Y Clorianydd

Z) z Rhys Daf ydd Syn Deyd 3Lai y prentis j;a y pennill yraa 1 dy'ei raodryb— a n t a iinto'r shop; vV Juhf'L "d yn lloaydd, Mae hi moi f ltlop; l-i' l frwciid 1 •' (l)i Ei modryb ;ir A,!IwedLti Ja Ic Ll waer y[I glen, 1 • Jl ti'n hea wraiy: I'vvyii." f^0lJi!!r'in!vlr^ I'.va yn taniro'n chwyrn am fort ihjwrai wed; t,j ru-vsiro rha^ myn;J j fcaH>lrl-,lr vy flocio'r portb -'la-11 Tiait i t'' lo, t taju Qpjj yn e; (ryj,. hynu, ac eisicu gv u hr Y I)ydl raid idd c, t,f (Ilb.N-s) aitfuii un o'i geisbwiiaid arbenn: no y *tro (lCsaf i Sitdw i:hv.un- teg l wr A ;;u. 1-od rhywtm inw 'inquisitive'' nap: arc.il S7i ho i pim yr w 'd y f;,rch Km1;11u. 0 l ,»!i mjnd diob j j bend it li yn lie m;. nd at y saul fed „aj rjj^j patl oedd yn ucs ati. Y rhaid i bobl g: lei sia-rad—people will talk a phall "a bjdd i;inci(jyni ddiiu ddwayd ,tni dii)yiii- siarad ani bobl eraili h>d y. ( ocd am ft-rciicd pareh-

YMREOLAETH I'R IWERDDOy. OYNHYGION Y GYNHADLEDD WYDDELlU. Ddydd Gwener eyhoeddwyd adroddiad y Gynhadledd a fu'n eistedd am iisoedd i geisio penderfynu ar gynlluu i lyw odraetliu'r Iwer- ddon. Mae'r adroddiad yn ffafrio hunan-lywodr- aeth: cj-tiinwvd a hyn gan fwyafrif o'r aelod- au, yn eynnwys mwyafrif o'r Cenedlaeihohvyr, yr oil o'r Undebwyr Deheuol, a phump allan 0 r saith cynrychiolydd Llalur. I DyJna brif bwyntiau y cynllun y cyt unwyd arno gan y mwyafrif :— Senedd "VVyddetig i gytnwys dau Dy--Prif Gynghordy a Thy'r Cyffredin. Sicrheir i'r Undebwyr 40 y card o aelodaeth y Ty Cyffredin Gwyddelig. Cynrychiolaeth ychwanegol i rIster drwy etboliad uuioiigjTchol. Cynrychiciaeth Wyddelig yn We-stminster i barhan. Trysorlys Gvryddelig i gael ei sefydln. Y Scnedd Wyddelig gael hawl i drill holl faterion cartrefol. Ar liyn o bryd bydd i fater y tollau aros yn nwylaw'r Senedd Ymerodrol. Cyfran yr iwerddou al dividual y Llynges a'r Fyddin i barhati. vF"

DOGXI YMENYN. CYXHADLEDD YM MANGOR. Bu cynryeliiolwyr Pwyllgnraii Bwvd >Ion, Kano-°r, Betliesda, etc., yn eistedd ym Man- ° Gahvodd y Maer (Mr it. J. Williams) svlw a J- ffaith rΡld ucdd y cynllun o ddojrni wedi IT>- i'm v^S1'u Yr oedd mewn f.w'i ™n d-vdd blun. ond caenl r -i -xn my,1d Gaernarfon a lleoedd tr-anl brynu ymenyn. pryd yr oedd pawb "ar t-r y ddmas. Yn wyneb hynny .vr ootid Pwyilgor Bwyd B;uigor wedi peiider- .nu mynd yn ol at yr hen drefn os nad vra- unai pawb fel ei gilydd yn y cynllun new^dd. Ategodd y Cadcirydd Mr 7. R. Evans) Vvn- ladau r Maor, a dyvve-Jodd fod yrnddyjnad lhcii pwyllgoraa yn y dusharthhuiaii crwii-dir* Ail hunung-ar, ;unvlud^art>i, ac iuiluiiJwii^r o uaina^yddiarth j;¡.t:1.w;;rj.-m<li etc eu bod Ijïl pasto penderfytiLad ymhlaid ei wnend vn qrlodoi ddoyui yinenyit drwy'r wlad. Sylv-odd v Maer y hyddarn well, pe ceid digo« o ymeuyit, iddy.'it wueud v ddotrn yu fwy. Dywedodd Mr Bintoa fotl pwylleor Beau- maris wedi pasio i lieaiio -,osod y dif-i"/ ;i r dosbarth ar lwfan.s oherwydd fod yr amaeth- '•vVr yn L-viietid digou o ymenyii heb un ar- I)Obl. a "bara-menya" oedd prif fwyd v bob!. Y warn Mr R. T. Jone,, (y dirprwywr cvn- orthwyol) codai'r anhawster o'r titilli fod rhai pwyligoran wedi penderfymi ar gynJIan o ddogni yn wiffoddol. t'ii bod yn awr eisitu tynnu'n ol. Yr oedd mwyafrif y pwyllyor- an yng Ngogledd Cymru yn erbyn hynny. Cvdllahvddai efe'n. rhwydd niai bara ac vmen- yn oedd blV)'d cyB'redin y bobl. Cydolygai a'r Matr mai aidiej ar ran rhai pwylb/orau oedd tynnu'n ol o'r cynllun. Y ffordd, i ;aeI trefn ar bethau oedd lloguÎc ymenyn ymhob- man. Wedi ymdrafo(I pellach pasiwyd y pondor- fyniad sy'n canlyn, ar gynnysr y Parch W. Morgan :—" Hyd lies y trefna'r Llywodraeih i brynu, i hel, ae i ddosbarthu'r holl ymen- yn. ein bod yn argymell ein pv\-yll:jorau b\ù i ohirio'r cynllun o ddogni ymenyn." CAm DA I'R "CLORIANYDD." TIn tri-fodieth ar y dyxrumoldeb o jrael hys- bysiadau iuiffurf yn y nevyyddiadnron mwya'u cylchrediad yn y dosbarth gynryc-hioi- ici gan srynhadlcdd y Pwyllgorau Bwyd gyn- haliwyd viii Manpor, a sjhsxxld y Cadeirydd mall' unig bapur Cynirzitg o hwy" ym 5fon oedd y Clonanydd." Yr oodd dan bapur Saesncg yng Nghaergvbi—y i; 3laiiM a'r "Chronicle", ond ga« y "Chronicle" yr oedd y oykhrediad mwyaf o lawer, j Pasiwyd i Mr 0. Jones, yssrifonnydd y S.vnliadk'dd, drefnu i gyhoeddi hysbysiad- an.

