Y Clorianydd

toys Dafydd Sy'n Deyd- Mai nid vi-i ;igiraelod y Traeth ond yn ei Ben J codwyd y llythyr meius yma: Dear Mi-'s Just a, line v I wish you will reply this with out fail, and explain me where can I meet you not Sunday. And one thing I should be very pleased if yo, iwIII be kind enough to do it, is to write a letter to —— and explain him that you arc not boing to look at him again, and tell hint stra-ight that you are not going to bother with no one but me, save me telling him, for fear he give me a good id:ng, please so not itell him that I am saying anything about him. :—So 1 remain, yours, ttuily love till death —— Of you at day I think Of you at night I drccm. (id oes uigon o le yu y golofn i'r mil a mwy I'cro--si,.u Fod y ferch o'r fferin boneiog oedd yn ym- weld a chyfaill ri-ewii He bryniog arab wtdi ei gael yn f\\y earedig nag arfer. EIfed wedi ei chyimyd yn ei freiehiau i'w chario tiros ryw le gwlyb. Na ddylsai hi fod wedi gwaeddi, gan mai'r gwaeddi fu'r achos i'r hell ardal wybod am y peth Fod y ferch honno o G-—— yn cicio yn llawer Uwch ar ol i'r trainer o r lie pooth roi gwors iddi. Fod Huwco Penmaen yn cailu fel hyn i'r prin- ter siwgwr:— Mae problem y siwgwr yn hynod dirol, Rhydd andros o helynt i wyr y Control; Wrth geisio gael pethau-i ryw fath o drefn, Newidiant eu eynllun drachefn a thrachefn. Mae' ii rhaid i chwi gael cerdvii A'eh enw ar ei dop, I'w ddangos wrth ymofyn Am siwgwr yn y »iop: Oherwydd hyn mae'r mevchcd Mewn penb'.eth fwya 'rioed, Y cerdyn bychan ddywed I bawb beth yw eu hoed A gwell gan rai mewn llawer lie Yw byw heb siwgwr yn eu te. Beth ddaw ohonom, bobol bach? Fydd neb drwy'r wlad yn union Yn gallu byw ond Millionaires A phobol y Munition. Fod T- yn methu gwneud meistr ar y wait Pem a'r forwyn heb help cadair. Mai gyda honno y llvvyddodd i'w gyrru ym- Bith. I'r drws gau ar farclod gwyn un o'r merched, bod Parry, yr hen lenc dawnus, vn methj oailt i beth yr oedd y ferch wedi ei adael fan honno. t Ir bardd Gwaenfab gael ambarelo'n wobr am •unio can mown eisteddfod yn Connah's Quay, ac in-i dyma fel yr eriglyriodd wedyn:— Cendith fel cysgod bondo—to awen Pan fo'n tywallt gwlawio; Gwobr goffa brafia bro Yw'r liwylus ambarelo. I gofio gornest gyiiawn-boddia bawb, Iddo beirdd sy'n foddlawn Bidanaidd lwysdo uniawn, Un cllVB ei wisg, taclus lawn. Os rawod fydd, cysgoda fi—mewn storm, Y" Y "style" af trwyddi; Gwyra i adrodct gwtlhydri A hanes "Can Connah's Quay." 'Nawr erys y wobr arab—yn drysor 1m' hyd "Rosydd Moab;" Uwch 'y mhen pob merch a mab A genfydd wobr Gwaenfab. y drydaniaeth barddonol yn y par a gafodd nes englynu fel y canlyn: — Trwy y mellt af at R. Mon-i Cybi Myn eebyst, eaf ddigon; bgidiau deifl i'r cysgodion Goreu y wlad ag ar y Ion Esgidiau cioen pysgodyn-a ddaliant Drwy ddiluw i'r bcchgyn; A a pVM'° heb giecyn, A Whale da o law y dyn. Croon y Llew rhag carnau llaith a Tiger Wedi tagii utwaith; Wrth ei sgil daw'r Morfil maith JL a ei arndo i'w yrndaith. ^Esgidiau gwadnau gwydnicn-a lledar yroen lliwdeg y goron; Nis metha'r rhai etmwythion Yrru "iawl drwy gyrrau Mon.

EI LADD GAN Y DYRNWR MAWR Dydd Sadwin. cynhaliodd Mr J. Pentir Wil ymchwihad yn yr Hendy, ger Caernarfon a achos marwolaeth Thomas Roberts, 35 mlwvdd c)31. yn byiv yn 1 Magdalen-terrace, Llanfagfan yr hwn a gyfai'fyd<lcdd a damwain angeuol wrth d-m y dyrnwr mawr yn yr Hendy, dd|dd Gwen fr, Tystiodd Morris H. Jones. Hendy, fod yr vtn- ti.d;t\\ed<ig yn gweithio yn adnlynsurol iddo ef. Yr oedd gyda dyrnwr mawr y diwrnod dan fvlw Uywodd l'hywun yn gwaeddi am i'r peiriant. gael ei a tel. Anfonodd wae i'r dref i gyrchu meddvg, ae aeth yntau mewn cerbyd ar ei oJ. Yr oedd y pen-unit dan eylw yn y fferm ems pum mlynedd ac, yn N' gweithio. Yr oedd vn Jhollol fel y daetih or gwaifch. Tystiodd R. W. Davie«, Pant, ei fod yn gweifch. JO y I ymyl yr ymada,wedig ar y dydd dan eyl-w. ttafaelodd braioh y peiriant yn ei yegwydd dde a tlivnnodd ei i Jawr. Ataliwyd y peiriant mewn moment, a thj nnwyd Roberts allan. Caod tysticlaethau peIlàeh gan W. R. Williams ae Owen Jones, a dyvvedwyd i Roberts farw cyn l r rreddyg gyirraedd. Dychwelwyd rheithfarn o "Farvvolaeth ddam- weimoi.

Ddydd Sadwrn, d'irwywyd John Goodwin, Am. Wyt'hig, 20p am wertihu banner pwye o margarine am 5io yn lie 6c; a, Henry Paintin a Fred Hii- iier, maanaoliwyr, ArnwyiUnig, wyth giini yr un am worthu coffi am brisixu uVcli na Is 6c v PWVB. Dywcdir fod Llywodraeth, Argentina wedi cyd- Bnio i ddod i gytundeb a Llywodra^th Ffi aino a ttjdain vngiyn a ;(hryiiu y cropiau.

