Y Cymro

The GLOUCESTEFT." fa!Ic ^ody, painted in Art Colours, ^gj i in. Tyres. Covertable for I or 2 The DEVOr4. 7/- a/{^^rMB'M^'yM '^™1^e"^7^ Hi The Largest Selection of |H BBk, I BABY CARRIAGES I pJSSjf \i\a SB i" Great Britain. SB l|g|L?> ■ | »s l\?f^rfcn^n fTi Hi Send for Special Illustrated Catalogue |B jMjKJ W^^Jii Post free. Jgjji/y' \8kkBe»t cane body, painted Upholstered Back and Seat, 12 and 8 Inch Wheels Same description all the 'I1t\ Thit "ALBIC)lv." Gloucester, with superior 5 Upholstery and Strap 9/- actl The Folder The CITY." 12/6 lIett. 19/6 ett. pi II CASH or CREDIT. II oaf H Send for our unique CREDIT H| TEPMS. H Discount allowed if settled h| in 6 Cane body, Upholstered All Birch. ith C Seat and Back, Seat and Back, 12 inch Wheels, inch Tyres Besl quality Cane Body, highest class of Upholstery. The "A best quaJity Springs and Tyres, 69/ Wheels 25 and 12 Inch. nen. J I S. ASTON It SON, tm ■"™™,| ■ HT FURNITURE MANUFACTURERS, WREXHAM, |§ H 31 Regent St.. 114 Watergate St, Bailey SI, 45 High St., 18 Breen End, 58, 59 Victoria St.. S H WREXHAM | CHESTER. | OSWESTRY SHREWSBURY WHITCHURCH (Sal»n) W3LVERH&MPT0H M H 26 VALE STREET, DENBIGH. H YN AWR, YN BAROD. Cyfrolau Swllt yr un. Trwy'r Llythyrdy, IS. 2g. "DANIEL OWE n Sef Bywgraffiad y Nofelydd Enwog Gan y diweddar ISAAC FOULKES (Llyfrbryf) Wedi ei argraffu mewn llythyren glir ar bapur antiqut Un o'r bywgraffiadau mwyaf dyddorol yn yr iaith Y mae hefyd ar law ychydig gopiau o'r argraffiadau hanner coron a phum' swllt "==. DYGWYL CEIPTOG. CEIRIOG HUGHES": EI FYWYD A'l WAITH, gan Lljfrbryt Gyda darlun cywir o'r Bardd, ac o ffermdy Penybryn. Pris Swllt. "YR ORIAU OLAF," Sef Cancuon, Rhiangerddi, &c., o waith CF. I R I OG, a gasglwyd wedi marw'r Bardd. Pris Swllt. Y Ddau uchod wedi eu cyd-rwy mewn llian destlus, pris 2s. 6d. lit 6 6 A "0 M-K Irl 10 "ATHRYLITH 1 Traethawd Arobryn Eisteddfod Genedlaethol Gwrecsam, 1888. Gan ELFED. Y llyfr beirniadol goreu yn yr iaith. Pris Swllt. Cyhoeddedig ac ar werth gan The Cymro Publishing Co., Venice Chambers, 61 Lord Street, Lerpwl.

