Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
16 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
I THE HOUSE OF FARADAY clientele is fully aware that we fl are specialists in glove* not merely glove sellers—it is there- fore with the utmost confidence that we invite all ladies to come and test the ..Special value we give. Nothing gives such ia good impression as well-gloved hands. We have at the moment: Ladies' Chamois Gloves Two buttons, in white O/l 1 and yellow »- ladies' Elastic Wrist Chamois Gloves o/i i In white I bent's Pique Suede Gloves, best quality, three dome fasteners, in Black, q in Slate, Tan & Beaver *w Useful Gloves for Hard Wear, two buttons, 7/11 Tan, Nappa & Cape Gloves 10/6 Ladies' Superior Deer- skin Gloves • I £ • « Two buttons. Heavy 1^/w Winter weight Holeproof Stockings In stock to-day, the original Holeproof Silk Stockings for Ladies. In Black Silk with cotton tops and feet. 3 pairs for 2T/- If you are unable to make a personal call, orders by pott will receive prompt attention. J. FARADAY & SONS j 4&6 BOLD STREET LIVERPOOL Dktlun vwr uchod o Mies Nellie Thornton. 79. Brlarhton- atreeta Salford. Matnceinion, mam yr hon a ddywed:- Yr wyf yn anfon clarltin o'm merch fach Nellie, yr hon sydd wedi ci llwyr adfer o Groenglwyf gan eich Clarke's Blood Mixture. lr ocdd ei phoenau yn anioddefol, a mynych y deisyfai gael marw Nid oedd iddi groen iach o'i phen i'w tliraed, a phrin y gallai ddioddef eefyll, eistedd, na gorwedd. Cymrais hi i ysbyty lie y trinir rhai ag anhwyl- der ar y croen, a bu yno bum' mis. Rhoisant eliau iddi, ond nid oedd dim yn tycio. Yna prynais Clarke's Blood Mixture iddi, ac yr wyf yn awr yn wir ddiolchgar am dano, canys arbedodd ei bywyd I Mae yn Clarke's Blood Mixture y fath alia poreiddio) fel all y gellir dibynnu I arno i adfer ar ouwaith ac am byth achosion o Groerglwyf, Scrofula, An- urddiadan, Coetau Drwg, Doluriau, Pen- ddynod, Toriadau. ac Anhwylderau'r Croeti o bob rhyw taCh. ynghyda Piles, Chwyddiadau anaturi<ll, Crydcymaiaa, Gout, ac felly ymlaen,. Yn hawdd ei gymryd ac heb ddim niweidiol ynddo. t Uofynwch am a gofelwch eich bod yn cacl Clarke's Blood Mixture I'TUPtYDD GWAED PAWI," i Gan yr holl Fferyllwyr, ac yn y I Shopaa, 2a 9c y botel. | ¡r DIRGEL WCH MAWR! PA FODD I SICRHAU 1ECHYD. > Mae hwn yn gwestiwn o'r pwys mwyaf i bob Dyn a Dynes, o bob oedran; oblegid heb Iechyd nis gellir cyflawni dyledewydd- au dyddiol gydag tin math o bleecr. EICH GWAED. EICH QWAID. R HA I^D BOD B HA I Dy BOD RHAID BOD YN FFRWYTHLON. i, KH A I D BOD FAETHLON. (Mae yn *\j I i holl Organnau C 0 rfI ,i'ael r Gwaed^o'r gradd 7 Uj I gallant yn ber- » I F ffaath gyflawni m eu gwaha-nol U i t t ddyledewyddau. Y M Yr wyf wedi dioddef .foenau aruthrol rn fy Ngh«fnt Arenau, a'r CymaJau. Mae !■ «UGHKS' BLOOD PILLS' wedi gwneud eøhad rhyfedd i mi." HUGHES' BLOOD PILLS. Mae r Pills hyn y feddyginiaeth ryfedd- -ll^yadiancLia a welwyd enoed at BURO Y GWAED, a fchrwy hynny wei4h- tedu ar bob organ y oorff, a iachau oiel- ydau eydd dueddol i bob rhan. Mao yn gweila DOLUR PEN, BIL- I0USNESS, DIFFYG TREUL1AD AFU DDRWG. TARDDIANTAU AR Y CNAWD, CORNWYDAU, SCURVY PEILS, FITS, N E R V Ô U B NESS: GWYNEGON NEU Y GEWYNWST POEN CEFN (LUMBAGO), CORFF- RWYMEDD, CLEFYD YR ARENAU NELRALGIA, ISELDER YSBRYD GWYNT A SURNI Y CYLLA NERVES EGWAN. LLAIS 0 SIR LANCASTER. "Syr,—Yr vrj T derbyn gwellhad rhyfedd drwy gymeryd eioh 'HUGHES' BLOOD PILLS,' ac nis gallaf beidio eu nmoi pa le bvnnag yr af, am eu bod mor hynod o effeitniol. Yr wyf wedi gweled eu heffaith iachaol ar eraill-yn gwella Clefydau y Oroen, Dolur Pen, Biljousnaea, Diffyg Traui, Corff-nvymedd, a'r GymaJ. wet. Y maent yn haeddu pob ymddined. J. WORSWICK. k 60, Chapel-lane, Wigan." ;• „ I F E N Y W O D -Y mas 4 "HUGHES' BLOOD PILLS" y mwyaf cffeithiol er aymud pob aohos o'r Anhwyl- derau tjdd cfueddol i'r rhyw, yn Hen ao Ieuane, a geUir bob amser ddibynnu arn- ynt. Maent yn Iachau wedi i bopeth arall gY'LWER. — '.d^ 11°°^ ar bob blwch, Ie! 11Ja n w cham D.JÚGHES' BLOOD PILLS," a mYDllwch '1V led !lun y gaJon k rhag^oael' eich twyllo. Ar werth bob Chemist a GwertJiwyr Patent Medicines. P™, gan gynnwye Wa.r Ta* 1« 3c, a 5e; neu danfonner lu gwert'b mewn r 0- nea Stamps at y Bwneuthur^vy1" JACOB HUGHES, f hiring Chemist, PENARTH. "nu .c AS WERTH YN AMERICA ¡-an a D- w £ bLi#pSii?;ist'rLY- YO{]'I'Jl. PENN. )
LLYTHYR O SYLHET.
