Y Clorianydd

Rhys Dafydd Sy n Deyci Fod cryn fyrwo rhwjjg y merehed ieuanc ar ben ".he91 yr Eglwys" yn Llajjgefni ui aVWn, am. fod y naill yn cyhuddo'r !all o ddwyin ei sowiaiwr. Mai peth ofnatsan ydyw can-ad am fau 1 jeloei. I ddau bar ieuanc d-el ddod ddeng mill- in r o'r gorilewm i La.ngefni yr vvythn js ddiweddaf. Mai tipyn yn anhvcua fu L- heio'r beic, pan fod v pyncehars yn ami. Iddi goili'r valve hefyd wrth ddyohwelyd a frarfod oerdded rhai milltiroedd, ond ex bod yi> medru anghafio'r beic yng nipfnvm. niei "found." i. Eu bod lll wIyb iawn, ond fed digon o wree cariad jndidynt i'w sydm drwodd! Fod Lizzie o Ii un nos yn metirm cysgu wrth dybio'i bod yn gwcled ningen ajr v p aired, Ei bod yn methu llwyddo o hyd i b-ethu i d'wylo a'u troi yn ddigon liwylua i wieud owrrieig-eai aliapuf. Y daw yr at iraw heabio fcaliai n tuan eto, a rhwng y lamp a'r pal-ed mor ddoniol f-vddl eni gweled. Ei Ifod yn gobeithio i'r eertmon wyneb- Ion yn TytnTihos ddweycf y genod'wri gafoddi ar y Ion wrth y Fod yn Iyn na buaeai mwy o deiuhio hyd y Ion honno, gan y goly«gai hynny fwy o edmygwyr o'r ddwy das ydi ey n eefyil xnor dd'hvymi ar en eodlau, a'r das ^vair irhyngad'y^t a'r iDeudlai hefyd, ran hyiixiy. Fod ydla-ii o d'eisi da. yn harddwria i ffemi, ac fel bo'tr da3 y bydd y gwas y na;ill yn adlewyrohu ar y Hall. Iddo freuddwydio noa Feroher g^veld genetbh o Standard .V. yn Ysgol Garreig- liefn, a gwueud! pill fel hyn yn ei gw.~g Mae MaggVn mynd i'r ysgol I Ypgdl Gai-reilefiir- A'i gwalit yn ddiwytbletli wp.stad, A llaes i lawr ei chefn: Mae gianddi yelbrydi Hednaie, A'i -&-er. fel bore har; Ac yma'n rhwydd dymuno llwydd ■As: ei dyfodol wnlf. Mai yr un He yn union ydyw RSios Goeh a Rihosgodh, meddai John a Thomas; ond fodydyrt .oedkl yni pasio acyn cael yegwre hefo'r ddau fadhgen a'r laefchiferah y" methu daJlt eut yr oedd y pentre cyfagos "yn IlleS wtfth fynodhefo beic nag wrtiii gerdded.

Y CYMPtY YN ALEXANDRIA nWLEDD A CHYNGERDD. Nos Jaii, Modi y 12pryd, y daeth nifer /j, a Gvniry yn^hyd, caed g^ledd a c.h\ nserdd arddercho^. Ein Uywyckl ydoedd Mr Edwi'rd Davi.es Bryan, brod.or o Gymni, ohj yn byw yn yr Aifft jma cr s dros bym- tbeiiK mlynedd ar hugain. las fcl tad i ni r 0\ra+y> a'i Gymracg mor groew a Ein harweinydd ydoedd J'riva^ M°r^y Tr.nc "R A M.C. E;e ddechreuod<l y gwaith da hwn o Kael y Cymry at en gilvdd, ac N,ii. tau yn Irawd ieuanc da a. buddiot i ni y Cy m- ry. 1 cyfeilydd ydofdd First Engineer Wil- ltfAm bar.nei- av:r wedi chwech cawsom y wkdd aidOeichog o L>ob dai:t«ithion, ac am wyth ^chreuodd y cyngerdd, yn llawn hwyl, a clivr.ulleidfa gref (troa rldan gant), a gwnaeth ei ymdroch orcu at y gwaith. 1 ddeclv re:i l iwfcom auerchiad gan ein Jlywydd; yna fan «an Private I.lfw. Ow«n: adroddiad gan Private E. Hachfoid; unawd tenor gan Lanee- Corporal Pngli: urawd ar y cornet gan Pri- vate blew. Owen; a chanwyd yr hen cmyn, "Bydd Diyr.ld o ryfeddociau" fran y gynull- oidfa- unawd tenor gan Lance-Corporal K. E. Jones, adroddiad gan Harry Jones, Gaerwoii, Sir Fan; alienhiad barddonol gan Private Thomas Williams (Twm o Nefyn); unawd tenor gan Lanot'-Carporai Pugh: tto gah I.eading Seaman Williams; a chanwyd cto ■cinvnau gan y gynulleidfa, sef Beth sydd inif yn y byd," ac aniryw eraill o emynau ad- nabyddus; unawd gan Lance-CorpOral R. E. Jones; unawd baritone ganr Sergt. Phillips; a cLanwyci yr emyn adnabyddus, "0 Fryn- iau Caersalem Biolchwyd am yr oil o'r ym- drechion gan Lieut. Caradog Evans R W. Fus., a Capt Edwards, R.A.M.C. Cawsom ai erchiadau gan Dr. Mackay a Capt. (Dr.) Pi jtberch, o l>aiisefni, Sir Fon, a Capt. R. A. Jones, Criv-cieth, a Private A. E. Price. Merthyr. UtnwyA "Hon wlad fy nhadau" cyn yrnaoael, a phawb wedi rael ei foddioni ar y wledd a'r cyngerdtU Teimlai pawb ohonom fel pc adre yit yr hen wlad. Pasiwyd ar y I(liacdd, er mai hwn oedd y ryntaf, nad yw i fod y dnHxLdaf o hyn ymlaen, er mwyn y mlJwyr Cymreig fydd yn dod i lawr y Hindi danllyd. Pasiwyd hefyd i yru "cable" i Mr Lloyd George yrt cyflwyno dymnniadau da a g\rrc«)g i'r milwi-r Cymreig yn rfrainc. a4. fod iddynt gad eu cynhorthwyo i ddal ati, hyd nes y delo y dhvedd, ae y bydd Rhasrhin iaeth Dnw wc,(.Ii taeni. ei adenydd trostyni, a tliros yr oil o'n milwyr a'n moruyr. llydervvn y daw terfyn buau i'r aflwydd hyn, ac y bydd lieddvvch J n teyrnasu trog ein ewlad, a thros y byd. ac y bydd ernv Dir.v yn <vjel ei ddyrchafu yn fwy a erioed. Da gennyf ddweyd fod y Cymry yn Alexandria yma, ef mor bell o'u cartrefi a'u gwiad, yn ffyddlon ar yn brydlon g'y(kÚ gwaith <la, yn gelo^r ymob pregeth a chyfar- Tod gfweddi—y gynulleidfa yn gref bob am- &Y. By ddal yn derbyn lJythyrau oddiwrth gyfalll i mi sydd tua Cairo, spel o fillddroedd oddiyma Bachgeai ydyw o Gaergybi, Sir Foil. &ef SfGnr. R. Hughes, a bydd yn dweyd Wrthyf fod y Cymry yno 'run fath ae ydvm »n'nnau i lawr yma. Felly chwi welwch tad y Cymry oil wedi troi or gwell, ac nid er gwaeth, ar ol yinadael a ehefnu ar ein hann^ vl feaitreff. Yr Aifft. R. E. PRITCIIARD. Ysg.

