Y Clorianydd

Mae ffigyrau y "Times" parthed y cnwd gwair yn Nghymru yn dangos oyfartaledd cyffredinol o rhwng 28 canpwys i 29 canpwys yr erw, yr hyn. o'i gydrna.ru a'r eyfarbadeJid Seisnig, sydd ddang- osiad f; >d y Dvwysogaeth wedi bod yn ffodus y tymhor hwn. Saif yr uchaf yn Mrycheiniog ac amryw ranau o Foil, ao o'r eithafbwynt arall ni ehawn eithr 20 canpwys o ardaloedd yn Nghered- jgion a Meirionydd. Y flwyddyn ddiweddaf caf- wyd amryw adroddiadau am fen sydd Cymreig y rhai ni fedelwyd o gwbl, "oherwydd nad oedd dim arnynt." Am yr oil o Gymru yn 1896 an- mkoeibl ydyw gosod y cyfartaledd yn uwch na 15 canpwys yr erw y flwyddyn hen mae bron ddwbl fcyny.

Yr oedd marchnad Mark Lane, ddydd Llun, yn 'hynod gynhyrfus. ac yn bur afreolaidd. Yr oedd gwenith Seisnig o 2s i Jks yn ddrutach ar yr wyth- nos, a'r gofyn yn mhell uwchlaw y cyflenwad. Mor afreolaidd oedd gwenith tramor fel nad ellid rhoddi prisiau cywir. Mor belled ag y gellir cael allan, bt!asai 5s yn godiad teg i'w groniclo Codwyd pris uehaf blawd i 36s, ac yr oedd mathau eraill, y rhai ddydd GWtmer ddangosent anewyllys- garwch i ddilyn y "lead," ddydd Sadwrn mewn cydgord a'r prisiau uchaf. Yr oedd haidd Is yn ddrutach. ac indrawn yr un fath. Am geirch, oherwydd y ey-rhaeddiadatt mawrion, nid oedd ond 6c e godiad. CtwoU y farchnad gyda chryn gyffro. ac ychydig fusnes mewn blawd American- aidd, gan foi tai MAWRION Y* yr Unol Dalaethau yn gofyn 2s uwch na phrisiau Mark Lane.

Er, efallai, ar un ulwg, nad oes dim a wnelo cliwarelyddiaeth ag amaethyddiaetli, mae cryn foddhad fod streic andwyol Chwarel Caebraichy- cafn ar fin ei dirwyn i ben. Bu L ataliad yr arian mawr a delid yn fisol gan Arglwydd Penrhyn i'w weithwyr, gael eifaith golledus nid vn unig ar fasnach Bangor a'r trefydd cylchynol, ond vr oedd i'w ganfod yn eglur ar farchnad Llangefni. Ac yn awr. gan fod y rhugohrg am ail-rlreigliad arian cydrhwng y meLstr a'r gweithwyr yn neshau, hyd- erir y rhydd symbyliad i'n marchnadoedd fel ag y bu yn y blynyddoedd diweddar. Nid oes dim a wnelom ni a'r berthynas rhwng ei arglwyddiaeth a'r chwarelwyr yn y golofn hon, ond teimlad pawb ydyw mai hyfryd yw gweled eu bod wedi dyfod at eu gilydd, ac fod gobaith y bydd yr heddweh yn barhaol. Boed felly y bo.

Cymdeithas Amaethyddol Mon. DeallwJi [oJ aelodau yr "A. H. Hiint" wedi tanysgrifio y swm hardd o 25p tuagat gyllid y I gymdeithas uchod y flwyddyn hon yn lie y gwobr- au arbenig n. roddasant yn garedig y llynedd. -+-

Enillo ld Mr David Jones, mab Mr Phillip Jones, llywodraethwr GIofa yr Albion, Cilfynydd, dystysgrif teilyngdod yn arholiad diweddaf y Royal Academy of Music. Enillodd Mr Jones fathodyn arian yno am ganu y llynedd.

0 Fon i Fanaw. I Mr Gel. ,-Buoch hynawsed a rhoddi rhan o'ch gofod gwerthfawr i'oh "ufuddaf was" dro yn ol i ddesgrifio taith fechan i ardal dlos Dulas, lie yr oedd yr Arglwyddes Neaire dyner-galon a ehar- edig yn lloni plant ysgolion y fro. hono a gwledd goffadwriaethol o Jiwbili ein Gra-susaf Frenhines. Wei, yn ddiweddar, bu'm ar daith arall, dipyn yn mhellach na Dulas na Giat y Nant—y pellder "mawr" y bu teithiwr arall yn draniwy—a fy nghyrchfan y tro hwn ydoedd Ynys Manaw. Drwy garedigrwydd Mr Brew, rsgrifenydd gall- uog v cwmni a red aliarlonizau o Lerpwl i Landud- no ac ar hyd y Fenai, derbvniars wahoddiad i for- dwyo yn yr agerlong hardd St. Elvies o Borth- aethwy i Douglas, prif dref Ynys Manaw. Daeth y gwahoddiad i'm Haw ar foreu drwrnod lied segur, a chan fod fy mhreswylfa beth pellder o lan y mor bu raid i mi farchog fy "ngheffyl" a'i chwrlio hi tua'r Borth. Cyrhaeddais y pentref fel yr oedd teulu'r agerlong yn gwneud eu darpariadau tuagat gychwvn. Wedi rkoddi fy ngheffyl dan ofal Mr John Hughes, goruchwyliwr lleol caredig a gwyn- eblon y cwmni, aethum ar fwrdd yr agerlong. Prin yr oeddwn wedi cymeryd fy sedd pan y gwelais fod y cwmni yn un dyddorol a doniol- neb llai na Mr Lloyd Carter, arwr y chwarelwyr er hyny; Mr J. R. Hughes, yr hwn, y dwthwn hwnw, oedd wedi derbyn yr hysbysrwydd pwysig yn ei fod wedi ei wneud yn Y.H., cyfeillion eraill o brif dref Arfon, Dr. Williams, v Borth; a Mr Jones, milfeddyg eto. Yn union am haner awr wedi wyth gadawsom y Borth, a phan ddaethom at lanfa hardd Bangor daeth nifer reit dda o drig- olion y ddinas golegawl ac ymwelwyr i chwyddo ein rhif. Yr arosiad nesaf ydoedd Biwmaris, ac vma drachefn daeth amryw i ymuno yn y daith. Aeth v llestr yn chwim oddi.yma liyd ochrau harddaf yr hen ynys, heibio Ynys Seiriol, ac i Landudno, lie y daeth ewmni mawr iawn ar y bwrdd. Ni raid i mi, efallai, fyned i'r drafferth o ddesgrifio y llong arddercliog sydd dan ofal gall- uog y Cadben White, oblegid mae'n ddiau fod llawer o'ch darllenwyr wedi manteisio ar y cyfleus- dra rhad i ymweled ag Ynys y Manaw. Wedi gadael Llandudno, ymaith a ni dros y weilgi, a chyn ein bod wedi myned yn mhell wele gryn stwr ar y dec. Aethum i'r fan gyda chryn chwilfrydedd, a daethum yn fuan i ddeall achos y cynhwrf. Y mddengys ei fod yn arferiad ar y teithiau hyn i dynu bara docyn," ys dywedir, parthed cyrhaeddiad y llestr yn Mau Douglas. Fel llawer eraill, bwriais fy swllt i'r drysorfa, a thyn- ais docyn yn rhoddi amser y cyrhaeddiad am oddeutu ugain munud i ddau. Wei, wedi i'r cyn- hwrf yna dawelu saethai y llong yn mlaen, a chan fod y gwynt yn ffres a'r mor dipyn yn gynhyrfus, dechreuodd rhai aberthu eu boreufwyd i lestri darparedig, a gofidus genyf ddweyd i rai o'r cwmni dyddan yr oeddwn yn aelod o hono ddan- gos vwvddion o saldra'r mor." ond tynaf orch- udd dros y manvlion. Am danaf fy hun, Mr Gol., gallaf ddweyd na theimlais erioed ddim o effaith yr afiechyd tost yma, a mwynheais y ciniaw da y gwahoddwyd fi iddo gan Mr Hunt, purser llednais a charedig y St. Elvies," a chan fod cwrs o amser wedi myned heibio er pan y bwyteais fy moreufwyd yn nghanol Mon, gwnaethum ddifrod mawr ar y seigiau osodwyd o fy mlaen. Gyda'r eithriad o ddau o gleifion y cwmni, gwnaeth y rhelyw bryd hynod iach. Ar ol yr arwest hon, es- gynasom eilwaith ar y dec, ac nid hir y buom cyn darganfod tir Ynys Manaw yn codi o'r mor. Er- byn yr oedd y brwdfrydedd cysylltiedig a'r glan- iad yn Douglas yn dechreu ail fywiogi, ac fel yr oeddym yn nesau at yr hafan yr oedd cryn gyn- hwrf yn bodoli parthed enill y gamp, oherwydd i'r hwn a feddai y cerdyn agosaf ei amser o dafliaci y rhaff cyntaf ar y cei yn Douglas rhoddid sofren, ac i'r ddau o bobtu iddo 5s o "consolation." 0 r diwedd wele ni wrth ochr y cei, a phan daflwyd y rhaff canfyddwyd mai tocyn fy nghyfaill Dr. Wil- liams oedd yr un "lwcus," ac er i ni fod allan o'r ras, eto llawenychem a llawenydd mawr iawn oher- wydd mai i ran ein cydymaith ffodus y disgynodd y wobr. Gan nad oedd genym ond dwy awr ar y lan, nid oedd yn bosibl myned lawer o gwmpa, a bu raid i ni foddloni ar rodiana livd heolydd a "promenade" yr ymdrochle prysur. Wel, pas- iodd y ddwy awr ymaith megis breuddwyd, a "tlieg edrych tuag adre' oedd hi arnom yn llawer rhy fuan. Ond nid oedd "help" am hyny, oble- gid gwyddem cyn cychwyn mai ychydig amser a gawsem ar y lan. O'm rlian fy hun nid oedd hyny yn fy mhoeni, oblegid mwynhau y fordaith oedd fy amcan, a gwnes hyny yn drwyadl. Wrth ddychwelyd yr oedd y gwynt yn ein herbyn, a thipyn mwy o hono nag a fodolai yn y boreu. Er cadarned y llestr yr oedd yr hen Ddafvdd Jones yn ysgwyd llawer ami, gyda'r canlyniad fod llawer iawn wedi syrthio yn ysglyfaeth i saldra'r mor." Yr oedd rhai oeddynt Ion ac iach yn dyfod yn welw eu gwedd a thawedog iawn yn dychwelyd. Oulwg rosynus rydd y gwaeledd hwn "ar y rhai ddioddefant dano, a chosbir rhai mor erwin fel v croesawent suddiad y llestr. Yr oedd rhai yn y cyflwr gresynus hwn, ond pan ddaethom i Fau Llandudno daeth y gwaelion yn well, a dangoswyd yr un dyddordeb yma ag a welwyd yn Douglas gyda tkafliad y rhaff cj-ntaf i'r lan. Ni chefais enw y buddugwr yn y gystadleuaeth hen, ond de- alIa-is mai un o'r cyffiniau hyn ydoedd. Wedi gadael Llandudno, cawsom de da, a phan ddaeth- om i gulfor y Fenai yr oedd pawb yn iach a hapus. Bu y diwrnod ar ei hyd yn braf odiaeth, ond fel cliweddglo daeth y gwlaw i lawr, ac ar fy nhaith yn ol i'm cartref gwlychwvd fi at y croen —diweddiad lied anhyfryd, Mr Gol., ar ol treulio mordaith mor blesurus ac iachus. Nis gallaf roddi fy mhin heibio heb ddiolch yn garedig i Mr John Hughes a Mr Hunt am y croesaw tywysog- aidd a roi.sant i ohebydd mor ddistadl ag wyf fi. Cyn diweddu dymunwn ddweyd wrth fy nghyd Foniaid, os dymunant gael mordaith bleserus am glud-dal bvehan nad allant wneud yn well na myned am drip i Ynys Manaw cyn diwedd v tymhor. O'm rhan fy hun nid wyf yn barod iawn 1 setlo i lawr at y gauaf heb gael mordaith gyffelyb eto, ond ni raid i chwi ofni v blinaf cliwi a hanes y daith nesaf. IOCYN MENAI.

