Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
23 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
.\#- i I -JtL. —-————-—-——————- 1SALB- pAWR J YR AFR AUR, Caernarfon, | V/? WYTHNOS HON. | r BARGEINION AR BOPETH. I PIERCE & WILLIAMS.
Rhys Dafydd Sy'n Deyd-
Rhys Dafydd Sy'n Deyd- Y Mai prydyddwr o Bentraeth sy gyfrifoi am y ddau bill yma fel math ar atcbiad i'r bardd Seis- uig hwnnw or Gaerwe-n:- Our hearts were thrilled and joyous By sews that came our way,- Tom John at last had beaten "The famous B.S.A. They rode both fast and furious On that Brynsiencyn green; There's not a crack on a cycle track More strenuous to be seen. The bards acclaimed and honoured "The famous B.S.A. But now his sun is setting,— The cyclist has his day The toughest tyre weareth, And champions come and go: R.J. has gone, and Thomas John Is champion of the show Mai dyma fel y pilliodd un o feirdd y De wrth Wekl rhyw walch ungocs oedd wedi torri ei goes gorcyn drwy spri;- Toraifct dy goes naturiol, tovaist Arall geifyddydawl; Ofer, tra'r pethau yfawl, Dy goesi do, gwas y d-I I Fod im ferch ieuanc yn Llangefni flys yn ei ena,!on jonio' r so"ldiwrs. r Ei bod wedi ymwisgo fel dyn ryw ddiwrnod. Fod y Haiic o siopvvr yn dweyd y gtfnaethai gowldiwr iawn tasa hi'n torri y cnwd gwailt sy ganddi, as y bua-sai merehed ifano 1 frame yn gwirioni am "dano." I
Ein Masnach Dramor.
Ein Masnach Dramor. EFFAITH Y RHYFEL. nyad Llnn cyhoeddwyd y ffigyrau yn dang- (M awm earn dadforio-n a n hiillforion am -A 6-1, a chan ein bod weithian mewn i-byfel ei- > deehreu'r mis hwnnw diddorol yw cymhajru'n ffigyrau ag eiddo Awst v llynedd. Ar gych- vy-n y rhyfcl safodd pob trafnidiaeth au. y or hyd nee y caed fod Uynges Prydain yu feistres vmholwnan, ynø. acta ein lloagau maficach allan ei I waith. Dymar cyfanswm ".m v mix plfHÜ a'r llvnedd:— J 1914. 1913. I Atf orion 42 t-362,034,p 55,975,704p I Aliforion 24,211,27lp 44,110,729p Cyfriflr am 6wm da yr atforion ga.n y ffaith fod cyftenwadau maivx o yu a blawd wedi eu dwyn yma; dygwvd gwerth mwy o 778,064p hyd yn oed nag yn Awst, 1913. Gwelir isod fel y mae Canada wedi prysuro »'» cymoirth pyda'i gwenith. Ychydig wenith allodd Rwsiaf anion i ni; yr oedd hyr-ny a Doclir ar y mor pan dcrrodd y rbyfel allan. Dyma'r ffigyrau yn dang off pa tsawl canpwys cra.W60>m o wahaiio 1 wledydd yn ystod v mis:- ° 1914. 1913. Ew&ia 165,200 228,100 Germani 2,400 Rcumania — Twrci 2,100 1,000 Unol Daleithau 3,659,400 3,115,078 Chile 26.200 Arcperniiiiio Republic 156,100 429,000 British East Indies 2.065,600 3,479,200 Australia 651,503 677,8*00 New Zealand — 10,300 Canada 3,578 400 2,162,800 Gwledydd eraill 17,000 400 CYfa-nswrn 10,295.303 10,132,278 Paxthed cig, ceir fod Ik-ihad yn g- ngwerib y I I/win a "uwsoin yn 29,773p, end nid yw hyn o rrwbl yn cytirycbioli'r llcihad mawr yn y swm, fod y pri; vn llawcr uwcli. Er engraifit cawn fod y biff rhe-wedig yn liai o 62,428 can- PWYB, ond y gwerth yn uwch o 291,065p.
A AUech Wneud y Cais Hwn yn…
A AUech Wneud y Cais Hwn yn Ddealladwy. "Gvnrowci! imi beth Banger's Food—Gad- wch iddo scfyll aJll 15 munud cyn y herwo." Gall y hyddwch eibieu iddo scfyll am 10 ticu 20 munud A wyddoch chwi ddigen am Be-^igor t> Food j fod yn abl i ddweyd liynny? 08 wedi blino ar ol bod yn y eiopau, new oe am bryd ysgafn dymunol, gwna 10 munud y tro.I'an lielb doimlo'n dda, neu os am ddysgl Bwpe>r i beri cwsg, dywedwch 15 munud, neu 23 nvunud i bloutyn hcb ei faethu'n briodol; a gall y bydd airnooh a.nu iddo sefvll am 25 munud l wneud v ffurf yafllaf o ia«th sy'n bosibl i bersoii hynod wael. Gwelwch, Benger s yw'r unjg- fwyd a ellwch gael j'w gymhwyso at wahanol amgylchiadau. Mao ei hunan-tlraul dan berffaith awdurdod. Gyda. 10 munud o scfyll, mae hyn yn dda iawn, am 15 munud mae wedi mynd ymhell- acli, ac ataliwch ef pan ddoohreua- ferwi drosodd. M'n fwy ii- diddorol. Mae'n aHu yn llaw poohl yn ei ddeall, oherwydd gellir gwneud Bender's yn g-ymwys i bobl wael, babanod, neu bobl mcwn oed. Darperir Bcner's Food gyda llofrith ffree ■pewydd, mae'n felys a dymuiiol, yn di-a maeth- Ion, a'r mwyaf tiMuliadwy o bob bwyd. Defu- yddir a chymeradwyir ef gan feddygon drwy'r byd, a'j gwerthir mown blychau gan ffexyll- wyr, etc., ymhobman.