CLWY AR BYTATWS. CyrihaliwycJ oywliatHedd yng N gbaernar- fon, ddydd Alerdher, dan nawdd Pwyllgor Garddwrol Sir Gaemairfon, i dirafod airoheb crwv ar ^ytaAwa, Yr oedd Mr B. Wolf, arolygjydd y doebarth dan y Bwrdd Am- aemyaaiaetlh, yn breeeninol i egluro J r archeb, ac hefyd Mr Evan R. Da vies (pir- prwi^wr Amaethyddbl). Ymdriniwyd a gwemyddiad jt aroheb yn Sir GaernajrIo<n gan Mr W. Lewis (arolygydd), a eiarad- odd Mr Turner, Madryn, ar effelthiau yr afrc*»«b 8,l' randiroedd.

CYMANFA DDIRWESTOL MON, fcti.i ,Ji '• -> BYWYD OYHOEDptJS Y SIR DAN JfARN, BENDITHION LLEIIIAU ORIAU YMYJ-ED. Cyiihaliwyd y gyma^fa flynyd^lol yn likngefiii ddydd Gvvener, a'r Parch J. J3. ftiHgraes. Llaner c5iy pedd, yn JJvvvyddp, Yr oedd y cyril, I iad yn fwy "V dis- gTVyhad. a'r dystiolaeth unfryd oeddi na dhaed o5iid erioed well cyfre$o gyfarfo<i- ydd ynglysa a*r gymanfa, GWAITli Y FLWYDDYN. Yn ol el arfer nioe^ Mx iud. yir y^grifennydQ, adrodidtadl crvno o waifch y n^vyddyn, a phasiwyd pleidiais o gyd\m- tJeimlad ag ef a'r teulu yn eu profedig- aeth ddiwoddar; a tharawiadol iavrn oeJd fod y cynulliad newydd ganu, "Gallu'r Nofoedd oedd a'm daliodd i i'r Ian." Dywedlai Mr Davies i ddiiprwyaoth fyned at y Brif Gwn&tabl, yn unol a finenderfyraad Cysmanfa Amlwch. Am yr yrnysg merdhed, nid yetyriai y Prif- GwWtabj y ibuasai cyfarfyddiud y dclir- pnvyaeth oddiwrth v pwyilgoi o uurhyw Tudd gan fod yr hedd!"a yn gwneud yr oil yn eu gailu i rodtdi gwaTtiniod a'r yr ar- feriad. Mae'n wybyd<Jus i bavvb erbjm hyn, yclnvanogai'r adroddiad, na J-aid i neb tufarnwr wertihu diod i i'erehod-P.ll wiAJiod yn bendarit, a gresyn na wnaed apel at y tafarnwyr air iddymt- beidio gwertbu l ferdlied nac i r/eb y byddis yn gwybod fod d'iod yn fagl iodynt. Bu'r pivyllgor ihefyd yn Eaile y cwes- tiwn dirwcst.ol gyda'r amcan o bender- fynu jpolisl dirwcst i'r dywyeog-aeth. Yr oedd Pwyllgor Gwvnedd, yn yr Amwyth- ig, yn unol ar y pethau cAnlynoI;—1, Gwa.- harddiad dros y gweddill o dmor y rhy- fel; 2, cyfyngiad ar y faenach fcddwol yr barhaol; 3, Mu:" Lleol i Gytn- ru; 4, d'iwygiad yn Neddf 1904; a 5, yr awdurdodau lleol i ddarpar sofydlLadau dirwestol a dhymdeithasol. Am y 1! y so odd fcrwyddedol ym Mon, dy- wediwyd eu bod y11 gwuieud eu rlmn yn rliagorol o'u cydmaru a siroedd eraill. Codir y doll uwchaf posibl a dkfcdymir tai an.ghyfa;ddls bob bhvyddyn. "Mynd i ffwixid y mae'r hen diafar'nau ac eisicu idd- yn nhw fynd i gyd svdd," ebai un brawd. ag yr Ciedd y ddiod yn brofedigaeth iddo. Yr oeddynt oil yn fakh o wc-led penderfyniad fel hyn yn pasio gan un blaid bolitioaidd ym Manceinion y dydd o'r blaen :—" This Federation favours full popular control of the liquor traffic, and Supports legislation for England and Wales on the lines of the Bill of 1908 and the Temperance (Scotland) Act, 1913, and the provision ofpulbHc resorts for indoor recreation other than public-houses." Llawenydd masvr oedd deall yr hyn wnaot-h yr America, fawr a'r hyn oedd yn benderfynn wneud. Ni fynyoh'd cyf- arfod'ydd y pwyllgor mor reolaidd ag ar- ferol, ac nid oedd y eyd'weleditul yn dda,— ychydig wahaniaeth barn ozid ystyi'iai Mr Glyn Davies fod Pwyllgor Mon yn iach ddigon, a bod dau beth,fna,gorol 3, ilddo- brwdaniaeth a gweriniaetili. Yn yr arholiad dirwestol dan nawdd Cymanifa Gwymedd, enillodd yr ymgei-s- wyr a ganlyn o Fon;—Aiiioliad hynai, Mr E. Li. Price, LJanrhyddlad, 12s 6c; dan IGaw, Arnold V. Price, Llanrihyddlad, 5s; dan 12eg, 'Mary E. Jones, Bryn sie-ncr: n, 4s j Gwynebh Jonee, eto, 3s; ac Annie Thomas, eto, 2s. Y OYFYNGU AR Y FASNACH. Darllenodd y Parch Lewis Llangefni, baplur ar y mater hwn. Onilbai i',i, blynydidoedd diweddaf fod! yn rhai o gyfnewidiadau mawr a sydyn nets gwneutihur y pethau cadarnaf ym Blym- udol fel hylilf, a pneri nad ydym bellach yn syr.nu at ddllm • onibai am hyn, tesitun syn- dod a ilawenyclkl inni fuasai y Jleihad di- amheuol a dirfawr a fu yn ddiweddar mewn yfed a m-eddwi. Cydnabyddir fod yr liou safe-nati wrth y Tihai yr arferir a. mesur sobrwydUl gwlad yn rhai agored i fod yn dwyilodrns. Y mae unrhyw un prawf ar ei ben ei hun bob amser yn anig- onol. Rihaid i'r dystiolaefth v naill ffordd neu'r Hall fod yn eeiliedig ar haws o brof- ion fyddo yn eyd -glti ac yn crynhoi i'r Za un cyfeiriad. Ond y mae pob cangen s;r ymchwiliad i gwestiwn sobtwvdd yn ddi- weddar yn myned i gyfqiriad, dtangos lli- liad dlirfawr mewn ymyfed. Dyna. dyst- iola,oth ystadegau y c.oiibi fu am feddwi yr hwn aeth i lawr cabyn 1917 i 66 y cu.nt o'r hyn ydoedid yn 1913. Efallaj fod; y d'i- iiySbyddu fu ar yr heddigeidwaid oherwydd eu gabv i'r fydidin, a'r ycthwanegiad dir- fawr fu ar eu gorcihwylion gan adeddfau newyddion, wedi cyfrif am bcih o'r l'lei- had, ond nis gall gyifrif am y C'wbl ohono. Yr un yw