Y ME SCR MILWROL. Y GALW MAWR All DDYNION. Dydd Mercher cynhygiodd yr Ysgrifennydd Carlrelol (Syr (_ Cavej ail-ddarlleniad y Mesur ucliod. I). edu:id foll digl\dt¡iad au yn Ffrainc yn ystod y pythoinos divveddaf wctli dangos fod angen pob cynorthwy j.osibl i'r Fyudin. 't mhoii chvve' mis eto byddai angen mawr aai udynim obic^id canlyu'Md naturiol- y frwydr iav, r brosennol ydoedd gwneud dcfnydii rhag 1J.ütJl o'r ad-fyddn serves). Partiieii y CiUliygiad i godi'r oed J banner cant, a 55 ar gyier dosbarthiadau noilltuol, yr oedd vit naturiol y byddai cyfar- taledd y nifer dynion a geid yn llai nag a gaed o ddynion ieuengacii, ond credai'r Lly- viodfaeth y ceid nifer pur syJwtMfdol. Dy- manai y Liywodraeth i'r Mesur hwn fod yr an diwcddaf i gaol dynion i'r Fyddin. Gyda golwg ar y cynhygiad i ddwyn clerigwyr a gweinidogion dan y Me'iir, dywedodd ei fod yn deall fod llawer o weinidogion yn barod i wncud on rhall yn y cyt'eiriad yma, a rhoddid cyfle yn awr iddynt fynd i'r fyddin. Ymyrwyd gau un o'r aelodau Gwyddelig, pryd y sylwodd Syr G. Cave nad oeddym wedi ciywed Ha is gwirioneddoi yr Iwerddon cio. Pe lias sell id disgwyl ond deg o adranau mil- wroi, ie pump, o'r 1 werdUon, yr ocdd yn werih pasio'r Mesur. Awgiymai yr D. Maclean nad oedd yr oed- ran i'w godj'u uwch na 47. Credai nad ellid cael mwy na thri y cant o ddymou d(jjs 42 o fav.r worth milwrol. Dadieuai 3ir iilloii nad oedd y Prif Wein- idog "t-di gwneud actios o gwbl dros y Me&ar, a chredai y byddai cymiiwyso r Jtesur at yr Iwerddon yn ddinistriol i'r yingai? i setlo cv.esti-.vn Amreoiaeih. Anihouai Air Asquiih a gyrhaeduid yr am- I C<JII !Ill'WIl golw;,(" d;-w' golli'r (H'd i JwmlCi' can!. Yr oedd if wedi derbyn lliaws o lythyr- au ymha rai y dywedid yr effeithiai y cynhyg- iad yn fawr ar fusnes y wlad drwy gymryd ymaith ddynion o'r ocdran a nodwyd. Gyda s^ohvs ar yr iwerddon dywedodd y bu;oai ii haws dod a gorfodaeth ar y wlad honno ddivy liynedd yn of nag oedd heddyw. Dywedodd Mr Bonar Law, os nad oeddym yn barod i. gymryd ein couoro (licisiau Bytb") yr oedd y Mesur hwn yn anhebgor- oi. Yr oodd y Liywodraeth am wncud yr oil oodd yn eu gallu i wrthsefyll yr ymoscd- iad o eiddo'r gelyn, ac nid oedd amser i'w golli. Ni elwid dynion i l'yny i hanner cant os na byddai gwir angen am eu gwapanaeth. 1"1' od Liywodraeth wedi s'wneud cii moddyliau i fyny parthed yr Iwerddon, :ic os liad oeitd eu poiisi yn iavvn dylui rhywun arall ymgymcryd a liywodraeth y wlad. Nid oedd- ynt alu newid ea dyfarniad ar y ewestiwe. Ar ymraniad ail-ddarlloinvyd y Mesur gyda I mwyafrif o 2a,sef 323 yn erbyn 100. I DYNION 44 OED GYNTAF. Dywedodd Syr A. Gedde a:i fwriedid i'r holl ddynion a ddcuant dan y 3?osur gad eu galw i fyny ar unwaith. Ni byddai raid i'r un dyn fyned srerbrou y iiysoedu apel hyd nos y byddai wedi cael ei arofcwilio gan y Bwrdd Mcddy;;ol. Yr oedd dyledswydd i 1 I wasan iethu yn dechrcn Ervntcd ag y rhoddid cydsyniad lirenin i'r Alesar, ond nid oedd an.^tn i r un dyn gymryd mesuran i geisio rhyddhad gan iys apel hyd nes y cai rybudd i fyned dan arciiwiliad meddygol. Bwriodid rhoddi rhybadd allan mai dynion 44 oed a elwid gyntaf, a chai y dynion hefyd rybudd personol o'r dyddiad y gclvvid hwy am arehwll- ia(i Yr oodd g-anddynt orinod o ddynion ieaainc yng Ngradd 5, y rhai nid oedd ganddynt dystysgrifau rliyldbad, on 1 y rhai oedd at alwad. I"cilN !Ivi,tiv wiieuil i i'fwrdd a phob pb'der yai meddyliau dynion oedd yog NgraUd 3. MR ASQUITH YN CEL-N.)(»I. Yii vstoct i, drdodae; li, ddydd Gwener, jnviiaed sylwadau gan Air Asstjuith ar ddi- frifoldeb y ;efyl)fa, a dywedodd na wnai ef ddiin a barai rwyslr i'r rhai oedd yn gylrifol i'r genedl a'r Ymerodraeth am ddvvyu y wiad Iwn all,w o'r pürygl. r.ii Ty hefyd yn eisiedd ddydd Sadwrn i ysiyried y Mesur jmhellach. Mown atebiad i aelod dywedodd Syr A. G. Boscawen y byddai filwr oodd wedi cael rhyddhad o'r Fyddin ac yn derbyn pensiwn oherwydd clwyfau, os y cynhygiai ei bun eto i Wasanaethu oi wlad, barhau i dderbyn y pension hwi^'w at ei gyflo^ feJ milv, r. CSWSITHWYR Y TIR I Cynhygiodd Syr C. Bathurst gan allan weithwyr amar.tbyddol mctlrus rhag cael eu galw i lyny ar fyr rybudd, ac awgrymodd Air Leslie Scott ychwanegu at yr adran c riat-i i'r perwyl nad oeddynt I gael eu galw bob gydsyniad y Swyddfa Amaethyddol, Atobodd Syr A. Geddes fod llawer o ddyn- ion ieuainc ar y tir nad oeddynt yn gwneud dim ocdd twn{t)do! i gynyrrhn hw-d, Yr j oeddynt yn Ilechu dan yr amryw "wlaw- lenni." Wrth gwrs, byddai i'r Liywodraeth ystyried y sa3e anidethyddol cyn rhoi eu gallucwdd mown ^rym. Gwrlliodwyd y (rwelliant drwy 234 yn erbvn YNG NGHYSGOD YR EFENGYL. Dywedodd Ysgrifennydd Cartrefol, no Fawrth. y galewid allan Moinidogioc pob enwad o gylch y Alosui- Milwrol. 79.

ANGEN CYNHORTHWY. Pabam y mae anhwy!derau y cylla, yr aft), a'r coluddion—diffyg trculiad, |X)'enan* ar 01 bwyta, y boil, surni yn yr ystumog, rhwnn- odd, a'r cylTeJyb—mor gyffredin y Wyddiau liynr Yn ddiau y miwiit. yn fwy cyffredin nag irfi,r, er, yn liapus, uad ydynt eto o nud- wedd ddifrifol. Y mae'r Qglurhad yn syml, felly hefyd y feddyginiactb. Cymrwch eich achos cicli hun. Buoch am Jlynyddoedd yn abl fwyta yr Buoch am Jlynyddoedd yn abl fwyta yr hyn a ddymuncc.it, heb teddwl am anhwylder na Ond ni ellweli fwyi i yr hyn ddymuuech y dyddiau hyn; rhaid i chwi fwyta yr hyn cliwch gael, a dyna lie mac'r lie! bul yn dechreu. Nid yw eicii cylla, mwy na chwithau, yn iioffi rhywbeih arall yn lie bwyd. Y mac yn gwneud orcn a rhwydditf y gwaith y mae wedi arfer A-neii(i-NT mae hynny yn naturiol, onid yw r Rhoddor amser iddo. a help tonic tiealiol a mcd.iyginiaeth y cylla, Alothor Seigel's Syrup, a bydd yn sicr o syimid y drwg. Anwybyddor oi rybuddiou, a bydd i chwi sylweddol;—fel lwl) un arall—l'od ynni, hywyd, ac. iedyd yn dibviiii ar woithrediad effeithiol yr organau treuliol. Cofiwch mai nid yr hyn a fwytcwch, oithr y cyfran hwntiw ohono ydyclt yn dren(io sydd yn maethu eich corff ac yn cyinial cicli bywyd. Mator syml ydyw eymryd deg dyfcryn ar litifraiti o Mother Seigel's Syrup ar ol bwyd, ond trwy wncud hynny y mac milocdd wedi ata ac yrnlid uihwyldtrau y cylla a'r afu.

RHOSNEIGR. FE'I GANWYD YMA. Borrll Sabofh, Cliwofrol oydd, bu farw Mrs Elizabeth R. Williams, 101:) Racmr. yn yr oed ran teg o saith deg a saitli o flwyddi. Feï ganwyd yn Rbosneigr, plwyf Llanfaelog, sir Fon, yn torch i Owen Owens, mah y Bryn- a Alary oi wrait; A"ma y treuliodd y cyfnod boreuol o'i hoes, ac yr- ei EI areol- ae tii y mae yr olal o'r tenia wedi niyncd. Cawn iddj ymbriodi gyda W R, Wiiliiuu- ironcdigol o Aberffran*, Dydd N, 1GCG, 52 o Qynyddau yn 01, ae o'r uniad ganwyd 14 o blant, unahldog o fechgyn n thair o for- chod. Darfn iddynt fyw nr 01 priodi yn Rhn.s- neigr, yna pyinnd;iBant i sir Gaornarfoii, i ardal y Fron. rhwng O.rmoi a ItiioHlryf.in, i le o'r (In w ManlUvyd, tu-\nsdivtift y i'r .Ymerica.s Pallod'I iochyd l' William!) wrth weilhio I IOOWP, nctiir.nl [ (fermif)- Jttmnt yn byw sir ddwy o wiihnnol rrïtllyd,1 yn ardal W.AA.e<a!. Dielhanl yn o! «!PM- ci'.ofn ddi.oi^ i Vy.v i'r s>i>,rii ac yma y h!i Mrs Will inns t,yd ri CnJ'o.H'J tryf»(edd (ulnj inn yn ''wli,; f lIIi;, Yr yn wrfiiff dirian [I cbarpdis-, ci eli<trl!'cv yn Tl'fin'othl y•! tav.cl. yi) ynf'alu ;un ci |-bv'.«d ,ri phliiti!. a (ItMimbml 1" n-v'vj yn !'V ? .vn V faftrpf in-v ft. Caftnlii Mrs jfi'-ahipdigrHsaii bitrciii: oi V Cftrcit Jojti) Wayjps. Dr, Jo^pij HebsrU — o t i '.•ifcwmfau'!

