Y Clorianydd

Riys Dafydtl Sy'n D'ejC— Iddo dalu ymweliad ag rrdal y B- y dydd o'r blaen, a'r peth a welodd er ei syndod oedd gweled photo o wragedd y G-. Iddo edrych drosto yn fanwl a char if od dim ond un bai a.mo, sef fod y llythvr-gludydd wedi myn'd i'w canol. Ei fod wedi talu ymweliad a Lon G-y noson o'r blaen w wedi canfod dau lane ieuanc yr olwg gyda dwy glompen o "lefrod" braf. Fod yr Hwntw. yn nghyd a lluaws eraill wedi myned i gysgadrwydd y noson o'r biaen, a thra yn in Ily eu cysgadxwydd, eu bod wedi bwyta canwyllau. Piti garw Y buasai dipyn o faewn yn well ei flas. Ei fod ef (Rhys) am edrych ar ol heolydd A- o hyn allan. Mai nid noson i garu ydyw nos Sul, ond i fyfyrio am bethau tuhwnt i hyn. Mai gwlychu yr.1 arw ar y T a P-s wnaeth y ddwy fenyw hyny o LI y dydd o'r blaen. Eu bod yn ofni dweyd dim am eu profedigaeth "rhag ofn i'r hen Rhys fusneslyd yna glywed." Mai gwell fyddai iddynt o hyn allan ddilyn ei esiampl a chario ymbarel. Mai dal yn bur lwydaidd mae y canu yn Nghapel y Fod yr arweiryda wedi colli ei dyialier y Sul o'r biaen, ac wedi troi i ddwrdio y gynulleidfa yn gy- hoeddus. Fod llawer yn synu at ei hyfdra, yn enwedig pan gofir na wyr efe ei hun ddim mwy am gerddoriaeth na'r dyn a'r baich drain ai- gorn y lloer. Mai y cyfarfod canu ydyw y Ue priodol i ddysgu pobl ganu, ac nid yn y gwasanaeth cyhoeddus. Mai peth hyll iawrl ydyw gweled gwr a gwraig yn ymladd a'u gilydd. Mai peth erchyll o hyll ydyw gweled dau newydd briodi yn gwneud hyny. Mai peth melltigedig o hyll ydyw gweled yr ym- laddfa yn cymeryd lie yn nghanol rhesi tatws. Pe byddai pobl yn meindio eu busnes eu hun- ain, ac yn aros gyda eu gwaith, a chymdeithasu llaij a Syr John, y byddai mwy o dawelwch a chym- dogaeth dda mewn llawer ardal yn ein) gwlad. Fod rhai o wragedd B- yn carlo rhywbeth ,eryfach na dwr adref yn eu basgedi o farchnad Caergybi bob Sadwrn. Fod tipyn o helynt o hyd yn y Rhos oherwydd j drwg deimlad a achosir gan dafodau athrodgar. Fod y llanc hwnw wedi ei weled yn hel yr hwch wedyn, ond nid ar y Sabboth y waith hon. Mai yr urn llanc oedd efo y ferch ifanc hono yn y te parti. Fod y tywydd eleni wedi troi yn anffafriol iawn i'r "kissing rings." Mai edrych jn ddu iawn ar eu gilydd yr oedd dwy wraig neillduol yn te parti Llaingoch. Mai peth annuwiol yw myned i'r capel hyd yn Sibd i yfed te mewn ysbryd anfaddeuol. Mai pum' fwaith y bu y ladel gasglu o dan divrn-su gwrandawyr ac aeiodau un o gapeli y Bedyddwyr yn Nghaergybi y Sul diweddaf. Fod. "mashers" Caergybi yn parhau i dori y Sabboth gyda eu holwynfeirch. Y rhaid rhoddi eu henwau i lawr os na byddant wedi diwygio yn fu Fod gohebydd wedi bod yn ymweled a Chaer- gybi am y waith gyntaf, a:i fod wedi ei foddhau y tu hwnt i ddim a freuddwydiodd erioed. Mai yn nghapel Bethel (B.) y bu yn mwynhau odfa y nos Sabboth. Ei bod yn mhlith oedfaon anwylaf ei fywyd, nid am fod y weinidogaeth ym eithriadol, ond oher- wydd ysbryd gwresog yr hen bererinion oedd yn y set fawr, dan eu coronau gwynion, yn dyhidlo eu mwynhad yn awenau gwlithog nes nawseiddio y t!1 gynulleidfa. Iddo, oherwydd fod ei amser yn brin yn y lie fauteisio ar bob cyfle i weled cymaint allai o'r dref. Iddo, wrth ddyfod o le neillduol, glywed ym- Som a'i gyrodd i betrusder pa un ai nos Sabboth ynte noswaith arall ydoedd. Mai hen wraig a dyn canol oed oedd yn ym- gomio, ao ynanffodus wedi anghofio mai diwrnod i feddwl am y "ty nid o waith llaw" ydoedd. Yr oedd y dyn mewn dwtrdwr yn nghylch beudy new- ydd oedd yn cael ei adeiladu iddo. Ei fod am osod y gwaith coed i hwn-a-hwn, a phaham nas gallai ei wneud ? a chyturpdd y ddau fod y cyfryw un yn sicr o fod yn ddigon celfydd a galluog i wneud beudy campus. Am i'r cyfryw ymgomwyr gofio "y nos hon" yn hanes y goludog hwnw. I'r hen wraig gyffroi yn anghyffredin pan ganfu fod rhywun ar y llwybr yn gwrandaw y sgwrs. Iddi, o eiddigedd dros gysegredigrwyda y dydd, ddatod bolltau ei henllib, a'i ollwng yn genllif anhad ar y crcaduriaid gonest a diniwaid. Y buasai yn drymach arnynt, mae'n debyg, pe gwybuasai eu bod yn gwneud sylw o'u hymdra- fodaeth* Mai rhyfedd iawn fod ffydd yn ei thraed yn parhau mor giyf yn yr hen greadures. Mai digrif iaWLI oedd clywed yr hen chwaer yn wtadleu y priodoldeb o gicio y fath halogwyr o fod- Y bydd iddi gael ei hapelio i sylw clwb pel droed Jciverton yn ddiymdroi. Nil ddylid esgeuluso sylwi ar helynt y cyfaill tawel a'r gwasanaethwT cyson i fasnachwyr Llan- efni. Mai dyma gydymdeimlad hen lane ag ef: — Dyma Ben bach dan bwn byd—y carter Mewn cortyn drwy'i fywyd Yn ddi-hwyl ynddo o hyd- Gofalon fo'n gafaelyd. Fod i'r ddeuddyn lon'd calon o ddymuniadau goreu am eu dedwyddwch yri eu gyrfa ddwbl. Fod mynwesau rhai o drigolion R yn rhy lawn o ddymuniadau da. Eu bod yn colli dros yr ymylon nes eu bod yn hawdd eu camgymeryd am ddirmyg. Iddo dderbyn dau fedd-argraph i'r "Oybydd," gan y baxcud:- Wyr cydnaws, yma mae'r cadno—'n y bedd Tangnefedd sy' hebddo; Ni bu waelach, a neb i wylo—o'i ol Wrsaeth ddim dynol, waeth am dano. Mwyn i bawb yw'r man na bo-i boeni Sut bynag mae arno; Yn ei dwll bach bellach bo-y beddrod, Oysgle dinod, casgled yno. Mai tebyg i hyn yw rhai Morlan Dulas Amharchodd Dduw, parchodd aur-y fulan Fe folodd felynaur Hunodd yn P-ghuiol henaur, Obry yn awr heb 'ruri aur. Rhywfodd, ddyn, mae'n rhyfedd i'm-dy fwrw I furiau mor ddiddim I ddu erchwyn y bedd oer chwim, Heb ras Duw, heb bres na dim. Ow! i'r adyn, mae heb ei waredu-y Hyn Yw'r lie mae'n trigianu Sain diderfyn S'TIl darfu—ay yno A byth gwyno heb obaith gwenu. A'i hen natur gwna boen eto—i ar.'wn Ei hunan, rwy'n coelio Eisieu y tan i gyd a Satan o'i go' Yn danod am ei fod yno. I Idai dau englyn i'r "Awrlais" (clock) fydd y nesaf. Mai teimlo ei hun i fod ar y silff byth ac ) n dragywydd yr oedd yr hen lane hwrjw o F er pan yn danfocx yr "young ladies" hyny o'r Ll-. Ei fod mor war galed a gofyn am "sws good- bye," ond i'r "ladies" ei nacau mewn dull gwarth- us. Fod yr hen lane wedi dychwelyd gyda "good night, nghalon aur i." Mai golwg ddoniol oedd ar Mary ar ol bod ar ymweliad a'r ddinas esgoboL Ei bod wedi prynu anrhegion i'w chyfeillesau. Fod y morthwyl sine a'r corn, er nad yn an- rhegion costfaivr, yn ddangoseg lied dda 9'i medd- j ylgarwch a'i charedigrwydd. Fod hyn yn profi fod Mary yn hoff iawn o swn ofierynau cerdd. Mai gwell fyddai i'r bardd-borthmon o I-, barhau i ddreiiio moch yn hytrach na cherbydau. Nad dymunol oedd yr olwg arno y dydd o'r biaen;, yn agos i Menai Bridge, pan aeth i wrth- (Iarawiad a cherbyd y dyspaddwr. Fod y baa-dd a'r fefcyw a ddreifiai yn edrych yn ysmala ar lawr. Iddynt gael eu taflu drwy i echel eu cerbyd dori, ac i un o'r olwynion fyned ar hynt ar wahan i'r rhelyw o'r cerbyd. Mai yr hyn a wnaeth y bardd ydoedd gadael y cerbyd ar lawr a rhedeg i ymorol y "groom" i'w ddwyn gartref. Ei fod, efallai, yn teimlo yn saifaeh ar ei droed nag mewn cerbyd. Fod yna bethau gwerth eu cofnodi ar lawer cyf- rif yn cymeryd lie yn ami yn mysg y dynion hyny sydd yn enill eu bara beunyddiol trwy weithio ar yr adeiladau yn G-road, Ll-. Er cryfed yw ysgubell amser, nas gall ddileu yr adgof am y prizefight" hono gymerodd le yn y capel wythnosau yr.: ol. Mai y rheswm am hyny yw fod yr hoelen sydd y yn dal pictiwr o'r olygfa wedi ei churo yn rhy ddwfn i barwydydd meddyliau yr edrychwyr. Mai cywilvdclio wnelai pob gweithiwr uwehben yr olygfa hono. Fod yna bethau i chwerthin am eu penau hefyd yn cymeryd lie yno. Mai un o'r cyfryw yw i ddyn nas gwyr wahan- iaeth rhwng rhifyddiaeth a chwt mochyr. gael ei benodi i ofalu am y time-book yn adran y plas- trwrs. Y dylai ar bob cyfrif gael rhyw chwarter yn Ysgol Ganolraddol y dref ar gost y Llywodraeth am fentro cymeryd gofal o waith mor bwysig heb yn gyntaf ymgynghori a'i alluoedd fel ysgolhaig. Druan o hono. Fod y "boys" yn cael hwyl uwchben yr olygfa hon. "Laugh on, lads." Fod yn hawdd iawn gwybod am ddynesiad trip Manchester yn Llangefni. Y gellir gweled arnrai o'r ladies yn troi o gwm- paa y counter-jumpers" gan ddisgwyl cae) 7 gwahoddiad hwnw, Ddowch chwi yno, mi dalwn ni drosoch." Am i'r siopwrs fod yn gall y tro hwn a gadael iddynt yn yr oerni, oblegid dyna'r ffordd oreu i wneud a hwynt. Mai nid ychydig o wyneb-galedwch ynddyntyw disgwyl cael myrled gyda'r bechgyn i Manchester am y dydd, a "go where you like after, as we won't come with you, because we consider our- selves yards above stragglers at home." Byddwch ddoeth, lanciau. Y dymunai gael gwybod a fwriedir cael cym- deithas lenyddol eleni.

