad yn ddiweddr heblaw yr hen eglwys,