I ba le 'Baath y Fodrwy Biicdas ? YSTORI RAMANTUS. Oddeutu tair blynedd yn ol bu i un Mrs Crof-ts golli ei modrwy prio<liis oddiar ei bys yn Chop- pington Colliery. Gwnaed ytochwil am dani vn mhob man tebygol ac anhebygol hefyd. ond heb ddim llwyddiant, a rhoddwyd y fodrwy i fyny fel colledig. Rai ddyddiau yn ol, modd bynag, aetli mercli i Mrs Crofts i'r ardd i godi tatws i giniaw, pryd y synwyd hi yn aruthrol wrth ganfod y fod- rwy yn pelydru allan o ochr croen pytaten fechan, yr hyn barodd lawenvdd in awr iawn i'r fam. Yr oedd y forilrwy mor ddisglaer a dilychwin a'r dydd y prynwyd hi, a dam wain ffortunus oedd i'r byta- ten ddisylw beidio cael ei thafiu ymaith gy1a'r gwlydd a'r ysgubion.

Imneilldnad Syr Robert Giffen- J Y Times a ddywed —Yr ydym yn deall gyda gofid fod y Bwrdd Masnach ar fin etilf gwas- anaeth anmhrisiadwy Syr Robert Giffen, Cntlrol- ler-General y Ddosran Fasnachot, Lafurol, ac Ys- tadegol. Wedi cyrhaedd yr ood yn mha urr y mae at ei ryddid i ymneillduo o'r Gwasanaeth GwHadol (Civil Service), y mae Syr R. Giffen wedi pencfer- fynu gwneud hyny, a chymer yr ymneillduad le y ar y laf o Hydref. Y mae i'w obeithio, wedi cael seibiant, y bydd i iechyd Syr Robert (yr hwn sydd wedi bod yn ansicr ers yspaid) wella'n ddi- gon da ganiatau iddo gwblhau a chyhoeddi y I gwahanoi ysgrifau y mae wedi bod ers amser yn eu parotwi.

Y Terfysg yn India. Y mae cryn lawer o ailonyddweh yn India yr wytknosan diweddaf hyn (ebai y "DryeR "), a daw y newydd fod rhai o'r llwythau yn y mynyddoedd yn y Chitral yn y Gogledd-gorfiewinol mewn gwrthryfeL Ymddengys mai sel grefyddol, neu yn hytrach penboethni coelgrefyddol, yw yr achos peraf- Gan fod y bobl hyn yn ganlynwyr Ma- homet ac mewn cydymdeimlad a ltwrei, a chan fod Llywodraeth y Sultan wedi bod mor fuddugol- iaethus yn Groeg, ac yn ymddangos fel pe yn feistr ar y sefyllfa, tybiai y penboethiaid hyn mai yn awr yw adeg eu rhyddhad, ac fod y Sultan i orchfvgu yr holl fvd. Arweinydd a chynyrfydd y mudiad crefyddol gwrthryfelaidd hwn yw y Mul- lah o Powindah, offeiriad enwog am ei benboethni a'i wrthwynebiad i Lywodraeth Prydain. Alltud- iwyd ef flynyddoedd yn ol am ymdrechu cyffroi gwrthryfel yn mhlith y brodorion, ac aeth i Af- glianistan, lie y bu yn magu ei lid ac yn gwylied cyfleusdra i hyrwyddo yr achos sydd mor agos at ei galon. Tua mis yn ol ymddaivrosodd yn Nvff- ryn Tochi, lie y dechreuodd ar y gwaith o gyn- ddeiriogi y bobl yn erbyn yr awdurdodau, ac v mae wedi llwyddo i gyneu sel coelgrefyddol a fIyr- nigrwydd, nos y maent bellach er ys dyddiau yn gwneud eu lieithaf i ddyfetha yr ychydig filwvr sydd yno. Y mae y rhanbarth hwn ar gyfliniau Afghanistan. Mae y cythrwfl hwn yn wahanol i'r hyn sydd yn Bombay. Aohoswyd y diweddaf gan ay 11 waith Lloegr yn gwahardd rhai defodau crefyddol er rhwystro lledaeniad y pla bubonaidd. Tybiai y Mahometaniaid mai gormes crefyddol oedd, ac fod y Llywodraeth am eu hatal i addoli yn eu dull arferol. Nid oedd y Llywodraeth yn ymyraeth dim, ac nid yw wedi gwneud hyny, ond mor bell ag y mae hyny yn fuddiol i amddiifyn y bobl rhag arferion niweidiol i fywyd ac iechyd ac arferion fed aflendid yn erthygl hWYHig yn nghrefydd rhai o'r llwythau hyn anliawdd yw ou hainddiffyn rhag 61 plaau a lieintiau heb daraw yn erbyn eu rhagfarn- au crefyddoi. Yr oedd yr amgylchiadau hyn, yn n livda'r newvddion addawol o Twrci, sef llwydd- iant y fyddin Dyrcaidd, yn ddigon i gyneu gobaith v-n vsbrydoedd y bobl hyn fod adeg eu rhyddhad wedi dyfod. Tebyg fod ymyriadau sydd yn ym- ddangos i Gristionogion yn ddibwys i ragfarnau y trigolion yn rhyfygus ac yn erchyll. Ymddengys rlioddi y flaenoriaeth i drefniadau iechydol ar ddefodau ac ordeiniadau crefyddol iddynt hwy yn bechod erchyll yn erbyn Duw. Ymdyrant ac ym- heidiant heb barch i ddeddf glanweithdra na threfn atal lledaeniad clefydau heintus nid oes ganddynt amgyffrediaeth fod plaau yn cael eu hachosi gan aflendid ac y gellir eu symud ymaith gan drefniadau dynol. Mae eu golygiadau hwv 11 1 Y I., oil yn seiliedig ar goelgrediniaeth a rhagfarnau crefyddol. Felly, anhawdd yw eu llesoli a'u ben- dithio yn gymdeithasol heb dramgwyddo eu hvs- brydoedd a'u gwneud i goelio mai eu niweidio sydd mewn golwg.