Y Diwyrtiant Peirianyddol yn Lloegr a'r America. Yraddangosodd yr erthygl a ganlyn yn y "Times" ikn,i dclvdd lau: Yr ydym wedi derb^Ti cr eu cyhoeddi y nodion Ilaw- fer canlynol o ymddiddan gymerodd le yn Llundain, rai dydrliau yn ol, cydrhwnii peirianydd Seisnig ag aeiod o ffirm Americanaidd fawr o bemanyddion llaw- weithfaol. Mae yr ymddiddan o ddyddordeb arbenig mewn cysylltiad a'r anghydfod peirianyddol sydd yn y wlad hon ar hyn o bryd Ers pa hyd o amser mae eich ffinn chwi wedi ei sef- ydlu yn America? Er oddeutu y fiwyddyn 1820. Beth ydyw cyfartaledd nifer y dynion sy'n eich gwasanaeth? Yr ydym yn cadw, oil gyda'u gilydd, dros 2000 o ddynion, ac y mae cyf aiiswm v cyflog a delir yn rhedeg ddynion, ac y mae eyf aiiswm v cyflog a delir yn rhedeg i fyny o 20,000 i 25,000 o ddoleri bob wythnos i ddyn- ion o bob dosbarth. Beth fyddwch yn dalu yn awr i mechanics da yn yr Unol Dalaethau? Nis gallai ddweyd fod ganddynt unrhyw safon (scale) reolaidd. Nid oes dim rheolau Undebau Crefftwrol yn rhwymo fod i bob dyn gael ei dalu yr un fath ond cymerwch fy sefydliad. i ty hun, yr hwn a deggynrychioasafle mechanic cyffredinyn yr Unol Dalaöthan-ni a fyddwn yn talu oddeutu dwy ddoier i ddwy ddoler a 25 sents y dydd o ddeg awr. Pan yn gweithio dros oriau, byddwn yn talu percentage neill- duol yn ychwaneg, fel ag y gwncir yma yn Lloegr. Ar ddydliau Sadwrn hwy a weitluant naw awr, a thelir iddynt am naw 'awr—yr hyn a wna gyfanswm o 59 awr yn yr wythnos. (lallw.'h gy-meryd yr uchod fel yn < ynrychioli cyfartaledd cyflog y machinist neu'r mechanic cyfifredin. Y mae yma lawer o ddynion yn derbyn cyilogau u>rch—i fyny i hyd yn nod pedair dol er y dydd. y Am ddiwrnod o waith byddwch yn talu, dyweder, am ddeg awr fel amser rheolaidd yna yn ol "overtime rate" am beth bynag weithir dros ben hyny. A fedr- wcli cliwi ddweyd yn ol pa reol y byddwch yn talu am oriau drosodd? Na fedraf, yn gywir. Wrth gwrs, percentaga cyn- yddol ydyw; ond yr wyf yn meddwl ei fod rywbeth yn debyg ag yn Lloegr. Pa sut y byddwch chwi acw yn trefnu yr oriau bwyd? Yma eto yr wyf yn vstyried fod genym ni fantais 1 fawr arnoch chwi yn Lloegr. Am saith yn y boreu y byddwn ni yn dechreu, stopio ddeuddeg ail ddechreu am un, a stopio am chwech. Gan hyny byddwn ni yn gweithio deg awr y dydd gyda dim ond un atalfa. Ma.e yr atalfa yn y dydd yn tori ar rediad llyfn y gwaith. ga.n ei bod yn anhawdd bob amser gymeiyd job i fyny yn union yn yr un pwynt ag y gadawyd f f heb goll amser. Mae dechreu am chwech y boreu yn yruddango, yn ffol i'r eithaf. Yn y lie cyntaf. daw y dynion at eu gwaith heb ddim brecwast, heb fod yn y dymher mwyaf siriol yn ystod misoedd oer y gauaf, ac yn sicr ddim yn gyfaddas i ddechreu unrhyw orch- wyl yn gofyn am sylw manwl a thriniaeth egniol: ar ol gweithio dwy awr gyda. 'stumog wag.maent yn stop- io haner awr i frecwast, ar ol yr hyn y byddant yn ail gycliwvn, ac erbyn y byddant eilwaith yn gweithio mewn llawn hwyl y mae clvchau ciuiaw yn canu, ac yn dechreu atalfa rhif 2. Tra, yn America, y bydd y dyn- ion yn dod at eu gwaith saith yn y boreu wedi cael brecwast; hwy a wnant ddalfa o bum' awr o waith defnyddiol, gonest: ant i ginia.w am awr, yna rhodd- ant bum' awr eraill o waith, ac mae y dydd ar ben. Yr wyf h yn meddwl fod gan y dull hwn fantais fawr, i'r dynion yn gystal a'r meistriaid. Y mae genych erbyn hyn lawer o flynyddoedd o brofiad fel Ilaw-wneuthurwr (manufacturer) yn Am- erica betli ydych yn feddwl o n rhagolygon dyfodol ni dan amgylchiadau presenol pethau? styried yr wyf ei bod yn anmhosibl i unrhyw ddyn wneuthur busnes yn y wlad hon fel peirianydd neu law- wneuthurwr peirianau o ansawdd da, tra yn gweithio wyth awr y dydd, a ehystadlu chyda chyffelyb beir- ianau wneir yn Ffrainc, Gtrmani, neu America, hyd yn nod po talai efe yr un graddfa o gyflog yr awr ag a delir yn y gwledydd hyny. Cymerwch Ffrainc,er engraifft mae yn ddigon hysbys eu bod hwy yn gweithio deg awr y dydd, ac mae y cyflogau ar y Cyfandir gryn lawer yn is nas ydyw yii Lloegr na Ir America. Mae v mechanic Ffrengaidd fel rheol yn ddyn deallgnr. Hwyrach, pe byddai i ddewisiad gael ei wneud, n, tmawn i betruso myned i Paris, neu rywle yn y gymydogaeth, a sefydlu gweithfeydd yno yn hytrach nag yn Lloegr. Yn y lie cyntaf, gallai un gael-dosbarth o mechanics gweithgar a deallus buas- wn yn gwneud defnydd o'r peirianau goreu posibl geid ar-y farchnad er arbed llafur dynol, ac yn talu i'r dyn- ion yn ol eu gallu a'u medr am redeg y peirianau hyny, ac yr wyf yn sicr y buaswn wedyn yn abl i manufac- tro a gwerthu yn Lloegr mor rhad nas gallai yr un s, f- ydliad Prydeinig gystadlu a mi. Mae y sylwadau hyn yr un mor gymhwysadwy i Belguim a Germany hefyd. Yn awr, gyda golwg ar yr Unol Dalaethau, nid oes yr un amheuaeth o bcrthynas i ragoroldeb y gwaith a droir allan, ac nid oes yr un amheuaeth chwaith am allu y llaw-wneiithurrrr Unol Dalaethawl i allforio peirianau i bob rhan o'r byd. yn cynwys Lloegr-chwi ganfyddweh eu locomotives hwy yn mhobman a'u ma- chine tools yn mhob cyfeiriad. Mae y llaw-wneuth- urwr Americanaidd yn talu uwcli cyilogau o 20 i 25 y cant na ni y Saeson. Credaf mai yr un pris yn ymar- ferol yw "raw material" (hyny ydyw, material fel ag vr arferir ei anfon i'r llaw-wneuthurwr). Yn awr i befch yr ydych chwi yn priodoli eich llwyddiant yn y mater o law-wneuthuriad rhad, ac mewn eanlyniad eich gallu i allforio i wledvdd cydymgeisiol gydagelw? Yr ydym ni yn yr Unol Dalaethau yn talu eyflogau nehel, llawer iawn yn uwch nag a wneir yn Ffrainc a Germany, Re, fel y dywedwch chwi eich hun, talwn o 20 i 25 y cant yn fwy nag a wncir yn Lloegr hefyd. Yr, awr mae y llafur drud hwn wedi gorfodi y meistriaid. eu fformyn, ac hyd yn nod y dynion, i ddyfeisio rhvw foddion er arbed llafur. Y mae holl gelfyddgarwc;! y meistriaid a dynion blaenaf y sefydliad yn cael ei gryn- hoi yn nghyd i gynllunio '"labour-savins; machinery." evda r canlyniad fod gwaith yn cael ei gario allan gyda nherffe.i.tlirwydd, buandra, ac isder pris fuasai yn eich synu. Nid yw y gweithwyr yn y wlad hen yn deall y sefyllfa, neu ynte maent yn annodus o dywyll, onide ni fuasent byth yn caniatau i fasnach y wlad gael ei dinystrio gan reolau gormesol cymdeithas grenttvrol. n ein gweitiifeydd m, y mae y "plant" wedi bod yn graddol gynyddu gan "labour-saving machines," fel nad yw ein staff o ddjTiion, serch fod ein "plant y foment hon wedi mwy na dyblu, wedi cynyddu rhagor ua tliut 50 y cant, gyda'r canlyniad fod y gwaith droir allan genym (yr hwn sydd mewn cyfartaledd, a siarad yn gytfrcdinol, i nifer ac etfeithiolrwydd y peirianau) wedi ei ddyblu ond y mae swm ein eyflogau, mewn cyfartaledd i'r gwaith yna droir allan, 25 y cant yn 11ai. Y canlyniad naturiol yw, fod genym allu i gys- tadlu yn marchnadoedd y byd ac ar yr un pryd dalu i'n gweithwyr uwch cyilogau yn y dydd na phe buasent yn gweithio dan yr amodau a fodolont o'r blaen. Y mae "machine