Y Clorianydd

Y CO 1)1 AD YN MIJRlS Y GWENITH Mae y ffaith bwysig fod gwenith wedi codi yn ei 1>ris wedi deffro'r wasg ddyddiol i'r wybodaeth fod amaethwyr i'w cael yn Mhrydain. a'u bod ers cryn er bellach wedi bod yn dioddef oddiwrth biis isel yr yd. Mae rhesymau da ers rhai misoedd paham y dylai gwenith godi yn ei bris. Yr unig eyndod yw na fu iddo godi yn raddol, yn He yn hyrddiol, a diweddu mewn codiad enfawr. Y ri:w cnwd gwenith v by-d yn llawer llai nag arfer, a chan y rhaid ini ddadforio y rhan fwyaf o r swm a dreul- iwn, yr ydym, o ganlyniad, mewn cyftwr difrifol, ac un a haedda ystyriaeth ofalus ac arbenig. Mae y vasg wedi rhoddi sylw dyledus i'r ffaith hon; ond y mae llawer o inc wedi ei arfer a phapyr -wedi ei wastraffu i bwyntio allan, er y gall yr am- aethwr dderbyn budd, y gall y defnyddiwr ddi- cddef, neu, mewn geiriau eraill, y bydd raid i'r bobl dalu mwy am eu bara. Y mae, fodd bynag, ddwy ffordd o edrych ar hyn, oblegid—ar wahan i'r ffaith y gall y dyn a rwgnacha yn erbyn i'r am- aethwr dderbyn yohydig fudd ar ol y blvnyddoedd lawer o golled-y rhaid ei bod yn well cael torth ddrad ac arian i dalu am dani na thorth rad a Hogefl wa.g. Cawn un pwynt pwysig na ddylai yr amaethwr golli golwg arno gall na fydd y codia,d yn y pris mor fawr ac mor barhaol ag yr hoffai rai o'r papyrau i ni feddwl. Barnant yn unig, neu gan mwyaf, ar y prislau gofnodir ar y marchn-id- oedd Americanaidd, y rhai ydynt yn ddiarhebol fel pleserdir yr anturiaethwr sydd wedi profi ei linn yn felldith i'r masnachwr cywir, a mwy riag unwaith wedi mynu codi'r pris er colled i bawb j end ef ei hun. Er hyny oil, ceir tueddiad pendant a chyfreithlon, er nas gellir ei fesur yn ddyogel gan brisiau yr Exchange Americanaidd. Gall hyn fod, ac y mae yn debygol y bydd, er mantais i'r amaethwr Prydeinig, ond nid i'r un radd ag y dy- munai rhai ysgrifenwyr i ni dybio. Am hyn bydd i'r amaethwr fod yn fwy na diolchgar ond nid yw hynyna ond golygwedd gul—hynod gul—o'r achos. Mae yn filwaith mwy pwysig ar fod i'r pwnc gael ei ystyried o safbwynt hollol genedlaethol. Os nad ydyw wedi gwneud dim mwy, mae'r codiad sydyn mewn prisiau wedi bod yn addysg-wers tra gwerthfawr, oblegid y mae wedi dangos mor ddi- bynol ydym ar gyflenwadau tramorol Mae y ffaith fod y cnydau mewn. gwledydd eraill yn llai wedi dwyn adref i ni y ffaith. ein bod, fel y saif pethau yn bresenol, yn ddibynol arnynt i'r fath Taddau ag ydynt yn eithafol beryglus, a pheth sydd fwy difrifol ydyw y ffaith ein bod flwyddyn ar ol blwyddyn yn suddo yn ddyfnach i'r llaid. Er deall difrifoldeb pethau nid yw yn angenrheid- iol ond i dybio fod rhyfel ddifrifol ar ein dwylaw ar hyn o tryd, r.c fod Lielyn Earropeaiddgrymus, neu gyfuniad o elynion, yn defnyddio llongau i ddistrywio mor belled ag sydd bosibl y llong- lwythi o rawn sydd yn dyfod i'n lad-cyflwr ar bethau a arweiniai ar unwaith i brisiau newynol. Nid ydyw yn angenrheidiol chwyddo y posibil- rwydd gresynol hwn, oblegid nid ydyw'r dryeh- feddwl yn newydd ar unrhyw gyfrif, a gall ein dar- llenwyr ei ddeall yn dda.. Yn sicr, y mae hwn yn later o bwysigrwydd bywiol o'r olygwedd genedl- aethol yn hollol ar wahan i fuddianau yr amaeth- wr. Dylai unrhyw wladweinydd sydd werth ei halen fod yn alluog i weled mai hwn ydyw ewes- tiwn pwysicaf y dyddiau hyn. Mae byddinoedd a llyngesau yn necessary evils o dan amgylch- ittdal1 presenol, ond ychydig werth fyddent i ym- ladd dros genedl a adewid yn ddigynorthwy ac i -newynu oherwydd nas gallai ei hamaethwyr fforddio tyfu yd ar golled. Nid. cwestiwn o am- ddiffvn y ffermwyr ydyw o gwbl, eithr un a ddylai cenedl edrych yn mlaen a darparu am ei bodolacth, neu ynte ymddiriecl i ffawd a chymeryd ei siawns o wneud arfau cedyrn i'r amcan o amddiffyn yobl difywyd, ac o ganlyrtiad pobl ddigymhorth.

Yr oedd y teimlad yn Marchnad Mark ddydd Llun, yn fwy tawel nag ydoedd wythnos vn 01, ond yr oedd cred gyffredinol y parha y rlian fwyaf o'r gwelliant diweddar yn y prisiau. Mae Ffrainc ac Itali yn brynwyr rhydd iawn mewn cys- tadleuaeth a'r Deymas Gyfunol, ac y mae yr elfen 'hon o gryfder yn debyg o barhau am y tymhor. Yr oedd cyflenwad gweddol o wenith Seisnig ddydd Llun, ond nid oedd samplan newyddion yn niferus. Gwnaed i fyny i 408 am y goreu, ond caed rhai cynygion am bum' swllt o dan y pris yna. Yr oedd yd tramor yn afreolaidd, Is i lawr o bris- -tu itlu mwy cvmedrol dydd Llun. Mae mathau Hws- iaidd yn gadarnach na'r Americanaidd. Ansef- ydlog iawn ei bris oedd blawd. Yr oedd indrawn yn gadarn, ae, er gwaethaf y gwlawogydd, ydynt Ily wedi gwella y porfeydd. yr oedd y gofyn yn (;da iawn am yr adeg hon o'r flwyddyn. Nid oedd cyf- -lewidiad yn mhriSi haidd at fragu, tra yr oedd r.1dd at falu ychydig yn ddrutach am fathau tra- morol. Yr oedd gofyn cryf am hen geirch SeLsnig ac Ysgotaidd, am ba rai y telid 22s weithiau. Bychan, fodd bynag, oedd y cyflenwad. Ar ddi- wedd y farchnad cyrh<\eddai y codiad, "nett," er yr 16eg 0 Awst, h.y., ar y pythefnos, 4s y chwar- ter ar wenith Seisnig a thramor. Mae y codiad mewn blawd yn fwy yn gymhesurol na'r gwenith. Yr oedd pob math o yd y gwanwyn yn dawel, end nid yn wan.

Ifarwolaeth a Chbddedigaetli Ham Mr W. Jones, A.S. Ar y 27ain cynfisol bu farw Mrs Alice Joii.s, mam Mr William Jones, A.S., a Miss Jane Jones, yn The Crossing," Llanddanielfa.b, cartref ei nith, Mrs Thomas. Bu Mrs Jones, yr hon oedd yn ei 73ain flwydd, yn aelod ffyddlawn a dichlyn- aidd o Gapel Dinas (M.C.), Llangefni, ac adna- byddid hi yn ddn. fel mam rinweddol a chyfcáll ddidwyll. Cymerodd yr angladd (preifat) le z, ddydd Mawrth yn mynwent capel Methodistaíéi y Gaerwen, ger ei chartref a chysylltiadijy ei mebyd a'i morwyndod. Gwa..<lanaethwyjLl yr angladd gan y Parchn. J. Davies, rhej^ -p, ddaniel; Owen Hughes, Amlwch 7^ 1 a John Williams, Llangefni. Y^fch^ .oedd bresenol yn cynwys perg g Mri Eaward ,0^ gweW Mr Wm. Jo^hard Jo Thow Owen Th^ RhosUaner^hnigog ern Benjanun W^stiolUR; William Thomas, 5? l^i t Hu?hi R Jones, Taly- liythyrdy, l^-an jonas, ^id House, Llan- Bar!11Jones, Reerent House, et.o Grif- -1 5x1 T^8' ac Williams. Cariwyd allan yr angladd gan y Mri Jones Bros., Swigefni, a W. O. Pritchard, Llanfair P.G. -i&jifonwyd wreaths prydferth gan Mrs Jones, Druid House, Llangefni Mrs Thomas, Llythyr- dy, eto a Mrs Stirrup, Pen'rallt, eto. A sraniyn ydynt englynion prydferth-ffrwyth awen Llwyd- fryn Hwfa-i goffadwriaeth Mrs Jones — Brodores oedd briod dirion-un a fu Yn fam dyner galon; Gwir gym'doges hanes hon, Erys flynyddau hirion. CJofio'r groes afar loesion—a fu 'rioed Hyfrydedd ei chalon, Nes m-vyhau o radau'r Ion, 4 A'i dwyn o'i chur dan'i choron.