BWYD Y BOBL. PWYfilG I BAWB EI WYBOD. Pris Pyisgod.—Cymeryd Meddiant o'r lioll Mar- gaiiii.-Eto Bytyd Anafeiliaid.—Prydiau Bwydi mewn Gwcs,ty,-Mod)yn y Gweitihiwr.—Gwrtdi- dystiad Gwe-it'lf-.vyr. IflIT,S PYSGOD. Beirniedif gan rfli y prisiau a nodwyd yr wyth- nor, ddi, woodnf gan Weinvddiaetih v Bwyd am bysgod Y gwyn gyffredin yw fod y prisiau yn afie:-yniol Nodir er engraifft hanncr eonoi; y pwye am bril; pymtifoe,g eeiniog am gatfli for pfrnt/heg am dabs; swllt a deg y pwys am ledan; a tliri svvllt y pwye am frithyil ac eog. Ananil y gofynnir dim Tii agoe Vr prisiiau liyri yng 0 Nghymru, a dywedir fod nodi v prisiau hyn yn aiiogaetli i werthwyr py,"god i pris. Eitlir nid oe3 sail i'r feirniad-aeth. Rhaid cofio dau bflfii pwysig, c-ef- 1. Y prisiau a nodir yw y prisiau udhaf a ga-niatear eu codi mewn unrhyw fan yn y deyuias; a<' mae'r prisiau mewn rhai niaiinaii wedi bod yn llawer uweh na'r prieiau ewyddogol hyn. 2. Nid oe, raid i neb goilTr pris ucltaf am unrhyw nwydd. Gall v Pwyllgor Bwyd Lleol nodi uchafbriis is na'r ucliafbrie svvyddogol, a dykd-swydd y Pwyllgor Bwyd yw nodi v pris is ■hwniiw os Lvkid amgyichiadau vr ardal yn oan- aatau hynny. Felly, os m-ewn oanlyniud i'r ardlieb newydd, y bydd pris pvRgod mewn unilhvw ardal yn riw< nag y dylai fod, ar y Pwyllgor Bwyd yn yr ardal bono y bydd y eyfrifoideb a'r bai yn gortfwy. Gall y Pwyllgor Bwyd nodi pris is, ond ni ehn dan unrhyw amgylcihiad, i pris uwch na'r pris ewvddogol. MARGARIN. Mae v L'.y wodraetii yn awr wedi cymeryd medd- iant o'r holl inaLigarin yn v deyrnas. Diwv hyn «icrheir dosparfhiad .tag o'r !hyn sydd i'w gael o/honno. Yr ydy", liofyd yn prvsuro ymlaen yn gyflym a'r tretfniadtau angeniilieidiol er raivyn chwyddo yn ddirfavr gynnyrch y ffactrioedd mar- garin ymllob a'han o'r deyrnas. BWYD ANIFEILIAID. Gyda'r am can o hwyluiX)']- ffordd i ffermwyr gael bwyd gwneuthuMdig o bob math i'w 11ani- feiliaid, mae'r Llywodraem wedi cymryd medd- iant o'r holl stoc o "feeding stuffs" yn y cleyrnas. Ni ymyrir a sto<- unrhyw fatnadhwr fo a 11 ai na banner can' tunell o'r cvfryw mewn etoe. Wrth gwrs diigollediir y waaaachwyr- am y stoc y eymer' y Llywodraeth feddiant ohono. PRYDIAU BWYD MEWN GWESTY. 0 dan ardheb-a gyhoeddwyd yn ddivyeddar cyfyn,gir yn fawr ar swrii y bwydydd v geill neb ga<rl mewn gwe&tv lieu le arall lie y darperir prydiau bwyd i'r evhoedd. Amcan y rfieol new- v C'e'i ydd yw gosod v cyfoetfiiog ey'n mynychu hotels a'r cyffelyb a'nFeu piryddairbwyd, ar yr un tir a r bob! gyffredin sy<id yn arfer cjnirvd eu holl bryd- iau bwyd gartref. Meddylkr er engraifft am y dogn oJi-ai iiier pwye o s:w,gr a chwarter pwy" o ymenyn, a ganiatoir i bob un am wythnos, a r dogn a ganiateir mewn rhai mann-au o ddau bwytS c gig yn yr wythnos. Mae n amlwg fed y neb a feilr gael cilbio iitii de mewn gwesry yn arbed hynny o'i ddogn gartref. ac mewn ef until yn eael mwy IL a.i gymydog fo'n bwy-ta bob prydgar- tref. I gyfarfoil a ihynny mae Arglwydd Rnon. dda wedi dogni'r prydiau bwyd yn y gwestai. Rlrard i bwy bynnag fo am gael cwpanaid o de jieu goffi mewn gwostv o hyn allan ei gvmryu (heb eiwgr, i^a gyinryd ei siwgr hefo fo o i gar- tref. Ni chaniateir cag o unrhyw fath i frec- waet, ac ni chaniateir ond tair own.s o gig i ginio. Chwarteir owns o ymenyn a ganiateir i bob un amser te, ac un OWIK r'hwng pob tri person bob pryd bwyd arall. Owns a banner o fara, lieu sbun*, neu deisen, a gaiiiateit- .i de, dwy owns i'r pryd bwyd ganol dydd, a tbair owns i frecwast a dlvinio. Ni dhaniateir cig o gwbl ar dyddiau Slerclier a G wea^r. CYFARFOD AG AN GEN Y GWEITHIWR. Lie bo dyn yn gweithio oddieartref, neu yn gorfod oael ei brvdiau bwyd oddicartoef, c-<e,I:a Arglwydd Rihonddia. gyfarfod a.i ahgenion, gan wil]ianiaetliit rhyngddio a'r bobl ,fed.rant fforddio mYlled i hotel. Lie bo ty yn d'arparu prydiau bwvd i'r ^vhoedd am ewm iheb fod dros Is 2c am unrfiyw brvd i unrhyw un (a thai o'r fath hynny a. fynychir fet lflieol gan y gweiihwyir) nid yw rheol gaefch y .gwesty yn cael ei gynlhwyo ato. Caniateir yno gig bob dvdd o r wyt)hi-06. MOCHYN Y GWEITHIWR. Gofvnir yn am! a giiiiatfrr i weithiwr ladd a halItm moöhvn yn awr fel CYllt, gan fod' co £ -p mor drom ar bobl am gadw mwy nllig bydct angen o fwyd yn y ty. Gellir dvveydi yn bendant fod crniaftad i'r neb a fynno l ladd a dialltu niochyn at waMnaftii y teulu. Hefvd, os bjdd mochyn cyfan yn fwy nag evdd angen arno, caniateir iddo wertlhu i'r neb a fynno y cvfryw ran neu rannau o'r mochyn na fyddlO arno ef ei angen at waean- aeth ei ilealu ei hun. Gall wneud hyn theb drwy- dded o gwbl. Ond ni chaii'ia.teir iddo wneud fellv dro ar 01 tro gan y byddai hynny yn golygu eii fod yn gwileild busnes eigydd yn hytrach na darpairu ar gyfer anghenion ei deulu. GWRTHDYSTIADAU GWEITHWYR. Mae gweithwyr mewn gvvahanol rannau o r wlad wedli gwrlPidy>t.j0 yn eibyn yr anhrefn a r prinder ynglyn aV bwyd, gall fygwfih mynetl ar streii, os lla. ddygiir pethau i drefn. Lie bo'r an- C5mwythvcl hWll yn onoist, dengys Arg.wydd Rhondda bob paixxlrwydd i wneutiliur popeth yn ei a!lu i gyfarfod a'r cwyn.ion. Pmfodd hynny yri ei ymgom a Dirprwyaetih y Glowyr, yn oaei ei bar wain gan Mr T. Richards, A.S. Ond mae w He i feddwl fod, mown ir.hai a.ir,gyloliiadau, ad- ranau o weitihwyr yn oael eu camaiwain gan delYH, ion sydd a'u bryd ar godii cynhwrf ac stieiic yn v wlad er mwyn gorfodi Mr IJoyri George" i gjmodi a'r Caisor, a gwneud hieddwch iiia,gbla,e,i..I,le bo amcan cpdd a cbyfirwys felly wrth wraidd By muaiad, dylai'r gweitfhwyr fod ar eu gwyliadwriaet.il <lhag cyynryd cii etimarwaiii.

DOES RHEUMATISM BOTHER YOU? IX)X'T BUFFER! GET A SMALL BOTTLE OF ST JACOBS OIL AND OBTAIN LASTING RELIEF. ,;O,Ill.filiv sufferers have found instant relief in St. Jacobs Oil that you should get .a. small bottle from your chemist to-day, and the moment you use it you will be free from rheumiatito pain. Stop taking drugs! Not one case in fifty ie- euires internal treatment. Rub soothing and penetrating St. Jacob's Oil directly upon the 4 tender spot" and instantly the pain, is gone, and a delicious, comfortable feeling takes its place. St. Jaebos Oil is fdso strongly recommend.^ for Lumbago, Neuralgia. Sprains, Chest Colds, etc Always keep it handy.