LLYTHYR O SYLHET. GAN MISS HELEN ROWLANDS. Dyma ful y* ysgrifemia'r genhades dal-en/tog o thwy at y Parch R. J. Williams, yagrifennydd Ccnhadaeth Dra- mor y M.C.:— SyHust, Medi 16eg, 1919. AnllwJI Mr Williams, — Lie dipyn yn aiighysbell yw Moulvi Iiaz,aar. Y stesion bedair miMtir ar ddeg o beliter i ffwrdd, ac nid yw y ffordd bob amstT yn un esmwyth lli wn pe'r ccrbydau prinion felly Ao ar amsor Presbyt-cry yma. fol ar ddydd (Vfarfod Misot yn y rhannau gwledig g-artref anphi nnud o'r radd flaenaf yw cerbyd. Gan y buasai gaiwad rnawr ar yr unig ddtau gerbyd y diwrnod hwnnw pcndcrfynasom ni-dyrla. Sylhet-fynd yr holl ffordd ar draw* y wlad mewn cycluxL Tymor y p;1a.wogy-dd ydyw, ac felly yr oedd hwylustod i fynd ar hyd afon a. cham- las a chor.«. Yn ara' dog yr eir, or hynnv, ac er mwyn cyrraedd o fewn nn awr ar bymtheg aI" hugum rhiajd i'17 ddiau gychwi- fod wrth oil gwaith drwy'r Dywcdcis eari bod yn dyrfa o Sylhet. Yr oedd gan y Parch J. W. Roberts Jond dau gweh o cfongylwyr a dynion ieuainc, a chennyf innau deulu o enethod iouainc yn fy nghwch innau. A i y eweh droe Wlad unig iawn, ond yr oedd y tawelwch fin nos yn falm i ysbryd. Rhuddid y dwr o'n cwmpas gan ogonianfc machlud haul. (Jogoneddid yr hen gwoh gan ei ysblan- der. a gwoddnewidid pob deilen a phob brwyncii gan ei ardderchowgrwydd. Y mae rhyw g-footh yn rhudd-der machlud haul yn fwy feallai yn y wlad hon na. gartref sydd yn dwyshau meddyliau y galon ac yn cu tawclu; yn ddia.u yno hefyd. fel yn y fFurfafen, Nid oes iaith nac ymadrodd, ni ehlybuir eu lleforydd hwynt." Yn y bore, cyn iddi oleuo yn iawn, yr ocdd y gcnotliod yn codi dwr i fewn i'r owch ac yn dcchrcu difyrru eu hunain trwy cu plethu. Un o enwau y wlad ami yw "lla,id-anedig" tcstuu syndod pob gw lad lIe y twf yw fod gwynder dilialog yn ymgodi yn y fath am- gylchcdd, ac ni fu pall am ddehouglwvi i'r ddameg hon. Ond dyma ni ym Moulvi ac yn biy&ur cdrych pwy sydd wooi dod a phwv hc-b. Trisi oedd bod yno heb Mrs fVngwein Jones yn llywio pethau yn ci dltLl taw el ei hun. Oafwyd cyfarfod arbenuig i gofF- au am da.ni. Cyfarfod cithriadol oedd hwn ohcrwydd mai "ID2.gi4rate" y llo oodtl yn y gadair-S. P. De.sai, Ysw., I.C.S. Nid CVistion na mab i Grisiion—ond mab o'r India, wedi ei addysgu yng Nghacr- grawnt-, ac wedi yfed yn helaeth o ysbryd yr Efcngyl, a Uawer oÏ grasu^au yn blodcuo yn ei gymeriad. Cyfarfod Saesneg oedd hwn, a chyfarfod a daflwvd yn agored gan y llvwydd wedi iddo ad- rodd hanes ei ddyfodiad cyntaf i Moulvi Bazaar i ymgymeryd a i waith, a. oharedig- rwydd Mrs Jones tuag ato pan oedd popeth yn ncwydd ac yn chwith. Edrychai Mrs Jones ymlaeJi at gwmni ci wraig ieuane pan briodai, ond tra yr oedd ef i ffwrdd 'yn ei briodas bu hi farw, ac; felly ni ohafodd y briodasferch y fraint o'i had- nabod. Yr oedd bywyd diymffrost a thwel Mrs Jones wedi dylamvadu yn fawr arno, ac yr oedd yn amlwg ei fod yn teimlo ei cholli i'r byw. Siaradodd y ctmhadon bron i gyd—Miss Laura Evans. Miss Hetty Evans, Miss Edmunds, y Parch J. M. Har- ries Rces, a'r Paroh J. W. Roberts, ac hefyd un o dwrneiod parchus y dref. Yn anerchiad pawb ac yn nheyrnged pawb i'w ohoffadwriaoth dyna oedd y rhinwedd- au oedd a'u dyianwad ddyfnaf ar gymer- iadau pawb ddelai i gysylltiad a hi-el thaweIwüh-" ni hwn a gredo"— ei hunart aberth er mwyn y plant a. fag- wyd ganddi ac er mwyn y (waith Mawr, a'i anhunangarweh. Carai yr enciiion ond yr oedd yn weithiwr trwvadl a char- iad at y Meistr yn disgleirio trwy ei holl lafur. Yr ocdd yn ddiddadl wedi byw Crist, a bydd er wedi marw yn llefaru eto ym Moulvi Bazaar ac ymhobman y bu'n'l1a.íurio. Y rnae'n gorffwys nid oddi- wrth waith ond oddiwrth la-fur gwaith. y boen a'r blinder a'r Sludded sydd ynglyn a gwaith yn y byd hwn. ac y mae ei gweithredoedd yn ei chajilyn. Y mac yn un o'r cwmwl tystion, medd y siaradwr olai, sydd yn nes atom nag a ddychmygwn ac sydd yn amgylchyimu yr yrfa l'n calon- ogi wrth ei rhedeg. Canwyd yn effeithiol iawn yn jstod y cyfarfod gan Mr Young, "tea planter" ieuane sydd wedi bwrw ei goclbren yn hoUol gyda ni fel cenhadon, ac a ddaw atom i bob gwyl. Yr oodd yn Assembly Cherra y llynedd, a chanodd yn felu, iawn yno. Dyna li wedi dweyd hanes un cyfar- fod yn lied helaeth, Cawsom dri ancrctiiad Saesnog hefyd ar gyfer y dos- bartih addysgedig yn bcnnaf-un gan y Parch J. M. Harries Rees, ar "Y Gwared- wr Temtiedigun arall gan Dr. William., Harsmganj. ar "Gartref;" a'r olaf gan y Parch J. W. Roberts ar Fuddugx>liaot>h." Cafwyd pregethu o radd uchcl boro Sa.both hefyd. Yr oedd gan un o'r efen- gyhvrr o Shaitffcaganj (goraai y Cymry Americanaidd), neges arbcnnig. Pregethai av yr adnod 2 Corinthiaid iv, 10. Dis- gaftai mor boeth yw y frwydr rhwng yr ysbryd a'r cnawd, CriNt un drwg yn y byd, yr Efengyl yn erbyn paganiactli, gyda. difrifwoh mawr. Apeliai am H'ydd- londeb trwy rwystrau ac erlid a dioddd- hyd angau. Dywedodd yn dai-awiadol iawn y byddai'n arferiad gan ferched llwyth y Rajput-Uwyth nrilwrol dros hen yn yr India—anfon eu gwyr a'u brodyr i'r frwyJr gyda-t: geiriau, Dowch yn ol yn