Y Clorianydd

AT EIN GOHKBWYR. "Gofidus."—Oherwydd nad ydyw eich enw pri- odol yn gysvlltiedig ysgrif nis gallwn ci chyhoeddi. 3. Gwrthgiliwr at Wrthgiliwr.—Yn ein nesaf yn ddi- ffael.

Nodjon Amaethyddol. Ysgrifenodd gohebydd &t Syr Michael Hicks Beach ar y dirwasgiad amaethyddol a'i awgrym ar fod magu anifeiliaid gymeryd lie "tillage," a gofynodd pa beth a gynygid wneud dros y nifer fawr o lafurwyr a deflid allan o waith, ac yn pwyntio allan fod llawer iawn o r dosbarth nwn yn barod yn cael eu gyru i'r trefydd mawricn i chwyddo rhengau y diwaith. Atebodd Canghell- ydd y Trysorlys fel y canlyn —Syr,—Mewn ateb- iad i'ch llythyr, yr hyn a awgrymais i ydoedd fod yn rhaid i amaethwyr edrych am elw drwy fagu a phesgi stoc, yn hytrach na gwerthiant gwemth neu ryw yd arall. Mae'n wybyddus i unrhyw 1111 gyda rhyw gymaint o wybodaeth am amaethyud- iaeth nad ydyw hyn ar un cyfrif yn golygu y dylid xhoddi i fyny ddiwylliant y tir, oblegid mae yd a gwellt yn angenrheidiol at stoc, ac mae yn wdll i'r amaethwr dyfu ei fwydydd a "litter" ar dir sydd weddol dda, na/u. prynu. Ond y mae lJawer o diroedd ar ba rai ni thai i dyfu yd yn ol y pris- iau presenol, ac mae y rhai hyn yn raddol yn cael eu troi i borfeydd geirwon a lleoedd i ddefaid, ac, mewn gwirionedd, y mae yn myned yn ol i gyflwr pethau fel ag yr oeddynt gan' mlynedd yn ol. Mae yn bosibl y gall y lleihad yn y boblog- aeth amaethyddol fod yn ddyledus i rhyw raddau i'r cvfnewidiad hwn, ond yr wyf fi yn credu ei fod Tw briodoli yn fwy o lawer i'r "substitution" o beirianau yn He Ilafur dynol, yr hyn sydd wedi cymeryd lie mewn amaethyddiaeth yr un fath ag mewn diwydianau eraill.

-+- Pellebra gohebydd y "Morning Post" yn New York fel y canlyn: —Mae y codiad yn inhris y gwenith a'r cnydau bychain yn y rhan fwyaf o'r gwledydd eraill yn atebol am y prysurdeb hynod sydd amlwg yn awr yn y prif borthladdoedd ar hyd yr arfordir Americanaidd. Amcangyfrifir yn bresenol fod 25 y cant mwy o dunellaeth mor- wrol yn cael ei lanio mewn porthladdoedd Ameri- canaidd nag sydd arferol ar y tymhor hwn o r flwyddyn, ac y mae y llawnder yn ganlyniad holl- ol bron i'r gofyn am allforiad grawn. Perchen- ogir y llongau hyn gan firms Seisnig. Dywed y llwythwyr gwenith fod nifer fawr o longau yn awr ar eu ffordd i'r Mor Du a phorthladdoedd Deheu- barth America.

Ansefydlog ydoedd marchnad yd Mark Lane ddydd Llun. 0 wenith newydd Seisnig ychydig iawn a gynygiwyd oherwydd fod marchnadoedd lieol yn oynyg uwch prisiau na'r brif-ddinas. Ceid o 40s i 41s am samplau sychion da, ond yr oedd- ynt braidd yn anmhosibl eu cael. Am "wenith hen a. da o gnydau 1895 ac 1896 cynygid o 423 i 44s, ond yr oedd y swm yn eithafol o fychan. Cynygiwyd gwenith llaith newydd (Seisnig) am 0 34s i 38s y pecaid. Yr oedd yr Americanaidd weithiau ychydig yn is nag ydoedd ddydd Llun yr wythnos ddiweddaf, ac anmhenderfynol oedd y duedd yn nglyn a gwerthiadau mawrion. Mas- nach dawel oedd mewn blawd yn ol y prisiau blaenorol.

Mr Walter Long, A.S., Gweinidog Amaeth- yddiaeth, ydoedd y prif siaradydd mewn cyfarfod mawr o Gynghrair y Friallen, a gynhaliwyd yn Hinton Admiral, drwy garedigrwydd Syr George Meyrick, Bar. Sylwodd fod rhai o'u beirniaid yn dweyd nad oedd cyflwr amaethyddiaeth cyn- ddrwg ag yr oe'dd adroddiad y D'jdirprwyaeth Freiniol yn arwain y wlad i gredu, ond rhaid oedd cofio fod y Dirprwywyr yn gwahaniaethu yn glir rhwng y siroedd gogleddol neu ganolog, a'r rhel- yw o Loegr. Yn y siroedd gogleddol, lie bu y dirwasgiad amaethyddol yn dynerach yr oedd diwydianau cyfoeth-gynyrchiol. Yr oedd y rhai hyn ynddynt eu hunain yn creu marchnad baiod a buan i gynyrchion amaethyddol, ac yn tyneru y dirwasgiad drwy gael moddion eraill i roddi gwaith, ond yn y siroedd dwyreiniol a deheuol, He y bu y dirwasgiad drymaf, yr oedd y bobl bron yn hollol ddibynol ar amaethyddiaeth, heb un- rhyw ddiwydiant arall. Ni fu iddo ef, fodd bynag, erioed gymeryd golygwedd ddiobaiih o gyflwr amaethyddiaeth. Nid oedd absenoldeb elw, neu y "margin" anghyfartal o elw ar dynad yd yn gyfyngedig i'r wlad hon, eithr ymweludd bron a'r holl fyd, ac eithrio efallai Argentina a'r India. Yr oedd yn eithafol anhebyg y buasai -dynion a soddent eu Ilafur a'u cyfalaf mewn am- aethyddiaeth yn foddlawn i weithio yn barhaus ar golled neu heb elw teg. Yr oedd yn falch o wybod fod gwelliant pendant yn ddiweddar yn mhrisiau cynyrch amaethyddol a stcc. Gobeith- iai a hyderai y byddai i hyny barhau. Beth bynag fu caledi y dirwasgiad a bwysai mor drwm ar berchenogion a thenantiaid yn ystod y blynydd- oedd diweddaf, gellid canfod yn awr dros yr holl wlac1 welliant yn nghyflwr materol cartrefi ydau y bobl, yn ogystal a'r saion o prsur yn mhlith y dosbarth o gyflog-enillwyr. Wedi tahi teyrnged i allu yr amaethwyr Prydeinig, myneg- odd y boneddwr gwir anrhvdeddus ei foddhad v "byddai y tirfeddianwr Prydeinig a'r amaethwr Prydeinig ar adegau o ddirwasgiad yn sefyll gyda'u gilydd gydag eofndra a theimlad da. Yr oedd ef yn hollol o r farn nas gellid edrych am woHhitl yn ein cyflwr drwy wladweiniaeth ffasiynol, neu yr un o'r meddyginiaethau hyny yr oedd eu gwrth- wynebwyr politicaidd bob amser mor barod i'w cynyg, tebyg i sefydlu llysoedd tirol a gwahanu buddianau unedig tirfeddianwyr ac amaethwyr, ond yn hytrach gyda sylw diysgog ac unol i fusnes. llinariad y cyfreithiau ymddangosent i bwyso ar eu diwydianau, a chyda gweinyddiad doeth o'r cyfreithiau sydd yn awr yn bodoli. Ychydig ellid wneud dros amaethyddiaeth drwy wladweiniaeth, ond yr oedd y Llywodraeth wedi gwneud rhyw- beth, ac yr oedd yn barod eto i wneud yr oil a .aIlent i gynorthwyo yr amaethwr Prydeinig.

Eheilfiyrdd Ysgsifn yn lion- Da genvm fod y pein»n,.y, ar y tir yn ^osod allan linell y rheilffordd ysgafn ilnvn^ Beaumaris a Lknfair P.G., a chaiff y cynllun ei roddi gerbron Dirprwywyr y RheilSyrdd Ys- geifn yn mis Tachwedd nesaf, ond os y'i pesir, •^ne!1 gael ei 'iadeiiadu a'i hagor i'r ,-y- ho^dd teithiolyn haf 189a Fe fir f«(J d lad Cynghor Sirol Mon, a'r holl Gynghorau Bhan- barthol yn y cymydogaethau yr a y llinell dnvy- ddpit wedi cael ei roddi i Mr Theophilus Eow- land, o Lundain, yn mis Ebrill diweddaf, i wiieud J UmeU, yr hon a weithir gyda thrydaniaeth, ond dim amser i'w mestir,hysbysebu, adwynycynUun gerbron yn y mis hwn, yn ol fel y darperid gan y gyfraith. In id oes dadl na fydd i bawb ar hvd cwrs y llinell, yr hon nid yn unig a fydd o fantais ieol, eithr cyfleuadra mawr i ymwelwyr, roddi JddÏ eu cefnogaeth galonog.

