Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Nodion 0 Faelor
Nodion 0 Faelor Nos Sadwrn. NID vn ami y clywir y ffordd hyn am Eglwyswyr yn cinal cyfarfodyddcystadleuol-y capeli sy'n cadw pethau felly bob amser. Ond syndod mor debyg i'n gilydJ yr ydym ni yma rywsut, a thrwy gymyssru mwy q, n gilydd yr ydym yn dyfod yn bycach o hyd. Felly, gan weled mai pethau campus i dynu pobl at eu gilydd, ac i wneud ceiniog fach, ydyw y eyf- arfodvdd hyn, ac er rnvvyn bod yr un fath a u bro- dyr. penderfynodd y Parch T Pntchard a i braidd yn y Rhos yma gvnal cyfarfod cystadleuol, a hyny fu yn y Neuadd Gyhoeddus nos Lun ddiweddaf. Cyneherdd cystadleuol y galwent hwy ef, am nad oedd celf na lien yn cael lie yn ei raglen; ond hwvrach vr estynir y covtyp.au erbyn y tro neaf, gan i hwn droi allan mor ffodus. Daoth cynulliad mawr o hoffwyr can yn nghyd, ac ni threuliasom noson fwy hapus er's tro byd. Mr Edward Evans, ieu., LerpwL oedd y cadeir- ydd, a chawsom anerchiad bach twt, gwerth myned yno i'w wraddo ac yr oedd y Ficer yn ei hwyJiau goreu yn gweithredu fel arweinydd. W.M. oedd yn clorianu-a cbwi wyddoch mor gelfydd y medr o hollti blew. Cyfeiliwyd gan Mr Mathew Bowen. Dyma ganlyniad y cystadleuon: Dau got y^n vmgeisio ar y brif gystadleuaeth, sef Poncie a r Cefn—y cyntaf yn oreu, tin arweiniad Isaac J ones Unawd soprano, Bwthyn bach melyn fy ««ad< Miss Egan a Mis, Tilly Thomas, y ddwy o r Cefn, yn gyfartal. Unawd tenor, Perl fy nwyfron," T Banks. Poncie. Bariton, Gogoniant i Gym- ru," J Williams, Poncie. Cafwyd cystadleuon campus. Heblaw y cystadlu, aed trwy raglen gerddorol chwaethus a swynol gan Emily Wright, Frances Jones, W Morgan Jones, J Ellis Evans, a S A Duce yn chwareu'r crwth. Ac yn goron ar y cwbl, cafwvd vr Yswain Yorke o Erddig i gynyg diolch- garweh i'r cadeirydd ac eraill.. yn ei ffordd ddigrif arferol. Ddydd Mawrth cynaliwyd Cymdeithasfa Chwar- terol Undeb Annibynwyr Maelor yn Ngwrecsam, dan lywyddiaeth y Parch T E Thomas, Coedpoeth, yn abseuoldeb y Parch R Roberts, Rhos. Y mater pwysicaf ddaeth gerbron ydoedd cynygiad i gy- chwyn cylchgrawn chwarterol perthynol i'r Undeb. Traddodwvd areithiau gwych a doniol, nes argy- hoeddi pawb o'r buddioldeb o symud yn mlaen yn y cyfeiriad, a phasiwyd yn unfrydol i fedyddio y cyf- ryvv a'r enw Y Cyfarwyddwr. Y Parch Peris Wil- liams fydd v golvgydd, a phenodwyd pwyllgor i gwblhau y trefniadau, a bydd y rhifyn cyntaf allan vn mis Hydref. Disgwyliwn yn awyddus am weled ei wyneb, ac os y bydd graen go dda arno hwyrach v bydd i'r Corph ddilyn esiampl Xndipendia, yn enwedig os bydd argoel am dipyn o elw. Fu dim byd neillduol arall gerbrou, ond pasiwyd pleidleisiau o gydymdeimlid a'r cenadoa auffodus a'u teuluoedd yn China, ac a, theulu Castell Pen- arddlag yn eu galar. Pasivvyd penderfyiiiad yn cefnogi y mesur i atal gwerthu gwirod i blant, ac o blaid