tools" Americanaidd, gwerth canoedd o filoedd o ddoleri, yn cael eu hanfon wedi talu eu clud- iad am tiloedd o filldiroedd ar draws y weilgi i Loegr, Germany, Ffrainc, Rwsia. Japan, a China, a diamheu fod yr offerynau hyn yn ddiguro o ran eywirdeb, par- had, a lhagoroldeb eu cynlluniad. Mae y ffaith hon yn siarad drosti ei hun. Golyga lwyddiant llafur Y" rhydd a deallus, wedi talu'n dda am dano. Yr wyf yn deall wrth hyn fod y llaw-wneuthurwr yn yr Unol Dalaethau yn feistr yn ei siop ei hun (yr hyn sydd fwy nag a ellir ddweyd am y llaw-wneuthur- i-r Prydeinig y funud hon), ac yr wyf yn deall oddi- wrtliych chwi nad yw yr undebau crefftwrol yn ymyr- yd ag ef parthed pa ddyn gaiff efe osod ar bedriant neillduol na pa, nifer o beirianau gDjff y dyn hwnw eu gweithio, os bydd efe yn dewis gwneud hyny er mwyn cynyddu ei gyflog? NVel, y mae "organisations" llafur yn achlysurol wedi codi'r cwestiwn o unffurtiapth cyilogau. Darfu iddynt dreio dwyn i mewn y "levelling system," y cyffelyb ag a fodola yma yn Lloegr, yr hon wna i'r gweithiwr da gario y gweithiwr gwael, ac mewn canlyniad yn lladd uchelgais dyn i ragori yn ci alwedigaeth neill- duol ei hun, yn syml am na chaniata yr undebau crefftwrol iddo wneud mwy na swm neillduol o waith mown geiriau eraill, ei rwystro rhag cael mwy na swm penodoi o gytlog, oherwydd fod yn rhaid i'r meistriaid drwyddo ef gynal y gweithiwr segur a diofal. Yn awr, yn America mae y dynion yn fynych yn ymranu yn giangoedd. Bydd i mechanic o'r dosb.irtli cyntaf arwairt mintai a chjmeryd gofal o nifer o beirianau, gyda bechgyn uuainc a. labrwyr i'w gynorthwyo. Bydd iddo osod y job yn y machine, ei chychwyn, myned rhagddo at y nesaf, ac felly yn mlaen drwy y nifer o beirianau, gan eu cadw oil yn y cyflymdra pricdol a chadw arolygiaeth gyffredinol ar y gwaith ic edrych bachgen ar ol yr oilio a cheidw lygad ar yr offer, a bydd yn barod i alw y dyn os jnnddengys rhywbeth i fyned allan o'i le. Y mae liawer o'r ma- chines yn hunan-weithiol (automatic), ac unwaith y gyrir hwy, nidydynt yn gofyn ond ychydig sylw ysgil- gar. Yn awr Beth a ddigwydd yn Lloegr? Fe osodir dyn da, dyn medrus ac egniol, i weithio ar "lathe." Efe a esyd ddarn o waith i fyny ac a ddechreuir arno yna efe a eistedd i lawr, ac mae'r gorchwyl yna yn myn'd yn mlaen drwy y dydd.—mau'r dyn yn eist?dd ar fasgen ac yn ymarferol rydu o ran corph a meddw!. YM awr gallasai y dyn yna yn bur hawdd weitliio tair reu bedair o "latlies ond tybiwch fy mod i yn myned aco a dweyd "Mae yna dair 'lathe' yn rhagor; os cedwcii chwi hwy i fyned, yr hyn allwch wneud heb ymdrech annyledus, mi a dalaf l chwi gyflog dwbl bydd iddo wrthod am na chaniateir hyny gan ei undeb crefftwrol. Mae efe yn dychymygu, druan tlawd, ei fod yn amddiffyn ei ddiwydfa, a'i fod, trwy wrthod gwneud mwy na swm neillduol o waith ei hunan, yn gwneud gwaith i eraill. Erioed ni fu y fath gamgym- eriad nid yw efe ond lladd y ddiwydfa ag y mae ef a'i gydweithwyr yn dibynu arni. A ydych chwi yn perthyn i unrhyw gyfuniad (fed- eration) ? Nac y iym, yn perthyn i'r un cyfuniad, ond.yn dewis yn hytrach gadw annibyniaeth drwyadl. Fe ddywed- ir wrth y dynion "Os bydd genych unrhyw gwynion, gallwch ddyfod ar eich union i'r swyddfa a gosod eich I achos i lawr, pryd y bydd iddo dderbyn ystyriaeth an- mhleidiol." Mewn llawer o weithfeydd mawrion di- aniheu y gall fod yn anmhosibl cadw mewn cyffjTdd- iad a'r dynion. Ein profiad ni yw, mai anfynych y ceir hwy yn afrcsymol pan ymddygir yn briodol tuag atynt; ond pan yr ant i ddwylaw yr undebau crefft- wrol maent yn ymddangos yn colli pob unigoliaeth meddwl neu weithrediad ac yn dilyn eu harweinwyr fel deadell o ddefaid. A'u cymeryd gyda'u gilydd, gallai un ystyried fod llaw-weithfeydd peirianyddol yn bethau sy'n talu yn yr Unol Dalaethau? Ydynt. Maent yn rhoddi j>roffit gweddol deg. Wrth gwrs y mae iddynt flynyddoedd jiad ydynt dda. Nis gallaf feddwl am un gweithfa peirianau wedi llwyr fethu. I ddychwelyd at y cwestiwn o gystadleuaeth. Yr ydych chwi yn gweithio dan amodau a ymddangosant yn bur anffafriol gyda golwg ar gyfiogau delir o'u cyd- maru a'r wlad hon eto yi ydych yn alluog i allforio ac i'n tanwerthu ni yn y farchnad gyda nwydd diam- heuol well mewn Uiucilan neillduol. A ydych chwi yn priodoli eich llwyddiwnt i uwchraddoldeb y dynion fel unigolion ynte i waith yr undebau crefftwrol yn peidio ymyryd? Yr wyf yn priodoli tin lltryddiant i'r ddau achos uchod: yn gynt-af, i uwchi addoldeb y "workman- ship" oherwydd y doalltwriacth mwy a fodola yn mysg ivy law siopau peirianyddol America ragor eiddo rhai y wlad hon. Cynyrchu' y deallgarwch hwn gan aw- yddfryd y gweithiwr i enill gymaint ag sydd bosibl, a ,y chan waith y meistriaid yn ei gefnogi i wneud hyny. Nid yw efe, fel y gwna'r gweithiwr Seisnig, yn eistedd am oriau i wylio peiriant hunan-weithiol: i'r gwrth- wyneb, mae ei dwylaw a'i ddealltwriaeth ar la.wn gwaith yn ei fudd ei hun ac yn mudd ed feistr, gyda'r canlyniad o gyflog uwch a throi mwy o waith allan. Nid yw ysbryd cydvmgais wedi ei wasgu allan o hono ef gan reolau yr undeb gweithiol! Uddiwrth yr hyn ddywedasoch wrtliyf, yr wyf yn casglu nad yw eich profiad yn Lloegr wedi gadael ar- graph ffafriol iawn arnoch, yn fwy arbenig felly gyda el golwg ar y dyfodol ? ,1 hyn yn syml y mae'n dyfod. Os deil y dynion ati i wneud yr hyn a wnant. bydd iddynt ddreifio y fas- nach beirianyddnl bviodol allan o Loegr. Yr hyn a olygaf wrth y fasnach beirianyddol briodol ydyw peir- ianyddiaeth fel yn cystadlu a gwledydd eraill, "manu- facturing engineering" a gynyrcha nwyddau i'w gwerthu yn y farchnad agored. y cyfiyw ag a wasan- aetiia i hyrivyddo diwydianau eraill. Ni ddylid ystyr- ied contracts y Llywodraeth dan y pen hwn. Nid oes yr un rheswm, a siarad yn fasnachol, paham na ddylai dynion yn gweithio ar gontracts y Llywodraeth weith- io pum' awr am fod y bobl yn talu am dano ac os yw y genedl yn dewis segurwvr, hwy sydd i edrych allan am hyny. Yr hyn a ddigwydd yn eich gwlad chwi ydyw hyn. Mae eich Llywodraeth wedi gwneud cyn- ydd arutiirol yn y Llynges yr ydych yn gwario mil- iyuau sydd wedi cadw ac yn cadw eich ilong-ierdydd, eich sefydliadau peirianvddol, eich gsveitlifeydd dur ffactris gynau yn brvsur-yr oil o ba arian agyf- lenwir trwy dreth genedlaethol. Mae eich dynion wedi cymeryd mantais ar hyn ac yn streicio. Yn ys- tod y cyfnod hwn, tra mae eich sylw yn cael ei neiil- duo at weithio i'r Llywodraeth ac ymladd a streiciau, yr ydycli yn cania,tau i farchnadoedd eich allforion mawr yn gystal a'ch diwydiant cartrefol lithro dmy eich bysedd, a cliael eu cYllleryd gan yr Unol Dalaeth- au, Germany a Ffrainc. Fe ddaw y dydd pan na.fydd ar y Llywodraeth angen cymaint o longau, ac hwyr- ach llai o ynau yna bydd raid i chwi droi i'r farchnad agored am archebion.ac mae arnaf lawer o ofn y cewch na fydd dim lie i chwi yn y farchnad hono, a tliebygoi y daw dirwasgiad mawr ac angenoctid yn masnach beirianyddol Lloegr.