-A. Na, Biddy, fy nghariad. ebe Patrickwrth ei wraig, ni ddeliaist gelwydd yn dyfo o'm genau i erioed." .,1, n siwr ddigon, gwir y dysvedi felly, u.tebai Biddy d od mor gyfiyro o th enay y maent fel nag gellir eu tfaJ,"

Cynghor Dinesig Llangefni. Cyalialiwyd cyfarfod niisol y Cynghor Inrn nos Lun, o dan lywyddiaeth Mr W. Hughes Jones, Y.H. Yr oedd hefyd yn bresenolMr Richard Williams (is- gadeirydd). Dr. J. Elias Owen, Mri E. H. Jones, Thomas Jones, Robert Jones, 0. T. Williams, W. Barnett, John Williams, J. E. Jones, Owen Jones, G. U. Williams (clerc), a. John Owen (arolygydd). TRET MRS BEAMSTON SMITH I BLAT YR YSGOL GENEDLAETHOL. Darllemvyd llythyr oddiwrth Mr T. Nicholls Jones, Ptnrhos, yn dweyd fod y cadeirydd (at yr hwn yr ysgrifenai) yn ddiau yn gwybod fod Mrs Bramston Smith wedi rhoddi te i blant yr Ysgol Ganolradd ychydig amser yn ol, a chaniatawyd v X euadd Drefol lddynt i gynhalyr unrhyw, yn ol y tal o 1p. Teimlai Mis Bramston Smith, ac yr oedd liawer o r plwyfolion a threthdalw^T yn teimlo yr un fath, ei fod yn ym- ddangos braidd yn galed fod tal yn cael ei godi yn nglyn ag amcan o'r natur yma, yr hwn a dybid roddai bieser i nifer fawr o bobl yn byw yn y plwyf, a chymerid y neuadd, fe deimlai ef, er lies i'r ardal, ac hyd yn nod pan oedd yn nwylaw Syr Richard nid oedd tal ond 10s. Credai ef y byddai yn dda i'r Cynghor gefnogi unrhyw beth o'r natur yma trwy ganiatau defnydd o'r neuadd yn ddidal oddigerth, wrth gwrs, dal am ei glanhau. Gwyddai y byddai i'r Cynghor j dderbyn y Jlythvr yn yr un ysbryd ag yr ysgrifenid ef —3-11 hollol gyfeillgar. Sylwodd y cadeirydd fod y pwyllgor wedi argymhell gostyngiad yn y swm. —Dywedodd ys Is-gadeirydd ei bod yn hawdd iawn i Syr Richard ganiatau y neuadd yn rhatach na hwy.— Cynygiodd Mr Barnett fod adroddiad y pwyllgor yn cael ei fabwysiadu, ac eiliwyd gan Mr Richard, Wil- liams. Dywedodd Mr Barnett eu bod yn codi gini ar y capelydd.—Mr Thomas Jones Ac y mae'r capel- ydd yn derbyn budd oddiwrth gyfarfodydd cyffelyb, tra na dderbynia Mrs Bramston Smith ddim. — Atebodd Mr Richard Williams pe buasai plant Ysgol y Bwrdd wedi cael eu gwahodd ni chwynai ef. Nid oedd y wledd eitlir i blant yr Ysgol Genedlaethol.— Dywedodd Mr Barnett fod y telerau yn wybyddus cyn i'r neuadd gael ei chymeryd.—Cadarnhawyd gwaith y pwyllgor. Y PWYLLGOR IECHYDOL. Argymhellai y pwyllgor hwn fod iddynt ofyn i'r cyfeillion Wesleyaidd i symud pentwr o geryg oedd wedi ei adael ar y ffordd yn ymyl eu haddoldy. Hefyd cymhellent fod i'r Cynghor ofyn i fasnachwyr i gadw'r troedlwybrau yn glir oddiwrth focses, etc., yn y nos ac ar y Suliau. Tybiai yr un pwyllgor y costiai o 20p i 30p i wneud y gwelliantau angenrheidiol yn nglyn a ffynon Bacsia.—DjTredodd Mr O. T. Williams y byddai i'r Cynghor Sirol dalu haner y gost.—Sylwodd y Cadeirydd nad oedd y pwyllgor yn argymhell dim, a byddai yn fwy rheolaidd pe y caent adroddiad priod- 01 gan y pwyllgor. Y diwedd fu penderfynu cynhal cyfarfod arbenig o Bwyllgor y Ffyrdd i ystyried y mater a chyflwyno adroddiad i'r Cynghor. Y DOLUR LLYGAD GER CAPEL COFFADWR- IAETHOL CHRISTMAS EVANS. Galwyd sylw pellach at adroddiad y swyddog iech- tilator" sydd yn sefyll gyferbyn a ffrynt y capel hwn. Cynygiodd eu bod yn gofyn i'r Bedyddwyr am gan- iatad i'w roddi ar ochr y capel, a mabwysiadwyd y cynygiad. Y TAI ANGHYMWYS. Galwyd sylw pellach at adroddiad swyddog iech- ydol parthed tai anghymwys i breswylio ynddynt. Dywedodd y Cadeirydd fod y pwyllgor wedi cyfarfod —ni wyddai ef sawl gwaith, a gofynai y swyddog ar fod rhai o'r tai yn cael eu llorio a "tiles."—Tybiai Mr 0. T. Williams os gofynent i rai o'r bobl symud y "tiles" er mwyn gwneud lloriau o "concrete," nis gwyddai ef sut y gallent hawlio'r cyntaf.—Sylwodd yr Arolygydd fod rhai o'r lloriau "concrete" mewn cyf- lwr da., ond yr oedd pyllau yn y lloriau pridd.—Cyn- ) ygiodd Dr. Owen fod rhybuddion yn cael eu hanfon I allan fel ag y gwnaed o'r blaen. Eiliodd Mr Thomas Jones.—Cynygiodd Mr 0. T. Williams welliant fod adroddiad v pwyllgor yn cael ei wella fel ag i bob ty gyda Ilawr "concrete" beidio cael ei ymyryd. Eiliwyd j gan Mr Richard Williams, ond pasiwyd y cynygiad I' gwreiddiol gyda mwyafrif o dri. ARFBEISIAU CYMRU. Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr J. C. Wheatley, clerc trefol Caerdydd, yn cydnabod derbyniad deiseb y Cynghor o blaid cynwys arfbeisiau Cymru yn maneri ac arian Prydain, ac yn datgan diolchgarwch Corph- oraeth Caerdydd am yr unrhyw. | Y KENNELS. Derbyniwyd llythyr oddiwrth Mr J. Rice Roberts yn cydnabod llythyr y Cynghor parthed y gwyn yn nglyn a'r kennels, ac yn dweyd y byddai iddo ymholi i'r mater. Y GWYN YN ERBYN Y BEUDAI YN BRIDGE- STREET. Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr 0. Griffith, Bone, parthed y gwyn yn nghylch "nuisance" y dy- wedid a droid i gae perthynol iddo ef o feudai y Brodyr Roberts, etc. Gofynai i'r Cynghor gymeryd moddion er atal rhediad y cyfryw "sewage" i'w gae ef, oblegid nad oedd y sianel briodol i'r earth. Ystyriai ef ei fod yn afresymol disgwyl i berson fyned i'r draul o atal nuisance nad oedd ganddo ef ran yn yr achos- iad o hono, ac yn mhellach, ar ol gwneud ymchwiliad manwl i'r lie y cwynai o'i blegid, ni chredai yn ei fod- olaeth. Y TROEDLWYBRAU. Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr J. P. Williams, Ty'nygongi, yn dweyd y byddai iddo edrych i fater y troedlwybr ger siop y Mri Gray yn nghwrs ychydig ddyddiau. Teimlai y byddai i'r Cynghor gyflenwi yr "ochr geryg" yn barod, fel ag i beidio colli amser. — Sylwodd y Cadeirydd os byddai iddynt roddi y "kerb- ing' mown un lie byddai iddynt dderbyn ceisiadau eytfelyb oddiwrth eraill.Hoffai ef weled gwell troed- lwybrau yn y dref.—Ar gynygiad Mr W. Barnett j cyfeiriwyd y mater i sylw Pwyllgor y Prif-ffyrdd. CAE 10 CERYG 0 CHWARELAU AR ETIFEDD- IAETH BARON HILL. Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr J. S. Laurie, gor- uchwyliwr Etifeddiaeth Baron Hill, cyfeiriedig at yr arolygwr yn dweyd ga.n nad oedd cyfrif wedi ei roddi o'r ceryg godwyd gan y Cynghor o chwarelau ar yr Etifeddiaeth, gofynai am gyfrif o'r cyfryw geryg godwyd yn ystod 1896 a 1897. Wedi i'r cyfrif gael eo roddi byddai iddo ofyn i'r Cynghor dalu swm rhes- ymol am geryg y gellid cytuno arno. A parthed y dyfu do 1 rhaid oedd iddo ddeisyf ar y Cynghor wneud trefniadau a dyfod i delerau cyn cori unrhyw geryg ar unrhyw ran o eiddo Syr Richard Bulkeley.—Tybiai y Cadeirydd y byddai yn well pwyntio allan i Mr Laurie eu bod wedi cael ceryg yn 1897 yn ddidel.—Mr John Williams Dylem droi clust fyddiai" i'r cais (chwcrth- in).—Sylwodd Mr Thomas Jones eu bod yn cael y ceryg er cyn cof. Cynygiodd eu bod yn gofyn i Mr Laurie am ganiatad, ac iddynt hwythau dalu 5s am y trespas i'r tenant i fyned i'r Bone. Dylent gael ceryg oblegid yr oeddynt wedi talu 315p tuagat wneud cloddiau. Cynygiodd Dr. Owen fod llythyr i'r per- wyI yna yn cael ei anfon i Mr Laurie.—-D^wedai Mr Rober.t Jones os oedd y rhai hyn yn nghofnodion y plwyf, credai ef nad oedd gan Syr Richard hawl i godi tal. Pasiwyd cynygiad Dr. Owen. — Llythyr arall oddiwrth yrun boneddwr a dywedai ei fod wedi sylwi fod 82 o latheni o geryg wedi caeleu cario o cliwarel y Plas i fyny i'radeg bresenol yn ystod 1897. — Ar gynygiad Mr J. E. Jones, yn caelei edio gan Mr 0. T. Williams, cyfeiriwyd y llythyr i bwyllgor. YR ALLOTMENTS. Ysgrifenodd Mr J. S. Laurie, mewn atobiad i lythyr oddiwrth y Cynghor parthed yr "allotments," yr oedd yn barod i glywed oddiwrthynt parthed cymeryd Cae'rllech, rhan o fferm Lleclwigan, gan y Cynghor. Dymunai wybod pa ofyn oedd am "aJlotments"o fewn cylch y Cynghor. a pha, gyfran o dir oedd yn angen- rheidiol. Yr oedd y maes dan sylw, uwchben ac is- law y rheilffordd, yn cynwys oddeutu 17 o erwau. Nid oedd unrhyw debvgrwydd y ceid tir yn agos i Rhosymeirch. perthjTiol i'r Etifeddiaeth, at ei osod ar hyn o bryd.—Ar gynygiad Mr J. E. Jones, yn cael ei eilio gan Mr 0. T. Williams, cyfeiriwyd y mater i'r pwyllgor. Y CYFLENWAD DWFR. Derbyniwyd llythyr oddiwrth Fwrdd Llywodraeth Leol. yn nglyn a dwfr a'r carthffosydd gariwyd allan gan y Cynghor, yn gofyn am hysbys- rwydd manylach yn nglyn a'r draul ychwanegol o 750p cysylltiedig a'r gwaith dwfr. Dylid hysbysu y Bwrdd parthed area" y tir ychwanegol a bwrcas- wyd a pharthed costweithredol y cyfryw dir a'r angenrheidrwydd dros ei sicrhau a dylent gael eglur- bad manwl am natur y ddamwain i gob y "reservoir," 1 yn nghyda mynegiad parthed y gweithiau ychwanegol a gariwyd allan au cost. Os byddai i'r Bwrdd gania- tau echwyn i dalu y gost ychwanegol dan sylw, ni fyddent barod eithr i ganiatau cyfnod mor faith a 50 mlynedd mewn perthynas i gymaint o'r echwyn ag a gynrychiolai gost y tir ychwanegol. Gyd.a golwg j ar gynygiad y Cynghor fod i'r tarmau ganiatawycl tuagat ad-daliad yr echwyniadau ganiatawyd ar y laf o Fawrth, 1893, gael ei tstyn i 40 neu 50 mh*nedd, nid oedd y Bwrdd yn gweled unrhyw reswm dros gyf- newid y dyfarniad a anfonwyd i i''wrdd Lleol y pryd hwnw. Byddai i'r Bwrdd, fod bynag, ganiatau cyfnod estynedig o 50 mlynedd mown perthynas i gymaint a 6300p o'r echwyn, ag sydd yn awr allan ar gyfrif y tir a bwrcaswyd ond gan fod y caniatad wedi gweithredu arno byddai yn angenrheidiol caniatau ail echwyn fel yr eglurwyd yn eu llythyr dyddiedig y 14eg o Fawrth, 1896. YR ELUSENAU. Yn unol a rhybudd a roddasai yn y cyfarfod blaen- orol, cynygiodd Mr Robert Jones, gan fod y gauaf yn dynesu, fod iddynt ofyn am ganiatad i werthu y Spite Inn a'r Pwrws. Ar ol y cyfarfod diweddaf derbyniodd lythyr oddiwrth y teulu, y rhai oeddynt wedi gweled crybwylliad gynygiad yn y "Clorian- ydd." Teimlai ef y dylent ddyfod i rhyw gynllun yn nglyn a'r path. Yr oedd y tenant yn awyddus, 08 oedd y lie i gael ei werthu, i gael cyfleusdra i brynu. Yr oedd yr arian geid oddiwrth y lleoedd hyn yn y I gorphenol wedi cael eu rhanu rhwng tlodion oeddynt heb fod ar ofyn y plwyf. Tybiai ef y gellid rhoddi yr arian tuagat addysg plant tlodion.—Sylwodd Mr J. E. Jones fod Mr Morris, y bar-gyfreithiwr, yn eu I cymhelli dynu allan gynllun, yr hwn wedi ei basio, ) oedd-i gael ei anfon i Ddirprwywyr yr Elusenau am gadarnhad.—Gofynodd y Cadeirydd ai nid doethach fyddai gweled y Rheithor a'r Wardeniaid EglwjTsig, ] a gofyn a fyddai iddynt ollwng eu hawl ar y Spite Inn. Byddai hyny yn ddigon i addysgu dau fachgen tlawd.—Tybiai Mr J. E. Jones mai doethach fyddai penodi pwyllgor cryf, a gofyn i'r Rheithor a'r Wardeniaid ymuno a'r pwyllgor.—Dywedodd Mr Ro- bert Jones fod y Rheithor yn barod i gydweithio.— Sylwodd Mr Barnett fod pwyllgor wedi ei benodi pan yr oedd Mr Morris yno, ond nid oedd Canon Williams yn barod i ymuno a'r pwyllgor hyd nes y derbynid adroddiad Mr Morris.—Dywedodd y Cadeirydd fod tri chwarter yr eiddo wedi ei "vestio" yn y Cynghor. Gofynodd Mr 0. T. Williams a ydoedd yn anheb- gorol angenrheidiol i gael y Rheithor a'r Wardeniaid ar y pwyllgor. Galiasent atal y Cynghor rhag gwertliu.—Y Cadeirydd Dirprwywyr yr Elusenau sydd i benderfynu hyny.—Gofynodd Mr Barnett ai nid ymddiriedaeth yr Eglwys ac oyerseers Llangefni ydoedd.—Yn ddilynol pasiwyd fod pwyllgor o naw o aelodau—chwech o'r Cynghor a thri o'r Eglwys—yn cael ei benodi, ac etholwyd y Mri Robert Jones, Thomas Jones, J. E. Jones, W. Barnett, Richard Williams, ac E. H. Jones (ar ran y Cynghor), a'r Parch Ganon Williams a'r ddau Warden (ar ran yr Eglwys). CWPBWRDD NEWYDD. Anfonwyd tri o "tenders" am gwpbwrdd newydd i gadw llyfrau a phapyrau y Cynghor, a derbyniwyd eiddo Mr H. Tyrer, 21, High-street,, Llangefni. PLEIDLAIS 0 GYDYMDEIMLAD. Cynygiodd Mr Thomas Jones: Fod y Cynghor I hwn yn dymnno cyflwyno eu cydymdeimlad dyfnaf a'r Parch Thomas Frimston yn ei brofedigaeth chwerw trwy farwolaeth ei anwyl dad, gan ddymuno I nawdd y Nefoedd dros y teulu oil."—Eiliwyd gan Mr Richard Williams, a phasiwyd yn unfrydol. TY PERYGLUS. Galwodd Mr J. E. Jones sylw at dalcen ty yn Field-street, a safai mewn perygl o syrthio.—Ar gynygiad Mr O. T. Williams, penderfynwyd cj*feirio'r mater i sylw Pwyllgor y Prif-ffyrdd, ac iddynt hwy- thau gyflwyno adroddiad arno i'r Cynghor, a phas- iwyd.

