Y Cymro

Lerpwl a'r Cylch. AT EIN DARLLKXW YR YN LERPAY'L XR CY,J"cH. Gan fod cymaint o'n darllenwyr yn y ddinas yr adeg hon o'r flwy- ddyn yn my-ned am eu gnvyliau i leoedd yag Nghymru nas o-ellir cael newyddriaduron, d}imunwn hysbysu y cyfryw yr anfonir y CYM.RO yn ddi- draul drwy'r post am stamp ceiniog yn wythnosoli unrhy wgyfeiriad yng Nghymru, yn ystod y mis hwn ac. Awst. AGORIAD CAPEL NE:\YiYDD,y. WES LEY A ID, "OAKFIELDRO. 'I:' Dechreuwyd cvfres o gyf,zir agor- jadol y capel uchod nos Wener diweddaf, pry,cl y preg-ethwyd i dyrfa liosog gan y Parch Robert Lewis (arolygwr y gylchdaith). Nos Sadtwrn dnaohefn pregechwyd gan y Parch 0 Madoc Roberts, ar Saboth gan y Parchn Edward Humphreys {Cadeirydd y Dalaetb) ac 0 Madoc Roberts. Cafwyd pregethau grymus, a. chynnuiliadiau lliosog yn yr oil o'r cyfarfodydd. Parheir yr wyl dros y Saboth nesaf eto, pryd y pregethir nos Sadwrn gan y Parch D Tecwyn Evans, B.A. Boren SuI cynheIir gwasanaeth Seism", pryd y pregethir gan y Parch A H Walker, 'B.A., a'r prynhawn al hwyr ac hefyd nos Lun gan y Parch Tecwyn Evans, B.A. Y raae yr adeilad yn un hardd, mew a man cyfleus, ac er nad eto wedi ei lwyr gwblhau, y mae yn .glod i r adeiladydd. Costia oddeutu 6,000p, ond gyda'r swm a ga.fwyd am yr hen gapel yti Shitw Street, ynghyd a thanysgrifiadau gan garedigion yr achos, &c., nid oes ond 600p yn eisian i glirio'r lioll ddyled. Hydervyn na chymer amser maith i wneuthur hynny. Bendith y Meistr Mawr fyddo ar eu llafur, a lhvydd- iant mawr ar eu hymdrechion. CAPEL M.C. AN PI ELD ROAD. Ar ddiwedd yr Ysgol Sul yn y lie uchod y Saboth diiweddaf cyilwy n>\vyd y gwobrwyon i'r aelodau buddug-ol yn yr Arholiad Ysgry. thyrol a Cherddorol perthynol i liudeb Ys- golion Dosbarth Lerpwl. Da gennyrn deleall fod i'r ysgol hon le anrhydeddus yn yr ar- holiad eleni. Yr oreu yn y pumed dosbarth, allan o 216 o ynigeliswlvr, ydoedd Miss Blanche Davies, Anfield Road a chafodd (Hilda M Jones 60 o farciau allan o 64. Am ,ddysgu allan o'r Ysgrythyrau yn y dosbarth 0 dan 21 oed, ennillwyd marci.au llawn, sef 100, ,gan iMiss Lilly Madoc Jones; d-ail 13 oed, Hilda M Jones, 100 o farciau. laith Gymraeg, H Wattersoii Thomas, 71 o farc- iau; eto, ,David Morris Thomas, 71; eto, dan 13 oed, G Madoc Jones, 95; eto, Janet Evans, Burleigh Road, 89; eto, R A Rob- erts, Anfield Road, 85. Tonic Sol-ffa, Mabel Roberts, Edith Rowlands, a Mabel Lloyd. Ennilliwyd safie anrhydeddus gan Mr Hugh Lloyd Jones (Liwyno, o Llwyfo) yn yr Arhol- iad Cyfundebol, a gwobrwywyd ef gan Mr William Venmore. Gweiir