Y Cymro

Cymdeitftasfa Chwartarol Mothodistiald Gogledd Cymru. Parhawtd cyfarfodydd y Gymdeithasfa yn y Bala ddydd Mercher. Y cyfarfod pwysicaf ydoedd y gwasanaeth ordeinio yn y bore yn y Capel Mawr. Yr oedd tri-ar-ddeg o bregethwyr i gael en hordeinio i gyflawu waith y weinidogaeth. Daeth cynulliad mawr i'r cyfarfod, a llywyddwyd gan y Parch G Ellis. Wedi dechreu'r gwasanaeth yn y ffordd j arferol gan y Parch W Rowlands, Cefnywaen, dar- llenodd y Parch Ryle Davies, Llundain, y rhanau o'r Ysgrythyryr arferir eu darllen ar yr amgylchiad. Yua traddododd y Proff. Hugh Williams, Bala, an- erchiad galluog a grymus ar Natur Eglwys." Ar •; ei ol, gofynodd y Parch Win Jones, Lerpwl, y cwestiynau o'r Cyifes Ffydd i'r ymgeiswyr can- lynol-J W Jones, Nant Gwrtheyrn; J D Evans, B. A,. Brynaerau J K Jones. Rhyl; E W Roberts, Bodfari; W H Lewis, Johnstown; J Garnon Owen, Bwlchgwyn R Griffith, Ftiiut; R R Jones, Bala; R Jenkyn Owen, Newton-oa-the-Hill; Edmund Griffith, Lerpwl; J Evans, Llanidloes W J Roberts, Warrington J Tudno Williams, M.A., Llundain. Offrymodd y Parch J Hughes, Lerpwl, weddi,athraddodwyd y Cynghor gan y Parch Dr Wm James, Manceinion. Terfynwyd y gwasanaeth gan y Parch Dr Cynddylan Jones. Am ddau a phump o'r gioch, pregethwyd yn yr awyr-agored i gynulleidfaoedd mawriou gau y Parcha W 3yle Davies, Llundain; John Roberts, Tai Hen G Ellis, Bootle, a Dr Cynddylan Jones. Am ddau o'r gloch hefyd, cynaliwyd eisteddiad o'r Gymdeithasfa. Rhoddodd y Parch W Williams, Glyndyfrdwy, grynodeb o hanes yr achos yn Nwy- j rain Meirionydd, ac adolygwyd hyny gan y Parch Evan Davies, Trefriw. Cyfiwynodd Mr Robyns- Owen adroddiad o gyfarfod y diaconiaid. Darllen- odd y Parch Richard Jones, Mancot, adroddiad try- sorfa y Genhadaeth Gartrefol, yr hwa a. awgrymai eu bod yn penodi y Parch John Williams, B.A., Dolgellau, yn ysgrifenydd cyllogedig i'r drysorfa yn y dyfodol, ac hefyd yn ysgrifenydd i Gronfa yr Achosion Seisnig, ac i gyliwyno ei holl amser i'r gwaith. Dangosai adroddiad Cronfa yr Achosion Seisnig fod gweddiil o 227 p yn yrariandy. Dat- ganwyd boddhad ohervrydd sefyilfa Eglwys Seisnig Everton Brow, Lerpwl, a'i bod erbyn hyn yn hunan- gynaliol. Cyflwynwyd y Parch J J Williams, New York, i'r cyfarfod gan y Parch Ellis J Jones, Caer- narfon, a rhoddwyd iddo groesaw cynes. 171 Yn yr hwyr, cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus i hy- rwyddo Cronfa y Can Mil Punau. Cymerwyd y gadair gan Mr J Herbert Roberts, A.S.,acyn nghwrs ei anerchiad, dywedodd ei fod yn ystyried y Bala fel y lie mwyaf addas i gynal cyfarfod yn nglyn a'r mudiad hwn, am i'r dref fod yn aelwyd a char- tref i asiryw o'r trysorfeydd mwyaf a'r achosion pwysicaf a gychwynwyd gan y Cyfundeb yn ystod y ganrif. Anerchwyd y cyfarfod yn rymu8 a hyawdl gan y Parchn Dr Cynddylan Jones, John Williams, Lerpwl, ac eraill.

