Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
Ffestiniog.
Ffestiniog. LLIW EBBILI, HTD BIN LLWTBBATT. GWTDDOM nad yw y Gwanwyn erioed wedi tori ei gyhoeddiad, ond bydd yn lied hwyr yn dechreu ei oedfeuon ar brydiau, nes gwneud i wlad gyfan droi drach ei chefn i edrych a ydyw yr efengylwr gonest ar ei daith yn rhywle. Erbyn heddyw wele y Gwanwyn wedi dod, a phawb yn ymwynfydu yn ei wenau. Gwelsom ambell flodyn ysig wedi ei rag- flaenu, fel ambell awgrym per heb gael y sylw ddy- lasai gan y byd. Henffych, Wanwyn tyner, bydded gwrid a gwen yn Ilathru dy lwybrau. ENILL CADEIRIAU. Son am enill Cadeiriau yn wir; mae y beirdd, er gwaethed ydynt, yn ddigon rhesymol i'w henill bob yn nn ond y mae Mr Owen Jones, Erwfair, yn dechreu eu henill bob yn ddwy. Efe ddewiswyd gydag unfrydedd yn Gadeirydd y Gwarcheidwaid, ac yn Gadeirydd y Cynghor Dinesig, ac yn sgil hyny yn Ynad Heddwch. Mae yr holl ardal yn un- farn nas gellid cael ei gymhwysach, a phawb yn dymuno iddo adferiad eyflym o'i waeledd presenol i droi eto yn nghylchoedd eaog ei ddefnyddioldeb. Gwyddom fod perygl rhedeg dyn i glawdd, ys y dy- wedir, ond dan yr amgylchiadau presenol, yr oedd osgoi Mr Owen Jones, ac ystyried cyfrifoldeb y swyddi yn anmhosibl. ABSWTDOL F ABW SYDYN. Cyfeilio yr ydym at farwolaeth Mr W J Wil- liams, Ty'ncefn, ac ysgrifenydd ffyddlon Eisteddfod y Nadolig er's tymhor hir. Nis gwyddem fod ein cyfaill caredig yn CWYDO, a chan ei fod yn byw mewn cwr neillduedig o'r ardal, ni sylwasom weled ei golli. Gwelsom ef ddiweddaf yn mhen rhyw fis ar ol y Nadolig, a chlywsom oddiwrtho ar ol hyny. Ymddengys erbyo hyn ei fod yn llesg er's tro, a boreu Mercber diweddaf torodd gwaed lestr iddo, a bu farw yn mhen ychydig funudau. Dyn tawel, eymwynasgar a dirodres oedd Mr Williams, a chasglodd lawer o wybodaeth mewn gwahan ol gyf- eiriadau Urddwyd ef yn Eisteddfod Gened laethol Caernarfon yn 1894 dan yr enw Gwilym Twrog. Bu yn ddiacon defnyddiol yn Eglwys Carmel (A), Tanygrisiau, ac efe oedd un o gynrychiolwyr rhan- barth Ystradau ar y Cynghor Dinesig. Cafodd lawer o gyfleusderau i wneud caredigrwydd, ac ni esgeulusodd yr un ohonynt; aeth i orphwys yn gyaar, ond bydd ei goffadwriaeth yn anwyl ya hir iawn. Prydnawn da gyfaill mwyn. Pwy faasai yn meddwl wrth edrych arno yn cael ei gadeirio n os Nadolig yn lie J J Ty'nybraich y buasai yn m)-ned i ffordd yr holl ddaear mor f uan. DAL I GANU. Cynaliodd y Methodistiaid eu Cymanfa Ganu Flynyddol nawn a nos Sadwrn diweddaf yn y Garregddu a'r Rhiw, dan arweiniad Mr Tom Price, Merthyr. Llywyddid y prydnawn gan y Parch D Jones, Garregddu, a'r nos gan Mr Robert Jones, Caedu. Yr oedd y cyfarfodydd yn boblogaidd ac yn llwyddianus yn mhob ystyr. Arweinydd dy- munol iawn ydyw Mr Tom Price, a rhyw naws grefyddol ar ei holl sylwadau. Nid oes dim rhodres o'i gwmpas, ac nid yw yn cardota cyhoeddiadau ond cyflawna ei waith i bwrpas yn yspryd y