Marwclaeth. Y Barnwr Cave. Bu y Barnwr Cave farw boreu ddydd Mawrth diweddaf, yn y Manor House, Woodmanstane, ger Banstead. Ganed ef yn Ngorphenaf, 1832; ac efe oedd mab hynaf Mr William Cave, Dess- borough, sir Northampton. Ayidysgwyd ef yn Rugby a Cholerr Lincoln, Rhydychain, lie yr an- iliodd y radd o M.A .yn 1877. Yn 1856 dech- reuodd astudio y gyfraith, ac yn 1859 galwyd ef i'r bar. Bu yn nghylchdaith y canolbarth a'r gogledd-dwyrain, ac ysgrifenodd amryw lyfrau cyfreithiol. Yn 1865 penodwyd ef yn fargy- freithiwr cofrestrol, a. bu yn y swydd hono hyd 1975. Yn 1873 penodwyd ef yn Gofiadur Lin- coln, swydd a ddaliodd hyd 1881. Gwnacd ef yn Q.C., yn 1875. Yn Mawrth, 1881, ar farwol- aeth Syr H. M. Jackson, gwnaed ef yn farnwr adran Maine y Frenhines o Uchel Lys Barn; ac ar y dydd cyntaf o Ebn!l, y flwyddyn hono, gwnaed ef yn farchog. 0 1884 hyd 1891, bu yn farnwr Llys Methdaliad.