Damwain Ddifrifol mewn Angladd- 41WEIDIO PEDWAR 0 BERSONAU. Digwyddodd damwain ddifrifol mewn angladd yn Hayes, ger Beckenham, ddydd Sadwrn. Yr oedd cerbydwr o'r enw Charles Page yn dreifio chwech o ferched (perthynasau) gartref; yr oedd pedair ohonynt y tu mewn i'r cerbyd a dwy yn eistedd ar y box gyda'r cerbydwr. Gam fod y ddwy hyn yn lied dew bu raid i'r gyriedydd eis- tedd ar y rail tuallan i'r sedd, ac wrth droi cornel jerciwyd ef drosodd i'r ffordd. Ar hyny dychvyn- odd y ceffyl a charlamodd i lawT yr allt gyda ohyflymder heb yriedydd. Aeth y ddwy wraig ar y bocs yn hysteraidd, a chwympasant i lawr. Un o'r pedair gwraig jOKjdimewn dracjhefn, yn gweled beth a ddigwyddasai, a neidiodd allan, ond cadwodd y tair eraill eu seddau. Yn ngwaelod yr allt trodd y cerbyd drosodd a maluriwyd ef, ond yn ffodus gallodd y tair gwraig ddianc gydag ond ychydig niweidiau. Pan godwyd un o'r ddwy wraig a eistoddent ar y bocs i fyny, cafwyd ei bed wedi derbyn niwed dychrynllyd ac am y llall, yr oedd wedi taflu trybedd ei hysgwydd o'i Ie; tra bu i'r wraig a neidiodd allan o'r cerbyd gael ys- gytiad yr ymenydd, a chafodd y gyriedydd hefyd ei niweidio yn bur ddifrifol. Mor ddifrifol ydyw niweidiau un o'r gwragedd (o'r enw Mrs Webb, Beckerrham) fel na ddisgwylir iddi dynu trwodd.

Yn Nghaerdydd, dydd Mawrth, cynygiwyd y Naval Steam Coal Colliery, Cwm Rhor.dda, ar werth. Codir 12,000 o durielli bob wythnos o'r lofa. Cynygiodd Mr D. A. Thomas, A.S., 50,000p i ddechreu dilynwyd hyn gyda chynyg- iad o 60,000p gan Mr BIifite (o gwmni y Mri Wal- ter Morgan, Rhys, a Bruce, eyfreithwyr, Ponty- pridd). Yna, gan godi 5000p bob yn ail, daeth y cynygion gan y boneddwyr hyn i fyny i 85,000p, ac yna safasant. Mr Bruce oedd y cyrygiwr uchaf. Yna tynwyd yr eiddo i mewn, a hysbys- odd y gwerthwr nad oedd 85,000p yn mhell oddi- wrth y pris gwerthu, a dywedodd y byddai yn barod i drafod gyda'r cynygiwr yn gyfrinachol.

Ffeithiau ynNghylch China I 1. POBLOGAETH A CHREFYDDAU. Yn ol Blwyddiadur y Gwleidyddwr, y mae gwyneb- J fesur China briodol yn 1,336,841 o filldiroedd ysgwar, a'r boblogaeth yn 386,000,000. I'r Ymherodraeth Chincaidd y fligyrauvydynt 4,218,401, a 402,680,000 yn berthynasol. Nid yw rhai ameangyfrifon o'r boblogaeth mor uchel. Cymerai dros ddeuddeng mlynedd i boblogaeth China i gerddecl heibio i ysmotyn penodol, un person yn myned heibio bob eiliad. Y mae gan China, a llefaru yn gywir, dair crefydd, Confuciaeth, Bwdyddiaeth, a Taoiaeth. Nid yw Confuciaeth, yr hon sydd yn ymarferol yn grefydd y wlad, yn gymaint o ffydd ag ydyw o athron- iaeth negyddol. Y mae yn grefydd heb ddatguddiad, yn ymarferol yn addoliad heb Dduw, yn ddeddflyfr o foesoldeb heb awdurdod bsrsonol derfynol. Y mae Bwdyddiaeth yn dysgu "fod yn rhaid i bob dyn fod yn waredwr iddo ei hun." "Ac oddivrtliyt dy hun rhaid cael gwaredigaeth." A "gwaredigaeth" ydyw, ar ol llawer o drawsfudiadau yr enaid, Nirvana, "cyflwr o fflam chwythedig allan"—diangfa oddiwrth hunaniaeth bersonol, a bodolaeth ymwybodol diwedd galar, a diwedd llawenydd Y mae Confuciaeth a Bwdyddiaeth yn gosod allan rai gorchymynion da; ond nid ydynt yn awgrymu gallu drwy yr hwn y msdr dynion gadw y gorchymyn- ion, na meddyginiaeth os methant wneud hyny. Y mae Taoiaeth yn dysgu "fod yr awydd i estyn bvwyd, ac i wneud tfwrdd a'n diwedd," hyny yw, ein diwedd olai, yn gamddealltwriaeth o'n tynged. Ond y mae Taoiaeth yn golygu yn awr i'r Chineaid ddar- llen-tvnged, daear-goel, gorcheiniaeth, a scr-ddewin- iaeth. i mae China wedi ei mownol dyllu ga;i1 ofer- goeledd. Y mae y bobl yn credu fod gorphvvysfa y meirw yn ymddibynu ar safle y beddrod y gall y marw ddylanwadu ar y byw er melldith neu fendith a bod y byd nesaf yn wrthran ysbrydol o'r bywyd pras- snol. Am hyny y 111,(0 arian, tai, celfi, a dillad wedi ei gwneud o ba.pyr, yn cael eu llosgi er budd i'r yma- dawedig. Dyvrecbxld gwraig Chineaidd dlawd wrth genllädvrT, yr hwn o.:dd wedi bod yn garedig iddi, "Yr wyf yn rhy dlawd i dalu yn ol i chwi yn y bywyd hwn, end yn fy mywyd nssaf yr wyf vn disgwyi cael fy ngeni yn gi, ac os caf, myfi [,:eh gwasanaethaf yn ffyddlon fel ci ty eich trigle teg. Y mae baban-laddiad menvwaidd yn bodoli i raddau lielatth iawn mev/n rhai rhanau o'r wlad, ac ar adegau penodoi o dlodi y bobi. Mewn rhai rkanbsrthau yn agos i Amoy, ni chaniateir ond saith o bob deg o fabanod meiiywaidd i fyw. 2. YMDRECH GENHADOL. Y mae Chin1. yn rhan o'r holl fyd," yr hwn a orchymynodd Crist yn ddifrifol i'w Egiwys i Efongyl- eiddio. Dygwyd Cristionogaeth i China tua 1350 o flynydd- oodd yn ol. Profir t;yn trwy fodolaeth yr hyn a elwir y dafien Nestoraidd, liechfaen yn dwyn ar- ysgiifen Cristionogol, yr hon a ddarganfyddwyd yn Nhalaeth Shensi yn y 17eg ganrif. Daeth y Fran- cisiaid yno tua diwedd y 13eg ganrif y Jesuitiaid yn gynar yn y 17eg ganrif. Daeth y Dr. Morrison, y cenhadwr Protestanaidd cyntaf, yno vn 1807. Gorplienwyd cy-fieithiad y Beibl yn 1818. Dechreuodd y Gymdeithas Genhadol Eglwysig ei gwaith yn China yn 1845. Y mae rhyw 1500 o genhadon Protestanaidd yn y wlad yn yr amser presenol, gan gyfrif gwragedd; ac o'r holl nifer, y mae un ran o. dair yn ddyfodiaid di- weddar, a llawer eto yn y gradd o ddysgu yr iaith. Y mae hyn yn rhoddi tuag un cenhadwr gogyfer a 250,000 o bobl. Ond ni ddylid anghofio y 3,000 i 4000 o oruchwylwyr brodorol, y rhai ydynt yn ey- flawni gwaith gwerthfawr. 3., Y GWAITH OL-DDYLEDOL. 