fuddugoliaethus, onide peidiweh a dychwolyd atom o gwbl. Gwell angeu na chywflydd." Ao wedi'r frwydr elent i'r maos a chwilicnt am eu rhai annwyl. Coleddent a. cha«anent- y rhai a gacnt clwyfau.yn en bronnau—prawf iddynt gwympo tra'n ymladd yn ddewr—ond gwac y rhai hynny a gaent a'u olwyfau yn eu oefnau Nid oedd yr un sarhad yn ormod ornynt. Gadawent hwy ar y maes i dru- garedd adar y ndoNid bwystfilod. Cym- hwysodd Basanta Babu y wers gyda grym a theimiai pawb mai peth ofnadwy fai troi run cefnau ar y gelyn a dianc or frwydr. "Bydd ffyddlon hyd angeu a mi a roddaf 1 ti goj-on y bywyd." Ac yn wir dyna oedd y nodyn darewid drwy'r cyfarfodydd i gyd. Rhaid hunan- ymwadu mwy a dioddef dros edn crefydd. Pan welwn fwy 0 galedi ac o erlid "oher wydd "ein bod Insu" fe ddatblyga ein tr-dd ac fe flodeua ein oariad. Rhaid rhoi mwy, a gwneud mwy, a dioddef mwy, a hunanymwadu mwy—dyna oedd y baieh 0 hyd. Cafwyd un cyfarfod i drafod Hunanymgysegriad ein hunig obaith i fyw bywyd o sancteiddrwydd a gwasan- th" (yr ymdrafodaeth yn oael ei seilio ar lUiufeiniaid xii 1, 2). Smud ymlaen oedd yr arwyddion ar hyd y llinell i gyd— symud ymlaen i eangaoh profiad, i ddwysftch argyhoeddiad, i ddyfnadi ym- wybyddiaeth o rym a gallu crefydd y Mab yn eill bywydau. i gywirach ymdreoh, i ffyddlona<4i haelioni—i roddi hyd aberth, Fol y gelhd tybicd yr oedd gwasanacth y (mundeb ddydd SuL—y Paroh J. W. Ro- berts yn arwain ein myfyrdoda-u—yn un dwys dros ben, a. phawb, mi gredaf, wedi cael golvrg newydd ar yr hyn allasai ei fywyd fod yng ngrym y bwyd hwnnw" pc wedi ei feddiannu yn llwyr gaji y Gwr dywalltodd ci enaid i farwolacth. Arwyddion symud yrnlaon galwyd hefyd yng nghyfarfod y chwiorydd. Dyma'r tro cyntaf i bob cyfarfod chwiorydd yn yr holl eglwysi ar y gwastodedd anfon cyn- rychiolydd. Yr oedd y cyfarfod yn un mawr, a nodweddid ef gan sel ac ysbryd rhoi. Gwyr pawb drwy Gymru benbaladr fod y fath beth a Chasgliad Dyrnaid Rcia yn eglwysi Bryniau Klia.sia, ond nid oedd- ym ni ar y Gwastadedd wedi ei fabwys- iadu i'r un graddau. Dechrcu y flwyddyn hon yr ymroisom ni yn Sylhet. o ddifrif i roddi dyrnaid o reis heibio bob pryd at waith yr Arghvydd. Er bod prinder reis yn y wlad a phris uehel arno do y merched wedi bod yn ffyddlon, ac wedi cyfrannu o'r hyn oedd ganddynt. Cafwyd y "report" o bob cangen o bob eglwys, a ehafwyd fod gennym Rs. 180 mown Haw yn awr wrth uno casgliad pob cghyys yn un cronfa. Dyna. bendcrfynwyd wneud gan roddi y cyfan yn llaw Miss Laura Evans fel trysorydd. Ktiiolwyd ysgrifen- nydd hefyd, sef Mrs Mullick, o Moulvi Bazaar, geneth wedi ei magu gan Mrs Pengwern Jones, ao sydd yn .1.w.r yn briod meddyg ieuane yng ngwasanacth y genhadaeth. Yn y Piesbytcry ncsaf fe Ijcndorfynnir pa waith ddechrcuir gennym ac ymha Ie. Y mac arnaf eisieu i chwi sylweddoli fod hwn yn gam ymlacn i ni ar y Gwasftadedd—cynrychiolwyr o bob eglwys i gyfarfod y ciiwiorydd yn y Pres- bytery, Iob cangen i ynulrechu hofo'r casgliad, a'r cyfan i fod yn un granfa. a gwaith arbennig yn cacl ei gychwyn gan y chwiorydd u. hunain tuagat ennill eu chwiorydd Indiaidd at di-acd y G w-aredwr (Ndlawenhewch a ni, diolcKwch drosoni ac e-rfyniweh ar i ni gras i sylweddoli ein gweledigae-thau a'n breuddwydion n'n pemlerfyniftdau. Cafwy<l cyfarfod arall i drafod ein dyledswydd fel C'rionogion- pob un yn bersonol—i efengyleiddio y rhai sydd o'n cwmpas—yr Hindwaid a'r Maho- nietaniaid. Yr oedd y dynion ar yr un pryd yn trafod yr un pwnc. Bu cyfarfod i'r plant, ac YsgoJ Sul hefyd i bawb, a phregethu yn y farchnad, ao wrth gwrs cyfarfocf gweddi y pcth cyntaf yn y bore bob dydd. Nos Wener, Åw,o.;t 22aan, y dechreiiodd y Presbytery, gan ddiweddu nos Sul, Awst 24ain. pha beth mwy a ddywedaf, ca.nys yr amser a halkri i Bed son" am y canu a'r emynau Cymnaeg a Saesneg gennym ni fel oenhadon cyn codi cxkirwrtli y bwrdd swper. Mor foiu.s y seinai Aberyatwytii," Trewen," "DiaJdem," a'r "Delyn Aur" —a chanem a'n boil gekm, y Parch Pengwern Jones yn anrain—yntau yn ei elfen. Yn iaith y bobl yma, pan fyddant eisieu dweyd fod rhywrrn yn gwneud ei waith yn dda oherwydd pro6ad ac hen arfer, dywedairt "y rcae ei law wedi add- fcd-u," ac yn sicr y mac Ha.w Mr Jones wedi addfedu mewn derbyn Presbyteries -y mae ei let-ygarwdh gan lleied a'.i galon. a'i weini i angheiiiioqi dieithriaid yn dy- wysogaidd. Bydd o ddkidordeb i gyfeiliion MOil fod Mr Frank Hughes, inab Cae Mawr, ger Beau'nraris, yn bresermol yn ein plith. Pethan prinion iawn rv "nroddion graf*" yn yr ai-dal He mae ei ardd de ef, a chai- odd wledd i'w enaid wrth ganu yr hen emynau hefo ni. Yr oeddwn i. yn ar- hf'nnig, yn falch o'i weld, ohcrwydd yr oeddym yu yr un ysgol ym Me&umaris ac yn y oolog ym Mangor yr un blyn- yddau. "A chain y seinia'r hen Grymra«eg" mor bell o gartref. Nid oedd wedi niarad Cymraeg a neb ers yn agos i aaith mlyn- edd. Bydd yn dda gan ei f&m a.'i deulii ddeall iddo fod yn ein plitb fei cenhadon yn yr Henaduriaeth ym Motjlyi Damar. Terfynaf 'm oofion cyn nes at eg- lwysi Mon vn aJ.benrug. Yn bur iawn. J. HELEN ROWLANDS.
YMREOLAETH GYFUNNOL.