AM LWCH. YN GWELLA.—Da gan bawb oedd gweleri PU cyd-drefwr rhadlon, Mr Owen Hughes, baker, wedi gwella yn ddigon da i gael dod gartref o Fangor, wedi bod yn yr ysbyty yno am dros cliwe mis. YN Y MAES.—Tristwch i lawer heblaw ei doulu oedd clywed fed Hugh, mab Mr a Mrs Joite, 'Refail Groosion, ar goll, a hynny or Mawrth 2lain, ef y dydd cyntaf i'r (Jerman wnoud ei ymosod bid mawr. Mawr hyderwn y claw gair mwy calonogol am dano yn fnan, fel ag y cafto ei doulu achos i lawenhau o'i bleaid. Mawr yw'r prydor ar lawer aelwyd yma am y bechgyn, pan fod cymifer ohon- i-tit yn Arras ac Arinent.ieres. DElGRYN HIRAETH AM UErT. JFOR WILLIAMS, mab hoff Mr a Mrs Williams, Cost Office, Porth Amlwch, a «"wym;Kxid yn Ffrainc, yng ngwanwyn oes, Mawrth. 1918 O'i fodd mynodd y fyddin, ac yn Ffrainc Ein iirind fit yn ddiflin; Ond nwyd a ftrom y drom drin A wyrodd ffafryn gwerin. 0 wys y drin a'i dw-ys dro o'i ofui [for ga'dd noswylio Y liON wen yns ngwyll yr huno Dry-Jd o'i rhawd i harddn ei ro. Mil fcwell yw Ifor bellach hwnt y brad Yn lawnt y bri'n holliach: Yno ,mao gwanwyn amgotiach, A rlifir yw byd Ifor bach. —David Jones, Post Office, Amlwch.

BEAUMARIS. MARWOLAETH.—Wedi cystndd maith r: blin, bu firnv Mr Wm. Lloyd. Ty'n Lot), yn 41ain mlwydd oed. Mab hynaf i Mr a Mrs Richard Lloyd ydoedd ein cyfaill, ac yn hynoo o ^ymeradvv^' yr irdal. Bit am amser yn hrildgeidwad N^baergybi, hyd nes y iiwedciwv(i a'r a fieri) yd a lynodd wrtbo liyd y diwedd. Cymorodd yr aiigl:idd lo dydd Linn yn Egrlwys henafol Llallfal's, Cydym- dt-iiiilir a'r teulu parchus yu eu trallod dwfn- —Trefwr.

BODOftGAN. tiwoner, ar ol cys- tndd maith a chalcd, ba farw Mr Owen Jones, 'Retail, Cefnygw.VTii. Yr oodd yn un o'r dynion oodd wodi ymrestru i fyned allan g-yda chorfflu'r rheilffordd, a bu am gyfnod yn Salonika: ond torrodd ei iochyd i lawr. a he aLiref am rai misoedd, a bore (iwener cefnodd ar fyd y pofidiau, yn 26ain mlwydd oe/i, vjan adael gweddw ac un anwylut. bach ar ol. Nawn Mawrth; dygwyd ei weddillion i fyn- went Capri Bethel (M.C.), gaii ychydig o'i borthynasa i a'i gj*feilUon. G wasanaethwyd gan y Parch J. R. Owen, y gweinidog. Cyd- yindoimiir yn gyffrodinol a Mrs Jones yn ei j dwfn drallod nid oos ond ychydig o wythnos-j au ers nan gollodd oi bniwd yn Ffrainc. stvi'j Signaller Tom Oonos, Ty'n Lon. Nawdd yl Nof fo iddi, a'r oil o'r perthynasau, yn y brofodi'/aeth hOJJ eto. Mab oedd yr ymadaw- edig i Mr Owen Jones, Ilonc3-rod.N-ii, Holland I Arms.

ORYNDU. WEDI Oi RRAiiDD ADREF.—Bob math o lestri pridd, yn eynnwys Potina l.laetb, Pad- olli, a Dysgiau. Prisiau rhoayniol. "Cyntaf i'r felin gaitf faiu." Cofiwch y cyfeiriad .1. Webster Williams, Bodlondob Stores, Ty Croes.—llysb.

CA ESGY81, ATARW CYFREITIiIWR.—Ba farw Mr R. E. Pritchard yn 52ain mlwydd ood. Brodor o Bwllbeli ydoedd, a daeth i'r dref hon gwn» o fiynyddoedd yn 01.. ElSIEl'R COFNOD.—Gobiriodd y Cyng- or ddowis rhai i'w cynrychioli fel rlnxilwyr y r ysg-oiion elfonnol er cael gwybod beth oodd mesur ffyddlondob y rhai bouodwyd flwyddyn yn ol. Y DllETH.—Llywydiiai Mr Henry Jones ,n-far.fod o'r Cyrrgor nos Fcrcher, a phasiwyd i'r dreth fod megis yr oodd—4s 5c yn y bunt. OWN CHWI DR.—Cwynir oherwydd fod cwn yn maeddu'r elytiau tatws ag y mac'r • rojoiion mor ddiwyd yn on triu, at- y mae'r Cyngor wedi galw sylwr heddlu at y mater. 1 beth y cedwir cwn mewn tref:- PENODIAD. Y mae Miss M. Phillips, Llasa-street, newydd lwyddo i basio arhollad fol clerc I'rt Swydrifa y Marine. M-'rc.'1 yv* j'r diweddar Mr Phillips, yr hwn a gollodd ei fywj-d drwy suddiad y "Tara." 'PRIODAS. Yn Eglwys St. Cybi, ddydd fan diweddaf, priodwyd Mr P. Loder, Port- street, a Miss AT. Hartson. o'r un stryd. Gwein- ydd\vd ar y |>riodtab gan Mr Ralph Sharp, ac ar y briodasferch gan Airs Ellen Williams. Y Parch W. J. Williams, curad, roes y c.vlwm. t ANRTTEGl G WEI NI DOG.—Yn Nhreffyn- nn. yn ddiweddar, anrhegwyd y Parch J. C. Rowlands, cyn-woiriidog y Presbyteriaid Seis- nig yma, a "wallgt," yn eynnwys "Tret- sury Notes," gan adodau'r eghvys yno. Y r gwr parchodig newydd ddechrcu ar ei waitli yn I,t,.rpwl. ANGLAUU. -Pryuhawn Llun, ym Mynweni ;at"hyfryd, daddwyd gweddiilion y ddiwedd- ar Mrs Jane Williams, Hone Wane. Yr oedd lua 70 mlwydd oed. Gw&sariaethwyd ar lan y bodd gan y Parch ITawcn itees (B.) a Mr W. S. Owen. C.C. WEDI EY LLADD.—Drwg gonnym fldeall fod Corporal E., J. Barker, mab-ynghyfraith Mr a Mrs Alexander Martin, Kelso House, Holborn-road, wedi (j ladd yn Ffrainc. Cyd- ymdoimlir yn ddwys a'r wcddw a'r tri plen- tyn bach. Deallwn hefyd fod Air Steele, cig- ydd, Market-hill, wedi aberthu oi fjT.-yd yno. Daeth y newydd fod Private .11. E. McLevy, mab y diweddar Air a Airs AicLevy, wedi ei ladd yn Ffrainc. ar yr 21ain dydd o Fawrth diwoddaf. Cyn ymnno a'r fyddin, bu am flyn- yddoedd yn apprentice" ar longau Mri Tatum, Caerdydd. Nid oedd ond 24aiu mlwydd oed. WEDI 1m CLWYFO.—Y mae Private W. Edwards, Goferydd, wedi ei glwyfo'n ddifrif- ol yn Ffrainc. Hefyd, Private Robert Tho- mas, Llainfain. ond nid yn ddrwg. Y mac Sapper O. J. Hughes, Herbert-street, yn gor- wedd mewn ysbyty yn Birmingham, wedi ei anafu'n ddamweiiiiol rywlo yn Ffrainc.' Mae Lieut. Jenkins, mab Air C. H. Jenkins, gynt o'r dref hon, wedi ei jj-lwvfo hefyd. C.ARTItEF.-Wele onwan rhai o'n milwyr it mQrwyr fu gartref am seibiantMr lor- worth Jones. Breeze-hill, Alderley-terracc: Mr Owen, Breakwater View, y ddau yn y Llyng- es: Private L. Owen. Wynne-street: Private So wry, London-road; Sergeant-Major R. Jack- son, llolhom-road: Sergeant H. O. Jones. Gresford House, Kingsland; Private Thomas Edwards, Refaii Bach; Signaller H. Fel- tham, Trearddur-square; Stanley Parry. Hol- bom-road: a Lieut. Hatterloy, Trinity 11 '-Ml so. CYNG.EBDD.—Nos Fawrth diwcddaf, yn y B(>acii Hospital, cynhaliwyd cyngerdd gan y Ladies' Choral Society. Cafwyd datgania'd arddorchog gan y cor a clian y *l'arch F. jiowcroft, gweinidog y Wesloaid Scisnig: Miss Bessie Williams, Deheudir Cymru: a nifer o filwyr clwyfedig. Mrs Cbas. Hughes a Mrs Spencer, A.L.C.M., oedd y cvfeilesau. CYFARFODYDD BLYN IDDOL.-Cynhal- iwyd y oyTryw ynglyn ag Y sgol Sabot ho I Gwynfa (W.), nos SjiI, y 7fed cyfisol. Preg- oilnvyd gan y Parcfi Alostyn Jones yn y boron; Air J. Beard oedd yn y gadair y pry- nhawn, pryd y canodd ac yr adroddodd y plant yn drla iawn: canodd Miss Gladys Ro- berts yn bur effeith«ol, a hohvyd y plant Eran y gweinidog. Air T. --0, Jones oodd y cadeir- ydd nos Sid. Cafwyd adroddiad gan Mr H. J. Hughes, a chanodd Miss G Roberts eto, a Mr Percy Jones. Cafwyd denawd gan Misses r. a G. Roberts, ac anerciiwyd yr oedfa gari y Parch Davit! Jones. Airs Llewelyn Jones a Miss Blod'.ven Williams oedd wrth yr offervn. GORFFWYSFA'li ORSAF. Caffaeliad i'r milwyr sy'n mynd drwy'r orsaf, ac b,r'n ami yn R-orfod disgwyl yn hir am drcn noii long, yw'r RcNt Room," ac y mae'r merelcd yn y drof n'r rylch '•'■evil bod yn ;'j\tlr1 ffyddloti It dlwyd yn ru ;of:d am gysnr y (lyniftn, Y dydd o'r blnon daeth y Csd- J'r/tloar 1f' PUeainj Carapf.oll trylwyho bath- i„v» o'r caredisif.tl hyn-y rhai oedd rrt; dwy flyncdd iw iichofi, Yr o! id y i}i|viFiad Lhl}"d, TrouaSan, liafyd > iirf. Jlh'jUl itiO) rnl'r r4 pnw g-ydnahod on li ^it/sum, prfnsSd'nl, l'bi» j.l KiftWf; JUfiJ BfOflSC.. flfttl. tar; Ih-rtlmaiief: Mrs Foa Itii. secretary, Bryngoleu: Mrs A. P. Pearson, Sol- diers' Point: Airs J. Lewis Owen, Ty Llwyd; \1.r5 Rice R. Williams, Eithiuog; Airs L. W. Lewis, 9, Stanley-crescent; Miss Westropp Dawson, Fron Deg; Miss Prythercli, Medical Hall, Bododern; Miss Parry, Ty Cristion, Bod- edern; Aliss Owen, Trygarn House, Llanfach- radII; Miss Jones, Brooklyn; Mrs Banister, Woodleiglt; Mrs Owen Williams, Bryntog; Aliss Thomas, 3, Park-street; Miss Roberts, 6..), London-road: Airs Abbit, 44, Cambria-st.; Airs Jones, 3, Rock-street; Miss Jones, 50, Newry-street; Aliss Clay, 49, Newry-street; Airs Griffith,' Eosario; Aliss Edith Angers, Lome Villa; Aliss Roberts, 37, Thomas-street; Aliss K. Roberts, 37, Thomas-street; Miss A'ar- ian. Br.vn Ywori; Miss Clarke', Plas Llanfawr; Aliss Sutton, 5, Newry Fawr; Airs Hughes Jones, Grey stone; Miss A. Williams, British- terrace; Miss Jones, Bod ]for; Aliss Williams, Bryngolen; Alis-s Parry, Ty'n lon, Llanrhydd- lad; Aliss William. Penrhyn, Llaiifwrog; Miss Rowlands, 3, Front Bath-street; Airs Williams, Hilton Leigh; Mrs Williams, 6, Rock-street Mrs Hunt, 49, Kingsland: Afrs Evan E. Hughes, Windermere; Mrs Pinchin, Lansdowne Lodge; Miss Pinchin, Lans- downo 1/odgo; Aliss Shaw, Plashyfryd- iorrace: Aliss Lily Edwards, Llys Arfon; Af.rs Ellis, Robert-street; Mrs Rowlands, Avondale-, Mrs Roberts, 42, Ynlcan-street; Mrs Michael, Fough-hill; Mrs Pierce, Maeshyfryd-road; Airs R.ol»erts, Kings-road; Aliss Owen, Longford- road; Miss A. Eyers, 13, Robert-street; 1 rs Edwin Jones, 54, Newry-street: Airs Owen Ro- berts, 7, Water-street; Aliss AI. Pritchard. 9, Stanley-crescent; Aliss Jennie Thomas, Tho- nias-strcct: Aliss Barton, 4, Robert-street: Miss Hickton, Station. Hotel; Mr F. D. Thomas hon. treasurer. National Provincial Bank: Air A. W. Taylor, station superintendent; Air Francis Fagan, Cybi-street; Mr L. W. Lewis, 9, Stanley-crescent; a Air Owen Roberts, 7, Water-street..