Y FASNACII YD. Dyma'r symiau o yd a wcrthwyd (a't prisiau ar gyfartaledd) ym rnarchnadoedd y deyrnas hon yr wvthnos yn divveddu Ionawr 26ain :— Bw shell. s. o. Gwenith 51,335 71 1 Haid-ft 62,036 58 7 C'eirch 15,977 48 2 O'i gyferbynu ag eiduo'r vyytlinos flaenorol y mae pris y gwenith ddvvy geiniog yn is, pris yr haidd chwe' cheiniog yn uwch, a phris y ceirch bum' ceiniog yn uwch. Gyda'r tabl eanlynol gellir cyferbynu y prisiau ucliod tn-Jag eiddo'r unrhyw wythnos yn y saitli mlynedd cynt:— Gwenith. Haidd. Ceirch. 1011 ZCb 9c 24s 5e 17s 5o 1912 33s 8c 32s 10c 21s 3o 1913 31s 1c 28s lie 20s eo 1914 31s 1c 26s 6c 19s Ie 1915 525 8c 32s 5c 29s 10c 1916 5811 0c 518 OC. 32s 110 1917 75s Wo 64-s 5c 47s 8c

SUT I LADD TYRCHCD Y6grifenna John Pryoe, Maesymeirch •— Blinid ni anv gan dyrchod. cynhyddent bob blwyddyn, fel yr oedd y tir a golwg ddifrifol arno, ac yr oedd arn^f gywilydd ohono; ond olywais fod Mr Hugh Chemiet Machyn- lleth, wedi dyfeisio peth i'w lladd yn ddidrafferth iawn. Ei enw ydyw 'Molrat/ mewn packets le 6o yr un. Prynais baeket a rhoddaia ef yn ol y cyfanvyddiadau am ben pryfaid genwair a Aoddaia y rhai hynny vn llwybr y twrch. Ni chododd y twrch mwy.il

PRYDER MR ASQUrfH. Aetb Mr Asquith i Ffraino ddydd Mercher i ■weld^ei fab, Britradiei'-General Arthur Aaquitli, D.S.O., f»y n gorwedd mewn yebytiy yno. Arv&f- wyd ef yn dost ycliydig yn oh ae nid yw'n dod ymlaen oystal a'r di#gwyl. Caed fod yn thaid torri ei droed ymaath.

lGAN MEGAN GELE.) PENNOD VI. Ar fore hyfryd' t phelydmu'r haul yn dawnsio ax wyneb llyfn y cofnfor, y irefoodd yn las, ddi- gwmwl uwchben, cvohwynnai'r "Carotwna" yn mvythog o Corinvull gyda'i hwyliau gwyn'on ar led. Safai Jack ar y bwrdd gan ediych o'i ol er y nior yn I!ecl;tz riiynddo a'r Ian Rhyw dieimlad prudd d>diaeth droato. Yr oedd weda gadael ei gartref, ac yir Cooldl yn gadbel oi Pan y bjddai i'r (iimerana" lamio, fe fyddlai mewn gwlad ddieithr, gwiadl nadi ydoedd ond wedi clywed. fSol, am <'iani. Rhiedai ei feddwl at y car- tref ac at Morfudd. "Mae yn gwvbod," meddwi wrtho'i hun, "ein bod yn cychwyai heddyw. Mae wedi derbyn fy llythyr ddoe, a pi tan fydd i ni gyr.raedld Malta, a galw yno, fe fydd llythyr Morfndid yno yn fy nisigwyl." Tra yr oedd Jack vn eefyli ar y bwrdd, gan edrych yn ot iOr lan, yr awel yn troelli tvwy don- nau ei wallt, yr oedd y llong ayii Hithro yn esnnvyth ni ar wyneb y Hi. Yr oodd yn rhy dd'wfn ei fyfyrdfui i glywed f,w!i troed yn dyfod ato, ond pan dei mloddbwy-s Haw air ei ysgwydd trodd i gan-fod Gwilym ei oehr. "Meddwl am y oartref, ynte, Jack?" meddai. "ac eHa, am Hhvwun arall hefvd;" a gwridodd Jack. "Wei." me<ldai Guilym, "gobcithio y bydd hi yn bur i chwi, a-c nu ddeuwch byt.h i fy mhrofiad i." Daeth owmwl prudd i orciniddio ei iygad glac. "Cawn fwv ,o. ameer eto gytfci'n gilydd," medda:, a cilieiisiodd! dnflu gwen ar ei wyneb. ac ar hynny trodd gan fyndi (1,t ei oivhwyl, eyn i Jack gael dweyd dim wr'h'io. Edryohodd Jack yn synn ar e:i ol, n. plian aeth Gwilym o'i oHv:g aetih yntau at e-i orohwyl; ond yn ei fyw JUS giallai beidio meddwl am dano. Yr oedd ei wyneb pan yn dweyd y goin.au hynny o'i flaen—Gwilym a,g oedd mor eiriol bob ameer. Er nad oedd ond yohydig ddyddiau er pan oedd- ynt wedi cyfarfod yr oedd eu cyfeiiigarweh yn fpwr. "Pwy bynnag ydoedd," meddyliai Jack, "iirid oedd yn cieilwng oJ>ono ef. Tybed fod pob gen- ebh yn troi fel yna? Na," d'aetii wyneb tlws Mor- fudd o'i fla.f'll. ma.e'namho.ibJ; nis gallai byth chware a theimladiaai neb." Y.r oedd y llonig am yepaid yng n^olw,g tir, ac ami iawn yr oedd llygaid byw Jack yn rbedeg ato, gan feddwl am ei gartref wtrtli y mor yn air Fon a'r hen Draeth mawr. He yr oedd ef a Mor- fudd wedi eietedd lawer nwyrddydd i wylio y.r haul yn suddo droe y tonaiau. "Morfudd," meddai wrth ei hun. "0 fel y byddaf yn cyfrif y dyddiau a'r oriau hyd nes v byddwn ym l\f,anta I gaol gair oddiwrthycih." Betii pe buaeai Jack yn gweted v cymylan du- on, tewion oedd yn hofi-a-n wrth y dyfodol hapua gredai ef oodd. o'i flaen Mor ardderchog mae Rhagluniaeth fawr wedii tsiefnu ar gyfer dyn

PENNOD VII. Y bore cyn i'r Oamisroiia" gvdiwyn o Co'm- waU gweliid bachgen ieuane yn ceiwkled ar hyd v fIordid oedd yn arwai ii. o Gemae;, gan eckycli bob yn dipyn oIIol. Yr oedd yn fachgen 10 gorft eidd'il, tal, gydla- llygaid glae goleu, a'i amrantau yn en gorclmdd'o bron i gyd. hynny, nid oedd dim nad oedd Bob Evans yn ei weied, gan y byddai ei lygaid meinion yn gwylio popeth. Par. yn yrnyl croesffordd feehaai safodd gan dynnu ei oriawr o'i logell, gael ddwevd, "Mae yn aimer iddi ddod bob munud. Ai tybed y byddaf hedd- yw eto yn cael fy ligwneud yn ffwl ar ol disgwyl. fel v dydddiau o'r blaein Tybed nad oedd o wedPr cwbl ond yn dhware a'r eneth? Beth mae'r hen Pritcha.rd, tybed, yn fedidwl wrth fy ngvvel'd ar rhyw bart o'r fforiild bob bore? Edrycnai yn ol draehefn. "Dyma fo," medd- ai "ac mae'n hen aniier iddo, buaswn yn metld- wl, yn lie fy mghadw i ddisgwyl o hyd." Ma.e'r cerbyd cocli gyda'r llythyr-gludydd yn nesau tuag ato. "Bore d'a. i chwi, Pritehard," meddai; beth i mi heddyw?" "Oeis," metldoi'r hen Pritehard, gan estyn lly- thyr iddo, end tra yr oedd yn ei cetyui, yr oodd llygaid meinion Bob Evans yn chvvilio y sypyn oedd yn ei law am lythyr i Morfudd, ac gwel'd un a'r v^grifen mewn Haw bachgenaidct arno. "O'r diwedd," meddai wrtho'i hun, "nid wyt wedi diegwyl ym ofera ohyda gwen ar ei wyn- eb gofynnodd, "O igennydh chwi rywth j'r -v r wyf yn myn'd yno a oliewch arbed y eiwrne." "Dioloh yn faw r, "meddai'f hen Pritehard ddi- niwed, "mae gennyf lythyr i Miss Morfudd," a rifooes ef yn ei law. "Rhyw newydd o'r rhy fel ydyw, Pritehard?" gofy^nai Bob. "Mae ein ir.ilwyf wedi ennill eto yn Ffradnc," meidb i'r hen bost-man, gan gyohwyn dracJiefai, a chyn ei fod ond yohydg latheuni oddiwrtho yr oedd Bob Evans yn chwertliin yn braf a llythyr Morfudd yn ei law. "O'r diwedd. Jack Meredith." meddai; "yr ydych wedi fy ngwneud allan o gwnini Morfudd lawer gwaiUi. Mae wedi d-od i allu Bob Evans i dalu tipyn yn ol '.rwan. Maf"r hen ddihareb yn eithaf gwir: 'All is fa.ir in love and. war.' A chan wenu agorodd y nyth r, oed-d fel hyn:— S.S. "Camerona," Cornwall. Annwylaf Forfudd,—Yr ydym wedi cyrraodd Cornwall ar ol mordaith hyfi-yd. C-awsom dywydct braf iawn, yr awel o'n tu. Yr wyf yn meddwl liawer tun ilanoch, Morfudd, ac yr hen Draeth; oiu.1 fe lliaw amser eito pan y oaf ddiOÚ gart.ref atoch. Peak] Ns,c"ii a fy anghofio, Morfudd. Us yd wyf ymhell oddi wrth yah, gwy<idoch fod fy nghalon gydsx (ihwi,ixob ameer. Byddwn yn cycli- wyin yn Hwythog bore fore i'r India, ac ar ein tait.ii byddwn yn galw ym Malta. Yr ydym i fod yno tti-S, Mehefin 16eg. Anfonwdh ai-t- i mi yno, ac anfonweh ddigon buan. GaJI y byddwn "no yji gynt na'n d'iegwyliad, ac efalla-i gychwyn dra- chetn cyn i'(-Ii jlythyr gyiraedd. Mae bachgen ieuanc o Foelfre gyda. JIl. ac y'r ydym yn gyf- eith-ort mawr. WcJ, Morfudd, rhaid i mi derfyn- nu gan. edirych ymlaen at gyrraedd Malta i gael gair oddiwrthych.—Hyn gyda thofioai serchooaf, Eich JACK. Yr oedd gwen ddkhelligar ar dneai dros wyneb Bob Evane. Peidim-cli a fy anghofio; mae fy nghalon gyda ohwi bob amser. Ha! ha Mae Bob Evatis a.,i law yn y 'game' 'rwan, ac yn yr am-er hpfyd1, a ohvn hir bydld yn ddia gan Mor- fudd! Wynn gael cwmni Bob Evans, pan y caf hi i goel:o fod Jack wedi ea hknghofio; ac i Jack Meredith, mab y'r Hend?re, bvdd yn dipyn o eiom ar ol cyrraedd Malta, weled i-ia fyddi llytihyr iddo. A chan .roi llythyr Morfudd yn ei logell trodd yn ol i gyfeiriad ci gartref, ar 01 ed<ryeh a bod yn aiwr fod y postman o'r golwg. (I'w barhau).