YMREOLAETH GYFUNNOL. HAWLIAr CTMEU: PYNCIAU PWYSIG. Mae y Ddirprwyaetli a benodwyd gaii Mr Lloyd George, i holi i mewn i gwestiwn Ymreolaeth Gytuoioli (Federal Devolution^ wedi dcchreu ar ei waith, gyda Lletarydid ''y'r Cyffredin yn y ir. Yn wyneb y pwysigrwydd i hawliau Cymru gael ys- tyriaeth briodol, damfortodd Mr E. T. John, Ltywydd Undeb y Cymdeithiasau Cymrelg, a Llywydd y CHngrair Celtaj<kl, lythyr at y Llefarydd fel cadeirydd y Comisiwn. Yn y Ilythyr hwn, ax ol adgoffa'r oadieir- ydd fod Mesur Ymrcolaieth i Gymru wedi cael ei ddwyn i Dy'r Cyffredin gtan Mr John ao Aclodau Cymreig eraill yn 1914, dywcd fod barn gyhoeddu-s Cymru ih-eddy w yn hawlio mwy nag a gynhwysid yn y Mesur hwinw. Ni fod'dlona Cysnru ax Fesur H:li nag a gatniateir i'r Alban a'r Wt-trddoii. Ceisia gan y Comisiwn ofyn vr Llywodr- aeth, fel oarn rha^barotoawl, i gachv holl gyfrifon oyhoeddus Cymru, gan gynnAvys Sir Fynwy, yn holl o'i ar waluui i eiddo Lloegr— £ el ag v gwneir yn awr a cnyfrifon yr Alban a'r Werdd'on. Dengj's fod hyn yn cael ei wneud eigoer, ynglyn ag Addysg, Yswiriant, Datblygiad AmaetnyddoJ, a 13HTcld Iechyd. Ynglyn a materion Yrmrbodrol, dywod y mynn Cymru gofnogi i'r citfiaf Gyngrair y Cenhedloedd, gan hawlio oaed ev,nryeh- iolaeth a Itlais a.r hwnnw cyfartal i'r hyn a ga-niiateir i Canada a New ZeaJand. Mae barn Cymrn, eb efe, erioed wedi bod yn wrth-filitaraidd: felly bydd iddi ymwrthod ag urrrhyw drouliau pellach ar arfogaeth. "Ni bydd Cymru," ebe fe, "yn barod eto i adael bywyd ei bechgyn at drugarodd anghyfaanodol a gwLadweiniaeth Ymerhod- rol." Traul y Riiyfel.—Dywed mai trwy gacl ei ehydnabod fel c-em-dl ar "alLan i gen- ■liedlo'wld eraill Prydain yn unig y medr Cymru sicrhau na osodir ar ei liyegwyddau fwy n;a'i chyfrail d'eg o'r baioh trwm o ddyled gwladol a achoswyd gaji y rhyfel. IlawLia Cymru gael ei threthu yn ol ei chyfoeth ac nid yn ol ei phoblogaiett. Y Glofeydd.—Yng.Iyji a threfniant y glo- feydd ha v," I La- Cymru ystyria.eth arbennig. O3 mabwysrada 1' Lh~vvo<lra.etii gynilun Duckman, hawlia Cymru fod glofeydd y Gogledd yn oael eu a glofeydd mwy y De, yn lie cael eou cyfrif, fclo y maent yn awr, yn rhan o lofeydd Lanci- shire. Os pendi&rfynir ceixedlaotholi'r gic- fc.ydd, yna inao yn ianfodtol fod Senedd ddyfodol Cymru, ac nid Scnedd Lloegi1, yn ca,el meddiannu glofeydd Cymru. Dyma vr unig foddion drwy yr hwu y medr Cym- ru obeithio medru dwyn baidi mawr dyled v rhyfel. OB tungetn, bydd CymTu, o i phrinder, yn eyfran-im at gy north wyo Lloegr gyfoethog. Y Rheilffyrdd a'r Ffyrdd.-Er y geiLl vmddiangos yn fwy anodd' .i iga £ >\ awdurdcnl gwahanol ar y rheilffyrdd i Gymru, eto angen mawr presennol a dyfodol Cymru yw gwelLa a lieJact.hu cyfleustc.rau teitlhio a chludo. „ Addysg.—Cydnebydd Dirprwyaeth Frei> hinol PrifyegoA Cymru gymaini majitais i'r colegau fu af ydyw y tcimlad cencdlotrthot yng Nghynu-u. Diamheu y profir yr uu peth yn yr ymchwiliad, presesnnol 11 addysg ganolraddol. t Tr wydd e dau.—Mae barn gyhoeddus Cymru ymliell ar y blaeli i eiddfO Lloegr ar gwestiwn y trwyddedau. Cyn r y o\i ol aeth Llafur.—Hyd yn oed yn yr Etholbd Seneddol diweddaf dychwel- wvd cj-farta'edd mwy 0 aclodau Llafur 0 Gymru nag o imrtvyw Tan arall o'r <Jeyr- IbaS. Ar y tir hwn dracbefn a ohwestiwn diwvgiad'au cymdeitha^ol, mae Cymru ar y biaen. ac yn hawlio Ymreolacth gyflawn.
DRAMA GYMREIG NEWYDD.
DRAMA GYMREIG NEWYDD. PlmFFORnAD LLWYDDIANNUS YM METlillSDA. Nos Fercher diwcddaf, yn Neuadd Gy. hoeddus Bethesda, perffc-rmiwyd am y tro cyntaf y ddrama newydd "O'r Gorlan j'r Gad," gan Gwmni Dramayddol yr Ogwen. Ajwdwv y ddrama hon ydyw Mr J. R. Jones. Minafon, Pant. Cofus gan lawer mai y cwmni hwn fu yn llwyddian.nus iawn rai biynyddocdd yn ol, yn perlfornno drama aralTo drefniant yr un boneddwr, sef "Y Fnch o Gef II Y dfil." Yr ocdd yr adeilad eang wedi ei lanw, a bu y cwmni yn llwydd- iannus anarferol. Y mae yr awdwr wedi crynhoi ynghyd anigylchiadau adfydus ein gwLad o 1914 i 1916, gyda dcheurwydd chgyffelyb. Ceir eyrnvlau a heulwen yn gyinysg ar hyd y ffordd, ond terfynir yn hapus iawn. Am y perfformwyr fel oyfangorfl, teg yw dweyd mai dyma un o'r perfformiadau gore welwyd ar lwyfan gyhoeddus ym Methes- da., gan fod yr oil o'r pcrlFormwyr yn ddi- eithriad, yn llanw eu cymeriad yn rhag- orol. Ajihawdd yw oael gei-riau i ddweyd yn briodol am y perfformiad ardderchog a roddwyd. Y oadeirydd ydoedd y Parch W. Morgan, M.A. (cadeirydd Oyngor Sirol Arfon), a thmddododd anerchiad cymwys. Bydd y cwmni yn rhoi ail barfformiad clio ym mhen mis, fe ymddengys, at achos teilwng yn yr ardaJ. Llwydd a'u dilyno meddwn, a chredwn y bydd gaiw mawr am wasanaeth y ewmni wedi IT eyboedd ddod i wybod am y ddrama newydd hon. — Gwlithyn.