-0- Gymanfa y Waslovalci P ARHA WYD Y gweithrediHilau yn Nghoawy ddydd Mercher. GaL) i Lywydd y Gynadledd, y Parch F W Macdouald, orfod yuiadael yn foreu, llywydd- wyd gan Lywydd y Gymaafa, y i'.tieti Rice Owen, F erndale. Cyflwynwyd adroddiadau amrywiol bwyllgorau, a chadarnhawyd hwy. Yn adroddiad y PwyJlgor Dir- westol, hysbysid cynydd o 2:] yt1 rhif Gobeithluoedd Deheudir Cymru. a lleihad o 24 yn rhif aelodau Cymdeithas Ddirwestol y cyfuudeb. Yn Ngogledd Cymru, cynydd o dri yn rhif y Gobeithluoedd, a chynydd o 263 yn rhii aelodau Cymdeithas Ddir- westol y cyfundeb. Pasiwyd penderfyniad yn cym- eradwyo deddfwriaeth yn ol argymhellion Adrodd- iad Arglwydd Peel, a datganwyd boddhad fod tri ¡ mesur pwysig yn dwyn perthyuas a Chymru wedi pasio yr ail ddarlleniad. Ar gynygiad y Parch W 0 Evans, yn cael ei gefn- ogi gan y Parch H Price Hughes, cytunwyd i'r eis- teddiadau yn y dyfodol gael eu hagor ar nos Lun, i'r amcan o gyflivj-no y Ily-tvj,dd newydd i'r gadair. Wedi'r ddefod o gadeirio, bydd i'r llywydd newydd draddodi ei anerchiad llywyddol ar ryw bwnc neill- duol. Penodwyd liywydd ac ysgrifenydd y Gyman- fa, llywyddioa y ddau gyfarfod Talaethol, yn nghyda gweinidogion Cylchdnith Llanidloes, yn bwyllgor i barotoi plan y Gymanfa nesaf. Ar gyn- ygiad Mr Marsden, Treffynon, penderfynwyd gofyn i'r Gynadledd gaoiatau i'r eglwysi Cymreig enwi nifer o gynrychiolwyr i'r Gynadledd Gyffredinol a gynelir y flwyddyn nesaf yn Llundain. Wedi gorphen y gwaith pwyllgorawl, cynaliwyd gwasacaeth ordeinio yn Neuadd y Dref, pryd yr oedd cynulliad lluosog yn bresenol. Arweiniwyd gan gyn-lywydd y Gynadledd, a thraddodwyd y Cynghor gan gyn-lywydd y Gymanfa, y Parch E Humphreys. Y pregethwyr a ordeiniwyd oeddynt Mri R Jones-Williams, Leigh F E Joties, Colwyn Bay; Arthur W Davies, Prestatyn; John Lloyd, Treharris; D Roberts, Touypandy; a D Corris Davies, Rhymni. Y prydna vn a'r hwyr, cynaliwyd cyfarfodydd pre- gethu yn yr awyr-ogored yu y Castell, pryd y gwas- anaethwyd gan y Parchn Rice Oweu, H Price Pughes, D 0 Jones (Lerpwl), a H Hughes, Abergele. -0

Y cldiweddar Mr Ciadstoiie. I WEDI gvvaeledd bir, a bod am rai dyddiau mewn sefyilfa haner-anyniwybodol, bu farw Mrs Gladstone yn dawel brydnawu ddydd lau diweddaf yn MJien- arddlag. Dyna'r newydd prudd a ledaeuwyd dros yr holl wlad, gan wneud argraph ddwys ar bawb yn ddhvahaniaeth. Priodwyd hi a Mr Gladstone yu y flwyddyn 1839, a chafodd fyw ycbydig dros ddwy fiynedd at ol ei phriod enwog. Trwy ddydd lau, yr oedd aelodau hynaf y ten in yn bresenol, gyda Lady Frederick Cavendish a Dr Fraser, ac yr oedd- ynt oil yn yr ystafell pan y bu farw. Anfoawyd peilehrau ar unwaith yn hysbysu y newydd i'r FreL- hines, Tywysog Cymru, Deon Westminster, Deon Lincoln (mab-yn-nghyfraith), Syr Wm Harcourt, Syr H Campbell Bajinermaa, Mr Balfour, ac eraill. Yu