Nodion o Gaergybi. Yffiwelodd dros bymtheg cant, d. "grounds Plas LLuifawr, prèswyJiod Miss Adeù, brydnawn ddydd Mawrth i'r fete oedd yn cael ei chynal er buda yr ysbytty. Yr ftedd yno gyflawnder o fwydydd ac o ddifn-rweli. Yma ac acw hyd y lawnt yr oedd byrdd- au wedi eu gosod, ac yn werthadwy arnynt amryw- iaeth mawr o flodau a man bethau eraill. Cydrhwng pobpeth, cliriwyd dros 60p. Rhagorol iawn onite ? Yr oedd prydnawn ddydd Mawrth yn enwog am gyrddau te yr Ysgolion Sabbotliol. Bu Ysgol y Tabernacl (A.) a Gwynfa (W.) yn Treseifion, pres- wylfod y marsiandwr adnabyddus Mr Thomas Ro- berts. Aeth Ysgol Armenia (M. C.) i Soldier's Point, drwy garedigrwydd Mr Williams, Tan-yr-Efail. Er fod y tywydd dipyn yn ddycinog, aeallwn fod y plant wedi mwynhau y gwleddoedd yn fawr. Yr un diwrnod aeth Ysgol Sul Mount Pleasant (A.) a.'r Tabernacl Newydd (A.) am dro i Landudno, a chymerodd amryw eraill fantais ar y cyfleusdra i fyned gyda hwynt.' Dychwelodd pawb adref yn ddi- antfawd; ar ol cael taith gysurus. Brydnawn dydd Iau cafodd Ysgolion Sul Eglwysig Sant Seiriol a Sant Cybi, yn nghyd a'r canghenau o wahanol ranau y dreif, eu tret blynyddol. Mae llafur mawr yn cael ei arddangos yn nglyn a'r ysgol- ion hyn, ac yr oedd vr orymdaith fawreddog, pan yn myned drwy y dref, yn brawf fod Canon Thomas, yn nghyd a'r ddau gurad gweithgar, y Parchn. R. Price, B.A., a James Jones, yn gwneud eu goreu i addysgu yr oes sydd yn codi. Mae amryw eraill o foneddigesau a. boneddigion yn nodedig o ffyddlawn gyda'r plant yn yr ysgolion hyn. Cafwyd tret ar- dderchog yn mhob ystyr eto eleni. Fel hyn y mae beddargraph y Parch Daniel Owen gan y Parcn E. Nicholson Jones, o'r dref hon. Budd- ugol yn Eisteddfod Casnewydd Isod mae tywell hunell ein llenydd; Awdwr, nofelwr na fu ei eilydd Daniel Owen, offeiriad llawenydd, Un a'i ddigrifwch nad oedd ddigrefydd Gloew'i fawl tra Gwalia fydd,—a deigr hon Perliwyd ei goron, ein pur wladgarydd. Mae y tywydd yr wythnos hon wedi bod yn nod- edig o ansefydlog. Mae y lluaws ymwelwyr sydd yn y dref, a'r wlad oddiamgylch, yn cwyno, ac yn methu mwynhau eu hunain, oblegid nad oes yma bavilion na band i'w difyru ar dvwydd gwlawog. Y cwbl a geir yma ydyw golygfeydd rhamantus a chyf- lawnder o awyr mor bur a'r goleuni-ac, o ran hyny, dyma sydd ar drigolion y trefi mawrion ei eisiau ond cael tywydd teg i'w fwynhau. Mae) y masnachdai ysblenydd, aeth ar dan yn ddi- weddar yn Market-place, bron wedi eu cwblhau. Mae yr ystafelloedd uwchaf, lie mae y LlyfrgeU Rydd, wedi eu hagoryd, a lluaws yn ymweled a'r lie fel yn y dyddiau gynt. Yr oedd yr Hen Dabernacl y Sul diweddaf yn llawn, foreu a hwyr, yn gwrandaw Hwfa Mon yn pregethu. Mae y prif-fardd yn gymeradwy iawn yn y dref, ac yn sicr o gynulle,-a, fawr i'w wrandaw, pa un bynag ai pregethu ai ynte yn dar- lithio y bydd. Da oedd gan bawb ei weled yn edrych mor dda. Yn wir, barnai rhai ei fod yn myned i edrych yn well fel y mae yn heneiddio. Mae ei lais mor glir, a'i floedd mor daranllyd ag erio3d, ac yr oedd ei bregethau, o ran materion a thraddod- iad, yn afaelgar ac argyhoeddiadol. Credwn nad anghofir yn fuan ei sylwadau ar Dduw fel arweinydd yn ei bregeth feistrolgar nos Sul. Yr oedd y fantell archdderwyddol yn disgyn yn naturiol ar ysgwyddau Hwfa Mon ar ol marw Clwyd- fardd. Pwy yn mysg beirdd Cymru fuasai yn gallu llenwi y swydd fel efe? Mae y fath urddasolrwydd yn perthyn i'w bersonoliaeth a'r fath awdurdod yn ei drem. Mae mawredd yn nhon ei lais, ac aruchel- edd yn ei leferydd. Mae un olwg arno ar y Maen Llog yn Eisteddfod ynddi ei hun. O! frenin bydd fyw bytb- Mae cariad Hwfa Mon at wlad ei enedigaeth yn angherddol: Mewn pob pregeth a darlith rhaid fydd iddo gael cyfeirio at Fon curion dir. Clywsom ef oddiar lwyfan yr Eisteddfod Genedlaethol yn dweyd fel y carai y grag a'r brwyn oedd yn tyfu ar Rostre- hwfa, ac un to r darluniau aznlycaf yn ei barlwr ydyw darlun o'r bwthyn dinod y'i ganwyd. ac y'i magwyd yn y Rhos. Mae cariad Hwfa at Fon o'r un natur yn union ag eiddo Goronwy Owen, yn ehelaeth ac yn bur. Yn y rhifyn cyn y diweddaf mae y gohebydd gron- ielodd hanes y tret Jiwbili a gafodd plant Ysgol Llangadwaladr yn Bodorgan wedi gwneud camgy- meriad wrth ddwelyd fod Seindorf Arian Caergybi, yn cael eu harwain gan Mr W. S. Owen, arweinydd yr Anglesey Harmonic Society, a enillodd enw mor dda i Fon yn Nghasnewydd, ydyw Mr Owen arwein- ydd y seindorf ydyw Mr Owen Thomas, un o "gor- net players" rhagoraf ein gwlad,a brawd i'rdatganwr jienilfion adnabyddus o Langefni, Mr William Thomas, yr hwn hefyd ydyw arweinydd Seindorf Bres Llangefni. Mae y ddau yn enedigol oLanerchy- medd, Athen Cymru. Yr oedd eu tad yn gerddor madrus, yn arweinydd y cor yp eglwys y Llan, ac hefyd yn arweinydd seindorf y dref. Pan yn hogyn yn Llanerchymedd meddyliem mai seindorf y Llan, o dan arweiniad William Thomas, oedd y seindorf goreu yn y byd, a chredwn fod mwyafrif o drigolion y dreflan ddedwydd yn meddwl vr un peth. Byddai seindorf y Llan. yn troi allan bob amser ar adegau arbenig mewn llodrau gwynion, ac yn edrych yn lan- wedd iawn. Mae yr hen arweinydd diddan yn huno yn dawel yn mynwent y Llan ers llawer dydd, ond mae ei feibion yn cario yn mlaen gyda medrusrwydd y gwaith oedd yn nodedig o hoff gan ei galon. Hedd- ) wch i'w lwch.-Penri. ) I Yn eglwys henafol St. Cybi, y Sul diweddaf, cyn- haliwyd gwasanaeth arbenig i'r amcan o gysegru ffenestr liwiedig ysblenydd er cof am y diweddar Mr William Watson. Yr o3dd vr ymadawedig yn !on- eddwr adnabyddus a pharchus iawn yn y dref. Efe J-doedd cadeirydd Bwrdd Cyfarwyddwyr y City of Dublin Steam Packet Company. Gwnaeth lawer iawn yn ei ddydd er gwneud y fordaith cydrhwng y wlad hon a'r Iwerddon yn un ddiogel achysurus i'r teithwyr, ac ystyrid ef yn ddyn rhagorol yn mhob ystyr. Gwnaed ymgais flynyddau yn ol i anrhyd- c-ddu ei goffadwriaeth yn y ffordd hon, ond gwrth- wynebwyd hyny, gan fod yn angenrheidiol adeilada darn newydd at yr eglwys. Wedi dyfodiad Canon D. W. Thomas, M.A., yma, dechreuwyd ar y gwaith heb oedi. Mae yr adran newydd wedi ei chwblhau Yl1 y modd mwyaf celfydd, ac yn addurn i'r adeilad henafol. Ganwyd Mr Watson, Ebrill 25ain, 1804 Ba farw Ebrill lOfed, 1893. Dilynwyd ef yn y swyd.l o arolygydd a chadeirydd Bwrdd y Cyfarwyddwyr gan ei fab, yr hwn hefyd sydd yn foneddwr a berchic yn fawr gan swyddogion a gweithwyr y cwmni. Dech- reuwyd y gwasanaeth am un-ar-ddeg y boreu drwy weinyddiad o ordinhad y Cymun Sanctaidd. Dar- llenwyd y rhanau cyntaf o'r gwasanaeth gan y ficer llenwyd y rhanau cyntaf o'r gwasanaeth gan y ficer y Piirch Canon Thomas, a'r Parch G1 Harty"! Jones, M.A., rheithor Nutfield, Suri'ey. YiV\V orchuddiwyd y ffenestr gan y Tra Pharclied' u Bangor. Ar ol darllen gwasanaeth arbe"S>pi gylcliiad, cymerodd v Deon ei destj-n yr^ a'r adnod gyntaf. Traddododd bre>h nodedig » effeitliiol a phwrpasol, a gwrand;' <tJ, gj^ulleid.a fawr arno yn astud iawn. Yn -^clnawn Preg^n odd yParchHartwell Jones yv,"46811^; .^yn^hwjT yn Gymraeg. Yr oedd yr ^nuUeHua ynan?v- ferol o luosog, a'r preget.^ r^us ^gyhoead- iadol. Yn ystod y gwna.eth >cor ei ran odidog. Yr oedd ar anthemau yn cael eu caSu a'r ysb; t adler>'TcnLl clod ar lafur p •vddlondeb y rhai sydd yn gofaluam ganiadaeth C3rsegr Jn eghtTs henafol hon. Yr --ad y Hys ynadol ddydd MercUer yn un lluosog ia_- Cyhuddid nifer fawr o fod yn fsddw ac afr?- a chafodd rhai o'r pechaduriaid eu dirwyo yn ilrwm. Dygwyd dau neu dri o gyhuddiadau yn erbyn yr heddgeidwaid am greulondeb at bersonau wed; j-fed tipyn gormad. Mentrodd rhai masnachwyr cyfrifol i'r bocs i roddi tystiolaeth yn eu hc-rbyn, ac mewn un achos siaradodd Dr. Roland Williams yn gryf yn erbyn y ffordd giaidd y mae yr heddweision yn cyflawni eu dyledswyddan. Taflwyd dau achos yn erbyn yr heddweision allan, a gohiriwyd un araU hyi nes y bydd yn gyfleus i'r holl dystion fod yn brj- srnol. Bu llawer o ddifyrwch yn y Ilys wrtli wrari- iii-v- achos dwy wraig sydd yn gysaydogesau, ond a fu yn ffraeo ac yn ymladd o achos morthwyl. Vr oedd y naill wedi gwysio y Hall, a.'r ddwy ochr wedi sicrhau gwasanaeth cyfreithiwr. Y diwedd fu taflu yr achos allan, pob ochr i da-lu y costau. Bydded y ffrwgwd yn wers i eraill. Cynhaliwyd .llys ynadol arbenig ddydd Mawrth i'r aftican o adnewyddu trwyddedau y tafarndai. Ni wnaeth yr heddgeidwaid wrthwynebu ond un drwydd- ed yn unig, a gohiriwyd y ddedfryd am fis, ct i'r ynadon gael amser i wneud ymchwiliad pellach i'r achos. Tystiai y Superintendent John Jones fod meddwdod wedi lleihau ychydig yn ystod y flwydd- yn. Dygwyd dwy ddeiseb gerbron yr ynadon yn ym- bil arnynt roddi atalfa ar werthu diod i blant. Siar- adodd cadeirydd yr ynadon yn groew ar y cwestiwn wrth y tafarawyr oedd yn bresenol, a rhybuddiodd hwynt y byddai i'r Fainc arfer mesurau cryfion tuagat roddi yr arferiad gwrthun i lawr, a phwy bynag a geid yn euog o werthu diod i blant o dan oed, yr ys- tyriai yr ynadon yn ddifrifol pa gwra i'w gymsryd i gosbi y troseddwyr. Wel, wir, Mr Gol., wn i ddim beth i feddwl o'r 1 tywydd ydym ni wedi gael yn ystod y mis hwn. Mae o wedi bod yn fis oer a gwlyb o'i ddechreu i'w ddiw- edd. Clywais rai Vl1 awgrymu mai y Nansen hwnVl yn nghyd ag eraill sydd wedi bod yn aflonyddu ar v rhew tua'r pegwn gogleddol yna. Wn i ddim beth yw yr helynt sydd ar bobl am gael sangu gororau yr ia tragwyddol. Ond o ran hyny, mae awydd dynion mor fawr am enwogriv-ydd fel nad gormod ganddynt beryglu eu bywydau wrth geisio ei enill. Rhaid i'r bobl sydd yn dyfod i'n gwlad ar eu gwyliau newid eu mis, os am dywydd teg. Mae mis Awst ers rhai blynyddau bellach wedi colli ei enwogrwydd amhin 'hafaidd. Yr oedd y Sul diweddaf yn debycach i ddiwrnod yn nghanol y gauaf nag i ddiwrnod o liaf. Yr oedd hi yn ystorm fawr o wynt a gwlaw yma diwy y dydd. Y porthladd yn orlawn o longau wedi troi i mewn am gysgod, ac er yn nghesail y mor- fur yr oedd rhai o honynt mewn perygl drwy y dydd, oherwydd fod yr angorion J'll gollwng eu gafael. Oddeutu pedwar o'r gloch y prydnawn, derbyniwyd hysbysrwydd yn y dref fod agerddlong fawr mewn lielbul yn agos i South Stack. Aeth y bywydfad a llusgfad tuag yno ar unwaith, a chafwyd fod peir- ianau un o'r agerddlongau sydd yn rhedeg cydrhwng Cork a Lerpwl wedi tori, a'i bod yn prysur nofio am y creigiau. Yr oedd y llong yn llwythog o nwyddau, ac yr oedd hefyd nifer fawr o deithwyr ar ei bwrdd. Llwyrddwyrd i'w dwyn yn ddiogel i'r porthladd.