0 bob 4000 o Chineaid nid oes mwy nag un yn Gristion Protestanaidd. Y mae tua 1,000,000 o Baganiaid yn marw bob mis yn China. Nid oes eynifer ag un cenhadwr gogyfer a phob 500 o drefydd yn China Ogleddol a Gorliewinol. Y mae dwy o'r 18 talaeth i ba rai y mae y wlad wedi ei dosbarthu yn aros heb orsaf genhadol sef- ydlog. Pe b'ai yr oil o'r Cristionogion ond 750 yn cael eu cymeryd an o Lundain, a'u lleoedd eu llenwi gan Baganiaid, braidd neb o ba rai erioed oeddynt heb weled Beibl neu glywed am Waredwr, ac yn eu plith 19 o genhadon, yn cynwys gwragedd, wedi eu gosod i weithio, yn nghyd a rhyw 60 o oruchwylwyr brodor- ol, byddai hyny yn arddangosiad teg o'r hyn sydd yn cael ei wneud gan Gristionogion Protestanaidd i enill China dros Grist. Er mwyn i esgobaeth bresenol Canolbarth China gael clerigwyr yn yr un cyfartaledd i'r boblogaeth fel yn y Deyrnas Gyfunol, dylai fod 90,000 neu 100,000 o glerigwyr Eglwys Loegr; yn bresenol Mae 32 a'r Esgob. Yn Nhalaeth Fuh-Kien, yr hon sydd yn gyfartai mewn gwyneb-fesur i Loegr heb Gymru, nid oes ond 40 o foneddigesau yn gweithio yn nghanol y deng ntihwn o bobl sydd yn rhan ogleddol y dalaeth, haner o ba rai ydynt yn fenywod. Yr oedd gan un o'r rhai hyn, yr hon a drengodd yn y gyflafan ddiweddar, gylch o dros 300 milldir ysgwar. Y mae y cenhadon sydd yn gweithio mewn rhan fechan o Dalaeth Si-Chuan, wedi cyhoeddi apel am gynorthwywyr, yn yr hon y dywedant: — "O'n chwech o orsafoedd cenhadol nid o ■ s yr un or- saf yn agosach at y llall na thaith un diwrnod. Y pellder mwyaf rhwng unrln w ddw\" orsaf ydyw taith pedwur neu bum' diwrnod. Nifer y gweithwyr effeith- iol i'r ehwc' gorsaf hyn a'r holl gylchoedd cysylltiedig a hwynt ydynt pump o wyr, tair o wragedd, a chwe' boneddiges ddiTbriod yehwanegweh at y rhai hyn ddau ddyn, heb eu derbyn gan y Gymdeithas Genhad- ol Eglwysig, ond er hyny yn weithvvyr gwir gynorth- wyol; cyfanrif, 16. "Y mae haner Lloegr (a llefaru felly) yn llawn o Baganiaid ymron heb Gristionogion brodorol, ac am hyny ymron heb gynorthwywyr brodorol, a dim cen- hadon heblaw ni ein hunain, yn ymddangos i ni yn lJlwvf mawr i ni i'w weithio yn hollol effeithiol." Gofynodd Cristion Cliineaidd i Archdaiacon Moule pa nifer o glerigwyr oedd yn Lloegr. Gofynodd Arch- ddiaeon Maule pa nifer a feddyliai efe. '"Y mae yn ynys fechan," ebai efe, "efallai fod mil." Hvsbyswyd iddo fod mwy nag ugain mil. "Yna," ebai efe, "gell- wch yn hawdd hebgor mil i China." Gwna 120p gynal cenhadwr yn China mewn rhai pethau y mae swm llai yn ddigonol. 4. LLWYDDIANT CENHADAETTIAU. Nifer Cymunwyr Eglwysi Protestanaidd China yn 1842 ydoedd 6; yn 1865, 2000 ;ac yn 1892, 50,000. Y mae y llwyddiant a ddilynodd y gwaith ynNghen- hadaeth Fuli-Kien y Gymdeithas Genhadol Eglwysig yn cael ei dangos drwy y ffigyrau canlynol -Crist- ionogion Bedyddiedig, 2244 (1881), 3106 (1884), 3299 (1887), 4163 (1890), 5425 (1893), 5906 (1894) cyfanrif vmlynwvr, 4099 (1881), 5871 (1884), 6701 (1887), 8489 (1390), 10,733 (1893), 12,984 (1894),. Yn nghylelifzucheng, fie y digwyddodd yr ysgelerder ar Awst laf, 1895, yn 1884 yr oedd 629 o Gristionog- ion bedyddiedig, ac yn 1894, 1337, cynydd o 110 y cant; nifer yr ymlynwyr ydoedd 1117 yn 1888, a 2871 yn 1894, cynydd o 157 y cant. Yn nghylch Tai-chow Cenhadaeth China Ganolog perthynol i'r Gymdeithas Genhadol Eglwysig, y mae cynydd tarawiadol iawn wedi bod yn ddiwoddar. Cyn- yildoad niter yr aeiodau i^glwysig yn fawr. Ar dcuw- I edd 1886 vr oedd dau 1887, un 1888, 39 1889, 63 1890/83 f 1891, 123 1892, 220 1893, 392. ,vliopddodd y Gymdeith.ss Feiblaidd Frytanaidd a- Thraanor yn 1891 bedair miliwn o Ysgrythyrau, Beibl- au cyfain neu ranau. Pe bai'r oil o'r cyhoeddiad hwn yn iaith China, a phe gellid ei ddosbarthu yn China yn unig, byddai yn ol y cyfrif hwnw rhwng 80 a 90 mlynedd cyn y gellid rhoddi i bob un o'r trigolion hyd yn nod un rhan o Air Duw. Mewn un cylch yn China Ddeheuol, ymunodd 97 o deuluoedd a'r Cristionogion yn ystod deuddeng mis. Y sgrifena. y Parch B. Baring Gould, un o ysgrifen- yddion y Gymdeithas Genliadol Eglwysig, yr hwn a ym-welodd a Clienhada-etli Fuh-Kien yn 1894 "Nid wyf wedi gweled orioed yn unrhyw ran o India neu Japan ddim o gwbl i'w gydmaru ag ymdrechion y Cristionogion brodorol hyn. Y mae jTnofynwyi- yn cael eu. dwyn i mewn wrth yr ugeiniau bob wythnos gan y dychweledigion eu hunain." Ysgrifer.odd yr Archddiacon Wolfe, o Foochow, Tachwedd 9fed, 1894 — "Yn ystod yr oil o fy mlymyddau yn China (yn awr 33 mlynedd) nid wyf erioed wedi gwybod am ddim fel y dyddordeb dwfn sydd wedi cael ei gynvrchu yn ddi- weddar dros holl Sir Hok-Chiang yn y grefydd Grist- ionogol, a'r hwn sydd yn bodoh y funud hon. Y ffaith wirioneddol yw fod mudiad rhyfeddol iawn yn myned vn mlajen arl-r un pryd tuagat Gristionoga.eth dros yr holl wlad. Mawn gwirionedd, nis gallwn ni (y Gym- deithas Genhadol Eglwysig) gynu-ryd mantais ar yr oil o'r cyfleusderau a gynygir i ni. Y mae pentref ar ol pentref yn agor eu diysau ini ac yn gofyn i mi am athrawon i'w dysgll hwynt. Ymddengys y bobl fel ps baent yn annisgwyliadwy wedi dargaiifod twyll eu heilun-addolind b, a bod yr oil o'u gorphenol wedi bod yaoferedd." Y mae yr Archddiacon A. E. Moule wedi myncgi yn eglur ddyledswydd Eglwys Crist yn ngwyne-b y rhyfel ddiweddar: — "Yn sicr, ein dyledswydd yn awr yw peidio mewn un modd tynu yn ol neu betruso yn ngwyneb perygl nmserol posib!, ond i sefyll yn gadarn yn Enw ei- Meistr, ac i gael adgyfnertlnon mawrion yn barod i gA-meryd maddiant, yn gyflrm ac heb oedi, o'r cyfryw agoriidsu er efonsyleiddiad cyrhaeddfawr. nru wait'' l^ors'afol mwy sofydlog, ag y gwna, canlyniadau y rhyiel ddadblygu." .9 D-rliynir cyfraniadau tuagat y Gymdeithas Genhad- ol E.d-^ysig gan "The Secretarioe," C.M. House, Sal- isbury-square, London, E.G.