gan. Os gellir cyhoeddi graddau lie mae pobpeth yn dda, credwn mai y don Liverpool a'r anthem Y nefoedd sy'n datgaa gymerasant oreu yn y Rhiw nos Sadwrn. JJatgaawyd y triawd yn yr Anthem yn feistrolgar iawn gan Miss Mair Williams, a'r Mri Ted Lloyd ac E Ffestin Jones canodd Mr Jones gan gysegredig o waith Mr Tom Price hefyd yn ystod y Gymanfa Cafwyd sylwadau yn ystod y cyfarfod gan y Llywydd, y Mri Cadwaladr Ro- berts a'r Parch W R Jones, Llanfrothen, Cafwyd Cymanfa gampus. CWBDD LLENYDDOL SEION (B). Yr wyf yn penawdu y cyfarfodydd hyn yn ol tafodiaith y gwahanol euwadau. Dyddorol yw sylwi dan ba nifer o enwau y mae y Seiat a chyf r- fody dd eraill yn myned gyda'r bobl sydd YI1 fanwl yn nghylch llythyren y gyfraith. Methodd Dr R D Evans fod yn bresenol fel cadeirydd i'r cyfarfod hwn; arweiniwyd gan Bryfdir. Y beirniaid cerddorol oeddynt y Mri John 0 Jones-y tad a'r mab-o Penrcae, Ruabon, a swnaethant eu dyled- swyddau i foddlonrwydd cyfeiliwyd gan Miss M E Owen. Prin oedd y cystadlu. Enillwyd y prif wobrau gaD Miss Evans (Penmorfa), Mri Evan Morris, R Owen, D Thomas, H Edwards, H Jones, Glanypwll Parti Jerusalem dan arweiniad Mr W H Roberts, a Chor Seion dan arweiniad Mr Jones, Perorfryn, a Glyn Myfyr. Y berdoneg greodd yr hwyl i gyd yn y cyfarfod hwn mynai y cantorion ei bod don o leiaf yn rhy uchel, a'r canlyniad fu, gan nas gellid ei thymu i lawr ar y pryd, i bawb o'r cantorion dori i lawr ar y top notes chwedl hwythau. Druan o'r berdoneg, rhaid iddi hi fod yn ddystaw dan aiuryw eriedigaethau, a gwneir bwch diangol ohoni i bechodau lawer. MANION. Mae Mr William Jones, Penygroes, yn cwyno er's tro lion genym ddeall foci gwenau Ebrill yn ei sirioli yntau rhaid iddo beidio ymdroi, mae y Sulgwyu wrth ymyl. Bwriada Cor Meibion y Moelwyn fyned i'r Bala y Sulgwyn. Wei done boys am beidio rhoi fynu'r ysbryd ar ol colli yn races Caer. Dywedir fod trydydd llyfr barddonol Glyn Myfyr yn y wasg. A ydyw y Giyn wedi darllen llyfr y Pregethwyr tybed ? Dywedir fod teimladau chwerw wedi en creu wrth ddewis is-gadeirydd i'r Cynghor Dinesig. Y Mri 0 J Owen a Cadwaladr Roberts oedd yn cyd- redeg, a'r cyntaf a orIu. Mae ryw helynt yu nglyn a'r gadair hon yn mhob man hwyrach y byddai yn well i Orsedd y Beirdd gymeryd y mater mewn Haw. Y Parch Rhys J Hughes sydd wedi ei ddewis i feirniadu yn Eisteddfod yr Annibynwyr y Nadolig nesef. Dewisiad hapas iawn. Nos Lun, diweddaf, yn y Garregddu, cynaliwy4 Cyfarfod Athrawon cyffredinol, a chafwyd banes yr Ysgol Sul yu y sir hon yn y gorpheuol, gan y Parch Griffith Ellis, M.A., Bootle. Mae Seindyrf Ariaa Oakeley wedi eu llogi i flaonori yn ngorymdaith Cymanfa Plant Methodist- iaid yr ardal eleni. Dywedir mai y Mri H Ariander Hughes a Ben T Jones fydd y Marshals y ddau ar feirch. Gydallaw, mae yr hen Haws" wedi cael het newydd yn ddiweddar; dywedaf fy marn am dani wrtho ef yn gyfriuachol. PBTCBBI. £ j|
D)Iffryn Clwyd.