Tref Cydweli a i Haaffsdion, Fel y canlyn yr ysgrifena gohebydd i gyfoes- ol.rn W ythnos a hir gofir yn Cydweli oedd yr wythnos ddiweddaf. Y mae y gwaith alcan, ar yr hwn y mae'r trigolion gan mwyaf yn ymddibynu, wedi bod yn segur ers blwyddyn a haner. Gellir yn hawdd felly amgyffred sefyllfa y gweithwyr a'u teuluoedd. Yn ystod y tair blynedd diweddaf nid ydynt wedi gweithio ond tri mis. Cyn hyny am lawer blwyddyn nid oedd gwedd lewyrchus ar bethau, canys yr oedd y gweithwyr yn ami iawn yn cael eu hunain yn yr un cyflwr bron ag y maent ynddo ar hyn o bryd. Ond y mae eu cyflwr heddyw yn fil gwaeth nag y bu unwaith o'r blaen fol y caf ddangos eto.-Dong mlynedd yn ol, Mr T. Chivers oedd perchenog y gwaith alcan, ond rywfodd, bu gorfod arno ei werfchu, ao fe;i pryn- wyd gan gwmni, ac o'r dydd hwnw nid oes llewyrch wedi bod ar y gwaith. Er hyny, ni chollodd Mr Chivers ei hawl yn gyfangwbl yn y gwaith, gan ei fod eto yn un o'r cyfranddalwyr, ac y mae ganddo driugain a naw o dai yma, y rhai a osodir i weith- wyr y gwaith alcan. Byddai y rhent am y tai hyn yn cael ei gadw yn ol o arian y gweithwyr bob mis. A phan fyddai y gwaith yn sefyll ni fyddai neb yn myned at y gweithwyr i ofyn am y rhent, oblegid pan fyddai y gwaith wedi cychwyn, cedwid yn ol o'u harian i wneud y diffyg i fyny. Ond ers rhai blynyddoedd y mae y "Small Tenements Act" wedi ei rhoddi mewn grym yma, ac yn ol y Ddeddf hon perchenogion tai sydd i dalu y trethi, ac nid y deiliaid. Felly, fe wel y darllenydd fod Mr Chivers yn gorfod talu y trethi heb dderbyn yr un ddimai o rent am y tai. A chan nad oes lie i ddisgwyl ar hyn o bryd y bydd i'r gwaith gychwyn eto yn fuan, y mae Mr Chivers, fel rhyw fod dynol arall, wedi dechreu ymysgwyd. Dechreu yr wyth- nos ddiweddaf, anfonodd rybudd i bob un o'i ddeiliaid fyned allan o'u tai cyn neu ar y Sadwrn canlynol. A mawr y twrw a'r cyffro fu yma. Yn ffodus, yr oedd llawer o dai segur yn y dref, ac i'r rhai hyn y mae deiliaid Mr Chivers wedi ffoi. Carwn ddweyd nad oes neb yn cael yr un bai yn Mr Chivers. Nid oedd yr un ewrs arall iddo i'w gymeryd. Y mae ein cvdymdeimlad Ilwyr a'r dynion hyn ac eraill o'r trigolion sydd yn dioddef trwy y dirwasgiad presenol. Ychydig flynydd- oedd yn ol, tnvy ymdrechion diflino y Ficer pres- enol, adeiladwyd Eglwys Genhadol hardd at was- anaeth y bobl hyn. Yr ydym braidd yn sicr y bydd raid ei chau i fyny yn awr. Yn awr y mae y gauaf wrth y drws, ac yn sicr gauaf caled sydd i ) Cydweli. Ofer disgwyl cymhorth arianol eleni o uuman, gan fod dynion yn blino ar roddi. Y llynedd, casglwyd arian mawr gan y Ficer, Maer y dref, a'r Western Mail." Yr y'm yn meiddio dweyd fod yma ugeiaiau o dro i dro yn dioddef eisiau, a hynv heb rent na threth i'w talu, ond yn awr bydd raid cael y rhent, ac o ba le y mae yr arian i ddyfod.

tigwycdiac. Brawychus i Llant. Yr wythnos o'r blaen cymerodd digwvddiad an- nghyft'redin le yn Birmingham, ac un allasai droi allan yn drychinebus dros ben. Yr oedd dynes a drigai yn Macdonald-street wedi rhoddi bwrdd go fawr yn ngolchdy un o'r tai cyfagos, am nad oedd ganddi le iddo yn y ty. Tvbiodd rhai o blant go- beithiol y gymydogaeth, a afferent cliwareu yn y buarth, y gwnai y bwrdd lwyfan rhagorol, a threfn- asant i cliwareu Red Riding Hood yno gan wneud y bwrdd yn llwyfan. Florence Langstone, 13 mlwydd oed, a Priscilla Miller, 12 mlwydd oed, oedd yn t'refnu y chwareu, a hwy oedd i gymeryd y prif ranau o'r gorchwyl, tra yr oedd dwv eneth bedair oed i ganu deuawd. "Gwnaeth Priscilla Miiler ddillad o bapur lliwiedig i'r chwareuwyr, a dywedir ei bod wedi eu gwneud yn dra chvwrain hefyd. Prydnawn dydd Sadwrn eetli v chwareu- wyr ieuainc i'r golchdy, a gwnaed y tybiau, etc., oedd yno yn eisteddleoedd i'r ediychwyr. Nid oedd y hwrdd yn ddigon o faint i'r holl chwareu- wyr, a rhaid oedd i rai sefyll o'r neilldu. Codid ffyrling o dal am ddyfod i fewn ac er mwyn rhwystro y rhai oedd yn anfoddlawn neu analluog i dalu rhag gweled y cliwareu, rhoddwyd sach ar y ffenestr. Tywyllodd hyny y lie, a bu raid cael goleu wrth droed y llwyfan. Gan fod ei mam oddicartref, medrodd Priscilla Miller gael lamp a chanwyll o'r ty. Yr oedd cynfas wedi ei gosod wrth raff yii Ile lien o flaen y llwyfan a phan oedd pobpeth yn barod, rhwymwyd y drws a. darn o gortyn. Pan oedd y chwareu ar fin dechreu, 11 syrthiodd v gynfas ac wrth i Florence Langstone geisio ei chodi aeth ei dillad papyr ar dan, a dyna geisio ei chodi aeth ei dillad papyr ar dan, a dyna I fraw drwy y lie. Yr oedd y chwareuwyr wedi tynu y rhan fwyaf o'u dillad uchaf er mwyn i'r dillad panyr ffitio yn well. Ymledodd y tan o'r naill i'r llall, ac yr oedd golygfa annisgrifiadwy oddi fewn, 11 C!1 tra yr oedcl mamau ac eraill oddi allan yn ceisio agor y drws. Pan lwyddwyd i'w agor, rhuthrodd y plant allan, y rhan fwyaf ohonynt a'u dillad ar dan. Drwy helynt fawr diffoddwyd y fflaman. Llosgwyd Priscilla Miller yn dost, ac aed a hi i'r ysbytty, lie gorweddai mewn cyflwr peryglus. Llosgodd Florence Langstone yn arw hefyd, ac aed a hithau i'r ysbytty. Yr oedd tua 12 yn y golch- dy ar y pryd, ac aeth dillad y rhan fwyaf ohonynt ar dan, ond diangasant gyda niweidiau ysgeifn. Dan yr amgylchiadau, y mae yn rhyfedd eu bod wedi dianc cystal.

Nodaohfa. Ffasiynol ya Ngholwyn Bay. CANON ROBERTS AR WAITH EGLWYSIG YN Y PLWYF. Prydnawn ddydd \Ma.wrth ymgynwllodd irorf if»»iynol a llnosog o Eglwyswyr yn "gruuiidi* Ficerdy Eglwys St. Paul, Colwyn Bay, ar yr achlysur o "sale of work and garden fete" a gya- helid yno er cynorthwyo cronfa yr eglwys a'r fic. dy. Bu i'r amgylchiad gael ei anrhydeddu a phresenoldeb y Countess of Dundonald, Castell y Gwrych, Abergele, yr hon a berfformiodd y sere- moni o agor; Arglwyddes Augusta Mostyn, a lluaws o blwyfolion blaenllaw Colwyn Bay, Aber- gele, Llandudno, Conwy, a'r gymydogaeth. Yr oedd y clerigwyr presenol yn cynwys Canon Ro- berts, Canon Evans (Abergele), y Parchn. J. P. Lewis (Conwy), J. Davies (Llangwstenin), David Davies (Llanddulas), etc. Yn ychwanegol at yr amrywiaeth mawr o flodau, yr oedd yno amryw stalls wedi eu trefnu'n chwaethus mewn pabellau mawrion. Canolbwynt atdyniad cryf ydootld stall y ffrwythau a'r blodau, dros yr hon y llywyddid gan Mrs Harold Smith, Mrs Page, Mrs William- son, a nifer luosog o foneddigesau yn cynorthwyo. Y rhai mewn awdurdod wrth y "work stall" oedd- ynt Mrs Roberts, Mrs Brock, Miss J ones, Misi; Barlow, a Mrs Moore. Llywyddid dros yr "liard- ware and grocery stall" gan Miss Everett. Miss Linton, Mrs Hughes, Miss Lowell, ac eraill. Yr oedd y "refreshment stall" dan ofal Mrs Jackson, Miss Retemeyer, Mi s Jenkins, Miss Jones (Col- wyn Bay), etc. Ar gyrhaeddiad y Countees of Dundonald ymffurfiodd y cwmni yn gylch ar gwwl y grounds—Canon Roberts, y Countess, a Lady Augusta Mostyn yn sefyll yn nghanol y cylck. Canon Roberts, wrth gyflwvne'r Counfeeaa i'r cwmni. a ddywedodd fod yn bleser mawr iddo ef ofyn i'w harglwyddes agor y "garden party and sale of worir" y prydnawn hwrnw, él r ganddo mi 1, C., oil yn teimlo'n ddiole-igar iawn iddi am ddyfod. i feddent un claim ar y Countess pellach na'i bod yn gymydog, a hwythau, a siarad yn IlYQEU- iaethol, yn byw dan grsgod Castell y Gwrych. Yr oeddynt hwy yn dal safle neillduol yn Ngholwyn Bay: yr oedd yr eglwys yn eglwys yr ymwelwyr 11 y yn gystul a'r trigolion, ac efe a edrych'ai arno ei hun a'i glerigwyr megis caolaniaid yr ymwelwyr yn gystal ag offeiriaid plwyfol. Cyn ei ddyfod- iad ef yno, dair neu bedair blynedd yn ol, yr oedd llawer iawn wedi ei wneuthur gan ei ragflaenor (y Parch W. Venables Williams). Darfu iddo adeil- adu a dodrefnu corph a transepts yr eghvvs braf oedd gysylltiedig a'r tir hwn. Er pan ddaethai ef (y siaradydd) i'r plwyf yr oeddynt wedi ych- wanegu corgell a changell yn nghyda ficerdy ar gost o 550p, ac yr oedd yn dda ganddo ddweyd fod y swm hwn wedi ei dalu ymaith oddieithr 350p, 1 yr hwn y gobeithiai y byddai i'r arwerthfa, etc., hono ei glirio i ffwrdd. Efe a ddywedodd eu bod hwy yn ddyledus iawn i rai personau oeddynt wedi cynorthwyo i ddadblygu gwaith Eglwysig yn y plwyf. Dymunai grybwyll, uwchlaw pawb, enw Mrs Frost, Minydon, yr hon a haeddai ddiolch- garweh gwresog pob un feddai fuddiant yr E-k lwys yn agos at ei galon. Yr oedd hi wtsdi aeleil- adu ystafell genhadol, ae yn awr eto yr oedd yn adeiladu eglwys a'i gwaddoli ar ei thraul ei hun yn ogystal a ficerdy yn mhen uchaf y plwyf, yr oil yn costio iddi oddeutu 15,000p. Yr oedd y Parch J. G. Howarth hefyd vedi adeiladu eglwys gen- hadoL Mewn ffigiwr crwn, gallai ef (y siarad- ydd) ddweyd fod rhyw 30,000p yn cael en gwario yn awr mewn gwaith Eglwysig yn Ngholwvn Bay (cymeradwyaeth). Yna galwodd y gwr parchedig ar Mr Jenkins (yr ysgrifenydd mygedol) i ddarnen rhestr y tan- ysgrifiadau a dderbyniwrd tuag at y "sale," yr hyn a wnaetli yntan. Cv rliaeddai'r cyfaaswm i 50p, ac yr oedd amryw roddion gwsrthfawr hafyd wedi eu hanfon i mewn, yn c,mwys merlyn prydferth a y anfonwyd oddiwrth Mr Edwin Jones, Colwyn Bay. Yr oedd y merlyn eisoes wodi enill 50p iddynt, a chyn y byddai'r diva-nod hwnw allan gobeithiai iddo allti enill swm llawtr mwv. Yna diolchodd y Countess of Dundonald iddynt am v derbyniad caredig a roddasant iddi. Dywed- odd fod yn bleser mawr ganddi gyhoeddi y sale yn ngored, a gobeitliiai yn galonog y byddai yn llwyddiant mawr (cymertdwyaeth). Ar gvnvgiad Canon Roberts., yn cael ei eilio gan Mr Chevalier Harold Smith, pasiwyd pleid- his o ddiolchgarwch cn.es i'r Countess of Dun- donald am ddyfod yno ic a'i phresenoldeb gyn- orthwyo i wneud y nnidijd yn llwyddiant. Yn ganlynol aeth y gwerthu yn mlaen gyda byw- iogrwydd anarferol, ac yn mhlith y prynwyr hatl- ionus yr oedd y Countess a Lady Augusta Mostyn. ) Yn ystod y prydnawn ehvareuodd seindorf fedxus ddetholiad o fiwsig ar antserau er pleser mawr i'r g wy ddfodolion. g wy ddfodolion.