Y DYN SY'N LLYWIO'R J' LLONGAU- Mae S'T Joseph Maclay, Gweinidog Swyddfa'r Llongau, yn un o'r iJhai mwyaf llwydaiannus ymhlith y rhai beriodvry-d i ewyddi gan y Prif Weinidog. Mae'r gwaith a gyflawnir g-an y Swyddfa allan o'r gohvg; ond y mae"r gwaith ardderchog a gyflawnir yno a'r hyn sydd wedi el gwblha-u drwy lafur y Swyddfa'n gyffi-edinol, bron. y tu hwnt i anigyffred. Mae erthvgl yn y "War Magazine" am lon- awr yn tafia goleuui ar waith Syr Joseph Mac- lay. Pan y penodVyd ef i'r swydd ytr oedd llai na hanner Ikngau'r wladl o dan reolaeth y Llyw. odraeth. Erbyn hyn mae'r banner arall DTon yn gyfangwbl o dan reolaotih, yn cynnwys y llongau fyddai'n morio rhwng y glannau, Mae wedi cyrohu llongau o borthladdoedd jxjllenig i'w oadw i deithio rhwng porthladdoedd yn nee adref, a thrwy hynny wedi ac.bo.si cynnvdid aruthrol yn y dadfor.'on i'r wlad. Mae wedi gwell-a llawef ar y trefniadau yn y portililaddoedd llafur, a lie i long- ¡!II ddadlwytho, ac wedi hwyiuao lliawea- ar diraf- iiidiaeth o'r porthladd i'r farolmad, nee y mae'r llongau yn gallu mynd yn ol a iblaeax yn amlach a chario mwy o lawer iV wladl ac allan oihloni. Mae'j- Swyadfa hefyd yn gyfrifol i gludio popeth niigetirhftidioT i wasartaetli y fyddlin a'r llyngew, yn cynnwys pob offe_* rhyifel ao angenrheKteau'r mil;>edd o waihanol ddiwydi&nnau oycid ynglyn a hynny, a ciiyflenwii'r bobl gyffredin droa yr holi Ymerodraeitli. Y'n yoliwanegoi at hynny, mae llongau'r wlad yn cludb nwyddau a.t waaaneeth fayddfinoedd a plioblo-gaoth gwledyddl Ffrainc ac Itali. j Dengyis v oynTiydd mawr fu yn y dadforion y llynedid o u cymlwuru a'r flwydtWn 1916 foo Swydldfa'r Llongau yn fvw i anghenion y w4«4 ac yn lymroddi'n llwyr rw ayflenwi. Bu raid 1 iai o longiau wneud mwy o waith, ac y maent yn I llwyddo'n rhagorol. t

BENDITH 1AKNYNT. Mas Major J- Ceinlyn Jone» wedi. ei ddy- w|d|iO gfim GwUdys Hinds, merch Mr John

AMAETHWYR A'R "VOLUN- TEERS." (At y Golygydd.) Syr,—Mae eryn lawer o bcnbleth wedi cael ei achosi drwy i'r tribunals ganiatau lliaws mawr o exemptions ar yr amod fod y deiliad yn vmuiio a'r Volunteers. (With fynd heibio, Mr Golyg- ydd, ai onid ydyw yn hot bryd newid yr enw, ga.ii mai Gorfodwyr ac nid Gwirfoddolwyr, ydyw mwyafrif mawr yr aelodau?) Ar adeg pan y mae moibion llafur ym Mon ^n resynol o brin, crcdaf y buasai yn ddoetii gadael heibio bopeth duedda l feichio yn anghyiuedrol yr ychydig ddyiiion sydd wedi eu gadael ar y tir. Gorcnymynir i amaethwyr aredig liawer a chynyddu oynnyrch y tir, a delir gerbrou llygaid y cyhoedd y iraw- ddeg, "Eat less bread," a gresynwn fod gonnod o lwfrdra i gyhoeddi brawrtdeg arall wrth ei hochr, ■ "Drink les" beer." Ond ymddengys yn gwbl anghyson i ddisgwyl wrth ffermwyr i wneud yn agos gymaint ddwywaith o waith ar y tir gydag yn agos i banner y nifer arierol o weithwyr a gorlodi llawer o'r rheinv i fynd yn Volunteers yr un pryd. Nid ydyw yn bosibl i Ull- rhyw un sydd wedi gwneud diwrnod goncst o waith ar y ilerm ymaflyd mewn dyledswydd ar- all am oriau heb i'r cor ft' ddrftvgio, a bydd yr effaith yn aros y diwrnod dilynol. Gyda r rhai hynny y mae gofal gwartheg IlCU geti'vlai* ar- Jlynt, y mae gofyn iclilvitt ymuno y-n hollol af- resymol, a chredaf y dyiid tynnu yr aniod oddier yr oil yn ddiymdtoi. Alodd bynnag. os ceir yr amod ar yr exemption dyledswydd v dyn ydyw* ymuno, neu bydd yr ex- emption yn ddirym, ond 00 bydd ymuno yn ei rwystro i wneud ei ddyleaswydd ar y iterm, y mae yn agored iddo apeiio i'r tribunal lleol am i r amod gael ci symud, neu gall y meistr apeiio i'r appeal tribunal cyn pen tri diwrnod ar ol derbyn dyfarniad v tribunal lleol, a cheir y ffurflen briod- 01 gan yjgrifennydd y tribunal lleol. t^redaf hefyd fod gan y cynrvchiolydd amaeth- yddol ar y tribunal lleol hawl i wrthwynebu i'r amod gael c;, roddi, os yr ystyria fod hynny yn afrcsymol yn herwydd galwedigaeth y dyn. YR ol cytarwyddiadau aidoitwyd i'r tribunals gan y Local Government Board ar y 6cd Hydref, 1916- R. 102 par. 10 —gofynir iddynt beidio gorehymyn yr amod pan y, b) dd liyi.ny .yn afresymol.—Yr eiddoch yn ffyddlon, WM, OWEN. Penymynydd, Valley, Ionawr 26ain.