D)Iffryn Clwyd. DIM Gwanwyn eleni. Wythaos yn ol, gaua, cawodydd try mi on o gesair oer, a'r bryniau tan eira heddyw, ddydd Llun, dyma'r trydydd dydd o haf. Mae'r coeti a'r cauau wedi nei-lio i'w dillad gleision mewn tridiau. Dim gwenau a dagrau bob yn ail," fel y dy wed y beirdd yma. Dim Gwanwyn eleni. DINBYCH. Fel y rhan fwya o drefi Gogledd Cymru nid oes gan Ddinbech yr un hoi gwerth son am dani-hôl a ddeil gyfarfod o ddwy fil neu dair o bobl. Mae yma hoi farebnad i werthu cig, menyn, a mae hono'n wag, a'r to yn gaadryll ac yn b ygwth syrthio ar ben yr ychydig boblach fydd yn myn'd o'i LIla wn i brynu a gwerthu. I rypario y to, fe gyst tua mil o bune, a thua dwy fil a haner gostie ei ttaroi yn hoi gysurus i dial dwy fil a haner o gynulleidfa. Bu dadl fawr ar y mater, ac fe'i trosglwyddwyd i gomiti, yr hyn sydd yr un peth a'i drosglwyddo i ebargofiaut. Piti hyny hefyd. Buasai'r Eisteddfod flynyddol lewyrchus sydd wedi ei sefydlu yn ddiweddar yn Ninbych yn talu digoo i gtirio Hog agos i fil o bunau. Ond be newch chi. Dinbych ydi Din- j bych wyddoch. RHUTHIN. Nos lau cafwyd yma gonsert ardderchog. Canu y dreithgan glasurol houo, Acis a Galatea," o waith Handel, yn yr Assembly Rooms, gan Or o'r dref a'r ardal. Mr Lloyd, organydd Egl .vys Llan- bedr, oedd yn ei godi; a gobetthior anwyi na fu ar ei gulled. iieth bynag, yr oedd yr hoi yn lied lawn, ond y mae costau trymion. Dyma'r sort o gyngherddau sydd eisie—aid rhyw ysbwrial o gauu dynion wedi pardduo ei gwyuebe. a gwneud ffylied ohonyn i hunen, i ddifyru ffiylied eriil cyn wirioned a nhwythe. Fe wna d6s o uu o glasuron Haudel fwy o les i ddyn cyffredin, nag a wua dogn o'r Nigar Melodists o d.irwg, er cymaiut a wna hwnw. Ewch ya mlaen, Mr Lloyd.
[No title]
-0- Nac esgeulused ein darllenwyr ddarllen y bennod gyntaf o'n Nofel Newydd ragorol, a welir yn y rhifyn hwn o'r Cymro—"PLANT Y DIWYGIAD MAWR." Rhifedi presenol etholwyr y deyrnas vdyw 6,822,583
Family Notices
Marwolaethau. MBJ fWiLLiAH OWBN (Tanad). PBUDD a gofidus yw cofnodi marwolaeth y gwr leuanc uchod yn 29ain oed, yn enwedig oherwydd difrifoldeb yr amgylchiadau. Bu yo gweithio am oddeutu naw mlynedd ya ngwaith nwy Salford, a thua chwe mis yn ol ymadawodd o Manceinion i arolygu rhan o waith nwy Earlestown, ac wytbnos cyn ei farwolaeth ymgymerodd a bod yn foreman gwaith nwy newydd perthynol i Gorphoraeth Brig- house, ger Huddersfield. Yr oedd yn wr ieuanc hynod o ymroddgar. Efrydodd a darllenodd lawer, ac yr oedd yn meddu ar gasgliad helaeth