Cadi HcndoL Dynes hynod mewn mwy nag un ystyr ydoodd Car 'I rin Rondol. Dywedwyd wrthyf mai dynes fawr ys- gjTniog o ran ei chorph ydoedd, ac yn gwisgo am ei phen het fawr (tebyg mai r hen silkan),ac am ei chorph yn uchaf mantell lwyd. Ei gwaith, oddiwrth ba un y byddai yn enill ei bywoliaeth, fyddai myned o fferm- dy i ffermdy trwy yr axdaloedd i drin plu. Crefydd Catrin Rondol a'i gwnaeth yn fwyaf hysbys trwy y wlad a'r gwledydd. Pan ddeuai y pregethwyr mawr (sef yr hoelion wyth) i rhywle yn yr ynys hon, byddai Catrin yn sicr o fyned yno i'w wrando, os byddai ei hiechyd yn caniatau hyny, a mawr fyddai y gorfokdd ganddi o dan eu gweinidogaetli. Dynes yr hen hwyl Gjonreig ydoedd—yr "Amen," "Haleliwia," a "Bendi- gedig." Y mae yr hen gymeriadau yna. wedi towi i gyd yn yr angau. Y mae'r "Amen" wedi myned y dyddiau hyn mor anhawdd ei gael fel mai o'r braidd y gall y craffedig hoelion wyth ei chael; feny beth am y sparblis? Dim un, a dweyd y gwir i chwi: y rhai hyn ddylai gael fwyaf, am fwy na.g un ystyr. Wel, dechreuais grwydro oddiwrth fy nhestyn. At yn ol at Cadi eto. Y dydd o'r blaen aethum gyda'm cyfaill i weled yr hen fwthyn bach yn mha. un yr oedd, neu y bu, Catrin Rondol yn byw. Mae y ty i'w weled aryr oclir ddeheuol i'r enwog Mynydd Parj^s. Dyffryn Coch yw enw y lie, ac mae hen Shop y Dyffryn odd- eutu chwe' llath iddo. Nid oes to arno ar hyn o bryd, na ffenestri, ond y twll moel,felly y drws hefyd. Cym- erodd fy nghyfaill a minau yn ein penau i'w fesur, ac felly y bu. Dyma ei fesuriad (y ty fewnoJ) Ei hyd 15 troedfedd a 4 modfedd wrth 8 troedfedd o led uch- der i dop y talmaen, 10 troedfedd (nid oedd eisieu na ystol na chadair i wneud dim iddo y tu fewn) uchder y drws, 5 troedfedd a 4 modfedd; ffensstri (dwy mewn rhif), 2 droedfedd a 9 modfedd wrth 22 mod- fedd. Y mae golwg allanol yr hen dy' yn ymddangos i lygaid nad ydoedd erioed wedi ei wyngalcliu tebyg mai amser sydd wedi gwisgo'r cyfan i ffwrdd. Mae ei olwg yn ddigon i bari i'r glaswelltyn wyro ei ben a pheidio ymddangos yn agos iawn etc. Gwenwyn sydd yn y mynydd sydd yn achosi hyny. Anaml y clywir neb yn son gair am Catrin Rondol na'r hen dy bychan diaddurn. Gwelais rai yn wylo gan lawenydd wrth sylwi ar yr hen fwthyn a meddwl ixla y dagrau a gostrelwyd ynddo. Dyna. fi wedi rhoddi cymaint a wn i yn nghylch Catrin i ti, ddarllenydd. Os wyt ti yn gwybod ychwaneg am Catrin, a lie y bu farw, a'r man y claddwyd hi, gad i mi gael gwybod, byddai yn ddiolchgar.—Ydwyf, hyd rhyw adeg etc, IOAN AP HUGH.

[Nid yilym yn yytri/ol am symaiiau e'ui i/okeb wyr y n y yolofn kon. j RHOSCOL YN. Syr,—Anaml os byth y gwalir yr enw uchod ar ddaienau y "Clorianydd." ithan o ynys Cybi ydyw, ond pa ystyr sydd i'r enw nis gwyddom, yn nodedig rhan o hono, set "Colyn." Feallai y gwnaiff y jrarch. Mr Hopkins, ebrwyad plwyf, anrliegu durllenwjT y "Clorianydd" a mynegair priodol, ar ol tymhor yr ym- welwyr haf fyned heibio. Plwyf a liawer o gyrehu iddo yn nhymhor hafaidd y flwyddyn ydyw. Uwn sylwi yn miaenaf ar y pen de-orllewinol. Yma cawn yr eglwys—adeilad nad oes mo'i harddach yn Mon o un pen i'r llall, pa un bynag yw yr oreu. Yma cyfarfydd- wn a'r offeiriad siriolaf posibl ei gael trwy Fon, j'ma. hefyd y cawn ei housekeeper, Miss Roberts, yr hon sydd yn dilyn yr oes mewn siriokleb a bywiogrwydd. Ar y terfyn cyrerfydd Miss Williams, y post feistres ni, ac ni bydd pall ar y difyrwch a geir; nid yw hi wedi myned ar ei hen sodlau. Trown eiri hwyneb yn ol a. deuwn at gapel y cyrchir iddo gan Fethodistiaid y plwyf. lrno etc, pwy a welwn ni mor siriol a'r gog ond Mr R. Jones, masnachwr. Bu yn gadeirydd Cynghor Plwyf, os na.d ydyw. Wcl, y mae yn wr yn haeddu parch, ac yn ei gael. Ar ochr yr hen brif- ffordd i Gaergybi sylwn ar gapel y Trefnyddion v es- leyaidd ar fane prydferth iawn, a nifer o rai selog yn cyrchu iddo, ond nid yn lluosog. Cafodd y cyfunaeb hwn ei golledu yh fawr trwy farwolaethau yn Qui. wddar. Deuwn eto at gapel y Bedyddwyr, Pont Rhyd y Bont. Mae y gynull-idfa hon hefyd wedi profi colledion go fawr trwy farwolaethau a symudiadau er hyny, y maent yn cario yn mlaen yn lew, a'r uab- both cyntaf o'r mis hwn (Medi) cynhaliwyd cyfarfod ysgolion y dosbarth yma yn y drofn ganlynol:—Yn y boreu, prsgeth gan y parchedig Iiynafgwr o. L. Roberts, o Lanfair P.G. am ddau cyfnrfu yr ysgol a r cenhadon; adroddwyd rhanau o'r Gair, canwyd. yna gweddiocld un o'r cenhadon. Ar ol hyny holwyd y dosbarth ieuanc allan o r Hyiforddwr, ac ar ol canu holwyd yr holl ysgol oadiar Luc xi., 1-13 (am "weddi"). Yr oedd yr lioli yn fanwl, a'r ateb yn dda, ac ystyried mor fanwl oedd yr arholwr gydag amryw fan eiriau, megis pa. wahaniaeth oodd yn y geiriau "gofyn," "ceisio," "curo," etc. Ar ol i un o'r cenhadon weddio, bu y cyfarfod yn llunio at y dyfodol. Am chwech caed pregeth er coffau ymadawiad un o'r brodyr hynaf, sef Edward Owen, o'r ffarm a eiwir Pentre Gwifil. Er na chafodd Mr Roberts ond rhy- budd byr, eto fc lwyddodd. i'w osod gerbron fel pe wedi cydfyw ag ef am flynyddau. Un dywediad neill- duol a nodwn,sef mai lID tra medrus tuagat y ddau fyd oedd y brawd ymadawedig. Ciiiodd oes hir, ual- iodd ei feddwl yn glir, ond ei gorph wedi diraddio ers blynyddau. Casglodd mrfoeth, a bu yn ofalus o nono tra bu byw. Bu ef a'i gyd-swyddog, set 0. Owens, y Shop, yn unol am flynyddau yn cario yr aehos yn mlaen. Bellach rhai ieuengach sydd yn cario'r baich, ac yn eu plith ei unig fab sydd yn fyw. LLWYDRUDD.