GWNEUD ENW YN LLANGEFNI. Ni Ivvyddia cynlluniau amheus yn Llangefni. G'werth gonest yn u:ni.i wna hynny, a. phan y gwyr pobl Llajigefi am y,w,betii da dywetiant am dano wrth eu cymdogion. Y ffeithiau hyn sydd wedi gwneud enw i Doan yma. Daillenwch a ddywed un arall o'ch cym- dogion a phaham y rhoddir y dystiolaeth. Dy wed Mr D. Hughes, 1, Civdiro-lane, sy'n frodor o Ijattgefni"IVa-'n dilyn fy ng-waith f('! gardd'wr yr wyf daii bob tywydcL a rhai thnyddau'n 01 dechreuais deimlo otldiwrtli boen cefn ac arwyddion eraill o anhwyldteb yr elwlod. Ddryced oedd y boeti yn fy zigliefil fel yr oedld chwys yn llifo allan ohono- Byttdial 'r ymosodiad- au'n neillduol erwin yn y nos. Yr oedH y iwfr yr; liawn grafel, a cheid dymu.niad diibaid im ynrivared. "Anogwyd fi gan gymydog i roddi prawf ar Doan's backache kidney pills, a da gennyf ddiyweyd i mi eu oael 11 feddyginiaeth ragorol. Daeth fy nghefn yn estnwytliach mewn amser byrr ia-wn, ac nid oedd drafferth p;yda'r dwfr. Yn bur fuan yr oeddwni yn ruydd oddiwrth boen ac yn teimlo'n gampus. Pleser yw rhoddi, gair 0 blaid pelenni Doan o gofio'r Hee roisant i mi. --(Arwyddwyd) D. Ilugnes." Y mae Doan's backache kidney pills yn rhydd- hau'r elwlod a'r bledron fel y mae mefldyg:m- ia-eth gyffredin arall yn rhyddhau'r toluddion.. Gyrrant allan yr uric sef achosydlJ mawr poen cefn, oryilcymalavi, a lumbago, ac y itinent yn rhyddhau y dwfr mewn achocion o d.ropsi a': debyg. Y mapnt yn berffa'.th ddiogel i'w eym^r- vc (Inii bob amgylchiad, ac y mao tystysgrif 'u Purdeb gyda. phob blweh. Pris 2s 9c. gan ryfferwyr, neu oddiwrth Foster McO'.ellan 8. Wells-street, Oxford-street, London, W. Peidiwch gofyn am at been yn v cefn a'r ehvlod-Vl1 hytraeh, gofynnweh ,,). hi tir i) am vr eiddo Doati, meqis y rlial a g:if- odd Mr Hughes.

TROI'R BYRDDAU. Dywed un papur i'r Parchn. Elfed Lewis, M.A., a D. M. Davies, iWaenarlwydd, fynd i Gacr- fyrddin i gynnal ejfarfod o blaid prynu'r fas- nach, a chawsant y Prrfathro W. J. Evans yn gadcirydd. Ond pan y rhoddwyd cynhygiad o blaid pryniant Q flaen y cyfarfod, cynhygiodd y Parch. E. U. Thomas welliant yn gofyn am ddewisiad lleol i Gymru. Cefnogwyd ef gan y Parchn. Dyfnallt Owen a D. Williams, a phas- iwyd y gwelliant heb e'e im ond dau yn erbyn. J

SYE JOHN PRICHARD-JONES. Nid fel masnachwr llwyddianuus yn unig nac yn bemiaf yr haedda John Prichard-Jones eylw ei gydwladwyr. Am ran fawr o'i oes, fcllia-wer üï gyfeillion yn v cjfl'elyb amgyichiadau, ym- roddodd nes ymgolii yn nhrofeydd masnaeh ond yn nyfnder ei gaion yr oedd catiad anileadwy y Cymro at ei wlad a'i iaith. Fel y gWYL" pawb sy'n gvfarwydd a theimladau lleol ein cenedl, y mae pobl Sir Fon yn node-dig am eu sercli tuag at eu hynvs. Iddynt hwy, fel i Oronwy, "y wlad.geinwlad gu" lie y ganwyd ae y magwyd hwy, yw "hyfrydweh pob rhyw hooir"; a phrin y cyfrilir hi yn ail i Eden nac i Baradwys. Yr oedd y teimlad hwn yn gryf yn y divreddar Syr John 1'richaid Jones, lioffai breswylfeydu Niw- bwrcii yn fwy na. phalai-:u v a gwelai fwy o/wyn yn nbwmpatbau tyucdlyd Llanddwyn nag YII holl wastadeddau lie it-. Pan y I- ym- ryddhaodd i fesur oddiwrth fdwadau masnach, cafodd ca-riMc! cynhenid le i yrnddadblygu. Yr ymddadblygiad hwn, nue'I. ddiau, a'i cymhellodd I godi a i waddoli, ar draul o 25.COOp (mwy neu lai) y Llyfrfa a'r Ddariieiifa Gyhoeddus. yr hon yw prif ogoniant Niwbwrch a'r owrnpasoedd. Yr un teimlad, o'i feithrin gan gyfeillion cydnavvr fel yr Athro W. Lewis Jones, yr Athro John Morris Jones, y Dr. OWE-II Pritehard, a Mr H. 0, Hughes -1IHlwysion i'r earn—a'i harwcÏniodd i gymryd diddordeb arbening yn achos addysg uwchraddol. yn enwedig ynglyn a Choleg v Br:f- ysgol ym Mangor., Gwas<naethodd yn ffyddlon am rai blynyddoedd ar Gyngor y sefydliad hwn- llW, a chyfranodd yn belaetn tuag ato. Iddo ef y mae'r C'oleg yn ddvledus am y brif-neuadd hardd a adwaenir fel y Prii hard-Jones IlalL Dangosodd yr un cyffelyb deimlad at ddarparu moddion addysg trwy ei roddion i'r Warehouse- men Cierka and Drapers' Schools, yn Purley, Surrey, lie y dysgir gwybodaeth a moes i blant aelodau o'r dospnrth riiasmft'hol a ddigwyddant fod mown angen eynorthwy yn y cyfeiriad hwn ar ddechreuad eu gyrfa Yn ystod y deuddeg ncu'r pymtheg mlynedd diweddaf cymrodd ran flaepllaw gyda llawer o achosion cenedlaethol. Efe oedd trysorydd yr Eisteddfod Genediaethol lwyddiannus a gynhal- iwyd yn Llundain yn 1909 (yr oedd, gyda llaw, yn lilL o'r gwarantwyr a dalodd yn ddirwgnach ran o golled Eieteddfod Caerludd yn 1887); a ehofir yn hir am ei wledd groesawol i'r beirdd yr adeg honno yn gystal ag ar achlysuron eraill. Gwa^anaethai hefyd fel trysorydd yr Amgueddia Genediaethol ytig Ngliaerdydd; a daliai yr un pwydd mewn cysylltiad a'r Welsh Appointments Board—y gymdeithas ddefnyddiol sydd, y blyn- yddoedd hyn, yn gwneud gwaith da drwy osod ieuenctyd Cymru ar ben y ffordd mewn gwahanol alwedigaethau. Bu am giyn amser yn aelod o Gyngor Ainhydeddus Cymdeithas y Cymrodor- ion, ac yn gymwynaswr i'r Gymdeithas Elusengar Gynireig yn y Brifddinas, yn gvstal ag i nifer o gymdeitha.sau eraill nad oes gofod nac amser ar hyn o bryd i'w lienwi. Derbyniodd g\dnabyddiaeth gyhoedtlus o'i was- anaeth i'w gyd-ddyniou o fwy nag un cyfeiriad. Yn :9?0, am ci wasanaeth i ad103 addysg, fei anrhydeddwyd gar: y Brenin a'r teitl o farwnig: am yr an lheswm, yn 1913, fe'i graddiwyd jn 1.1. D, gan Brifysgol Cymru. Y n ei sir enedigol feï gwnaethpwyd yn ynad lied dwell ac yn is- raglaw, a bu yn ei dro yn llanw'r swydd o uehel- sirydd. Dangofodd t-re Caernarfon ei gwerthfawr- ogiad ohono trwy ei wneud yn un o'i rhydd- freiniaid; ac ii IL-u dinas Bangor ychwaith yn cl o ddangos parch i wr a fu yn gynjwynasydd mor wladgtiol. Bwriadodd pin cyfaill, fel ai- wydd oÏ ddiolchgarweh i Gaernai'fon. brynu a throsglwyddo'r Twt-hill i r dre; ond gosodwyd lhwvstrau ar y ffcrdd, a chollwyd v cyfle. —Syr Vincent- Evans yn "Y Genincn'' am Ionawr.