o lyfrau goreu yr Iaith Gymraeg. Enillodd luaws o wobr- wyon mewn barddoniaeth, llenyddiaeth, a chyf. ieithiadau, a bu yn llwyddianus i basio Arholiad yr Orsedd Genedlaethol, ac urddwyd ef yn Ffestiniog. Yr oedd yn aelod dichlynaidd o Eglwys ac Ysgol Sabbathol y Methodistiaid Calfinaidd. Arferai ddysgu allan holl faes llafur Arholiadau yr Ysgol- ion er's amryw flynyddoedd, ac enillodd rai o brif wobrwyon y cyfryw. Terfynwyd ei yrfa ddisglaer yn ddirybudd iawn, a phan oedd llwyddiant tym- horol yn gwenu arno. Cydymdeimlir yn fawr a'i rieni, a'i frawd a'i chwiorydd yn eu trallod. Ar Ebrill 12fed cymerodd ffrwydrad le, yr hwn a achosodd farwolaeth dau a niweidio un arall. Ym- ddengys fod Mr W Owen wedi llosgi mor arswydus fel y bu farw yn mhen ychydi oriau ar ol y ddam- wain, ys Ysbytty Huddersfield. Cymerodd ei gladdedigaeth le y dydd Mercher dilynol yn Llan- rhaidr yn Mochnant, oblegyd yno yr oedd ei gartref, ac yno y mae ei rieni profedigaethus yn byw. Brodor o Lanrhaiadr yn Mochnant oedd yr f ymadawedig, a dymunir arnem gan ei deulu gyd- nabod yn ddiolchgar y 1 luaws llythyrau o gydym- deimlad a hwy yn eu galar oddiwrth gvfeillion rn mhell ac agos. 1 PABCH. EDWARD ADAMS, CILCEN. DYDD Sadwrn diweddaf claddwyd gweddillion y Parch Edward Adams, Cilcen. Yr oedd yn 93 oed, a bu farw yn Pentre Isglan, ger Treffynon preswylfed ei fab-yn-nghyfraith (Mr Ed. Hughes)! Cynaliwyd gwasanaeth wrth y tf gan y Parchn Benjamin Hughes, Llanelwy, yr hwn a ordeiniwyd gyda Mr Adams yn Nhreffynon dros ddeugain mlyn- edd yn ol; Hugh Roberts, Maesglas ac 0 B Jones, Ffynongroew. Yr oedd y dorf erbyn cyrhaedd Cilcen yn fawr iawn, a chynaliwyd gwasanaeth coffadwriaethol yn nghapel y Methodistiaid. Ganwyd yr ymadawedig yn Chwefror, 1810, ac yr oedd yn fab i Mr Edward Adams un o flaenoriaid cyntaf Cilcen. Ymbriododd ag Elizabeth, merch i Mr Robert Roberts, Nant y Cwn, Cilcen. Gadawodd ar ei ol amryw ysgrifau dyddorol. ae yo en plith un yn cynwys adgofion am achos y Methodistiaid yo Cilcen. Yn uo o'n rhif- ynau dyfodol ceisiwn ofod i ychydig ddetholion o'r cyfryw.
-::0::--Cosod Meini Coffa…
-0: Cosod Meini Coffa Gapsl Nswydd. YR wythnos ddiweddaf crmorodd y seremoai o oao-L meini coffa capel newydd Wesleyaidd le yn Talwrn. ger Gwrecsam. Gosodwyd meiui gan y Parch J Felix Car ran Mr Richard Bithel, Ruabon), Mr J F Smith, Talwrn; y Parch Edward Humphreys (ar ran cylchdaith Coedpoeth); Mr E Parry (ar ran Eglwys Rehoboth, Coedpoeth); Mr E Davies, Adwyr clawdd a Mr Samuel Moss, A.S.