I Modioli o Uaerdydd. i [CAN kin Gouebydd Akuennig.] SYR A LF R ED THOMAS. Dywcdir i Syr Alfred Thomas, Cacr- dydd, fod ar lari cael ci ddyrchafu i Dy'r Arglwyddi y dydd o'r blaeri. GwuaiSyr Alfred cystal Duke a neb. G EO F A NODEnIG. Cefa,is y pleser .0 welcd G lufa;D.argucd, perthynol iGwmni y Powell Duffryn, yn ddiweddar. Codwyd 3,245 o dunnelii o io yn y lofa hon mewn diwrnod. YM WE Li AD Y 13RENIN A'R FRENHINES. Ymgasglodcl miloedd o bobl y De i Gaerdydd1 dydd Gwcner cr mwyn gwelcd y Ihtllln a'r Frenhines. Yr oedd y tywydd yn haiaidd, a'r ddinas ya edrych yn dda. Agorodd y Brenin y doc newydd, a derbyn- iodd nifer o anerchiadau. Yn eu plit.li un odcliwTth Gyuunroclorion Caerdydcl wedi ei hysgrifenu yn y Gy.mraeg. Rhyiedd fel mae'r wasg yn Lloegr a Llundaiu yn buy- coÙo pethau Cymraeg. Wnaeth fawr (J honym, wrth. gyfeirio at ymvveliad y Brenin, sylwadlau ar lJeth;u C.ymreig. Sid ydyw'r wasg Saesneg—Rhyddfrydol na Thoriaidd— yn caru cenedlaetholdeb Cyniru. Dycid Gwener gwela.is nifer o'r English ignora- niuses" yn chwerthin fel asynod pan yn ed- ryc.h ar ferched Cymreig yng ngwisg yr lion Wlad,

Y GYMRAEG. Wrth fyned trwy un o brif hcolydd Cacr- dydd dydd Gwener gwelais "motto" fd y canlyn I-lei-i Wlad Y Mengy Gwyion, Dyna Gymraeg rhyfedd, omde ? Cofier hefyd mai dan nawdd Cyngor y Ddinas y gosodwyd y "motto" yrria. "Mengy Gwyion" Ilawyr bach. YSGOL SUL. Y Sul diweddaf cynhaliwyd cyrddun blynyddol ynglyn ag Ysgol Sul Salem, Moira Place, Capel y 'Bedyddwyr, a chaed cynnull- iad.au lkiwn o foreu hytl yr hwyr yn y gwahanol oedfaon. Pregethwyd foreu a 0 hwyr g;an y .gweinidog, y Parch Llwchwr 0 Jones, ac yng nghyfarfod y prynhawn rhodd- wyd unawdau arbennig gan 4tirilyw chwior- ydd. MARCHOG NEWYDD. Pan ar yinweliad a Chaerdydd gwriaeth y Brenin l'orwerth farchog newydd. Y "Syr" diweddaf ydyw Mr W H Grossman, Sais ü Tavistock, syckl yn byw yng Nghacr- dydd, ac Arglwydd Faer y -dclinas am y flwyd-dyn. Nidi pobl sy'n gwasanaethu cen- edl sydd bob amser yn cael yr urddau llyn, a rhyfedd fod Sais dinod fel 'Mr Grossman wedi cael ei wneud yn farchog. Mae yrna Gymry yn llawer i.aw'n mwy teilwng, lac wedi gwneud gwaith da drosom fel cenedl--yr Henadur Robert Hughes, y cyn-Arglwydd Faer, fel engraifft. Mae pawb bron yn synnu fod y J3renin wedi dangos y fath anghysondeb, Y PARCH. W. S. JONES, M.A. Fel y nodwyd yn y Cn-IRO, mae y Parch W S Jones, M.A., wedi ymddiswyddo fel gweinidog vr Heath Hall (Symudiad Ymos- odol), Caerdyd'd, ac wedi myned i fugeilio un o eglwysi y Methodistiaid Calfinaidd yn Sir Drefaldwyn. Cyn ymadael o Gaerctydd cynhaliwyd "farewell tea" yn ysgoldy yr Heath Hall. Daeth nifer liosog ynghyd. Cafwyd rhaglen o ganu ac amryw anerchiad- au, y siaradwyr yn dyrnuno pob llwyddiant i Mr Jones yn ei faes newyd'd. COR LLANELLI. Oherwydd prinder lie ar bleser-long "Victoria and Albert," ni wnaeth Cor Llan- elli garni o flaen y Brenin a'r Frenhines yng Nghaerdyaid nos Wener, on.d mae'r .Brenin wedi gofyn iddynt ddocl i Gastell Windsor i ganu ger bron y Teulu 'Brenhinol pan fydd Yrmheraw.dwr yr Almaen ar ymweliad yno yn mis Hydref. Gwell gan Gor Llanelli fyned! i'r Gastell, ac fe fydd yr anrhydedd yn good advertisement iddynt. Y PRIF ATHRO EDWARDS. Dan y