ystod yr hwyr, cyrhaeddodd Master William Gladstone, etifedd Penarddlag o Eton, a'i ddwy chwaer o Lundain. Canai cloch Eglwys y Plwyf yu araf, a dangoswyd arwyddion eraill o alar yn y pentrcf. Cymer yr angladd Ie, trwy garsdigrwydd y Deon, ac yn unol a'r trefniadau a wnaed yn 1898, adeg marwolaeth Mr Gladstone, yn Myaachlog West- minster. Merch hynaf Syr Stephen Glynne, yr wythfed barwnig o'r enw, ydoedd Miss Catherine Glynne, a ddaeth yn adnabyddus i'r byd wedi hyny fel Mrs Gladstone- Teulu henafol ac anrhydeddus oedd Glynniaid Peiiarddlag. Ceir ei hanes yn Glyn Llifou, sir Gaernarfon, mor foreu a 1567, medd y Parch G Ellis yn ei Hanes Gladstone, ond yn nyddiau Cromwell y cawn ei gysylltiad cyntaf a Pen- arddlag. Cyn hyny, yr oedd yr etifeddiaeth yn ineddiaut Iarll Derby. Wedi dienyddiad yr larll vn 1651, prynwyd yr etifeddiaeth gau Sergeant Glynne. yr hwn a ddaeth yn Arglwydd Brif Farnwr yn Llys y Brenhin, Wedi adferiad Siarl yr Ail. Mab iddo ef, Syr Wm Glynne, oedd y barwnig cyntaf (1661). Bu farw tad Mrs Gladstone, Syr Stephen Richard Glynne, yr wythfed barwnig, yn 1815 a disgynodd gofal y plant ieuainc yn hollol ar y fam. Cyflawn- odd ei dyledswyddau nid yn unig mewn modd a'i gwnaeth yn anwyl i'wphlant. ond a'i gwnaeth hefyd yn wrthrych edmygedd cyfl'redinol. Merch ydoedd i'r ail Arglwydd Braybrooke, ac wyres (o ochr ei mam) i Mr George Grenville, yr hwn fu yn Brif- weinidog o Ebrill, 1763, hyd Gorpheuaf, 1765. Chwaer iddi ydoedd gwraig William Pitt (Arglwydd Chatham), yr hwn fu yn Brif Weinidog o 1757 hyd 1761, a thrachefn o 1766 hyd 1768. Gwelir felly fod mam Mrs Gladstone yn nith, ferch cyfnither, i'r ail Pitt, yr hwn fu yn Brifweinidog o 1783 hyd 1801, ac o 1804 hyd 1806 acyr oedd yn nith, ferch chwaer i'r Arglwydd Grenville, a fu yn Brif weinidog o 1806 hyd 1807. Yr oedd Mr Gladstone a Mr Stephen Glynne, brawd Mrs Gladstone, yn gyfeillion mawr pan yu efrydwyr yn Rhydychain; ac yn ystod y gwyliau talai Mr Gladstone ymweliadau mynych a, Phenardd- lag, a thrwy yr ymweliadau byn y daeth gyntaf i gydnabyddiaeth a'r hon fu wedi hyny yn gydymaith mor werthfawr ac anwyl iddo am y rhan fwyaf o'i oes. Wedi gorpheu ei efrydiaeth yn Rhydychain, aeth tymhor maith heibio heb iddo weled ei hen gyfeillion o Penarddlag. Oherwydd rhyw auhwyl- deb ar ei olygon, aeth ar orchymyn y meddyg am daith i'r Cyfandir. Ymddengys fod gweddw a phlant y diweddar Syr Stephen Glynne ar y Cyfan- dir ar yr un adeg. Fel Mr Gladstone, cyfeirient hwythau tua Rhufain, ac yn ddamweiniol cyfarfydd- asant, a chawsant gwmni eu gilydd am y rhau olaf o'r daith. Yn Rhufain, gwnaed cytundeb priodasol rhwng Mr Gladstone a Miss Catherine Glynne ac yn fuan wedi hyny, dyweddiwyd ei chwaer i Argl. Lyttleton. Unwyd y ddau gwpJ ar yr un adeg, sef y 25ain o Orphenaf, 1839, yn Eglwys Penarddlag. Mawr oedd y parch yn y pentref i deulu y Castell, a rhoddodd y briodas ddwbl gyfleustra i'r trigolion i ddangos eu teimladau da at y ddwy foneddioes. Ganwyd i Mr a Mrs Gladstone wyth o blant. Yr hynaf ydoedd Mr W H Gladstone, a anwyd Meh. 3, 1840, yr hwn a fuyn Aelod Seneddol dros Gaer, Whitby, a Dwyrain Swydd Gloucester, ac ar un adeg bu yn un o Arglwyddi y Trysorlys. Bu farw Gorph. 