BWYD Y GWALLGOFDY. SYMAD DISAIL IMWELWYR. Yng nrdiyfmfod ehwarterol y pwyllgor llywod- racthol yn Ninbjch yr wythnos dùmeddd, a Mr Thomas Williams, Llanerchymedd, yn llyw- vddu, dardeiiwyd llythyr oddi.Mth Fwrdu Gwarcheidwsid Lianel" y yn :ynnwys adroddiad roes dau o'r aelodau o'u hymweliad a'r Gwaii- gofdy ym mis Rhagfyr. Dvwedent nad oedd y deiliaid p^rthynol i'r vndeb hwnnw yn edrych gystal ag yr edrychent y tro cynt y buont IlWY ill dau yno. Gofynnai'r* gwarclieidwaid am wy- bod pa fwyd roddid yn awr. Sylw odd y cadeirydd fod un o'r ddau, wrth gyflwyno'r adroddiad i'r bwrdd, wedi gwneud araeth ymha un y dywedodd y rhaid mal r eyn- llun o roddi i bawb ddogn prmach oedd yn cyf- rif cu bod yn edrych yn waelach. Nid oedd sylwadau felly yri gywir. Yn Rhagfyr, mis oer a gwlyb iawn, y buont yn y gwallgoldy, a gwet sant y deiliaid wedi iddynt tod claIm o amser heb fynd allan. Gresyn na buaaïr boneddigion hyn, cyn iddynt wneud cu hadroddiad, wedi eael gwybod y ffaith fod nifer y deiliaid oedd wed; gwellhau yng Ngwaligofdy Dinbycli yn ystod 1317 yn 50 am bob cant, tra nad oedd y Higivvr am holl wallgofdai'r wlad iiamvii 33, Nid oedd y 2 ffeithiau n ittegu i- gwyn a wnaethpwyd. Dywedodd Mr Gainbn nhyl, i'r doau fonedd- wr vmweld a'r lie hefyd ym Mehefin, a chawsant bopeth yn foddhaol. Yn llydref eaniatawyd mwy o fwyd i'r holl ddeiliaid, a methai ef a gwc!d sut y gallent edrych yn salach yn Rhagfyr nag ym Mehefin pan iru chaont la.wn cymaint o fwvd. Fel cadeirydd Pwyllgor y Cyflenwvidau gwad. odd Mr Maurice Joiie-j yn bendant yr homadau wneid. D"uai'r blawd at wneud y bara o felinau tÍall ar^lygiaeth y Llywodraeth, a maid oedd ei gymryd, boed dda neu weÙioi Gwueid pojieth posibl i ddwyn y sc-fydliad ymlaen er budd uchaf j rJeiliaid (Cynhygiodd Mr A., Seymour Jone., bendertyn- iad vn datgan gotid i r adroddiad o Lanelwy gael ci scilio ar ddirn ond barn ber.-onol ac yn groes 1 bob tystiolaeth; hefyd ei fod yn dangos cym- aint o amvybodacth. Y Mil. Howard: Ffordd neis o'u galw'n rhai cphvyddog (chwerthin). Darllenwyi adreddiadau o undebeu eraill, a'r oil yn datgan eu bod yn foddlon ar a welsai eu (,yiiryciiiol-yr; yna gadaw yd-. y mater heb basio" dim. CANT A DAU YN LLAI. Hysbyswyd mai 941 cedd yn y sefydliad—liai o 102 na'r un diwrnod yn 191V a llai o 31 nag oedd yno fis yn ol. Ystyrid hyn yn dra boddhaol.

PESWCH BRONAWL PLENTYN. DIM GORFFWYS NA DYDD NA NOS CYN CAEL OIIONO VENO'S LIGHTNING COUGH CURE-YNA CAFODD ADFERIAD BUAN. Dyma ddywed Mrs Jcnkiliw, 60, Carminia- road, Balham, London, S.W.:—"Beth amser jn 01 arhosai wyr bach gyda mi, a thra yma cafodd annwvd. Datblygodd hwnnw yn besweh bron- awl cyndyn, ac rii chaffai'r bychan lonjdd na dydd na iicw. Cymaint y pesweh fel nad allai gysgu. Ond wedi i mi roddi Venn's iddo eaiodd adferiad rhvfeddol a bu,in. Yr oedd wedi ei lwyr adfer yn fuan. Veno's Lightning Cough Cure yw prif fedd- yginiaeth v bycl at liesweh ac Annwjd, Anhwyl derau'r I.ung^, Caethdri y Frcnwst, Annwvd yn y FfnHI, Crygni, Diffvg Anadl, Anwvdwst, ac at y Pas, ac Anhwylderau Bronawl eraill fo ar Blant. Pris lljc, Is 3c, a 3s gan Fferyllwyr ac Ystordai yn hobman. Gwarentir Veto's Lightning Cough Cure ei fod yn am dd iffy niad o bob rhyw wenwyn a chwsgbair. Y FEDDYGINIAETH I HEN AC IEUANC. I I I t

BEAWDLYS MON. TRI 0 GARCTIARORION. Cynhaliwyd yr uchod ::om mhen tre'r sir, ddydd Iau. gerbron y Barnwr ."r'hearnian, a chydag ef yr oedd Licut, Dennis Grayson, mab yr Uehel Sirydd (Mr. 11. !M. Grayson, "i'rearddur a r Caplan (Parch R. Hughes Williams, rhcitbor y Gaerwcn). CU WE' MIS HEB YR U-N. Addefodd Rd. Jones, 39 oed, ei euogrwydd yn wyneb cyhuddiad o briodi lllWY nag un wraig. Mr JR. 0, Roberts (dan gyfarwy ddyd Mr Rice 1<. William?) ocdd yn erlyn. Gofyn odd y Clerc (Dr. Stubbs) i Jones a gaed ef yn cuog o'r un txosedd yng Nghaerdydd yn 1913,-Ca.rchitror: Do, cafwyd fi')] cuog mewn camgymeriad Dywedodd Mr Robert-, i'r dyn bnodi un Ann Jones yn 1900. a bu'n byw gyda fit ddwy neu dair blynedd, ond parhai i anion coron yr wythnos iddi hyd yn ddi- weddar iawn. Ym Mehefin aeth i'r swyddfa ym Maaigor. gan roi ei enw'n Thomas Hughes, uc eir.v'i ddarpar-wraig yn Margaret Edwards— dau enw gau—Y Bariiwr; A wjddai hi fod gan- ddo wraig?—Mr Roberts: Gwyddai; i gamarwain ei thad y cymrcdd enw arall, ebe hi. Dedfrydwyd y dYll i chwe' mis o gareharifid: ac ebii yntau nes peri chwerthin Pan ddo 1 allan, hefo r mi olaf yr ydw i am fyw. LLANC 0 WALCIIMAI AR Y LLiTHRIGFA. Addefodd Wm. Hugh Williams ei fod yn euog o dorri i shop a dwyn ciga-rettes Hefyd cvhudd- id ef o dorri i dy a dwyn 4p mewn papurau, 10s, a chyllell boced. Erlynid gan Mr Trevor Lloyd (Mr S. R. Dew yu cyfarwyddo), a dywectodd yr Arolygydu Williams fod y bachgen yt: fab i deutu parchus ond tiawd.—Y Barnwr: Ymddengys mai hogyn drwg iawn ydoedd, ac nad ai i'r ysgol; dywed hefyd mai rhyw ddynes a'i hudodd i wneud hyn.—Yr Arolygydd Williams: Nis gallaf ddweyd a yw hyuny 11 wir a peidio.—Y Carchar- or: Do, fe ddywedodd dynes wrthvf am wneud.— Y Barnwr: Digon tebyg fed hynny H wir. Yr ydych yn llawer rhy ieuanc i fynd i garchar. ond y mae gennym le i'ch anfOll-i íydliaà Borstal! Cewch ddysgu crefft yno, ac os yr ymddygv\eh yn briodol fe gewch ei fod yn lie cysurus. Bvdd,veil ylio am ddwy flynedd. GYRFA DYNES IEUANC. Cyhuddid Elsie Jones \25), o lÆmgport, Swydd Stafford, o ddwyn modrwvau gweith 19p. 10s o Shop Felin Ferw. Gaerwen, ac addefodd hitliau ei w ydd, a dedfrydwyd hi i dri mis o gar chariad. Yr oedd wedi ei heuogfanlll chwech neu saith voiith or blaen, a dvwedodd ei thad mai cychwyniad ei gyria ramantus oedd derbyn ohoni 50p o iawn pan y gorfu iddi adael lie lieiil, duol oherwydd gwaeledd. Diangodd oddicartref wedyn. Dywedodd cudd-swyddog o llanley fod y tad yn ddyn uchelbarch, ond ei1 fod gan yr eneth gartref da ar ddisberod y mynr.ai fod; nid cynt y byddai allan o'r carchar nag y byddai ar ddrw wedyn yn rhyw gWll" o r wlad.