cau y tafarnau ar y Sul yn Mynwy. Ac yn olaf, darllen wyd papyr pur dda ar Dyled yr eg- lwys i'r diaconiaid," gan y Parch 0 J Owen, Pon- cie. Ar y cy fan, yr oedd yn uo o'r cyfarfodydd goreu gafwyd er's tro byd. Llawer iawn o briodi fu yma y gwatnvyn eleni, ac yr wyf wedi sylwi fod priodasau yn llawer amlach pan y bydd yr hen fyd bach yrna yn nghanol hel- yntion, beth bynag sydd i gyfrif am hyny. Yr un sydd genyf fi i'w chofnodi yr wythnos hon ydyw priodas ddel a hapus a gymerodu 18 yn Nghoedpoeth ddydd Mercher diweddaf rhwng -M i -s Lizzie Jones, merch Mr Isaac Jones, groser, a Mr Jeremiah Lewis, pedwerydd fab y diweddar Mr John Lewis, Tanyfrou, Adwy'rclawdd. Yr oedd pentref bach Tanyfron yn fywiog iawn yn bur foreu, a'r cymydogion wedi bod wrthi yn bur ddvfal yn darparu er rhoddi croesaw teilwng i'r par ieuanc.' Gvveinyddwyd y briodas yn nghapel y Wesleyaid. ac yr oedd pont o ddail a blodau gwyn. ion wedi eu gosod dros y llidiart ofheny capel. Gan mai dvma'r briodas gyntaf yn y capel, cyflwyn- wyd iddyut, fel arfer, Feibi Teuluaidd wedi ei rwymo yn hardd. Y morwynion priodas oeddynt Miss Agnes Jones, chwaer y briodasferch. a Miss S A Williams, a'r gwas priodas ydoedd Mr John Lewis, Lerpwl, brawd y priodfab. Gweinyddwyd gan y Parchn J Felix ac Enoch Anwyl, Coedpoeth, yn cael eu cyn- orthwyo gan y Parchn Robert Lewis (brawd y priodfab), ac O. Mathias. Derbyniasant lwythi o bwyddion, ac y mae'r ddau ddedwydd erbyn hyn yn mwynhau eu mis met ar lauau Morecombe Bay. Eiddunwn iddynt bob dedwyddweh. O'r divredd, y mae adgyweirio Eglwys henafol ac ardderchog Gwrecsam wedi dyfodyn ffaith. Y mae yr esgynloriau wedi eu codi hyd ucbaf y twr fa gynt yn gadarn, ond sydd erbyn hyn, yn ol adrodd iad y gwyr cyfarwydd fu yn ei arolygu, mewn sef- yllfa sigledig ac mewa perygl o syrthio. Y mae inewn cyflwr gwaeth nag y tybid ac yn lle pum' mil o bunau, bydd eisiau wyth mil i wneud y gwaith yn iawn. Diau y daw'r arian i mewn heb lawer o drafferth, ac y cvvblh&ir y gwaith yn ddiymdroi. Hyderaf hefyd na anurddir y twr harddaf a chywreiniaf yn Nghymru wrth ei adgyweirio, ac na adewir i iaw halog ac annghyfarwydd ymhèl ag ef, ond v bydd i bobpeth o'r dechreu gael ei gario allan gyda'r gofal mwyaf, ac yr arbedir bob careg ddy- ddorolaberthra iddo. Cyfarfu dau lowr a dam wain allasai droi allan yn ddifrifol iawn yn nglofa Wynnstay, ddydd Llun, trwy i rhvw goed syrthio ar ben F a W Francis. Dranoeth, yn yr un lofa, syrthiodd swm mawr o rwbel ar ben Thomas Davies, a chafodd gryn wasg- fa. Da genyf ddeall fod y tri yn dyfod yn mlaen yn dda dan ofal y meddyg L Roberts. Hwyr iawn fydd y cynhauaf gwair eleni. Dyma hi yn Orphenaf, a'r'cynhauaf heb ddechreu. Gwel- ais ambell gae o wair hadau wedi ei ladd heddyw, ond hynod mor deneu ydoedd. Ysgafn ydyw yn mhobman, ond y mae cawodydd y dyddiau diweddaf yma wedi rhoddi rhyw