Ar rai adegau, y mao y dyn sydd yn ewyllysio bod yn ffraethwr yn cael yr arf hwnw wedi ei droi yn ei < rbyn. Mewn ciniaw mawr gwelodd clerigwr ysmala ddysglaid fawr o cresses ac wedi ei thynu ato. dech- reuodd fwyta. Chwerthinodd y cwmni, a sylwodd un o honynt, yn wawdlyd :—"Mr M. C., yr ydychyn fy adgofio am Nebuchodonosor." Edrychodd yrhen foneddwi- yn ddifrifol arno, ac atebodd, "Ie, ddyn, ac felly yr wyf yn eich adgofio am Nebuchodonosor, ai e?" Wel, yr wyf yn meddwl mai yr achos o hyny yd- yw, fy mod yn bwyta yn mysg yr anifeiliaid."

Amaetiiyddlaeth Piydain fawr- Mae Bwidd Amaethyddiaeth wedi cyhoeddi'r I adroddiad canlynol o gyfrifon a gasglwyd Mehe- fin 4ydd. Dengys fod y tir dan wenith yn 1,889,161 o nceri; haidd, 2,035,790; ceirch, 3,036,056; pytatws, 504,914; gwair oddiar dir a ddiwylliwyd, 2,286,261; gwair oddiar borfeydd, 4,509,977; hops, 50,863 sef cynydd o'u cydmaru a 1896 o 195,204 o aceri tan wenith, a 114,295 o' wair ar dir amaethwyd, a lleihad o 68,974 o aceri o haidd; 59,432 o geirch; 58,827 o bytatws; 127,946 o wair porfa; a 3354 o hops. Nifer y gwartheg a'r h^ffrod mewn llaeth neu yn gyflo ydoedd 2,532,579; gwartheg eraiU, dwj-flwydd, ac uchod, 1,323,230; blwydd a than ddwyflwydd, 1,360,741; dan flwvdd, 1,284.147 cyfanrif gwar- theg, 6,500,497; mamogiaid at fagu, 10,006,697; defaid eraill, blwydd ac uchod, 6,219,001; dan flwydd, 10,114,742; cyfanrif defaid, 26,340,440 hychod at fagu,334,244 moch eraill, 2,008,058; cyfanrif moch, 2,342,302. Dengys hyn gynydd yn rhif y gwartheg godro a chyflo o 20,704 a gwartheg eraill blwydd a than ddwyflwydd, o 54,428; a lleihed o 41,827 mewn gwartheg dros ddwyflwydd. a 26,390 dan flwydd. Oeir lleihad yn nghyfanrif defaid. o 364,886, a 536,499 foch.

Masnach Yd yr Wythnos. Anffafriol lioeol i ddwyn v cynhauaf yn mlaen, ac i'w orphen, a fu y tywydd ar hyd yr wythnos ddiweddaf ac ysywaeth, y mae lla.wer o yd allan eto. Mewn perthynas a'r fasnach mewn yd, y mae y gwenith yn Llundain wedi codi i 34s 3c y chwar- ter ar y cyfartaledd; ond ceir fod amryw o fareh- nadoedd y wlad yn rhedeg yn uwch hyd yn iiod, na'r un Llundeirig. Ar hyd y dyd&au diweddaf, tawel a fu y fas- nach mewn yd tramor. Gwerthai gwenith Rws- iaidd mewn lliaws o farchnadoedd o 36ii i 40s y chwarter; gwenith Califfornia o 41s i 43s gwen- ith coch gp*jif,yr America o 38s i 42s a gwenith gwanwyn j^eu yr America o 40s i 43s y chwar- ter. Prin oedd gwenith Chili, La Plata, India, Persia, a Thwrci yn yr oil o'r marchnadoedd, ac nid oedd i'w gael ond yn y prif rai. Pris y blawd oedd o 25s i 30s y chwarter am y rnathau gwlcdig yn y gwahanol farchnadoedd; ond yn Llundain amrywiai o 29s i 36s y chwarter. Y mathau Americanaidd ydynt yn cystadlu yn galed a'r mathau cartrefol. Ychydig fywyd oedd yn y farchnad mewn yd gwanwyn. Ffa oeddynt we<}i codi yn eu prisiau ond, pob petli arall at besg anifeiliaid oeddynt dra ansef- ydlog. Gwerthai gwenith yn sefydlog, a cheirch l'yw 3c y chwarter yn uwch. Indrawn yr America, hefyd, oedd ychydig yn uwch. Tueddai had lhn i ffafrio y prynwyr. .— — —■

Cyngaws Amaethyddol o Jon Yn Nghwrt Bach Bangor, dydd Llun, traddod- odd ei Anrhydedd Syr Horatio Lloyd ei ddyfarn- iad mewn cyngaws fuasai amryw weithiau o flaen y Uys, yr achwynyddion yn mha un oeddynt Syr Henry Cunningham a'r Milwriad G. W. H. Olive, ymddiriedolwyr eWyllys y diweddar Syr John Hays Williams, Balwnig a Hugh Williams, Bod- rida, Llangaffo, Mspn, yn ddiffynydd. Yr ach- wynyddion a havinent iawn oddiar y diffynydd am doriad honedi^.u^anddo o amodau a gynwysid mewn cytundeb tewuitiaeth wrth osod y tferm a'r adeiladau a elwir elyiry, Pentraeth. Honid i'r niweidiau gael eu hachosi gan waith y diffynydd yn peidio defnyd,di.) ar y fferm wair a gwellt a dyfwyd ar y tir, peidio adgyweirio adeil- adau a lleoedd,peidio adgyweirio cloddiau, muriau ffosydd, etc. Mr Bryn Roberts, A.S. (cyfarwydd- edig gan Meistri Carter, Mostyn Roberts, Yin- cent, a'u Cyf.), a ymddangosodd dros yr achwyn- yddion a Mr Huw Rowland dros y diffynydd, yr hwn a groes-hawliai 250p ar gyfrif dwy das o wair ac un o wellt pa rai, fel yr haerai, y gwrthododd yr achwynyddion eu rhoddi i fyny ar gais, yn nghydag 67p ar gyfrif gwelliantau anhysbyddol. Pan wrandawyd yr'achos bu i'r rheithwyr ddy- farnu 31p 12s i'r achwynyddion fel gwerth gwr- teithiol y gwair a'r gwellt oedd heb ei ddefnyddio tra, ar bwyntiau eraip. y claim, y dyfarnasant yn ffafr y diffynydd. (jjfyda golwg ar y gwrth-hawl- iad hwy a ddyfarrlasant o blaid y diffynydd Iml 59p ar gyfrif gwrthod rhoddi y gwair ar gwellt i fyny a 65p am welHantau anhyabyddol. Modd bynag codwyd gwrthwynebiad, ar ran yr achwyn- yddion, i ddyfarniad y rheithwyr ar bwyntiau o gyfraith, a threfnodd ei Anrhydedd i roddi ei ben- derfyniad ar ol adolygu yr holl ffeithiau. Ei An- rhydedd, yn ei ddyfarniad terfynol ef, a roddodd i'r achwynyddion 31pfl2s ar y claim, a 19p 10s a 46p 7s i'r diffynydd hefyd,gorchymynodd ddych- welyd y gwair a'r gwellt i'r diffynydd, gyda iawn o 20p am ei gadw oddiwrtho. Yn niffyg gwneud hyny, fod gwerth y gwair a'r gwellt i gael eu talu i'r diffynydd-pob plaid i ddelio a'r costau yn unol a'r farnedigaeth.