felly fod i'r ys- gol hon safle anrhydeddus, ac er fod nifer lied dda wedi ymgeisio eleni, hyderwn y gwelir llawer ychwaneg yn sefyll yr arholiad 11 nesaf. HARRY EVANS, F.R.C.O. Nid oes ond ychydig wythnosau er pan gyhuddodd y gwr uchod y Cymry o leisiad- aeth amhur. Dywedai ein bod fel cenedl yn arfer gormod o'r "crynlais • ('" tremulo '), ,ac fod hynny yn gyffredinol yn anurddo ein datganiwyr goreu fel cenedl. Yn awr eto dywed nad yw ein gwybodaeth o'n halawon c-enedlaethol ond gwan. Yn Eisteddfod y Rhos, dydd Llun, sylwodd ar ei feirniadaeih ei bod yn syndod mai ychydig o Gymry sydd yn gwybod am fwy na dwsin o'r alawon Cymreig. Y mae Cymru, ebai ef, yn rhag- ori ar genhedloedd ereill am eu llu o alawon swynol. Anno-gai Eisteddfodau i ddwyn yr alawon yma i fwy o fri. PICNIC CAPEL DONALDSON STREET. Dydd Sadwrn diweddaf aeth yr eglwys uchod am eu "picnic" blynyddol. Raby Mere ydoedd y He dewisedig ganddynt eleni, a mawr fwynhawyd prynhawn difyr, mewn ch/wareuon, &c., mewn ardal iach yng nglian- 01 y wlad. Daeth pawtr adref yn ddiogel, wedi llwyr fwynhau en hunain. ,COR Y NORTH LIVERPOOL. Anrhydeddir y Cor hwn yr wythnos nesaf drwy eu gwahodd i ddatganu mewn cyfarfod a gynhelir yn y Sun Hall nos Fer. cher, y 17eg cyf. Y mae y cor hwn yn un Ihollol Gymreig, pob aelod o hono yn Gym- ry (a ellir dweyd hynny am gorau ereill y dd.inas ?) Ymarferant drwy'r flwyddyn heb amcanu at elw, oddieithr y pleser a'r m-wyn- had a gant wrth gynortbwyo achosion dyn- garol ac elusengar y ddinas. Y mae clod mawr yn ddyledus i'r cor ac i'w harweinydd '(IMr Robert Roberts, Royal Street) am y llaf- ur gymerant er gweinyddu cysuJ. i achosion o'r fath. CYMRAiEG YN EIN HYSGOLION. Gyda phriodoldeb y gelwir Lerpwl yn brif-ddinas Cymru, nid yn unig am ei hpod yn agos J Gymru yn ddaearyddol, ond hefyd oherwydd fod nifer mor fawr o Gymry 3.11 byw yma, ac nid annaturiol ydyw ofni i plant anghofio y Gymraeg. Y mae edn cyd- rwladwr, y Cynghorydd 'Henry Jones, wedi I codi'r pwnc perbron y Cvngor Dinesig. Dywed fod o 1,00 i 2,00 o blant Cyrnry I d'iben o wrthweithio y dyl-anwadau Seisnig y maent yn eu cyrraedd, apelia ar ran ei J gj'dgenedl fod i'r Cyngor Dines-ig drefnu fod i'r iaith Gymraeg gael ei dysgu i blant y Cymry yn ein hysgolion dyddiol. Y mae yr laith Hebraeg yn cael ei dysgu ynddynt i blant yr luddewon, meddai Mr Jones, a pbaham D,ad estynir yr un fraint i blant y Cymry gyda'u hiaith hwythau ? Y mae y mater wedi ei drosglwyddo i'r Fwyllgor Add- ysgi wneud adxoddiad 'arno erbyn y cyfar- fod nesaf "o'r Cyngor Dinesig.