ail dwf ynddo hefyd. Golwg bur salw sydd ar bob cnwd arall hefyd, a thlawd fydd hi os na chynesa yr bin yn fuan. Bu cyn oered a mis Mawrth yr wythnos hon. DYFFRYNWR Cynaliwyd Cvmanfa Ganu flynyddol Methodist- iaid'dosbarth Treffynon, ddydd Mercher, yn nghapel Rehoboth. Treffyuoti. Yr arweinydd ydoedd Mr D Jenkins, Aberystwyth, a chyfeiliwyd gan Mis, Nora 2 ulford a Mr E A Hughes. Llywyddai Mr Peter Thomas. Gronant, yn y prydnawD, a'r Parch 0 B 1 Jo ies, Ffynongroew, yn yr hwyr. YR wythnos ddiweddaf penodwyd y Proffeswr o J Lodge gan y goron yn Brifathraw Prifath- rofa Birmingham. Wele yr hysbysiad swyddog- ol:—"Her Majesty, in pursuance of the pro- visions of the charter of the University of Bir- mingham, is pleased to appoint Oliver J Lodge, Esq., D.Sc., LL.D., F.R.S., Professor of Experimental Physics in the University Col- lege, Liverpool, to be Principal of the Uni- versity of Birming- ham.—A W Fitz Roy." Ganwyd Oliver Jos- eph Lodge yn Penk- hull, Stoke-upon-Trent, yn 1851. Derbyniodd ei addysg foreuol yn ys- gol Ramadegol Newport (Salop). Yn 1877, wedi aros yn Llundain am beth amser, derbyniodd y radd o D.Sc, a phen- odwyd ef yn Assistant Professor of Physics yn Or Oliver Joseph Lodge. y Brifysgol yno. Yn 1882 daeth i Lerpwl ar ei benodiad yn Broffeswr mewn Physics yn y Brifysgol yma. Yn fuan wedi ym- sefydlu yn Lerpwl dech- reuodd ar gyfresau o arbrofion pwysig,y rhai, mewn byr amser, ddyg- asant iddo glod yn y byd gwyddonol. Yn 1887 ac 1888 gwnaeth waith ar- brofiadol a'i gosododd ar un waith yn y rheng flaenaf o wyddonwyr yr oes. Arhrofion oedd y rhai hyn er chwilio i fewn i natur ac effeith- iau mellt ac arweinyrion mellt. Mae canlyniadau yr arbrofion hyny wedi eu cyhoeddi yn llyfr gyda'r teitl Lightning conductors and Light- ning guards." Yn ystod yr ymchwiliadau hyny gwnaeth y Proffes- wr ddarganfyddiad o'r pwysigrwydd mwyaf. Y pryd hwnw y dangos- odd y ffordd i gynyrchu tonauetherawldrwyfoddion trydanol. Y gwaith hwn (yn nghydag eiddo y Proffeswr Hertz yn yr Almaen) ffudodd y prawf cyntaf mai electro magnetic waves yn yr ether roddant fodolaeth i oleuni a gwres. Cyn y dargaofyddiad hwn, trwy losgiad neu boethiad defnyddiau yn unig y gellid cynyrchu tonau ether- awl. A chan fod y tonau etherawl a gynyrchwyd trwy foddion trydanol gan y Proffeswr Lodge, o'r un natur yn hollol a'r tonau hyny roddaut fodolaeth i'r syniadau o wres a goleuni, gwelir fod y dar- ganfyddiad yn agor maes eang yn nghymhwysiad ymarferol trydaniaeth. Mae yn bosibl, trwy ddilyn y llinell a fynegir gan yr arbrofion uchod, i ddyfod ar draws moddion celfyddydol er cynyrchu goleuni heb wres, neu wres heb oleuni. Yr unig rwystr ar y ffordd yn bresenol ydyw yr anhawsier i gynyrchu tonau etherawl digon man. Ond, nid yw y cyf- lawniad ond mater o amser ac arbrofiad yn unig, ac yr ydym yn dra sicry eawn cyn hir ffynonell