Y Dirwasgiad Amaethyddol- (GAN AMAETHWR PROFIADOL.) Pan y ma.e Jyn yn mwynhau iechyd da, ychyd- ig iawn o svlw a win or rheswm paham y mae felly Ond pan y mae ei iechyd wedi ei anmharu cniff yr achos o'i anmhariad ei sylw penaf a phrif bwnc ei chwilfrydedd fydd y feddyginiaeth er ei adferiad. Yn gyffelyb yn union y gellir dywedyd am amaethyddiaeth, a phob masnach arall. Er's oddeutu ugain mlynedd yn ol, pan oedd amaethyddiaeth yn ddirwystr a llwyddian- us, ni theimlid yn angenrheidiol i wneud ym- chwiliad paham yr oedd felly. Ond erbyn hyn, y mae yn amlwg i bawb ag sydd wedi sylwi ond ychydig fod amaethyddiaeth wedi cyraedd cyfnod pwysig yn ei hanes,ac mae lie i ofni mai rhy brin y mao rhanau ereillo'r boblogaeth wedi sylwedd- oli difrifwch' y sefyllfa y mae y dosbarth amaeth- yddol wedi eu dwyn iddo y blynyddau hyn. Llu- osog ac amrywiol ydyw yr hyn sydd wed iei ysgrifenu a'i draethu ar sefyllfa amaethydd- iaeth y dyddiau hyn, sef yr achosion o'r dirwasgiad, yn nghyda'r feddyginiaeth rhagddo. Y peth cyntaf fydd gan y meddyg pan yn ymweled a'r claf yw ceisio deall arwyddion (symptoms) y clefyd, wedi hyny yr achosion (causes); ac ar ol deall natur ac achosion o'r clef- yd, i wneud ymdrech i ddod o hyd i'r moddion (remedies) cymwys, ynghyd a'r cynllun neillduol o ddefnyddio y cyfryw foddion i gael gwared o'r cyfryw afiechyd. Amser a gofod a balla i mi ar hyn o bryd fyned i mewn i'r gwa- hanol achosion tybiedig o'r dirwasgiad presenol, yn nghyda'r gwahanol foddion ymwared a gyn- ygir i sylw y byd amaethyddol y dyddiau hyu. Barn lla.wer o ddynion call ydyw fod dirwasgiad aa adfywiad masnachol ar gylch yn dilyn eu gil- ydd yn rheolaidd, a'r naill achos o'r llall. Byddai son am Ddeddfwriaeth i reoleiddio y cylchoedd neu y cyfnodau hyn mor afresymol ag a fyddai cael Deddfwriaeth i gadw y mor yn llonydd a thawel ar yr ystorm yn ei wely, neu ynte i reol- eiddio y tymhorau a. thywyniad yr haul. Y mae y saith mlynedd liewyn yn dilyn y saith mlynedd llawnder drwy holl oesau y byd, a'r saith o war- theg culion a drwg yr olwg yn dyfod i fyny o'r afon ar ol y saith o wartheg tewion, ac yn eu llyncu, ond wedi y cwbl heb fod yn well yr olwg arnynt. Beth bynag, gwelwn mai dyma ydyw hanes masnach yn barhaus—y cyfnod aflwydd- ianus yn dilyn y llwyddianus, ac yn ei lyncu, ac er ei gael i'w grombil, heb fod fawr gwell yr olwg arno. Mae llawer o gynhyrfiadau wedi cymeryd lie yn ystod y ganrif bresenol, ond yn sicr, credwn nad oes yr un gyfres wedi troi mor andwyol i'r amaethwr a Masnach Rvdd. Dadleuodd John Bright lawer iawn a diffyndollwyr y deyrnas hon, ond dywedodd cyn ei farwolaeth na feddyliodd erioed i'r gwenith dd'od yn is na dwy bunt y chwarter. Yr oedd ganddo ef amcan da mewn golwg, yn ddiamheu, a Cobden ac eraill gydagef, pan yn anterth ieuenctyd di-brofiad yn gorchfygu pawb a phobpeth pan yn agor dorau y deyrnas i genlli y gwledydd tramor redeg i mewn. Llwydd- odd masnach yr adeg hwnw, ac aeth masnachwyr a HongfarsiandwyT yn gyfoethog iawn. Caed ewrs llwyddianus iawn hefyd ar amaethyddiaeth, ac ni bu tirfeddianwyr yn ol ehwaith, a'r degym- wyr gyda Invy, o dderbyn bendithion bron gwyrthiol Masnach Rydd. Ond, ysywaeth, rhyw "tidal wave" oedd hi. Erbyn hyn, y mae y don ers deunaw mlynedd beHach neu ragor yn rhedeg yn ol, ac nid ydym heb ofni weithiau ei bod heb gyrhaedd y marw-ddwr eto! Dal i fyned yn ol y m&e hi ar brydiau, a 'does yr un dyn yn fyw yn gwybod ,'pa. Ie yr erys hi, ac i sefyll o'i blaen hi, ac i ddweyd mai "hyd yma yr ai, a dim yn mhell- ach." Ond davgenym ddeall ar yr un pryd fod ym- drech mawr yn cael ei wneud yn y dyddiau hyn i'w gwrthsefylL Llongyfarchwn Bwyllgor Canol- barth Aeron mewn modd ineillduol yn gwneud ymgais i sefyll yn ei hcrbyn yn eu gwaith yn sef- ydlu clybiau dofednod a anoch. Eiddunwn idd- ym bob llwyddiant yn y dyfodol. Yn sicr, ym- ddengys i mi nad ydym fel amaethwyr j'yn haner digon byw i'r amserau—i'r ffaith ein bod yn gor- fod cydymgeisio a'r loll fyd. Y mae ager wedi dwyn America aa Asia, ac yn enwedig Ewrop, i'n hymyl; ac am hyny, dylem wneud ymdrech fleg er cadw yn mlaen gyda'r oes, a gofalu peidio bod yn foddlawn ar ddulliau ein teidiau yn unig, pan y mao sefyHfa pethau wedi newid yn hollol oddiar amser ein teidiau. i a; obeithiwn hefyd y gwelir yn y rlianbarth hon glybiau gwartheg, yn nghyda ffactrioedd ym- enyn yn cael eu sefydlu, a hyny yn gynar yil haf dyfodol. Nid oes yr un amheuaeth nad oes dy- fodol llwyddianus eto yn aros ymenyn Cymru pe mabwysiedid yn gyffredinol y gyfundrefn hono a adnabyddir wrth yr enw Cyfundrefn y Ffaetris. Y mae y tyddynwr neu y fferinwr bychan yn llaf- urio dan lawer o anfanteision wrth geisio gwneud ymenyn-yn un peth cost y coin, peth arall ei anwybodaeth cymharol ef ei hun am \»7rddoniaeth y fasnach, yr hyn a esgor ar gynyrchiad nwyddau gwael ac iselraddol ac anghyfartal. 0 ran an- sawdd, yr Jym yn credu aa yn gwbl argyhoedd- edig y gallesid cynyrchu cvstal ymenyn yn Nghymru ag un wlad dan haul, pe y cymerid v gofai priodol yn y dull o'i wneud. Y rhagoroldeb penaf sydd yn perthyn i'r ffactrioedd hyn ydyw ei unffurfiaeth (uniformity), a'r diffyg ag y mae yr amaethwr yn llafurio o dano ydyw nas gall ymddibynu ar fod ei ymenyn yn unffurf. Medd- yiier, er engraifft, am fasnachwr o Forganwg yn d'od i farchnad Caerfyrddin, neu i ryw dref arall, ag arno eisiau deg casgen o ymenyn odid fawr y cawsai gan yr un amaethwr gasgen neu dwb o'r un ansawdd ond pe b'ai iddo fyned i'r ffactri, cawsai yr oil o'r un ansawdd. Peth arall, arbedai hyny lawer iawn o lafur caled i wraig, merched, neu forwynion yr amaethwr, ac nid hyny yn unig nac yn benaf, ond achosai a pharai fod llawer iawn gwell ymenyn yn cael ei wneuthur yn ein gwlad, am hyny fwy o bris, gan y byddid yn ei wneuthur pan y byddai y llaeth yn ffres, cyn iddo suro neu dewychu, fel y gwneir yn ami yn ol yr hen ddull. Y mae bron yr oil o'r cynyrchion tramor a anfonir i'r wlad hon wedi > llwyddo i wneud hyny, a hwnw i gyd yn d'od drwy offer- ynoliaeth y ffactrioedd. Cymerwn, er engraifft, yr ymenyn Danaidd (Danish butter), yr hwn 3ydd wedi gwneud ei hun mor gadam yn ein gwlad oblegid ei ansawdd da, ond yn benaf oblegid ei unffurfiaeth a'i reoleidd-dra, ac y mae yn cael ei wneud i gyd o'r bron mewn llaeth-ffactrioedd cydweithredol o dan gyfundrefn briodol. Ond i ddyfod yn nes na hynyna, edrychwn ar ein chwaer ynys, yr Iwerddon, wedi dangos beth ellir wneud mewn perthynas i hyn. Yn eu hadroddiad di- weddaf gan y Recess Committee, cawn eu bod, o dan arweiniad egniol Mr Plunkett, wedi sefydlu oddeutu 70 o hufendai cydweithredol, gwerth pa rai a roddwyd allan y flwyddyn ddiweddaf a gyrhaeddai y swm o 300,000p; o ganlyniad, y mae ymenyn y wlad hono yri meddu safle llawer gwell nag o'r blaen. Paham, ynte, nas gellir 1 11 daidleu yr egwyddorion a brofwyd yn llwyddianus yn eu hachos hwy gael eu cymhwyso gyda'r un llwyddiant yn Nghymru 1 Mae yn ddiamheu fod llawer wedi ei wneud yn y cyfeiriad hwn yn barod, er na feddwn wybodaeth drylwyr am ei eangder; ond dywedwn hyn, fod eisiau mwy o'r ffactrioedd hyn dros y wlad yn gyffredinol, ac yn eu plith Dyffryn Aeron. Yr un modd y gellir dweyd am bob diwydiant arall, a chredwn yn gad- am mai yn y cyfeiriad yna y mae diogelwch ae iachawdwriaeth i ni fel amaethwyr yn ymddibynu iraddau helaeth y dyddiau hyn. Ofer i ni bellach ddibynu ar yr lien ddull o fasnachu. Rhaid gwyn-; ebu y cyfnewidiadau, a gweithredu yn ol hyny, a' myned gyda'r oes mewn masnach fel gyda phob celfyddyd arall.