Advertising
Tachwedd a'i Anwyd Heintus "GWEITHREDU YN UNIONGYRCH- OL"-A LLEIIIU EI WREIDDYN. TABLED RYl^EDDOL MEWN AMWISG ARIAN. Achosir a.nwyd a phesweh gan bryfaid bach ag sydd anweledig i'r dlygad noeth ond sydd yn gweithid eu ffordd i'r gwddf a'r cysylltiadau drwy'r ffroen a'r genau. Ni ellwch gadw'r iiryfetach hyn allan yn gyfangwbl, oud gyda chynorthwy Peps, yr aiia(li-f(-,(idyglitiaeth faw! fe oil well eu llethu cyn iddynt cioli niweidio. 0 adael i dabled lieu ddwy o Peps doddi yn y genau, fe fydd ichwi lanhau'r gongl beHaf o'r ffroe-n, y gwddf, a'r lungs gyda nodd fficrth-wcnvynol, a Ihddir y pryfctach. Mae Peps wedi eu hamga II yn ofalus mown amwisg arian, yr hon wrth gvvi s a symudir pan ar gymryd y1 dabled. Mae'r drimaeth gyda Peps yn sciliedig ar y wybodaeth fcnldygol ddiweddaraf ddarganfyddwyd ynglyn ag anhwvldcrau'v gwddf a'i- fvnwes. dan ci bod ar ffurf atryr, mae'r feddyginiaeth Peps yn dyfod i gyffyrddiad uniongyrehol a, holl rodfeydd tyncr yr anadl lie mae'i anwyd bi-yfetach yn lleehu, ac mae hefyd yn treiddio i lawr j'r lungs. Nid yw'r meluaion cyffredin ynghyda diymvsgeddau at anwyd yn cyr- raedd yr aiiic-aii., gan eu bod yn mynd ar eu ihunion i'r cylla ac nid ydynt yn eyff- wrdd gwir achosydd yr anwyd neu'r oerfel. Mae'r u;;a (/feddyginiaeth Peps yn am- ddiffyo y manwe tyner ag sydd yn gorch- uddio ihodfeydd yr anadl yr holl ffordd o'r genau i'r lungs. Mae hefyd yn organnau anadlu mcwn cyfhvr da. yn ctir- io'r fflem o'r pibellau bronawl, ao y11 cadw draw afiechydbn y fynwes. Peps yw unig alnddiffynydd gwirioaeddoJ hen bobl, y catlol oed, a'r plant yn wyneh peryglon Tachwedd a.'í dywyddi mawr Ewoh at oich fferyllydd am llwch Is 3c neu 3s hoadyw. rhiYW
TEML Y PLANT.I
TEML Y PLANT. A'R BOBL I GYD YR WPIINOS HON. (Gan ATHRAW.) Fel y gwelwcii, rydw i wedi gwalhtwlu lot fawr i'r cyfarfod neno, a-e rydw i brcn yn siwr eu bod yn leicio dod i WcJl<d, sut yr yda, ni'n cajm yrulaen. A rvvan, wedi i chi wneud rhan mor dda, mi wneweh wrando arma i'n dw,yd tipyn wrth y bobl By wedi dod yma- at wrthyeh chitha, wrtn gwi>\ Dyna s-y gell i: Fealia'ch bod chi wedi gweld galw sylw yn y papura at "Gyfnod y Plant"—wu "The ChiidreJi's Era," a'i roi yn iaith y Saeson. Mae vna. fudiad mawr ar droed i wneud y cyfnod presennol yn gyfnod y plant. Does yna ddim cymdoithas tu o) Ù: peth hyd gwu i, nac undeb na phlaid na sefydliad na dim felly. Mudiad digtjrff yn umg ydyw, a hwirnw yn gweithio ei fforiid i bob cyfeiriad: math ar ysbryd imiiituol yn gofalu am cymudiad xteilltuol, he drefniant fa £ h yn y byd hyd y gTweSa i. Ton o argy-hoeddiad ymhlaid iawnderau plamt bach, a honno yn oerdetatL erbyiv iiyn o wlad i wlad ac o dcyxnas i deyma^— i Japan ac i America, i New Zealand ac i India. Y mae'r teimlad yn ymledu y dyt- ai'r plentyn gacl sylw mwy arbennig yn y cyfnod hwn—mai y plentyn sry n rna.who r prif le a sylw; fo ddjlai gael yr yetyriaetii flaenaf yrafhob trafodaeth: mae ei gyfnod mawr wedi dod o'r diwedd, ac ar oi iddo gael ei hir angtiofio, a'i anwybycuiu hyd nes dod i oed ran ymladd drostori Dyna obaath y byd bellach, me dda, Dibw- ceifiio r'hoi'r cyfeiriad iawn i fywyd y plant., a'u cael hwy i dyfu a datblyg-u i fod yn ddrneswyr da. yn ddeiliaid doallus, ytn a<el- odau urddasol o gymdeithas, ac yn gryfder i bob gwiadwriaeth. Y mae byd newydd yn oael ei ffurfio, ac y hen fyd wedi neu bron marw—ac fe ddylai farw ynom minnau hefyd. Byd yr ben bobl a'r canol oed oedd hi gynt. Daetih yn fyd y bobl ifanc wedyn. y mae byd y plentyn yn died- 'Doedd y plentyn yn cyfrif fawr gynt, mk1 yn cael jiemawr o syhv y tu allan i galon y farn. Fe'i hanfonid o i ryw fat.h ar yfi- ,go I a gwthid rhyw f ath. ar addysg i mewn i'w fywyd trwy help gwialen a chansen, a phcb rhyw lanastr aran ar yfgolia. Nl thelid dim sylw i'w ieohyd, nac i'w gysur, nao ïw anghcni<Mi amrywiol. Erbyn hyn mae pobl yn sylweddoli fod a.cthwb y wlad- WTiaeth yn hawlio ymyriad oyimar a 1 thrigohon; a delio a nhw mewn opdran pan v mae rhoddi ffurf i fywyd a meddwl a. chymerrad yn bo&ibl. I admb y riaid Ylllwneu ag o pan y bleaitvn. < < Mi glywsoch arc "Ddeddf Addysg Fj, mae dweydl y bydd yn rhaid riioe'di r addysg oreu j bob pleri- tyn, a'i gadw yn yr y.sgol nw y bydd yn ddeunaw oed. Dydi'r wladwriaeth dsdnn yn fodlon i golli golwg arno fol ysgojor hyd nes v eaiff bob cyfle yn bosibl i fod yn rhywbeth amgPll nag a.nliytJire'iiOg. Gofelir am feddyg i ymweld ag 0 yn yr ysgol i arolygu ei iechyd—deintydd 1 weld fo<) ei ddajmed-d yn iaoh a glan; ac os yn rhv dla.wd j gael bwyd priodol cyn dod ir ysgol yn y bore, mi gaiff fwyd ar draul y tvethdahvyr. Cymaint y w tendithion ad<l- ysgol plentyn lieddyw o'i gymharu a'r hyn w el odd pawb Bydd n1"wn oedran gweddol ar hyn o bryd **#» Cwvnir ein bod yn co H ï r plant i gref- ydd—eu bod yn gadael jt eglwysi a r oapeli, a bod cacl jiobl ifanc a phobl ganol oed yn aclodau bron yn amhosibl. Os am grefyddoh y wlad rhaid dcchreu gyda r plant. Os am sobvi'r wlad rhaul rhoi addysg ddirwestol i'r plant.. Os am ddelfro gwlad i ymwybyddiaeth o'i chyf- rifoldeb. rhaid mynd at y gwaith yn gynai-. a thrafod y meddwl ifanc—rhoi cyfeiriad priodol iddo yn ncohreu ei yrfa. Pan fo r pren yn Ifanc y mae eu blygu. Pan fo r aion yn agos i'w tharddle ac yn ffrwd feehan y mae ci throi y ffordd y mynnom. Felly hefo dyn, gellir gwneud a fynnwn ymron ag o yn ei febyd. Y mac bywyd y plentyn yn agored i bob dy kin wad da. 