MARIAN GLAS
MARIAN GLAS LLWYDDIANT.—Dymunwn iongyfarch yn Ifalonnog Mr Tornmie Roberts, Ty Mawr, athraw yrr Ysgol y Cyngor. Ty'nygongl, ar ei lwvddiant yn mynÐcl drwy arholiad Oxford Ltocal (senior). Eiddunwn iddo bob llwyddiant ar ei yrfa pellach yng Ngholeg Normalaidd Bangor.
PENMYNYDO.
PENMYNYDO. CYMDEITHAS Y GROES GOCH. Tnry ,mdrechion Mrs Davies a Miss Williams, Ficer- dy, gwnaethpwyd casgliadau o dy i dy yn y phvyf uehod. Ffurfiwyd pwyllgor gweithgar, eef4»<IriB Lloyd, Ty Miiwr; Mrs Griffith, Tyddyn Miss Rowlands, Plae Pcnmynydd; Mrs Williams, Ty'n Mynvdd; Mrs Thomas, Dragon Wen; Mrs Williams. Bridin Mm Jones, Rhydydelyn; Mrs Jotfes, Llwynogau; Miss Roberta, White Lodge; -Miss William., Factory Star; Mrs Davies (ead- «irytk}), a Miss Williams (yc-grifenvddes). Y casglyddion oedd Miss Rowlands, M;sa Lloyd, Mrs Thomas. Mis3 Roberts, Miss Williamfi, Fac- 1,ory; Miss Evaiia, Sarn Fraint; a Miss Williams, BrainL Rhoddodd pawb yn helaeth ac yn ewyll- vsifar, a chaaglwyd 15p 19s 7^c. Rhoddwyd 5p o'v swm uchod gan Mrs Parry-Jones, Cleveland, U.D.A., yr hon a anwyd ym mhlwyf lenmyn- jdd.—Gob. J
AMLWCH.
AMLWCH. GWAITH. Yng ikghyfaxfod y Cyngor, imm Wener, pan oedd Mri W. H. Thomas, R. Jorues (Weiiallt)^ G. Roberts, J. Matthews, R. Jones (Graianfryn), H. J. Ilaigibes, Ted Jones, H. H. Jones, T. P. Williamson a W. Mitchell yn bre- Bennol, pasiwyd i'r arolygydd dorri oonglau ar ffordd Forth lleohog a rhwng y lie hwnnw a'r Bur wen. Dyma fendith ddeublyg—gwella'r ffordd i deithio a g well a'r ffordd i fyw ar lawex aelwyd. (
LLANCEFNI.
LLANCEFNI. PRIS UCHEL A WYN.—Yn arwerthianf blynyddol Mri R. a Rogers Jones, ddydd Iau, a'r corlawnau'tt llawn o wyn my'heryn dewisol a mamogiaid, rhedwyd dau o'r wyn Wilts i 8p 156 a 9p, set dau o GasteHior, Uansadwrn, a'r pryn- wr oedd Mr R. Pierce, Treferwydd. Y Wilts oedd ueha'u bri eleni; nid oedd y South Downs mewn cymaint fiatr, o-nd yr oedd y Shropshires yn eadw'u poblogrwydd. ATEB YR ALWAD. Ymysg y rhai sydd wedi ymuno a'r fyddin yn Ninbych y mae Johnny Williams, mab hynaf Mr a Mrs 0. J. Williams, Llys Arthur, Llangefni. Yr wytllnos ddiweddaf ysgrifennai gartref "Y waith hon yr wyf yn ysgrifennu atodh dan deknlad cryf-posibl y dylwn el alw'il wladgar- wch; pa un bynnag, y ffaith yw fy mod yn aw- yddus iawn i wasanaethu'in gwlad—nid i fod yn niwyg y Brenin yn unig ond i ateb yr alwad nas gal la f beidio'i gwrando. Yr wyf wedi meddwl yn ddifrifol am y mater, ac yn hytrach na gweled gorfodi dynion ieuainc i ymuno yn y wlad hon gwell gennyf fynd yn wirfoddol. Bu- asai'r anr'hydcdd o fod wedi amddjffyn fy ngwlad yn eiddo imi, ac yn eiddo chwithau hefyd, ao mi geisiwn bob amser ddal i fyny anrhydedd fy nheulu. Y mae nifer fawr o ddynion ieuanc Dinbych wedi ymano'n barod, ond y mae cisieu cannoedd eto. A ydych yn 'yrneradwvo'r cam wyf am gymeryd? Yr wyf yn amga.u erthygl ragorol o'r darllenwcih • hi, da cbwi," A dyma'r llythyr nesaf oddiwrth "Private John Williams, Reserve Squadron, Denbighshire Hussars, Eccleston Camp, Chester," a ddaeth bore Liun, ac yno dywed y milwr ieuanc am y modd yr ymunodd. "Am 2.15 yr oedd pedwar ohonorn yn gadael Dinbych am Gaer. a ni oedd arwyr y dydd—yr heol ger yr orsaf yn llawn, ac yn y dorf brif ddynion y dref, a'r oli yn ysgwyd llaw a ni ac yn rhai cynghorion da i ni. Codasom yn fore heddyw (SuI) ac aethimi gydag eraill i'r oapel Methodist, yn y dref, ac es yno i feddwl beth oedd eich teimlad tuag ataf tybed. Hyderaf nad ydych yn poeni dim gallaf ddweyd fy mod yn berffaith ha.pus ac mewn cwmni da— mab i flaenor yn Ninbycli ydi un. Bydd dda g-ennyf gad gair oddtwrthyci) yn fuan, ond peidiweh anion dim sy'n debtyg o darfu fy nheim- lad, gan y credaf fy mod ar dir dyledswydd heddyw pan ma.c'I' hen wlad yn y fath argyfwng. -F,ich ecrchus fab, JOHNNY.