Bangor- Y Goleuni Trydanel.—Mae "Provisional Orders" 4kAvmmi Trydajtoi Corphoraeth Bangor yn nghyda 11 Glanfa Bangor wedi derbyn y cydsyniad Brenhinol. Eistedcfiad Arbenig o'r Ynadom-CTnbaliwyd hwn 4441d Msrcker, gerbrort Mr Thomas lf,,ewis.-Thom. as Evans, ua o griw eweh pysgota a faniai bysgod yn Mangor, a gyhuddwyd o fod yn feddw yn Garth nos Fawrth. Dirwywyd ef i 2s 6c a'r costau. ..ddan y Pier.—Bu i gyflwr anwadai v ty- wydd yr wythnos ddiweddaf effeithio peth ar y pres- enoldeb yn mherfformiadau dyddiol y gerddorfa, dan arweiniad Dr. Roland Rogers. Y mae chwareu rhag- wPl y aeindorf yn cael ei wertbfawrogi, ac y mae Dr. Rogers, yn ei ragleni cerddorol, yn darpar detholion • cadd uch»l ac yn llawn gj-farfod chwaeth y bobl. Yn y cyngherdd nos Fercher profodd y dethol iad o "Getsha" yn hynod atdyniadol. Cyngherdd yn y Brifysgol.—Cynhaliwyd cyngherdd awyr-agored a "fete" yn nhir y Brifysgol, yr elw oddi- wrth bit, an a roddid at Gronfa-Amddif aid yr Armeniaid. Cyawysai y rkaglen ganau -an Mrs Parry (High- street), Meistri O. P. Jones, William Jones, ac eraill. Cafwyd rhan-gan gan Mr Lloyd Hughes a'i barti, a rhoddes yrArolygyddHampshire unawd ar y clarionet. Y cyfeilydd oedd Mr Rowlands. Hefyd rhoddwyd airpdmdiahgaia y Parch Benjamin Tnomas, B.D. Trwy ganiatad y Milwriad Savage, bu i seindorf y Gwirfoddolwyr chwareu detholiad o gerddoriaeth. Wedi iddi dywyllu yr oedd grounds y Brifysgol wedi ei oleuo yn brydferth a lanternau 'Chineaiod, "fairy ht8," etc. Cartrefi Dr. Stephenson.—Nos Iau diweddaf, yn y Penrhyn Hall, bu nifer o fechgyn o Gartrefi Amddi- faid Dr.Stephenson,Llundain,yn rhoddi entertainment dyddorol angliyffredin, ac yr oedd y neuadd yn lled- lawn. Llamwyd y gadair lywyddol gan y Maer (Dr. Grey Edwards). Aethpwyd trwy raglen amrywiaeth- ol o gerddoriaeth leisiol ac offerynol, yn cynwys canu, chwareu llaw-glychau, gymnastic exercises, etc. Ar ganol y gweithrediadau cafwyd anerchiad dyddorol gan MrVV. J.Foster,dan ofal yr hwn yr oeddycwmni, rr kwa a draethodd am y gwaith rhagorol a wneir yn Nghartrefi Dr. Stephenson a'r training campus a roddid i blant cwterydd Llundain a manau eraill. Elai yr elw oddiwrth y cyngherdd at y sefydliad gwerthfawr uchod.

Caernarfor.. Eglwysig.—Yn ystod y mis bedyddiwyd, trwy daeneiliad, 2; priodwyd, 2; eladdwyd 8. Ymwelydd Urddasol.—Y mae Arglwydd Charles Beresford yn aros yn y Belan gyda'r Anrhydeddus F. G. Wynn, Glynllifoo. Gwylian Haeddianol.—Bydd y Ficer oddicartref o Awst y 17eg hyd y 29ain cyfisol. Caft'ed bob hapus- rwydd hyd nes y dycliwel gartref at luosog bobl ei ofal. Llya yr Ynadon Sirol.—Dydd Sadwrn, o flaen y Cadbea J. G. Wynn Griffith ac ynadon eraill, cyhudd- wyd dau frawd, o'r enwau Samuel Jones a Humphrey Jones, o drespasu am helwriaeth ar dir yn cael ei ddal gtut Mr Rokert Hughes, Dolheli, Llanllyfai.—Erlynid gan Mr H. Lloyd Carter, ac amddittvnid gan Mr Richard Roberts.—Dirwywyd y brodyr i 5s a'r costau bob un. Cyngherdd Mawreddog Eglwys Dewi Sant.-Ed- rych rhagoij-gon y cyngherdd hir-ddisgwyliadwy hwn yn dra chalonogol. Y mae y pwyllgor wedi mentro gwynebu traul ai-ianol bwysig, a mawr hyderir y bydd i'r liafar a'u hanturiaeth gael ei goroni a lIwyddiart mawr. Yn-y Madam Belle Cole, Mr n Hum- phreys, a'r byd-enwog Mr Ffrangcon Davies, caiff hoffwJT y gan wleddoedd breision. Yr Ysgolion Cenedluethol.—Cyfarfu goruchwylwyr yr ysgolion rhad ddydd Llun. Yr oedd JTI bresenol: Y Parchedigion J. W. Wynne Jones, M.A., ficer y plwyf; T. Llewelyn Williams, B.A., rheithor Brith- dir, Dolgellau; J. Rees Jones, M.A., curad Dewi Sant; Mr Bowen, Dr. Griffith, Mr Bowen Jones, a Mr Hamer.—Agorwyd y "tenders" am y "sanitary improvements" angenrheidiol oedd yn cael eu gorcii- imyn gan y Bwrdd Addysg, a chaed mae Mr John Ithall ydoedd yr isaf, i'r hwn y gosodwyd y gwaith am 135p. J Anghydwelecliad Masnachol.—Dydd Llun, talodd dirpFwyaeth oddiwrth wex-wyr yr "Union Iron Works" ymweliad a Mr Stenning, perchenog y faelfa, a gosodasttnt eu cwynion o'i flaen. Yn yr lvftyr tros- glwyddwyd atebiad y meistr i gyfarfod o'r gweithwyr oedd wedi ymgunull yn y People's Cafe. Dyrchafiad Milwrol.—Y mae y Colour-Sergeant J. Oakley, o gattrawd y 4th Battalion R. W. Fusiliers (Militia Sir Gaernarfon), wedi ei ddyrchafu yn Ser- geant-Major, fel olynydd i'r Sergeant-Major Ball, yr hwn a ymddiswyddodd ar ei flwydd-dal. Allan o nifer mawr o ymgeiswyr dewiswyd y Sergeant-Major fel swvddog y plant, ac olynydd i'r adnabyddus Ser- geant McLaughlin. Llwyddiant Rliwyfawl *-Da genym allu llongyfarch ein cyd-drebrr adnabyddus Mr E. H. Jones, aelod blaenllaw o'r "Carnarvon Rowing Club." Llwyddodd i guro cewri yn y gystadleu-aeth bwysig a gynhaliwyd j-n llhyl, a djfarmvyd iddo J- ivobi gyulaf. Cartref yr Amddifaid.-Nos Iau, bu nifer o blant gartraf Dr. Stephenson yn difyru cynulleidfa fawr yn y Drill Hall. Yr oedd perfformiadau y bechgyn yn anhygoel. GWRaed elw da, ac yr oedd yr amcan at ba un y trosglwyddid y derbyniadau yn un teilwng yn mhob ystyr. Pleserdaith Forwrol.—Dydd Iau talwyd ymweliad a'r ardal ramantus Aber Menai gan djTfa fawr yn yr agerlong "Arfon. Caed amryw ymdrcchion rhw}rf- awl, nofio, a divio. Enillwyd am nofio gan Mr Grif- fith Wiliiams, North Penrallt. Hir gofir am y wledd. Cydnabod Teilyngdod.—Nos Wener, yn y Guild Hall, yn ystod cyfarfod ymbaratoawl cor Mr John Williams, darllenwvd anerchiad oreuedig i Mr Tom Harris gan Mr Richard Pritchard ar ei ymadawiad o'r dref am Abertawe. Atebodd Mr Harris am y caredigrwydd a ddangoswyd tuagato, a gedy y dref gyda dymuniadau goreu ei lu edmygwyr. Yiaosodiad Ofn(hvy. os Sadwrn, yn un o dafarn- dai y dref, ymosodwjrd gan dri neu bedwar o wyr, y mae eu henwau yn sicr ddiogel, ar ddyn o Carmel. Torwyd ei goes mewn dau o fanau. Cludwyd y truan ?jiffodus i'r Police Station, lie y gweinyddwyd arno I gan feddyg yr heddlu. Clywir eto am y budrwaith hwn.