'Does dim rhagfarll na chaledwch na ckiearoldeb 11a dim wedi dod i mewn iddo eto. Cydiweh pryd hwn, yntc. I Dyn a'r amser i ddodi yncklo gariad at ddaioni. a'i blygu i'r cyfeiriad lawn. Peidiweh gadael i'r byd gvdio'vnddo o'ch biaen, fel yna sydd yn peri i bobl feddwl mai cyfnod y plant ddylai hwn fod. Yn He gwastraffu amser ac adnodd- an ar achosion anobeithiol, trowch at y rhai bach sy'11 llawn o bob posibilrwydd. Oanolbwyntiwch eicli cznion ynddynt ac arnynt hwy. Telwcli y prif sylw iddynt — bydd yn fwy buddiol o lawer na'i roddi 1 neb na dim arall. # Cynuo o Ciacrdydd, o'r enw Mr Vivian Rees, sydd yn brif symudydd ynglyn a'r Children's Era Movement"—boneddwr e-refyddol, hunanymwadol. Dyn blaen- llaw yn y ddinas mewn busnes; ac yn cd. rych ar fuddiannau'r wlad, yn grefydctol a ehymdeithasol. Yr oedd yn llywydd Undeb CVnedlaethol yr Ysgolion Sul yn 1918; a phenderfynodd dalu sylw neill- tuol yi) ystod blwyddyn ci gadeiryddiaeth i anghenion plant y deymas. 0 Ebrill, 11918, i Ebrill, 1919, trefnodd fod yr hyn a elwir yn Fhvyddyn y Plant i fod mewn grym. Rhoes y Prif Weinidog ac. Arch- esgob Gaorgaint ac eraill bob eefnogaeth a symbyliad iddo. Bellach y mae blwydd- yn y plant wedi i>asio ac ar ci hot dech- reuodd "Cyfnod y Plajit." Aiff hwn ymlaen 0 hyd. Y mae Mr Vivian Rees wcdi ymneilituo o'i fusnes or 1916 a chys- amser bellach i berMvadio'r byd i wneud pob trefiuadau yn bosibl i roddi chware teg i'r plant a'u diogelu. nod mawt ei fywyd erbyn hyn. a nod ar- dderchog ydyw. Gwaria ei arian yn had, a threuiia ei amser, a. defnyddia- ei ddyJan- wad a'i daJent i roi bywyd yn y mudiad newydd yma. Pwy sydd a ddywed fod y peth yn ddiwerth a dibwys? 0. yw pobl Deiieudir Affrica, China, a Ffrainc yn teimlo fod grym yn yr apel, a. ddylem ni ym Mhrydain fod yn ddifatcr; A allwn ni yng Nghymru fforddio can ein llygod a'n clust i hawliau y genhadaeth ddiweddaf hon? Ond both fedrvvn ni ei wncud? We-1, taJrJ pob ardial sylw i'w phlant. Rhood ac cgJwy le yn cu trefn. iadau i anghenion y plant.—ffurfio cym- deithasau i ofalu am danynt. "RhowcJi i ni'r plant, a nyni a grown feddwl newydd a dacar newydd mewn un genhecttaeth," ebaj Benjamin Kidd, yr awdwr enwog. < < Rhwydd hynt i'r mudiad, medda ii. ac i'r ysbryd sy'n crynhoi nerthoedd y byd i'w eymhwyso at y bywyd ieuane. Y mae oael anian newydod i bob gwlad, a. gog. wydd newydd i ysbryd pob oen- edl, ie, cael dynoliaetJi new- I ydd mewn difrif, yn rhvwbatji gwerth ymgysegru i'w ddwyn oddiam- gylch. Rhoed pawb ei help a'i gyngor a i gefnogae-th i'r drychfeddwl yma.
" Y GENINEN" AM HYDREF.I.
Y GENINEN" AM HYDREF. I. Yr Eglwyswr a'r. Piwritan. gan Mr W. Llewelyn Williams, M.A., K.C.; Y Prif- athro Robert., gan yr Athro Gwynn Jones, M.A.: Clymau Cymdeithas, gan y Parch J. Puleston Jones, M.A.; IaHh a Hanes yv Hethiaid: Goleuni Newydd, gan Mr Dan- iel Rees; Cwílym a Minnau yng Nghor- wen, gan John Abcrnant; Yr Anfarwol- ion, gan y Parcii Llynfi Da-vies. M.A.; Can- euon, etc.. gun Awen Mona, Mr S. Gwily Davies, Elfed, y Paroh T. E. Nicholas, a a manion barddonol gaji hwn ac arall; Goixhestion Beirdd Cymru," gan An- t.hrojx>s; Y Parch Evan" Davies, Trefriw, gan y Parch R. Williams. M.A.; Geiriau Gwerin Sir Fon (M.): Ymadroddion a Dy%vediadau. gan y Parch R. Hughes; Coleg y Brif Ysgol i Gymru 11385-1888), gan yr Athro J. Young Evans, M.A., B.D. Newid Carlan, gan Tho&ptiibm Jones: Ad go lion am y Dr. Hugh Jones (Harddfryn), gan Eglwyswr; Ad-drefnu RJieolau Barddas (impur a ddarllenwyd yng Nghyfarfod y Beiidd yn Eisteddfod Genedfacthol Cor went. Low Tegid; Eisteddfod GenedtaethoT Corwen, gan Glwydydd; Cacr Fyrddin, gan Mr Henry Howeli, M.A.; Elfyn. y Bardd. gan Fryf- dir Adgofion Eisteddfodol, gan Frynfab; Arawd Cadvan oddiar y Macn Llog yng Nghorwen, Mehc/in 26ain, 1918; Cymru yng ng-hanol yr Eilfod Ganrif ar Rym- theg. gan y Canon Camber-Williams. M.A. Crefydd Crist yntc Crefydd Cymru? gan Mr G. M. Lt. Davies; Manion Eis- teddfodol, gan Amrywiol Feirdd Anerch- iad Llewelyn Williams oddiar y Maen Llog yn y Barri. Dyna oi ehynnwys, a phwy ddywed nad orlawn o faeth gwladgarol?
HEB DRIN Y TIn.