HERMON (BODORGAN).
HERMON (BODORGAN). CYFARFOD YSGOL. Cynhaliwyd cyfatfod ysgol yn y lie uchod y Saboth diweddaf. Llyw- yddwyd gan Mr Wm. Lewis, BodJIordd. Yng nghyfarfod y bore adroddwyd Psalm 23 gan y dosbarth ieuengaf; hefyd, Matthew 2 gan y plant yn gyffredinoL Adroddodd Mary Owen a Mary Griffith aralleiriad o'r Psalm 23, ac ad- roddodd Lizzie II ughes a Lizzie Hannah Jones Matthew iv. Holwyd y plant gan Mr Hugh Williams yn hanes Itsu Grist a hanes Eliseus Yn y prynhawn cafwyd adroddiad o Matthew 2 gan yr ysgol yn gyffredinoi; adroddiad o Actau 10 gan H. J. Jones a LJew. W. Jones. Holwyd y dosbarth hynaf yn Matthew 2 gan Mr William Roberts. Cafwyd ymdrafodaet'h ar v mater periodedig, "Y'c.yfarfod ysgol, ci werth a'i am- can." Cymcrwyd rhan yn y cyfarfodydd gan Mri Hugh Thomas, Bodffordd, a Jonathan Wil- liams, Llangefni. Cafwyd gair gan yr arolygwr, Mr Hugh Williams, ar safle a gwaith yr ysgol yn Hermon. Er nad oedd nifer y plant gymaint ag yn y gorffennol yr oedd y gwaith yn galon- ogol. Cynhelir y cyfarfod nesaf yn Rhosmeireh, pryd y darllenir papur ar "Rerthyn-as ftosialaeth a Chrisstionogaeth" gan Mr Wm. Roberts, Her- mon. Canwyd amryw donau y gymanfa, Miss Jones, Ty Mawr, yn cyfeilio.
. NEWYDDION PiWEDPARAF. 1
NEWYDDION PiWEDPARAF. 1 s I CYFLWR DIFRIFOL SYR CHARLES ASSHETON-SMITHt I Drwg -ge-iauym hy&bysu fed Syr I Charles Afrshetou-Smitb, Bar., yn gor- wedl yn ddifrifcl wael yn Llundaiu. I BRIODI. Hy&bjfcir dyweddiad Mr Claud Vivian, Glanmenai, ail fab y diiveddax Mr Claud Vivian, Plas Gtvjo, an I Emily, merch ieuengaf y Mil. a Mrs Gray-Buchanauj Ettrictdale, Yuye Bute. Gray-Buchanauj Ettrictdale, Ynys Bute. I f 1 I i i •- .(, i i i i j i ) j I 1 I • i j I, i I i I
\.lllililil1II #,,;:;,,,-,…
\.lllililil1II # ■; V CAlllQ*BiC" LLWYDD MR E. E. HUGHES. — Enillodd efe ddwy wobr yn "Seren ,Cymro". am ei ddrama ao am ddigTif-ddrama. Dyma ddlywed- ai y beimiad (Gwili) am ei waith:-Druna i gymeryd dwy awr o amser.ChwaxeuwT. Ei destun ef yw y "Perl Diaddurn. Ceir ganddo well llenorioeth o lawer, ao eto nid yw yntau heb ei wallau iaith. Y mae plot y ddrama hon yn gywram a chyffroue. "Enw da" yw'r Perl Diaddurn gellid tybio. Nid oee foment aniddorol yn yr boll ciyg-feydd, ac y mae y naill yn arwain i'r llali heb drais ar naturioldeb. GwnaJr cyfan ddrama gymeradwy iawn. Y mae o duedd ddyrchafol, ac ni synwn pe doi'n wir boblogaidd yn y man. Nid oes Ie i ameu ynghyleh y dyfarniad, "Chwareuwr" biau'r wobr o beit .ffordd.-Com.edi i gymeryd tri c'hwarter awr. "Dmod."—Testun "Dinod" yw "Bore Cynhyrfus." Y mae ganddo well syniad am ofyn plot by chain doniol, ac y mae mynd a chyfanedd yn y "Bore Cynhyrfue." Gresyn fod gwallau laitli a sillafiacth yn y copi. Ar wahan i hyn dyma gomedi wir deilwng o'r wobr, a cheir, yn ddiau, lawer o hwyl o'i gweled eto. Y BERDONEG. Ellen Jane Williams a Elizabeth Olwen Williams, merohed Mr a Mrs R. H. Williams, Upper Park-street; a Jennie Parry Williams, 11, Lligwy-scfreet—dyna dair wedi ennill tystysgrifau cerdd. PRIODASAU—Mr John Parry, Vulcan-street, mab y diweddar Mr Richard Parry, Cfemaes, a Miss Lizzie Griffith, merch Mr Thomas Griffith, Queen-street, yn Armenia, gan y Parch Thomas Williams; Mr John Roberts, Moreton-road, a Miss Annie Jones, o'r un heol, yn Tabor, Valley, gan y Parch R. P. Williams. IIIR-WASANAETH.—Anrbegwyd Mr Wrn. Roberts, guard, a Mr Chas. Bebbmgton, signal- man, yn yr orEaf, ar eu hymneillduad o wam- aeth y cwmni, a dywedwyd yn dda. am 50 mlyn- edd Mr Roberts a 40 Mr Bebbington,
LLANERCHYMEDD.