GAERWEN. AAlRYW DDONIAl.—Daeth Horn) Ysgol y Cyngor, nos Sadwrn, fwynhau "eyfarfod adioniado!" gynh^lid gau aelodau Cylli- deithas Ciyfeillgar y Genetliod ac eraili, a'r mynd at wahanol achosion dyngarol ac ai gadw mynwenf y pl"f mewn trefn. Mr H. O. Hughes, Y.11., Cofn Mawr, oedd yn y gadair a'r Parch K Hughes Williams yn arwain. Canodd y genethod, bach a mawr, alawon tlws, ac actiwyd a chanwyd darriau diddorol eraili; caed unawdau gall Airs Hughes Williams, a chan Air David Jones; canodd Aliss Cowie, Colwyn Bay, y CTwth, a Leslie Paul, Bangor, y berdonp-. bacbgen chwim ei fj-«edd yw'r olaf. Rhoed rilaii o'r ewrdd i berfformio'r ddrama fach, Yr Hen Taith," a sgrilonwyd gan y llyw- ydd, ac eglurodd Mr Hughes ei bod yn seil- iodig ar a ddigwyddodd yu y cyffiniau hyn ryw 24 mi y nor id yn ol, pan y bygythiwyd troi oddiar y rheilffordd hob gweitliiwr na fedrai Saesneg* Nid oes iddi ond pump o gvmer- iadau," ao -wUl Miss Martha E. Roberts, Miss Betsy Jones, Alri Hugh Roberts, Rd. Tiiomas, a Crowd-on drwy eu gwaith er bodil- lon-rwydd. ) r oodd y eyfarfod yn profi'n amlwg fod Airs Hughes Williams wodi hod yn lira d.8-fal yn paratoi'r genetliod i ganu ac actio.

LERPWL. FESTRI.—Cynhaliwyd Festri y Pasg ynglyn ag Eghvys Dewi Sant. nos Ian, 0 dan lyw- yddiaeth ein Fioer (y Parch D- K Hughes). Rhoddwyd adroddiad manwl o'r cyfrifon ar- ianol am y flwyddyn ddiweddaf gan warden y Ficor, Air Clias. Williams, yu dangos oYr- byniadan am y flwyddyn o 221p 2s 4tsr: taliad- au, 189p Is 10c: yn gailaol gweddill o 32p Os 6c. Talwyd gwarogacth uchei i'r ddau warden, Mr C. W;Iiiams a Air John Price, The AVillows (warden y bobl), am oil gofal !r.H am fater- ion alia no I yr eghvys. Ail-etholwyd y ddau i'r swydd am y flwyddyn ddyfodol. Talwyd diolchiadaa i'r orgauydd a'r cor am cu liafur. Ail-etholwyd y Cyngor Eglwysig, ac ychwan- ogwyd Mri 0. R. VVilliams a C. E. Williams atynt. Yn gynrychiolwyr lleyg, elholwyd Mri D. Williams a Benjamin; archwilwyr, lri J. GrilTifhs a It. O. Parry; ysgrifennydd yr rg-- lwys, Mr n. Chambers, l'asiwyd i gyflwyno rhodd (Easter offertories) i'r Ficor, y swm o 27p. Wrlh gydnabod, sylvvodd Air iliighes oi fod yn falch iawn o welod golwg mor low- yrchus yn Dcwi Sant yn wyneb yr argyfwng ofnadwy yr ydym ynddo ar hyn o bryd. Yr oedd yn edryoh ymlaen yn hydoras iawn, trwy gymortb Uuw, y g'lvelir Eglwys Dewi Sant yn oi gogoniant eto.—Ffraw.