Cema,es, Hon. Regatta.-—Ddydd Mercher diweddaf cafwyd ym- rysonfa cychod lied dda yn Nghemacs, pawb yn eu hwyliau lOreu. Cemaes a orfu gyda'r hwrliau a "boys" Bull Bay gyda'r rhwyfo.—-Jack Tar.

Cemlyn. "TejTnaa y Cwch Gwenyn."—Traddodwyd darlith ar y testyn uchod yn Nghapel Siloam nos Lun, yr 16eg cvSsol, gan y P^jT'h Hugh Roberts, Rhyclmnin, Dolgellau. Cadeiriwvd gan Cadben Thomas. Bryn- ddu. Cafwyd cynulliad iluosog a gwrandawiad utud, yn nghydag elw clir o 12p 10s tuagat adeiladu ystakfelt ychwanegol at y capel.-Nid y V.

Gaerwen. Marwolaeth Ddisyfyd.—-Foreu dydd Llun, bu farw Mr Owen Williams, Graig Bach, Gaerwen, yn sydyn iawn. Aeth ar ol ei foreufwyd i dori'r yd, a phan yn hogi ei bladur cyn dechera ar oi orchwyl, cwympodd i lawr yn farw. Yr oedd mab iddo gydag ef ar y pryd, ac yr oedd y digwyddiad galarus yn saeth drom iddo ef a'r teulu, ac i'r gymydogaeth yn gyffredinol. Bu y trancedig, yr hwn oedd oddeutu 65 mlwydd oed, yn y capel dair gwaith y dydd blaemorol, ac yn ol pob tebyg yn ei ischyd cynefin. Yr oedd. yn Annibynwr selog, &c yn wr a hoffid yn fawr gan bawb. Gedy wraig a phedwar o blant i alaru ei golled.

I Llanallgo a'r Amgylchoedd. Gyda gofid yr ydym yn cofnodi marwolaeth yr hen batriarch duwiol Mr John Roberts, Bryneugrad, yr hyn a gymerodd le Awst 19eg, yn 72ain mIwrdd oed. Gadawodd ar ei ol i alaru eu colled dirfawr am dano dri o feibion a dwy o ferched yn nghyd a'i bnod hawddojar, Mrs Roberts. Yr hynaf o'i feibion ydyw y Parch John Roberts, gweinidog cymeradwy y Tabern- acl M.C.) y mae yr ieuangai, scl Mr William Ro. berts, yn flaenor y gan yn Nghapel Llanallgo. yn wr ymroddgar dros ben yn y winllan; a Mr Richard Roberts, yr ail fab, yn llafurus a defosiynol gyda'r achos yn y lie. Bu Mr John lioberts am lawer o flynyddoedd yn brif flaenor yn LIanalIgo, a bydd colled mawr iawn am dano. Bydd bwlch anhawdd i'w lenwi ar ei ol. Yr oedd yn un o'r dynion llawnaf yn y sir, yn ddarllenwr mawr, yn gynghorwr doeth, yn gyfaill ffyddlon, yn garedig a pharod, yn luiwddgar a Ilawen. Mewn gair yr oedd ol gras Duw ar ei holl ymddygiadau. Yr oedd dau gyfnod yn cydgyfarfod ynddo er ei fod o'r hen stamp nid oedd ei ymlyniad yn hyny yn ei gaethiwo i wrthod cyfnewidiadau er gwell gpn y to sydd yn codi. Yr oedd ganddo enaid mawr wedi ei drwytho a'r teimlad hwnw sydd yn gwneuthur dyn yn bobpeth fel yr enill Grist. Dwyn ei gyd-ddyn i afael a moddion cadw ydoedd prif nod ei fywyd. Codwyd ef y blaenor uchaf yn y sir. Caf- odd yr anrhydedd inwtaf allai y Corph roddi arno. Ciaddwyd ef ddydd Llun yn mynwent y TaberHacl. Gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parch John Williams, Llangefni, y Parch J. Hillier, Beaumaris, a'r Parch William Roberts, Tabernacl. Ymestynai yr orymdaith am yn agos i filldir. Rhifai y cerbyduu oddeutu 31ain. Arweiniwyd yr orymdaith o Marian Glas am ffordd Llangefni, gan droi heibio California Inn, a chyrclm yn arafaidd am Gapel Tabernacl. Wedi cael trefn ac eistedd yno, rhoddwyd emyn allan i ganu gan y Parch John Williams, dar- llfnwrd gan y Parch Griffith Williams, a gweddiwyd yn hynod doddedig ac effeithiol gan y Parch — Owens, Gorllwyd. Yna anerchwyd y gynulleidfa. gan v brodyr canlynol: Mr Hugh Williams, Menai Bridge, a'r Parchedigion Owen Hughes, Amlwch; John Williams, Llangefni; John Owen, Ty Mawr, a T. Pierce, Penucheldre. Ar lan y bedd darllenwyd, gweddiwyd a chanwyd; a dodwyd ei weddillion i orphwys mawn hedd, ie, mewn gwir ddiogel obaitli o adgyfodiad i fywyd tragwyddol., Buom mewn am- iyw angladdaa yn fy oesrf ac. fel rheol, mae tuedd dyrchafu y marw yn ormodol mewn angladdau, eithr yn yr amgylchiad yma tystiolaeth pawb ydoedd,. er mor uchel y dyrchafwyd eu diweddar gyfaill, na rodiwyd un sill yn ormod am dano gan neb. Yr oedd y eyfeillion wedi darparu digonedd o ymborth da ar gyfer yr amgylchiad a chlywais fod "oddeutu 350 wew eistedd wrth v bwrdd yn Ysgoldy Tabernacl. Mor briodol ydyw y rhan flaenaf o alarnad Dafydd am y gwr da a gladdwyd, "0 anlderchawgrwydd Israel, pa fodd y cwj-mpodd y cedyrn :Seion a archoll- wyd ar ei huchelfanau heb neb Wei diddanu." Nerth bywyd y byd arall-oedd mawredd Arabedd ein cvfaill; Or braidd, y rhoed i briddell Un blaenor a chyngor gwell. Traethbychan. Minydws.

Llandyfrydcg. Penodiad.—Mae y Parch E. H. Griffith, B.A., curad y plwyf hon, wedi ei benodi i guradiaeth bw\-si^. Eglwys St. Mair, Caernarfon. Eiddunwn iddo bob bendith. -J. W.

Llanerchymedd- Cymanfa Ganu.-Cynhaliodd Methodistiaid Dos- barth Llanerchymedd eu cymanfa plant flynyddol yma ddydd Mawrth, y 17eg cyfisol. Ll.nvyddwvd y cj-farfodydd gan y Parch Richard Williams, Tyn- roJn1en- a Mr 0. Elias, Abererch, Pensarn. Arwein- yddion y cami oeddynt y Mri H. Williams, London House, a J. Jones, A.C., Capel Coch. Nid oedd v canu eleni mor aruchel ar gorphenol oherwydd rhyw gam-newidiad wnawd mewn cvsylltiad a dvddiad v gymanfa. j j