NODiON o'lt biiiiEUDlH, Brodor o sir Benfro oedd y diweddar Mr Milo Griffith, y eerfiedydd. Pobl o Sussex a gychwynodd y gwaith haiarn cyntaf yn Morganwg. Yr oedd y diweddar Farnwr David Lewis yn chwareuwr dihafal ar griced. Y mao Syr Lewis Morris, y bardd, a'i briod a'i ddwy ferch, yn Aberystwyth. Dechreuwyd gweithio yn ngwaith alcan Risca dydd Llun. Ffurfir yrto gwmni newydd. Cynhaliwyd arddangosfeydd amaethyddol Ilwyddianus yn Llandeilo a Narbprth yr wythnos ddiweddaf. ———— Cyfarfu gweithiwr o'r enw William Fleming a damwain angeuol ar y fiorddhaiam yn Neyland, yr wythnos ddiweddaf. Cynhaliwyd cyfarfod arferoil Oynghor Trefol Aberhoiddu ddydd Mawrth, dan lywyddiaeth y maer (Mr William de Winton). Ail gychwynwyd gweithio yn ngwaith ajcan Cwmbwrla, ger Abertawe, dydd Llun.Parodd y ffaith lawenydd nid bychan yn yr ardal. I ———— Mae Mr Leonard Llewelyn, trydydd mab Mr ,L. Llewelyn, Abersychan, wedi enill tystysgrifvn y dosbarth cyntaf fel llywodraethwr glofa. Y mae Cymdeithas Gydweithredol Brittor: Ferry wedi cytuno a'r Mri Gower i adeiladu 3aith o dai newydd yn Ynysmaerdy-road, am 1162p. Cynhaliwyd eisteddfod yn Rhaiadr Gwy, yr wythnos ddiweddaf. ivir D. Jenkins, a Mr W. T. Davies, Talgarth, oedd beirniaid y canu. Gwrthod yr alwad a gafodd o Youngstown,Oh!o, a wnaeth y Parch Vyrnwy Morgan. Y mae yn awr yn teithio yn Nghalifforria. Aeth melin lifio Mr Stone, Abertawe, ar dan yr wythnos ddiweddaf, ond fe Iwyddwyd i ddiffodd y fSamau cyn iddynt wneyd llawer o ddifrod. Gwahoddwyd y Parch J. T. Job, Aberdar, bardd cadair Eisteddfod Casnewydd, i draddodi anerchiad agoriadol ymdeithas Cymmrodorion y Rhondda. Yn Aberdar, y dydd o'r blaen, danfonwyd Henry Morgan a Thomas Griffiths i garchar am saith niwrnod, gyda llafur caled, am gysgu allan yn Nglofa'r Werfa. Nofelydd arall sydd yn frodor o Ddeheudir Cymru, meddir, ydyw Mr Bernard Wentworth. Ganed ef yn Ngwynfe, Sir Gaerfyrddin; ac y mae ei dad yn byw yno yn awr. Yn Nhreforris, cynhaliwyd budd-gyngherdd Miss Mary Thomas, y grythores a enillodd y brif wobr yn Eisteddfod Genedlaethol Casnewydd. Gwnaed elw o yn agos i 50p. Yn nghyfarfod Bwrdd Ysgol Llanelli, yr wyth- nos ddiweddaf, darllenwyd llythyr oddiwrth Swyddfa Addysg, yn rhoddi caniatad i'r bwrdd godi ysgol newydd yn Old-road. Enwir Mr W. M. North, ustus Merthyr; Mr Marchain-t Williams, Llundain; a Mr B. F. Wil- liams, Caerdydd, fel rhai cymhwys i ddewis o'u plith olynydd i'r diweddar Farnwr Lewis. Dywedir fod amryw gerfddelwau, etc., o waith y diweddar Mr Milo Griffith yn Nghaerdydd a'r cylch, heb law cerfddelw Mr John Batchelor aj cherfddelw y Tywysog Llewelyn yn yr Amguedd- fa. Claddwyd y diweddar Mr Henry Watkin Lewis, Abercanadd, dydd Llun. Dygwj^L y corph o Harrogate i Ferthyr yn y boreu, a chludwydef oddi yno i Abercanaid gydag elor-gerbyd. Y mae Cor Dirwestol Pontypridd yn dysgu "Salm Bywyd" Mr David Jenkins, gyda'r aincai^ o'l pherfformio yn y dref hono y diwrrod ar ol dydd Nadolig nesaf. Mr Thompson yw arwein- ydd y cor. Ail ddechrcuwyd gweithio yn yr Hen Bwll glo yn Risca dydd Llun. Yr oedd y pwll yn segur er's tro. Clirir y dwfr ymaith, a dechreuir gweith io hyn yn ddioed. Y mae bwrdd Coleg Presbyteraidd Caerfyrddin wedi penodi'r Piifathraw Walter J. Evans yn broffeswr clasuron, y Parch D. E. Jones yn ath- raw duwinyddol, a'r Parch P. Moore yn athraw Hebraeg a Groeg. C, Yn nghyfarfod pwyllgor cyllidol Cynghor sir Forganwg, yr wythnos ddiweddaf, darllenwyd deisebau oddiwrth bobl Ferndale, Maerdy, a lle- oedd eraill yn y Rhondda, yn condemnio cynal trei.giioliadau mewn tafarnau. Allan o 23ain o ymgeiswyr, penodwyd Mr W. D. Brathwaite, Derby, yn feistr mewn gwyddorau yn Ysgol Ganolraddol Aberteifi, fel olynydd i Mr Saunders, yr hwn sydd wedi ei ddewis yn brif- athraw yn Llandrindod Yr wythnos ddiweddaf, gosodwyd careg sylfaen capel Wesleyaidd newydd yn Machen-place, Can- ton, ger Caerdydd,. Gosodwyd y gareg gan Ar- glwydd Tredegar, yrhwn a draddododd anerchiad ar Gydweithrediad crefyddol." Yn nghyfarfod Cymdeithas Athrawon Pen-y- bont, yr wythnos ddiweddaf, dewiswyd Mr W. Peiriant, prifathraw Ysgoly Bwrdd, Pont-y-cym- mor, yn ymgeisydd am sedd ar Gynghor Colcg Caerdydd ar ran Cymdeithas yr athrawon. Dywedir fod Cymraes ieuanc, o'r enw Miss Knight, yn gwneyd ffortiwn yn Llundain drwy baentio lluniau hoff cwn a chathod bonedaigesau goludog. Llun cath i'r Dduces d'Alencon oedd y cyntaf a baentiodd, ac fe enillodd y llun hwnw iddi glod mawr. Hen wr pedwar ugain ac un mlwydd oed yw Edward Edwards, Aberystwyth (Pencerdd Cere- dogion). Ni chafodd ddiwrnod o gystudd am y trigain mlynedd diweddaf; ond y mae yn lied wael y dyddiau hyn. Yn nhlotty Casnewydd, yr wythnos ddiweddaf, bu farw William Clarke, llafurwr", o gai-ilyniad i ddamwain, drwy yr hon y torwyd pedair o'i sen- au. Cafodd fflameg ar yr ysgyfaint o ganlyniad i'r damwain, a bu farw yn mhen ychydig ddydd- iau. Cymerodd cyfnewidiad er gwell le yn y fasnach mown glo agcr yn Neheudir Cymru. Ymddengys fed penderfyniad mwyafrif y glowyr i beidio bodd- loni i wythnos o sefyll, wedi cael effaith dda ar y farchnad. Darfu i hyn adfer ymddiriedaeth, ac yr oedd y pryr.wyr yn prynu yn fwy rhwydd. Y mae y fasnach mewn glo at wasanaeth tai wedi bod yn fwy tawel yn ddiweddar, yr hyn oedd i'w briodoli, mewn rhan, i welliant yn y tywydd, ond yn benaf, i ddiffyg cyflenwad yn y porthladdoedd lleol. Gwerthai glo goreu Sir Fynwy am o 9s 3c i 6c ond nid oedd y gofyn mor fywiog ag y inne wedi bod. Parha y fasnuch mewn haiarn a dur yn sefydlog. y

Undeb Chwarei.y*r Gogledd Cyrziru a'i ogiors. Y DRAFODAETH YN NGLYN AG ANGHYD- FOD Y PENRHYN. DADLENIADAU RHYFEDD. Cynhaliodd Undeb Chwarelwyr Gogledd Cymru gynhadledd ohiriedig yn Ngliaernairon, ddydd Sadwrn, i drafod y eyfnewidiadau cynygiedig yn nyledswyddau a saffe yr ysgrifenydd (Mr W. J. Williams) a'r trefniedydd (Mr D. R. Daniels). Y cyntaf i symud yn y mater ydoedd Lodge Ffes- tiLlog, a'r pryd hyny cymerwyd ef i fyny mewn cynhadledd oliiriedig fis yn ol, pan y dygodd cyn- rychiolwyr o adran Ffestiniog yn mlaen gynyg- iad er cyfnewid rhai o'r rheolau. Yn y cyfnewid- iadau hyny cynygid "fod i'r trefniedydd weith- redu fel ysgrifenydd cyffredinol yn ystod tymhor ei swydd ond pan na byddo yr un trefniedydd fod i'r ysgrifenydd cyffredinol gael ei ethol yn y Cynghor Cyffredinol;" hefyd, "fod i'r ysgrifen- ydd cyffredinol fod yn ddarostyngedig i'r trefn- iedydd, ac na chaffo efe ymabsenoli oddiwrth ei ddyledswyddau heb gydsyniad y trefniedydd, a phan ddigwyddo hyny fod iddo ddarpur rhywun cymhwys yn ei le." Ni ddaethpwyd i un pender- fyniad fu yn ol; o ganlyniad, y gyn- hadledd yn mhellach hyd ddydd Sadwrn diweddaf, pryd yr oedd yno gynulliad mawr o gymychiol- wyr, dros y rhai y Uywyddid gan Mr Robert Davies, cliwarelwr o Gaebraichycafn, a llywydd yr Undeb am y fiwyddyn bresenol. Dylid ychwan- egu i'r cyfnewddiadau bwriadedig fod am amryw wythnosau yr.