tystiolaeth yr ystadegau 'am y rhai fu farvv o dan effeithiau alcohol, ao felly hefyd v cyfrifon o'r ewm o ddiodydd a. ylfwyd. Gwir yw fod y o arian a wariwyd am ddiod yn fwy nac y bu er- ioed, ond y codi a fu ymhrie y ddiod a gyfrif am hynny. Nis gellir bod yn hollol eior ynghyldix y dylanwaaau a efleithiodd y Heinad yma. Bu angenrheidiau y wlad yn rhai eithriadol hollol. Aeithom dirwy gyfnewidiadau cymdeitihasdl nad y yn or- mod eu galw yn ehwitd!road. Bu cvf newidiadiau mawr yn niwyd'ianau y wlad, a cbryr. ncwid dvmo ar ei 1 arian a'i chy- footh." Oredwn fod yn y cbwiildroad hwn rai pethau a ddvknwadent ymhlaid gobr- wydd a rhai pethau a ddvlanwadtent yn ei crbyn. Ymhiiith y rhai oedd o'i blaid y mae y cynnydd mewn hiunanymwadiad gyn- yrchwyd gan ddifrifwdh yr amseroedd. Hefvd gv,7a:>th miloedd ax fil'oedd o wyr y wlad yn mynd oddicartref yng ngwasan. aetli y fyddin a llawer ohonynt yn yfwyr, ac, wrth gwrs, y mae llai o yfwyr yn golygu llai o yJód. Mynn rhai fod hyn. yn gyfrif digoriiol am y owibl o'r lleihad; ond dylid cofio fod yr ystadcgau y son- iwyd am danyiit yn dangos mwy o le-i- had ymihlivh merdhed riao yrnnhth dyn- ion, a phan gofir fel y daeth rnerohed trwy y rhvfel yn enilhvyr cyflogau maw, a'r arian a dd'aeth iddynt drwy "separa- tion allowanoe'' ac hefyd fel y tuedda pryderon i wneudl J'fecl yn cenitasiwn gret, pan gofir hyn, gwelir fod y lleihad ymhlith merged yn dra ^rwyddocaol. Oredwn fod y dylarawadau a d:uedld'ai 1 gyrihyddni ymyfed yn amladh a el-i.ry-facli ma'r rhai uchod, a'r pennaf o'r rhai hynny ydyw y cyflogau mawr a enillwyd yai ddi- weddar rhagor a fu, yn arbennig mown ardaloedd gweithifaol, oblegid cydnabvddir bob amser fOdimaiwt dynion a'r swm a werir ar ddiod yn bethiau eydd yn c,odi ac vn gQ'jtwng gydfei'u gilydd. Daeth y cynnydd !hwn mewn cyflogau i ran y dofi- barth aVelaf, lleiaf eu hunan-ddiegyblaeth yn y wlad. Daeth y giweithwyr aclilysur- ol. y caixlotwyr, a'r meddwon, trwy y rihy- fel/yn enillwyr cyflogau mawr a chyson'. Os oedd yn vr amgylfchiadau diweddlar lawn mwy o bethau dneddai i gyn'hydda vmyfed nac i'w leihiau. rliaid fod y Heihad i'w briodoli yn gyfan,gwbl i',r mesurau a gymero-did y Llywoo,raet:h i gicrhau hynny, a'r pennaf o'r rhai hynnv ydyw y Control Board, a sef^dlwyd1 ym Mai, 1915. Diau fod y prif bwyntiau yn rheolaeth y Bwrdd hW:11 ar y f,asnadh yn eithaf bv&- bys, megis:—(1) Lleihau oriau gwertbu diod i 54 awr y dydd, (2) igorchymyn gwan- hau north y dkiiod trwy leiiinau ty mesur o alcohol »ydd ynddo, a (3) eu gwaith yn codi agos i 800 o industrial canteens,'yn ymyl prif weithfeydd y wjad, m,odd y gallai v gweithwyr yael digonedd o yraborth iadl- ua a hoo, a llawer vmgoleddl arall. Ym- gymeriad aiall o ciddo y Bwrdd, a'r en- wocaf dhonypt i gyd, ydoedd eu gwaith yn prynu holl dafaniau a darllawdai Car- lisle a'r cyffiniau gan eu cario ymlaen o dap eu harolygiaeth uruiongyrchou eu hun- aih. Yr hyii y oylid el go6o yniglyn a'r adran hon a waith y .BwrdVl ydyw mai moddiion aribermig ydoedd i gyfarfod a sefyjlfa eitihriadbl. Oherwydd i Carlisle ddiyfod yn gyrohifan miloedd o weithwyo-, dieifchr yrnglyn a rhagddarpar rhyfel, fe aeth y oospau |un fedctwi yno fyny Q 72 yn n'edhreu 1915 i 664 yn hechreu 1916; ond trwy i'r Bwrdld ymgymaryd a,g arol- ygtu yr Iboll fasnaoh fedowol fe dynWyd lihif y pofepau i lawr yp 1917 j lai nifer nac ydoedd yn y ,bJynyddoedd «yti y rhyfel. Nis gall nad yw wvydidttaivb mor fawr ynglyn a emotfcau epbrwycM yn eynnwys gwersi jwy«2 gyaer <tedd)fwria«th jrn y dyfocMi & Ibydd galw am ddeddlfwriaeth felly W I'led JWan %lWh, oblegid ffel y gwydoie <Jerfy<J(i ftwurdod ft bodolaeth y Contr(A Board ymhen deuddeng mis wedi y dierfydld y rl f Iax wahan i ddeddf- wriaotji newydd nid erya ond yr Jjeil flocldlfau trwydtdedol fodolai cyn hyrniy. J; fu y mesur o eobrwydd1 y eyddl yn Y, wlad heddyw yn ddian ond breuddwyd ambeJl i ddynwaa-WTj ond ihcddyw wele ef yn ffadth fcndlthiol, a phan aderfydd y Control Board aiff p&thau yn ol i'r heft stat Felly, nid cwestiwn 0 gael àledd- vvrlaeth well neu adfeel pethau yn llorrydd ydjnv bollach, ond westiwn o deddtu i gadhv yr hvn pydd gennym neu eyrthio yn ol—" feforin or relapse"—a rihald dewis yn tuan bydd yn Ay ddwed'dar. Oredwn mai y wers fawr gylfredinol a d<fyeg gwaith 'j Control Board ydyw fod eobni <^nion trrwy Aqt of Paj4iament" yui beth [posibl: arlerid a g'wadu hyn a <.