penawd "Welcome to the King," ymcklanghosodd llinnellau del, iawn gan y Prif Athro Edwards, Coleg y Bedyddwyr, Caerdydd, yn y Western Mail." Dyma rai o, honynt Thrice welcome to thine own beloved Wales, Its former Prince, now King of vast domains. Thou comest in the plenitude of power, With pomp of State and high Imperial sway Yet this is but as tinsel to the gold-- Thy richest treasure is thy country's .love, Which makes thy Throne as stable as the hills. Thou comest to thy -Principality Acclaimed ;-as its Protector, Patron, Friend, And we, thy people, place upon thy brow Our wreath of loyalty and high regard, '\Voven by the fingers of a nation's love. Thou -needest not the escort of the sword Or frowning fortress to defend thy Throne, Thy people's cause is thine, and we are one Thou reignest not by terror, but in love, And even the children learn to bless thy name:

g lld | Gan fi. D. Glyn Roberts, iVius. Doc I AWX-DAL I. WE!SIOX. Gallesid meddwl ar y cyntaf nad oes gan benawd fel yr uchod ddim i'w wneud a choiofn gerddorol, ond er pan ddaeih y "Compensation Act" didiweddai i rym, ma.e yn dwyn cysylltiad agos a cherd/doriaeth mewn amrywiol ffyrdd. Tra y gallesid cy- feirio at ddegau o amgylchiadau y dylid arfer gwyliaidwriaeth a gwneud darpariadau ar eu cyfer, cyiyngir yn awr i un neu ddau 0 r rhai mwyaf cyffredin, gan dybied y bydd galw sylw at y peih yn ddigon i swydd'ogion egiwysig ac ereill ofalu am yr hyn all ddwyii perthynas uniongyrchol a hwy. Mae rhai carunoedd o eglwysi Cymreig erbyn hyn yn cyflogi organydd yn flynyddol i'w gwasan- aethu, ac os yn cyflogi, trwy hyn yn dod i safle meistr a gavas, a phe digwyddai damwain i'r gw.as (yr organydd, wrth gwis," yn yr amgylchiad1 yma), gallai ef hawlio iawn-dal oddiar ei feistr neu feistriaid (y swyddogion). Yr un modd hefyd gycla bech- gyn sy,did yn canu niewn corau eglwysig, os wedi eu llogi am gyflog penodedig trwy gy- tundeb, pe na byddai ond dau swllt yr wvth- nos; dyna v rhai sydd yn chwythu yr organau hefyd, lie na ddefnyddir gallu peirianyddol;, fel hyn fe wel y medidylgar ar un waith fod yn anhebgorol edrych i mewn i'r cwetiynau hyn, a mater ydyw, wrth gwrs, i'r pwyllgorau arianol a'r swyddogion i wel- ed eu bod yn yswirio i gyfarfod eu ham- gylchiadau penodol eu hunain; heb hynny. pe digwydldai damwain, gallai dafiu eglwys 1 drybini go fawr. DIOTA AC EISTEDDFOTA. Nïs gwn a fuas.ai y Proff. Morris Jones yn goddef y cyfuniad uchod, dichon na buasai, a llawn cystal fuasai hyrmy gennyf, oherwydd edrych ant fel y maent braidd yn annaturiol; a chred.af gan hynny y desgrif- iant yr hyn wyf am alw sylw ato gymaint a hynny yn well fel peth anghydmarol ac an- naturiol. Na feddylied y darllenydd fy mod yn ysgrifenu fel 11 wyrymwrthodwr pen- boeth, er pe y gollyngw,n fy hun i wneud felly dichon y buaswn ar ganol y ffordd ac yn eithaf teg; ond nis gwnaf, ac nis credaf fod .gan un dyn hawl derfvnol i wneud fel v mynno a'i gyd-ddyn. Credaf mewn rhydd- id barn a chred, tra y caiff synwyr cyffredin le i weithredu wrth gwrs. Ond y mae rhai amgylchiadau, er hynny, y dylid eu rheoli, neu yn wir eu creu ac er's rhai blynydd- oedd mai fy marn yw tyfu, a'm syniad yn myned yn gryfach o berthynas i'r hyn a gy- mer