4ydd, 1891. Ei fab ef, yr hwn a anwyd yn 1885, ydyw etifedd presenol Penarddlag. Y meib- ion eraill ydynt y Parch Stephen Edward Glad- stone, ficer Penarddlag; Mr Henry Neville Glad- stone, a Mr Herbert John Gladstone, yr Aelod Seneddol dros Orllewinbarth Leeds a'r Chwip Rhyddfrydol presenol. Bu farw yr ail ferch yn 1850, ac y mae eto yn fyw Mrs Wickham, gwraig y Tra Pharchedig E L Wickham, Deon Lincoln Mrs Drew, priod y Parch Harry Drew a Miss Helen Gladstone. Cydnabyddir yn gyffredinol na lanwodd un wraig erioed ei lie yn well na Mrs Gladstone. Pa faint ydyw dyled ein gwlad iddi, nid ydyw yn bosibl dweyd. Yr oedd yu wraig dyner a charedig, a phen- derfynodd o'r cychwyn gysegru ei bywyd i gvsur ei phriod. Gwnaeth lawer i ysgafnhau ei iafur, ac i symnd ymaith ei bryderon. Dilynai ef i bob man, a phrofodd ei huu yn gydymaith ffyddlawn hyd y diwedd. Ni ellir dweyd ei bod yn feddianol ar allu oedd meddyliol cryfion, nac ychwaith yn awydau3 am freintiau gwleidyddol iddi ei hun nac i'w rhyw Eto yr oedd ganddi, i raddau uwch na'r cyffredin" amgyffrediad o'i dyledswyddau, ac nid oedd angen neb ddweyd wrthi sut i'w cyflawiai. Credir na fuasa1 brwdfrydedd angerddol a chyfansoddiad cryf All Gladstone wedi dal cyhyd onibae am ofal cariadus r a ffyddlon ei briod. Fa un ai yn casglu ffeithiau yn Naples ar gyfer ei gyhuddiadau yn erbru gorthrwm y Llywodraeth yn ystod yr adeg tra yn ceisio fel Uchel-Ddirprwywr gymodi yr Ion- iaid i gael hunanlywodraeth "dan yfaner Brydeiuig, neu ynte yn rheoli yr Ymherodraetn Brydeinig o Downing Street, yr oedd Mrs Gladstone wrth ei ocnr, yn batrwm o wraig i wladweiMvdd irivTyaf a galluocaf y bedwaredd ganrif ar bymtheg. Gartref yn Mhenarddlag, yr oedd yn esiampl o'r j hyn y dylai ein cyfoethogion fod. Carai elusengar- weh ac ymwelai yu fynych a'r tlodion, gan gyfranu i'w hanghenion. Cododd yno ddau sefydliad elusenol-cartref i blant amddifaid a chartref i hen wragedd, am y rhai y trefnodd ofal parhaol. Nid oes neb yn galaru mwy ar ei hoi heddyw na'r bobl diodion y bu hi byw yn eu hymyl ar hyd ei hoes. SYMUD Y COUTH I LUNDAIN. Bore ddydd LInn, symudwyd corph Mrs Gladstone o'r Castell i Eglwys Penarddlag. Ychydig wedi wyth o'r gloch y bore, ymgynullodd y gweision a'r tenantiaid o flaen porth y Castell yn barod i'r oryna- daith tua'r Eglwys. Yr oedd yn foreu hyfryd. Ychydig cyn naw, cariwyd yr arch allan ar elor, yn cael ei dilyn gan aelodau o'r teulu, nifer o gyfeillion, •a'r meddygon. Pan