ofo Maeshafn. CYNGIJERDD I AW R E D DOG. Breintiwyd yr ardal hon nos Tau, Gorff 4ydd, ac un o'r cyngherddau goreu gafwyd ynddi erioed. Yr oedd dan ofal gwyr ieu- ainc eghvys y IMethodistiaid, ac maent i'w IIongyfarch ar Iwyddiant eu hymdrechion. Llwyddasant i sicrhau cautorion o fri, set Miss Mary King Sarah a Miss Helen Jones, Mr Tom Edwards, R.C.M., a Mr J Powell Edwards. Adroddwr, Mr T Alun Jones, a Mr Samuel Moss Evans fel cyfeilydd. En- coriwyd y cantorion oil, a mawr fwynhawyd gwasanaeth pob un. Yn absenoldeb Peter Roberts, Ysw., Bromfield Hall—yr hwn an- fonodd £10 i'r drysorfa—llyw)-*ddwyd gan y larch J C Roberts. -0:

Wyddgrug a'r Cylch. Arwydd dda ydyw fod cydwekhwyr yn cydnabod yn sylweddol un a fydclo yn ym- adael o'u illys,g ya aw,r iac el.lwalth. Felly y gwnaed gydia Mr 'B Williams, 'Maesvdre, gan ,weithwyr yr Alyn Tinplate ar ei ymadawiad i wasanaeth 'Mr T R Lloyd, fly draw. Yr anrhegiion oeddynt awrlais 'brydferth, a phwrs yn cynwys swm sylweddol o arian. Yr wythnos ddiwed-daf gwnaed yn hysbys eniwrau y plant sydd wedi ennill ysgoloriaeth- au i fyned i'r ysgol ganolraddol. Rhoddir i adran y bechgyn, a tha.ir i'r adran y gen- ethod. Enillodd Harold Williams, ysgol y Cynghor y gyntaf, George Evans a Stanley Parker, ail a thrydydd, o'r Ysgol Genedl- aethol; Gwrladiys Jones, M E Whitley, ac E A Hughes eto o'r un ysgol. Mae Mr A T Jones, mab Mr D Jones, ys- gol y Cynghor, wedi myned yn llwyddiannus drwy yr arholiad terfynol 'am y radd o B.A., yn ngholeg y Brif-ysgol Bangor. Bydd Mr Emrys Jones, Jleol Newycfd, a Mr W A Hop wood, Mynydd Isaf, yn cyfeirio eu cainrau tua Choleg y ;Brifysgol, Aberyst- wyth, yn iHydref nesaf. Gwnaeth y Cyngor Dinesig yn ddoeth i basio penderfyniad cryf i atal gwerthu newyddiaduron ar y Saboth. Y syndod ydyw fod yr un aelod ac sydd yn ystyr.ied ei hun yn gymwys i edrych ar ol buddianau ac enw da y dref yn ymostwng mor isel fel ac i gyfiawnhau a chefnogi masn,achu ar y Saboth. Yr wythnos hon aeth Mr F A Roberts, Ty Brith, am gwrs o ddarlithiau ar arch-adeil- adaeth clraddodir yn Sou-th Ivensington. Llundain. Ar derfyn acieg y darlithietu bydd yn hwylio am Rydychain i eistedd yr arhol- iad terfynol ar gynnwvs y darliihoedd. o

G \V A H.:CHiEI:DWA ID RUTHIN YN PROTESTIO. Yn eu cyfarfod diweddaf darllenwyd lly- thyr oddiwrth Cyrnol West yn gwahodd cynrychiolwyr i gynhadledd gynhelir yn Rhyl, i geisio trefnu gogyfer a chael sana- torium" yn Nyffryn Clwyd. Protestiodd Mr William Jones, Llanarmon, yn erbyn y cynnyg.iad, .gan nad oedd angen sefydliad o'r fath mewn ardal mor iach. Llefarodd Mr William Owen, Llanynys, i'r un perwyl, ond y diwedd fu, ethol cynrychiolwyr i'r gynhad- ledd.

