Y Cymro

Y CYMRO 18-7 .07 Established 1860 One minute's walk from Station. J TAYLOR WILLIAMS The Birmingham Restaurant, 6 Bodfor Street, RHYL. Telera-u arbennig i Ysgolion Sul, Corau, a Picnic Parties.

-o. -:¡"!IRMIí <- -TS EATY TAILORING THE TAILORING # t CELEBRATED S THE MATERIALS ON OFFER FOR TAILORS i THIS SEASON ARE EXCEPTIONALLY /unm, „ GOOD, BOTH IN VALUE 8 STYLE tliUKlH ST 6 I AND WELL WOSTH INSPECTION. I | ALL CAREFULLY FITTED J. LONDON ROAD I LIVERPOOL J irtificial TEETH GOOD PERFECT-FITTING TEETH fe needed by everyone to keep up The bloom youth. To keep good looks. To keep health Our teeth are the results of personal exper- rooe and practical knowledge the former has "iyen us the precise knowledge of our clients' aquirements, the latter to meet those needs ill. perfect and satisfactory way. They are both a fit and finish far superior to most teeth made o-day Advice and Estimates of Cost, FREE. Mr Heley's charges are always moderate. His motto is—Highest skill and finest materials at a reasonable outlay. H. W. HELY, 13)|Norton St.. L0°'l°° "0"i LIVERFUOL. t "Y MAB AFRADLON" The Prodigal Son "). New & Descriptive. By T. Osborne Roberts, CAN GYSEGREDIG (Sacred Song). Priod. ol i'w cthanu yn yr addoldai, &c. Yn E Flat i Dentors a Sopranos, ac yn C i Contraltos a Baritones. Geiriau Cymraeg a Saesoneg. Y ddau Noddant ar yr un copi. Pris Swllt; trwy'r Post, Is. lc. Can newjdd ragorol (Disgrifiadol) 0 NEFOL AMEN," Câl1 syml dda. Pris 6d. QUARTETT i S.A.T.B., "Y GWLITIIYN." H-en Nodiant, 4c. Sol-ffa, 2c. Cyfaddas i Gyngherddau a Ghystadleuaeth. r CATALOGUE 1907. Yn r'hoddi y Telerau goreu am PIANOS, ORGANIS, HARMONIUMS, &c., alw. c;ael gan D. R. JONES, (Alaw Ma dog), 103, HiAMlPSiTEAD ROAD, LIVERPOOL. J. HENRY JONES, Merchant Tailor, Unity Buildings, 22, Lord St., and 19, Cable Street, LIVERPOOL. THE BANK HOTEL, (Commercial & Temperance), 25, ISLINGTON, LIVERPOOL. Two minutes from Lime Street Station Electric Cars From Pierhead. Bed & Breakfast 3/6. Telephone, 0827 Royal. MRS. SPENCE, Established 1893. Proprietress. MOULD & WILLIAMS FOR SEASONED TIMBER Enquire from 170 Walton-rd, Liverpool. Telephone 1276 Royal. SYCA M onE MAII 0 GANY WALN U X MOU L DINGS PLANE D WHIXKWOOD & SATIN W ALNUT COFF I N OAK HAZE L PINE YEL L OW PINE DANZ I C OAK TE A K WHITE M APLE & ALL OTHER S EASONEI) TIMBER The Mersey Quartette. (Mixed Voices), First Prize Winners at the Royal National Eisteddfod, Carnar- von, 1906, New Brighton Tower, 1905, etc., etc., etc., arc now open to receive engagements for Concerts. At Homes, &c. Part or whole programme.—For Terms apply J. Roberts, 72 Errol St., St Michaels, Liverpool. ARTIFICIAL TEETH. Painless 'Extraction by Improved Method. W. G. G. Williams ACTUAL MAKER & ADAPTOR, 99, WALTON BRECK ROAD, EVlERTON, LIVERPOOL. Hours, 9 a.m. to 8 ,p.m. Or by appointment. 5/- each. 1907. GUAiRANTIEIED COVERS, fit Dunlop or Clincher Rims. AIR TOBES with valve, 3s. Lists Free. W. A. GORTON, Tyre Factor, Wolverhampton. AT EIN! GOlHEflBWYR. Yr Ysgol Sul," gan Ap Iwrn. a y nesaf.