|v- wedlyd mai ofer ydoedd yr ymgais } w wneud. Ond bellach wele flifer o ddyxiion wedti ymgoaymu yn liwyddianue ar bro- blean, ac y mae ffrwytli eu profiad yn aroe i'r byd ed a^tudio a dysgu oddiwrtho. Mantais arbenmg he'fyd ydyw fod y gwaith hwn wedi ei wneud gan ad'ynion oeddynt yn "neutral" ar adadleuon dirwesftol. Luniwyd mo gynlknuau y Control Board gan y blaid ddirweytol na chan eu gwh- "\vyncbwyr. Nid dirwest fel cweffti'wn moesol ond effeithaolrwydd gweithfaol a dim byd arall ceodya ohred^vn fod hyn yn vchwanogu at WNtil1 eu profiad ac at ei cfdylanwadi ar feddwl y wlad. Dysna rai o wersi y jyrofiad hwn —(1) iRhaid'delio a rtxweetiwn ecbrwydd ar lineiflau c\friedinol ac n:d i'.eo), delio o-'r wlad fcl un ac nid ag ardaloedd1. Dechreu- odd y Bwrdd eu gwaith trwy ddelio ag ardaloedd arbenniig gyda ohvifarwyddid ar iddynt gymhwyso eu tfheolaetu a nod- weddion arbenaiig pob arda>l; a'u vwallin- iaethu yn 01 fel y igwahaniaethai yr ar- daloedd liynny; ond dbnganfyddwvd yn fuari fod yr un rheolau yn gymwysiadwy at bob a.rdaJ, ac fod yn rhaid en cymsrvvjeo at y wlad i gyd ctu y byddent yn eneith- iol mown &rdailoect!d aitennig. Aiff ihvn i fesuir yn erbyn y cynllun o ddewfeiad licol, o lcia.f dvsga y bvdd yn lihaJd i'r term "lieol" olygu cylchoeddi eang yn hytrach na rhai cyfyng. (2) Fod yui rhaid j d^ededf- wriaeth ddirwesfo-t fod yn feeiliedig ar astudiaeth o'r bywyd a'r arferion sydd1 o amgvkh a than yr arferiad o yfed. Ffrwyth ae-tuid'ioisffi felly ydyw rheoiaetti y Bwrdd vng!yn ag ,oriau gwerthu diod a treatio*" etc., ac ilhyntny y 'rhaid pnod- oli eu heffeithiolnvydd. (3) Y berthynas hanifodol sydd rhwng y wane am cMiod a chysur a chlydwch a cihynfoaliaeth bywyd; yn gyffred-inol. Dyna paham v cododd y Boad-d yr indiustrial eapteenis" i gyflenwi y gweithwyr ac ymboith iachue. Os caift diyn ddllgone.dd 0 ymborth anaml y meddwa. Nid yw amgykhiadau yn g-alw am sefydliad-au o'r fath yma mown I-leoedd, gwledi'g: ond dengys oa ydym nannau am hyrwyddo dirAvest y rhaid i:)ni eangu map elin dtddorde.b, ac ymdlredhu «m amgyieh- iadau gweill i ddyinion a cihei«o dyrchafu bywyd yn gyffrediiriol yn y wlad. Wrth gynnyg diolkjh i Mr Edwards am ei ymdriniaeth ragorol, sylwodd y Paroh W. J. Williams fod gwerth t.ystiolaeth y Bwrdd FJheoli yn ei hamhleidigai-wch—ei bod yu dod oddiwrth ddvnion nad oedd- ynt ronvn cl-yfach o blaict, dirweet nag yn ei herbyn. Gallent fel dirweitwyr deim- lo'n falch, a'r wens ocdd, "Dal yr hyn sy gennyt." Eihodd Mr H. C. Parry, Llanercliy- medd, a nodai i Mr Edwards ddatguddio n glir y bendithion ddaeth d-rwy'r cyfjng- iaklan ar wnoud ac ar arfer v ddiicd fedd:w- ol. Yr oedd y cyfyngu yma wefli bod o tklaioni anhraethol hyd yn ocd. ym Mon. Gwydd'ai cf am d<l.ynion ymyfgar oedd wedi troi yn weLtihwyr rhagorol ac jn bobl fueheddol fel eanlyniad i hyn. Dylid gv, r.eud y cvfyuigiadan yn barhaol, ae yra dilyn yr America a d'od yn rhydd o r.faei- ioti y 'ddiod yn gyfangwbl. Ategwyd gan y Parch E.-B. Jonee. Er- byn hyn, mcddai ef, eji-yeli,id ar dd'rw<«t feI o worth gwladol-fel yn amddilfynfa inni fel gwlad. Daeth y dirwestwr i'r rhenfcl y milwr a'r morwr. Gwalioddodd y Cadeirydid Mr Huglh Ed- wards, Lerpwl, i ddweyd gair. Sylwodd' nad oedd modd gwneud cyrahariaeth deg 11 ic IIL, ar v vll-i dirwestol rhwng blynydJloedd y rhyfel a blynyddoedd eraill, ac md oedd y fasnaeh i gael yr un lie yn y wlad oto ag a gafodd cyn y rhyfel. Syhvodd i Syr Alfred Davios ddweyd yng Nghricieth nad oedd a.rgyhoeddiad dirwestol yng Nghymrn, ond as nad oedd yr,.g Nghymru ni wyddai ef (Mr Edwardts) ymhle yr oedd. BYYiYD CYHOEIDDUB MON. lUioos Mr E. M. Roberta, Llangefni,, fraalinciliad o adrodliiad y Patch, J. Glyn Davies o Gymanfa. Gwynedd. Sonnid ynddo am ddylediwyddau dirwestwyr v wlad yn wvneb vr otholiadau agoshaol. Dyweuodd y Parch John Evane, Llan- good, na hu'r un eftholiad agv- maint af hanes Mon ag a wnai'r nesaf. Yr oedd llawer o welliant yn vJlgenrhéd iol yniglyn a dileu trwyddedau. Ceid dyn- ion ar y Fognc Ynadot oedd mown cyd- ymdeimlad a'r fasnaoh 'fedidwo!—-rha.i bron na ddywcdai eu bod yn feddwo". Yr oedd gan y wlad ryw'beth i'w wneud a dewkiad- rhai obonynt-y rhai a godid i gadeiriau'r cynghorau. Os mai dyma oedd defnydd- iau ein cymtghorau, yr oedd ein* bywyd cyhoeddiiiS wedi mynd yn fler ac anhei!- wng ialYJI, megis anifeiliaid y gwelid rhai dynion cyhoeildus yn dychwelyd o'r ffeir. Dylid eu clirio ymaitih o'n bywyd cyihoodd- ue (cyme-'adwyaeth). Hyderaa etc y dew- isid pwyllgor gwylio fel yr awgrymid gan Gymanta Gwynedd. Aeth y gwr parchedig ymlaen i gyfeirio at waith ardal Llanfechell yn gwrthwynelbu adnewydda trwydded y gwesty yr.o. Yr oedd yn achos anodd iawn, meddai, caiivs yr oedd y ty yn ben eefydliad cymwynav gar. Pan cdaeth diwrnod: y llys yr oedd llawer o ynadon y dosbarth yn abisennol— un yu dweyd ei fod yn brysur yn y gwair. Yr oedd moesoldeb ardal Llanfechell vn bwy^icatu na'r gwair (clywcih, clywcli). Byddai ga« y mei'ehed lais yn yr ctholiad nesaf, ac yr oedd eisieu iddynt wylio pwy roddid mown awdurdod yn y ffir. Dvlid cliriq yinaith bawd) na roddent wert.h ar ei dyixdiafiad moeisol. Ofnai'r Parch Theophilus Lewis fod Mr Evans yn rhoi gwedd rhy dywyll ar beth- au ynglyn ag achos Idanfedhell. Y ffaith j'w dJür10 oedd mai llwyddo wnaeth gwa^tto- wyiieibwyr y drwydded, a theimlai aloe byth yn (ld-iolcbgar am y cydymdeimlad a rcatedig gafodd y ddi-rprwy. aeth yn y llya. Y Parch R. Prys Owen: Dylid trefnu i ofyn i bob vrngeasydd Seneddol a ydyw yn barod i gdfnogi poliei Cymdeithaa Gwyn- edd. PURDEB. Prif fater cyfarfod y prynlhawn, a ddedh.