Advertising
EGLWYS ANNIBYNOL PARK ROAD. CYFARFODYDD PREGETHU, Sul 28ain o E brill 1901. Pregethir fel y canlyn boreu,io-!o- Parch H. Elfed Lewis, PRYDNAWN, 2-15 a'r.HWYR, 6-0- Parch W James, Abertawe. Gwneir casgliad yn mhob oedfa at y gwahanol adgyweiriadau. Mount Zion Welsh Wesleyan Circuit Liverpool GRAND SCENIC BAZAAR. In connection with the above, a Grand Challenge Solo Competition for Ladies, Prize, SOLID GOLD WATCH, beautifully curved case, valueAZ5 5s. 0 Grand Challenge Solo Competition Gentlemen Prize,Firstclass Gold Strengthened HUNTING LEVER WATCH.value £ 55s(the above Competitions for Amateurs only Will be held in Mount Zion Chapel, Princes Avenue, Saturday, May lith, 1901. 2/6 Entrance Fee, including admission. The names of intending competitors must be sent lin, accompanied by the fee, not later than the 4th inst. Further particulars will be announced nevt week. J. E. LEWIS, 121, Northbrook Street, Hon. Secretary. Cynelir Eisteddfod yn Prescot DDYDD SADWRN, AWST 31, 19C1. PRIF DESTYNAU. Cor Meibion, heb fod dan 25 o nifer, a gano oreu 11 Mil- I wyr y Groes"(" Crusaders "). Gwobr, 8p 8s a medal i'r arweinydd. I'r Parti o 12 mewn nifer a gano St. Aelred o'r Caniedydd," ar y geiriau Cynhyrfai'r storm a rhuai'r lli," &c. Bydd gwobrwyon am Unawdau, Adroddiadau, Barddon- iaeth, &c. Rhestr gyflawn i'w chael gan yr Ysgrifenydd trwy y Uythyrdy, 1!c. EDWAItf) WILLIAMS, 21, Derby Square, Prescot. MEWN PAFILION. EISTEDDFOD Y BALA, LLLTNGWYN, 1901. Beirniad Cerddorol, TOM PRICE, Ysw. Datgeiniaid, Miss MYFANWY JONES, Mri MALDWYN HUMPH- REYS, EMLYN DAVIES. REYS, EMLYN DAVIES. Prif Gor, 425; Corau Heibion, 415; Cadair, &c. Pob manylion oddiwrth yr Ysgrifenydd. R. EVANS, Seren, Bala. To Builders, Capitalists, and others, VALUABLE FREEHOLD BUILDING LAND AT WALTON. By MR HENRY JONES. On Thursday, the 2nd May next, at Half-past Two p.m., in the Law Association Rooms, 14 Cook Street, Liverpool. A LL that Choice Piece of Building LAND, situate and being on the sootb-wesfc side of Orrell-Lane. Walton. Liverpool, marked 85 on Ordnance SheeD, No. XCIX., 14, and containing 17,255 square yards or thereabouts. The land is ripe for building, is unrestricted, and has a splendid frontage to Orrell Lane. For further particulars and plans" apply to Mr Henry Jones. 5 Cook Street, Liverpool (Telephone No. 1,779); or to Mr Arthur C. Smith, Solicitor, Commerce Chambers, Harrington Street, Liverpool, JUR HENRY JONES, Property Auctioneer, 5, COOK STREET. LIVERPOOL. QEBBDOIFIAETH' GYMBEIG JOHN JONES Wholesale and detail Kusi-I Seller BETHESDA, NORTH WALES* Cedwir ar law y Stoc fwyaf amrywiaethol yn N/rhrsaru o Ganjmcn Cymreig, ae fel rheol danfonir pob arckeb rrda Royal Ajax Cycles 1.- L,- Cn Monthly Payments Enormous stock. FROM 10S itrrl MONTHLY. Carriage paid. ILLUSTRATED PRICE LIS rs POST FREE. The British Cyeiti Manfg. Co. (1901), Ltd. 4i Ererton Road, Liverpool. SBranch-23 Manchester St. Established (1887.) illS, FALKNER STREET, LIVERPOOL. DRAWING AND DINING ROOM SUITES re-upholstered in latest yles. W. JONES, Upholsterer aqd Cabinet Maker Window Blinds from 2s complete-cheapest in the trade, Linoleums and Floorcloths supplied. Carpets taken up- altered and re-laid. Repairs and Renovation to perfection "OARTKEP ODDI CABTREF GWALIA HOTEL, 8 & 9, Upper Woburn Plaoe, LONDON, W.C. QAIF mewn man canolog ao iachus nid yw ond 3 gwaith 5 munyd o gerdded o orsafoedd laaton, King's Cross, a'r Midland, ac 20 munyd o Paddington (G. W. R. Erya "Y Gwalia" c- hyd lirn Hetty oysurus, teilwng o'r arwyddair Oartref iddi Cartref." Telerau rhesymol. Parha i fod lan yr un arolygsaeth a GWALIA LLANDRINDOD. Vox bob hyabysrwydd ohwanegol, anfoner at Mr. EDWARD JENKINS. GWALIA HOTEL, Upper Woburn LONDON Vtleyraphio Address Gwynfa London." THE BEST TEA IS j lb & ilb lead Packets MAC- I c MAC- I c II Ii ,I ;i Ii — 2;- & ,2/e per Pounds ALADDIN'S MAGIC TEA RICH, LUSCIOUS FLAVOUR. Wholsale only of W Willfams & Co., Tea Merchants, 5 Bsttoa traet, L!yacp >>(.