Cyhoeddiadau. I LERPWL A'R CYLCII. Gorffenaf 14eg, 1907. Y METHODISTIAID CALF1NAIDD. Bore. Hwyr. Princes Road Giiffith Hughes.. L Lewis David Street L Lewis G Hughes Fitzclarence-st Robt Williams.. R Williams Tywyn Douglas Road Owen Owens 0 Owens Chatham-st. R R Hughes R R Hughes Caergybi Crossha!l=st. Lewis Williams.. L Williams Colwyn Anfield Road Hugh Jones H Jones Nswshara Park R Aethwy Jones.. R A Jones j Bootle J J Roberts J J Roberts ] Portmadoc Birkenhead H Williams J H Williams Llangefni Seacombe R W Roberts R W Roberts Garston T Rees Jones T Rees Jones Rock Ferry O J Owen O J Owen Walton J Lewis J Lewis Dublin Dublin Waterloo Hugh Roberts H Roberts Peel Rd (Bootle) R Ernest Jones ..RE Jones Edge Lane J Roberts J Roberts Webster Road R Humphreys RHumphreys Laird St (Birkenhead) J Wiiliams J Williams Carno Carno New Brighton Wm Thomas Vln'f'homas Llanrwst L ,t West Kirby D R Jones D R jojes Newmarket Huyton Quarry R C Owen R C Owen Southport J Williams J Williams Huyton Evertan Brow D W Morgan DW Morgan Catherine St.. J Roberts J Roberts Wiexham Anibynnwyr. Bore. Hwyr. Tabcrnacl J L Wiiliams 0 L Roberts Park Road Hawen Rces 0 ROwen Grove-street.. 0 Lloyd Owen D Adams Clifton Road.. D Adams 0 Lloyd Owen Ot. Mersey st j 0 Williams J L Williams Marsh Lane 0 R Owen Hawen Rees Kensington D W Owen D W Owen Trinity Road J 0 Williams W Roberts Liscard G J Williams T P Davies Balmoral Road J Gl)nnc Davies J G Davies Vittoria St(B'head)T P Davies G J Williams Southport Y Wesleyaid. Bore. Hwyr. Mynydd Scion E Humphreys J Felix Birkenhead W Morris Jones 11: Humphreys Widnes R J Rowlands RJ Rowlands Garston W Evans Egremont J Felix W -L\f Jones Rock Ferry k J Williams Oakfield Road 10-30, A H Walker B.A., 2-30, Tecwyo Evans B. A 6, Tecwyn Evans. Council School, Sherlock St. D Jones T Hughes Bootle D Davies Divid Jones Edge Hill H Tudor D Davies Knowsley-rd Brodyr o Sherlock St H Tudor Ashton-in-Makerfield.. J M Williams, JE Wynne Earlestown J E Wynne Robt Evans Golborne j M Williams C Gweddi Sprfr-g View. Cyfarfod Prcgetlm Leigh Cyfarfod Gweddi.. J M Williams St Helens.. J M Williams J Williams Y Bedyddwyr. I' Edge Lane H R Roberts H R Roberts Bousfleld St.. M Griffiths M Grilliths Windsor St. 0 M Owen 0 M Owen Balliol Road.. Pedr Hir Pedr Hir Everton Village D Powell D Powell Liscard Road Woodlands (Birkenhead) J Davies J Davies Kuowslcy Road Eglwys Rydd y Cymry. Bore. Hwyr. Upper Oanning-st Thomas Jones Hugh Jones High Park-st WJV Lewis Thomas Jones Bootle Dan Aubrey Dan Aubrey Caerfyrddin Birkenhead W 0 Jones D Davies Garmoyle Road NV A Lewis Donaldson Street D Davies E Evans Egremont E Evans W 0 Jones Yr Eglwys Sefydledig. St Dewl -10 30; 6-30, James Davies St Asaph-Io-45 ó- 3°, E. Williams St Deiniol-i i 6-30, J D Thomas St Winifred, Birkenhead 10-45 6-30, J. Hughes Eglwys