LLANERCHYMEDD. UNDEB YSGOLION SUI, BEDYDDWYR (Dosbarth Amlwch).—Oynhaliwyd cyfarfod ysgol y dosbarth uchod yn Llanerohymedd, dydd Su!, Medi 6ed. Llywydd cyfarfod y prynhawn oedd y Brawd H. C. Parry. Dechreuwyd trwy i'r plant ganu ton, ao arwk-iniwyd mewn gweddi gan y Brawd T. M Jones. Yna galwyd ar yr Ysgrifennydd i holi'r plant. Da gennym ddwyn tystiolaeth uebel i'r athrawon a'r athrawesau am y llafur oedd i'w weled ar y plant: yr ateb- ion yn barod ac yn gyfircuinol. Yna galwyd ar y Brawd H. Pntchard, Llanfair, i boll 'r oed- olion yn y bennod gyntaf o'r Hebreaid. Yma eto yr oedd yr holi ar ateb yn frved iawn. Am- lwg oedd fod yr ysgol wedi diarparu yn flaenorol. Diweddwyd cyfarfod byw trwy ganu ton. Ar ol cyfarfod y prynhawn cyfarfu'r pwyllgor i drefnu ar gyfer y dyfodol. Pasiwyd fod y cyfarfod ysgol nesaf i fod ym Modafon, ym'hen pum Avythn-oq, Brawd H. C. Parry i holi'r oedolion yn yr ail nnod o'r Hebreaid, a ohennad Rhosybol i holi'r plant yn yr ail bennod o'r Holwyddoreg." Hefyd pasiwyd fod -i bob cynrychiolydd ddyfod a clleradwri o bob ysgol i'r cyfarfod nesaf parth- ed safle ac an-gen y gwahanol ysgolion. fCyn- haliwyd cyfarfod o natur amrywiaethol yn yr hwyr, dan lywyddiaoth y talentog 0. T. Jones, brawd eydd a'j galon gyda gwaith yr Ysgol Sul. Yma eto yr oedd y canu a'r adredd yn chwaeth- us a da odiaeth y r oedd eylwadau yr aryveinydd trwy y cyfarfod yn fyw ac yn addysgiadol, a sicr gennym y deillia lle6 oddiwrthynt. Hefyd cafwyd anerchiad rhagorol gan y Brawd H. C. Parry ar Ddyledswydd pennau teuluoedd i gefnogi'r Ysgol Sul."—J. Mona Hughes, ysg.
CWYMP ANGEUOL A.S.
CWYMP ANGEUOL A.S. MorTrolaeth dds.mwieiniol" yn ol tarn rhe.it/hwyi" Y11 Bxoadstaira oedd dhvedd adfyd- us Syr Stephen Furnees, a gwympodd hb-,i;ncr can' tnoedifodd o llofft mewn gwesty. Jiifo ocdid yr Aelod Senieddol (Rhyddfrydol) dros Hartleipool a'i fwyaJrif yn 1910 oedd 48.
'== Cyfarfod Ymuno yn Uanberis…
== Cyfarfod Ymuno yn Uanberis ;¡V.. [fc AREITBIAU HYAWDL. Noe Peaxiiesr yr oodd y Neuadd Gyngerdd ya Llanberis dan ei sa.nig pan y cynhaliwyd cyfarfod i gefnog-i'r mudiad ymuno yn y fro. Llywyddai Mr Ellis H. Williams, cadeir- ydd Cyngor Plwyf Llanberis, ac yr oedd wrth ei gefn NT y 11 wyf an y Mil. yr Anrhyd. R. St-apleton-Cotton, Mil Owen Thomas, Mr T. W. Trevor, awyddcg ymuno'r sir; yr Athro Milner-Barry, Bajigcr; y Paj-ohn. Lewis Jenkins (rheithor), John Williams, Bryn- siencyn Thomas LIQyd. Cap-el Ccch; J. Evans Owen, Nant Padaxn; John Pritchard, Gorff- wysfa; R. O. Hughes, Preewylfa; ac A. J. George, Seion, a Mr J. C. Lloyd Williams, Glanybala. Yr oedd hefyd ax y 11 wyf an yr a<iraji leol o Gymdeithaft y Grces Gocll, a cfcynnee y croeso iddymt pan ddaeithant i mewn. mewn. Yngihwrs ed araith gofynnodd y Mil. Owen Thomas, Cemaee, pa fedd yr oedd yr ho-il bar- tion, pob credo, a phoi> enwad, a "hyd yn oed y rhai a arferent bregebhu heddwcJi mor unol parlJied y rhyfel hon? Gwybod yr oedd is fod y: aohos yn uin cyfiawn (clywch, clywch). Dy- wedodd rhai Cymry—yi ffodus ndd Ilawer-y bu efe'n siaxad a hwy nad oedd lawer o wa- hfindaeth gain bwy y'n rkeolid, ai'r Caisar yrnte'r Brenin Sior, yr oeddynit cystal a'i gil- ydd. Siarajdaa pobl hynny mown anwybod- afoth dybryd o stifle Pryd aim Fawr a Germani (clywch, olyweh). Gallent ymddiried yn rgtwydd Kitcihr-ner, dan yr hwn y bu ef yn L-w--samae,thu yn No Affrig, a sicrhai hwy y gallent fel gwlad roi ea hynoAiiriedaelh Iwyr- af yn y milwr rhagoax>l hwMiw (eymeradwy- ai&th). Yr