Llys Ynadol a Thrwyddedol Llanerchymedd, Cynhaliwyd y llys hwn ddydd Llun, gerbron Mr Hugh Roberts (yn y gadair), Dr. Evans, a'r Mri Samuel Hughes a William Jones. TRWYDDEDOL. Oyflwynodd yr Arolygydd John Jones ei ad- roddiad blynyddol o'r tafarndai yn nosbarth trwyddedol Llanerchymedd. Yr oedd 16eg o dai yn meddu trwyddedau llawn. Erlynwyd dau dafarnwr yn ystod y flwyddyn, sef trwyddedwr yr Eagles Inn, Llynfaes, ar y cyhuddiad o gania- tau meddwdod hefyd trwyddedwr y Druid Inn, Llanerchymedd, am werthu diod i ddyn meddw, a dirwywyd ef i 5s a'r costau. Gyda'r eithriad o'r uchod yr oedd y tai wedi cael eu cario yn mlaen yn weddol. Nid oedd unrhyw drwyddedau grocers yn y dosbarth.—Dywedodd Mr David Owen ei fod yn ymddangos dros yr heddgeidwaid yn nglyn a'r trwyddedau. Bu y mater o ddrysau y cefn dan sylw ynadon y wlad, yn enwedig yn Sir Gaernarfon, ac yr oeddynt wedi argymhell fod y drysau hyn, os cerid masnach yn mlaen drwydd- ynt, gael eu cau. Dymunai wneud yr awgrymiad fod yr un peth yn cael ei wneud yno, ac oherwydd y cynydd mewn meddwdod hyderai y byddai i'r ynadon orchymyn fod y fasnach i gael ei chario yn mlaen drwy ddrysau y ffIJrnt. Dywedodd y CJadeirydd fod hyn yn cael ei orchymyn, ond ar waethaf pobpeth yr oedd meddwdod yn cynyddu a chredai Mr S. Hughes y dylai y drysau fod y fath ag y gallai yr heddgeidwaid gadw arolygiaeth arnynt.—Adnewyddwyd 14 o drwyddedau. CYHUDDIAD 0 LADRATTA GLO. Cyhuddwyd William Rowlands, amaethwr, Plas Main, Rhosybol, gyda lladratta 28ain pwys o lo, eiddo Cwmni Rheilffordd y London and North- Western, ar nos Sadwrn, y 24ain o Orphenaf.— Erlynid ar ran y Cwmni gan y Cudd-swyddog Hairy Birch, ac amddiffynid y cyhuddedig gan Mr W. Fanning (Amlwch).—Dywedodd Hugh Williams, masnachydd glo, Khosgocli, lod ganddo swm o lo yn iard Gorsaf Rhosgoch. Ar y 24ain o Orphenaf gwelodd y diffynydd mewn cae cyfagos i sied yr anifeiliaid, rhwng deg ac unarddeg o'r gloch y nos. Cerddodd o amgylch yr iard a chym- erodd lo o bentwr. Wedi iddo lenwi cwd (a ddangosid yn y llys) aeth y tyst ato, a gofynodd iddo paham y lladrattai ei lo. Dywedodd yntau ei fod yn rhy dlawd i brynu glo. Yna dygodd y tyst ef i'r orsaf, yn raha le y dywedodd wrth Hugh Jones, y porter, ei fod wedi cael ei ddal. Cymer- odd y tyst y cwd, a rhoddodd ef yn y "portsrs' room," lie y'i clowyd i fyny. Aeth y cyhuddedig i'w dy ef (y tyst) foreu Llun, oddeutu pump o'r glooh, a chynygiodd dalu am y glo a gymerasai, ond gwrthododd y tyst y cynyg. Dywedodd y cyhuddedig ei fod wedi bod yn chwilio am dniio bedair neu bump o weithiau i roddi archeb iddo am haner tunell o lo; ac y talai am yr oil foreu Llun. Yr oedd yn yr orsaf yr amser hono o'r nos (nos Sadwrn) oherwydd ei fod wedi colli glo yn flaenorol. Ymguddiai o dan waleen.-CroGs- holwyd: Bu yn gwerthu glo i Plas Main, ond nid llawer. Nid oedd y cyhuddedig wedi dweyd I wrtho ei fod wedi bod yn chwilio am dano bedair neu bump o weithiau.—Dywedodd Hugh Jones, porter yn yr orsaf, fod Hugh Williams wedi clyfcll ato y noson grybwylledig gan ddweyd: "Yr wyf wedi dal y dyn sydd yn dwyn glo." Dywedodd y cyhuddedig, "Wei, inae hi ar ben arnaf." Xi ddeuaf byth yn agos i'r lie eto." Cadarnhaodd I dystiolaeth y tyst blaenorol.—Dadleuai Mr l'an- ning ei fod wedi ei brofi mai eiddo Hugh Wil- liams ydoedd y glo, ac nid eiddo Cwmxii y lheil- ffordd. Pe buasai y diffynydd wedi el ladratta tra mewn gwagen buasai y wys yn iawn, ond Hugh Williams ddylasai fod wedi gwneud y oyhuddiad, oherwydd fod y glo wedi ei ddadhrytho.-At.b- odd Mr Birch mai yn ngofal y cwmni yr oedd y glo hyd nes y'i symudid o'r iard.—Wedi ymgyng- horiad byr taflodd y Fainc yr achos allan, a rhydd- hawyd Rowlands. Y DDIODEN. Cyhuddwyd Richard Owen ("Jack Xel"). GwaJchmai, gyda bod yn feddw ac afreolus yn Llanerchymedd ar y 5ed o Awst.Dywedai yi Heddgeidwad William Owen (13) fod y diffynydd wedi cael ei ddirwyo yn Llys Llangefni am fod yr feddw yn y dref hono yr un diwrnod.—Dywedodd y diffynydd mai'r un "meddwad" ydoedd y Idai, gan na cliafodcj, ddiod ar ol gadael Lla.ngefn' Dirwywyd ef i 5s yn cynwys y costau, onf1 San nad oedd ganddo ddigon i dalu aeth i Caernarfon. CYHUDDIAD 0 LADRATTA ,,CTOI." Cyhuddwyd Evan Williams 'laneilian-road, Porth Amlwch, gyda lladratt" spectol gweith 2s 6c, eiddo Mr Hugh Rob"tt8' oriadurwr, etc., Llanerchymedd, ar y 13ef0_, ws.^ Amddi^ynid y carcharor gan Mr. Eanning. Dpvedodd Hugh Roberts ei fod -4!deutu o r 7 n0^ y dyddiad uchod. ,n ei «10P; Dafh y carcharor i mewn a gofy^'dd am fenthyg olwyiwr 1 fyned i Amlwch. Tjwedodd y tyst wrtho na roddai un iddo yr ar1^ h°no 0'r y byddai y tren yn rhatacb ^aeth ei wraig yno, a dywedodd fod amser i'r cyhuddedig fyned ymaith. Trcdd + rit ei gefn i wneud rhywbeth i oriadur, ac aeth cyhuddedig allan gan ddweyd "Nos dawcit." Yr oedd William Jones, bachgen yn ei wasanaeth, wedi bod yn edrych drwy ddrws gwydr, a gwelodd y cyhuddedig yn cymeryd rhywbeth. Mewn (lau funud daeth bachgen bach i chwilio am yspectol a adygasai yno i'w drwsio. Yr oedd wedi ei rhoddi ar y case gwydr, a chanfyddodd ei bod wedi di- flanu. Aeth ar ol y cyhuddedig i'r Queen's Plead, a dywedodd wrtho ei fod wedi colli spectol, a'i fed wedi clywed ei fod ef (y cyhuddedig) wedi rhoddi rhywbeth yn ei log ell wrth adael y siop. Gofyn- odd a oedd ganddo wrthwvnebiad i gael ei chwilic, a chydsyniodd yntau. Chwiliodd y tyst un logell, ond pan aeth at logell arall gomeddodd iddo ei chwilio yn mhellach. Dywedodd Mr Owen, y Queen's Head, y ceisiai ei gadw yno tra yr aefhai v tyst i chwilio am heddgeidwad. Gwelodd y cyhuddedig dnchefn mewn yehvdie funudau crvf- erbyn a siop Mr John Edwards, cigydd. Aeth y tyst ato, a daeth yr Heddgeidwad Hughes i fyny yr un pryd. Aethpwyd ag ef i orsaf yr heddgeid- waid, end pan chwiliwyd ef yno ni chaed dim arno. —Ategwyd y dystiolaeth hon gan y bachgen W il- liam Jones, a John Edwards, cigydd.Dywedodd yr Heddgeidwad Hughes ei fod wedi cymeiyd y cyhuddedig i'r ddalfa, ac er iddo ei chwilio yn yr orsaf, ni chafodd ddim arno Yna eyhuddodd ef yn ffurfiol gyda lladratta yr yspectol, pryd yr ateb- ly v odd y carcharor na wyddai ddim am dani. Ni ddangosodd unrhyw annhueddrwydd i gael ci chwilio.—Dywedodd Mr Fanning fod y dvsfciol- IWth yn hynod egwan. Cynygiodd y carcharor fyned i'r orsaf o'i fodd ei hun, a gwahoddodd yr heddgeidwad i'w chwilio, end ni chaed dim arno. Ni wnai rheithwyr mewn unrhyw lys bara gon- 9w '.V" demnio y carcharor ar y dystiolaeth a ddygwyd I yn ei erbyn.