- reuwyd gan y Parch Rd. Morris, oedd "Purdah," a thraethwyd arno yn effeithiol iawn gan y Parch W. J. Williams, Llall- fair., Dy wed odd fod yr Ysgrifennydd wedt ceisio cael rhywun o fysg meddygon y sir i ddarllen papu-r arno, ond na 1wydd- wyd. Aeth Mr Williama ymlaen i ddweyd mai pu deb oedd y mater eymdeithasol as pwysica.f oil; yr. oedd hyd yn oed dirwest yn gorfod bod yn ail iddo mown pwyngrwydd. Nii dhyhoodldiwyd dim mwy brawychus, difrifol, a phruddaidd nag adrpddiad y ddirprwyaet-h fu'n ymchwil i'r owestiwn o afiedhydon t(r: iweirdeh. Arferid meddiwl mai'r ddiod oedd ein prif elyn, ond dyma'r gelyn mawr oedd yn pryaur ddifa nerth y genedl. (Dyfynodd y siarad.wr fligyrau i dljantgoe fcl yr oedd gwaha"oi afiechydon, dall'neb, ac hyd yn oed gwallgofrwydd, yn ganlyniad yr heintiau eudidi-edig hyn).. Eitlrr nid oBdJi y pethau hym ond arvvydd- ion allanol 0 bydredd moesol. Beth oedd yr aahlysurson i'T anfoesoldeb—y pethau yn y wlad oedd yn fantais i'r peehod ymled- aenn? (lj Calonau aflan. Pa nifer byn- nag p "filters" Toddid i biwo'r lli, ni well- heid y drwg heb buro'r ffynhornell. (2) Meddyliau afla,n y rhain yn perthyn yn agos l rifendtd y gal on. (3) Iaith amhur. Yr oedd amb^Jl i fadhgen a geneth a''i iaith yn kel a llygoodig. (4) Meddwdod ac ymyfed- ,(5) Gwisgoedd awgrymiadol— ffasiynau y Cyfandir penrhydld nad oedld- ynlt o unrihyW fantais i foesoldeb. (6) Cliwaireuon. Ni ddylai genethod fynd i tepedd pedd a'u tuedd i feithrin nwvdau aflan. (7) Camddefnyddio oriau hamdden. Dylid darpar ar gyfer y rhai hy", yn lie bod eymafnt o gfredhwen uffern ar gongi- Mi'r heolydd. (8) Rhag-gyfeilladh bur. -Ni byddal ef byth yn tynnu ei het gyda mwy o bardh i neb nag i fab a merdh a welii'n cydjgerddcd cyn d'r haul fynd i W Yr oedd wedi nodi'r drwg a'r aclilysur- on i'r drwg, a'i arydydd pen oedd — y feddyginitaeth. (1) Cadw 'ealjonau glan a mcitnrin meddyliau pur. (2) Aelwydydd flan. Cyonabyddai fod eithriad&u anes- oniad'wy, ond y rheol oed'd mai aelwyd- y<fd glan oedd yn codi cymcriadau glan. (3) Amgyldhedd bur. Yr oedld awyr bur yn di'fa liygredd. Ceid ambcJ'l ddyn a'i gymeriad Jiwgr yn difwyno prydferthweh ac yn gwenwyno awyr ardal. Gwaith Eglwy^ Dduw oedd puro'r awyrgyleh. (4) Byvvfd pur. Gofynodd rhywun iddo i beth yr oedd y Oyngor 8irol da. Methai ateb. I roi treth ai" v Avlad," ebai 'rhyw- Vn a nail. Ein byrddau a'n cyngihorau, be^h WTiaet-hant i buro awyrgyldi a sanct- eiddio bywyd y wlad1? Ar ddiwedd ei anecrehiad gnmus, aiiog- odd Mr "Williams bawb i ddycnwelyd gar- tr-Nf a'u bryd ar wneud rhywbcth. Yr oedd en bedhgyn ar ddod ad^reif; beth oedd- yim yn wncud t gyfarfod yr amgylchiadau newydd — i warchod purdeb ymhob cyicji? Siaradwyd hefyd gan Mrs Griffith, B.A., Porthdinorwig. Nid oedd! hi'n medd-wi mai'r rliyffl oedd achos yr agwed.di a nod- wyd ar anfocsokicb, omd yr pedid wedi dangos ei effeithiau. Gellid gofyn pahain yr oedd y Senedd wetlii gaifael yn v mater. Yr ateb oedd fod dynion a mcrched yn cael eu difetha. drwy'r anfoesoldeb yma- eu difetlia fel pe-iriannau oedd o werth i'r WlacJwriaeth. Ond edryehai'r Fglwys ar y pedhod fel yr oedd yn difetha. dyn fel sant: yr oedd yr Eglwys hefyd y.n hawlio corff iach. Ofnai hi fod llawer 0 bothau yn ein bywyd y dyddiau hyn yn pylu min ein chwacth a,t y da a'r pur. Wrth gyd- dedthio yn y tren y dydd o'r blaen a r,(kr o blant yr ysgol sir brop. nad oedd hi'n ibarod i ofyn beth oedd gwerth addy.g wrth eu clywed yn arfer iaith mor afla-ii. Codai mawr berygl o gynefindra a geiriau a ph-ethau amhur. Y SWYDDOGION. Dewiswyd y Parch J. Evans, Idangoed, yn llyVydd newyd). ac ail ddewis- wyd y Tr'ysory(M a'r N'sgrifeliaivddi; hefyd1 ychwanegwyd Misc Williams, Ty'ny^buarth, Llanffiewyn Mi's R. C. Jones, Portha-eth- wy; a Mrs Rowla.ndis, Cacrgybi, at y Pwyllgor Gweifclnol. Daeth Mr Davie?, Liaiiclli, a Mr Wil- liams, Tonypandy, vmlaen fel dirprwy- aeth oddiwrth Urdd y Reohabiaid, a dhaed gair ganddynt- yn dangos rianteis- lon y«r nrdd honno er cachv'r ieuainc yn enr.vedig o afaelion temtasiwr. y ddiod. AIvfRY W BEM3ERFY NI AD AU. Cyflwynodd y Parch R. Prys Owen nifer o bpndenfyniadau a dynnwyj al'ar. gan ie- bwyllgor, a phasiwvd hwy;- \1) Fed y gvrmanfa- yn d'erbyn ped\var pwynt Cyiiianta Ddirwestol Gwynedd fel pclisi dirwestol; —(a) Parhad ar o! y liny- fel yr JxoH gyfyngiadau presennol ar y fas- naeh ddiod gyda golwg ar WTjOuthur a gwerthu diodydd nioddvvol. fb) Gwelliant yn Neddf 1004 fel ag i wneud y doll flyn- yddol yn ci-fedbi, yn genedJaethol, ae yn dtliigonol i dd'kldymu trwyddedau yn gyf- lymaoh ac yn fwv riieolaidd. (c) Bewhiad Lleol; hynny yw, hawi yr otholwyr i bleid- ieialp un ai dros leihau neu dros lwlr va- jharddoad y trwyddedau yn eu dosbarth. (d) Sefydiliad ar draul y Wtadiwriaeth gillol. fa/miau ymhob t rof a phcntrcf. 