TORRFR CADWYNAU. MAE Mr McKenna o'r diwedd wedi magu digon o ddewrder i dorri rhai o'r cadwyna sy'n rhwymo'r athraw wrth olwynion yr offeiriad. Yn Rhufain ymer- odrol gynt arfend cadwyno'r carcharor rhyfel wrth gerbyd ei orchfygwr, a'r caethwas wrth eiddo ei feistr. Rhyw gaeth- weision neu garcharion rhyfel y. cyfrifir llu o athrawon ein hysgol- ion dyddiol gan yr Offeiriadaeth Rufeinig ac Anglicanaidd. Y neb a fynnont a leddir gan yr Offeiriadaethau hyn, a'r neb a fynnont a gadwant yn fyw. Un o addewidion mwyaf pen- dant y Weinyddiaeth bresennol adeg yr etholiad diweddaf oedd y buasent yn torri'r cadwynau rwyment yr athraw wrth ewyllys yr offeiriad. Ceisiodd Mr Birrell wneuthur hynny—ond rhyw chwareu plant oedd ei Fesur Addysg Ef yn 1906. Addawodd Mr McKenna ddechreu'r flwyddyn- lioii y gwnai efe i'r offeiriaid dalu swllt o bob saith o gyflog yr athraw. Ond ni chyflawnodd yr addewid. Yn Ile hynny addawodd lunio gordd fawr erbyn y flwyddyn nesaf, ac y drylliai honno yr holl gadwynau. A wna efe hynny sydd gwestiwn arall. Ond yn y cyfamser, heb aros am ganiatad Ty'r Arglwyddi, mae Mr McKenna wedi taro ini ergyd trwm ar y cadwynau, ac wedi dryllio yn dipiau yr un a rwymai myfyrwyr y Colegau Hyffordd- iadol wrth gerbyd yr Offeiriad- aeth-ac yna gosododd ei ysg- wydd yn erbyn drws pob coleg enwadol o'r fath, a gwthiodd ef yn lied agored fel y gallo'r Ym neillduwr fyned i fewn fraicb yn mraich a'r Eglwyswr. Mae'r ffeithiau yn syml. Ceir rhyw 48 o golegau hyfforddiadol i athrawon ac athrawesau yn Lloegr a Chymru. Saifoffeiriadaeth Eglwys Loegr ar ddrws 3 2 o r sefydliadau hyn i ofalu na cha neb ond aelodau Eglwys Loegr fyned i mewn. Saif offeiriaid Pabaidd wrth ddrws pump ereill er gofalu na roddir mynediad i mewn i neb nad yw yn cydnabod awdurdod ac anffaeledigrwydd y Pab o Rufain. Felly cauir Ymneillduwyr o 37 o'r 48 colegau hyn. Yn awr, pe tae'r enwadau yn cynal y colegau hyn eu hunain—megys y cynhelir coleg- au duwinyddol gan yr enwadau y perthynant iddynt-ni fuasai dim yn annheg nac allan o le yn ngwaith yr awdurdodau yn cau allan o'u breintiau bawb ond aelodau o'r enwadau hynny. Er enghraifft y Methodistiaid sy'n cynnal Coleg y Bala a Choleg Trefecca mae'r Bedyddwyr yn cynal eu colegau eu hunain yn Nghaerdydd a Bangor; a'r Ani- bynnwyr yr eiddynt hwythau yn Aberhonddu a Bangor. Pe y cynhaliai'r Eglwys mewn cyffelyb fodd y 32 coleg a lywodraethir ganddynt hwy, a'r Pabyddion eu pum coleg hwythau, gallasent yn ddigon teg a gonest ei gwneyd yn 6 Z!1 rheol nad oedd .neb ond aelodau o'r enwadau hynny i gael mwyn- hau breintiau'r colegau. Ond beth yw'r ffaith ? Costia'r 37 coleg enwadol hyn rhywle tua 210,ooop y flwyddyn i'w cynnal. O'r 210,ooop hynny, nid yw'r enwadau eu hunain fel y cyfryw yn cyfranu llawn I 2,OOOp Mewn geiriau ereill rhywle tua swllt a cheiniog a dimai allan o bob punt o draul y colegau a ddygir gan yr enwadau sydd yn llywodraethu. Meddylier sut buasai'r wlad yn edrych ar Goleg y Bala, er enghraifft, o dan gyffelyb am- gylchiadau Meddylier fod y LIywodraeth yn talu 15s 4Yc o bob punt o draul cynnal y Coleg, y myfyrwyr yn talu 3s 6c o bob punt, ac Eglwysi'r Methodistiaid yn cyfrannu is i Y7, c o bob punt. Ai teg fuasai cau pawb ond Methodistiaid allan o freintiaur Coleg o dan y cyfryw amgylch- iadau ? Ond dyna yn hollol sut y mae; pethau ynglyn a'r 37 Coleg Enwadol i hyfforddi athrawon Gan gydnabod anhegwch dy- bryd y cyfryw drefniant mae Mr McKenna wedi rhoddi dyrnod marwol i'r gyfundrefn. 0 hyn allan rhaid i holl freintiau pob Coleg a dderbynia grants gan y Llywodraeth, fod yn gyfartal agored i bob Enwad fel eu gilydd. Nis gellir troi Ymneillduwr nac hyd yn oed Anffyddiwr ymaith o ddrws Coleg yr Eglwys. Nis gellir, ychwaith, ar ol ei dderbyn i mewn fel myfyriwr, ei orfodi i fyned i wasanaeth yr Eglwys na'i wahardd i fyned i'r Capel. Nis gellir estyn braint na ffafr i Fyfyriwr o Eglwyswr yn y Coleg nas gall y myfyriwr o Ymneilltuwr fod yn gyfartal gyfrannog o honi! Dyna chwyldroad o'r fath ry- feddaf a welodd y wlad er's llawer blwyddyn Y drwg sydd yn aros yw hwn Ceidw yr Eglwys reolaeth ar y Colegau fel o'r blaen, ac ni chan- iateir neb ond Eglwyswyr i fod yn Athrawon cyflogedig ynddynt. Eto ni chaniateir codi yr un Coleg Enwadol newydd mwyach Beiddwn ddweyd petae Mr Birrell wedi gwneud hyn ddeunaw mis yn ol buasai yn rhwyddach iddo basio ei Fesur Addysg, ac ni fuasai ffydd ac ymddiriedaeth y wlad yn y Weinyddiaeth bres ennol wedi cael eu gwanhau i gymairt graddau ag y mae. Llongyfarchwn Mr McKenna ar ei ddewrder. Mae yn y weitbr^d Von addewid da am amser gwell yn y dylodol. Nid yw "Y CYMRO wedi petruso beirniadu a beio'r Wein- yddiaeth hon pan oedd hi yn cyfeiliorni. Teg felly yw i'r CYMRO hefyd ei chanmol pan haedda hynny-fel y gwna yn ngweithred ddewr Mr McKenna. -:0=-