le mewn cysylltiad a chyst-adletitiethaii ac a llwyfan yr Eisteddfod a chyfarfodydd llenyddol a chystadleuol yn gyffredinol. Er mwyn ceisio bod yn hollol deg, gofynaf un nen ddau o gwestiynau. Yn gyntaf, a vdyw yn ychwanegu at urddas, neu yn gymorth i'r cyhoedd ychwanegu ymddir.iedaeth yn y se- fydIiad i un neu ragor o'r beirniaid fod o d,an ddylanwad y ddiod feddwol, neu yn wir yn arogli o'r cyfryw ? A ydyw yn debyg o ychwanegu at heddwch a thangnefedd y cy- f.arfodydd' fod rhai o'r cystadleuwyr yn debyg o ran eu sefyllfa, ac yn treulio eu hamser i aros cystadleuaeth mewn tafarnau gerllaw ? Yn gyffelyb hefyd am v cyfeil- ,,y wyr, a'r swyddogion yn .gyffredinol, ac yn wir aelodau o'r gwahanol bwyllgorau yn yr Eistedd'fodyddi mwyaf. Yn y cyfarfodydd y lleiaf dichon nad oes a wnelo yr hyn a ys- grifenwyd ond a'r cystadleuwyr yn unig. Yn awr, onid ydyw yr .amser wedi dod i'r pwyllgorau gymeryd y mater hwn i ystyr- iaeth; hawdd ryfeddol fyddiai rhoddi "ad- ran" yn llythyr cyflogiad pob beirniad, cy- feilydd, a swyddog yn gorfodi llwyrymwrth- odiad trwy yr holl amser cyflogedig. Nid mor hawdd delio t'r cvstadleuwyr, ac wrth gwrs, gyda'r rhai'n y mae mwyaf o angen am ddiwygiad ond o bosibl nad allai eis- teddfodwyr profia.dol ac egwyddorol, ie, ofnaf y rhaid ail-adrodd y gair egwyddorol, gyfarfod1 a'r anhawster, gobeith io mai felly y bydd, ac y bydd rhyw ysgrifenydd mor garedig yn fuan ag anion rhaglen Eisteddfod 11 1 1 neu gyfarfod cyst-adleuol i miac ami reol na oddefir i un gystadlu mewn unrlivw gystad- leuaeth os bydd o dan d'dylanwad neu yn arogli oddiwrth y ddiod feddiwol. Mae Dr McNaught, wrth ysgrifenu i'r "Musical Times" am y mis hwn, yn enwi deuddeg a thrigain o leoedd lie y cynhaliwyd cyfarfodydd cystadleuol cerddorol ynddynt, a rhydd amcangyfrif o tua 50,000 o gystad- leuwyr. Gadawa allan o'r cyfrif Eistedd- fodau Cymreig, gan ddyweyd eu bod hwy mewn diosbarth ar eu pennau eu hunain ac ychwanega. fod dyrus bynciau ynglyna hi y dylai pob un sydd yn gofalu am ddyfodol cerddoriaeth Gymreig eu hwynebu. Ond nid yw yn eu henwi. Rhaid aros felly heb giael gnvybod a oes gweledyd'd newydd wedi codi. Am y rhai Seisnig, canmol yn anghyffredin a wna, a phwy fuasai y ndisgwyl yn amgen- ach. Dywed fod noddwyr y cyfarfodydd hyn yn ddynion sydd yn caru gwella cym- ,deithas, a'u bod yn rhoddi -en Jlafur a'u harian yn rhwydd i'r cyfryw amcan daionus, ac er fod y proffeswyr cerddorol yn hyr- 'wyddo peth ar r.ai o'r symudiadau hyn, an- aml os byth y maent yn foddion i gychwyn cyfarfod. Ond am y cerddgarwyr, mae eu hamCian a'u gwaith yn deilwng o ganmol- iaeth. Ond nid yw y Dr mor sicr am am- canion y cystadleuwyr. O.fn -,L m ai ennill y wobr ydyw prif amcan y mwyafrif o'r rhai hyn. Gall y cystadleuwyr Cymreig fod yn dra diolchgar nad ydyw Cymru eto wedi cyrraedd yr ystad uwichradidol hon o ddat- blygiad pan y bydd y beirniaid cerddorol yn dyfod a'u gwybodaeth "Psychological' weithredu ar y beirniadaethau, ac yn pen- derfynu, er fod No. I yn ddigo,nar y blaen, fel datganydd yu mhob dull a modd, fod yn rhaid i'r 'wobr fyned i Xo. 3, .am nad oedd No. 1 yn dyfod i'r gystadleuaeth gydag am- y canion cywir. "Yr arswyd fawr," chwedl Evan y Gors, be ddoi ohonon i gyd ?" ofo-