yr elai yr orymclaith araf, dawel, drwy y pentref, yr oedd y lleni i lawr dros bob ifenestr, a 1 lawer o bobl o bobtu'r ffyrdd yn edrych. Wedi cyrhaedd i'r Eglwys, gosodwyd blodeu ar yr arch a gweinyddwyd y sacrament o Swper yr Ar- glwydd i'r teulu gan y Parch W T Williams. Yn ystod y dydd, yr oedd rhyddid i bawb fyned i weled yr arch, a chymerodd lluaws raawr fantais ar y cyf- leusdra. Ganol dydd, gweinyddwyd yr ordinhad o Swper yr Arglwydd dracbefn ac am chwech o'r gloch, darllenwyd rhan o'r gwasanaeth claddu a chanwyd emynau. Am chwarter wedi saith, cludwyd yr arch i'r orsaf yu mhresenoldeb cynulliad mawr, a chymerwyd hi gyda'r tren i Lundain. Anfonwyd blodeu gan Dywysog a Thywysoges Cymru, a llu o foneddigion eraill.

——oj Yr Yspytty Gymreig yn llaheudlr Affrica. Mewn cyfarfod o bwyllgor lieol LerpwI a gynaliwyd yr wyth nos ddiweddaf, dan lywyddiaeth Mr Thoaias Davies, Y.H., darllenwyd y lhthyr canlynol oddi- wrth yr ysgrifenydd trefniadol, Proff. Alfred Hughes, Llundain:— Llundain, Mehefin 7fed. ANWYL Syr,—Yr ydym erbyn hyn wedi anfon allan 28 o bersonau, yn cynwys 3 meddyg, 2 feddyg cynorthwyol, 9 i drwsio'r elwyfaii, 10 o nurses a gweinyddwyr eraill. Pan y cyrhaeddasant Cape- town, hysbyswyd hwy mai yn Springfonteiay lleolid yr yspyttv a chan y cymerai betti amser i gael y gwahanol bethall i fyuu yno, anfoawyd y meddygon ar unwaith i Bloemfontein, a chysylltwyd hwy a Rhif 8 a 9 o'r Yspyttai Mil wrol. Unwyd y nurses ar y pryd t- Yspytty Wynberg. Parotowjd lie i'r cleifion mewn pedwar pafiliwn haiarn wedi ei leinio a choed a felt, pob un i gyuwys 28 o welyau, a thriga y gweinwyr mewn 25 o bebyll. Oherwydd y clefydau a'r dysentery, y mae angen mawr am ych wan eg o le i welyau. Ychwauegwyd Yspytty yr Yeomanry o 500 i 740 o welyau, Ysbytty Longman o 100 i 150, a'r Ysbytty Ysgotaidd o 350 i 500. Gofidus geuyf orfod hysbysu i un o'n gweinydd- wyr—Mr Eames o LaEfairfechaii-farw o'r dys- entery. Y swm a addawyd eisoes yw ll,300p, o'r hyn y talwyd 10,800p i'r ariandy. Y mae arnom eisiau 12,000p o leiaf. Nid wyf yn meddwl yr ychwanegwn rhif ein gwelyau, ond dylem fod mewn sefyilfa i gynal ein hysbytty am dymhor hwy na chwe' mis. Erys y mil wyr yn Ne Affrica am gryn dymhor, ac ymddengys fod y clefydau a dysentery yn anochelad- wy lie bynag y byddo'r milwyr wedi ymgynull. Yr eiddoch yn ffyddlawn, Alfred W. Hughes, Ysg. Myg. Adroddodd yr Ysgrifenydd Mygedol (Dr Hugh Jones) mai y cyfanswm a dderbyniwydydoedd580p, a 120p o addewidion heb eu talu. Anfouwyd 500p i Lundain. Penderfynwyd cau y drysorfa ddiwedd y mis hwn. Dymunir felly i'r holl gyfraniadau gael eu talu cyn y 30ain cyfisol Y mae dros bedwar cant o swyddogion a milwyr perthynol i'r catrodau Cymreig wedi eu lladd, eu clwyfo, neu yn dyoddef dan glefydon. Yn rhyfedd iawn, nid oedd yr un carcharor Cymreig yn Pre- toria."