AfLschydon Cyffredin- 4.—YR IAU. Yr iau yw yr organ fwyaf yn y corph, ac y mae ganddi swyddogaethau afrifed i'w perfformio yn nglyn a'r gyfundrefn dreuliawl. Ac eithrio y cylla, hi yw yr un gamdrinir yn benaf o'r holl or- ganau treulio. Y mae wedi fflamegu a chaledu trwy gamdriniaeth alcohol, ac mae ei gwaith yn cael ei lesteirio a'i anhwyluso gan y tannio acid, ffrwyth yfed te. Mae camgymeriadau mewn bwyta yn arwain i leihad mown" secretion of bile." Aiff yr iau yn gyffiedig a marwaidd, a bydd i'r difiygion effeithio ar rediad y gwaoo-fe gerir cynyrchion gwenwynHyd i'r cylchrediad—mae'r croon yn myned yn felyn a mwdlyd, a'r t-afod yn cael ei gorc'huddio a chen gwyn. Y mae bvwyd yn myned yn faich, a'r gwrthddrych a ddywed "nad yw bynvyd yn werth ei fyw." 31ae vn rhedeg ar ol cyll-yriati, pelenau gleision,yn nghyda nwyddau crach-feddygol eraill, ac yn cael es- mwythyd o fyr barhad ond mae yn ail fyncd yn ol i'r un sefyllfa ddrwg—yn llawn gwaetlmag o'r blaen, gyda'r canlyniad fod ei dreuliad wedi ei andwyo gan gyffyriau drwg a iau-belenau ara- heus, ac mae yn synu paham y paxha yn ddwl, llesg, cranciaidd, ac. allan o hwyl. Nid yw byth yn cymeryd hamdden i ystyried yr -whos a'r rheswm, ond parhau un a.i i ddoctorio ei hun neu ynte doctorir ef gan eraiU nes ei wneud yn con- iirmed invalid" melancolaidd. Mae y crach- feddygon hyn yn gwastadol osod o'r neilldu yr ystyriaeth o druenusrwydd y corph marwol trwy wneud ei gylla yn dderbynle i'r holl iau-feddygin- iaethau o fewn rhestr y cyffyriau meddygol. Nid oes ond un modd i gadw yr iau mewn tiefn weitliiol dda, a dyna ydyw-sylw i Ymborth ac Ymarferiad. Hapus yw y dyn neu'r ddynes sydd heb wybod fod ganddynt iau! Oni bydd i'r or- gan fawreddog hon berfformio yn ddyledus ei phrif waith o ddirgelu y beil, bydd i fyddin gyfa o flinderau godi. Nis gellir ei wneud a chyffyriau. Gellir ei wneud, pa fodd bynag, gyda Food Beverage perffaith, y fath ag yw Vi-Cocoa Dr. Tibbies, yr hwn a gynwys adnoddau bywydol anghyffredin. Efe a arbed i'ch cylla ran o i waith treulio, ac mae yn Hawer mwy maethlawn a «.liyn- haliol na the neu y cocoa cyffredin, tra mao yn meddu tonic a nerth adenillol na wyr y ddau eraill ddim am danynt. Y mae Vi-Cocoa yn hyfryd a blasus; a chan y corphorir ynddo y lluaws egwyddorion a gynwysir mewn Malt, Hops, Kola, a Cocoa, mae yn cyfranu maeth ac yn bildio i fyny gadernid yn y cyfan- soddiad. Fel bwyd-ddiod mae yn anmhrisiadwy. Gwneir Vi-Cocoa Dr. Tibbles i fyny yn becyn- au 6c, ac mewn tyniau 9c a la 6c yr un. Gellir ei gael gan yr holl Grocers, Chemists, a Stores, neu ynte oddiwrth Dr. Tibbies' Vi-Cocoa, Limit- ed, 60, 61 and 62, Bunhill-row, London, E.C. Fel prawf o'i deilyngdod, fe anfonir sample tin prydferth o Yi-Oocoa Dr. Tibbies, yn rhad drwy I y post, i unrhyw gyfeiriad, os bydd i'r apelydd wrth ysgrifenu grybwyll enw y "Gwalia" (gwna post-gerdyn y tro)..

NODIUN O'R. DEHEUDIR. Boddodd Joseph King, Priory Hill, Aberdau- gleddyf, yr wythnos ddiweddaf. Y mae Mr Stephen George, o Goleg Trefecca, wedi derbyn galwad gan eglwys y Methodistiaid Calfinaidd yn Llandrindod. Ganwyd y Parch Daniel T. Philips, consul yr Unol Dalaethau i Gaerdydd, yn Nhredegar, Mynwy, rhwng 40ain a 50ain mlynedd yn ot Bwriada y cor dirwestol o dan arweiniad Mr J. Hicks, gystadlu ar yr ail ddarn yn Eistedd- fod Genedlaethol Ffestiniog yr haf nesaf. Cynhaliwyd cyfarfod chwarterol Cymdeithas Ddarbodol Barhaol y Mwnwyr yn Nghaerdydd, dydd Iau, pryd y Hywyddwyd gan Mr Louis Tay- lor. Bu yr arlunydd Cymreig, Mr J. Milo Griffith, farw ddydd Iau yn ei breswylfod yn Chelsea. Yr oedd yn enedigol o Narberth, yn Sir Benfro. Cynhaliwyd trengholiad ar gorph dyn anadna byddus, tuo 60ain mlwydd oed, yn MualIt, yr wythnos ddiweddaf. Caed ef wedi boddi yn yr afon Gwy. Yn Nghaerdydd, yr wythnos ddiweddaf,dan- fonwyd James Marshall i garchar am lis, am esgeuluso ei wraicr a'i blant, a'u gadael ar bwys Undeb Caerdydd. Yn Abertawe, ddydd Mawi'th, cyhuddwyKJ George Atwell o ymosod yn anweddus ar wraig ibrod o'r enw Mary Owens, yn Carmarthen-road, tua haner nos. Gohiriwyd yr achos. Y mae Mr David Jenkins, Mus. Bac., wedicy- fansoddi cerddoriaeth ar benillion Mr Keri Evans, "Duw gadwo'r bobl" a chyflwynir y cydgan i chwarelwyr Bethesda. Yn Bath, y dydd o'r blaen, traddodwyd gwe ieuangc, o'r enw William Edwards, Pont-y-pridd, i sefyll ei brawf yn y brawdlys chwarterol dan y cyhuddiad o gysegr-ysbeiliad. Yn Mountain Ash, ddydd Mawrth, rhoed dir- wy o £2 a'r costau ar John Henry Jenkins am danio ergyd yn mhwll glo'r Bwllfa, ac yntau heb fod ag awdurdod ganddo i danio ergydion. Talodd aelodau o Sefydliad yr Arwerthwyr ym- weliad a Chaerdydd a'r gymydogaeth ddydd Gwener. Buont yn ngweithfeydd Dowlais a Doc- iau Barry. Dydd Gwener cynlialiwyd cyfarfod o Bwyllgor Iechydol Sir Forganwg yn Nghaerdydd, pryd yr oedd Mr Henry Lewis yn y gadair. Cafwyd ym- drafodaeth ar amryw faterion o bwys. Mao Archddiaconiaeth Llandaf a aeth yn wag trwy farwolaeth y diweddar Archddiacon Griffiths i gael ei llenwi gan y Parch Frederic WiHiam Bd- mondes, M.A., rheithor Coity, Penybont-ar-Og- wy. Crwydrodd ci perthynol i Mr George Rosser hyd Ffordd Haiarn Castellnedd ac Aberhonddu, yn agos i Aberdulais, ac aeth y tren drosto ac a'i Haddodd. Yr oedd y ci yn werth £50 yn marn ei berchenog. Yn Nghaerdydd, ddydd Mawrth, cyhuddwyi Arnold Alexander o ladrata £5 15s oddiar longwr, enw Arthur Banfield. Ymddangosai ycarch- ajc" yn y Uys yn Hewis ei grys. Danfonwyd ef i garchar am dri mis. Yn Nghaerdydd, yr wythnos ddiweddaf, rhoed dirwr o- a'r ewtarf ar (Iffynes, o'r enw Cather- ine Neale, neu Commins, am werthu cwrw heb drwydded. Dirwywyd Iuddew, o'r -enw Isaac Cohen, hefyd, i 5s a'r costau, am ddefnyddio clorian anghywir, Yn Nhredegar, ddydd Mawrth, cyhmBdwyd Lizzie Jones, brodor o Abertileri, o fod yn feddw ac afreolus prydnawn dydd Sabboth. Danfonwyd hi i garchar am bedwar diwrnod ar ddeg. Cwyn- ai Lizzie yn dost rhag y llygod mawr oedd yn nghell gorsaf yr heddgeidwaid. Cyfarfyddodd cynrychiolwyr y glowyr yn Nghaerdydd, foreu ddydd Gwener, i gyfrif pl&id- leisiau y dynion ar y cwestiwn o stopio y gwahanol lofeydd am wythnos. Yn ol eu dyfarniad ceir fod 34,617 o blaid stopio, a, 44,131 yn erbyn hyny., Felly cafwyd mwyafrif o S514 yn erbyn cau y glo- feydd am wythnos. Drwg genym gofnodi marwolaeth Mr Henry Watkin Lewis, Lhvyn-yr-eos, Abercanaid, ger Merthyr, yr hyn a gymerodcl Ie foreu ddydd Gwener yn Harrogato. Yr oedd yn wael ei iechyd ers amser maith. Yr oedd yn ddyn gallu- og fel neirianydd, a pherchid ef yn fawr gan bawb a'i hadwaenai. Yn ystod un mis, fe fedyddiodd y Parch Dr. Lewis, Abertawe, bedair o foneddigesau, ag yr oedd eu hoed, o'u cydgyfrif, yn gwneyd 315 o flynyddoedd sef, 74ain, 75ain, 82ain, a 84ain. Bu'r hen wraig 84ain yn gweini fel maethes yn ysbytty'r fyddin yn yr India am 30ain mlynedd, a i hellw ydJw Mrs Richards. Yn Aberdar, y dydd o'r blaen, dirwywyd Edward Shepard i 10s a'r costau, am fod yn feddw, a gwrthod myned o'r Castle Inn. Danfonwyd Griffith Williams, i garchar am bedwar diwrnod ar ddeg, am ladrata crys gwlanen Samuel Gold- stone, Aberaman. Dirwywyd Daniel Morgan i 30s am ladrata dau flychaid o sigarau o'r Stag Hotel, Trecynon. Ymddangosodd dynes ieuanc gerbron ynadon Abertawe, yr wythnos ddiweddaf, a dywedodd fod rhywun wedi dwyn ei phlentyn. Plentyn an- ngyfreithlawn oedd y plentyn ac fe'i rhoed allan i'w fagu. Collodd y famaeth y plcdyn, a honid fod mam ei dad wedi ei ddwyn. Dywedwyd wrth y ddynes ieuanc nas gallai yr ynadon mo'i chyn- orthwyo. Bydda: rhaid iddi geisio gwybod He yr oedd y plentyn, ac yna arcFo at farnwr yr Uchel Lys. • Rhai doniol ydyw gwaicheidwaid Abcrystwyth. Yn eu cyfarfcd diweddaf, darllenwyd llythyr oddiwrth Fwrdd y Llywodraeth Leol, yn galw. sylw'r bwrdd at adroddiad dirprwywr gwallgof- rwydd, yn yr hwn yr awgrymid darparu rhyw fath o ddifyrwch i'r gwaligehaid oedd yn y ty ar gyfer nosweithiau'r gauaf. Pan tldarllenwyd y llythyr, dyma'r cadeirydd yn gofyn beth fyddai rhoddi bocs o draught* neu dominoes i'r gwall- gofiaid. Ie," meddai y Cadben James, "neU roddi musical box iddynt," a dyna chwerthin mawr wed'yn. Ond 'doedd hyny ddim yn ddigon a dyna Mr Miller yn dweyd, Hwyrach y byddai yn well iddynt gael drwm mawr, neu rhywbeth felly ?" a fu erioed y fath hwyl ag a gafwyd am ben y sylw hwn. Dywedodd Mr Jenkins fod y gwallgofiaid yn myned i'r capel haner eu hamser; a thvbiai Mr. Miller nad oeddynt yn galw hyny yn ddifyrwch. Yn y diwedd penderfynwyd gadael y mater yn llaw y meistr. Gobeithio y gwyr hwnw beth ydyw ystyr y gair "difyrwch," neu fe allai y bydd raid i.'r trueiniaid fyned i'r capel drwy'r dydd. (