goleuni heb boethder,a llusern oleuheb wres. Bydd goleuui heb y gwres yn gaffaeliad iiid bychan, pan ystyrir y gwastreffir mewn gwres 99 y cant o bob canwyll a losgir. Yn wir gwastreffir 90 y cant yn y llusern drydanol oreu a ddefnyddiwyd hyd yn hyn. Mae gwaith arbrofiadol y Prifathraw yn helaeth iawn, ac nis gellir enwi y ddegfed rau ohono yma. Fel gyda phobpeth arall, mae rhai cyfresau o'r arbrofion yn sefyll yn uwch nac eraill mewn pwysig- rwydd, newydd-deb, a gwreiddioldeb. Mae un o'r cyfresau hyny yn dal perthynas a'r cysylltiad rhwng mater ac ether. Cynlluniwyd yr arbrofion er cael allan a ydyw y ddaear, ar ei hymdaith o amgylch yr haul, yn effeithio mewn rhyw fodd ar lonyddwch yr ether a'i hamgylcha yn mhob man. Caalyniad yr arbrofion oedd hwn fod y ddaear, er gwaethaf ei chyflymder mawr o 19 milldir bob eiliad, yn teithio ar ei chylchlwybr o amgj-lch yr haul heb aflonyddu dim ar yr ether yn ei chymydogaeth. Nid oes felly, vn ol Dr Lodge, gysylltiad uniongyrchol o natur allofyddol syml yn bodoli rhwng mater ac ether. Cymerodd yr arbrofion uchod Ie tua thair blynedd i'w gorphen. Yn 1894 cychwynodd y Dr. gyfres arall, i'r hon y perthyn dyddordeb cyffredinol—cyfres arweiniodd i fynu i'r wireless telegraph yn y ffurf y defnyddir ef heddyw gan Marconi. Yn wir, defnyddiodd Dr Lodge yn 1894: yr holl foddion a ddefnyddir y dydd hwn gan Marconi yn ei bellebyr diwifr. Ychydig iawn o bobl y tuallan i'r cylch gwyddonol sydd yn gwybod am y ffaith yna. Yn 1894 cyhoeddwyd y gwaith yn llyfr, a gellir ei gael yn awr dao y teitl Signalling through space without wires." Yn 1897, cychwynodd ar waith arbrofiadol rodd- odd fod i gyfundrefn arall er pellebru heb wifr,— cyfundrefn a elwir yn awr yn Magnetic Telegraph. Mae rhan o'r gwaith hwn hefyd wedi ei gyhoeddi gaa yr Institution of Electrical Engineers, Prof- wyd y gyfundrefn hon ar raddfa eang yn ymyl
Co!eg Biiia-Bangor.
Co!eg Biiia-Bangor. CYNALIWYD cyfarfodydd blynyddol Coleg Annibyn- ol Bala-Bangor ddyddiau Iau a Gwener, dan lyw- yddiaeth y Proff. J E Lloyd, M.A. Cyfhyynodd y Prifathraw Probert ei adroddiad, yn yr hwn y dywedai fod ymddygiad y myfyrwyr wedi bod yn hollol foddhaol. Yr oedd mwyafrif y myfyrwyr mewn celf a duwinyddiaeth wedi amlygu eu hawyddfryd i barotoi eu hunain i waith mawr y weinidogaeth, ac ymddengys fod ynddynt gymhwys- derau amlwg i bregethu Eleni eto cariwyd y cwrs duwinyddol yn mlaen mewn undeb ag athrawon Coleg y Bed yddwyr, a chan i'r undeb brofi morfodd haol a llwyddianus, cerir y cynllun yn mlaen eto y tymhor nesaf gydag ychydig gyfnewidiadau. Y flwyddyn nesaf, bwriedir cynal dosbarth mewn duw- inyddiaeth weinidogaethol ar gyfer y myfyrwyr mewn celf a duwinyddiaeth. Bu 15 o'r myfyrwyr yn dilyn dosbarthiadau yn y Brifysgol, ac eisteddodd wyth ohonynt yn yr arholiad olaf am y radd o B.A. Os yn llwyddianus, bydd y tymhor