--0-- Angladd y Cyn-Esgob Ayle. Cymeeodd angladd y diweddar Esgob Ryle le yn Eglwys Plwyf Childwall, ger Lerpyvl, ddydd lau diweddaf. Symudwyd y corph o Lowestoft y diwrnod blaenorol, a gadawyd ef dros nos yn yr Eglwys. Rhedwyd trenau arbenig o Lerpwl i Childwall, a chafwyd cyfleusderau teithio cyfleus o Southport a Warrington. Yr oedd clerigwyr yr esgobaeth, yn ogystal a gweilJidogioa o'r gwahanol enwadau, yn bresenol mewn nifer lluosog, tra yr oedd cynulliad mawr o leygwyr o hob cwr o'r wlad yn bresenol. Y prif alarwyr oeddynt Miss Ryle, merch yr esgob, a'r tri mab, Proff Ryle, Dr Ryle, a Mr Arthur Ryle. Am dri o'r gloch cynaliwyd gwasanaeth yn yr eglwys, pryd y cymerwyd rhan gan Dr Chavasse, olynydd Dr Ryle yn esgobaeth Lerpwl, yr esgob-gynorthwyol Royston, Arch- ddiacon Taylor, a'r Archddiacon Madden. Yr oedd yr arch o dderw plaen, a. chynwysai y plat ar y cauad yr ysgrif ganlynol:— Y Gwir Barchedig John Charles Ryle, D.D., ganwyd Mai 10, 1816; I bu farw Mehefin 10, 1900. Esgob cyntaf Lerpwl. I Gorseddwyd Gwyl Sant Barnabas, Mehefin 11,1880, ymneillduodd Mawrth 1, 1900." Yr oedd cant o I heddlu Lerpwl yn bresenol fel arwydd o barch. Cynaliwyd gwasanaeth ar yr un adeg yn eglwys St Pedr, Lerpwl. --0- I Mewn cyfarfod cyhoeddus yn Llandudno nos Wener, penodwyd pwyllgorau i wneud trefniadau ar gyfer arddangosiad cyhoeddus o lawenydd a ¡ dioichgarwch ar derfyn y rhyfel yn Neheudir Affrica. I Yn Geneva yr erys y Prifathraw Viriamu Jones, Caerdydd, o hyd, ond ymddengys ei fod yn graddol wella. Ysgrifena oddiynoyr wythnos ddiweddaf, a I dywed ei fod yn gallu cerdded tipyn o gwmpas, ac y sicrha ei feddyg ef y bydd yn hollol iach erbyn yr Hydref, pryd y disgwylia gael ail ymaflyd yn ei waith colegawl. Dydd lau, gosodwyd careg sylfaen i aden newydd mynachlog Sant Dewi yn Pkntasaph, yr hon a fwr- iedir ar gyfer newydd-ddyfodiaid. Bydd y rhlD newydd o'r adeilad yn 112 troedfedd o hyd, 34 troedfedd o led, a 54 troedfedd o uchder, a bydd y draul yn 7,0OOp. Gosodwyd y gareg sylfaen gan Arglwyddes Mostyn, a bendithiwyd hi gan Esgob Menevia (Dr Francis Mostyn, Gwrecsam).