2. America.—" Ein bod fel cymanfa yn maiwryffu yr Arglwydd, ac yn llawemhau yn ddirTawr olierwydd fod Unol Daleithiau yr -America, wedi cymeryd megurau effeith- iol i ddwyn llwyr-waharddiad i weithred- iad o fewn ei therfynau, ac yn datgan ein hydier y bydd hyn tn symbyliad i Brydain Fawr ddilyn ei heeiamp].' 3. Ohwiorydd;—"Ein bod yn gaiw eyhv nedlduol at liawliau newydiçfy chwiorydd yn yr etholiad nesai, ac yn mawr hyderu y defnvddiant eai pleidlcisiau newydd i hyrwjrddo y deLfrydal moesol ac argy- hooddiadau dirwesitol, ac na hjtldant yn oelfnogi j-mgeis^vyr i'r Senedd ac i'r Cyng- horau SltoI a Gwiadol fyddont vill anffafr- iol i dd-irwet-,t" 3. Purdeb.—" Ein bod yn llawenhau wrth weled fod purdeb yn cael eyhv gan yr aw- durdodau t-yh.oeddus, ac yn arbot;ni,g glll y meddygon, ond ein bod ar yT un pryd yn yetyried y dylai yr eglwyei ymafiyd yn y gwaith yn fwy egniol, a threfnu moddion nid yn unig i weHa. y d'rwg oDd hefyd i'w ataL" 4. Seneddol.—"Fod y Pwyllgor Gweith- iol yn cael ei awdfu.rdbdi i ymboli a phob ymgeisydd Seneddol ddichon g-yni.y^ ci hun dfrog Fon a yw yn geifnogol i'r ddeddlf- wriaet-h ddierwestol gvmeradwyo y gym- a.nfa, ac na byddom fel dirwestwyr yn pleidleasio i'r «awl w^nthodia wneud hynny.' 5. Recllab:a.id. E-in h')o{! yn ystyricu Urdd Anibynnol y Reohabiaid yn un o'r eymdeithasau hynny wna les i ddirwettt a dyrchafiad moes yn y wind, yn c-ymcr- adwyo eu hymgais i eefydlu canghenau yn y sir." Wrth gyfeirio at un o'r pendorfyniadau, sylwodd y Parch T. 0. Jones ar y 'deddfau ondd wedi eu d'wyn i rym yn yftod y rhy- fel Tuedd y rhain, 0 fyrul yn hen, oedd mvnd yn fu-grell hefyd. Nid oedd y dlaeddf oedd yn gwahardd reidio bc-ic hcb oleu yn mynd yn hen 0 ^wbl; ond—wel. ni eilid dweyd popetli. Ni bvddai'r deddfau hyn o nemawr gwerth o.& y llith- rent-fel yr oeddynf yn ihthro. Ar gynnyg y Pardi E B. Jones, pas- iwyd hefyd gydymdeimhul a theuluoedd y rhai gollwyd dnvy euddiad y Leii,- st-er. At a enwYd gwelwyd yn bresennol y Parchn. W. P. Owen-, Garreglefn W. P. Thomas, Cemaes; H. R? Cadvvaladr, ]\loel- fire; H. Smyrna Jones, Llangefni; T. A. Jones, Gwaichmai; T. GrufTydd, Tyddyn Gyrfer: P. G. HiyrheiS., Benllech; W. H. Jones, Heibron a R. I.twK Llandegfan. CYFARFOD Y MERCIIED. Cynhaliwyd hwn, fel y cyfarfodydd er- aill, yn Smyrna, a Mrs Matthews, Am- lwch, yn y gadair. Dechreuwyd gan Mrs Williams, Police Station, Caergybi; a siaradwyd gan Mrs Griffith, FeLinheli, a Miss Lloyd Owen, Llangefni. Yng nghyfarfod cyhoedidms yr hyvyr, ym Moriah, 11 rwyddai Mr R. Rowdnnds, Bron- Ilwyn, Uanfair P.G.. a cliafwyd anerc!;i- iadau gan v Parodm. T. Shankland, M.A., Bangor, a D, Gwynfryn Joiies, Fflint.

AIEIZClf4 TRESCAWEN. Cymer priodas le yn fuan rhwng Captcn J. II. Dickon, Royal N. Lanes. Regt., mab Uyn- ai Mr a Mrs A C. Dickson, West Cliff, Bres- ton. a Mary Tjroawon Pritchard-Raj'ner, mereh y dnveddar Capt. J. Pritchard-Rayner, Trcs- c&wen, Llanctwyllost, a Mis Pritchard-Rayner, 9, W('ibüurll«'.terra('(', liydc Park, Lluld-ain.

GADAEL El lIEN ETIIOLAETH. Nid yw Mr J. Uer!>ert Ix?wis, yr A.R. dros Sir FQhit^am st-fyll yn ym«cis.vdd yno eto, ac y mae'n arj*ymell y Rhyddfrydwyr i ddewLs Major Tom Parry fel ymg-cisydd. Ete yvv'r aelod ciros y bwiciiifdrefi, ond dan yT ad- drefniant ni bydd "bwrdcisdrefi." yn Ffiiuf eto. Deallir y bydd Mr Herbert Lewis yn ym- geitydd am sedd y Brifathrofa Gymrcig.

POENAU AR OL BWYTA. Og yw eicli ocganta.u treuliol mewn cyf- hvr iacGi SHiiu-yf, 09 ydynt yn dwyn allan faeth o'r bwyd a fwytewdh, ni ddylai fod arwyddo been ac anhwylasdod1. Ond, hedd'yiw, y mae yna. filocdd yn ofjd bwyta oblegid y poer.au a ddilyn hyd yn oed bryd ysgafn o fwyd d!a a pnlaen. O botrjbl fod y eylla allan o d-refn, yr iau yn afiach, neu y ooluddion ytn rhwym. Mynnwcih eu cael i gyflwr o weithrediad iachns, trwy gymryd Mother Seigel's Svrup, a bydd- wdh yn aibl i fwyta heb unrhyw boenau ar ol hynny. Bydd eich bwyd yn cael oi dreulio yn iawn. Ni byddweh yn gwyfbod ei fod yn cael ei dremlio, a dyn a, wedi'r cyfam, yw y prawf goreu o dreuliad da— peidio g'wyood am damo. Y mae deg dt- Jeryn ar hugain o Mother Seigel's Syrup ar ol bwyd wedi thelpu dtegau o filoedd i fwynhau eu bwyd, a'u galhiogi i osgoi y poenau a'r tnueni geir trwy didiffyg treuiiad.