-Wecii ymgynghoriad byr dywedodd y Cadeirydd fod y dystiolaeth braidd yn sigledig, a thaflasant yr achos allan. TRWYDDED Y DRUID ARMS, LLANERCH- YMEDD. Gwnaeth Mr Lloyd Carter, Caernarfon, gais am adnewyddiad trwyclded y ty uchod.- -Gwrthwyn- ebwyd gan Mr David Owen ar y tir fod y ty wedi cael ei gamreoli nad oedd angenrhaid am dano, a'i fod yn anhawdd i'w arolygu gan yr heddgeid- waid.—Dywedodd Mr Owen fod y drwydded wedi ei throsglwyddo i Robert Hughes yn Ngorphcnaf, 1896, ac i fyny o'r adeg hono ni fu achos cwvn gan yr heddgeidwaid parthed y ty. Ar y 2lain o Fai diweddaf, fodd bynag, cafodd Hughes ei ddirwyo diweddaf, fodd bynag, cafodd Hughes ei ddirwyo i 5s a'r costau am roddi diod i ddyn meddw, Wil- liam Burgess, hawker pur adnabyddus yn Llan- erchymedd. Yr oedd ar hyn o bryd lleg o dai trwyddedol yn Llanerchymedd, ac yr oedd y bobl- ogaeth, mor belled ag y gallai ef gael allan, yn 1000 —ty trwyddedol i lai na phob cant o'r boblogaeth. Yr oedd yr heddgeidwaid wedi derbyn cwynicn yn erbyn y trwyddedwr ei fod wedi rhoddi diod i ddyn oedd yn feddw yn barod, er fod yr ynadon wedi rhoddi rhybudd i'r tafarnwyr i beidio rhoddi diod i berson neilWuol, tad yr hwn fu yn y llys yn rhoddi tystiolaeth yn ei erbyn. Ar yr achlysur y cwynid o'i blegid gwelodd yr heddgeidwaid y dyn hwn yn eistedd i lawr ac yn yfed. Anturai ef ddweyd nad oedd y ty yn cael ei reoli yn y fath fodd ag i gylfiawnhau y Fainc i ganiatau adnew- yddiad y drwydded.—Yr Heddgeidwad Thomas Hughes a ddywedodd fod trwydded y Druid Inn wedi cael ei throsglwyddo i Robert Hughes ar y 27ain o Orphenaf, 1896. Er y pryd hwnw nid oedd y ty wedi cael ei reoli i'w foddlonrwydd ef. Ar y 24ain o Fai dirwywyd y trwyddedwr am roddi diod i ddyn meddw (William Burgess). Yr oedd Burgess yn ddyn adnabyddus iawn yn I.lan- erchymedd. Ar y 30ain o Awst, 1896, eafodd Robert Hughes .—Mr Carter: Yr oedd hyn yn flaenorol i'r adnewyddiad diweddaf.—Dywed- odd Mr David Owen nad oedd y trwyddedwr yn gymhwys i ddal trwydded.—Mr Carter a sybvodd fod yn rhaid iddo ofyn i'w gyfaill gyfyngu ei hun i reoliad y ty er pan adnewyddwyd y drwyddad. Nis gallai fyned bedair neu bum' mlynedd yn ol. Yr Heddgeidwad Hughes a ychwanegodd fod dau ddrws i'r ty-un yn y ffrynt yn High-street, a'r Hall yn gwynebu Water-street. Gwneid mas- nach trwy ddrws y cefn. Nis gallai swyddog a fyddai'n sefyll wrth y ffrynt weled beth wneid yn y cefn. Dirwywyd dyn o'r enw Richard Wil- liams, Clorach Bach, yn y llys hwn am feddwdod. Gwelodd y tyst ef yn gyntaf yn y Druid Inn oddeutu naw o'r gloch y nos ar yr 20fed o Fawrth diweddaf. Gwelodd ef drachefn yn y lobby adeg cau. Canlynodd ef i fyny High-street, a siarad- jodd ag ef. Yr oedd yn feddw iawn, a chafodd ei ddirwyo i 2s 6c a'r costau. A siarad yn gyffredin- ol, nid oedd yn meddwl fod y ty hwn yn ddrwg iawn hyd y 24ain o Fai, ond ar ol hyn y rheolid ef yn dda. Tybiai ef y byddai yno ddigon o daf- arndai pe yr atelid trwyddedau dau neu dri o dai eraill.—Croes-holwyd Yr oedd yn Llanerchy- medd ers dwy flynedd. Parthed Richard Wil- liams, Clorach, ni fu iddo ef godi gwys yn erbyn y ty. Nid oedd ef yn dweyd"dim mwy yn erb-v, n y ty hwn nag a ddywedai yn erbyn tafarndai eraiil. Oni bai am y ddirwy ar y 24ain o Fai tebygol na fuasai dim wedi cael ei ddweyd yn erbyn y ty Gwnaeth Mr Carter araeth hyawdl ar ran y trwydd- edwr. Parthed amlder tafarndai yn Llanerchy- medd nid oedd mwy o rym yn y ddadl na phe y gwneid lleihad yn nifer twrneiod Caernarfon, y rhai a rifent ddeg ar hugain (chwerthin). Addefai yr heddgeidwaid fod tai eraill yn Llanerchymedd yn anhawddach i'w harolygu na'r ty hwn. -rl..inia- tawyd y drwydded, ac addawodd Mr Carter y byddai i fasnach drwy ddrws y cefn gael ei hatal. ATAL TRWYDDED I'R EAGLES INN, LLYNFAES. Gwnaeth Mr S. R. Dew gais ffurfiol am adnew- yddiad trwydded yr Eagles Inn, Llynfaes, ger Llangefni.—Dywedodd Mr David Owen ei fod yno ar ran yr heddgeidwaid i wrthwynebu yr ad- newyddiad ar y tir nad oedd y ty yn angenrheid- iol, ei fod yn cael ei reoli yn ddrwg, a'i fod yn anhawdd i arolygiaeth heddgeidwadol. Fe fydd- lai iddo alw ger eu bron 22 o dystion a feddent ddyddordeb yn y gymydogaeth. Yr oedd gan- ddo dystiolaeth a foddlonai y Fainc ar y tri gosod- iad a roddai yn erbyn yr adnewyddiad. Yroedd y ty yn sefyll ar yr hen brif-ffordd i Gaergybi. Trigai yr heddgeidwad agosa-f iddo bellder o ddwy filldir a haner o'r lie. Wedi clywed am y meddw- dod a'r afreoleidd-dra a achosid mewn eysylltiad a'r ty, tybiai na ddeuent i unrhyw gasgliad eithr nacau yr adnewyddiad. Aflonyddid y trigolion yn y nos, n chedwid dynion yno ar hyd y dydd. Mewn un achoty gadawodd pump o ddynion eu gwaith ac aroshasant yn y ty drwy'r dydd. Er pan agorwyd Rheilffordd Ganolog Mon yr oedd y dramwyaeth wedi myned i gyfeiriad arall.— Galwyd amryw dystion parchus, y rhai a ategas- ant fynegiadau Mr Owen. Traddododd Mr Dew araeth .fei.'ytrolgax. o blaid yr adnewyddiajdi, a galwodd Ellen Elizabeth Ann Jones, merch y j trwyddedwr, yr hon a wadodd yn bendant fed meddwdod yn cael ei achosi yn y ty. Deuai dyn- ion yno wedi- bdd yn yfed mewn tai yn Llangefni a lleoedd eraill, ac yn ddieithriad gwrthodai hi a'i thad ddiod id,lynt.-Rhoddodd Wm. Prit- chard, Glanllyn, dystiolaeth, yn yr hon yr addef- odd ei fod wedi bod yn feddw yn y ty.—Gwrth- ododd y Fainc ganiatau yr adnewyddiad, ac felf cauir y ty fel tafarn.

[ATid ydym yn gyfrif ol am syma ein 9°^^ wyr y n y golofn h< I AT DDIRWESTWYR LLA*GEFNI A LLEOEDD ERA*'l- Syr,-Wele, wrth cÍrws, megys y Uys arbenig (i dderbyn cwyniorfleQ eu gwrthod) y trwyddedau. Carwn ar fvr eir;xJ ofyn i cilwi oni fyddai yn ddoeth anfon deiseb ? yoadon y Llys Trwyddedol yma. vii enw Duw tr>v Synrj-ehiolaoth y gwahanol enwadau crrfyddoL ^einidog pob enwad ei rhoi yn y llys fod y T-g^nstabl i wneud adroddiad yn y ~ays Ttedol am 1898, ar'ol i'r tafarnwr gaelrhyrbudd pr. iiol nad yw i werthu diod feddwol i blant 0 dan l P-9 oed. Deallaf fod rhai pentrafi wedi pasio y cyfryw benderfyniad, ac yn barod i'w roi o flaen vr ynadon. Gadewch i ninau yn "Llangefni dywyil" ymysgwyd am y goleuni. Dichellion inamau i'w plant yw ar iddynt roi y botel bach yn eu hosan, a dichell eraill yw ei rhoi yn y piser llaeth. Deffrown gj feillion, er rhoi tap y dafarn yn dyTiach i'w droi ar gyfer plant bach a phobl yr oes DESai. Gadewch i ni gael cyfarfod oylioeddus nos Sul Desai, a chael panderfyniad o bob capel ac eglwys gyda chynrych- iolydd o bob un i'r cyfarfod.— X'dwyf, etc., LLWYDRUDD.