yn eithriadol yn hanes y Coleg. Gan fod cynifer yn darparu ar gyfer y B.A., nid oedd ond tri yn unig yn darparu am arholiad y A.T.S. Nifer yr holl efrydwyr duw- inyddol ydoedd 25-12 0 Atinibynivyr, 12 o Fedydd- wyr, ac un myfyriwr lleyg. Yn absenoldeb y Proff J M Dayies, cyflwynodd Dr Probert adroddiad yn dangos y gwaith a wnaed mewn Hebraeg, moeseg, darllen, ac areithyddiaeth. Rhanwyd y wobr Hebraeg (rhodd Proff Anwyl, Aberystwyth) rhwng Mr Fred Jones, Capel y Wig, a Mr D W Roberts, Bwlchgwyn, dau o'r myfyrwyr ieuengaf. Cyflwynodd Proff. T Rhys adroddiad o'r dosbarthiadau eraill, a chyflwynodd y Cadeirydd ad- roddiad o waith y myfyrwyr fu yn dilyn dosbarth- iadau y Brifysgol. Cyflwynodd Mr W J Williams adroddiad dra manwl, yn dangos fod y tanysgrifiadau a chasgliadau yr eglwysi yn cyrhaedd yn agos i lOOOp, sef cynydd o tua 50p ar y flwyddyn o'r blaen. Derbyniwyd 25p o Ymddiriedaeth Reyner, a 50p o Fwrdd y Gronfa Annibynol. Talwyd 580p mewn cyflogau i'r ath- rawon 392p 10s mewn rhoddion i'r myfyrwyr 87p 7s i Goleg y Brifysgol, a 20p yn fees yn yr ar- holiadau. Penderfynwyd cynal arholiad am fynediad i r Coleg, yn mis Medi; a dewiswyd y Parchn T Tal- Caerdydd, ac yn ddiweddar yn Nghaernarfon. Er nad yw y gwaith eto wedi ei gwbl orphen, maey gyf- undrefn erbyn hyn yn gweithio yn rhagorol, a thebyg y gwelir hi, mewn rhyw ffurf neu gilydd, mewn gweithreliad cyn hir ar ein harfordiroadd. Mae Dr Lodge yn gwaeuthur arbrofion yn awr ac yn y man er's rhai blytiyddau mewn perthynas i niwl a'r mold i'w symud. Mae yr arbrofion hyn o'i eiddo yn dra dyddorol, ac y maent wedi ffurfio testyn i amryw ddarlithiau a phapyrau, ond nid yd ynt hyd yn hyn wedi eu harfer ar raddfa eang. Yr amcan yw symud niwl oddiar arwynebedd o dir neu ddwfr lie mae llawer o drafnidiaeth, megys gorsaf- oedd reilffyrdd, ac afonydd tebyg i'r Mersey a'r Thames. Fel y gwyr llawer o'n darllenwyr, mae y Prif- athraw yn ddyn o ami ddoniau. Heblaw bod yn y rheng flaenaf yn mysg gwyddonwyr yr oes, mae yn ddyn mawr fel athraw, athronydd, a diwygiwr. Mwy na'r cwbl, mae yn ddyn o amcanion moesol uchel, a gwnai les i ami un eiddil ei ysbryd, gymar arno'i hun bregethu pethau mawrion, wrando ar y Dr yn traethu ar ryw bwnc politicaidd, neu yn gwyntyllio cymdeithas." Mae swn ei ergydion trymion ar ddrygioni eymdeithasol yn awr ac yn y man yn a nheuthyri, ac yn adfywiad nid bychan i'r rhai hyny wrthoda tt; redeg gyda'r lluaws a phlygu glin i Baal. Yn wir, pe caniatai amser iddo, gwaai y Dr ar fyrder enw iddo'i hun fel diwygiwr cymdeithasol. Mae ganddo afael natnriol uniongyrchol ar bynciau politicaidd a chymdeithasol. Mae yn siaradwr ac ysgrifenwr llwyddianus, yn ddyn o feddylfryd uehel ac yn gwbl ddiofn. Mae'r doniau yna yn anhebgorol i ddiwygiwr, ac y maent yn cydgyfarfod mewn modd arnlwg ryfeddol yn Dr Lodge. Pan feddyliwn am hyny, mae yn ddrwg