Angladd y Diweddar Dr. Roberts, Gwracsam- Cymerodd angladd y diweddar Dr. David Ro-, berts, gweinidog eglwys Gynulleidfaol Queen- street, Gwreesam, le yn mynwent Gwrecaaai ddydd Gwener diweddaf yn nghanol arddanges- iad cyffredinol o ofid a phrudd-der. Cynhaliwyd gwasanaeth byr yn y tv cyn cychwyn gan y Parch D. S. Jones (Chwilog). Yna aethpwyd yn orym- j daith i gapel Queen-street, He y, oedd cynulleid- fa fawr wedi ymgynull i'r gwasana ;tli angladdol. DfChreuwyd trwy ddarlen a gweldio gan y Parch LI. B. Roberts, Pendref, Caeriarfon, gweinidog yr eglwys y bu y boned5 w- trancedig yn ti I)li- geilio am rai blynyddoedl. Wedi hyny traddcd-j wyd anerchiadau byrion a theimladwy gan y Parch LI. B. Roberts, Caernarfon Parch Samuel Evans, Llandegla (yr hwn a lywyddai) Parch T. Ro- berts, Wyddgrug; Parch Dr. Owen Evans, Llun- dain; Parch Griffith Owen, Rhosddu Parch M. O. Evans, Gwreesam Parch J. O. Williams (Ped- rog), Lerpwl; Parch D. Oliver, Treffynon; Parch J. J. Poynter, Croesoswallt; a Mr C. R. Jones, Y.H. (cadeirydd yr Undeb CynuHeidfaol Cym- reig), Llanfyllin. Rhoddwyd anerchiadau dra- chefn ar lan y bedd gan y Parchn Henry Rees, Bryngwran, Mon, ac R. Roberts, Rhos. Wedi gollwng yr arch i'r bedd, rhoddwyd allan yr emyn "O fryniau Caersalem ceir gweled," etc., yr hon a ganwyd ar y don Crugybar." Anfonwyd nifer I ny fawr o bleth-dorchau yn mhlith pa rai yr oedd rhai a anfonwyd gan ddiaconiaid capel Queen- street, Lady Osborne Morgan, Cymdeithas Ddi- wylliedig Pobl leuainc Queen-street, Mr a Mrs Thomas Jones a'r teulu, Lion Stores, Gwreesam, a Hwfa Mon (Archdderwydd). A ganlyn oeddynt y galarwyr —Mrs Hugh Ro- berts, Gwreesam (merch) Mrs Hadfield, Lerpwl (merch); Mrs W. Harrison Williams, a Mr Wil- liams, Caergybi (merch a mab-yn-nghyfraith); .Y Miss Roberts a Miss Maggie Roberts (merchcd); Mrs E. J. Evans (nith) a'r Parch Mr Evans, Pen- rhjTjdeudraeth; Mr R. D. Rooerts, Porthmad- og (nai); Mr R. D. Hughes, Bangor (nai); Mr Henry Ellis, Bangor Mr Richard Davies a Mr Evan Williaras. Bangor (neiod-yn-nghyfraith). Y pall-bearers oeddynt bedwar o ddiaconiaid y capel, sef Meistri Thomas Jones, John Rowland, Joseph Edwards, ac Evan Ellis. Yn ychwanegol at y rhai a grybwyllwyd yr oedd hefyd yn bresenol: Maer Gwreesam (Mr Philip Yorke); y Parchn Alan Peskett, Gwreesam J. Hobson Thomas, etc T. E. Thomas, Coedpoeth J. S. Evans, Cemaes, Mon; J. G. Jones, Cana, Mon; R. P. Williams, Caergybi; D. W. Elias, Gwreesam; G. T. Sadler, Gwreesam; John Charles, Cefn Mawr; W. James, Sarn; D. H. Jenkins, Mount Pleasant, Ponkey; E. K. Jones, Brymbo; P. Price, Great Mersey-street, Ler- pwl Samuel Roberts, Seacombe I. James, Aber- canaid, D.C. J. H. Davies, Coedpoeth; Gwen- ffrwd Thomas, Wyddgrug; J. Howells, Nant Mawr; J. G. Humphreys, Rhostyllen; D. Ro- berts, LlanuwchHyn Morgan Jones, Caergwrle; J. C. Jones, Llanfyllin W. G. Richards, Llan- armon-yn-Ial; E. G. Roberts, Gobowen; S. R. Jenkins, Bangor; L. M. Davies, if arndon; J. R. Ellis, Gwreesam; T. Roberts, Wyddgrug; Ezra Johnson, Connah's Quay; D. John, Man- ceinion; D. Adams, Lerpwl; D. Jones, Rhu- I thyn; R. H. Parry, Coedpoeth; J. Walters, Brithdir; R. Roberts, Manceinion; E. M. Ed- munds, Rhiwabon; John Pritchard, Corwen H. P. Thomas, Birkenhead E. J. Evans, Penrbyn- deudraeth; J. Rhydderch, Brymbo Washington Jones, Bagillt; R. Williams (Hwfa Mon), arch- ddera-ydd, LlangoHen 0. J. Owen, Ponkey a Dr. Griffith Ellis, Bootle Milwriad Hugh Savage, Bangor Cadben Richards, Porthmadog Meistri D. Lewis, Rhyl; John Parry, Bala; Peter Wil- liams, Brymbo; John Francis, Gwreesam Ro- bert Davies, Owen Evans, ac E. P. Pugh, Park- road, Lerpwl; W. Richards, Egremont; B. Owen,, Y.H., ac R. J. Powell, Y.H., Gwreesam; Benjamin Harrison, Coedpoeth; Alex. Fraser, Caernarfon John Morris, Lerpwl; John Owen, postfeistr Gwreesam; Frank Allmand, Gwree- sam Daniel Morris, Falkner-street, Lerpwl; J. Williams, Taylor-street, Lerpwl; ac Edward Parry, Brock-street, Lerpwl.