Anenwadol. Carincl, Ashton ln-Makerfield Manceinion. Y METTJODISTIAID CALFINAIDD. Moss Side Evan Jones Evan Jones Caernarfon Pendleton E Wyn Roberts.. W J Roberts Heywood- street W J Roberts E W Roberts Warrington Higher Ardwick R J Jones R J Jones Yr Anibynnwyr. Booth-street G Evans M Llywclyn Ohorlton Road W W Jones R Roberts Salford R Roberts W W Jones Queen's Road M Llywelyn G Evans Y Wesleyaid. Hardman-street.. Cyfarfod Blynyddol Oollyhurst T Pugh Cyforfod gweddi Gore-street T Owen Jones.. W M Jones Openshaw T Owen Jones Manley Park W Rowlands Eccles ..Cyfarfod Gweddi R Roberts Bradford } rrtfni»iUu Llcol Y Bedyddwyr. Upper Medlock-street Longsight C)

Llaw-fer Gymraeg. ■Cyuhelir' ail gynliadledd flynyddol Llaw- fer Gyrnraeg yn Ysgol y Cyngor Sir, Cor wen, dydd Llun, Gwyl y Banc, Awst 5ed. Prif waith cyfarfod y bore fydd trafodaeth ar y Llaw-fer newydd, sef y trydydd argraffiad sydd newydd gael ei droi allaa o wasg Syr Isaac Pitman a'i Feibion, I.lundain a Cliaer Baddon. Y mae cadeirydd Cyiiid,eitbas Llaw-fer Gjnnraeg yn dyfod yno yn un swydd o Lundain i draddodi annercliiad ar y llyfr newydd, ac hefyd i gyfarfod a swyddog.ion ac Ily aelodau y gymdeiUias i drin materion pwysjg sydd ar y rhaglen. Yn y prynhawn ceir papurau ar wahanol bynciau ffonograffaidd gan Mr R Prys Gri- ffiths, Lerpwl yr Athro Richard Williams, M.A., y a Parcli Isaac Jones Willianis, Llandderfel; Mr R J Ellis, Llanber.is Mr John Davies, Nefyn; Mr Rhys D Jones, Brynaman, &c. lirbyn hyn y achos Invn wedi gwneud y fa.tli gynnydd a'r gymdeithas wedi gwneud y fath waith pwysig yn ystod y flwyddyn fel mai prin y mae angen pwyso llawer ar y frawdoliaeth a charedigion i ddod i gynhad- ledd Corwen eleni y maent bellach. wedi eu hargyhoeddi fod hon yn rhan bwysig o'r gwaith o "'{rru'I" 'Hen \YLad yn ei blaen." Y mae llawer o'n pobl ieuaac yn awr wedi gweled nad ydyw gwaeddi Oes y byd d'r .iaith Gymraeg" yn ddigon, ac fod rhaid troi'r brwdfrydedd yn waith. FFONOGRAFFWYR Y DE. Dydd Sadwra, Gorffcnnaf 20fed, cyfcrfydd ffonograffwyr y De yn Llyfrgeil Gyhoeddus Abertawe i sefydlu cymdeithas ar gyfer y Deheubarth. Nid ydyw yr Hwntws ddim am fod ar ol y Northrnyn yn hyn o beth. Y mae'r 'trefniadau yn -nwyla-w Mr Rhys D Phallipsj llyfrgellydd Cy mraeg Abertiwe, a MrMorgan Griffiths, Perswyn House, Gors- einion. Pob Ilwyddiant dddyut. Y mae dau o leiaf o'r dref hon yn biwriadu myn'd yno i gynrychioli'r Gogledd, ac y mae'n debyg y ibydd Mr Evans, cadeirydd Cym- deithas Llaw-fer Gymraeg, hefyd yno. ()O-

HUWICO FENMAEN. 'Mae Mr Hugh Edwards, y bardd a'r llenor adnabyddus, yn dioddef dan anhwyl- deb ar ei lygaid, a dydd (iorff. 3ydd, 'aeth dan "operation," Gweinycld- wyd gan ciii-I cyd'wladwr enweg, D- Richard Williams, Liverpool. Yn 67, iBerkclcy-Street, yr crys Mr Edwards, a da gan ei Ikiws gyfeiUion yn y dref a'r wlad dcleall ei fod yu gwella.