iawn genym ua fuasai rhagor o Gymry Lerpwl wedi cy- meryd y fantais i'w wrando yn darlithio cyn iddo ymadael a'r dref. Er hyny, mae ganddynt y fraint o ymgydnabyddu ychydig ag ef yn ei lyfrau. Er fod swm mawr ei waith drwy y wasg wedi ymddangos mewh pynciau gwyddonol dyfnion, mae dau lyfr o leiaf o'i elddo wedi eu hysgrifenu er mwyn y bobl. y 11 y Un o'r rhai hyny ydyw y Pioneers of Science,"— llyfr a ddylai fod yn Haw pob Cymro darllengar. Ua araU ydyw Signalling through space without wires." Gwelir hefyd lawer o'i waith yn nghy- hoeddiadau y Soeiety for Physical Research. Mae y cyhoeddiadau pwys g hyn o fewn cyrhaedd pob Cymro a Sais. Yn yr Hydref bydd y Dr ya cychwyn ei yrfa fel Prifathraw Prifathrofa Birmingham—athrofa sydd wedi ei bwriadu i fod, yn mhea rchydig flynyddau, yn ua o brif athrofeydd Prydain. Dymutiwa iddo nerth a llwyddiaut yn ei ddyledswyddau pwysig mewn maes newydd. wyn Phillips, Bala, a T Lloyd Jones, Pencader, yn arholwyr. Gorphenwyd man faterion bore ddydd Gwener. Ddydd Gwener hefyd cynaliwyd cyfarfod blyn- yddol y tanysgrifwyr, dan lywyddiaeth Mr E H Davies, Pentre, Rhondda. Cyflwynodd y Parch D Rees adroddiad blynyddol y Coleg, yn dangos y cynydd sydd wedi bod er ei sefydliad. Cyflwynwyd hefyd y gwahanol adroddiadau a fabwysiadwyd gan y cyfarfod y dydd blaenorol. Derbyniwyd hwy F gyd, a thraddodwyd amryw anerchiadau yn nglyn a hwy. Dewiswyd y swyddogion canlynol am y flwyddyn ddyfodol—Cadeirydd, Mr R Roberts, Pwllheli; ysgnfenydd arianol, Mr W J Williams, maer Caernarfon; ysgrifenydd, Parch D Rees, Capel Mawr; archwilwyr y eyfrifon, Parch T Dennis Jones a Mr L D Jones, Bangor. Dewiswyd Dr Guinness Rogers, y Parchn J Turquand, a H Harris, Llundain, yn gynrychiolwyr Bwrdd Cronfa yr Annibynwyr ar y Pwyllgor Gweithiol. Terfynwyd y cyfarfod trwy dalu y diolchiadau arferol.
rMarwoiaeth Capten Wynn Criffith.
Marwoiaeth Capten Wynn Criffith. DYDD Iau, yn ei breswylfod, Llanfair Hall ge Caernarfon, bu farw Capten J G Wynn Griffif-h «, rfeyn 57 mlwydd oed. Yr oedd /n dirfedSwr adnabyddus yn sir Gaernarfon. Yn 1871, penodwyd ef yn Uchel-Sirydd sir Gaernarfon ac ar ol hyny llanwodd amryw swyddi cyhoeddus pwysig. Yr oedd yn ddirprwy-gadeirydd Brawdlys Chwarterol y sir, ac yn gadeirydd y Fainc Ynadol yn rhan bar th Caernarfon. Mewn gwleidyddiaeth, yr oedd yn Geidwadwr cadarn ac un adeg cymerai ran amlwg mewn cyfarfodydd gwleidyddol, yn arbenig pan y daeth yr Anrhydeddus Douglas Pennant (Arglwydd Penrhyn yn awr) allan fel ymgeisydd am sedd yn y Senedd. Yr oedd yn Eglwyswr selog, a thrwy ei ymdrechion ef yr adnewyddwyd eglwys fechan bryd- ferth Liarifair. Cymerai gryn ddyddordeb mewn sefydliadau elusenol a dyngarol, ac yr oedd yn fon- eddwr o dueddiadau caredig. Hyd yn ddiweddar yr oedd yn gapten ar y 4ydd Bataliwn o'r Fusiliers Cymreig, a gwasanaethodd yn yr India.
Colofn Dlrwest.