GORSAF Y RHEILFFORDD, LLANGEFNI. Syr,Goddefwch i mi gongl fechan o'ch gofod i alw sylw awdurdodau y rheilffordd at sefyllfa ddifrifol eu gorsaf yn Llangefni. 0 bob gorsaf ag y gwn i am dani, y mae yn wir ddrwg genyf orfod tystio mai d;yma'r orsaf fwyaf anghysurus i deithwyr o honynt oil. Er engraifft, yr oeddwn i a chyfaill yn disgwyl y gcrbydres liwyraf y noswaith o'r blaen, ac yn gor- fod sefyll o'r tuallan, gan fod yr eistoodleoedd yn y waiting-room" wedi ou naeddiami yn gyfangwbl gan feohgyn a merched sydd yn gwasanaethu o'r tu ol i'r "counters" yn masnachdai y dref. Ac ,nid yn unisc hyny, ond y ma.e cu hymddygiadau yn bobpeth ond dymunol. Gwnant oernadau fel "hyenas" bwyst- filaidd, a gwawdiant ddieithriaid. Ond ar bwy y mae'r bai am yr anrhefn yma.? Onid ar yr awdur- dodau? Doffrowch at eich dyledswyddau, rhowch y gyfraith mewn grym, ac ond i chwi wneud hyny, fo symudir y blinder a'r anghysur deiinia llawer yn eich gorsaf iieblaw o PASSENGER.

GWYLEIDD-DRA A'R DIFFYG 0 HONO Syr,—Moddai rhyw goeg-ddyn unwaith Y mae dwy ochr i bob dadl" -fy ochr i a'r ochr gyfeiliorn- us. A welsoch chwi erioed, Mr Gol., fel y mae hyn yn cael ei wirio, nid yn unig mewn dadl, ond pob peth arall? 1 Y mae yn ymddangos nad ydym ni yn Nghymru yma. wedi cyrhaedd safon mor ucllel mewn gwyleidd- dra a'n cymydogion y Saeson, neu ynte yr ydym wedi cyrhaedd safon mor uchel fel nad ydym yn c&on- fod unrhyw .niwed m-wn caniatau i ddynion a merch- ed gyd-ymclrochi-canys y mae hyn i'w weled mewn ymdroch-leoedd ar lanau mor g^dad y Brython. Y mae awdurdodau Broadstairs yn gomedd can- iatau hyn, gan haeru ei fod yn beth anfocsol, ac y mae llawer iawn o ysgrifenu wedi bod yn ,v papyrau Seis- nig ar y mater. Nid yw hyn, fel pob path arall, ond m^ter o arferiad—ac y mae llawer iawn o wyleidd- dra go,u ("false modesty") yn gysylltiedig ag ef. lchydig iawn o bersonau sydd yn ystyried nad yw gwyleidd-dra. ond mater o arferiad, a bod yr arferiad hwnw yn cyfnewid yn unol a hinsawdd neu grcfydd y bobl. Er engraifft, y mao merched Morocco yn gorchuddio en hvtnc-bati-y mae ,vn rhan o'u crefydd i wneud hyny. Y maent yn ofni edrychiad dynion, ac am hyny, y mae nebau y mcrched yma yn cael eu gorchuddio a "veil" drwehns bob amser, ac eto nid ydynt ,yn meddwl dim o ddynoethi eu coesau. GeUir gweled yr aeloda.u hyny pan y byddont yn cyfeirio eu camrau i'r fynwent ar ddydd Gwener (eu Sabboth hwy) i alaru wrth feddau eu hynafiaid. Beth fuasai y merched yma yn ddweyd pe buasent yn myned i mewn i'r "ball room" yn ein gwlao. ni; ac yn gweled gwyneb a'r gwddf, cefn a breichiau, ein boneddigesau ,wedi eu dynoetlii yn ddigywilydd? Y maent yn anghofio yn hollol linell o eiddo Hero- dotus. Remember that by her clothes woman puts off her modesty." Y mae llawer o genhedloedd Ewrop yn edrych gyda syndod ar yr hyn sydd yn cynyg ei hun i'n ) sylw mewn cymdeithas yma, ond yr ydym ni, oher- wydd arferiad, yn eu ystyried yn eithaf gwylaidd a pharchus. Nid ydym yn meddwl dim o'r "decollate bodice," nid ydym yn edrych ar ferch ar ei goreu yn yr hwyr os na fydd yn. "partly undressed." Yn Japan y mae dynion a merched yn cyd-ym- I drochi. Yna, pan yu myned i mewn L r ty, y mae'r dynion a'r merched yn tynu am danynt at T "waist." Y mae arferiad yr hynafiaid wedi symud ymaith bob gwyleidd-dra gau o fynwes T" Japaniaid pan gartref, er eu bod fel cenedl yn dilladu eu hunain pan allan. Y mae yn rhaid i'r Esquimaux wisgo dillad cynes oherwydd yr oerfel, ond unwaith yn y ty, y macnt yn tynu ou holl ddillad ymaith, ac y mae dynion a merched yn eistedd ochr yn ochr mewn cyflwr o "nudity." Nid oes arnynt gywilydd o hyn-dyma eu harferiad. Yn Iceland y mae yr holl deulu yn cysgu yn yr un ystafell, oherwydd yr oerni, er mwyn cynyrchu gwres. Y mae y Finlanders yn bobl hynod ddiwylliedig a phur-feddwl, a mwy na hyny, gallant ymffrostio eu bod yn un o'r cenhedloedd mwyaf moesol yn Ewrop. Eto mae eu harferia.d hwy a ninnau yn dra gwahanol. Y mae yn mhob bwthyn yno-tlawd neu gyfoethog- "real bath." Bob dydd Sadwrn drwy y flwyddyn y mae pob teulu yno yn ymdrochi—pawb gvda'u gilydd —tad, gwraig, brodyr, chwiorydd, gweithwyr a chyfeillion, y naill yn cynorthwyo y llall. Dyma. ar- feriad y wlad, ac nid oes neb ,yn meddwl dim o gael ei weled gan ei gyfeillion yn ei gyflwr naturiol. Am o 2c i Is y mae merched yn myned oddiamgvlch yn y trefi i drochi y teulu. Nid oes neb yn meddwl am ymdrochi ei hunan. Y mae dynion o bob oed yn cael eu golchi gan y merched yma. I ni y mae yn ymddangos yn arferiad hynod, ond iddynt livry y mae yn ddigwyddiad beunyddiol. Nid yw yr uchod ond ychydig ffeithiau gwasgar- 9w edig ond ant yn bell i brofi nad yw gwyleidd-dra ond perthynasol (relative). Yn ei wir ystyr y mae rhin- wedd y peth mwyaf anhebgoroL Ond rhaid ,i ni beidio beio arferion eraill am nad ydynt yn digwydd bod yn hollol fel yr eiddom ni: "i'r pur pobpeth sydd bur, ond i'r amhur nid ,pur dim." Y mae y meddwl drwg yn canfod drwg yn mhob peth. Rhaid i ni ffurfio ein safon ein hunain o rinwedd, ac yvi- ddwyn i fyny at hyny. Nid oes neb yn gwneud mwy o niwed i achos rhinwedd, gwyleidd-dra, a moesoldeb, i acho¡q rhinwedd, gwyleidd-dra, a moesoldeb, na "pride" gyda'i "false modesty.—Ydwyf, etc., R.