I ^^LLOYDS BANKll .'Hg| LIMITED. I HEAD OFFICE: 71, LOMBARD STREET, E.C. 3. I [ WAR LOANS and NATIONAL WAR BONDS. 1 Holders of Coupons and Dividend i Warrants who have no Banking Accounts I can obtain payment at any of the 900 I Offices of thFe REBNCaH nkA.UXILIARY: I U8VBS gHK (FMIICE).ft HflTiOSU PjjQVMfim BftHK (F3AW0E) LTD. I I I I Am Wasanaeth TeiSwng' 1 .i iechyd y Genedl ac am roddi 1 iddi nerth nerfol y mae Sanatogen wedi 11 derbyn y clod mwyaf ymhobman. 1 (C Mae angen Sanatogen ar y dyiiion, I rl 0 dyna ysgrifenna meddyg ag sydd ynglyn a'r 1 Groes Goch ac yr wyf yn ei gael yn an- | mhrisiadwy i rai yn dioddef oddiwrth effeith- | iau trystfawr y ffrwydrbelenni, gwendid, &-c." | Mynnwch y Gwir f Sanatogen I Teinlwn na allwn ddal yn ilawer hwy," ebai 1 Sergt. T. Robertson -1 ond bu fy mhriod yn ddlgon | meddylgar i anfon yma dyniad o Sanatogen a | gwnaeth fyd o les i mi." gj Ac ar wahan i'w rinweddau fel meddyginiaeth | heb ei thebyg at y nerfau, mae yn faethrwyd 8 Irhagorol—canys, er na chynwys elfennau llaeth, g mae mewn dwy ddogn oh^no gymaint o faeth ag | sydd mewn peint o ltfrith.. | sydd mewn peint o lfrith. | Ni chyst i chwi and dwy geiniog y ddogn, | canys y mae eich fferyllydd yn ei werthu am I Is. 9c. a 95. 6c. y tyniafl. Fodd bynnag, peidiwch | a'i feio os y digwydd nad yw ganddo mewn stoc-a | pheidiwch a gwario eich arian ar efeiychiadau ail- | raddol—ond cedwcb mewn cof fod y prinder dros | •amser hwn i'w briodoH i'r alwad mawr am dano | i'r ysbytai milwrol a sefydliadau o'r fath, a bydd i | I chwi werthfawrogi Sanatoge-n hynny mwy o orfod | aros am dano. | GENATOSAN LIMITED (Th!fi"*cV>f 1 K 12, CHENIES ST., LONDON, W.C.I. 11 (Chairman: Lady Mackworth). tsodiad I'ch amdaiffyn rhag efeiychiadau, yn y man fe ail-enwir | Sanatogen yn .1 Genatosan "—y gwir Sanatogen. I M" jlDo^tO^ugh-use^ I 1 X&e'OaMed | It |J Tra yn gweithio ftyda pheii innt yn y gwaith Aluminium, Dolgarrog, ddydd Liun, digw.vdd- odd dam wain i Mr E. G. Thoi-qas, Calcdfryn, Trefriw, etc yn colli t'vsodd ei law hynny. DANNEDD. YMWELA DR. JONES, D.D.S. (A.M.), SURGEON DENTIST. CRAIG OWEj. üANGOR. A bob OYDD IAU, vn 15. LLEDWIGAN-ROAD, o 12 tan 5.30 o'r gloch. Yrri MANGOR, BOB DYDD end dyddiau Mnwrtfi ac Iau. o 10 tan 6 o'r gloch. A LLANERCHY^.IED.D, gyda MISS OWEN. 10 o'r fjiorh; no A.\iI/«\ PH. gyda MR HUGHES, Statioyiv. o 2 hyd gloeli. or' Di>Vi)T>I.\l* MAWTITH, 1918, "OQ..4fIC. .nI'¡.r:;¡¡,o. 1- -u- TRILLO: Yu r i'form hrthYnn WallTordy bwriodd bmveh dri Ho llawn dnT. ai howch o Laadrillo ydoeddI VAUGHAN & JONES, (Diweddar HA MILTON & JONES), Apothecaries' Hall, BAlMGOR. Ein gwaith n j Profi'r gol wg a ffitio gwydrau. Eich dyledsw\,dd chwi— Mantei v-0 ar hyn heddyw.

WAST. E PAPER WA .NTED. The Paper C,cmmissioi, have granted the North NYi. Clirowcie Co., Ltd. I Jiajigor, a licence" to buy wasta paper in large ) uajititica for tiis paper mills ana mi v.orks The fci- lo« mg pnce> v,ill be piiid for the different clasi Qf paper — oer crvvt. Office Ledg" v-ilbout ewers. 6s Od MagaAines, 1 amphiets etc. 5s Oi Old Newspapers Ordinary Whia o'to'Wdi and Mixed papers 4s Od t 1- r Goods Train within M mile g 0f Bangor. Ail parcels jru tightly wrapped up and adores. J NORTH WA CiLRONICLE, LE,S CHRONICLE, CA2 ZION HOUSE. BANGOR

LLONGAl J AWYR ETO. LLADD PUMl^ ANAFU PYMTHEG. o i'ppS ymoson Ehcd»Ttdyn udien" nynt 1 r* sogk-dd-orilnvin. ilicdonu yn KJiel j, W1L ylaWcl.soat o t?wbl tvvdUDnmiTa^ anil t0' ('u haniddilTyn. Lladd- Ni wiiaed fav. r o'n Y'clddo" ° l>CrS0,Klt1'

lIRN vC lEUANC. .Cymrodd Dr. It. F. Horton iddo ei hun wi! Vn', !Lr briodasferch yn 26ain, > fl^noriaid eKJwys yr liyi),trcii (I(ioelor. Pan wnacth doothawr iJl lymt'ii yr un poth ychydig 11 n' lei y eanodd rhvwuu :— Mae <-ur,deb yr eglwysi" \n dod i atMiVydd fri: Hir ocs ir oi ,ot!/c4 A'r hogy.'i '3

I WAIIAv YD YN A>OEL. T ll1' l'rnnrn1'" Mr IT Hall .Tone.-j, I .neons. Pfestrniojr- a'i briod "ad oeddynt j dd far,v ddv(j(J Jlercher, a ci ¡ViY ddytld s-.rhvrn. Yr 041 Alr .1, iaer;or gyda'r M.C.

Y h AD GIG. > r oedd jnw Teiliakl tcwion yn y raarchnadoedd j itus d-liweddaf: mown jtn> dig tawn i j y cyflenwad yn llai nar wythi)os c-i, Ccir g-wetlumt licfyd yn yr ansawdd. \r oe Id rhyw bmn fitl. mwy o ddofaid hofyd ar wet yr tmos ddhveddaf. Bychaij \\v r i-jflen ad 0 |oc{j 0 hyd, er t-chydtg- yn •.veil.

CEFFYT cCHSLBRIS. 1l t us ntrorsaf y Gaerwen, ddydd .yawrtli, 'f.V' ied i (Jolwyn Bay, am yr hwn Y talwvd oQd JJ Griffith, Cerrig Da rend, Ikyn-ioiK'n

c DINIiYCIl "Vng nghyfarfod 0hvyr yr uchod, ddydd L.un, ail-ethoi'.vjd M Thomas Williams, Llan- t'lYbymedd, yn gade> rydd_

CRAYSON lVR ImADWYR. nghwrs araeth. > n [;00t| dywedodd Mr iclor Gj^yfoii y g* ejn byddin fod yn rhaid i pryd.- ui eyi! jjj yt) y vhyfel, ac mai'r unig fradwyr pedd r> (;lj fe) Macdonaid a Snow- den, oedu gyoa wyn. ,jj ^-lT yn 'gwaeddi, Gwae, gwac. i viy bynnag' yn v.irforidol nen'n an- .vnadol, oedd yn ac (10S j- mj|Wyr fod yn fyr o byior, neu yu acho s j nn jjong. yn llai adael rin 'rh'.nnaii nap; a Jdyl;ii, yr oedd hv.'nnw'n fradwr Nid owld > m|iwyr 0edd yn y perygl yn drnli o yvvbl beth Mdt! y •• p;isifli%t

i-MADE Bread, mW Eeoiwimt U and Reliable. f BQRfnCK'Sl IK. BAKING POWDER. A ^JjThe_Besi }n the WorM-jgjg^^ The Fo'od leverage for al', i War Workers. !—«!»• mri'i FRBK, ,• 1. l'.i^ u >•! -,(i| iiiccTichui or j»i4-s AeUi a!most [I. l^a!y, :UIU v>ii;11 inU'l'i't-ro tvitll Uokw J"*fur Iros wnrtit-ui«r» amj .ITHHiiaiS MOflRlg (HI pent ), JJ& moke JS^wmgV -4, Rgad) N,