Colofn Dlrwest. Yn nglyn a chyfres o gyrddau a drefnwyd yiff Seacombe a'r ardal o blaid Mesur y Plant tan 16eg, aeth Gol. y Birkenhead News o'i ffordd i gydym- deimlo a'r tafarnwyr druain-eu bod yn cael eu blino gan gyfreithiau a gosodiadau dyrus, y byddai i'r mesur hwn beri rhagor o ddyryswch iddynt yn y ffordd o benu ai tros ynte tan un ar bymtheg y byddai'r plentyn, a phethau tebyg. Yn y rhifyn dilynol, cymerwyd plaid y mesur a dirwest yn gyff- redinol mewn llythyr maithoddiwrth y cyfaiil Hugh Edwards, yr hyn a gydnabyddodd y Gol. gan ym- gais i'w ateb mewn priferthygl golofn o hyd, wedi ei hysgrifenu yn eithaf cymedrol, ond heb ddim newydd i'w ddweyd am y dirwestwyr ond eu bod, er yn amcanu yn dda, yn llesteirio mwy ar ddirwest na dosbarth yn y byd-mewn gair, eu bod yn bobl rhagorol ond enbyd o dd all. Proffesa'r Gol. yn yr erthygl hon aiddgarwch mawr tros ddiwyg- iadau dirwestol; ond yn gyfochrog a'i sylwadau, ac yn frith trwy'r papyr, ceir hysbysiadau breision am wirod meddwol o bob math, fel nad oes fawr 0 werth yn ei "ganolllwybr barn." Diolch i Mr Edwards am godi'r faneg, a gwasgu eyff es allan o le mor dywyll. Y mae gan y cyfaill Edwards lawer i'w wneud mewn trefnu cyrddau dirwestol; a chwynai mor dda fel rheol y cadwai areithwyr lleyg eu cyhoeddiad, ond mor hawdd gan wyr parchedig eu tori ar rithyn o esgus. Hen gwyn ydyw hon ac wedi myned bellach yn ddihareb. Dyma fel y marwnadodd yr United Kingdom Alliance ar wrthodiad Mesur y Plant:—"Fod y bwrdd hwn yn datgan ei siomedigaeth dwfn am waith Mr A J Balfour, M.P., arweinydd Ty'r Cyffredin, yn gwrthod cyfleusderau i basio y bil er atal gwerthu gwirod i blant tan 16eg oed, a'i syndod at, eiddilweh 'lei resymau dros y cyfryw wrthodiad yn mhellach, fod y bwrdd yn gweled yn y digwydd- iad hwn arwyddion poenus o ddylanwad y fasnach feddwol ar Dy'r Cyffredin, a chyda'r digofaint mwyaf yn gwrthdystio yn erbyn darosfcwng lies corphorol a moesol plant y wlad hon i fuddianau arianol yr unfaeliaeth wirodol' Cymhella'r bwrdd hwn bawb sy'n cydnabod mai ymdrech ydyw hon rhwng y bragwyr a'r bobl, i ddatgan eu gwrth- dystiad difrifol yn erbyn gosod yr usuriaeth hwn ar fywyd parhaus y genedl." Dyna ddatganiad cryno a dwys o deimlai miloedd tuallaa i'r Alliance hefyd ac o bob gwaed ar ddwylaw, gwaed plant ydyw y poethaf a'r cochaf, a'r anhawddaf ei olchi- ymaith. Gwysiwyd tafarnwr yn un o fan drefi tic Gaer yr wythnos ddiweddaf am agor ei dy i fechgyn gana (&c.) ynddo ar y Sul, a'i drwydded yntau ond un- chwe' diwrnod. Tystiodd heddwas iddo daro i mewn a chaelnifer o ieuenctyd yn cauu emynau Sankey. Sylwodd yr ynadon fod y gyf raith wedi ei throseddu ychydig, ond gollyngwyd y troseddwr yn ddigcsb am y tro. Llian main gwyn tros gorph ydyw emynan'r allor yn y dafarn, ac y rnae'n anhawdd meddwl am ienad mwy annghymharus. Y mae darpariaeth arbenig mewn tafarnau ar gyfer denu ieuenctyd o 15eg i 22aiu yn myned ar gynydd. y mae lie i ofni ystafell glyd, gyfrin, yn cael ei neillduo iddynt, ac offer cerdd a chan a dawns yn cael eu defnyddio i'w swyno a'u dallu yr un pryd. Y mae'n chwith meddwl fod naws gerddorol Cym- ry ieuainc yn peri fod lleoedd o'r fath yn fagl barod iddynt. Y mae'a haws gan y Cymro hefyd, oblegyd cynefindra, fathru pethau sanctaidd