ESIAMPLAU LLANERCHYMEDD.. Syr, Ofnaf ddyfod i'r Wasg yr wythnos hon, oherwydd eich bod yn tynu eich ysgrifell ar draws brawddegau rhai ohonom fel eiddo "Cycler." Cyd- nabyddir fod "Cycler" yn wallus, ac nid ef yn unig ond ei flaenorydd, "Gwyliedydd, ymffrostfawr. Ysywaeth, pob guhebiaeth o dro bwy gilydd am ein pentref sydd fawr wallus, sef y geiriau, brawddegau a'r dull annymunol o'u gosod ,wrth eu gilydd. Y mae yr oil yn ol fy nyb i yn gam a'ch llenyddiaeth a groniclir yn eich Tieivyddiadur, a hyny yn wyth- nosol, er y cydnabyddir eisoes mewn ysgrifeniad- au ar ddadleuon eu bod yn fwy tueddol i wallau nag yw ysgrifeniadau ar bwnc sylweddol; ac os edrych- wn iddo fel pwnc o dduwinyddiaeth canfyddir fod y ffaith yn lied arwjTiebol, a'r amcan mawryw, mae'n sicr, mewn trefn i'r naill a'r llall gael gafael ar wendid yr ymresymiad er mwyn gorclifygu, ond nid yw'n briodol eydsynio a hwy, oblegid amcan mawr ysgrifeniad ydyw, egluro yn fwy gonest a chlir beth yw'r gwaith i fod, a gwisgo y noethder a gwisg drwehus a da, fel ag y bydd i'r cnewyllyn herio cynhyrfladau gerwinder yr ystorm, y rhai fel yn bresenol sydd yn cydio yn nghydwybodau rhai dyn- ion nes eu darnio i ddifancoll. Ac os edrychir o'r ochr arall i'r cwestiwn rhoddwn i'n hymenydd "veD- tilator" i osod allan ei gynyrchiadau yn ddeallol a rhesymol fel ag i berneithio y pwne, a'i gysylltiadau yn fwy eglur, fel y gall pawb farnu drosto (ei hun a thros ei eiddo ei hum Yn awr, Mr Gol., galv-d eich sylw yn arafaidd, wedi yr ychydig sylwad ar ffurnau ein hymresyniiadau at y pwnc mavo.cddog ac m'ddasol—"Esiamplau Llanerchymedd," yr hwn destyn sydd yn cael yr ymdrafodaeth fw^1* anewyll- ysgar gan ei wrthwynebwyr, fel ag i b*}, 1 teim- lad caruaidd llawer o'u hvnafgwy mor arw yw syniadau "Gwyliedydd" am :om, ac er mor leddfol yw ei ysbryd ^r^^iwilgar am feiau ein pentref, tanbaidir fl euogrwydd fy ny- led i'm tadau, i ro^1 ,1Iam dr°f » hwnt i'w syniadau -ergoelus a Baalaidd. a 1 ddychymyg i alw sylw/ wlad at eangiad a chynyrch ffrwythlawn yr tsia,JPlau hyn- Y mae ^siamplau ein pentref yn wyV'cldus 1 ranau o Loegr a Chymru erbyn heddyw,a<vn,y manau hynymae eu "fIrwyth- au aeddfed" 41 arddeI cenhadwri y Goruchaf, a hyny i lwyat inawr, ac mae esiamplau fel hynyna yn gysur.*fiawr, in r!l}"fyg » ysgrixenu yn erbyn "Gwylit^ a'a syniadau, a chynghorwn "Gwyl- iedydr' ^^°d yu iwy ymchwilgar am danynt, er dod i'r -,nwybyddimth o hanæyddiaeth am "esiamplau j jmerchymedd ac fe wna hyny leddfu ei faich ac /sgafnhau dorau ei gydwybod rhag iddynt yso;rechian wrth weled rheini plant yn myne-d gyda'u "holwyn- feirch" ar hyd a lied y wlad, ac a'u bod yn gwneu- thyr byn (meddai) yn rhoddi esiampl ddrwg i'n rhianod bvchain, a bod hyny wedyn yn creu rhyw anwybodaeth ynddynt, tuag at lleihad eu cyfrifoldeb a'u synwyrau. Y mae "Gwyliedydd" fel fy hunan, ac eraillvn teimlo ein hunain yn gewri ac yn Goliath- iaid wrth ysgrifenu i'r wasg; ond camsyniad mawr yw hyn sydd wedi eymeryr lie ynom. Y mae i'r neb a wnelo ag ysgrifenu ar unrhyw fater, i fod yn uwch o'i ysgwyddau na'i ,fator, ac eglur yw oddiwrth lly- thyr "Gwyliedydd" oi fod yn ysgrifenu yn rhy ddwin, fel nad yw yn deall ei hunan, a dyn, bychan yw ysgrifenydd felly; a dymunwn i'r "Gwyliedydd" golio mai Llanerchymedd yw "Athen y Gogledd," ac fod yno ddynion dysgedig, ac addysgant bobpeth hefyd ddaw i'w meddiant.—Ydwvf, etc. "GWLADGARWR." ESIAMPLAU LLANERCHYMEDD. Syr yw fy nghorph, a'm geiriau sydd feirw i'm herbyn. Y mae cleddyf fy ngwrthwyn- ebydd "Gwyliedydd" wedi fy nhrywanu yn ofnadwy yr wythnos ddiweddaf-a. dyma sydd reswm dros fy aiiechyd. Dychrynais beth, nes yr oeddwn yn meddwl fod yr holl dueddiadau awnslont gyflawnder a dyn wedi gadael a'u rhoddi o'r flcrdd; ond fel yr oeddwn yn myned yn is i lawr i ddyfnderoeciu gallu fy ngwybodaeth fechan, cyfarfyddaismewn croes- ffor-d o'm heiddo oleuni trydanol yn chwifio ac yn serenu uwchben ffenestr fy ngwybodaeth ac wedi i mi agor y drws, gwelwn fellten yn chwilio yn yr awyrgylch, ac wedi hyny clyA7ais swn taran, ac wedi hyny drachefn, y gwlaw megis rhaiadrau yn dylifo hyd ac ar draws fy ngwyneb, ac yna aethwn yn ol i'm hystafell; ac ymbleserais trwy ymauya yn fy hoif ysgrif-bin, a cheisiais ddadebru meddyliau m'elltenoiidd a rluiadfawr Gwyliedydd." Mae "Gwyliedydd" yrn honi ei allu gramadegol a chystra- weniaethol. Dywed ei fod ar ben ei ddigon yn ol grym ei lythyr, ac hefyd, fe ddywed yn effro ei feddwl wrth agor ei destyn mai ceisio "argyhoeddi cydwybodau, deffro meddyliau, a datguddio dyfodol," "addohyyr ac addolesau yr 'olwynydd'" y mae. O'r dyfyniad yma o'i eiddo galwaf eich slyw yn gyntaf ;at ,"argyhoeddi cydwybodau; Nis galiaf egluro hwn fy hunan heb i "Gwyliedydd" ateb y cwestiwn canlynol:—Gwaith dyn ynte gwaith yr Y sbryd Glan yw argyhoeddi? Yn sicr "deffro medd- yliau." 1) laza-ir ddau eiryn yma fod yn gyntaf, canys dyma y cam cyntaf mewn gwybodaeth, a dichon wedi deffro eu medd.yliau y gellir eu hargy- hoeddi i'r iawn ffordd—"Hvfi'orddia blentyn yn mhen ei flordd," etc. Yn drvdydd. "Datguacio dyfodol." 0 dan yr hen oruehwyliaeth clywsbm lawer o son am brophwydi bach a mawr, ond ychydig o son sydd o dan y newydd am danynt ond galiaf ciaweyd am "Gwyliedydd" ei fod ef a dymuniad ei brophwydol- iaeth ydyw ceisio srwain dynion hyd lwybrau eu dyledswyddau. Yn bedwerydd, "Addolwyr ac acldolesau yr 'olwynydd. Y rheswm am y dyfyn- nodau sydd ogwmpiis y gair "olwynydd" ydyw am mai enw unigol ar y gwneuthurwr yw, ac fe welir fod ei addolwyr yn y rhif luosog. Gesyd allan yn cl ymresymiad Pad yn Ephesus mai eilun-dduwiau o wneuthuriad coed, etc., oedd yno, ond gesyd allan yn ol prophwydoliaet.il "Gwyliedydd" (yn ein hoes m)mai creadnr o ddyn ac enaid yncldo yw'r eilun- dduw, ac felly cyhuddir Paul o gyhoeddi anwiredd ya Ephesus a'r manau eraill,etc., y bu ynddynt, Wei, wedi sylwi a dadebru y frawddeg yna o'i eiddo, dsuwn at rym a sylwedd amcan ei lyinjT. Dywed mai eel wydd yw y cyhuddiad cyntaf a wnaf. Dichon hyny fod ocldiar safon dealltwriaeth a gwvoodaeth— a'r ffordd i brofi hyny ydyw rhoddi ymresymiad digon clir fel y gallwn weled canolfan y gwahaniaeth. Dyma r dyfyniad: "Gellir hanes^ddu marwolaeth dibechod a 'sancteiddrwydd' yn nod.' etc. Ffurf- iv-Td y frawddeg ddealledig yn seiliedig ar brif nod- weddion ac amcanion "Gwyliedydd" yn ei lythjT cyntaf, ac fel canlyniad i'w ddisgwyliadau, os "dig- wydda" eu homcanion gael eu cario gallai yr oes a <dael godi cof-golofn iddo, ac argraphu y frawddeg grybwylledig ami am ei ddeheurwydd yn ewyll- grybwylledig ami am ei ddeheurwydd yn ewyll- ysio gweled plant dynion yn rhodio llwybrau' eu dyledswyddau. Dymumvn "i'r "Gwyliedydd" hwn I ddeall a thalu mwy o sylw i'n hymadroddion rhag iddo ef na neb arall gael eu harwain hyd lwybrau, a chan- fod eu hunain yn niffaethleoedd eu gwybodaeth. Hefyd dymunwn iddo gofio pan yn ceisio dadansoddi neu yn esbonio fy mrawddega.u mai nid rhyw "pass- word" o esboniad a dadansoddiant wna y tro, a dymunwn yn ngwyneb hyn, a hyny yn ostyngedig arno ddadansoddi brawddegau y llythyr cyntaf o'i eiddo. Y mae genyf ystor yn ychwanegol i hyn i'w ddweyd, ond amser a ballai i mi draethu ychwaneg 1—trwy fy mod yn deall mai "ysgogyn anfedrus" ydwyf, ac nid twr o hmianoldeb.—Ydwyf, etc., "CYCLER."