YR YMLADD YN OFNADWY. EIN LLINELL YN DAL. Y GERMANIAID A'(J Bit YD An AMIENS A BAILLEliL, Ddydd Gwcner a dydd Sadwrn yr oedd y safle yn Pfrainc yn ddifrifol iaw n. Gwnaetii y getyn ymosodiad mawr i'r de o Ypres, symud. odd yniiaen o wyth i ddoutc luilltir, a chym. rodd dref Armentierei. Hontiai ei fud wedi eymryd 2a,000 o ga icharorioy a 200 o nmau. Yr oedd yr amean yn anlJwg: t'ei y dywed Syr Douglas liaig, ccisid gorlodi ein b.vddin i dorri cysylltiad a bydd in Ffrainc, ac encilio ar y gtannau. Pe llwyddai'r trelyn yn ei amcan nid allai eiii byddinoedd aros yn Ffrainc -rtiaid eu eludo, goreu y medrem, i'r wind bon. NEWYDDIO Y Si b. Bore Sul dacth yr adroddi.td Y'ii canlyn :— Ar ol ymladd ealed drwy'r hwyrnos cu:- wyd yn ol ymosodiadau trwfil o eiddo'r g-d,vn rhwng Met-eren a Mtilvcrgben. Yn gynnar yn y nos, drachefn, ymosododd y eelyn yn Nenve Esrliso am y pedwerydd tro yn ystod y dydd, ond rnrwyd ef yn 01 unwaith yn rhag- nr. Gvvnaetli y gelyil yms-ai.s beuderiynol neithiwr yn erbyn eill liamddiffynieydd yng ngbyftiniaa Festobert, ond cunvyd Invy yn ol. liu amryw finteioedd perthj-nol i'r gelyn yn ymladd yn ystod y POS. Ar derfyn y dydd yr oedd ein llineil yn gyfan er gwaethaf yr ymosodiadaa; llym a wnaed gan y gelyn, gyda inintoioedd crynon ar lannau y Lys. Yr oedd eoliedion y gelyn yn ystod y dydd yn t-ithriadol o drwm Yn ystod y nos adiu-wydd- odd y gelyn ei ymosodiadau yng ngiiyaidog- aeth Baiileul. NOS SUL. Ar 01 oriau lawer o'r ymladd mwyaf per!- derfynol drwy'r nos a l>ore hedd.w erys Neuve Etflise yn ein meddiant. Y mae'r gelyn vedi adnewydd'j'r ymsrais i'w ebyinryd. Oiier- wydd eu bod yn gwthio m bymos6diadan ym- laen mor ffyrnig. bu collodion y gelyuion yi., ddirfawr,

1:R AWYKENWVR. Dydd Sadwrn yr oedd y tywydd yn ffafriol i farrhogion yr ac aetbant allan yn llu niawr. Bu nifer ohonyut yn gollwng ffrwyd- ron ac yn tauio'u niachine-^uns uwchben ifyrdd oedd yn Hawn o gatrodati "r gelyn. Gollyng- wyd 36 tUllUdl o belemii a rliyvv 110,000 o ergydion. Tra yr oedd y dyaion liyn yn ehodeg yn gymharol isel aeth eraili yn lies i'r wybrcii, a bu ymladd ffyrnig rhyngddynt ag ehedwyr y gelyn. Yr oedd eraili drachefn wrth y g-wuita o c-hwilio safleoedd y gelyn ac yn tynnu liun- ian. n yr ymladd fu yn yr awyr Isyrddiwyd den- gain o beiriannau'r jielyn i'r ddaeor, a syr- rwyd again ymaith j¡"J J rod dan reelaeth. Sa^thwyJ d1U i laur ftan y magnektii. Denddcg 0'11 eliedwyr ni sydd heb dd-ch- welyd. Wedi do(i nos buwyd yn ddiwyd hyd y wawr yn lnvrvv tan a dinistr ar y gelyn ion oddifry. (iollyngwyd cyiaaint a dwy dunueil ar hugain o ffrwydron ar v.ahanbl leoedd, yn orsafan rhciitfyrdd a Ifyrdd yn arwain i'r mousydd brnydro.

NEW YD DION BORE MA WIIT 71. Pery'r Prydeinwyr i dtllil en tir yn wyneb yr yinosodiadan ffyrnioaf po.-ihl. Tifewii un lie yn unig, srf pent re f Neuve Egliw, yr enciliuyd ychydig. Y mae'r lie bach yma dair milltir o Bailieul. 11 y soy sir fed Germani yn hawlio pod war can' millwn o buun;iu oddiar Boumania fel iawn rilytcl. q Ymddiswyddodd Prif Weiiiidov Awpfria, Czcrnin oherwydd, meddir, fod yr Ymcrawd- wr yn ymyrjd gormod a gwladlyw iaetb di-a- mor.

BETH DDYWED ["AIJ'UIRAt- l FFRAINC. Ccir papurau Paris yn anlrydol yn rn clod Haig am ei aniieioti llV filwyr. Nid eynt Y cyhoeddwyd ef nay yr ategwyd yr ape!, rnedd un papur, gydag egni nodedig gan y milwyr Prydeinis gwrol. Wrth syhvi nad enciliwyd dim ddydd Sad- wrn y mae'r "Petit L'ari.-aeti" yn ralu leyrn- ged ueael i'r de>;rion gwympodd o illwfi Hail. leul. Y mac'r Echo de Paris" yn argyhoedd- iadol fod ffnrdd y gelyn tna Calais a Dun- kirk wMH ei chau. "Ni fydd sobaith i'r gwn sydd wedi hod yn tojiio ar gym- dogaeth Paris gael ei osod yn Calais i dank ar Lr/odam." Ysgrifenna'r "Matin:"—Y mae gwrthsaf- iad pybyr y Prydeinwyr, ac ymdaith araf y Germaniaid mown caplyniad, yn ein galluotr- i tiradambau'r Ueoedd pwysicaf rhwng yr afon Lys a Dunkirk. Wrth aniddiffyn y lie- oedd hynny hydd y Cyngreimyr yn rhwym o orfodi llindonberg i rhwiiio am ryw syni; udiad ara!i os yw'n bwriadu eario ymlaen ei gvnllun mawc. Dywed yr "Excelsior Hyd yma y mae r Cvngreirwvr wedi boddloni ar encilio ar ol per; colledilJll dirfawr ar y rhai ;;Y II ymosod arn- yiit Nid yw eu hol-fyddin na'n hadgytnerth- ion ninnau wedi bod yn ymladd eto. llynny yw, nid ydym ond yn cychwyn y frwydr, ac y mae g-an ein prif swyddo^ion eu rhpt-ymau ea hunain ctros adael i'r gelyn wano 1 nertn.

RAJa A'J FILWYR. YMLADD HYD FARW OS 4A1C4N Y GEI.YN—DLNISTIUOTi FYDD IN BRYDEINIG. GEISIO CYRRAEDD GALA, IS. Ilhoes Syr Douglas Haig, Maeslywydd y Fyudin BrycLeinig aUan y oyhoed.diad ay ii eaidyn i'r milwyr yu Ffraino:— At bawb sy'n. peiuityn t'r Fyddin Brydcimg yn Ffrainc a Fflanders: ir vvytiuKW yn ol declirouocLti y jnlvn ei ymosodiaciau ai-s--vy(ius yii em herbyit ar Illicit o banner can' milltir. Ei aiiican y-Nv-ii gwahanu ni a'r Ffranc- od, eymryd mocktio-nt o drefi i- sianel, a <l¡!i.Ùio'¡' Fyddin Brydeinig. "Er taflu ei gynifer a 106 o jararmau ('i fvddjn Pr frwydr, a hyn- ny'n hollol ddibris o'r bywydau aberth- r, ni ddacth etc namyn ychydiig iwydd iaiit i'w ymladd pendcrfynal ac liunan-abertii ein d'ynion yr ydym i ddiolch am hyn. "Nid oes eiriau all osod allan fy cd- mygedd o bob gr-add yn y IVddin am y gwrthsaiiad arddrrchog wnaetlipwyd. L a hynny dan yr amgyichiadiau oaletaf. *'Y mae Jlawer ohoncm erbyn hyn wotii blino. Dyira ddywodaf yn wynlb hynny. scf miti i'r oohr all ddaJ. uti hwyaf y d:.n,-r fuddugolia.cth. Y mae Byddij; Ffrainc yn eymud vn gyilytn ac mown itertli mawr i'r.: ..vr:o"rthv;vo. "Nki OM dim am dani ond ei iiyru ladd allan, "Rklid .-•Triddifl'yn pcb ynflo hyd y dyii olaf. Rhaid peidio encilio. A n eefn ai y paitxi. a ehan gredu ruai ni svdd i,WIl, rhaid i bob urn ohonom ymladd i't- diwedd. ■" Y mao diogc'lwoh ein oartrrfi a vhyddid llyn, y ddan let r-i gilyed, yi. dibynnu ar a wiu1, pob nn ohoaiom yn yr argyf'wng difrifol hwn."