oedd ef (y Mil. Thomas) yn gadben byddin yn Ne Affrig yn cyanwys nnfer o Gymry, ac ni ddymumi well ymladdwyr. RHYFEL YN ERBYN ANGHYFTAWNDER A THBAIS. Cyflwynwyd y Mil. yr Anrhyd. Sfcapletonr Cotton gan y Parch. John Willisana, Bryn- siencyn, fel un a wraaeth. lawer iawn dros amaethwyr a gweithwyr Men. Yn ei araith sylwodd yr ofmai nad oedd Cymru wedi llawn eylweddoli y cyfwng difrifbl oedd yn rliythu ar y wlad, ac nid oedd efe'n bwriadu dweyd llawer gan maa gweithi-cdioedd oedd ei hedsieu y fwy na geiriau. T bore hwnnw cafodd lythyr wedi ei egrifearou ar y 29ain o A wet üridiwrthei fab-yng-nigfeyfradth, oedd yn ar- weinydd y gwyr C. ym mace y frwydr, ac ynddo dyweda-a:- "Buom yn ymladd heb arcs am ddeng niwrnod. Ni chawsori orffwys. Yr ydym yn ymladd pump yn efbyn un. Buom ni (y Gwyr Meirch Prydeinig) drwy'r Uhlans fel trwy bapur llwyd, one ihaid inni gael ych- waneg o filwyr." Dyna i chwi eiriau swyddog plaen o'r gad (eymetradwyaeth). Y iaae ai.g>o<n o ddynion wedi eu hymarfer yn Lbe-gr, ond ni ellid eu fforddio oil i'r frwydr gan nad oedd gennym rai i roi'n eu lie. Os yr ymunaJ dynion- gellir arfon y rhai hyn a gacd ym-arferiad i gyn- ort-hwyo eu cyfoillion. I>i by renati ein bodol- ac-th fel cenedl ar v rhyfel hon (clywch, clywoh). Yr oodd y Cynxy y'n genedl ddewx H. chaM ohoni'r ymladdwyr goreu glywsid am danynt. Gall-ai efe dystio i hynny ga.n iddo fod yn perthyn i'r South Wales Bordcrern. GalJai'r hyn a ddigwydlaeai ym Melgium dd.igwydd yma hefyd. Qts y deuaiY Gea*man- iaid yina. ychydig druga-edd a geid. ACHOS CYFIAWN. Dyweckxkl y Pareli John Williams, Brynsien- cyn, na chivjdai fod gwlad yn Ewrob mor awydd- u-s am heddwoK a Chymru, Gwir i'r Cymry fod yn genedl ymjaddg-ar flynyddau'n ol, ond daeth cyfnewidiad droe y hoW. Tueddai dylanwadau crcfyddol i gadw l lawr ysibryd ymladd gyda'r oanlyniad eu bod yn c«cl end yebydig Gymry 711 y l*Vddin. Cenedl dawel oedd hi, a diolch am hynny. Bu Gerxnani yn gwylio am y cyfle hwa i ymosod ar ei ehymydogion ac i sylweddoli ei I hawydd am fod yn ben cenedl y byd. Mae'n -eith-af posibl fod miloedd yn Germani yn wrth- wynebol i'r rhyfel, ond yr oedd gwahaniaeth riiwng gallu a dylanwad gwerin Germani » gwerin Prydain. Rheolid Germani gan un dyn, 0 allu mawr, mae'n ddjau. osid yr oedd ynddo gymysgedd o'r angel a'r diafol. G-allent ei feirniadu ef (yr aroithydd) am eiarad ar y fath Iwyfan, ond, yn i farn.ef, ni wnaeth erioed gyflsnwi yr hyn oodd yn lies j'w ddylod- ewydd na phan adawodd ei gartref i Lanberis yr hwyr hwnnw (clywch, clywch). Anghofient bawb eu gwalianiaethau, yn Rhyddfrydwvr a Cheidwadwyr, Eglwyswyr ac Ymneilltuwyr,—yr oedd oil yn un yn awr, yn benderfynol o weld chware teg a chvfiawnder i genhedloedd bychain (oymoradwyaeth). Am feiddio amddiffyn eu cartrefi cafcdd y Belgiaid eu saethu, a dinistr- iwyd eu cartrefi, ac heddyw dyna Louvain, car- tref dysg, ac wedi ei sancteiddio gan hanes, yn bentwr o ludw llosgedig (gwaeddiadau o Cywil- ydd"). Mae Prydain Fawr. wedi bod bob am- ser yn falch o'i hanrhydedd ac o'i pharch at gytundcbau. a phe methasai yn y cyfwng hwn buasai'n gyff gwawd eenhedloedd y byd. Pe bai Prydain Fawr wedi ymosod ar genedl fechan heb ymvriad, efe fuasai'r cyntaf i'w chondemnio ar Iwyfan cyhoeddus, ond aeth i ryfel gyda dwylo glan (clywch, clywch). Nid oedd arni eisieu ychwaneg o dir, yr oil yr oedd arni ei eisicu oedd chware teg. Ei nhod hi oedd rhwystro i genedl wan gael ei chamdrin gan y cadarn. Os y gallai unrbyw <idyn yn Llanberis