HEB DRIN Y TIn. Y mae Pwyllgor Amaesthyddol SwydJ Lancaster wedi anfon rhybudd i l22 o fferniwvr ag y roue ganddynt dir hOO ei drirr, a chymcrir ewrs pellach i siorhau na adewir ef fclly eto. Gofynnir i berchen pedair o flermydd gcr Manceinion droi ymaith y tenantiaid yn ddiood, gan fod pethau wedi mynd i gyflwr mar ddrwg arnynt. Hefyd rhoddir aroheb orfodol i dri ar hugain o amaethwyr esgeulusodd dorri ysgail ar eu tir.
Advertising
? ,f;:g;zié- s Mnw pRnnppntMR i trt U ww tT H U ULLU Hi U. < Ex Boorara 8.S. and Other Stocks. I Dress & Coating I GIGANTIC Blankets, Sheets, Materials, ZjK V Quilts, Silks, Velveteens, Tablecloths, Georgettes, W Down Quilts, Crepe de Chines. ?P9b (■/ Roller Towels, Pillow Cases, Flannelettes, Flannels, Glass Plushettes, Etc. &c. Also GOVERNMENT STORES, All Bought by AUCTION. i)5oo yards of Double width MATERIALS, Check SHEETS. width, for long curtains. 1 I deS^ArVAiElTLtpRfCE l/6i QUCrT<I } R1 b d nd SALVAGE SALE PRICE 1/0^ „,„nTI1 V A 20,000 Pairs of SHEETS, assorted, Bleached and WORTH 1 lli Per Yard WORTH 2,6 Per Yard. Unbleached: useful sizes. SALVAGE SALE PRICE 10/11 2,800^ BED^QUILTS, white also in_all Odours; WORTH 16/11, Eaçh. ¡ 2,000 of 44 inch. DRESS SERGE, in Navy, Saxe, Petuna. SAL17AGE SALE PRICE 3/111- WORTH 5/11 Per Yard. 1,7.(0 yards of ew French Blue TWEEDS, together with a few pieces of Gr«y and Brown Sm«U Cbeck TWEEDS. SAL "AGE SALE PRICE WORTH 6/11 Per Yard, VERY SPECIAL—1,200 yards of 50-inch. Self- Coloured BLANKET CHEVIOTS, Cardinal, Saxe, ^ll"lllll»«nrr 1,800 Pairs of LACE CURTAINS, assorted patterns Helio. O/II medium size. C /1 1 SALVAGE SALE PRICE O/I 1 500 Pairs of YORKSHIRE BLANKETS, medium sSze» SALVAGE SALE PRICE Dj li WORTH 10/11 Per Yard Wu# SALVAGE SALE PRICE 29/11 WORTJI 7/11 Per Pair I Special Joffre Blue TWEED, 56 inches wide, nice WORTH 39/11. Per Pair. 3000 Pairs of nice LACE CURTAINS, vaiicus overchecks in various colourings. 1 1 designs. White or Cream, good size. |"|/l 1 SALVAGE SALE PRICE 1U/1 1 I,JOO Pairs full double-bed size warm fluffy SALVAGE SALE PRICE 111/11 WORTH 14/11 Per Yard. BLANKETS. OQ//» WURlH 15 il Per Pa r. SALVAGE SALE PRICE Ui//D WORTH 49/6 Per Pais. SENSATIONAL BARGAIN. ( mm # 500 DOWN QUILT COVERS, panlled F.een CLTl Cs JT 600 PaJrs of soft Cotton BLANKETS, useful size, good SALVAGE SALE PRICE 7 1 T H#WmskmSmwl weight. 1 <)/1 1 WORTH i6'ii W'SWMkFI • yy SALVAGE SALE PRICE 1 dLj 1 X WSMSMB //f WORTH 16/11- Per Pair. ^• 20,0o0 yards of very good FLANNELETTE, in white. Pink, also stripes. SALVAGE SALE PRICE 114-1 WORTH 1 /11 Per Yard, 1,000 of Wbite 1/ A 1 SALE PRICE, WORTH 2/3. yard, Pa°ide^a,lSo fa^SdCUignSP'inted JAP S1L^g I.So^yards^tUr^He^h FLANNEL. WORTH 8/6 Per Yard WORTH 2/11, Per Yard. f. fi of R'ch EOLIENNE double width att 900 JROLLER TOWELS, various kinds. i 1 WORTH 6!11 Per Yard. 5,000 PILLOW CASES. 1 3,6oo yards of Rich DUCHESSE SATIN, Mide width, wAL\AGE SALE PRICE 1 ^3^ iqo Real DQWIN QCiL I'd, full size, assorted, lueuj- all colours. 7/1 1 WORTH l/9i Each. desiens SALVAGE SALE PRICE 1 1 SALVAGE SALE PRICE 35/6 WORTH 9/11 Per Yard. WORTH 45/6. Each. POSTORDFRS 300 TABLE COVERS. Red and Black, also Green Vf 1 TURKEY CHINTZ COVERED WADDID and Black nli 4 RECEIVE CAREFUL ATTENTION. QUILTS, iull double-bed size. 4 q/P K SALVAGE SALE PRICE //ll ParceU over 20/- Carriage Paid. SALVAGE SALE PRICE lO/O WORTH 10/11 Each. L—— WORTH 35/6 Each. Elliot Street and Gt. Charlotte St., CLOSED WEDNESDAYS AT ONE O'CLOCK.
ER CLOD Y MERCHED.