Llaagefni. Llwyddiant Cerfiwr Lleol. Y n arddangosfa vr Arts and Crafts a gynhaliwyd yn Lancaster, yr wyth- nos ddiweddaf, o dan lywyddiaeth y Countess Bec- tive, enillodd Mr W. O. Griffith, Glanhwfa-road, Llangefni, y wobr gyntaf am gerfio ar ddarn o goed. Deallwn nad hwn ydyw y tro cyntaf i Mr Griffith eniii gyda r cerfwaith. hwn. "Picnic." Y r oedd ysbryd cynhvrfus yr ys-torm wedi bod ar ei draed drwy g.N-dol nos Iau yn saethu braw a dychryn i galon yr arda-1, a gellid gweled ya amlwg "01" ei droed, a chlywed adsain ei lais awdur- i'v,0 u Gwener. \r oedd lleisiau tyner y fwy- alch a r fronfraith wedv distewi; teyrnasai mudandod ar gangau'r llwyni. Nid oedd un ehedydu vn fodd- oij 1 ^yg ymgodi i arllwys yr anthem oedd vn ei galon o dan y cymyl gordduon nofient yn yr wybren uwchben. Yr oeddynt megis llongau yn llw>'tliog o ivgythion. Yr aber loew, siriol, ollyngai gynt alaw- on melys ar ei thaith i dy ei thad yn y mor, a'i llais mor ystwyth ag eiddo pencerddes, oedd yn awr a'i liygad wedi pylu a'i lenwi a llaid, ac \TI rhuo'n dryst- log ar ei hynt fel pe >TI wallgof. Clfwid hen dderw, tu n herio corwyntoedd canrif, yn ysgrechian, tra yr oedd eu cudynau gwallt yn nwrn creulon yr ystorm. Dyna fel yr oedd pethau da.wrnod v wledd a'r difyr- wcli roddid gan wyr ieuanc Weslevaidd v dref ,.uydd Gwener, ar elw i fyned i drysorfa lleihau y ddvled sydd JTI gorphwys arn>Tit ar ol yr adeiladu a'r adgy- sydd yn gorphwys arnYllt ar ol yr adeiladu a'r adgy- weirio diweddar. Bwriedid el gynal ar Faes y Fron ond oherwydd gerwinder yr hin, aethpwyd i'r neuadd j jS s?C^. y1} no^n a'r addoldy, ac ATIO vr oedd byrddau liuliedig a phob math o ddanteithioa, o M hyd wyth o r gloch, a gwasanaethid wrtliynt gan v idiai canlynol sef:—Mrs Lloyd Hughes a Miss Hughes Bodhyfryd; Mrs Thomas, Post-office; a Miss Roberts, London House; Mrs W. 0. Griffith, a Miss E. Thomas, Bridge-street; Mrs Jones, Church- street: Miss Williams, Druid House Mrs J. 0. Williams, a Miss Pritchard, Bridge-street; Miss E. Hughes-Jones, a Miss Thomas, Fron Miss Griffiths, Golden Eagle Miss E. M. Thomas, Brid ge-street; Miss Jones, confectioner Miss Owen .Bridge-street; Mrs Roberts, grocer Mrs Griffiths, Field-street Mrs Davies, Cross-street Mrs Thomas, Bridge- st-reet; Mrs E. Morris, eto; Mrs M. Jones, eto; Mrs Pritchard, baker Mrs M. Roberts, Mrs Thomas, Upper Bridge-street; yn nghyd a nifer luosog o ddyn- ion ieuaine y lie. Daeth rhai ugeiniau i gyfranogi 0 r danteithion, ac i ddatgan eu cymeradwvaeth o'r symudiad. Gylch y llwyfan yr oedd ein" seindorf ieuanc o dan arweiniad medrus Mr W. Thomas (Ten- orydd Mon) yn swyno'r gwyddfodolion gyda'u hoffer- ynau newyddion, ac yn rhociui eu gwasanaeth yn rhad. Can diolch iddynt am eu cefnogaeth werthfawr. Da iawn genym allu hysbysu i'r wledd droi allan yn llwyddiant yn mhob ystyr, pawb yn tystio i'w rhagor- oldeb, ac elw oddeutu deuddeg punt wedi ei wneud 1 w roddi yn y drysorfa.—Alwyn.

Porthaethwy. Priodas Ffasivnol.-Dvdd LIun. am haner awr wedi un-ar-ddeg, yn Eglwys St. Mair, Porthaethwy, unwyd mewn glan briodas Mr John Pierce. 37, High- street, Porthaethwy, a Miss Annie Owen, merch Mr David Owen, Pen Clip, Porthaethwy, gan y Parch James Gillart a'r Parch D. Herbert Rhoddwyd y briodferch ymaith gan ef thad, Mr D. Owen. Y gwas oedd Mr John Jones, Pen-y-Cefn, Llandegfan, a'r morwynion oeddynt iviiss Lizzie Owen a Miss Mary Owen, Llundain (chwiorydci y briodferch), ac hefyd Miss Wallace, Llunuain. Y gwahoddedigion oeddynt Mr a Mrs Davies, butchers, Porthaethwy Mr a Mrs I Gardener, Staffordshire; Mr George Williams,Porth- aethwy Miss Gracie Roberts, Bethusda Mrs Hughes, Rhoscefnhir; .Mr Richard Hughes, Porth- aethwy Mrs Hughes, Bangor Mr Thomas Hogan (ieu.), Porthaethwy; Mr William Griffiths, 'Rallt, Llandegfan a Miss Morris, Bangor. Ar ol y gwas- anaeth. aeth y cwbl mewn cerbydau at Mr Wickens, yr arlunydd, ac wed'yn fe awd i gael y brecwast. Yr oedd yr anrhegion yn niferus a chostus. Hefyd der- byniodd y par ieuanc amryw o frysnegesau o Lundain a manau eraill yn eu llongvfarch ar yr amgylchiad.- Goliebydd.

Ehosybol ¡ Cymanfa y Bedyddwyr.—Cyrnhaliwj'd eymanfa flynyddol ysgolion Sabbothol y Bedyddwyr j'n ^ccnel, Rhosybol, Awst y 17eg, yn cynwys yr ysgolion can- lynol :—Sardis, Capel Newydd, Llanerchymedd, a Jynol -Sa.rdis, Capel Newydd, Llanerchymedd, a Rhosybol. Dechreuwyd am ddau o'r gloch o dan ly- wyddiaeth y brawd doniol, Mr Rowland Thompson, Rhosybol. Cafwyd ton gynulleidfaol; lioli yn Luc IV., y rhan gyntaf, sef y temtiad ton gynulleidfaol yna diweddwyd cyfarfod y prydnawn trwy weddi gan y Parch Jones, Ainon. Yn ysgoldy y Bwrdd yr oedd digonedd o ymborth blasus wedi ei barotoi ar gyfer y pedair ysgol. Yr oedd y parotoadau gyda'I' bwydydd yn hollol yn nwylaw y Misses C. H. Ro- y bercs, Glasgraig Farm, ac E. Jones, Fronygaer. Gwasanaethwyd wrth y byrddau gan amryw fonedd- iges caredig, yr oil o ba rai a wnaethant eu rhan yn ganmoladwy. Rhoddodd Mrs E. Jones, Ty'nyft'rwd, felusion i'w rhanu i blant Ysgol Bethel. Dechreuwyd cyfarfod yr hwyr am chwech o'r gloch y llywydd dd ydoedd y Parch E. E. Jones, ein hamvvl weiniclog. Yn ystod y cyfarfod hwn holwyd y plant yn y rhan gyntaf o'r daflen adroddiad, "Y milwr bach, gan C A. Roberts, Rhosybol; adroddiad, "Sal y Sul," gan Tommy Williams', Llanerchymedd holi y plant eto trwy y daflen yn gyffredinol; ton gynulleidfaol yna diweddwyd y cyfarfod trwy weddi. Cafwyd cy- f.rfodydd difyrus ac adeiladol.—John Williams, Myn- ydd Parys.

Terfyniad Streic mewn Glofeydd Cymreig. 6. Un o'r papyrau dyddiol a ddywed: -"Yr ydym wedi ein hysbysu yn swyddogol fod yr anghydfod yn N glofa Sandicroft (eiddo'r Meistri Ilegin- hotham) wedi ei setlo i foddlonrwydd v cwmni n'r dynion, a/j y bydd i waith gael ef ail gychwyn yn nghorph yr wytlmos nesaf. Achos yr anghydfod oedd o berthynas i "wagoning" ac "nllowance." I Effeithiai y cweryl ar oddeutu 160 o ddynion. Yr ydym wedi clywed hefyd fod yr anghydfod yn ti Nglofa Phoenix, Lceswood, wedi ei Retio, ac fod y dynion oedd "allan," tua 120 mewn nifer. wedi ail fyned i weithio. Mae y dwylaw wedi sierhau codiad bvehan yn eu cyflogau. Mewn perthynas a "wagoning" yr oedd yr anghydfod hwn hefyd.

Damwain Angeuol mewn Glofa Cymreig. Digwyddodd tir-gwymp trychinebus yn Nglofa Oa-ks,^ Hwcle, Sir Fflint, eiddo'r Meistri George atkin.son a'i Feibion, Cyfvngedig, gan lwyr gladdu dau o'r glowyr, sef George Smith, dyn sengI, 23 mlwydd oed, a John Pritchard, dyn pri- od, 34 mlwydd oed. Ymgasglodd yr lioll weith- wyr i'r lie a dechreuasant gloddio at y dynion an- ffodus ond cymerodd iddynt agos i dair awr cyn i'w cyrph ddyfod i'r golwg, ac erbyn hyny yr oedd- ynt yn hollol farw. Cyrckwvd cynorthwy medd- ygol ar unwaith, ond y cwhl yn ofer. Hon yw y ddamwain gyntaf o ddim mvys a ddigwyddodd eriood yn y mwnglawdd hwn.

Ganwyd bardd cadeiriol 1897 vn Llandebie, Sir Gaerfyrddin, yn y flwyddyn 1867; y mae felly yn 30 mlwydd oed. Addysgwyd ef yn Ysgol Gen- edlaethol Llandebie ac yn y Gwynfryn Academy, Ammanford, dan Mr Watcyn Wyn. Wedi aros yno am flwyddyn a haner aeth i Drefecca yn y flwyddyn 1889, ac arosodd yno am bedair blyn- edd. Bu yno agos yr oil o dymhor y divyeddar Barch D. Charles Davies, M.A., ac ystyria hyny yn un o freintiau penaf ei fywyd. Gwnaeth hy- fforddiant Mr Davies argraph anileadwy arno. Fhvyddy* wedi marwolaeth ei athraw cafodd Mr Job wobr o lOp am bryddest goffa iddo yn Eis- teddfod Llundain.