Wyddgrug a'r Cylch. GWERNYMYNYDD. Cywiriad1. Drwg gennym i n.i trwy am. ryfusedd adael einv Mrs Edwards, Twmpath, allan o restr y rhai fu yn gwasanaethu gyda'r te yn y Cyfarfod Chwarterol gyu-baliwyd yma yr wythnos o'r blaen. RHYDYMWYN. 'Bu r,hai o fwnwYf gwaith y •• North Hen. dre" yn sefyll allan yr wythnos ddi. -weddaf oherwydcf rhyw anghytundeb. Deallwn fod y xhan fwyaf o honynt erbyn hyn wedi ail-ddychwelyd at eu gwaith. Cynhelir arddanghosfa fiodau a chynnvrch gerddi ym,a y mis nesaf. Mae yn sefydliad blynyddol er s amser bellach, ac yu arier bod yn llwyddianus. NANNERCH. Tra yr oedd nifer o fechgyn (y rhai sydd yma ar ymweliad) yn chwareu yn ymyl llyn gerlLaw y dref, dydd Llun dwed.^f, syrth. iodd un o honynt i mewn. Yn ffodus daeth dyn heibio cyn pen ychydig funudau a llwyddodd i'w gael o'r dwfr. Ciafodd yin. driniaeth feddygol, a deallwu ei fod ya gwell a yn Taddol. YSCEIFIOG. Capel y Wesleyaid.-Y Saboth diweddaf cynhaliwyd cyfarfod pregethu Wvnyddo] y lie uchod. Gwasanaethwyd gan Mr Boaz Jones, Dinbych, a'r Parch David Roberts, Caerwys. Cafodd plant yr ysgol ddyddial wledd o de ar achlysur o ddathliad 21 mlwydd mab larll Dinbych, yr wythnos ddi'weddaf. -:0:-

ATIIROD AR IMR. W. H. LEVER, A.S, Pan ar fyned i'r was, gwelwn fod achos rhwtrijgi W, H Lever a'r AmaJgamated Press ((perchenogion y Diaily Mail") wedi ei ben. derfynu trwy gytundeb. Cynnygiodd' y diffynyddion L,50,000 fel iawn am yr athrod y cwynid o'i herwydd, ynghyd a chostau y cynghaws.