DEDDF Y TLODION ARGYMELL CAFR TLOTAI. CYNHYGION PWYSIC. I Cyflwynwyd i'r Senedd, yr wythno? ddi^ddaf adiroddiad tra pliwysig o eiddo pwyllgor benod- wya gan Fwixld Llywodraeth Leof i yfttyried v cwtlwlI o dros-glwyddo'r gwaith 0" wèillvddu JJeddf v llodion. Y maent- yu avgvmell di- ddymu r Byrddau Gwarcheidiol ac Undebau'r liodMn. a chrynhoi a throsglwyddo'r holl waith 1 i Cyng'htwau Scrol. Se-ilia'r pwyllgor ei ar- gymeliion ■"r y riiagfarn cydd yn gyftredin yn erbyn Deddf y Tlodion a'r amoan yw Vhoi pen ar y diraddiad a deimlir wrth orfod myn'd i'r tloty, Yn ol eu eynihvgion bydd i blant ysgol gael eu c-ym- ryd o'r tloty vii gyfangwbl; y gwan eu meddwl i be-.dio bod gyda thfoodion erailil; a'r fam a'i baban, y claf, a'r Otfdrannua i fod dan ofal v Pwyllgorau lecliyd. o berthyna." iV argymelliad fod i'r t-lotai gae! eu diddymiu-^dywv.d yr a(J.roddliad fod v C,wai-che.idwa;,i yn awr, ga.n nad pa. mor galed a 1 lwyddiannus y gweithianr. yn oeisio gwneud gor- mod. Daerh budd yn ddi-i-u o'n eylw dy fal y blynyddoedd diweddaf i'r gwaith o ofalu am y cleifion ddaw dan eu gofal, y mamau ddont i;r tJotaå pan fo'n gyfyng arnynt, y plant ddygir i fyny yno a'r diail!ia,id ovmv^g—yr hen a'r gwan eu meddwl—sy'n oael nodded yn y "ty." and at yr holl waith yma v -riia-e'r dy ied«wyddau ynglyn a cbynorth.vy allanol, hefyd ynglyn a'r ilety ffonddol ;on—yr unig i'r gweithiwr gonest I sy n ehwilio am waith ac i'r tramp evdd ar v ffordd ere blynyddoedd. Wedyn dynarr gwaith ynglyn a threthiant yr undeb, TOfrestriaa gen- edi.gaetilau a marwoiaeithau, ae ymlaen. Yn awr v cyntiyg, yw tro%nwyddo gofal y plant i'r Pwyllgorau Addysg. a gofal y tlodion 0 feddwl gwan a'r c.!ai ae analluog i wahanol bwyllgorau y Cynghorau Sirol, pydd a wnelynt a gwaith o'r fath.

y ERFAU A THHEULIAD, A ddurfu i c'twi syiwi pan fyddwoli mewn poett meddwl, lie-a mcwn pryder neillduol, fod y V-euli,ad yn myned allan o drd¡¡? Y mae prydvM' yn achosi coll nerfau trwy yr hoil gyfan»oudiad. Yn aw,r, y m«<?,'r cyfaiisotldiad nerfol a thireul- iol vn perr-hyn yn agog i'w gilydd. ac nis gaH un gael ei amhairu lieb i'r llall hefyd ddiodd<ef. Y mae nerfau dVwg yn golygu eam-dreubad. Felly y mae cam-dreuliad yn achosi coll mewn ynni nerfol.' Adferer treuhad da trwy (.ynibyln yr or- ganna-u treaiiol. a.r ba un yr yclyeii yn dibynnu am fiteth oddiwrtih ymbortli, i weithrediiad iac-h- us, ac fe d-dilynnir hynny gan iechyd cryf He YnIJÍ nerfol liawn. Er eicrhau hyn cymerer Mother Seigel's Syrup a.r ol bwyd. Y ;mi, ei ddylanwad fel tojile a meddygini&eth ar y eylia, yr afu, a'r coluddion yn rhoddi iddo yn rhwydd y lie blaenaf ymvsg yr lioll feddyginiaethau at y treuliad. Y mae llu o bersionau wedi profi fod ei ganlyniadnu yn rhaigorol. Yn hollc1 yr im modd y gellwch (hwithiau fanteisio lwfyd.

m"' L CARDIAU CIG. Y CYXLLUN NEWYDD I DDOD I RYM CHWEFROL 25am. Y mae eig. yn gvstal a menyn a margarine, i igael ei ra.nnu'n gyfartal, yn ofycynlkin a ddaw i rym ar v dydd a nodwyd. Ihma ddywetlodd Arglwyd l Rhondda wrt.h ewyxklogior. v PwyH- gprati Bwyr1 vn Ll.nidain a'r siroedd cyfag-oz-, ddydid lau. Hyd?rai eftt y deu-ai peihau n well ynglyn a'r ovflenwad ci.g ymhtn ychydig wytii- noea.vi. gan ira<l oedd y ileihad yn nifer yr anif eiliaid yn y wlad ond pump v cant: yr anhawe- ter oedd en bod yn amhaixid i'v. lladd. Edryehai efe ar -ro-cl(ii i bawb ddogn gyfartal yn hanfodol angenrhoidiol. Yr oedd y gweithwyr, medtrai, vn bar-od i fyw ar lai, ond i bob diow- i-i-ii wneud hynny. Dyma oedd nodwedd anhebgor pa gyn- llun bynnag rod'did mewn gvym. Yr oedd rhai shopau a rhai partha-u vii cael mwy na'u cyfran yn awr, a gwelai efe fod vn hyn sail dda i gwvno, "Cymer be-th anver (vii y gellir trefnu pet-h- au." me<ldai ei arglwydd'.aeth. "ond ni bydd i mi orffwye hyd nes y gallaf anfon i bob doabarth y bwvd v mae ganddynt I)awl iddo. Fy iivied- ewydci i fydd ei anfon; eich liyledswydd chwi fydd eii ddosrahHu,"

CLERIGWR HYNAF CYMRU. DIWEDDAR FIOER LLANWNDA. Ym marwolaeth y Parch D. L. Williams, yn Rhyl, co'.lir y clcrigw-r hynaf yng Nghymru. Ganwyd ef yn 1823, yng Nghaerfyrddin, yr: orwyr i'r esboniwr Peter Williams. Wedi bod yng Nglioleg lesu a chad M.A. daeth yn gurad l Niwbwrch—y mae 70 mlynedd oddiar hynny—a bu'n gurad yn Rhuthyn am flwyddyn. ac yng Nghaernarfon am saith mlynedd. Yn 1860 aeth yn. fieer Llanwnda, a bu yno dros 50 mlynedd. Hyd oi 90ain mlwydd yr oedd yn bur sionc a mynnvch y piegcthodd ceirgwaith ar y Sul. -<