Undeb Ysgolion Sabbothol Annibynwyr Mon- Cynhaliwyd pwyllgor cyffredinol yr undeb ach- od yn Smyrna, Llangi-fni, ar y 19eg cyfisol, mtl- yr oedd nifer dda o gyraychiofwvr wedi dyfod pi. nghyd, Mr Dew, Amlwch, yn y gadair. Deck- reuwyd drwy ddarllen a gwedclio gan Mr O Thomas, Clegyrog. Gwaith y cyfarfod —1. Mr Thomas, Y.H.y tryaorydd yr undeb, a ddarllan- odct gyfrifon y i^rmhor oedd 3m terfynu, a chredai,. w edi y delo yr arian oedd i'w disgwyl o rai ysgol- ion, y byddai elw da gogifer a'r tymhor ne«af. 2. Dewiswyd y Parch E. B. Jones, Caergybi, yn gadeirydd y pwyligor am y tymhor dyfodol. 2. Ail-etholwyd y trysorydd a'r ysgrifenydd. 4. Y gymanfa ganu ne&tf i'w ciiynal yn Amlwch, ar yr ail dydd Nlawrtli, yn Mehefin 1898. 5. Arwein- ydd cerddorol y gymanfa fydd Dr. Joseph Parry. 6. Llywyddion y gymanfa: Y Parch R. P. Wil- liams, Caergybi, a Mr %N'. Hughes, Ty'nllidiart, Talwrn. 7. Cy m erad wy wy d "Maes Llafur" yr Undeb Cynulleidfaol fel un'tra phribdol a theilwng i'n hysgolion yn y sir (manvlion i'w cael eto). 8. Y tonau canlynol i'w harfer gogyfer a'r gymanfa Taherna.cl," "Tanymanod," "Rhondda, "Dowlais," "York," "Atonemant," "Com- mon wealth," "Cynhauaf," "Amadeug," "Giardini," "Yr Hyfryd Wlad," "St.. Sy-lvest-er," "Hebron," "Penarth," yr oil o'r "Caniedydd," a'r anthemau 'Tebyll yr Arglwydd," "Wele Seion," etc. 9. Penodwyd y brodyr a ganlyn i ddethol tonau y plant, sef Y Parch Cvnffig Envies, M.A., Mri W. B. Jones, Berea; O. Griflith, Cana: W. Jones, Amlwch; Robert Williams, Llanfechell; a J. Thomas, Caer,(Yybi. -John Jones, ysgrifen- ydd. O.Y.—Taer ddymunir ar i bob arian vn nglyn a'r gymanfa ddiweddaf gael eu hanfbn heb oediad i'r trysorydd, fel y gellir gwneud y "balance sheet" 1 fyny, a gwneud rhestr o danysgrifiwyr at yr or- chestra..

Llythyrau at y Goiygydd îNid ytlym, yn gyfritol am symadau em goheb wyr yn y golofn hon. ESIAMPLAU LLANERCHYMEDD. Syr,—Drwg iawn genyf oedd canfod gwrthwyneb- ydd yn dechreu tanbeidio yr wythnos ddiweddaf yn eich newyddiadur o'r enw "Cycler." Nid codi ymra- faelion oedd fy nod, ond i'r gwrthwyneb* argyhoeddi cydwybodau, deffro meddyliau, a datguddio dyfodol, addolwyr ac addolesau yr olwynydd. Gan fod y "Cycler hwn yn ceisio fy nuo a'i. drywaniad, a chy- meryd ei ysgrifbin. yn gyfrwng at hyny, dyddorol fyddai i mi roddi ychydig eglurhadau iddo. Anwir- odd yw y cyhuddiad cyntaf ddyga yn fy erbyn, ond, metha a phrofi yr anwiredd. Pan yn darllen y frawddeg ganlynoL o'i eiddo Gellir hanesyddu marwolaeth dibechod a sancteiddrwydd, etc. medd- yliais fod un o'r dyfn-ddysgedigion am godvmu a mi, ond wedi liir syllu 'canfyddir yn y frawddeg gysgod o ysgogyn anfeorus, yn defnyddio geiriau cysylltiedig a. bywyd arall, i ddangos gallu y bywyd hwn, sydd yn ymgorphoredig ynddo ef. Defnyddia eiriau y fraw- ddeg grybwylledig i bwrpas hollol anheilwng. Gesyd allan farwolaeth dibechod a sancteiddrwydd fel yn wrthwynebol i'w gilydd, pryd mewn gwirionedd, ffrwyth sancteiddrwydd yw marwolaeth dibechod sangant yrun trothwy. Pw-v feddiana y naill heb y Hall? Felly, gan y gellir cydmaru ffeithiau y frawddeg uchod, gwirionedd oedd'yr oil ddywedais yn fy llythyr diweddaf. Ynn ol mynegiad "Cycler," wiw i neb geisio "perswadio dynion, oherwydd ofer yw." Beth am yr adnodau a gadarnhant gyfrifohJeb dyn dros ei gyd-ddyn? Sonia am gornelwyr, ond bydded hysbys iddo mai nid segur-swyddwr na chornelydd wyf ii, ac nicT y betryal yw fy sefyllfan ar y Suliau i wylio cam- rau mynychwyr addoldai. Synais yn ddirfawr pan y dywedai mai gan belydr o oleiini o ystafelloedd yr an diwg yr arweiniwyd ef i fcddwl lliai pethau; ac os dyma ei ddirgelfa, a'i drigfa.i, deng7s t*i drigfaa p;v fatn fod yw "Cjrcler." Ni ddywedaf (-din mwy y tro yma canys rhoddasoch chwi (Mr i,ol.) gipdrem "ar ei feddyliau godidog a dvfnion, hefyd 'Jaugosdsocli iddo e' allu (?) gramadegol.—Ydwyf, ete GWILIEDYDD. (Mae yr ymrafael hon yn rhy bersonol i fod o nemawr ddvddordeb i eraill. Rhodder pen: arni.-Gol)

Gtuedifaeths u, Priodasau, a Marwolaethau, GENELIGA ETHAU. Davies—Awst 13, priad y Parch B. Carolan Davies, Ty'nygwndwn, Ceredigion, ar fab. Ethall--Awst 14, yn 5. Hill-street, Caernarfon. prit-i Mr H. W. Ethall, cysodydQ, Genedl" Office, ar ferch. Evans-Awst 15, priod Mr Evans, goruchwvlydtl Chwarel Rhiwfachno, ar ft.b-cyntaf-anedi, Jones—Awst 15, yn 162, North Hill-street, IÆrpwl priod William Jones, ar ferch. Jones—Awst 19, priod Mr Robert Jones, High-street, Tremadog, ar fab. Lawson Awst 16, yn South Penrallt, Caermarfon, priod Mr Lars Lawson, ar fab. Owen—Awst 15, priod y Parch Pierce Owen (M.C.), Rehoboth, Llanberis, ar ferch. Parry—Awst 14, priod Mr Richard Parry, y Llythyr- dy, Llanrhaiadr, ger Dinbych, ar ferch-cyntaf- anedig. PRIODAS UJ. Hughes—Thomas—Awst 12, yn Eglwys y Plwyf.Hen- lian, Dinbych. gan y Parch Humphrey Humphreys, M.A., ficer, Mr Robert David Hughes, Rose Villa, Dinhych, a Mary Frances Thomas, trydedd feseb Mr Robert Thomas, Post Office, Henllan. Jones- -(,riifftli,Awst 13. yn Nghapel Jerusalem, Criccieth, gan y Parch W. B. Marks, yn mhreseo- oldeb Mr Pritchard, cofrestrydd, Mr John W. Jones, Tvddyn CVcall, a Miss Kate Griffiths, Tyddynbach, Rhoslan. Martin--Hughes-Awst 12, yn Nghapel Armenia, Caergybi, gan y Parch J. Morgan Jones, yn mhres- enoldeb y Parch K. P. Williams, cofrestrydd, Mr George Martin, Church-lane, a Miss Annie Hughes,. Vulcan-street—y ddau o Gaeroybi. Owen—Parry—Awst 18. yn y Valley, yn v Caergyfci Registry Office, Mr John Owen a Miss Ellen Alaw Parry—y ddau o Gaergybi. Rowbnds-Boden-Awst 16, yn Eghrys St. Eleth, Amlwch, gan y Parch David Davies, Charles Row- lands, Liverpool House. Amlwch, ag Am- merch ieuengaf Mr H. Boden, 1105, Eastbourne-road, Birkdale, Southport. Thom as-Owen-A-t 17. yn Eglwys Llandegai, pan y Parch Canon D. Jonts, Tliomas Robert, mab iet- engaf James Thomas, Llandegai, a Mary Ellea, unig ferch Owen Owen. Penlan Cottage, o'r un Me. Y rian wen drwy y fro wnsi—i bawb Wybod serch pan wenai; A'i chael yn wych lawenychai Ryw londeg wr o Landegai.—E. MAKWOL^KTHAU. Ellis—Awst 15, yn Wig, ger Bangor,yn 41ain mlwydd oed, Humphrey Jonathan Ellis. Griffith—Awst 20, Owen Griffith, Pencraig, Uangrist- iolus, yn 77ain nilwyfdd oed. Jones—Awst 15, yn 60ain mlwydd oed, yn Penmorfa, ger lremadog, Mrs Mar^nret Jones, anwyl briod. Mr Griffith EHis Jones, Bryn Hyfryd, Talysarn, chw".er i Mr William Parry, 18, Tithabarn-street, Caernarfon. Jones—Awst 16,wedi dioddef cystudd maith ym dawel. Miss Jones, merch Mrs Symonds Jones, Brynhy- fryd, Dinbych, yn ddeunaw mlwydd oed. Owen.s—Awst 15, yn 13, Marion Grove, Birkenhead, Thomas Henry, anwyl blentyn Mr a Mrs W. D. Owens. RobeIts-Awst 15, wedi cystudd byr, Catherine,anwyl briod Mr Thomas Lloyd Roberts. Fron Deg. ger Dinbych (gynt o'r Bryn Coch,Pentreeefy-n).yn 70sm mlwydd oed.