Mae Mr H. T..Tone' prif gynortluvywr Mr Y. n, 3f11I>ey, Itheolwr l!wy';i dros Osrlt.'tk t.'ymi'a, yn bwriadit yinddiswyddo ddiwedd'y mis oherwydd fori ganddo gymaint < i.nilli ynglyn ag 1;lidd) y Chwarrlwyr. iiysbyv: rorl y Parch D. AT. Richards. nic, vvoinldosc ar cglw.vsi y yn Ala-road, PwllfiefI, I: CI1Pf'J Coeh. jaaaWris,1 wedi der- b.vn ti'idwad fiigoilio eglwys Gymraejr IvfroB Newydd fol olyoydd i'r diweddar Barcli > JiOOVto*

Y F ASN A 1 A D. Cyfartaledd pris y gwenith ym marehnad- oerid y deyrnas yr wytlvnos ddiweddaf oedd 73s 3c; haidd,;56s 6c; ceircli, 47s 2c. Yr an wythnos y llynedd yr oedd ffig-yrau cyfe-r- byniol yn 8: 2c, 7ts a 57s 2c. 1

DIESGUS WEDI DYSGU. Birwywyd Mr E. A. Crabbe, Abergete, -,p N-jj_, N_,Itola-yii ltay int in-pitit- redii yn y Ilys heb adneivyddu ei drwydded. Erlynnid gan (■ ymdeithas Yilt. Cyfreilhw:r. -I

I)OLGEI,LAI: IIEB EDWARD GRIFFITH. Un o'wyr mawr Meirion oedd Mr Edward Griffith, YMI., Dolgellau. Hysby¡;ir ei farw'n KG ocd, wedi f^.vasanaethu ei sir a'i enwad (y M.C.) yn f;aen,law am lawer o fiynyddoedd.

Tra'n g-TII mewn cerhyd yn Grimsby ':1 y lyuylluch aeth dyn o'r enw Wiiliara GriHiiii a'i wraig dros y dibyn i iyn a lnuldcdd y wrai<r. Mae'r Parch .T. An gel Jcnes. fa' weini. egbvys Allih.\ïli,1 Fr\)c;;han. Sv.-y<id Gacr, \1 .,di ymddiswyddo, a i liyj ar ymaiio ag Egitvy.-i Mae'r Parch r.awyon Wiliiatr.s. P..A,. Ai-Pr- tawe, wedi derbyn gahyiui tuifi-ydr;; v-rbvy».; M.(". Scion. Criccie'ii, aOrinn. prntcpfcUn. L fyned yno weinidoaaotltti yn ilo'r <l/vrU4- V Baxch Jaho Qw«flu i fyne(i yiio i V Baxch Jaho

LLAPiDDEUSAKT. ET.W SYLWVPDOL. l.longyfarchwn Glvmni Dramayddol Deusant yn en gwaiih yn cyflwynu y sla-ni anrhydoddus o 27p 7s 6ic i Rest Room Caergybi. At roddion haolion- nus y ddau lywydd, cydnabyddir yn ddiolc.h- gar roddion y rhai canlynol .—Afrs Evans a Mrs Williams, (iwynfa: Airs Wriglit-, Caer- gj.b¡,; a Mrs Thomas, Caergwrle. Diolchgar y teimla y nvmni am y gefnogaofh drylwyr gawsant gran bawb yn y cylclwedd. Aliss Af. J. Rowlands oodd y drysoryddos, a' Aliss Al. J. Owen yn ysgrifennydd. SMirj-dir am t'll gwasaaaeth mown cylchoodd eraili yn y man. y LLA WRYVON .-Nos Feroher, yn A L)- arim, Llanfachraeth, cafwyd y gwobniu hyn gait fechgyn a genethod DeusantL'nawd, Mr O. ;1. Williams; adrodd, Annie Evans, FferamwvlU, a Alary Bennett: a daeth y cor plant a'r wobr gydag uchel gymeradwyaeth, dn n arweiniad Aliss Jf. J. Owen, Goletifryn, athravves yu .Ysgol y Cyngor. Nid ydym heb ymfalchio yn y fercb dalcntog 11011, or nad ydyw yn enedigol o'r lie hwn y inao ei tbal- entau i amryw gj'feiriadau, a chymrodd rau amiwg a medrus yn y ddrama. Pob llwydd- iant iddynt. oil yn nyfodol eu bywyd.

LLANFAIR P.G. WEDI El GLWYFO.—I)rwg geiinvin hys- bysu fod Corporal Owen Williams, Ccfn Capel, wcdi ei glwdo yn Ffrainc. BRITANNIA." Nos Iau, daelli cyn- bnlliad lliosog i'r Nenadd Gynnll wrando yr udiod yn cael ei pherfformio gan dalentau ileol, a datganwyd ao adroddwvd gan Airs a Aliss Prcc. Llangefni; Miss Vangrhan, Ban- gor; Alri Joha Jones, Porihaethwy; a Teg- fan Roberts: cor plant A'.sgol y Sir, Beall- maris; Miss Gwbidys Owen: hefyd dawnsiodd Misses Betty a Aloira Langland. Mr Row. lands, Bronllwyn. oedd y cadeirydd, a'r Parch W. J. Williams yn arwain. Nos Wen- er cafwyd ail-fynd dros yr un petit yn Saes- neg, Dr. Williams yn y gadair, a Air John Owen ytikrwain.

LLANGAFFO. MARWOLAETH.—Yn gynnar forcn Sill, y 7fod cyfisol. aeth cnaid Air William Hughes, Pen'rallt (Dinam gynt) at yr Hwn a'i rhoes, ac yr ydym wedi colli un o'r cyfeillion ffydd- lonaf. L Yr oedd yn hynod ffyddlawn yn cs- lwys y plwyf. Eithriad oedd g-wded ei le yn wag—byddai ymhob gwasanaetb Snl, g-wyl a gwaitli, a bu'n atbraw da am tawer blwydd- yn yn yr Ysgol Snl. Yr oedd yn gymydog a qirai ei gyd-ddyn, ac ni t'yddai dim yu ormod ganddo i'w wneud i arall. Yr oedd yr angladd dydd Gwener yri profi mor gym- dogol fu, gan fod torf fawr o ddynion wedi doel i dalu teyrngod i'w goffadwriaetli. Ya sicr bydd byd yn oed plant yr ardat yn toimlo chwithdod ar ei 01: byddai ganddo air i'w ddweyd wrth bob plentyn gyfarfyddai ar y ITordd i'r ysgol dyddiol. Gwasanaethyy.vd yn yr angladd gan y Parcbn. 1). J. Davie- rheifhor: O. R. Owen. Llanddaniel, a G. Row- lands kilai yr ymadawedig), Betiiesda. Chwarenwyd ar yr offeryn gan Aliss AI. Evans. Bodowyr Fawr. 0 rest in the Lord," wrlh i'r angladd ddod i'r eglwy. ac ar ddi- wedd y gwasanaetb y Dead March" (in "Saul"), pawb yn sefyll, ac wrth fyned allaji, v "Funeral Alarcb." Y r oedd amryw bleth- dorchau wedi eu hanfon. Byddod nodded Tad yr amddi[ad YII. gYSlir i'r weddv: a'r pedair inoroh. Cysur yw meddvvl fod tair o'r merch- od yn albrawesau yn yr ysgol dyddiol yn eu carli-cf, a'r Hull garlrcf gyda'i mam. —E.n.ii.

PORTHjRETHWY RH \G Y CLWY.-Y mae Mr n. U. Dn- vies wedi rhoi "niarhiiie"' chwystrelbi tatws at wasanaeth y (ial gorddi yma. Y CYNGOR.—Llywyddai Mr Senoglcs gyf- ,ri'o:l nos T'awrth. Pasiwyd picidlais o gyd- 'I'iiidad a thcnln'r diweddar Lieut W. H. i 'iam". I)wjTan, oedd yu atiriw yn Ysgol i' Uvnuttt.