ER CLOD Y MERCHED. "BYDDIN Y 1111" YM MON. Dydd Ian bu gan Bwyllgor Amaetbyddol y Merched gynhadledd yn Llangefni, a ohryn hanncr cant wedi yntgynnull, gyda Mr W. Edwards yn llywyddu. Dywedodd ef fod Byddin Mcrchcd y Tir, fel y cyf- ryw, yn awr wedi e- diddymu, ond credai mai da fuasai cacl rhyw drefniant i gadw diddordeb y incrched yn fyw mewn am- aethvddiacth. Yiii Mon yr oedd llawer ohonynt yn cymryd rhan bwj-sig yn ein prif ddiwydiant—llawer o ffermydd yn cael eu hainaethu'n rhagorol gan fcrched a g-wyddai hefyd am wragedd a niprchcd oedd we-di tynnu ffermwyr drwy anigylch- iadau digon dyru.s. Clywodd un yn tystio gerbron y Comisiwn BrcnhLnol, gan gyf- eirio at, waith y mcrchcd adeg y rhyf<-l, fod tedinlad blinedig wedi dod drostynt; ao yr oedd hynny'n naturiol ar ol y rhyfel fawr- yr ocdd pawb fol wedi blino ac eisieu gor- ffwys. Eto i gyd, rhaid oedd gafael ynddi o ddifrif i godi'r hen wlad yn ei not, ac vr (wckl i'r incrched ran helae-th yn y gwaith. Da rile 11 odd Miss Xicholls Jon^<, y sgnfen- nydd y pwyllgor, adroddiad ar y gwaith. Fel cvdnabvddiaeth o ynidrech dda t incr- ched ar y tir yr ocdd y Bwrdd Aniaeth- yddol wedi }x>nodi merch ar bob pwyllgor sirol o dd "I ddo-g. a dewiscdig Mon oedd Miss Jones. Green, BodfIordd, Cyf- anrif y merched o'r sir geisiodd ymvcstiu oedd 163, a gwahoddwyd 123 ohonynt o flaen y pwyHgor. Gwtthodwyd 60, a phasiwyd 63. Ond er nad oedd Byddin y 'fir mwy, nid oedd gwaith PwyHgor Merohed ar ben o gwbl. Disgwylid llawer odidiwrtdiynt yn y dyfodol, a dylai fod yn ffynlvonncil llawcnydd idtiynt fod mcrched bellach fel y modbion yn dwyn rhan o gyf- rifoldeb gweinyddiaeth aiua«thyddol y wlad. CYMRU A LLOEGR. Trafodwyd y priodoJdcb o ft'urfio cym- deitfaas o'r merohed fu'n gweithio ar y tir ae aelodau'r pwyllgor, a dilynwyd gydag anerchiad gan Mrs Silyn Roberts, arol. ygydd dro^j Gymxu. Ynglyn a sylw o'i heiddo hi, dywedodd y Oadeirydd y sonnid yn fynyoh iawn fod gwahaniaeth mawr ym maint ffermydd Cymru a Lloegr, ond nid oedd y gwahan- iaeth ond bychan iawn. Yr oedd TO o bob cant. o ddaliadau Cymru dan hanner can arer. ond yr oe-dd cynifer a 661 y cant o ddaliadau Lloegr dan hvnny hefyd. YN OL 0 DEN MARC. Caed adroddiad diddorol iawn gan Mrs Lewis. Bodafon Wynn, am a welodd ac a glvwodd ar daith yn y wlad uehod, sef yn ymweld a.'1' llaethdai ae yn astudio amod- au bywyd amaethyddol y wlad o safbwynt y merched. Dilynwyd gydag adroddiad pleserus arall gan Miss'Matthews, yn fwyaf arbennig ar sefydliadau addysg a bywyd oymdeithasol y wlad fath. Sylwodd y Cadeirydd ax a dddsgrifiai fel ffaith nodedig yn hanes Den marc. Pan ocdd amacthyddiacth yn y wlad hon yn mynd i lawv yn is, is, yn ystod ugain. mlyncdd diweddaf y ganrif o'r blaeu, yr odd amacthyddiacih Denmarc yn mynd i fyny yn uweh. uwch, ymhob ystyr. Yr oedd Mrs Lewis wedi gweld sut y bu—drwy gyd we Mi rediad. Llethwyd y wlad gan Gennani yn 1854, a chymrwyd darn o'i thiriogaeth oldiarni; ond wedi r argyfwng hwnnw rhoes Denmarc ei holt allu ar waith. a llwyddodd i dynnu mwy o'r tir l1a'r un wlad arall yn y byd.
Y FFORDD I GANAAN.
Y FFORDD I GANAAN. Rhoed map i ni or wlad Sy'n bod tu draw i'r lien; A llusern yw ïu trvod I ddringo fiy i'r nen; Er dod o'r net" i ni yn rhad, Am dano'r Icsu roes Ei Wacd. .Wrth syllu ar y map C'eir gweld y ilwybr rhydd; 1"w redeg am y gaiup Nas gwel ond 14V tIydd; 0 Galfari. drwy rin y Gwaro. Y flordd yn rhydd i bawb a wnaed. Y map sy'n aangos heirdd Heolydd aur y wlad; A'r palmwydd bvthol )v-S-rcid A blanwyd gaii y Tad; A ohanu i'r Ocn fu ar y pren Sydd yn y wlad tu draw Ù 11M, I wledda 4r yr Oen Fl1 farw ar y bryn. A chanu am y Gwacd Sy'n golchi'r dua'n w-vit- Rhaid ufudcJhau "r map o hyd With deithio trwy yr anial fyd. R. FFESTIN JONES. Llangef.ni.
ANRIIYDEDD I GYMRO.
ANRIIYDEDD I GYMRO. Yr wntiillos ddiweddaf soniwyd fod Mr J. T. Williams, ys.grif(>'JHlydd cyntaf Eis- ttddfod sirol Mon, yn dyeJiwcfyd o'r Do i'r Gogledd. Yn awr gwclwn iddo gael ei ddowis yn gadeirydd Cyin»"ariia.s Arolyg- wyr Gweinyddiaeth Iechyd drfM y pcdair gwlad—Lloegr, yr Aib-ui, Iwerdidon, a C-hyrnru-ac y mae gan y wiad fach Q êll- wyd yn olaf !<• i lawenhau yn y fiaith fod un o'i meibion hi yn eiutiii y i'atii o aixrhydedd.
MILOEDD 0 DDEFAID MYNYDD.
MILOEDD 0 DDEFAID MYNYDD. Yn Llys Ynadol Bangor cyhuddwyd Wil- liam 'l'homas, Dyirryn Mymbyr, Oapel Curig, a John Hughes. Glyn Curig, o beidio dipio eu detaid o fewn yr adeg penodedig. Dywedwyd fod gan y blacm»i 2132 o ddefaid ar v mvnvdd, a'r olaf dros 1200. Dadlouai Mr Pentir Williams dro.< y di- ffynyddion ei bod yn gwbl amhosibl dan yr amgylchiadau ar y pryd i wneud y. dipio o fewn i r amser penodedig, ond yr oedd wedi ei wneud yn ddilynol i hynny. Cymerodd i ddeg o ddynion o wyth i ddeng awr i gasglu v defaid ynghyd. Dywedodd y Cadoirvdd fod yr Ynadon yn ystyried ei fod o'r pwys mwyaf Tr wlad yn gytfredinol i tfermwyr gario ailan y rheolau. Dirwyid y diffynyddion bunt yr un.
A.MAETilWYR LLANRUG.
A.MAETilWYR LLANRUG. Mewn cyfarfod yr wytluios ddiweddaf paaiwyd y penderf j-niadau hyn: "Ftin bod yn hawlio 16 y dydd am gano cerrig ar v ffordd, sef diwrnod o saith awr; ciln bod ofyn 2s y llath am y cerrig; ar cytiog am weithio diwTnod fel y oanlyn- Un dyn a cheffyl, 15s; un dYll a dau geffyl. Ip. L»Ladd gwair. 10s yr a06?"- Cymerwvd i vs.tvriaeth yr anhwvlusdod a'r golled y mat tario y ffyrdd yn ei wneud i flormwvr, a phasiwyd 1 anfon cwyn 1 r cynrychiolydd ar y Cyngor Sir ac 1 r awdurdodau.
ANNERCH YM MEIRION..
ANNERCH YM MEIRION.. Clyweom fod Mr? Jcmes, R.hejorJ-y, Heneglwys, wedi bod yn armcrch amO* gyfarfod/dd 1 y ddwy wythnos ddiwoddaf..Y Mrs Jones ddawn arbennig J gyhoeddus. V j
EDRYCH YN NES ADREF.
EDRYCH YN NES ADREF. Mae costan (gyngor Sir Gaornarfon el- onni yn 263,000p. yr hyn sydd yn fwy o 40,600p nag- ydoodd y llynodd. Pan yn son am fedr y Llywodracth i wario, da fyddai i lawer ohonom droi i edrych ar beothau nes adref. 0 gwmpas ti-ob Cyngor Sir, medd y "Cymro," JUa'll nytliu nifer o ddynion nad ydynt- yn meddwl am ddim oud gwario. -l.