CARNARVON. Arrivals.—Prince Ja Ja s.s., Evans, Liverppol- Christiana, s.s., Griffiths, Lim-pool—Cecil s.s., Grif- fiths, Liverpool—W. D. Potts, Jones, Menai fringe -Lizzio, Williams, Point of Ayr-Eccleston, Wil- liams, Point of AN-r-Adel-,iide s.s., Elias, Liverpool- Property, Williams, Dublin-Th-lsty Miller,Pritckard, Quebec—Telephone s.s., Lewis, Barinfoutli-Kite, Joms, Portiallten-Virtue, Huxly, Llasitaiwn- Snowdon s.s., Dodd, Llandudno—-Menai s.s., Jomes, Beaumaris—Lady Bessie s.s., Roberts, Liverpool. Sailings.—Snowdon s.s., Dodd, Round Anglesey- Prince Ja Ja. s.s., Evans, Liverpool-Christiana s.s., Griffiths, Li vcrppol-- Adelaide s.s., Elias, Penmaen- mawr—Menai s.s., Jones, Me-nai Bridge-Ceeil s.s., Thomas, Swansea—Dinas, Williams, Red Wharf— Telephone s.s., Lewis, Liverpool—Snowdon, Owen, Silloth George Evans, Rees, Swansear-Unity, Foulkes, Cork.

PORTMADOC. Arrivals. -Rebecca s.s., Roberts, Liverpool—Kate, Jones, Abersoch—Aeron Belle, Davies, Dublin—En- ergy, Tiffin, Penrhyn. Sailings.—Florrie, Jenkins, Cardiff—Mary Catha- rine, Jones, Exttter—Albert Baltzer, Roberts, Har- burg—-jjispham, Humphreys, Harburg--Gowerian, Jones, London—Hannah Jane, Roberts, Bremen- Nathelie, Cabon, Plymouth— est a, Williams, Bre- men-Aeron Lass, Jones, London-Mias Hughes, Jones, Sunderland—Rebecca s.s., Roberts, Liverpool —Marquis of Anglesey, Jonee, Plymouth, ¡

AT EIN GOHEBWYR. Syhstflydd (Bodroayw).—HM yw eioii enw priodol a'eh cvfeiriad wrth eich hysgrif, ac o ganlyniad nis cyhoeddir hi. ■Sanson.—Mae oich ".cl. imer. ffiaiiid o "fras" fel na weddant ymddangos mewn unrhvw newyddiadur sydd yn meddu rhywfaint o barch i'w ddarllenwyr. Yn "aberth llosg" yr a eicli cynyrchion. Yrak Ffarmwr.-DJeWt -i. ifcjwf am eich ffyddlondefo partialis. Yr wythnos hon, modd bynag, methasom yn glir a dodi eich ysgrif i mewn, er wedi ei chysodi. Ymddengys yn ddiffael yn "Oiorianydd" nesaf. lef-m- Flia, rwobra at imdd cyffredinol o gy- hcoddi eich ysgrif. D.S.—-Yr wythnos boa m yn anocheladwy i adaol rhni yserifau allan hyd ein rhifyn nesaf. Yn eu Hiysg gallwn enwi "Nodion o Fnn," Penrhyn (Cemaes). llythyrau—"Gorsaf v Rheilffordd, Llan- gofni." a "Gwyleidd_-dra, a'r diffyg o hono," etc. Lr- .r.

Nodion Amaethyddol. Dywed yr adroddiad terfynol ar ddirwasgiad amaethyddol y bu y* Z(gkywti droi yn ol o'r rhent o 20ain i 30ain y cant ar dir aredig yn Ngogledd Cymru, "ond gyda'r eithriadau hyn ych- ydig ostyngiad parhaol fu yn y Dywysogaeth, er fod troi yn ol a gostyngiadau o ddeg i ugain y cant wedi bod yn fwy syffredinol." Mae rhes- ymau da, y rhai ni ddeaMir yn dda yn Lloegr, pa- ham na fu i dir syrthio gymaint mewn gwertli yn y Dywysogaeth ag y fa Lloegr. Yn y lie cyntaf mae mwy o -.obI mewn angen tir yn Nghymru nag sydd yn Lloegr. Drachefn, yn Nghymru gwneir ymdrechion mwy i ddefnyddio'r tir tuagat gynhaliaeth y rhai a fodoiant arno. Ac, yn ddiweddaf. fel y detigjrs yr adroddiad, nid yw gwartheg stor, prif gynyrch Cymru, wedi disgyn ly ]r yn eu pris i'r un gmdthv ag y mae pethau eraill wedi disgyn. Mae y Cymry, dywed yn mhellach, yn gweitliio yn galed, yn byw yn wael, ac mewn llawer o engreifftiau naae teuluoedd cyfain yn gweithio ar y tir ac ni dderbyniant ddim yn ol eithr hwyd prin a dillad. Diau y gwnai amaeth- TVJV Cymreig yn dda y* Lloegr, ond fod yr iaith a'u hoffder o'u cartrefi yn eu rhwymo wrth y tir.

Yn m-'Tchnad Lerpwl, ddydd LInn, yr oedd ton gadarnaoh am bob math o wartheg. Ceid 6a.c y pwys am yr lieffrod goreu. Araf oedd y gofyn am ddefaid ac wyn, 2t ni cheid y prisiau diweddaf 1 11 mewn ychydig o engreifftiau. Myton Ysgotaidd, 7|c i 6-i.e myton Gwyddelig, 6|c i 5gc wyn, 6fc i 7lc y pwvs. Yn y farchnad 1308 o dda corn- 4 iog, a 12,239 o ddefaid ac wyn. 11

Mae llawer o ddyfalu yn Moil paham y bu i awdurdodau Cymdeithas (A.maethyrldol Mon ac Arfon bendcrfynn cynal yr arddangosfa. yn Man- gor ar ddydd Ian. Yr arfcriad fyddai ei chynal yn Llangefni ar ddydd Iau a Bangor ar ddydd Gwener. Mae y fFaifch fod un y flwydd- yn hon i gael ei chynal ar y dydd a nodwyd yn sicr o effeithio ar yr arddangosfa yn ogystal a marchnad Llangefni. Tyb rhai ydyw fod ychydig gamgymeriad wedi ei wneud oherwydd yn ddi- eithriad ar ddyddiau Gwener y cynhelid hi yn Mangor yn y gorphenol. Nid yn ami, os byth, y ceir Mr John Pritchard, ysgrifenydd llafurus y eithas, yn gwneud cumgymeriadau o'r fath, ond fel y dywedasom ar y dechreu mae llawer yn synu fod y "Rhow" eleni i gael ei chynal ar ddydd Iau. Hyderwn, fodd bynag, na fydd i hyn ym- yryd a Uwyddiant yr arddangosfa, a gobeithiwn yn mhellach y ceir tywydd dymunol ddydd yr wyl, ac na thry yr elfenau mor ddiaystri'd ag a wnaetli- ant yn Nghaergybi.

Ffrwydm* EychrTnllyd Nwy. COLEG PABYDDOL WEDI EI DDRYLLIO. DIANGA GYFYNG 25 0 OFFEIRIAID. Dydd Gwener cymerodd ffrwydriad brawychus nwy Ie yn Nglioleg Sè. Bede, Manceinion, y coleg Pabyddol mwyaf yn yr ardaloedd. Tra yr oedd gweithiw? pibelli plwm yn chwilio am "leakage," darfu fr nwy ffrwvdro. Drylliwyd yr ystafell, chwythwyd y to ymaith, a chwilfriwiwyd holl ffen- estri y sefydliad eangfawr. Yr oedd yr efrydwvr i ffwrdd :1, eu gwyliau ar y pryd eithr cafodd 25 o offeiriaid, y rhai oeddynt wedi aros ar ol ac yn myned tnvy ddefosiynau crefyddol yn nghapel v sefydliad, ddimgfa wyrthiol am eu bywydau.

Ymladd Gcrnest rhwng dau o Waed Brenhinol- Yr oedd y Tywysog Henry o Orleans, Ffrainc. a'r Count Turin, Italy, wedi syrthio allan a'u ,I gilydd, a bu raid iddynt gael setlo'r vnirafael trwy ymladd. Ymddengys mai achos yr ymrafael oedd Ïr Tywysog Henry yagrifenu sylwadau caa am weithrediadau yr Eidaliaid yn Abyssinia: dywed- odd eu bod yn llwfriaid, yn lladron, a thraotli- odd bethau gwaeth fyth na hyny am danynt. Dan- fonodd Count Turin ato i ofyn iddo alw ei eiriau yn ol, ond fe wrthododd vntau ac am hyny fe'i heriodd y Count ef i vmladd, gornest. Derbyn- iodd y Tywysog yr her, ac fe drefnwyd yr ornest, a ehymerodd Ie foreu dydd Sabbotli yn vmyl Paris. Gyda chleddyfau yr ymleddid, ac fe bar- liaodd yr ymdrech am ryw haner awr. Tarawyd y Tywysog yn ysgafn ar ei ysgwydd, ond nid oedd yr archoll yn ddigon i beri iddo atal yr ornest. Yna cafodd y Count Turin ei daraw ar gefn e* law, ond ni thorwyd dim ond y croen, a daliwyd ati. Yn y man, trywanwyd y Tywysog yn rhan isaf ei gorph, ac ataliwyd yr ornest, gan rod y Tywysog erbyn hyny mewn cyflwr anghyfartal a'i wrth- wynebydd, yn ol barn y rhai oedd yn edrych ar ol yr ornest. Pan oedd y meddygon yn trwsio'r ar- choll, estynodd y Tywysog ei law allan a gofynodd i'r Count ysgwyd dwylaw ag ef, yr hyn a wnaetli yntau. Adroddir fod y ddau yn ymladdwyr medrus anarferol, yn trin y cledd gyda deheu- rwydd mawr ac yn bur "gyfartal" i'w gilydd. Ofnid ar y cyntaf fod archoll y Tywysog yn un pervglus, ond yn ol y newyddion diweddaraf, sicrheid fod ei adferiad yn hollol foddhaol, ac y gobeithiaj'r Tywysog fod yn abl i adael ei ystafell ddydd Gwener diweddaf.