MILLIONS OF »IATS BY RODINE." IT NEvapt FAILS. HARLEY, CHEMIST. PERTH. LOCAL AGENTS Agents: — T. J. Priohard, Chemist, Llan- gefni R. R. Jones, Chemiet, Amlwch; H. P. Thomas and Bon, Chemists, Aber- nraw; H. A. Evan*, Chemist, Port- dinorwic. and Reea Roberta. Menai Bridge. I- ITI ÀCTS LIKE I_%o A CHA,Rf IN THROAT ILlS Maent jcif en suyno ywaith aficchydony g'.vddj Bu adeg pan y gwisgid swyn-gyf* areddion i ymlid ymaith Ddolur Gwddf ac afiechydon eraill. Yn ddiweddarach daeth meddyginiaeth- au arswydus feI pryfaid cantroed cyfan- soddedig o ymenyn ac yn liawn powdr— hen gyngor Prydeinig at Ddolur Gwddf: A phwy nad yw yn cofio'r garglo hen ffashiwn a thrwsgl, yr hyn roddai gym- aint poen ac a wnai gymaint cam aTi x gwddf amliaredig-Ilyiicid un hannei ohono a thefiid yinaitli yr hanner arall. Erbyn hyn y maegennym y Formamint Tablets deniadol, hawdd eu cymryd a chwaethus, pa rai a roddant ryddhad buan oddiwrth anhwvlderau'r gwddf ( bob rhyw fath, gan glirio ymaith yi achosion ohonynt. Darllenwch yr hyn ddywed eraill aw Formamint; yna rhoddwch brawf arnyn eicii hun. Maent yn Gwella ac yn Atal Dolur Gwddf ac. felly ymlaen. Syr G. J Molesworth "Cefais For- mamuit yn bur effeithiol ar atrhwylderau'r gwddf wedi i feddyfiiiiaetliau ernill fet-hu." Lady Ratcliffe Ellis ".Meii-n ear.Iyn- iad i gymeryd Foriua-mint tablet* nid yw Lady Ratclifte-Eii-is wedi caci anwyd na dolur gwdd4 unwairh v gaeaf yma." Syr Wm. J, Crump: EN d-taf yn evrii ix>t,s!aid o Formamint gyda mi bob amter, ae yi cymeiryd ohonynt gvda'ni bod yn teimlo un- rhyw arwyddion o àdcJur gwauf neu a.-nvyd." Paham na ochelwc-h Ddolur Gwddf ac A wyd y gTteaf hwn drwy fabwysja lu yr arferiad hwn 0 gymeryd Foimamint gyda chwi. Bydd iddo eidh amddiffyn rha.g yr Anwydwtõt. Diph- theria, Y Freeh Goer" yngliyda hoil aniiwylder- 4i¡¡'r gwddif a'i gyswlit ar biaiit ao oedoiion. MM hefyd yn piiro'r .-tnadi—ar oi tybaoo neu alcohol YI, arbennig feJJy-gan gadw'r g,na.:dd yn gad- arn ac iaeli ac atal gwywdra'r dannedd Pwreaewch Formamint gan eich ft'cyllydd 2s 2c y bote!—ond gofeiwdh eich bod yn cael y gwreidd:!ol a'r gwirioneddo!, wedi ei wneuihur yn unig gan Genatosau, Ltd. (British Purcha«e>re of the Sanatogen Co,), Chairmsn, Lad'y Mac-voi'tSh. 12, Chonie# St-ieet, London, W.C.I. JVodtad: I'dl amddiffyn rhag efelychiadau, yu y ma.n fe roddir enw newydd ar Formamini; gN,.lieu, yr enw hwnnw yn iiysbys ar fyrder. FORMAMINT Y Dabled ag sydd yn Dinystrio Pryfetach y Gwddf. THE REALVELSII CURE HAYMAN'si BALSAM I WELLHA H BESWCH ac ANWYD H A mhrisiadwy gyde: Poteli 1/3 a 3 N GAtt OLL FPZRYLLWYR A Gp DoItt fpugh- use The Unrivalled I Keating'slozeng^l DANEDa VMvVELA Dit. JONES, D.D.S. ;A.M.). SURGEON DENTIST, CRAIG OWEN. BANGOR. A jJ-ANGEFNI, bob DYDD IAU, yn 16, LLEDWIGAN ROAD, o 12 tan 5.30 o'r gloch. Ym M-ANGOR, BOB DYDD ond dyddiau Mawrth ac Iau, o 10 tan 6 o'r gloch. A LLANERCHYMEDD, gyda MISS OWEN, DRUID HOUSE, o 10 hyd 1 o'r glooh; ao AMLWCH, gvda MR HUGHES, Stationer, o 2 byd 5 o'r giooh. ax DDYDDIAU MA WRTH. Ionawr 29ain, Chwefrol 26ain, Mawrth 26ain, ac Ebrill 23ain, 1918.

GWATIARDDIAD YR U.D. A NINXAU. HONIAn DlFRIFOL OA N AMÐRlCA:WR. Bu r Proffeswr John A. Nicholls, Boston, Unol Daleithiau, yn siaiad mewn cynulliad mawr o glerigwyr u gweinidogion yn Lerpwl. Y nHH; efe'n un o'r siaradwyr ddaeth dros y Werydd i ddadieu dros lwyr waharddiad y fasnach fedd- wol: un arall oedd Dr. Sheldon, svdd bellach wedi dyeliwelyd gartre. Dywedodd Proffeswr Nicholls fod dvrnuniad vn y Taleithiau a Chanada am wybod y ffeithiau diwedduraf o berthynas i'r fa-nnch fcddwol ym Mhrydain. ond yr oedd v "censor" wedi croesi allan y tystiolaethau geid yn y llythyrau anfon- odd aelodau'r ddirprwyaeth gartre. Yr oedd Dr. Sheldon am gael mynd it yr Arlywydd Wilson i cdrodd yr hyn na (.,liar. ifltawyd iddo ei anfon mewn llythyr. Yr oedd efe (Mr Nicholls)1 y dydd hwnnw wedi cael llythyr oddiwrth wraig flaen- Haw gyda dirwest yn y IVileithiau. "Op yw'r hyn a ddywedir am effaith andwyol alcohol ym- ysg y milwyr a'r morwyr Americanaidd anfonir 1 Loegr yn wir," meddai, "gobeithiaf y bydd i llywodraeth yr Unol Daleithiau atal anfon bwyd nad; arian yno hyd nes y bydd y mawr ddrwg hwn wedi ei symud." Yr oedd yn sier o fod yn ffaith fod y lleoedd ymyfed ar y llongau oedd yn cludo mihvyr o'r America yn cael eu hagor eyri gynted ag y bvddai'r llongau dair milltir allan. (Parodd y sylw hwn syudod mawr.) Rhoed i'r siaradwr amryw gwestiyinau, a dv- wedodd na chaniateid cvniryd diod feddwol yng ngweithfeydd dur y¡' America yr hyn yfai'r dynion oedd gyda r ffwrneisiiau oedd blawd ceirch a dwfr. Nid oedd efe'n barod i gredu y byddai i'r undebau Ilafur ym Mhrydain sefyll yn erbyn gwaharddiad yn ystod y rhy fel; yn wir, yr oedd y Blaid llafur Anibynol a rhai dosbarlhiadau Iliosog o weithwyr Ysgotland wedi gofyn am dano. Ni thelid dimai o iawn i unrhyw fragwr na thafarnwr yn yr Unol Daleitliiau os y cauid eu ty ae y rhoddid hwy ar yr un tir a phobl eraill oedd heb erioed fwynhau braint arbennig fel y gwnaetliant hwy. Gwir fod yr ad-drefniad Yh arwain i beth dyryswch, ond yn fuan byddai pawb yn well allan.

HOLIAD NEWYDD. Bu farw gwr y dydd o'r blaen oedd yn dra ehyfocthog. Gadawodd ar ei ol ymhell dros ugain mil o bunnoedd. Edryehai yn lion ddigol1 ar weinidogion y Gair yn derbyn 3Cs y Sabot.h! Sonir am wneud y "Rhodd Mam" yn fwy "modern" drwy gael ambell gwestiwn fel hyn i mewn: "I ba le y mac cybyddion yn mynd ar ol marw 7"