LLANGEFNI. Y BECHGA N —Treol ai amryw o'r bechgyn ychydig ddydd iau o seibiant ya ebi mysg ftos y Sul, a golwg menus a etiryf amynt Ca'nfc groesaw blWd ar eu hymweliad, a djmuciadau goreu am y itvfodol. ■SMYRNA.—Bydd y Parch Jalllcs Charles, Dinbych, yn llanw'r pulpud y Salxitb iiosaf. Y mae efe wedi ihoddi gofal oi eglwys i fyny, ac yn mwynhau prynhawnddydd tav.el wedi dyddiau hir o fa fur ac egni. YN GARCHAROR —Hysbvsir fod y Lieut. Brynmor Joucs, Llanrwst, g'-vr ieuanc fu yn gwasitnaethu yma yn y London City and Mid- land Bank, wedi oi gymryd yn garcharor yn y taro mawr. ao. yri awr ATI nliir y gelyn. DOD YN OL.—Y nwc'r Parch Christmas Jones, mab Air E. Jones, Fruit Stores, wedi dyehwelyd o'r maes eoch, ar ot bod yno gyf. nod hir yn gwasariaethu g'da'r Y .M.C.A. De- allwn mai i-B-jre Kinmel yr a eto. DARLUNlAi' — Dal i rag-ori yn w.vtbnosol y mac y "dar'nniau symudol" yn y Neuad.L Dangoswyd, yr wythnos ddiweddaf. gyfrcs od- idog. ao yn on plith yr oedd "Trie Alerciiant of Ap gofoogaclh dcil wng am r!dar;»aru' ohouo raglen mor chwaethus ao ariichel. ALA DDIN."—Rboos Cwmni Dramayddol y Y.W.C.A. ail dro ar yr opera hon yn y Neuadd Drofoj, nos Wenor, a cbynbulliad lied (Ida yn gwriuido'n i'oddhaus. Air W. J. Jones, Brynsieticyn, ooda yn y gadair or budd cang- on ieol L'ndob y (^weithwyr y rhoddid y per- ITormiad. A'r cwmni Gaergybi nos Fawrth ncsaf. o CANADA. Hysbysir fod Mr Ritchie Williams, mab Air a Airs W. Williams, Tre- follvvyn, wedi dod i Loogr gyda milwyr Can- ada. Aethp.'t'i'rwiadhonnoraibtynydd- o'dd -II 01 fd -go1fcislr. Disgwylir gwebl ei wYlleb rhadlon yn y dref uu o'r dyddiau nesaf. CiNIO'R YSG01, SIR.—Tcrrwyd hwn o'r "South Wales Daily News," Mawrth 28ain —At-Llangefni County School, Air S. J. Evans, ALA., provides a capital spread for the pupils who come from all parts of Anglesey. A Card-ilf gentleman, who visited the school last week, was surprised at the excellence of the dinner which only cost, four pence. "Liver, potatoes and butter beans, my boy, besides lovely pudding," exclaimed the CardifEan with glee as if he had not tasted such a. feast Siuce the war broke out. I l'g BEDD. ) IEL'ANC.-llrynL,iA-n Sab- oth bu tarw Air Thomas Jones, mab lr a Airs Thoma* Jones, High-street (Corn Hir gynt), yu 37ain mlwydd oed. i'u'r cyfaill tirion yn gystuddiol dyn so r hir, cithr ni bu'n grwgnach er yug ftgafael atiechyd tost. GWf ienaue rliii'u eddo! a glan oi ÎO" ydoedd Tommy, tawi'l, diym/iOi.gar, a chrefyddol. Dygwyd of fyny fel s;opv. r, a bu'n gwasanaethu'n gyneradwy yn am1J'w 0 lasn::u:hdai'r ùr('f. Aeth flynyddoodd yn ol Lerpwl. a bn yno am [gyfnod. Torrodd ei iochyd a bu yn yr ys- jbyty. Oddiyno daoth i'r ysbyty 11 col yma, 'a thrachefn aeth yn ol wodi gwella ychydig. ioddcutur Pö.fI," y daeth 'I yrawelod a'i rieni, jac or yn llosg o gorlT yr oodd yn fjw ao ir- aidd ei ysbryd. Cododd y Saboth i fwynhan prynhawn-bryd ar aelwyd ci rieni. ac wedi [gorffen galw yd ei i wlad nad oes al'ecbyd r.'i hnewi*. Pw/it yw'r oydymdeimlad a'r teulu oil a'r weddw ieuant. Bood y Net yn dirian wrthi. C}ait-r yr angladd lc ddydd Gwen- er.

PENYSARN. PENYSARN. CA'NGERDD.—Nos Feroher, yn Nobo, raf- w'y'd hw;l nei!!( ul gyda'r rvngerdd 1 nag-a.t gaol olw i ro&li Hog i blant Goboithlu y lie. Trwy garedigrwydd Mr J. II. Roberts, ysgol- feistr. daeth efe gyda'i gor plant i'w gynnal. Cafwyd adrodiliadau ganddynt-, ynghyda chaneuon. Ca.'wyd unawdau gan Miss Ohveii Griffith, Post'Office, nos swyno pawb. Caed adrodiliadau gan Mr Robert Pricbard, Ty Newydd (gynt o Gemacs); Master J. Hr-n Parry. Gaclfa; ynghydag adroddiad a chaneuon gan Mr It. Joues, Pwllcocii, Penrboslligwy. Yr oodd y plant g-yda'u pethau yn swyno pawb. Dicldiwyd yn gynnes iddynt. Cvfeiliwyd gan Mr Ellis, Fair View. Ca.fwyd dioloh gan y gweinidog a Mr Jolin Jones, Castie Shop. Are-einiw-yd* yn icdrus gan -lir Pritchard, Ty'nrhosfawr. Aiawr yw y diolch sydd i Aliss Evans. Rhiwlas, a Aliss Griiffth am gnrio ycilacii gyda'r- Gobeitbln yn Ncbo. Eler ymlaen yn fwy selog gyda'r GobeiUiin. Rieni, gwnowoh eich jroren gyda'u hanfon yn y dy- fodo! i'r cyfarfodycid.—Gohobydd.

VALLEY. RR COF.—Owedi cyftndd maith a blin, a ildioddofodd yn dawel iawn, bu farw Airs Richard Williams, Meirion House. Valley, yn 54 mlwydd ood. Yr oedd Mrs Williams yn chwaer grofyddol iswn, ac ymhob ystyr yn un o ragorolion y ddaear. A'n ei liymadawiad collodd ei phriod un oedd yri annwyl iawfi yn ei olwg, ac eglwys y JdhCidjstiajtl Calfinaidd un Vi" haelodau ffyddlonaf. Hebryngwyd ei gweddiilion y dydd Jail canlynol gan dyrfa liosog i fynwent- Llanyngbenedl. ('yrrnr'yd rhan yn y gwasanaeth yn y ty ar ar lan y bedd gan y Parcbn. R. Hughes, ei eweinidog: E. AVyn Owen. Hugh Owen, a G. Wyn Owen, Cjerrfeiliog. Mawr gydynuleimlir a'i phriod,- ao a'i brawd a'i ciiwaor, yn eu profedigaeth chwerw. chwerw.

,¡ I j I ¡ j I J Darltiii o Mr George Ballantyne, | I 117, Hailiburton-place, Galashiels, | | yr hwn a ysgrifenna :— I J Lawer blwyddyn yn ol brathwycl fi yn t'y | i nghoes gan isi, a blwyddyu ar oi bfvvyddyu I torrai'r dolur allan o'r newydd, ac aelh I ] rliannau eraiil o'm coes yn ddoturus Rboddais s i brawt ar amryw feddyginiaethau. a bur j .J meddyjJ yn Sweini amaf, ond aid oedd dim yn i tyclo, Yn Bbrill. 1915, dcchA-uais gymryd | Clarke's Blood Mixture. Gwnaeth yboteliid 1 syntaf oliono les i mi—yr oedd fy iechyd yn j '4 well, a dechreuodd y <jhwydd yn fy nghoes i | ostwng. Calonoffodd hyn (i i dda! i'w gymryd j hyd fis Mehefiii o r flwyddyn honno, ac erbyn [ 4 hynny yr oeddwn wedi eymryd naw polelaid. '3 J Y canlyriad hapus oedd fy mod yn abl i § t ail-afacl yn fy nylc:tsu-yddan, ac ni'i wyi 5 | wedi c, Ili cymaint a dfwniod fy,l1 rr hynny. 5 Mac yn awr wyth III;" er hynnv, ac nid oes E j unrhyw arwydd ionvr aubwylder ::I.m ddych- U Iwclyd- Mae'r ch wydd wedi mynd, ac nid wyt 3 yr. teinilo yr un dyn." B Mac yn Clarke's B'ood Mixture y fath ailn 1 pureiddiol t'ei ag y tiellir dlbynnu arno i adfer I ar unwaill: ac am byth acliosion o Groeoflwyf, Scrofula, Anr.rdaiadau, Cocsau Dfwg. Dolur- B iau, Pceddynod. Toriadan. ac Anhwylderau'r K j Croen o bob rliyw fath, ynghyda Piles, Chwydd- t .1 iadau Anattiriol, Crydcynialau, Gout, ac felly j| ] ymlaen. Yn hawdd i'w gymcryd ac lieb fldim r i niweidioi ynrldo, Gofynwch am a gofelvvch 8 j cicli bod yn cacl [5 Clarke's Blood Mixture I PURVD > fiVVAED PAWB. | | Gan yr holl Kferyllwy.- ac y„ y shopa.i. 2/'J ytoti-'| Tt:'¿:J:rM.f: a '-M < Nt, EAE% Is m BROWN'S -c. OF CHESTER Specialists in Boys and Girll Smart Attire. > Two Beautifully Equipped DepartmenL devoted to Juvenile Wear. Complete School Outfits FOR ALL Public and Private School t ¡a- Girls' useful Coat suitable for all occa- „ sions, in Black and White Check, s Tai«ored Suit in go«d N*vy BlK half-lined. Price join, long, 79/6. Coating berge. Hats in Tuscan ana all shades, trÏIQe Price for Girl of II years, 631. med contrasting ribbaas, 18,11. Also stocked in all shades of GabudWe smart checks and Covert Coating Aim AP- it it Smart Spring Coat in Real West of Maid's Navy Blue Frock with contrast England Covert Coating. Slzc 4, 55/ ing Collar and Cuffs. Price for 36in" I3/- Goll Cap to match, 6/J tV j U'ieiui Hat in aU shades, 221.. .,p WRITE FOR OUR ILLUSTRATED BOOKLET BOYS AN DG ittLS-AND THEIR CLOTHES. < ■ Brown's of Chestet Young Gentlemen's Tailors, 30-44 Eastgate Row, Chester.