SjfffradiiioS Bwriada Cor Meibiou y Rhondda fvoed am dro cyngheradol i Arddangosfa Paris. Da yd vw clyvved fod-tirfeddiamvyr yr ardal wed 1 addaw dwyn yr holl dreuliau yn nglyn ag adgvweir- io Pout y Gwr Dnvg, yr hon ydoedd mewn perygl o ymollwng. f Y mae Parch J Morlais Jones vn ymneillduo o eglwys Lewisham ar ol ei bugeilio 32 mlynedd a hithau yn rhoi tysteb o 2,000p, iddo, a blvvvdd-dal o lOOp. Llwyddianus iawn y trcdd Cymanfa Gerddorol Methodistiaid Calfinaidd cylch Llandegla, ddydd Mawrth yr wythnos ddiweddaf. Mr David Jenkins, Aberystwyth, oedd yn arwain. Bvvriada'r liyfrwerthwyr Cvrareig ddwyn eu cwynion gerbron Urideb yr Annibynwyj a gynelir gyda hyn yn Mhorthmadog, Dyddoroi fydd gwel- ed agwedd yr UDdeb at J cribddeiliaeth grefyddol (?) a ysa bob en wad Cymreig y dyddiau hyn. Allan o nifer o ymgeiswyr am y svndd o brif- gwnstabl Maesyfed, dewiswjd tri yr wythnos ddi- weddaf i ddod gerbron y pwyilgor, ac ar ymraniad dewiswyd Major Charles Walsh, 36ain oed, mab Arglwydd Ormathwaite. Ymddengys fod yr Ysgol Sabbothol, heblaw yn Nghymru, yn colli tir hefyd mewn gwledydd eraill- Y mis diweddaf cyhoeddwyd ystaclegau Presbyter- iaid yr Alban, yn dangos lleihad o ddeg ysgol, 300 o athrawon, ac o ysgolheigion yn agos i 3,000. Dirwywyd tri dv n i chwe' swllt a'r costau gan ynadon Penaradlag, ddvdcl lau, am gamddarlunio eu hunam i dafarnwr yn Ewloe fel teithwvr bona- fidp., ac wedi cerdded o'r Wyddgrug, tra nad ceddynt wedi dyfod ond rhyw ddwy tilldir a hanar °^jfarfod Cynghor Desbarth Bethesda, ddydd Sadwrn, rhoddodd Mr AV C Hugh-a rybudd y bydd iddo gynyg yn y eyf rfod nesaf fod cotnod- ion y Cynghor o hyn al Ln n cael eu cofnodi yn yr iaith Gymraeg. Cyftirfu taniwr o'r enw Robert Roberts, Brvmbo L fA0 uglofa Gate wen, ger Gwrecsam, ddydd lau, pan yn tanio ftrwvdriad. Tmddeners mai gyda gwifr drydanol y tanfai, ond ni wrddie beth aeth &Ilan o Ie. Yr oedd Roberts dros driugain mlwydd oed, ac yn wr cyfarwydd. Dydd Sadwrn cynaliwyd cyfarfod o bwyllgor Cymdeithas Ysgolion Sirol Cymru yn yr Amwythi", yu cynrychioli prifathrawon a phrifathrawesau Ys- golioa C,ar:olradd Cymru a sir Fvnwy, dan lvwvdri iaeth Mr W J Russell, B Gwrecsam. Yn mhlith petnau eraill, buont yn vstrried y rheolau newyadion yn nglyn a'r grants i gelf a gwyddor, cynryclnolaetn Cymru ar BwvUeor Yrngynghorol y Byvrad Addysg newydd, sefydlu trysorfa treuliau cyfreibhiol, ar cynllun bwriadedig o bensiwn. Nos Lun a dydd Mawrth yr wythnos ddiwedday cjiiauwyd_c;.iarfod blynyddol eglwys Hermon, a Blaenau Iryddyn, pryd y pregethwyd yn rymus c etfeithxol gan y Parchn R Peris Williams, Gwrec- sun a H Ivor Jones, Caer. Yr oedd y cynulliadau Iluoso Yr oedd brethyn du ar y pwlpud yn Konadwriaeth am Miss Catherine Elizabeth Jones 