Gwrthgzliwr at Wrth- gilwyr. (Par had.) Fy Nghydwrthgilwyr,—"Ust Ust pwy yw y dyn acw, gyfaill, ac i ba le y mae yn myned, tybed?" I'r goedwig yna sydd yn ymyl yr afon, ^.yliwn i." "0, ie, yr wyf yn gwybod yn awr yn dda pwy ydyw un o drueiniaid y tir a reibiwyd. Mae yn ddigon hawdd ei adnabod wrth ei gerddediad. Mae ei gam- rau yn sicrhau ei fod mewn trallod a holbul, a'i ddagrau lluosog yn dystion o fawr ofid calon. Mae fel Adda gynt yn ceisio ffoi i rywle o'r golwg i ym- guddio ac fel Job hefyd, 'Ei wyneb sydd fudr gan wylo, a chysgod angau sydd ar ei amrantau.' Ym- bwyllwn, byddwn ddystaw, peidiwn a'i aflonyddu, os gallwn, na chwaith ddangos ein hunain iddo er dim, os msdrwn., Dichon y deuwn o hyd i rywbeth oddiwrtho cyn bo liir, ac y mae braidd yn anmhosibl dyfod o hyd iddo yr un ffordd arall. Tybia nad oes nEb ar y ddacar ddichon gydymdeimlo ag ef. Ac heblaw hyny, inaa rhyw bethau yn perthyn i'r bobl hyn ag y byddai yn dda iawn, er eu lies hwy, pa byddai eraill yn eu gwybod gyTstal a hwythau." Ond ni fynegant eu maddyliau i neb. Y mae gwendid meddwl a slafeidd-dra wedi cau eu geneuau yn hollol, ac atal eu tafodau yn gyfangwbl. Edrych, edrych, mae yn myned i eistedd ar y gareg yna uwch ben yr afon "Syndod I bsth? Ai tybed ei fod yn medd- wl myned i ?" "Erchyll! Gad i ni ei ddilyn, fodd byna.g, rhag ofn drwg. Llechwn y tu ol i'r llwyn tew-frig yma i ymguddio, gwylio, a gwrando. Ie,maelleni'r nos yn fanteisiol i hyn hefyd. Gwrando, mae yn siarad ag ef ei hun Nage, wylo y mae. Nage, pob un o'r ddau-siarad gan wylo. Clyw, clyw."— "0 !—na bawn i—fel yn y dyddiau o'r blaen-fel yn y dyddiau pan gadwai Duw fi-pan wnai efe i'w oleuni lewyrchu ar fy mhen, wrth oleuni yr llwn y rhodiwn trwy dywyllwch-pan oeddwn yn nydd iau fy ierenctyd-a, dirgelwch Duw ar fy mhaball. 0! ddyddiau dedwydd fy ieuenctyd! 'pan gadwai Duw tl.' Pa fodd yr anghofiaf hwynt ? Ond y maent wedi myned ymaith oll, a'u claddu gyda blyn- ydoedd yr oesau. Ond ai tybed, yn ddifrifol, fod rhyw dymhor dedwydd a hapus fel yna wedi bod -arnaf rywbryd, ynts breuddwyd gwag, ofer, a di- sylwedd yw yr oil am danynt ? Dim yn bosibl. Ac onide, breuddwyd gwag, ofer, a disylwedd yw bod- 0 I aeth yn gyfangwbl. Nid breuddwydio yroeddwn pan yn rhoddi fy hun i ofal yr Arglwydd bob dydd ie, a llawer gwa^ yn y dydd hefyd, mewn gweddi hyd nes y teimlL Jy ysbryd megys yn llosgi o gariad at lesu Grip* Nid breuddwydio yr oeddwn pan yn cael fy ap.n gan fy meistr ar negeseuon yn awr ac eilwaitb ac ofn arfy nghalon ddyfod i gyffyrddiad a neb a" T ffordd, rhag y byddai i mi wneud neu ddweyd *'hywbeth a barai i'r Arglwydd guddio ei wyneb grasol oddiwrthyf. Nid breuddwydio yr oeddwn^11 ddysgwn adnod ar fy nhafod bob nos cyn mr"" i er 1 g^l rhywbeth sylweddol i fed,l.vl am dano cyn y byddwn yn huno. Do, dysgw-t penodau cyfan fel hyn, cyn yn awr, bob yn ad-od- cyn mymed 1 orphwys. Ac 0 mor hyfryd dd deffro yn y boreu, a hithau yn fy nghofieidio. Yn wir, yr oedd rhyw hyfrydwch gyda. phetli-t crcfyddol pryd hyn a wnai fy enaid yn ddedwjdd, hyd yn nod pan fyddwn yn breuddwyd- io am Pi. phethau hi. Nid breuddwydio yr oeddwn yr h011 ugeiniau o nosweithiau dedwydd a hapus a dreaiiwyd drwy gydol y nos mewn darllen, myfyr- dod a gweddi; ac yn gofidio am na fuasai y nos cyhyd a blwyddyn i mi orael bod fel hyny o hyd. Ond rhaid oedd myned at y gwaith boreu dranoeth heb roddi cwsg i'm hamrantau. Dim ods yr oedd crefydd pryd hyn yn wastad yn hyfrydwch, a'u holl lwybrau i gyd yn heddweh. Ac felly- Awn 2d an ar y boreu glas cyn codai'r wawr o'r .-dwyrain draw, On wledda ar ddanteithion bras alanwain llwybr au arbob Ilaw. Trysorau cariad Tri yn Un, benditluon Iachawdwr- iaeth rad, Er achub euog ddamniol ddyn, trwy rinwedd haeddiant Crist a'i waed. Oeddwn, yr oeddwn yn credu y pryd hynv fod rhywbeth yn orgysegredig hyd yn nod yn mhlanc- iau y lloft hono ac yn neillduol yr hen gadair daerw oedd yn ymyl y gwely. Yr oedd \T hen gadair yn. wastad mor laned ag y gallasai glanweithdra ei gwneud; ond fel llawer o hen gelfi cyffelyb, yr oedd yn un-rliwydwaith o fan dyllau pryfaid o benbwy- gilydd. Dim ods am hyn, un anwyl oedd yr hen gadair serch hyny. Uredaf y maddeua yr Argl- "vvydd a'i bobl hefyd yn ddigon rhwydd i mi am fy mhlentyneiddiwch hwn gyda'r hen gadair.i Ond mae yn haws anghofio yr holl bethau hyn yn nghyd nag anghofio ambell i gwrdd gweddi, pregeth, neu seiat. Ie, cyfarfodydd rhyfekkl oedd llawer o'r rhai gynt mewn gwirionedd. Pe bawn i yn gwybod nad oes yma neb yn fy ngwrando ar Ian yr afon yma heno, mi floeddiwn ond waith gen i, gwrando neu boiilio, 'rwy'n credu ya bendcnynol, IJ3 byddai yn bosibl "exportio" llawer o grefyddwyr ffasiynol yr oes hon i rai o'r hen gyfarfodydd gynt, y dywedent ar unwaith na wyddant beth oedd bod mewn cyfarfod wedi ei fedyddio yn gyflawn a'r Ysbryd Glan erioed o'r blaen. I Yn wir, yn wir, nid allaf fi ddim oddiwrtho, erfy mod i ar dir y felldith heaio nid allaf er y cwbl ddim llai na theimlo yn ofidus wrth ddarllen hanes cyfarfodydd misol, chwarterol, a blynyddol hefyd, I pan ddywedir yn dragywydd byth a hefyd fod y gwrandawyr oil wrth eu bodd yn gwrando, a'r llef- arwyr yn eu hwyliau goreu. Piti! piti! hwyliau! pa le maent hwy? Wedi meirw a'u claddu hefyd gyda'r pethau a fu Pe bawn yn gofyn i'r mynydd- oedd-hwyliau pa le maent hwy? mae yr adsain yn ateb yn alarus, "hwyliau, pa le maent hwy? Pe bawn yn gofyn eilw4ith i'r hen dderwen gauad- frig yna sydd yn ymyI y cae lIe bu yr hen-ar hen- a'r hen—(waeth i. mi beidio meddwl am enwi yr "hen gedyrn" hyny gynt yn Israel, dan ddylanwad gweinidogaeth pa ra.i y byddai y miloedd ddydd y gymanfa yn ysgwyd fel coedwig o flaen yr awelon)- hwyliau, pa le maent hwy? Mae yr adsain yn ateb eto yn wylofus, "hwyliau, pa le maent hwy?" Ie, p3 bawn hyd yn nod yn gofyn i'r adsain ei hun hefyd. yr hon fu gynt yn rhwygo jr awyr uwch ben dyffryn- oedd a llechweddau Cymru gan sain can a moliant hen seraphiaid tanllyd yr oes a fu. "Hwyliau, pa le maent hwy?" Byddai hyd yn nod yr wyrbrenau uwch ben yn ocheneiclio yn llwythog, ac yn barod i wylo .'ifonydd o ddagrau wrth wrando ar yr adsain yn ateb yn ol yn dorcalonus, "hwyliau, pa le maent hwy?" Wn i ddim, wn i ddim. Ond gobeithio, ar dru- garedd y Nef, nad wyf i aros yn y fan druenus hon yn dragywydd. O yr wyf yn dychryn y Duw graslawn, tosturia wrthyf! Ond am anghofio rhai o'r hen gyfarfodydd gynt—dim yn bosibl. Pwy yn ei fyw all anghofio yr hen "Rolant y Coblar" yn molianu yr Arglwydd yn y cwrdd gweddi- ¡ "Odyrn,Arglwydd,i ni'n dy 'nabod ti ys deiga'n mlyn- edd, ond 'rwyt ti yn well yn awrnag yrio'd. Ta'n gweddia ni mor gamcod a chryn hyrddod, ti gnai di f nhw yn gymws." A'r hen Fari Williams danllyd hono eilwaith yn bloeddio allan ei Hosana, haleluia, i'r O'n fu ar Galfaria," a'r hen Susan hwyliog wrth ei bodd ym Diolch iddo, byth am gofio llwch y llawr," a'r hen Thomas Williams a'r hen Edward Shams yn gwaeddi allan "Gogoniant" hyd nes byddai y lie yn diaspedain gan eu swn a'r hen Bilo Bili, a'r hen Shon ,r Pandy, wedi bod mewn rhyw frwydr a'r gelyn rliywle, ac wedi enill buddugoliaeth ogoneddus arno ti-wy Grist a'i Groes, ac wrth ddych- welyd o faes yr ymdrechfa, yn fwy na choncwerwyr ar y gelyn, yn rhwyaro'r awyr gan eu mawl i'w Gwaredwr, yn ngeiriau yr hem emynwr Cymreig (heb ofalu ond ychydig am gywirdeb i-aitti)- "Mae dafan fach o'i wa'd yn drymach yn y nef, Na'r pec hod mwya' gad a'i holl euogrwydd ef." A'r hen Ddei y Coblar, a'r hen Sami Simon, eilwaith yn chwyddo r beroriaetli o draw-'Ia, dal'wch ati dipin bach— 'Ni chollwyd gwa'd y Groes erioed am ddim i'r llawr,' 'Bendigedig bendigedig! Ma' fo wedi myn'd i bytoi lie i ni, ni fyddwn gyta fo heb fod yn hir.' Yn y fan arall yr oedd yr hen 'hnto o Graig y Gibath' yn llucliio ei amenau tanllyd hyd nes bydd- ent yn lllacliio fel mellt o amgylch y lie. Ac fel y dywedai yr hen 'Hannah o'r Plas' am dano, 'eu bod yn treiglo dros ei wefusau fel tasa fo yn i arllws o wilbaro.' Yn wir, un hynod oedd yr heat 'Ianto' hefyd, ac un rhyfead arall oedd yr hen 'Domas Amos,' (hedd- wcli i'w llwch). Pan yn eistedd yn gornel yn ymyl y tan nos y 'seiat,' ac yn yr hwyl fawr, .,l moliant yn bwrlymu o eigion ei galon fel afon yn llifo dros ei cheulanau, a. chythreuliaid yn ffoi rhag ei swn, pan yn dyblu a threblu yr hen eniyn nefolaidd hwnw- 'Rwy'n tynu tuag ymyl y dwr, bron gadael yr anjal yn lan Mi glywais am goncwest y Cwr a rydiodd yr afon o'm bla'n. o'm bla'n. A'r pocer yn ei law yn 'dvrnu' careg yr aelwyd bob yn ail nodyn Peth rhyfead i mi na fuasai yr hen gareg yn fil o ddarnau cyn hyn, gan gymaint a ddyrn- odd yr hen Amos ami erioed. Yn y fan arall eto y byddai yr hen 'Shon o'r Cwrt' yn cydfwynhau y liawenydd a'r gorfoledd, ac yn bloeddio allan nerth ci geg- "Ni thrig ewin iddo n ol, ma'n resolvo, I Dwyn ei eiddo yn ei gol: moliant, moliant iddo." Dim ods am y mesur na dim arall. Tra nad oedd I yn bosibl atal yr hen 'Wat y Llifiwr,' a.'r hen 'Wlat- us Ruffus,' rhag molianu a neidio hefyd fel Dafydd i gynt o flaen arch Duw Israel, a'u gwadnau yn ffar- I welio a'r ddaear yn ddiorphwys wrth ganfod y tir pell a'r Brenin yn ei degweh, ac yn 'golchi' ar yr hen J air bythgofiadwy hwnw—"Bydd melus 'lanio' draw, 'nol bod o don i don." (I'w barhau.)