-=- I Fechgyn Cymru! AT DOWCH AT I EDWARD GRIFFITHS, Practical Tailor, 89, Victoria Street, LIVERPOOL. All orders promptly attended to. 1 Telegrams Inquire," Liverpool. Telephone: 558 [ Central Walter Roberts & Co. 'k;v. — dI Coal Proprietors & Timber Merchants. APSLEY BUILDINGS, 4j Oldhall St., LiverlJool 1 ADFER Y GOLWG, JAMES WILLIAMS, 61, The Woodlands, Birkenhead, Dyfeisydd yr Eye Exerciser DAAGANIFYDDIIAD effeithiolaf yr oes at wella bron holl anhwylderau y llygaid, y hilen (cataract), golwg ibyr, llygaid yn dyfrio, llygaid gweiniaid i ddal goleuni a gwaith, llygaid llosgedig (inflamed eyes), golwgi niwliog, llygaid yn cael eu blino gan wendid, yr amrantau yn anhawdd eu cadw yn agored; yn dra phwysig i rai a'u igalwed- igaeth mewn mannaU ag y miae yn rhaid wrth oleuni lampau, gas, neu oleuni trydanol. Y Glowr yn arbennig, ar gyfrif nieithdec ei oriau tan y ddaear, hefyd yr Engine-driver ar y Railway er rhwystro dirywiad ei olwg, &c., &c. 19, Morgan Streelt, llafod, Swansea, April 15th, 1907. Mr. James \Yilliams, 61, The-Woodlands, Hirkenhcad. Anwyl Syr,—'Hyfrydwch mawr i mi ydyw tystiolaethu i'r budd a dderbyniais trwy eich lExerciser," Yn ystod y deng mlynedd di- t weddaf bum o dan driniaeth amryw feddyg- I on llygaid, ac er yn alluog i ddarllen, nid j oeddwn yn gallu gwnend hynny heb ddioddef poenau yn fy llygaid a'm pen. O,nd ar 01 ddnyddio eioh Fye-Exercis-er am ychydig amser, yr wyf yn alluog, i ddarllen yn gwbl ddiboen, ac mae fy llygaid yn cryfhau yn fawr, ac yn llawer gwell mewn ymddangos- i,ad. IBuasai yn dda gennyf pe buaswn wedi manteisio1 ar eich dyfais yn gynt. Dymunaf i chwi bob llwyddiant. Yr eiddoch yn gywir, iD. J. CO'LWILL. lr wyf yn adnabod Mr. 'D. J. Col will er s peda-ir bllvtledd, a gallaf dystiolaethu i gy" wirdeb yr uchod. T. G. F. HARRIS' I 39, Neath Road, Hafod, Swansea. Mewn byr amser, buasai >Mr. Colwill yn I ddall, gan. fod ei lygaid wedi eu gorchudd.10 yn rhanol gan cataract, ac yr oeddynt ya •hynod ddyfriol.—j .\V. < Wrth ohebu, anfoner, Amlen a Stamp- The Latest buccess. Roberts' Watch Metronome A combined Watch and Metronome All tempos seen at a glance. No adjustment required, Nothing to get out of order, every musician, whether Student, Singer, Teacher, Organist or Conductor snou possess one. Testimonals A great acquisition to musicians." "Simple, useful, and portable." f. Most ingenious and handy." Very good idea, the best I have seen." > Most useful on account of its simplicity and P01, A most valuable little thing, quite unique, exeeiie Price 15/ (Postage Extra). j To be had from the Inventor and Patentee, Dr GLYN ROBERTS 59 Crawford Avenue, LIVERPOOL. Printed and Published by the Cymro Pub* Ilishing €0., 'New: street, Mold, and Venice A Chambers, 61, Lord Street, Liveirpool. JB