fod yn ddi- gylt'ro, yna yr oedd ei ddynotiaeth wedi mynd (clywch, clywch). Os y deuent ar draws un felly ni ddylent fynd gydag ef yn y nor,, oblegid bu- asai yn siwr o redeg pe gweiai'r perygl lleiaf. Os yr ymosodai Germani arnom-Ola.is Ni wnant byth-')—betli ddeuai o'n crefydd, ein hiaith, a'n sefydliadau? Bygythid bywyd y genedl, yr oedd gwerin Ewrob mewn perygl. Yn Germani pleidwyr milwriaeth oedd gryfaf, a hynny oedd yn cyfrif am dyiiant Sosialaeth yno. Os yr enillai" Germani y frwydr hon, troid awr- lais cynnydd Ewrope-aid-d yn ol, o'r hyn lleiaf, ga.31 mlynedd yn ol. Credai ef mai Prydain Fawr a enillai, ond nid cyn i bawb wneud ei ran. Gadawer i bob baehgen ieuanc yn Llanberie ddod ymlaen yn awr prawf cyfiawnder. Os y gwnaent, byddai'r ardal yu well yn ysbrydol ao yn foesol. Gadawer i'r rheiny cedd yn analluog 1 fynd allan weddio, ond gadawer i bawb a allai amddiffyn eu gwlad wneud hynny yn yr ar- gyfwng difrifol hwn (cymeradwyaeth). Yr oedd v gynulleidfa fawr wedi ei ohario mor bell gan yr areithydd nes codi ohoni o'i bodd i g-anu "Hen wlad fy nhadau." Dywododd y Cadeirydd fod yn ddiameu os y daeth rhywull yno yn ddidaro yr oeddynt wedi eu dadebru i gyd gyda'r areithiau glywyd. Cy-nhygiodd Mr Lloyd Williams bleidlais o ddiolchgarwch i'r siaradwyr, a hyderai na fyddai dynion ieuainc Llanberis yn fyrr o ddod ymlaen i ymladd yn erbyn y perygi Germanaidd. Eiliodd Mr Wm. Abet Davies, a chariwyd y penderfyniad gydag aiddgarwoh. Yna rhoddodd Mr Hugh Pritchard fanylion ymuno. 1 Dywedodd y Milwriad Owen Thomas y byddai yn v frwydr cyn diwedd y mis, ac meddai llais o'r dorf, "Mi ddo innau befyd." GWLADGARWCH A THING PRES. Cododd aelod o'r gynulleidfa a. dywedodd os y buasai'r Llywodraeth yn rhoddi tal priodol a rhesymol i'w milwyr ni byddai brinder rhai i ymuno. Dywedid y costiai'r rhyfel 1,OOO,OOOp, a chrcdai y dylai'r Llywodraeth, a feddai ddigon o arian, dalu yn well i'w milwyr. Ni c-liacint ddynion i daflu eu gwaith hcibio am Is 3o y dydd (cymeradwyaeth). Yn ystod rhyfel Do Affrig telid i filwyr yn ol 5s a 6s y dydd. Y Parch John Williams: Ai onid gwell i chwi roi eich gwladgarwch ar uwch lefel na mater o £ s. d. ? Os mai am arian y mynnwch ymladd nid oes arnom mo'cih eisieu. Cefnogodd nifer o feehgynnos digyfrif y dyn a gododd bwnc y tal tra y gwahaniaethai niter fawr mewn barn &g ef. Gofynnodd y Parch John Williams i'r gynull- eidfa a fyddai i un ohonynt os gwelent blent yn yn cael ei gamdrin ar y ffordd ofyn fain!. gaent am wneud cyn ei gynorthwyo? (cymeradwyaeth). Nid cwestiwn o arian ydoedd, ac nid drwy siarad
Advertising
1 RF.AD OFROB: 71, | LLtiYDS BANK LIMITED LOMBARD IT, | :ti<;p -i-_¡;: .( Chairman R. V. VASSAR-SMITH. M Oepu^ Chairman J. W. BEAUMONT PEASE. V I Capital Subscribed A31,304,200 ;| Capital paid up 5,008,672 IQa y|»B Reserve Fund 3,600,000 l^j|^|ii§ll|og Advances, &e. 56,839,921 aSPst Deposits, &e. 107,321,851 R M THIS BANK HAS OVER 8S0 OFFICES IN EN6LAND & WALES. jff|« M j I I f I ft Colonial and Foreign Department: 68, Lombard St., E.C. J j I is JEE 3 i PAR 18 AUXILIARY. LLOYDS BANK (FRANCE) LTD., 26, AVENUE DE L'OPERA. | LOOK! LOOK! LOOK! j Ceorde Price.ksTABUS,iKI> 0VHR FoRTY YKARl -| 1 Member of the leading —— COMMISSION AGENT, —— Sporting Clubs 33a, Mostyn St., Llandudno Safe as the Bank of England. || No Limit. —i I Place Betting when the favourite starts odds on, and all other advantage, h Credit Accounts onlv. Strictest Privacv. Send at oner fo- Bonk of Fjj !>
LERPWL.