"GWRANDEWCH Y WTALEN." (Micah vi. 9). (Gar. Mr R. Jor-e-s, Prif Gwnstabl Meirion.) 1 n. I' mac'r w iale>11 ant ddrsgu c'drmdeimlad eypdeithafol. Gwntud i ffwrdd a taraie y C^ioelhog ac a cb>elwydd yr arweinwyT. Y t^»4>d sydd dwyllodi-ua yn eu genau," nid frais ccnedl yn uqig, ond trais y dyn unigol hefyd. Y nicie'r beiau y cwynir o'u hachog yn lefeinio ejmdeithaa o wada ei throed hyd goryn ei phen. Y gwir yw, y yn wahanglwyfus oil- If a is dyn yn crbyn dyn —t-enlij yn crbyn tetfin—dinas yn erf))-n dihas —a gwlad yn erbj'n gwlad. Y mae rhyw "classes" mewn cymdeithas sydd yn da 1 mor g-rerulon a'r "class" a'r "caeto" ymhlith pag- ai:Laid. Aefii pethau fel hyn yn wrthun yng ncoleuni y rhyfel mav.-r. Yn 1914 a 1S15 chivalwyd cryn iawer ar y cJoddiau oedd yn gw^hany dosbarth a dosbarth. Gwelwyd y tirleadianwr a'r tenant ochr yn ochr ar yr un "stage," a gwelwykl yr MTeiriad a'r gweimdog fraich ym mraich ar yr un csgyn- lawr Eueithiau y wialisn oedd y pethau hyn. Onfj erbyn j,¡Yil y mae'r hen botbau yn dod yn ol eto. a deuant yn ol gyda mwy (I ryia nag erioed 00 na wrandewir y wialen. Os cedwir yr ysbryd milwrol yn fyw yn y wlad ar 01 y rhyfel, fe pedwir ysbryd trais a gorthrwm yn fvw hefyd. Nid yw y gwa- har.iaeth a'r [Kilter rhwng swyddog a mihvr cyfTredJ! yn y fyddin wedi ei ddifa eto, a 'tuiri y cedwir hwnaiw, bjdd yn afiomxkl oael yr yn peth ymhob cylch arall heifyd. Fools make feasts, and wise men eat tiKm," ebp Franklin. Na foed hj"nny yn y<ir am yr y;-fa fihvro!. Gadav.er yr helwr- iaet'y hon i'r jufydioa i'w rhoytio a'i bvryta, a gvasffarer y rhai sydd (Ida panddynt ryfeL Dadienwyd ryflwr cymdeithas gan y rhyfel ac agoiwyd ilygakl y werjn ar fcefhan nad oeddynt wedi breuddwydio am danynt o'r blaen. Curwyd y twmpathau cymdeithasol gyda'r wialcn, a daerh allan fwystfilod fie!. bus fel frais.a gorthrwm, twyll a brad, au- foe«)"deb a chelwydd. Beliach. r wialen ydyw erl'd a difa y bwysSfilod hyn. Nid "llw;ynOf,¡'úd ieuainc" ydynt, ond hen "veterans" ymhlifh bwystf'ilod aflan. Nid rhai i'w dal, ond rhai i'w lladd. Heb hynny bydd cymdeithas yn waetli nag oedd o'r blaen. Bydd eu poddef bellach yn rhoi "leaf>e" newydd ar eu bywyd, a hawl new- ydd iddynt. i ledu cu gwaith a'u tiriogaeth. Burldusroliaeth heddweli fydd lladd y rhai hyn, oblegid "peacg hath her yidories no Icas renowned t^an war," ebe Milton. III. Y mae'r '.via'.en am ddys^ru ymosiyngiad cnfyddol. Yr oedd y byd yn myned ar ei union i addoli "Omri" ac "Ahab," y cryf a'r manredo'og. Nid Germani yn unig oedd yn credw mai "Might is Right." Yr oedd yr un pelh yn esgyrn y gwledydd eraill, ac hyoytioedy.ncingwiadnicinhHnaini raddau gormodol. Addolid cyfooth a saIl. rhv.'y&g a phleter, gi(yid-st a rhysedd. Dyma ddu^'iau y oenliedloedd ar ddechreu y ganrif hon. Befnyddid hyd yn oed Ikiyckl yr Arglwydd i addoli'r duwiau c'ieithr hyn. ae o'r braidd y eedwid "Baal" a 'vDagon" ae "Art^irotb" allan o Demi y Dnw byw. IJefai ambell hmfiwyd, ond i ddim pwr- pas. eyhoeddid mnhelI lyfr condemniol, Grid i ddim diben. Beth oedd i wneud f Dim ond ffiai.fiellu y gan addolwyr, a ci\> yn j- bob! i ymbwyllo trwy offerynoliaeth y wialen. Yr oxid ein tadau yr gweled y wialen yn dod ers tro. Yr orddynt yn gweled fod yn am- hositl cario pethau lawer ymheliach. ac yn I i dystio" Seme of us will smart fcr ii," Erbyn 'vn ilaeth y wialcn, a ninnau sydrl d;]j .II nd still adore Uw hand that- givej the Idow," Eio, ni w^iir un cerydd dr j~ yr amser pregennol yn hyfryd, eithr yn &-i- Jnfryd- ond gw edi hynny y mae yn rhoi L<<idycho! ffrwyflt eyhawnoer i'r rhai svdd \f{11 en cyru.'I'i'lO fig e[" \Heb1'eaid xii, 11) Efallai na ddylid cloi trafodaetli fel "ion ar ''Wialen Daw" hsb wrando ar leferydd ('rail! sydd i(!dia glywir, trwy enau M :eah. -y Sa>nydd fod Puw yn dirylilo rhywrai a "gwialen baeam." Yr u:, gair a dtiduyddir am "wiakn" YziT dryttedd sahr. ar hugain. "le, pe rhodiwn ar hyd glyn evsgod angau. nid ofnaf niwed. canys yr wyt Ti gyda mi, dy wialen a'th ffon a'm cysnrant." Y inao'r wiaier. yn brawf nad yw Daw ddim judiell eddi ,yr,thym Yr ydym yn ihsdio ar hvd glyn cysgod angeu yn y dydd- iau yma. Ni bu'r byd erio?d o'r blaen yn c-erdded trwy lemor ofnadwy. Ond j-ng nghanol y rhyferti'wy mawr gallwn ddweyd yn (idiotn, "Yr wyt. Ti gyda ni." Y "wialen" ei hun yn proS hynny, ac y mac hyd yn oed y "wia>n" yn cin cystiro. _)INN-y na ilyiiiiy-y mae'r wialen yn profi f>d rhyw berthynas rei'ltiH)! rbyngom a 1'ir.v. Canys y neb y mae yr ArghvydsJ V'1 ei ru, y mae yn ei geryddu. ac yn ffian- ge'.lii poh mab n. eVJerbynio. Eithr os h^b gerydd yr ydyc'i yna bastardiaid vdych, M nid nwibion." Nid ydym ninnau heb gerydd Yr jdym yn gwingo o dan y ffiangelC ay dollwn i ddiodd-ef nm; eto. Ond na ato Duw i hynny pin digaloni- nid am fod Dinv yn ein ea.-hau, ond am ei forl YII ein rru yr rdym (J. nan r wialen Nid ba^tardiaid ydyrn, ond nieibion. "Behind a frowning providence, He hides a raiding face." Mwy na hya hefyd, y mae'r "wialcn" yn pruf. fod Duw yn rhagweled rhywbeth gwell am danom iii. Nid heb bwrpas mawr yr ydym o dan wialen mor e'rem, a faint by>i- "nag a gostia i ni i ddiod-dd, y niae yn cosiio llawer mwy id-do Ef geryddn. Y mae'n ra a id fo/i yr amcan yn fwy na. ehyfreithloni'r mMk)ion. "Gwaredu'r saint rhà, uffern, a phechod drwg ci ryw" ydyw uji amcan, cbe'r empi. Nid jnvaredu'r anuwiolion. ond gv,(!-Cdu,r aitit." Tynnu gwreichion uffern allan ohonynt, a'u rhyddhan o ddrygau pech- Ofi—y peeh'-d sydtl baiod i'w hamgylchynu Eu disgyblu neu y b'ont yn deilwng i'w dangos yn y goleuni, yng ngoleuni dyfodol y byd hwn, ac yng ngeleuni tragwyddol y byd nesaf. "Am hynny os goddelwch Y mae Duw yn ymddwyn atocj megis tuag at ci feibion" (Heb. xii. 7). "Gwrandcweh y wialen" yn e; cherydd. y ci rhybudd, ac yn ci haddewid. (Da.rJJemnd y papur amserol uchod yng Nghyfarfod Misol Gorllewln Meirionydd.)