| cael eu llym feiniiadu gan ddos- barth mawr o gyfeillioIl y chw;ii'elwyr drwy Ogledd Cynmi. Nid oedd y teimlad hwn yn ddim llai na ffurf o wrthdystiad yn erbyn anniolchgai-wch corph o ddynion tuagat yr ysgrifenydd cyffred- inol ar adeg pryd yr oedd efe wedi cyflawrni gwas- anaeth anmhnsiadwy mewn dwyn oddiamgylch derfyniad JT arghydfofl chwerw a hirfaith yn Chwarel y Penrhyn. Bu i'r gynhadledd, fel ar yr achlysur cliweddaf, gario ei gweithrediadau yn mlaen gyda drysau cauedig, a. gwrthodwyd goll- wng gwyr y wasg i mown trwy fwyafrif o un bleid- lais. Ymlusgodd y cyfarfod yn mlaen am oddeu- tu tair awr, ac yr oedd, yn groes i'r disgwyliad, o nodwedd heddychol. DeallLr fod yr ysgrifenydd cyffredinol wedi traethu ei feddwl yn bur rhydd a chyda diysgog- rwydd digamsyniol o berthynas i'r cyfnewidiadau i d cynygiedig,gan ddweyd na fyddai iddo ar un cyfrif gydsynio i fod yn swyddog is-raddol i ddyn ieu- z, engach nag ef ei hun ac un oedd yn ddiddadl yn fwy dibrofiad nag ef—gan gyfeirio, wrth gwrs, at y trefniedydd. Yn ddilynol cafodd y rheolau newyddion eu mabwysiadu, gyda'r eithriad o adael allan. y ddarpariaeth fod Mr Williams, yn ei swyddogaeth fel ysgrifenydd cyllidol, i fod yn "ddarostyngedig" i'r trefniedydd. Ni fydd i'r rheolau hyn, modd bynag, gael eu cadarnhau hyd y Gynhadledd flynyddol sydd i'w chynal yn Mai nooaf. Mae yn nodedig (ysgrifena ein gohebydd) -w aiiesboniadwy fod eenhadou Bethesda yn cyn- rychioli gweithwyr 37 o "galleries" oeddynt wedi a>c aiiesboniadwy fod cenhadoi:i Bethesda yn cyn- rychioli gweithwyr 37 o "galleries" oeddynt wedi fotio yn ffafr y cyfnewidiad cynygiedig, tra yr oedd, o'r 18 "galleries" gweddill, un haner o hOnynt yn erbyn y cyfnewidiad a'r haner arall yn anmhleidiol. Bydd i weithiad y trefniant r.iewydd anmhleidiol. Bydd i weithiad y trefiliant LowTdd gael ei wylio gyda llawer o ddyddordeb, gan y bernir gan lawer, cyn yr el llawer o fisoedd heibio, y caiff Mr Williams ei ail osod yn ei le fel ysgrif- enydd a threfniedydd. Yr hynoedd o fwy dyddordeb na'r uehod yd- oedd y dyfaliad gyda golwg ar pa drafodaeth ddi- lynai ar gylch-lythyr a anfonwyd allan yn ystod yr wythnos gan Mr Williams i'r holl gyr.'rychiol- wyr yn nglyn a haeriadau neillduol wnaed yn ei erbyn o berthynas- i'r rhan a gymerasai efe mewn adnewyddu y trafodaethau a esgorasant ar ddwyn anghydfod y Penrhyn i derfyniad. Yr oedd y cylch-lythyr fel y canlyn: — 7, Market-street, Caernarfon, Medi 18fed, 1897. "At y Chwarelwyr.—Cyfrinachol. "Syr,—Drwg genyf fy mod yn cael fy ngosod dan yr angenrheidrwydd o anfon i chwi y llythyr hwn oherwydd y sibrydion di-sail sy'n cael eu taenu am danaf fi gan bersonau na, feiddieni wneu- thur hyny yn gyhoedd a dwyn y cyfrifoldeb am dano. Nis gallaf beidio credu mai bwriad mal- eisus rhai personau ydyw i niweidio fy nghymcr- iad a'm hamgylchiadau, ac yn neillduol fy nghys- ylltiad a chwi fel dosbarth o weithwyr, trwy wneud ymosodiadau cowardaidd arnaf o'r tu ol i'r gwrych. Gan rai awgrymir ddarfod i mi fradychu dirprwy- aeth chwaxelwyr y Penrhvi-i trwy ysgrifonu "y llythyr cyfrinachol at Mr Carter (nid, fel y myn- egwyd yn gyfeiliornus, at Arglwydd Penrhyn, at yr hwn nid ysgrifenais linell yn fy mywyd ac ni siaredais erioed ag ef). Amcan y llythyr at Mr Carter ydoedd ceisio ail agor trafodaeth gydag Arglwydd Penrhyn yn lie yr un derfyrpdd yn Mai diweddaf, a hyny yn groes i'm dymuniad i ar y pryd. Y pryd hyriy darfu i mi awgrymu mai gwell fuasai apelio at Arglwydd Penrhyn yn bersonol, gan i'r trafodaethau gyda Mr Young brofi yn feth- iant, eithr taflwyd yr awgrym hwn dros y bwrdd. Aeth pum' wythnos neu chwech heibio heb i ddim gael ei wneud er dwyn cytundeb o amgyleh-mor bell ag yr oedd wybyddus i mi, i'r ddirprwyaeth, nag i'r pwyllgor. Erbyn hyn yr oedd yn berffaith eglur i bawb cyfarwydd a'r amgylchiadau both fyddai canlyniad oediad pellach—yr oedd yr arian wedi rhedeg allan tra 'roedd y gofyn am danynt 9 z, yn myned ar gynydd, ac yr oedd y gweithwyr a. phawb fu'n cyfranu yn holi beth oedd yn cael ei wneud er dwyn; cytundeb o amgylch. Yn yr ar- gyfwng hwn bu i mi ysgrifenu y llythyr canlynol i Mr Carter (yn Saesneg), cyfieithiad i'r Gymraeg o ba un yr wyf yn ei anfon i chwi gael i chwi farnu drosoch eich hunain a oes rhywbeth allan o'i le ynte nad oes: 7, Market-street, Caernarfon, Gorph. 6ed, 1897. (Cyfrinachol.) Anwyl Syr,—Er fy mod dipyn yn hwyrfrydig i'ch blino gyda mater chwarelwyr y Penrhyn, nis gallaf beidio teimlo, mewn mater o'r pwysig- rwydd yma sy'n effeithio ar amgylchiadau a chysur nifer mor fawT o bobl, fod dynoliaeth gyffredin yn hawlio fod i bob ystyriaethau preifat roddi ffordd. Serch ein bod ni ein dau yn gwahaniaethu ar lawer o bwyntiau, mi wnaf a chwi y eyfiawnder o gredu eich bod mor awyddus ag wyf finau i weled yr anghydwelediad hir-barhaol hwn wedi ei ddwyn i derfyniad boddhaol. Yn ngrym y grediniaeth hon, a hyny yn ngwyneb eich bwriad amlygedig y i beidio g-,rrieud dim mwy a'r mater, yr wyf fi yn anturio datgan fy mhcirodrvvydd i efluro fy syn- iadau fy hun ar y sefyllfa, ac i draethu pa- fodd, yn fy marn i, y gellid setlo y mater yn anrhyd- eddus i foddlom'wydd y ddwy ochr. Gallaf yma ychwanegu y symbylir fi yn fwy i gymeiyd y cam hwn ar hyn o bryd gan y ffaith fod y cynyg hael- ionus wnaed gan LyAvodracth Canada, pa un a. hysbyswyd yn nghyfarfod ddydd Sadwrn di- diweddaf, wedi dwyn pethau i'r fath argyfwng nes y gorfodir ni i ddifrifol ystyried ai nid ein dyledswydd yw mabwysiadu palisi o 'wholesale emigration' os methwn a chael dealltwriatth clir, pendant, a therfynol gydag Arglwydd Penrhyn o • berthynas i'r dyfodol? Mi a ychwanegaf yn onest nad wyf fi yn .ystyr- ied y rhwystrau ar ffordd settlement boddhaol, anrhydeddus i bob plaid yn y cweiyl, ar un cyfrif yn anorchfygol. Serch fy mod, oddiar fy ngwy- bodaeth hysbys o'r hyn gymerodd le yn y 'cyfar- fyddiadau,' wedi cael fy anewyllysgar orfodi i'r casgliad mai diffyg deheurwydd a diffyg gallu am- lwg Mr Young i ddelio gyda chorph mawr o ddyn- ion yw yr achos penaf am fethiant anffortunus yr ymdrafodaethau diweddar, eto ni feddaf un an- hnwRder i gydnabod fod y trafodaethau hyr: wedi Yf I llyfnhau cryn dipyn ar y ffordd i ddyfod i ben- derfyniad terfynol boddhaol, Yr wyf yn meddwl fod safle berthynasol y ddwy blaid wedi ei wella gryn lawer trwy yr 'interviews' a'r trafodaethau hyn, a thrwy arfer ychydig ddeheurwydd a chyd- oddef o bobtu credaf y gellid cyrhaedd at settle- ment fyddai'n anrhydeddus a boddhaol i'r ddwy blaid. Er nid oes genyf vn dymuniad i v,mr,r-vd unrhyw ran fy hunan mewn dim trofoda thuu rEid en cario V'1 mlaen yn awr neu yn y dyfodol, ni f\V:daj genyf un gwrthwynebiad i draethu. yn ysgrifemdig ncu mewn ymddiddan, beth yn fy marn i ydyr.t y pwyntiau sy'n aros eisieu eu hunioni, a pha fodd y gellid eu setlo i foddlonrwydd y ddwybiaid. ITvn a "fyddwn barod i'w wneud pe meddyliech y doilliy.j unrhyw Jes ymar- ferol drwy hyny. I ddwyn y mater i bVrynt, buasai yn dda genyf gael gwybod, mor fuan ag Y bydd yn syfleus i chwi. pa un a fyddai Argl-ydd Penrhyn. yn eich barn chwi • (wrth weled fod y di- weddar gyda Mr Yovng yn anffodus wedi syrthio drwodd ar adeg pan oedd "y g->b.i'th am settlement yn ymddangos ddisatleirinf) vn rVieddol y funud hon i gario yn mlaen drafodaeth be-oiiol gyda ehynrych- iolwjT y dynion, naill ai mewn ysgrifen neu trwy ymddiddan. Chwi gofiweh ond odid mLi dymuniad y dynion yn y