LERPWL. ANERCHIADAU.-Nos Sabetli, yng Nghapel Mynydd Seion, Prince's-a venue, hefyd yng Nghapel Claughton-road, Penbedw, cyftwynwyd anerchiadau heirdd i'r Parch W. O. Evans a'r Parch T. Isfryn Hughes, ar eu hymadawiad o'r gylch<laith. EGLWYSIG—Cynhaliwyd cyfarfodydd preg- ethu yn'g nghapeh Wesleaid Plimsoli-street a Rcrpenti'iie-road, Egreniont, nos Sadwrn a'r Saboth, Medi 5ed a'r bed. Yn Plimsoli-street prcgethwyd gan y Parchn. R. W. Jones, Portn^- dinorwig, a J. Rogers Jones, Manceinion ac yn Serpentine-road, gan y Parchn. D. lecwyn Ev«<ns. B.A., Edward Davies, a D. T. Evallf, B.A. Cyfarfodvdd nad hir anghofir. "ORGAN 1115CTTAL."—Bu Dr. Caradog Ro- berts y Rhos. yn gwasanaethu wrth yr organ newy'dd yng- Nghapel M.C. Anlicld-road, nos Saboth dtweddaf, ar ol ei ha-gor ganddo yn y "recital," nos Sadwrn.—Goh.
"PERYGLU BYWYD I ACHUB BYWYD."
"PERYGLU BYWYD I ACHUB BYWYD." Pan oedd y" Straton" yn prysuro at. y "RujLO," cedd a.r suddo, gwa«eddodd y g-wyliwr ar.y .pen. ar y jjsyjteu fed "mines" eto yn y golwg. "'D0e6 mo'r help," atebai'r eapten, "rhaid pcTyglu bywyd i aehub bywyd." Llwyddwyd i yrru'r llojiiSf l-hwng y pery^lon at gwch oedd wedi troi a deuddeg o ddynion a merehed yn dal gaiaol ynddo.
\ 1 Wedi Dyfod Adref i Farw…
1 Wedi Dyfod Adref i Farw (?) ] Y dydd o'r blaen yr ocddwn yn rhodio aR H lannau y Fenai fwyn yn myfyrio ni brydlerth- 11 wch anian, gan edmygu g wert hi aw redd pel- 11 ydrau yr haul sydd yu sirioli calon dyn a#, j anifail—yn peri i'r adar byncio eu can, a'^ 11 wyn brancio a llamu, a i wres yn treiddio I | wreiddyn pob liyeieuyn a planingyn, etc., S ij wisgo y daa-eax torn a a'i hadd-i urno ag amryliw tiodlu peraidd. YngbanoAl. j | fy niylyrdod, cyf'artyddaifi a dyn ieuanc, mab i hc-n" gyfaill caion 1 mi, yn wael ei wedd a'i1 Vi bwya ar ei ffon yn ceisio ly nghyfarch a gweuj o'i lygaid pruddaidd. Wei, wel," mc<ldafAj "John bach, beth ydyw y mater gyda chwi?", "Gwael iawn ydwyi li, ac mae ainar ofn fj, I mod wedi dyfod" adref i farw. Cefais fyj I nghvnghori gan y doctor i fyned gartrel 1: anadlu awyr fy ngwlad enedigol, a cliymysguj a fy hen ttrindiau gymaint a adwn; yngtiyda hyn anogodd fi i yied Gwin Coch lango' j (iango Wines) at iaethu fy ngwaed, ac i] ( ysbrvdoli fy nghalon. Yr wyf wedi cvmeryd ajjl un botel, ac nute yn rhaid i mi addef fy mod m|| ya teimlo yn llawer iawn gwell, ond er bynnyf ma.e arllaf ofn ei bod yn "too late. "Johu bach," atebais, "peid'woh a thorri eich caion. bach," atebais, "peid'woh a tliorri eich caion. Fel y clywsoch am fy merch Jane, mae'n deb- yg, bu hithau mor wael fel nas galiai y doctor. wneud dim i'w gwella. Yr oedd yn hopeless' caee' o'r bron. Nid oedd ond megis croen ajNt ei hef-yrn. Nis galiai sefyll ar ei thraed, f nid oedd yn bwyta naeyii cysgu, ac ni fynnax weJed. neb. Ond un diwrnod daeth y nureQ j eydd yn aros yn y Plas acw, a rhyfedd medd-1 wl, rhoddodd yr un cyngor iddi ag a roddodd y doctor i chwithau, am iddi y fed G win Coch1 j Tango, y peth goreu i iaethu y gwaed ao adeiladu v cyfansoddiad a chryfhau y nerfau.i Ar ol yied saith potel y mae hi yrwan mor heini a bywiog a marla-n m\'nydd." Priciau js 6c ail, 2s 6c; trydydd, Is 9c. -an; Lake and Co., Marchnad Bangor; JWwlands, j Grocer, Holyhead; Hoyd Williams, Grocer, Beau.! 11.6; Ishmael Jones, Ty Croes; David Owen, Druggist. Amlwch; Mrs Williams. Market Vaults, j ngefni '"vfcrbyn a'r Bwl Hotel); Thomas, Holland Arms; Mrs Owen. King's Head,' Llallerchymedd; Thomas, California, Brvnte& Mon; H. Thomas, Valley Hotel; Wm. Roberta.. Bodedern; Richard Hughes, Bryngwran; Morri» V* illiams, Llanddensant; Eliza llugtses, L'engarni isiog; Hugh R. Hughes, Malltraeth. j Gellir cael potel u'r gorcu yn rhad drwy y. j{ post am :¥ ond anfen at GRiFFITH OWEN, Druggist. C-aernarfoa. j