SON AM ETIIOLIAD. Er nad oes dim terfynol wedi ei gy- hoeddi eto. ceir 11a wor iawn o son y dydd- iau hyn am ethcrliad cyffredinol cyn di- wedd "y flwyddyn. Mae'r Wasg. gydag ydayd% eititria^au, a n bur unfryd' yn o.rbyn y cynllun, a c4)e:r llawer iawn yn emchi'n givf mi gwastraff ar amser, ar aiian, ao ar egrni a fyddai apeiio at y wlad yn awr mewn amser mor cnbyd, pan fo'r Llywodiraeth efeoes. yn cael «eefnogaeth gy- ffrcdinovl y wlad. Ceir arn yw, o'r ochr arall, yn tyhio fod oawr henaint yn gryf ar gvfansoddiad y feenedd^ a bod angen am waed newydd ar gyfer yr cil-adeiio.d'u o bob math evdd i ddod p-,da lieddweh Can iiad beth am hynny, mae'r gTod yn ffynnu yn gryf mewn rhai cylchoedd arbetnng y trefmr i gael etnoliad tua diwedd Taeliwedd. Daeth v Senedd bre^snnol i fod yn Ion- aw.r. 1911, ac etholwyd hi am y tymoT ar- fcrol o ea-ith nilynedd, eithr wrth baeio'r IXleddf Seneddol newydti, penderfynedd, ohoni ei hun, fyrh-au ei hoed! i bum' m'yn- edd. Eithr dan ddylanwad y rhyfel estyn- odd v Senedd ei ti.iymor draehefn ar buir,p o wahmol achosion. ac yn ol feI y mae'r drefn yn awr y mae ganddi awdur- dod i ddal yn yr awenau hyd ddi-edd Ionawr y flwyddyn nesaf. ren .&d(-lo'r etholiad ncsaf bydtl y gof- rcst-r newydd mewn giym, ac yn ychwan- egol at y ch.ø' miliwn o fcrched,, a gwrag- edd ""voJ wedi eu breinio yn ddiweddar, by-Cla 11a;; hefvd gan bob mihvr a morwr dros bc-dair milwydd oa- bymtheg. Felly, o eliau yr amgykhiadau prese^mol, bydd yn rhaid aroe wyth niwrnod ar ol chwmod etlaoliad cyn cael cyfrif y pleidl°i&iau, er mwyn gathiogi'r awd'Jrdodau i gasglujr piapurau vn F fira-vnt*. Bydd yn rhaid i r ey'n gwaeanaethu vn v meysydd eraill,- yn y lJwyiv.in ac yn Rwsia, gael rhywun i'w cvnrychioli a/ i bleid!ei.?;o drostvnt.

CVT'NABOD BRYNFAP. CyPwvnwvd anerchiad goreuredig a swm di o arian Brjnfab fel eydnabyddiaeth o bllTCh cyfedlion Iddo ar ben C-etigaiii nilyn- ((kl 0i lenydtiiaeth a barddoniaeth Gvmraeg Mr E. T. John, A.S., a lywyddai yn y cyfarfrl, ac o'i gwinpas yr oedd torf o feil)wl: a wen a t-ban.

MEWN PFI' MLYNEDD. Mao eglwys Capel Mawr, Rhos, wedi clirio yr oil o'r ddykd. Pum mlynedd yn ol yr oedd y odyltd yn p. a thnvy eyfraniadau rheolaidd yr eg 1 wye a r cynulleidfa mae'r on wedi ei dal 11 Nid rtyfedd eu bod yn hwylio cael Jiwbili yno, a hwvthau wedi talu eu dyled a chudw tu bugalI-y Parch W Wynn Da\ ies.

f GLOBE Furnishing Co. (J. R. GRANT, Proprietor.) PEMBROKE PLACE, LIVERPOOL. Largest and Most Reliable Firm of Household Furnishers. DINING-ROOM SUITES in TaPf (try, Velvet, &c., Mahogany or Oak Small Chair#. From 27 GUINEAS. Houses Completely Furnished or Single Articles Supplied EASY PAYMENTS ?ERMS: Arranged to suit Customer's convenience, or DISCOUNT FOR CASH. Att the Furniture we sell is manufactured under our own control and supervision. i&lk- f&ction guvranteed or money returned in full. Ah Goods Delivered Free in Frigate Vans. Goods securely packed and Delivered Free and Safely at railway station nearest Customer'* residence. A comparison of our Stock wiil convince you that a'i goods we tell ar« ol fcubsframtial manufacture and reasonable in prioe. On our system of Easy ne security is required, no objectionable agreements and 5? Iffibk enquiries are made, or reference. E |iKfi asked for. GLOBE p 1^2 Pembroke Place, LIVERPOOL. « J 1 F 'BUSINESS HOURS-9 to 7. SHERATON MAHOGANY BEDROOM SATURDAY (Early Closing), 1 o'clock. SUITES, in Stock from C20 to £95., -1 Ii I I i I GET A CLEAR lir r ILT Ii: I 'T'HE dressmaker may gown you to perfection, | 1 yet the ultimate triumph of her art depends | 1 upon the finishing touch which Ven-Yusa alone is | I able to give to the skin and complexiQn. 1 The result of using Ven-Yusa every day is a a continual feeling of freshness and a skin which 1 retains that clear, healthy appearance and beautiful I softness which every lady covets. g i Ven-Yusa is the only ^e-cream that gives the com- f J plexion a beautifying oxygen rath, and protects it from the a I damaging effect of weather, worry, and war-work. No f 1 lady who takes the least pricje in her appeal ance can aftord |j | to be without a jar of Ven-Yusa. | iVEN-YUSi^f :1 fJ. š; V The Oxygen Face Bream* I Ii 1h per jar ot all Chemists, Stores, Hairdressers, &c., or C. E. Fuljori, Lid., Leeds. Jh 5^5|iirtii tip* •" -J", WOMAN'S UNFMLING FRIENp j You cannot expect to enjoy life, to look well or to be cheerful—if you g have neglected to maintain your good health, cr allowed your vigour to be undermined by indigestion. But if you want to look your best and be -at your best, let BEECHM S PILL" *| assist Nature whenever there is need. When your stomach is toned up: when your liver and kidneys are stimulated and your bowels are regulated when your blood has been purified by the action of this ■: I splendid remedy, you will know the joy of being free from headache, < backache, nervousness, low spirits and many other distressing j ailments. For more than half a century Beecham's Pills have been 5 1 making women feel better and stronger and adding to their charri^ j For generations they have proved, the world over, to be j 1 "WORTH ft GUINEA- RBox j J U (tire00!F*\ Morvumctories: 56, Bold St., Liverpool* j ROYAL FURRIERS. ESTAB. 80 YEARS 1 STERLING VALUE, RELIABILITY, GOOD STYLE, AND j UNAPPROACIIED VARIETY. FROM THE MANUFACTURER DIRECT TO THE WEARER., | 1 ADIES FREE. A REMEDY without medicine or pills for all irregularities. Act's almost immedi- ately, and will not interfere with household duties. Send for free particulars and testi- monials- MRS STAKE MAN MORRIS (31 Dept.), 162. Stoke Newiugton Road, LONDON, N. 162. Stoke Newiugton Road, LONDON, N. Mai- dros U2 o dunelli o fwyar duon wedi eu esifglu yns Ngogledd Cymru. Casgiwydy Hian fwyaf ohonynt gan bla&t yr ysgolioo. 'j LA DIES' BLANCITARD PILLS are ws i JLj rivalled for all Irregularities, etc., i-Lej speedily afford relief, and never tail to allerlatf all suffering. They supersede Pennyroyal, Pi) Cochia Bitter Apple, ctc. "Blanchard'e art the Best of all Pills for Women." Bold ill Boxes. Is lid,by Boots' Branches, Timothy White's Branches, and all Chemists; or posl free, same price, from Leslie Martyn, Ltd., Chemists, 34, Datetoo Lane, London. Fre* sample and valuable Booklet, poet free, 14 stamp. N • .•* .1