Y Cyllldeb.
Y Cyllldeb. WELE grynodeb o'r Gyllideb a gyflwynodd Syr Hicks Beach i Dy y Cyffredin nos Iau. Amcangyfrifon am y flwyddyn Iddiweddtif. Derbyniadau y Trysorlys X130,385,000 Cyfrif trethiad lleol 9,634,000 Benthycion 53,227,000 Cyfanswm derbyniadau 193,246,000 Traul ar gyfrif y Trysorlys 183;592,000 Tyner y derbyniadau ohonynt 130,385,000 Diffyg gorchuddedig gan fen- thycion 53,207,000 Y Ddyled Genedlaethol yn awr yw 687,932,000 Yn dangos cynydd am y flwyddyn o 59,000,000 Dyma y fantolen am 1901—02 :— Amcangyfrif o'r Gofynion X187,602,000 o'i Derbyniadau yn ol y trethiad presenol 132,255,000 Diffyg 55,347,000 Pa fodd yute y gwneir i fyny y diffyg ? Yn nghyntaf, trwy godi trethi aewyddion. trwy atal Sawd-Drysorfa (Sinking Fund), ond yn benaf oil trwy fenthyca. Disgwylir y bydd i'r trethi newydd- ion gynyrchu:— Treth yr Incwm (2 geiniog o godiad) X3,800,000 Treth ar Siwgr, Molasses a Glucose 5,100,000 Glo a allforir, yn ol swllt y dunell 2,100,000 11,000,060 Yaa daw Canghellydd y Trysorlys at ei Fantolen Derfynol. Tollau (Customs) £30;800,000 (Excise) 33,100,000 Cymunroddion 14.000,000 Stampiau 8,000,000 Trathi Tir a Thai 2,500,000 Treth yr Incwm 33,800,000 Cyfauswm cyllid trethiadol A122,200,000 Cyllid heb drethiad 21,055,000 143,255,000 Costau drwy atal y Sawd-Drysorfa (Sinking Fund) A182,9629000 Diffyg 39,707,000 Chwaneger Hog ar y Ddyled newydd 1,293,000 Diffyg terfynol 41,000,000 Ar gyfer y diffyg hwn, i fod ar yr ochr ddyogel, rhoddir gallu i fenthyca ar Gysoddion (Consols) 60,000,000p. Hysbysa Syr D Barbour, yr hwn a all- fonwyd i Dde Affrica i wneud adroddiad ar y posibl- rwydd o godi rhan o dreuliau y rhyfel o'r Transvaal, na fedrir dweyd am ddwy neu dair blynedd; a dywed Syr Michael Hicks Beach, fod y rhyfel wedi dwyn y wlad agos i fin dinystr." Nid yw Syr David Barbour yn meddwl y gellir disgwyl dim tuag at dreuliau y rhyfel o'r Dalaeth Rydd (Free State)," ac am ddwy flyaedd wedi y terfyno y rhyfel rhaid y bydd diffyg trwm yn y Transvaal, hyd yn nod a chaniatau trethiad cynyddol ar y mwnau. Ond cyfeiria Syr David Barbour at Wystlau y Banc ar Reilffordd berthynol i Lywodraeth y Transvaal, ac i diroedd mwaawl gwerthfawr fel gwystlau posibl am fenthycion dyfodol; ac mae Syr Michael Hicks Beach yn myn'd i gadw ein hawl yn fyw." Mae y wlad mor bell a hyn wedi benthyca 67,000,000p. Mae y benthycion yn agored i gael eu codi oddiar y Transuaal, os byth y gall dalu dim hefyd. Mae yr amcangyfrifon am y rhyfel (yn cynwys rhyfel China) fel hyn:- 1899-1900 A23,217,000 1900-1901 68,620,000 1901—1902 60,230,000 Llog ar y benthyg newydd 1,250,000 153,317,000 --0--