tan dra3d, fel y prawf yr engraipht hono o dafarnwr yn Nghymru a ddrwgdybid gan yr heddweis oedd yn cynwys pobl i i gil-lymeitian yn ei dy ar y Sabboth, yn groes i'r gyf- raith. Trefnwyd i wylio'r lie ar a.wr neillduol, ac yna, rhuthro i mewn ar eu gwarthaf. Ond clywodd y Boniffas hwy yn y drws o'r ystafell oedd yn mhell- deroedd y ty, ac ar ei amnaid wele bawt. o gtlcli y bwrdd yn taro'i het tros ei wydryn, a'r tafarnwr yntau yn myn'd i weddi I Pwy ond Cymro fuasai ar eiliad yn dychymygu am hugan mor gythreulig Dyweded rhywun mai chwedl o nyddiad areithiwr' dirwest, mwy awyddus am rywbeth i ddarsynu ei wrandawyr nag am y gwir, ydyw yr uchod beth bynag am hyny, y mae ei chyffelyb a'i chynddrsvg yn digwydd beunydd mewn gwlad a thref y dyddiau hyn. -()- Un o'r pregethwyr goreu sydd yn mhwlpud y Wesleyaid Seisnig ydyw'r Parch Talalua Newton. Brodor ydyw o Wern y Mynydd, ger y Wyddgrug. Un arall obregethwyr mwyaf addawol y Wesley- aid ydyw mab ein cyd-drefwr y Parch 0 Lloyd Da- vies, sef y Parch H Trefor Davies, sydd ya awr yn Southport, ac wedi ei alw i gylchdaith Teviotdale, Stockport, un o gylchdeithiau pwysicaf yr enwad. Bydd Mr Davies yn symud i'w gartref newydd yn niwedd Awst, ac yn myned a'r rhodd oreu gydag ef, sef Misa Annie Morton o Southport, erbyn hyny Mra Davies. Nos Wener ddiweddaf cynaliwyd cyngherdd pur lwyddianus yn Ysgoldy Cenedlaetbol L'.anaannan, i'r amcan o gynorthwyo y brawd ieuane addawol Thomas Roberts, Mostyn Dehar. Yn absenoldeb Dr Jones, LL-,nfairtalhaiarn, llywyddwyd gan Trebor Aled, ac arweiniwyd gan Mr A 0 Evans, cyfreith- iwr, Dinbych Cymerwyd rhan yn y cyngberdd gan Miss Owen, Llanfair; Mr3 Roberts, a Miss Owen, Llansannan; Mri Gibbs, Dinbych; Evans ac Ed- wards, Cerygydrudion; Isaac Jones, W Owen, a Robt Roberts, Liansaiman, ae eraill. Cafwyd cy- ngherdd bywiog a dyddorol, ac yr oedd yr ystafell yn llawn.
COLLI AC ENILL.
COLLI AC ENILL. MAic dynion bron yn ddieithriad yn foddion aberthu neu golli rhai pethau er mwyn enill peth mwy. Pan gollir rhywbeth gwerthfawr yo ein golwg. cynygir gwobr am ei adferiad, ond mae llawer o golledion yn anadferadwy. Mae dynion yn ami yn colli y trysor penaf yn eu meddiant wrth geisio enill peth llai ei werth. Y trysor penaf a fedd dyn yw IECHYD, a chollir y trysor hwn weithiau trwy ei gamddefnydd- io, ac yn ami trwy esgeuluso gwnead defnydd priodol o'r moddion cymhwys i'w gadw a'i ddyogeiu. Mae J pawb, ar ol colli iechyd, yn awyddus i gael adferiad buan, ac i'r dyben hwn cymerant y feddyginiaeth a fernir sydd oreu i gyrhaedd yr amcan. Y meddyglyn I goreu sydd yn adnabyddus yn yr oes bre3enol all wella amryw glefydau ac anhwylderau, ac i adfer yr iechyd, yw Quinine Bitters Gwilvm Evans, meddyg: miaeth a ddyfeisiwyd ar ol blynyddau o ymchwiliao ac ymbrawf. Cynwysa Bitters Gwilym Evans el fen- au rhinweddol y prif lysiau meddygimaethol sydd yn adnabyddus trwy yr holl fyd. Cydnebydd pawb sydd wedi rhoddi prawf arno mai y meddyglyn hwa yw y goreu at wella holl anhwylderau y cylla" y Riau, yr afu a'r gwaed. Mae ar werth gan bob fferyllydo I mewn poteli 2s 9c a 4s 6c yr un, neu gellir ei gael trwy y post am y pcisiau hyn yn uniongyrchol od,ii- wrth y perchenogion—Quinine Bitters Manufacturing Co., Limited, Llanally, S. Wales.