trafodaethau diweddar oedd iddynt gael eu cario yn mlaen gan Arglwydd Penrhyn ei hunan, ac nid gyda Mr Young ac yn gwybod yr hyn yawyf o r hyn ddigwyddodd, nis gailaf beidio teimlo, P- buasiti hyny wedi ei wneud, v buasai Chwarelau y Penrhyn yn awr mewn llawn gwaith. Gallwch yn rhwydd ddeail y buasai yn tu- eddu i Icdu yn hytrach na chyfanu y rhwyg pe bai y dynion yn myned at Argiwydd Penrliyn yn awr mewn dull na fuasai yn dderbyniol gan ei arglwydd- iaeth a'm dymuniad elifrifol i yw, os yn bo.ibI, i chefnu pethau yn y fath fodd fel, os bydd Arglwydd Pern-hyn yn dueddol i wrandaw arnynt, v gallant fyned ato yn y dull lleiaf tebyg i aehosi chwerwedd. Gan hyderu cael fy liafru ag atebind I-tan 'vd-,v-,vf yr eiddoch yn gywir, W. J. WILLIAMS. H. Lloyd Carter, Ysw., Cyfreithiwr, Caernarfon. "Canlyniad y llythyr hwn oedd aii-agoriad yr yni- drafodaeth. Yna trefnwyd cyfarfyJdiad rhwng Mr Carter, cynrychiolwyr y dynion, gyda Mr Daniel fy hunan, i ystyried a ydoedd yn ddoeth a phriodol ceisio dwyn o amgylch gyd-ddealltwriaeth, a phen- derfynwyd mai da fyddai cymeryd mantais o'r cyfle i geisio dod i ryw ddealltwriaeth. Trefnwvd amser a. man cyfarfod erbyn yr wythnos ganlvnol* Y diwr- nod canlynol daeth Mr W. H. VViliiams i Gaernarfon gan ddymuno cael ei ail-agor.. Mynegodd ei an- ewylly.sgarwclL i fyned yn mlaen yn mhellach heb y wybodaeth hon. Cyn i mi ei weled yr oedd Mr Car- ter wedi ei hysbysu mai myfi oedd wedi vsgrifenu Uythyr cyfrinachol ato. Pan gvrhaeddais dvwedodd Mr Carter wrtliyf iddo fynogi i Mr Williams am v liythyr a ysgrifenais. Yna gofynais i'r llythyr gael ei ddarllen i Mr Williams, gan ei fod yn awr yn gwy- bod pwy a'i hysgrifenodd. Gwnaecl hvny, ac yna gOiynais i Mr \Villiains a oedd y llythyr vn cynwys raywbeth allan o ie, pan JT atebodd" na ddywedai de hyny, ond ei fod yn tcimlo fy mod yn bur hyderus. G llir canfod yn awr oddiwrth ganlyniad yr ymdra- fodaethau hyn fod sylfaen dda i'm liyder. Yna gofynodd am ganiatad i ddweyd yn nglijlch y liycliyr wrth ei gydaelodau o'r ddirprwyaeth a Mr Daniel yn unig, i'r hyn y cydsjuiasom ar unwaith. Yn g inlvn- ol aed yn mlaen gyda'r ymdrafodaeth nes dod i gytundeb, JT hwn a law-nodwyd yn ddyladwy gan Mr Young a ehynrychiolwyr y dynion-ar y 18fed o Awst. Gwnaed telerau y cytundeb wedyn yn gy- hoeddus a mabwysiadwyd hwn gan y dynion ar yr 21ain o'r un mis. "Mor bell ag y gwn, ni ddywedwyd cair am y llythyr hwn hyd y nos Fawrth dilynol, v 24ein o Awst, tridiau wedi i bobpeth gael ei gadarnhau. Y pryd hwnw y mynegwyd gyntaf i'r pwyllgor pa fodd yr agorwyd yr ymdrafodaeth, a cheiyddwyd fi, a hyny yn fy absenoldeb. Yn Mai yr oedd cyffelyb ymdrafodaeth wedi ei hagor gan bersona-u neillduol heb ymgynghori a'r pwyllgor na'r ddirprwyaeth, ac ni chlywais neb yn eu beio am hyny. Y mae yr un, gyda fy hunan, a fu yn foddion i ail agor yr ymdra- fodaeth ddiweddaf wedi ei ganmol, tra y mae ymgais wedi ei gwneud i'm dinystrio* i. Gadawaf i cnwi a'r cyhoedd farnu eysondeb pnddygiad o'r fath. Yr wyf yn credu J-n onest pe na buasai am yr hyn a wneuthum y buasai anghydfod y Penriivn yn aros heddyw heb ei setlo. Yn jr mynegiad syml uchod yr wyf wedi eyfyngu fy hun yn gyfangwbl i'r mater sydd yn dal perthynas uniongyrchol a'r llythyr am yr hwn y beuir fi. Er fod materion eraill mewn cysylltiad ag anghvdfod v í Penrhyn y gellid ymdrin a'hwynt, a'r rhaf j; byddai yn dda i chwi eu gwybod, nid wyf yn ewyllysio" agor y cwestiwn hwnw fy hunan. Ar yr un pryd ystyriaf ei bod yn ddyledswydd arnaf ddweyd fy mod yn hollol barod i fyned i mewn i'r holl fater, a fy mod yn bur sicr fy meddwl po fwyaf y chwilir iddo cliriaf yn y byd y daw i mi yn ystod yr oil o'r anghydfod poenus hwn weithredu yn a.gored. cydwybodol, ac yn y modd oedd oreu er lies y gweithwyr a'r undeb yr wyf wedi ei wasanaethu mor ffyddlon am y 23ain mlynedd diweddaf.—Yr eiddoch yn ffyddlawn, "W.J.WILLIAMS." Gan fod yr holl gymychiolwyr wedi cael copi o'r cylchlythyr, barnwyd yn ddiangenraid ei ddarllen i'r cyfarfod. Yn rhyfedd ddigon, ni siaradodd neb- arno, ag eithrio Mr W. J. Williams ei hun, a dywedir iddo adefnyddio iaith bur biaen. Pe codai angen- rheidrwydd, byddai ysgrifenydd yr Undeb mewn safle i caadlenu nifer o fleithiau hynod o bcrthynas i'r agwedd fabwysiadwyd gan gynghorwyr y dynion yn ystod anghydfod y Penrhyn. Y inae un peth yn barod wedi ei wneud yn glir-nad ystyriaeth wan wrth ddwyn y streic i derfyn oedd sefyllfa wag cyllideb y streicwyr.

Taflwyd ffrwd o oleuni, medd y "Liverpool Mer- cury," yn nghyfarfod Undeb Cliwarelwyr Gogledd Cymru,o'r hwn y gwelir aclroddiad mewn colofn arall, ar hanes cyfrinachol anghydfod Chwarel y Penrhyn; a chan fod y naill streic yn dehyg hwn i'r llall i'r dadleniadau cdjrddordeb sydd yn fwy na.g yn lleol. Cofir i'r cytundeb yn nglyn a'r ymdrechfa galed yn Methesda gael ei ddwyn o gwmpas trwy j-mdrafod- aeth rhwng Mr W. J. Williams, ysgrifenydd cyffred- inol Undeb y Chwarelwyr, a Mr Lloyd Carter, cyf- reithiwr Arglwydd Penrhyn. Daeth Mr Williams, yr hwn oedd wedi bod yn wrthwynebol i roddi i fyny y ceisiada.u. i ddod i ddealltwriaeth, i'r penderfyniad na. ddylai efe adael i unrhyw ffug falchder sefyii ar ffordd trefniant heddychol, a mentrodd ar ei gyfrif- oideb personol i wahodd ail-agoriad y trafodaethau, gan gredu nad oedd tisieu ond ychydig fedr a dyfal- barhad ar y ddwy oclir i roddi terfyn ar yr helynt. Canlyniad hapus yr lyi-dd hwn yw fod y chwarel unwaith eto yn fan piysur i ddiwydiant. Gall- esid tybio y buas.ii Mr Williams, fel v.n o'r trefnwjT gan y rhai y llyfawyd ymaith y gwahaniiicthau, vn deilwng o fendithion lieddychwr. Yn mhell fel arall y bu arno. Mor fuan ag y daeth yn wjrbyddus i ar- weinwyr y streic ei fod wedi cymeryd arno ei hun i wahodd adnewyddiad JT ymdrafodaethau,dechreuodd adran o honynt ci iselhau fel bradychwr, a rhoddwyd cynllun ar droed i'w gospi trwy gymeryd oddiarno* v s-vvydd o ysgrifenydd cyffredinol" a'i dynu i lawr *i safle clerc i Mr Daniel,yi-hwn oedd wedi metllu vniioll- ol yn ei ymdrechion uchelgeisiol i derfynu y streic tr wy gyfryngiad y Bwrdd Masnach. Yn hapus, mae j- ej_n- lhvyn wedi ei rwystro, ond jmae wedi gadael ci foes- wers. Y mae wedi ei wneud yn fwy clir nag o'r blaen pethau mor tyc-kun sydd yn sefyll ar ffordd cytundeb mewn anghydfod sydd a wnelo ag hapusrvj-dd mil, oedd. Mae ychydig wagedd truenus nifer fechan o gyiilyrfwyr yn cyfrif llawer mwy na llwyddiant JT oil o gymydogaetli, a phan y mae gan ddyn gonest wroldeb i daflu balchder i'r gwynt ei wobr yw cried- igaeth.

Ocpong, a Judicious Blend of the Choicest Tea. 2s pet lb. Ceylon Tea, Pure, Fragrant, and DalieioBS 13 6d par lb., 6 lbs. carriaga paid to any addr?ep In Ilit Unitftd Kingdom.—Barber and Co. (established over a omtury), 67a, Lord-strsefc, Liverpool, and 103, idar- ket-atresfc, Manchester. -Advt. Arraplnvyd a Chylioeddwyd dros y North Chroniols Company, Limited, gaa Da.vid yn y "North Wales Chronicle" a'r "Gwslia" PriQt- inj Works, Caztoa House, High-str»ct, rln.f,¡;, yn MWwyf BaIlg, yn Sir Gaernj.rf»a ae yn Swydd- fa y "GUriaxydd," Bridge-atreet, xn^gthki yr*. Mhlwyf Llan»«rfai, Sir cm, John V^ilL ivs. Dydd Iau, Medi 30, 1897.