1 las (rweru-y-to, yr hon oedd yn chwaer hawddgar" Lu yn ffyddlon l r achos yn y lie hyd ei hymadawiad sydyn yn mlodeu ei dyddiau. Dygai y mellt, T tar- anau, ar gwlaw nos Fawrth i'n cof ystorm lawer mwy ar noson olaf cyfarfod yn y lie neillduedig hwn 15 wythnos o daa 34 mlynedd yu ol, pryd y pregethai Dewi-Ogwen a J R. Yr oedd degau yu y cyfarfod diweddaf hwn heb gofio dim am y r ystorm bono, ond yr oedd eraill yn ei chofio yn dda. PrPfd,d In11' c-rBaUwTd arddangosfa tan-ddiffoddwyr « Lmri1, I>erlh7Do1 1 Cened'aethol r J -Vn Lkndudno' JT hyn a dynodd dyrfaoedd mawrmn yr dref. Yr oedd 'brigvfau yn bresenol o Baugt.r, Dolgellau, Llaududmx Mostyn Hail, Bodrhydaan, Rhuthiu, Plasnewydd (Porth- aethwy), Llanrwst, Queensferry, a Rhyl. Heblaw gorymdaith, cymerodd arddangosiadau le o allu a chyflymdeT y gwahanol gwmuiau i ddiifodd tanau, &c., a chyflwynwyd infer o wobrwyon. Am yru y peinanau ager, aeth y yrobr flaenaf i Cohvvn Bay, IZJ u1 un\ y Pfiiria £ ,t J" cael ei weithio gyda llaw, 1, Dinbych 2, Bangor. Am y neiriant ager a'r cyfleuwadau gi.reu, 1, Conwv 2. Llan- uuano ac ain y peiriant Haw gyda'r cyfleuwadau goieu, 1, Bodrhyddan 2, Dolgellau. Rhyo-y-Mbirch—Dydd Sadwrn. Mehefin 9fed cynaliwyd Cymanfa Ganu y Methodistiaid yu nghapel Rhyd-y-Me.rch, Cvv Penmachao; ac er y gwlaw mawr α lie annghysbell, caed cynulliad rhagorol )-no. Yr arweinydd ydoedd Mr D Jenkins, Mus. Bac., Aberystwyth. Hon ydoedd y nawfed gymanfa ar hugain i'w chyniti yn nosbarth Pen machno, a'r pnmed tro ar hugain i Mr Jeukins arwarn yno. Caed cymanfa ragorol. Heblaw yremyn- donau, canwyd yr anthemau, Fel y brefa^r hydd' {J Ihomas), a Coron Cynawiuler' (lj Jenkins). Y pirfL° 't G yu j prydnawn, a'r Parch Thomas Parry, Colwyn Bay, yn yr hwrr • Rhyd-y meirch ar yr esiampl dda oeddynt wedi ei roddi i gapeli y cylch trwy gael organ dda, gymanfa & brofodd 0 gyraaiut gwasanaeth yn y

COLEG Y GOGLDD, BANGOR (Un o'r Colegau yn Mhrifysgol Cymru). Prifathraw: H. R. REICHEL, M.A. Dechreua'r tymhor nesaf Hvdrpf 9 ionn gyfer Arholiadau Prifysgol Cymru, rhai o eiddo PrifyLol Llundain, y Cwrs Meddygol yn Mhrifysgolion Edinburlh^a Glasgow, ao arholiadau eraill. Kholr addysg arbfniV ^r^™fethy4'llaeth'ac Electrical Engineering. Mae yn raddolf an ormalaidd i athrawon elfenol a chanol- 0 ysgoloriaethau, yn amrywio mewn gweith o £ 40 i £ 10 y flwyddyn i'r rhai fyddo'n ymaelodi yny Coleg gyda dechreu y tymhor nesaf. Bydd haner yr lsgoloriaeth:m yn gyfyngedig i Gymry. Dechreuir yr ariioliad am dallynt Medi 18 Ceir pob manylion gan JOffN EDWARD LLOYD, J I. A. Ysgrifenydd a Chofrestrydd. Yn awryn barod, pris 6ch, trwy y post 7c. LLANLLONYDD: Ei ddau Efaill, a rhai o'i bobl eraill. Gan LLYFRBRYF. I'w cael o Swyddfa'r Cymro, 8 Paraliw Street