Advertising
If you have a BAD LEG, i| UP At Q azHtii, Old Sores, Wounds,: J H.¡ag\Yorn. Cut.< Burns, S'urf" HEALOlti.t,%Yorni, Cuts, Burns, Scurf,' or any :jn affection, send to Maurice Smith and: Co., Kidderminster, for a free sample ol HEALO'„ j Ointment. It costs you nothing, and you wilt Jj not regret it. Try it you need not send for a i large box. A Shifna! Lady save It is worth R5 j a box. Healo allays all irritation, reduces in- >| Sanimation, pr-evenvs festering, soothes and heala f all bad legs. Don t say your case is hopelcsa without trving HEALO. Boxes Is ld and 2s 9do; Local Agent: K. HUMPHREYS LEWIS, j CHEMIST, LLANGEFNI: and R R. JONES, CHEMIST, AMLWCH. |
CLARKE'i Bil Pill)
CLARKE'i Bil Pill) Grellir dibynnu arnynt i wella. yn y ddau ryw, holl Anhwylderau yr Organnau Dylrol, GrafBL a Phoenau yn y Cefn. Yn Rhydd oddiwrth „ Arian Byw. Sefyclwyd dros 50 mlynedd. Mown blycha 49 6c yr un, gan bob Fferyllydd a Gwerth- wyr Cyffuriau Breintiedig drwy'r Byd; neu an-( fonir hwy am 60 stamp gan y Gwneuthurwvri The Lincoln and Midland Counties D.-u7 Comi pany, Lincoln.
Advertising
Bues FLEAS MOTHS v:;¡ BEETLES, lift. 14- 6.,1' ,i\ s. Jk 1 THE NON-POISONOUS Disinfectant | H1 and Air Purifier jh iF'
PRYDAIN: AWST, 19K.',
PRYDAIN: AWST, 19K. Do, ceieiwyd dy brynnu a ehrogbns eowa~fiar,1i< Soniafiant am "heddweh" yng nghysgotl sen, Gwell Ang-eu na. Ch'wilydd, ac erch ddnmneJig, aeth j Bradwriaeth ddifwynai'n hanrhydedd tra nen !— Medd Prydain, hen Brydain y dewnon dinam, A'i cbyiiawn ddigofaint yn liosgi yn fflam Hen wlad yr anrhydedd a'r bri'. Yr vm ninnau Yn dilyn y dewrion, yn ffyddlon i 11 tud- Yr hoffwlad amgaerwyd a ehyrff ein cyndad- au- Mae'u rhuddwaed yn dadleu gwerth Ilhyddid mor ddrud; Caiff taran y tabwrdd a mellten y oiedd, Roi at-eb i ddirinyg yr Ellmyu dihedd". Hardd Brydain Ni drengwn, rhewn bopcth 'y'D bridwerth Er nnvyn dy anrhvdodc], or l&wnder* a. Bin raei-l) i frai:i-frwydrau y mor rown yn abcrth,- I'r eadfa'es a',i uffeni o ddial a chur; A ohynnal dy glod a chyfia wnoer di-drane, Fydd balchder ein gwyr fel yn oeeau r ystanc. Nid ofnwn Farwolaeth yn awr angenoc+yd, Di-drano yw Anrhydedd fel purdeb y lief, Ein breichiau fyd.l gryfed ag angeu disyfyd,— A'n eryfder o Dduw, ac ar Dduw bvdd eia lief; Mae ysprvd gwroniaid yn gwarchae pob dor; B.oell Rhydd id I Brydain tra mynydd a mor ANELLY On
'== Cyfarfod Ymuno yn Uanberis…
am raddau cynog oedd wynebu r sefyllfa. Gan droi at y cwestiynwr, dywedodd A pham yr yd- ych ohwi'n son am anan? A yw eich bywyd chwi yn fwy gwerthiawr na r eiddo arad sydd wedi ymuno? Yna >1 aeth y dyn ar y lhvyfan, a dywedodd: "Paham y rhaid i ddyn yn ennill ond punt yn yr wythnoe roi ci wai.th o'r nedltu? Pahani nad ailt swyddogion y chwarel allan? (Gwaeddiadau o'i blaid ac yn ei erbyn). Dywedodd y Parch John Williams na wyddai beth delid i swyddogion y chwarel, ond gwyddai fod y Milwriad Owen Thomas yn aberthu llawer iawn (cymeradwyaeth). Yr Ymholydd Paham na chawn m ychwaneg na Is 5c y dydd? Y Milwriad Owen Thomas: Pe deuai y Caisar i'ch llywodiaethu rhaid fyddai i chwi w&san- aethu yn y fyddin am 8-c yr wyt'hnos,-a garech chwi hyn.ny a.i peidio? Yr Ymholydd: Nid yw hynny ond 63c yn liai nag a. delir ym Mhrydam. Y Milwriad Owen Thomas: 8c yn yr wythnc* a dd'wedais i, nid yn y dydd. Yna daeth y cyfarfod yn gyffrous, rhan or gynulleidfa yn cymeradwyo'r ymholydd, a gad- awai'r lleill y neuadd. Yr oedd y cyfarfod fel pe am derfynnu mewn anrhefn Onibai i'r aclodau o Gymdeitbas y Groes Goch ganu Duw Gad- wo'r Brenin," a rhoed tair banHef i'r Brenin.