Sasiwn Pwllheli- Cynhaliwyd Cymdeithasfa Chwarterol Method- istiaid Calfinaidd Gogledd Cymru yn Mhwllheli> dyddiau Mercher, Inu a Gwener, dan lywyddiaeth y Parch Evan Jones, C.iemarfon, ac yr oedd nifer mawr o gynrychiolwyr yn bresenol. DYDD MERCHER. Cynhaliwyd cyfarfod cyntaf y gymdeithasfa ya nghapel Salem am ddau y prydnaivn. Yn unol a gwahoddiad Cyfarfod Misol Dyffryn Conwy pasiwyd i gynhal y gymdeithasfa nesaf ya Llandudno yn mis Tachwedd. Cadarnhawyd galwad Eglwws Stockton, Gog- ledd Lloegr, i Mr W. Phillips i fvned rno yn fugail aryr Eglwys. J Daeth y Proffeswr Hugh Vv'illiams, Bala, a chyiiygiad yn mlaen, gohiriedig o Gvrndeithasfa. Corwen, fel argymhelliad o gyfarfod misol Dwy- rain Meirionydd i'r perwyl fod y gradd o B.D. (gradd mewn Duwinyddiaeth) yn Mhrifysgol Cymru, yn gwneud i ffordd a'r angeu am sefyll yr arholiad cymdeithasfaol. Fel gwelliant, cynygiodd y Parch John Ro- berts, Tai Hen, fod y mater yn cael ei ohirio am dair blynedd. Eiliwyd gan y Parch Thomas Roberts, Oaer, a chefnogwyd gan Mr Robert Rowlands, a'r Parch W. O. Jones, Lerpwl; tra. y cefnogwyd y cynyg- iad gwreiddiol gan y Parchn. John Williams, Prince's Road, Lerpwl, Cynhafal Jones, a J. H. Hughes. Cafodd y givelliant ei gario gan 46 o bleidleisiau yn erbyn 43 dros y cynygiad gwreiddiol. Daeth y Parch John Williams, Lerpwl, a'r ad- roddiad yn mlaen am yr arholiad ar j-mgeiswyr am y v/einidogaeth. Yr oedd 22;v'u yn ymgeisio, ac yr oedd deunaw wedi pasio. Dygwyd gerbron adlyd-zfad blynyddol yr Ys- golion Gwrth Babyd-Jol, a rhoddwn yma grynodeb o'r cyfryw —"WAh gyflwyno yr adroddiad y tro hwn, gófiduian y pwyllgor fod afiechyd yn ystod v flwyddr11 _^edi effeithio ar y presenoldeb yn lied griiredinol, ond yn arbenig yn Rhuallt a 11 CliJ"me^ a thrwy hyny nr v grants. Y mae rhif ysgolorion wedi cynyddu o 29 i 412, ond cyfan- swm y grants, oherwydd y rheswm crybwylledig,. 2p 5s yn llai. Gwolir fod adroddiadau y Llywodr- aeth, ar y cyfan, yn ganmoliaethol. Gorfyddir, modd bynag, i Bwyllgor Lleol Carmel gymeryd mesurau yn fuan i wneud staff yr ysgol yn fwy effeitliiol. Er fod yn athraw yn llafurus, bernir fod y gwaith yn llawer gonnod i un dyn ei wneud yn effeitliiol, a rhaid ydoedd i'r pwyllgor, yn ol awgrym y Llywodraeth, wneud darpariaeth ych- wanegol ddiwedd y flwyddyn hon. Gelwir hefyd ar bwyllgor Ffynliongroew i apwyntio athrawes drwyddedig yn lie un gynortlrwyol. Nid ydyw yn wybyddus eto i ba raddau y gwna yr ysgolion hyn fanteisio trwy ddarpariaethau Deddf yr Ys- golion Gwirfoddol, 1897; dihynl1 yn ddiau ar fod y cynrychiolwyr yn gweitliredu mewn ysbryd caredig ac anhunanol tuagat eu gilydd. Y mae y pwyllgor hwn wedi gwneud y symudiad gofynol i gyfarfod y Ddeddf trwy ymuno ag Undeb Ys- golion Brytanaidd Gogledd Cymrli, ethol cynrych- iolwyr, a gweitliredu ar Bwyllgor yr Undeb. Tra y peri y trefniaclau addysgawl presenol, nid oes dim yn fwy pwysig i Ymneillduaeth a Phrotestan- iaeth y parthau hyn na chadw yr ysgolion hyn yn mlaen ac mor effeithiol ag y mae modd i arian eu gwneud. "Y mae y Babaeth," ys dywedai un o'r ymwelwyr, y Parch John Hughes, "wedi dyfod yma i aros, i gartrefu, a chydag amcan"-ei plirif, os nad ei hunig lwybr, i gyrhaedd yr amcan ydyw. sicrhau addysgiad yr oes ieuanc. Ni ddylai dim fod yn ormod genym i'w wneud er atal y fath gan- lyniad. Oni b'ai am sefydliad yr ystrolion hyn dros 30 mlynedd yn ol—rhaid parhau i'w ddweyd -buasai dani mawr o Sir Fflint, mewn ystyr ddi- frifol, yn nivylaiv y Pabyddion. Dyweded y Methodistiaid, a phob enwad crefyddol, na chaiff hyn fod yn y dyfodol ychwaith." Yn nghyfarfod yr hwyr mater y drafodaeth yd- oedd: "Ein rhwymedigaeth i gynorthwyo sefydl- iadau eluseng;u' DYDD IAU. Yn y boreu cynhaliwyd cyfarfod o'r blaenoriaid a r pregethwyr a chyfarfod y gymdeithasfa yn y 11 1017 prydnawn. Cafwyd adroddiad o hanes vr achoa yn Lleyn ac Eifionydd gan y Parch Henry Hughes (Brynkir) a Mr Jonathan Davies (Porthmadog). Dygodd y Parch W. O. Jones (Lerpwl) adrodd- iad pwyllgor •»Ue»i!r frcrwrl-ftfi* syiW'ycrvfar- fodydd misol yn cael ei alw at sefvdliadau elusen- gar, ac fod y bobl yn cael eu hanog i barhau a chynyddu eu cefnogaeth i'r sefydliadau rhagorol hyn; Cyfeiriodd Mr Peter Roberts (Llanelwv) at sefyllfa arianol y dn-sorfa gynorthwyol. Cyfan- swm y casgliad am y flwyddyn ydoedd 1988p 2s 8cr sef llai o 104p 17s 6c na'r llvnedd, ac o ganlyniad gostyngwyd y grant o 19p i 18p. Yn nglyn ag adroddiad Athrofa'r Bala, pasiwyd penderfyniadau o gydymdeimlad a theulu y diweddar Mr Richard Davies, Treborth, ar diweddar Mr Edward Jones y diweddar drysorydd lleol. Dymunai y Prifath- raw gyda gond, oblegid llesgedd ei iechyd a thrymder ychwanegol y gwaith, gyfiwyno ei ym- ddiswyddia-d, neu srofynai i'r pwyllgor benodi cyn- orthwyw r iddo. Penderfynwyd cael athraw cyn- orthwyol.—Penderfynwvd fod cyfarfod diolelioar- wch am y cynhauaf i'w IlYnaJ drwy Ogledd Cymru ar y 18fed o Hydref.—Pasiwyd hefyd benderfyn- iad yn llawenhau oherwydd terfyniad yr anghyd- welediad yn Chwarel y Penrhyn.—Yn yr hwyr evnlialiin-yd cyfarfod cylioeddus yn nglyn a'r gen- hadaeth. 0 0 DYDD GWENER. Daeth miloedd o bobl i'r dref hedd rw. Pre- gethwyd gan y Parchn J. Howell Hughes BaJa; T Roberts, Caer; John Roberts, D.D., Kassia; H. Jones, D.D., Lerpwl; Abraham Roberts, Llundain; Robert Jones, Rhosllanerchrugog; M. D. Jones, Mountain Ash; a John Williams' Lerpwl. Darparwyd y bwydydd ar gyfer y cynrychiol- wyr gan Mr William Jones, Eifl Temperance, a rhoddodd bob boddlonrwydd.

NOdion Gwasgaredfg. (Gan Alltud Eifion.) Bu Die Aberdaron (Richard Robert Jones), yr 1!1 n ieithydd nodedig, farw yn y flwyddyn -1845 yn 67 mlwydd oed, ac a gladdwyd yn mynwent Llanelwy, a beddlech goffadwriaethol arno. GWEITHRED GYF ANSODDIADOL Y METHODISTIAID CALFINAIDD. Yn Llangeitho (y Deheubartii) ac yn Nghaer- narfon (yn y Gogledd) y llawnodwvd v weithred Seneddol hon ar Awst lOfad a Medi 28ain, 1826. Arwyddwyd hi gan 67 o aelodau y Deheubarth ac 83 o aelodau y Gogleddbarth. Drwy gofrestriad y weithred hon yn y Court of Chancery y rhodd- wyd bodolaeth i'r sect neu'r corph Methodistaidd Calfinaidd yn ngolwg cyfraith y tir. Cyn hyny nid adwaenid y cyfundeb ganddi, ond y mae'r Corph ers 71 mlynedd bellach mewn undeb a'r Wladwriaeth. Englyn cwyn Robert ab Gwilvm Ddu o Eifion yn ei henaint oedd hwn: — Heini fwrn ond hen wvf fi Ydwyf fel rhos yn edwi, Ac i'r ffon yr ymfoddlonwyf—bellach A chan bwyll yr elwyf, Blino wrth rodio'r ydwyf, Llusgo ar ol llesgau 'rwyf! Galiaf finau yr un modd ddweyd- Galluog i Ltht ma.e'r gallu-a moddion Y meddwl vn pylu IMor ryfedd fel mai arafu Wna gwr fo hen ragor a f ii, medd ALLTUD EIFION, yn ei 34ain mlwydd. Ond englyn Robert ab Gwilvm ar* ei glaf wely sydd yn siarad cyfrolau. Fel hyn y dywedai: — Symudaf o'r byd siomedig—ar fyrder I f'ardal bellcnig Ikwy angau a'i donau dig I wlad sydd anweledig Dywed Rivarol fod dyn yn treulio ei oes mewn ymresymu am y gorphenol, cwyno am y presenol, I a phryderu am y dyfodol. Yn Eglwys St. loan, Caerlleon, y. claddwyd Richd. Lloyd, Esq., yr hynafleitllydd, Biwmaris,w ar ei fedd y mae a ganlyn In memory of Richard Lloyd, Esq., the amiable and ingenious author of Beaumaris Bay, who departed this life December 29th, 1835, in the 84th year of his age." As a poet, herald, and antiquary he was surpassed by few and in love of country and patriotic feel- ing he was excelled by none. A orchfyga yma a goronir fry."